-1-

MUÏC LUÏC

LÔØI MÔÛ ÑAÀU ............................................................................................................i

Chöông 1: TOÅNG QUAN VEÀ THÒ TRÖÔØNG OPTION

1.1. Nhöõng vaán ñeà cô baûn veà thò tröôøng taøi chính – thò tröôøng chöùng khoaùn ......... 1
1.1.1. Thò tröôøng taøi chính..................................................................................... 1
1.1.2. Thò tröôøng chöùng khoaùn (TTCK) ................................................................ 4
1.2. Thò tröôøng caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh ..................................................... 7
1.3. Toång quan veà thò tröôøng Option - nhöõng vaán ñeà lyù luaän cô baûn ....................... 9
1.3.1. Moät soá khaùi nieäm vaø thuaät ngöõ .................................................................. 9
1.3.2. Lòch söû phaùt trieån thò tröôøng option treân theá giôùi ..................................... 10
1.3.3. Phaân loaïi – Ñaëc ñieåm caùc loaïi option ...................................................... 12
1.3.3.1. Phaân loaïi theo quyeàn cuûa ngöôøi mua ................................................ 12
1.3.3.2. Phaân loaïi theo thôøi gian thöïc hieän option (Expiration Date)............. 13
1.3.3.3. Phaân loaïi theo taøi saûn cô sôû (Underlying Asset) ............................... 13
a) Option chöùng khoaùn .............................................................................. 13
b) Option chæ soá chöùng khoaùn ................................................................... 15
c) Option tieàn teä (Currency Options) ........................................................ 16
d) Option veà hôïp ñoàng Future................................................................... 18
e) Option veà laõi suaát.................................................................................. 19
1.3.3.4. Moät soá loaïi option ñaëc bieät khaùc ....................................................... 21
a) Option linh hoaït (Flex Option)...................................................... 21
b) Caùc loaïi option ngoaïi lai (Exotic Options).................................... 21
c) Option chöùng khoaùn daønh cho nhaân vieân (Employee stock option -
ESOs) 22
1.3.4. Vai troø – caùc thaønh phaàn tham gia thò tröôøng option................................ 22
1.3.5. Vaán ñeà ñònh giaù option (phí quyeàn choïn)................................................. 24
1.3.6. Caùc chieán löôïc kinh doanh veà option ....................................................... 26
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 ........................................................................................ 27
 -2-

Chöông 2: THÖÏC TRAÏNG VAØ KHAÛ NAÊNG XAÂY DÖÏNG – PHAÙT TRIEÅN
THÒ TRÖÔØNG OPTION TAÏI VIEÄT NAM

2.1. Thöïc traïng trieån khai vaø söû duïng caùc coâng cuï taøi chính phaùi sinh ôû nöôùc ta
thôøi gian qua ........................................................................................................... 28
2.2. Thöïc traïng vaø khaû naêng xaây döïng – phaùt trieån thò tröôøng option taïi Vieät Nam
2.2.1. Thò tröôøng quyeàn choïn tieàn teä (Currency Options) ............................. 33
2.2.1.1. Option ngoaïi teä ................................................................................... 33
2.2.1.2. Option tieàn ñoàng Vieät Nam ................................................................ 44
2.2.1.3. Keát quaû ban ñaàu vaø trieån voïng phaùt trieån thò tröôøng option tieàn teä ... 50
2.2.2. Thò tröôøng quyeàn choïn vaøng (Gold Options) ........................................ 51
2.2.2.1. Sô löôïc thöïc traïng trieån khai .............................................................. 51
2.2.2.2. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên ............................................................. 52
2.2.2.3. Keát quaû ban ñaàu vaø trieån voïng phaùt trieån Gold options thôøi gian tôùi 55
2.2.3. Quyeàn choïn veà laõi suaát ........................................................................... 56
2.2.4. Khaû naêng xaây döïng – phaùt trieån caùc loaïi quyeàn choïn khaùc taïi Vieät
Nam ....................................................................................................................... 58
2.2.4.1. Quyeàn choïn chöùng khoaùn vaø chæ soá chöùng khoaùn VN- index ........... 58
2.2.4.2. Quyeàn choïn veà hôïp ñoàng Future ....................................................... 64
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 ........................................................................................ 64

