TiÕt 1 «n tËp tiÕng viÖt

A. Môc tiªu:
- HÖ thèng ho¸, cñng cè kiÕn thøc ®· häc ë häc kú I
- Häc sinh nhËn diÖn, sö dông chÝnh x¸c c¸c ®¬n vÞ kiÕn thøc ®· häc.
B. TiÕn tr×nh:

I - Néi dung «n tËp:

* Ho¹t ®éng 1: 1. Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ: ®¬n - phøc (ghÐp - l¸y)
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh
HÖ thèng c¸c kiÕn thøc ®· häc
Gi¸o viªn chèt l¹i b»ng b¶ng phô 2. NghÜa cña tõ: ChÝnh - chuyÓn
lôc
3. Nguån gèc tõ: Mîn- H¸n viÖt - thuÇn viÖt
4. Lèi dïng tõ: Dïng sai nghÜa cña tõ
LÉn lén c¸c tõ gÇn ©m
LÆp tõ
5. Tõ lo¹i vµ côm tõ
Danh tõ vµ côm Danh tõ
§éng tõ vµ côm §éng tõ
TÝnh tõ vµ côm TÝnh tõ
Sè tõ - lîng tõ - chØ tõ - phã tõ
II- LuyÖn tËp:
Bµi 1: Cho ®o¹n v¨n
Gi¸o viªn treo b¶ng phô lôc ghi Mét h«m, M· L¬ng vÏ con cß tr¾ng kh«ng m¾t. V× mét chót s¬
bµi 1 ý, em ®¸nh r¬i mét giät mùc xuèng bøc tranh. Giät mùc r¬i
Häc sinh ®äc BT ®óng chç m¾t cß. ThÕ lµ cß më m¾t xoÌ c¸nh bay ®i. ChuyÖn
Häc sinh trao ®æi nhãm ®«i 2 lµm chÊn ®éng c¶ thÞ trÊn. MÊy kÎ m¸ch lÎo ®Õn tè gi¸c víi
ngêi nhµ vua. Vua ph¸i triÒu thÇn ®Õn ®ãn M· L¬ng vÒ kinh ®«.
M· L¬ng kh«ng muèn ®i, nhng bän hä t×m ®ñ c¸ch dô dç, do¹
n¹t ®Ó b¾t em vÒ hoµng cung.
a) T×m c¸c côm danh tõ, côm ®éng tõ, t×m tõ H¸n viÖt - tõ
ghÐp
b) Nªu cÊu t¹o c¸c côm danh tõ, ®éng tõ.
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh. Gäi ý
a) Côm danh tõ:
- Con cß tr¾ng kh«ng m¾t
- Mét giät mùc
- C¶ thÞ trÊn
- MÊy kÎ m¸ch lÎo
b) Côm ®éng tõ
- VÏ mét con cß tr¾ng kh«ng m¾t
- §¸nh r¬i mét giät mùc xuèng bøc tranh
- R¬i ®óng chç m¾t cß
- Më m¾t, xoÌ c¸nh, bay ®i
- §Õn tè gi¸c víi nhµ vua
- Ph¸i triÒu thÇn ®Õn ®ãn M· L¬ng vÒ kinh ®«
- §Õn ®ãn ML vÒ kinh ®«
- Kh«ng muèn ®i
- T×m ®ñ mäi c¸ch dô dç, do¹ n¹t.
1
 Bµi 2
X¸c ®Þnh côm ®éng tõ, tÝnh tõ
- V« cïng ng¹c nhiªn - côm ®éng tõ
- HÕt søc söng sèt - côm ®éng tõ
- Kh«i ng« tuÊn tó v« cïng - côm tÝnh tõ
- Tng bõng nhÊt kinh kú - côm tÝnh tõ
- KhiÕp sî v« cïng - côm ®éng tõ
( Chó ý: c¨n cø vµo tõ kiÓm chøng: chØ mÖnh lÖnh; h·y,
®õng, chí)