Chöông 3: CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG OPTION TAÏI
VIEÄT NAM

3.1. Moät soá giaûi phaùp chung cho phaùt trieån toång theå thò tröôøng caùc loaïi option
hieän coù taïi Vieät Nam............................................................................................... 66
3.1.1. Ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn – taïo nhaän thöùc cho coâng chuùng veà coâng
cuï option ................................................................................................................. 66
3.1.2. Taïo laäp vaø phaùt trieån caùc cô sôû vaät chaát, kyõ thuaät – hoaøn thieän khung
phaùp lyù cho caùc giao dòch veà option ....................................................................... 70
3.1.3. Giaûi phaùp ñaåy maïnh vieäc hieän ñaïi hoaù heä thoáng ngaân haøng taïi Vieät Nam,
môû ñöôøng cho caùc coâng cuï phaùi sinh phaùt trieån ..................................................... 72
 -3-

3.1.4. Caùc NHTM caàn xaùc ñònh caùc möùc phí option mang tính haáp daãn, kích
thích khaùch haøng tìm ñeán söû duïng caùc giao dòch naøy hôn trong giai ñoaïn chuùng vaãn
chöa thöïc söï phoå bieán taïi nöôùc ta ........................................................................... 73
3.1.5. Nhoùm caùc giaûi phaùp nhaèm caûi thieän vaø naâng cao tính hieäu quaû cuûa TTTC
Vieät Nam ................................................................................................................ 74
3.1.6. Taêng cöôøng coâng taùc nghieân cöùu, phaùt trieån thò tröôøng, taêng cöôøng hôïp taùc
quoác teá – tieán tôùi sôùm trieån khai vaø phaùt trieån caùc loaïi option khaùc taïi nöôùc ta ............. 76
3.1.7. Nhoùm caùc giaûi phaùp nhaèm ngaên ngöøa vaø haïn cheá caùc taùc ñoäng tieâu cöïc
hay “thaûm hoïa” coù theå xaûy ra töø vieäc laïm duïng coâng cuï option khi noù ñöôïc thöïc
hieän phoå bieán taïi Vieät Nam trong töông lai............................................................ 77
3.2. Caùc nhoùm giaûi phaùp rieâng nhaèm phaùt trieån töøng loaïi option taïi Vieät Nam töø
nay ñeán naêm 2010................................................................................................... 79
3.2.1. Caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng quyeàn choïn tieàn teä ........................... 79
3.2.2. Caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng quyeàn choïn vaøng.............................. 83
3.2.3. Caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng quyeàn choïn laõi suaát .......................... 84
3.3. Caùc giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng khaû naêng sôùm trieån khai caùc loaïi option
chöa ñöôïc thöïc hieän taïi Vieät Nam.......................................................................... 85
3.3.1. Giaûi phaùp cho option chöùng khoaùn ........................................................... 85
3.3.2. Giaûi phaùp cho option veà hôïp ñoàng Future ................................................ 87
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 ....................................................................................... 88

KEÁT LUAÄN ÑEÀ TAØI ...............................................................................................xi

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO .....................................................................................xiii

PHUÏ LUÏC 1: Caùc chieán löôïc kinh doanh veà option.
PHUÏ LUÏC 2: Quyeát ñònh 163/2003/QÑ-TTG (ngaøy 5/8/2003) cuûa Thuû töôùng
Chính phuû veà Chieán löôïc phaùt trieån TTCK Vieät Nam ñeán naêm 2010.
PHUÏ LUÏC 3: Quyeát ñònh 1452/2004/QÑ-NHNN (ngaøy 10/11/2004) cuûa Thoáng ñoác
NHNN veà giao dòch hoái ñoaùi cuûa caùc toå chöùc tín duïng ñöôïc pheùp hoaït ñoäng ngoaïi
hoái.
PHUÏ LUÏC 4: Option chöùng khoaùn daønh cho nhaân vieân taïi Vieät Nam.
 -4-

LÔØI MÔÛ ÑAÀU

1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi
Trong giai ñoaïn hieän nay, hoäi nhaäp hoaù neàn kinh teá ñaát nöôùc ñang ñöôïc
thuùc ñaåy maïnh meõ taïi Vieät Nam vôùi haøng loaït caùc caûi caùch quan troïng treân nhieàu
lónh vöïc. Ñaëc bieät, trong lónh vöïc taøi chính - tieàn teä laø quaù trình chuyeån töø chính
saùch “taøi chính keàm cheá” sang töï do hoaù taøi chính nhaèm tieán tôùi phuø hôïp xu höôùng
chung cuûa theá giôùi. Ñeå ruùt ngaén khoaûng caùch trong hoäi nhaäp, naâng cao hieäu quaû
kinh doanh cuûa heä thoáng ngaân haøng trong nöôùc, ñoàng thôøi taïo cô hoäi cho giôùi
doanh nghieäp vaø nhaø ñaàu tö Vieät Nam coù theå tieáp caän, söû duïng nhöõng coâng cuï taøi
chính cao caáp höõu ích; trong khoaûng thôøi gian 5 naêm trôû laïi ñaây, NHNN ñaõ töøng
böôùc cho pheùp ñöa vaøo thöïc hieän hoaëc trieån khai thí ñieåm raát nhieàu caùc coâng cuï
taøi chính phaùi sinh treân thò tröôøng taøi chính – ngaân haøng nöôùc ta.
Ñeán nay, caùc giao dòch phaùi sinh nhö: nghieäp vuï mua baùn kyø haïn (forward),
giao dòch hoaùn ñoåi (swap), quyeàn choïn (option) vaø hôïp ñoàng giao sau (future) laø
nhöõng saûn phaåm dòch vuï ñang ñöôïc giôùi ngaân haøng Vieät Nam chuù troïng phaùt trieån
trong xu höôùng môû roäng caùc saûn phaåm dòch vuï taøi chính - ngaân haøng hieän ñaïi cung
caáp cho khaùch haøng. Trong ñoù, ñaùng chuù yù nhaát laø option - coâng cuï quaûn trò ruûi ro
höõu ích cho caùc nhaø ñaàu tö taøi chính vaø kinh doanh treân thò tröôøng quoác teá. Ñaây laø
coâng cuï ña chöùc naêng, coù theå giuùp xöû lyù ruûi ro veà tyû giaù hoái ñoaùi trong thöông maïi
quoác teá, ruûi ro giaù caû trong buoân baùn haøng hoaù kyø haïn, vaø cuõng laø coâng cuï ñaàu tö
toát treân thò tröôøng tieàn teä vaø thò tröôøng chöùng khoaùn.
Ngoaøi ra, Vieät Nam hieän ñang trong quaù trình xaây döïng vaø phaùt trieån hoaøn
chænh thò tröôøng chöùng khoaùn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu hoäi nhaäp ngaøy caøng lôùn. Do
vaäy, nghieân cöùu phaùt trieån nhöõng coâng cuï taøi chính ñoàng haønh vôùi thò tröôøng
chöùng khoaùn nhö coâng cuï option, nhaèm taïo theâm nguoàn haøng hoaù chaát löôïng cao
cho thò tröôøng naøy laø vieäc laøm coù yù nghóa raát thieát thöïc trong luùc naøy.
Coù theå noùi, nhöõng lôïi ích maø giao dòch option mang laïi laø ñieàu khoâng caàn
baøn caûi. Tuy nhieân, ñeå ñöa caùc loaïi option vaøo trieån khai thöïc tieån vaø khuyeán
khích caùc nhoùm ñoái töôïng khaùch haøng söû duïng noù hieäu quaû laø ñieàu khoâng deã daøng
trong ñieàu kieän nöôùc ta hieän nay. Bôûi thò tröôøng taøi chính – tieàn teä Vieät Nam vaãn
coøn nhieàu yeáu keùm; ñieàu kieän cô sôû haï taàng coøn raát thieáu ñeå option phaùt huy heát
coâng naêng. Ñaëc bieät laø haï taàng phaàn meàm lieân quan ñeán khung phaùp lyù laøm neàn
taûng phuïc vuï cho giao dòch option, cuõng nhö taâm lyù coøn e deø vaø laï laãm cuûa moïi
 -5-