TiÕt 2 Híng dÉn ph¬ng ph¸p häc

A. Môc tiªu:
- Híng dÉn häc sinh c¸ch so¹n bµi, c¸ch häc bµi m«n v¨n
- Híng dÉn cô thÓ so¹n bµi "Bµi häc ®êng ®êi….."
B. TiÕn tr×nh:
I- Híng dÉn so¹n bµi v¨n b¶n - Häc bµi:
Bíc 1: §äc kü v¨n b¶n (3 lÇn trë lªn)
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh c¸c - Th¬ häc thuéc - TruyÖn tãm t¾t
bíc so¹n bµi, häc bµi - Chia ®o¹n, t×m bè côc
Bíc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu v¨n b¶n
- LÇn lît tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK
Bíc 3: Lµm c¸c bµi tËp phÇn luyÖn tËp- bµi tËp bæ sung
Bíc 4: Häc bµi cò
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh II- Híng dÉn so¹n "Bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn":
®äc v¨n b¶n "Bµi häc..."
T×m bè côc v¨n b¶n Bíc 1:§äc kü
* T×m bè côc: - H×nh ¶nh DÕ MÌn
- C©u chuyÖn bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn cña
Híng dÉn häc sinh tãm t¾t v¨n DÕ MÌn
b¶n * Tãm t¾t v¨n b¶n
- DÕ MÌn thanh niªn khoÎ m¹nh - cêng tr¸ng kiªu c¨ng coi th-
êng mäi ngêi
- Hµng xãm cã anh DÕ Cho¾t xÊu xÝ èm ®au. MÌn coi th -
êng.
- Mét h«m, MÌn h¸t trªu chÞ Cèc chui vµo hang Cèc tiÓu lÇm tëng
Cho¾t trªu m×nh, ®¸nh Cho¾t träng th¬ng.
- Tríc khi chÕt Cho¾t chØ ra bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn cho
MÌn: Lµm viÖc g× ph¶i biÕt suy nghÜ tríc sau.
- MÌn rÊt ©n hËn, xãt th¬ng Cho¾t
Bíc 2: Tr¶ lêi c¸c c©u hái phÇn ®äc hiÓu

TiÕt 3 C¶m thô v¨n b¶n: Bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn

A. Môc tiªu:
- Häc sinh hiÓu s©u h¬n vÒ ND NT v¨n b¶n
- RÌn kü n¨ng c¶m thô v¨n b¶n truyÖn

2
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
T¸c phÈm cã 10 ch¬ng 1. Tãm t¾t t¸c phÈm "DÕ MÌn phiªu lu ký"
- Ch¬ng ®Çu:Lai lÞch vµ bµi häc ®êng ®êi ®Çu cña MÌn
- 2Ch¬ng tiÕp: MÌn bÞ bän trÎ con b¾t ®em ®i chäi nhau - trèn
tho¸t - sa líi bän NhÖn - ®¸nh NhÖn cøu Nhµ Trß.
- 7 Ch¬ng cuèi: MÌn, Tròi kÕt nghÜa phiªu lu trªn bÌ l¸ sen - ®Õn sø
Õch, Nh¸i, Cua - ®Õn vïng Cá may Chuån Chuån, Ch©u ChÊu - thi
vâ th¾ng Bä Ngùa, Bä Muçm - t«n lµm Ch¸nh phã thñ lÜnh Tæng
Ch©u ChÊu - Tæng Ch©u ChÊu t×m n¬i tró ®«ng, ®¸nh nhau víi
ChÊu Voi, Tròi bÞ b¾t lµm tï binh - DÕ MÌn bÞ l·o chim Tr¶ b¾t
giam trong hang tèi - ®îc ChÊu Voi, XiÕn tãc, Tròi cøu tho¸t - c¶
bän ®Õn vïng KiÕn ®Ó nhê KiÕn truyÒn th«ng tin mong muèn
hoµ b×nh - do hiÓu lÇm bän MÌn bÞ bän KiÕn bao v©y, Tròi tho¸t
ra t×m cøu viÖn. NgÉu nhiªn vßng v©y KiÕn bÞ ph¸ MÌn t×m ®îc
KiÕn chóa, gi¶i to¶ mäi hiÓu lÇm. KiÕn truyÒn lêi hÞch mu«n loµi
kÕt anh em.
MÌn, Tròi vÒ quª th¨m mé mÑ dù tÝnh cuéc phiªu lu míi.
2. Tãm t¾t ®o¹n trÝch "Bµi häc ®êng ®êi…"
- MÌn lµ chµng DÕ thanh niªn cêng tr¸ng, kiªu ng¹o, xèc næi.
- MÌn coi thêng chª bai anh hµng xãm DÕ Cho¾t èm yÕu xÊu xÝ.
- Mét chiÒu MÌn trªu chÞ Cèc xong trèn vµo hang khiÕn chÞ hiÓu
lÇm ®¸nh Cho¾t träng th¬ng.
- Tríc khi chÕt Cho¾t khuyªn MÌn bá thãi hung h¨ng bËy b¹.
- MÌn xãt th¬ng Cho¾t vµ ©n hËn v« cïng vÒ bµi häc ®êng ®êi
®Çu tiªn.
II- Bµi tËp SGK:
Bµi 1:(Trang 11SGK) ViÕt ®o¹n v¨n t¶ t©m tr¹ng MÌn
* Néi dung:
+ Cay ®¾ng v× lçi lÇm
+ Xãt th¬ng DÕ Cho¾t
+ ¨n n¨n vÒ hµnh ®éng téi lçi
+ Lêi høa víi ngêi ®· khuÊt: thay ®æi c¸ch sèng
(Chó ý khung c¶nh xung quanh nÊm må)
* H×nh thøc:
+ §o¹n v¨n 5 - 7 c©u
+ Ngåi kÓ 1 - nh©n vËt MÌn xng t«i
Bµi 2: §äc ph©n vai 3 nh©n vËt
III- Bµi tËp bæ sung:
ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt DÕ MÌn
* Ngo¹i h×nh:
- NÐt ®Ñp, khoÎ m¹nh
* TÝnh c¸ch:
- NÐt cha ®Ñp; kiªu c¨ng tù phô
- NÐt ®Ñp; yªu ®êi, tù tin - ©n hËn, s¸m hèi