giôùi veà coâng cuï môùi naøy. Ñieàu treân daãn ñeán keát quaû laø: tuy thöïc teá thò tröôøng taøi
chính Vieät Nam hieän cuõng toàn taïi khaù ña daïng caùc coâng cuï phaùi sinh (vaø cuõng ñaõ
coù 3 loaïi option ñöôïc ñöa vaøo giao dòch, thí ñieåm), nhöng ôû moät chöøng möïc naøo
ñoù, keát quaû trieån khai thôøi gian qua laø khoâng maáy khaû quan vaø chöa ñaùp öùng ñuû
nhö kyø voïng.
Do vaäy, taùc giaû nhaän thöùc raèng vieäc nghieân cöùu, tìm hieåu chuyeân saâu ñeå ñöa
ra caùc giaûi phaùp nhaèm phaùt trieån khaû naêng söû duïng caùc loaïi option ôû Vieät Nam
ñöôïc soâi ñoäng hôn; cuõng nhö phaùt trieån toång theå thò tröôøng giao dòch loaïi saûn phaåm
naøy taïi nöôùc ta trong giai ñoaïn tôùi laø heát söùc caàn thieát vaø caáp baùch. Ñaây khoâng
phaûi laø coâng vieäc cuûa rieâng Nhaø nöôùc hay giôùi ngaân haøng. Maø taát caû nhöõng yù kieán
ñoùng goùp töø caùc nhaø khoa hoïc, nhaø nghieân cöùu taøi chính - tieàn teä vaø nhöõng ai quan
taâm ñeán nghieäp vuï naøy ñeàu höõu ích vaø ñaùng ñöôïc khuyeán khích.
Xuaát phaùt töø nhöõng ñieàu treân, cuõng nhö nhaän thaáy ñaây laø vaán ñeà mang tính
thôøi söï khaù “noùng” trong boái caûnh chuùng ta hoäi nhaäp - vaø hoäi nhaäp luoân caû nhöõng
baát oån, bieán ñoäng veà tyû giaù hoái ñoaùi, giaù caû cuûa caùc haøng hoaù treân thò tröôøng quoác
teá, neân raát caàn ñeán nhöõng coâng cuï nhö option. Do vaäy, taùc giaû ñaõ choïn ñeà taøi:
“Phaùt trieån thò tröôøng option taïi Vieät Nam – Thöïc traïng vaø giaûi phaùp” cho Luaän
vaên thaïc só cuûa mình vaø thaät söï phaùt hieän nhieàu ñieàu thuù vò khi nghieân cöùu, tìm
hieåu saâu veà ñeà taøi naøy.
2. Muïc tieâu – noäi dung nghieân cöùu
− Tìm hieåu, laøm saùng toû ñaëc ñieåm, vai troø thò tröôøng coâng cuï taøi chính phaùi
sinh noùi chung, ñaëc bieät laø option, trong boái caûnh Vieät Nam môùi ñöa vaøo giao dòch
caùc coâng cuï naøy.
− Nghieân cöùu moät soá vaán ñeà lyù luaän cô baûn veà thò tröôøng option ñeå laøm neàn
taûng khaûo saùt thöïc traïng trieån khai coâng cuï naøy taïi Vieät Nam.
− Troïng taâm cuûa ñeà taøi laø nghieân cöùu, thu thaäp thoâng tin ñeå tìm hieåu vaø
phaân tích nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên gaëp phaûi cuõng nhö toång keát nhöõng keát quaû ñaït
ñöôïc ban ñaàu cuøng caùc trieån voïng saép tôùi töø vieäc thöïc hieän caùc loaïi option hieän coù
taïi nöôùc ta. Qua ñoù, giuùp ñöa ra caùc giaûi phaùp thieát thöïc vaø hieäu quaû cho phaùt trieån
vaø laøm soâi ñoäng hôn nöõa caùc giao dòch quyeàn choïn naøy.
− Ngoaøi ra, ñeà taøi Luaän vaên cuõng seõ chuù troïng ñeán vieäc phaùt trieån toång theå
taát caû caùc thò tröôøng option trong töông lai taïi Vieät Nam baèng moät soá nghieân cöùu
 -6-