TiÕt 4 LuyÖn tËp phã tõ

A. Môc tiªu:
- Häc sinh hiÓu ý nghÜa chÝnh cña phã tõ

3
 - RÌn kü n¨ng sö dông c¸c phã tõ
B. TiÕn tr×nh:
I - Néi dung:
GV cho HS hÖ thèng l¹i 1. Kh¸i niÖm:
kiÕn thøc vÒ phã tõ
2. Ph©n lo¹i:
II - Bµi tËp SGK:
Bµi 2: (trang 15)
Häc sinh ®äc bµi tËp 2 nªu Mét h«m, thÊy chÞ Cèc ®ang kiÕm måi, MÌn cÊt giäng ®äc mét
yªu cÇu cña bµi tËp. c©u th¬ c¹nh khoÐ råi chui tät vµo hang. ChÞ Cèc rÊt bùc, ®i t×m kÎ
Gi¸o viªn giíi thiÖu ®o¹n d¸m trªu m×nh. Kh«ng thÊy MÌn nhng chÞ Cèc tr«ng thÊy Cho¾t
v¨n tham kh¶o. ®ang loay hoay tríc cöa hang. ChÞ liÒn trót c¬n giËn lªn ®Çu
Häc sinh viÕt ®o¹n. Cho¾t.
III- Bµi tËp bæ sung:
Bµi 1: T×m 6 phã tõ lÇn lît ®iÒn vµo chç trèng trong c©u "dÕ
MÌn…………kiªu c¨ng, hèng h¸ch"
®Ó cã s¸u c©u v¨n kh¸c nhau
1, RÊt- 2- vÉn- ®· hay
2, Kh«ng- - cø- sÏ
Bµi 2: ChØ ra sù kh¸c nhau vÒ néi dung mçi c©u trªn. Tõ ®ã rót ra
kinh nghiÖm g× khi dïng phã tõ.
1. Møc ®é kiªu c¨ng hèng h¸ch rÊt cao.
2. VÉn - kh«ng söa ch÷a
 Ph¶i dïng chÝnh x¸c phï hîp víi kh¶ n¨ng diÔn ®¹t

Häc sinh ®äc bµi tËp 4 s¸ch Bµi 4. (trang 5 SGK)

bµi tËp - Phã tõ "vÉn" chØ sù tiÕp diÔn cña c¬n b·o
Häc sinh th¶o luËn nhãm. - "VÉn" chØ sù tiÕp diÔn ho¹t ®éng cña con tµu
- "VÉn" chØ sù tiÕp diÔn tr¹ng th¸i ®iÒn tÜnh cña thuyÒn trëng 
tÝnh c¸ch kh«ng kiªn ®Þnh nao nóng cña ngêi chØ huy.
Häc sinh ®äc bµi tËp 5. Bµi 5:
Trao ®æi nhãm. a) Kh«ng thÓ bá phã tõ v× quan hÖ gi÷a 2 bé phËn ®ång thêi
b) Cã thÓ bá phã tõ "®ang" v× quan hÖ gi÷a c©u hái vµ c©u tr¶ lêi
vµ hoµn c¶nh giao tiÕp: Trùc tiÕp ®èi tho¹i.