veà: vai troø, lôïi ích vaø söï caàn thieát ñöa caùc loaïi option khaùc chöa coù taïi nöôùc ta sôùm
ñöôïc thöïc hieän. Ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp nhaèm taêng cöôøng khaû naêng xaây döïng vaø
phaùt trieån caùc thò tröôøng option loaïi naøy trong töông lai.
3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu

− Phaàn cô sôû lyù luaän toång quan, ñeà taøi seõ ñi vaøo phaân tích, giôùi thieäu taát caû
caùc loaïi option hieän coù vaø ñang ñöôïc giao dòch phoå bieán treân theá giôùi, keå caû moät
soá loaïi option ñaëc bieät. Tuy nhieân, trong nghieân cöùu thöïc traïng taïi Vieät Nam, taùc
giaû seõ chæ ñi vaøo phaân tích 3 loaïi chuû yeáu laø: option tieàn teä (goàm option ngoaïi teä
vaø option tieàn ñoàng); option laõi suaát vaø option vaøng taïi nöôùc ta.
− Ñeà taøi cuõng höôùng ñeán hai loaïi option khaùc: option chöùng khoaùn vaø
option veà hôïp ñoàng future. Tuy nhieân, do chuùng chöa ñöôïc thöïc hieän taïi nöôùc ta
neân khi ñeà caäp ñeán 2 loaïi naøy, taùc giaû seõ nghieân cöùu theo höôùng nhaèm taêng khaû
naêng sôùm trieån khai chuùng taïi Vieät Nam ñeán naêm 2010.
− Ngoaøi ra, do coù söï giôùi haïn neân trong khuoân khoå Luaän vaên naøy, ñeà taøi khoâng
theå ñi saâu vaøo nhöõng vaán ñeà nhö: caùc kyõ thuaät ñònh giaù option; caùc chieán löôïc phoái
hôïp kinh doanh quyeàn choïn; lôïi ích - ruûi ro cho caùc beân tham gia giao dòch option…
4. Phöông phaùp nghieân cöùu
Ñeà taøi söû duïng keát hôïp caùc phöông phaùp nghieân cöùu nhö: Phöông phaùp
nghieân cöùu döõ lieäu thöù caáp (vôùi nguoàn döõ lieäu, thoâng tin ñöôïc taùc giaû söu taàm, taäp
hôïp töø caùc saùch baùo, taïp chí chuyeân ngaønh; taïi thö vieän; thoâng qua caùc website
treân Internet…); Phöông phaùp duy vaät bieän chöùng; phöông phaùp phaân tích - toång
hôïp; phöông phaùp so saùnh - ñoái chieáu; phöông phaùp dieãn dòch - quy naïp vaø phöông
phaùp quan saùt thöïc teá töø thöïc tieãn … ñeå hình thaønh neân baûn Luaän vaên naøy.
5. Keát caáu cuûa ñeà taøi
Vôùi phaïm vi nghieân cöùu nhö treân, noäi dung chính cuûa Luaän vaên goàm 3
chöông, 88 trang. Trong ñoù:
a. Chöông 1: Toång quan veà thò tröôøng option - 27 trang;
b. Chöông 2: Thöïc traïng vaø khaû naêng xaây döïng - phaùt trieån thò tröôøng option taïi
Vieät Nam - 38 trang;
c. Chöông 3: Caùc giaûi phaùp phaùt trieån thò tröôøng option taïi Vieät Nam - 23 trang.