TiÕt 5 C¶m thô v¨n b¶n: S«ng níc Cµ Mau

A. Môc tiªu:
- Häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ ND, NT v¨n b¶n
- Häc sinh lµm mét sè bµi tËp c¶m thô v¨n b¶n
B. TiÕn tr×nh:

I- Bµi tËp SGK:

HS lµm viÖc c¸ nh©n Bµi 1:(trang 23)
Trao ®æi ph¸t biÓu ý * C¶m nhËn vÒ vïng ®Êt Cµ Mau
kiÕn. - C¶m nhËn vÒ thiªn nhiªn vÎ ®Ñp hïng vÜ ®Çy søc sèng.
GV ®Þnh híng häc sinh + Kh«ng gian mªnh m«ng trêi níc c©y l¸ toµn mµu xanh th¬ méng.
viÕt ®o¹n hoµn chØnh + ¢m thanh r× rµo bÊt tËn cña tiÕng sãng, giã, rõng c©y.
+ S«ng ngßi kªnh r¹ch chi chÝt: R¹ch M¸i GiÇm, kªnh Ba KhÝa, kªnh

4
 Bä M¾t
+Dßng s«ng N¨m C¨n; réng h¬n ngµn thíc, níc ®æ Çm Çm ngµy
®ªm, c¸ b¬i hµng ®µn ®en tròi.
+ Rõng ®íc cao ngÊt nh bøc trêng thµnh v« tËn.
+ Chî N¨m C¨n; trï phó, ®«ng vui, tÊp nËp, thuyÒn bÌ san s¸t, nh÷ng
®èng gç cao nh nói, bÕn vËn hµ nhén nhÞp, nh÷ng ng«i nhµ bÌ ¸nh
®Ìn m¨ng s«ng s¸ng rùc.
+ §éc ®¸o; häp trªn s«ng nh khu phè næi, thuyÒn b¸n hµng len lái,
tiÕng nãi, mµu s¾c quÇn ¸o ngêi b¸n hµng...
Bµi 2: C©u 4b (trang 22 SGK)
* C¸c ®éng tõ trong c©u: tho¸t qua, ®æ ra, xu«i vÒ
* Kh«ng thÓ thay ®æi tr×nh tù c¸c ®éng tõ Êy v× nh thÕ sÏ lµm sai
l¹c néi dung ®Æc biÖt lµ sù diÔn t¶ tr¹ng th¸i ho¹t ®éng cña con
thuyÒn trong mçi khung c¶nh.
- Tho¸t qua; nãi con thuyÒn vît qua mét n¬i khã kh¨n nguy hiÓm.
- §æ ra; diÔn t¶ con thuyÒn tõ con kªnh nhá ®æ ra dßng s«ng lín.
- Xu«i vÒ; diÔn t¶ con thuyÒn nhÑ nhµng xu«i theo dßng níc ë n¬i
dßng s«ng ªm ¶.

TiÕt 6-7 LuyÖn tËp v¨n miªu t¶

A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n miªu t¶
- RÌn kü n¨ng lµm bµi v¨n miªu t¶.
B. TiÕn tr×nh:
Bµi 4: ( trang 29 SGK)
Häc sinh ®äc bµi tËp. T¶ quang c¶nh buæi s¸ng trªn quª h¬ng em.
Trao ®æi th¶o luËn, - MÆt trêi (m©m löa, m©m vµng) lßng ®á qu¶ trøng thiªn nhiªn.
tr×nh bµy ý kiÕn - BÇu trêi (lång bµn khæng lå, nöa qu¶ cÇu xanh) bÇu trêi s¸ng trong
vµ m¸t mÎ nh khu«n mÆt em bÐ sau giÊc ngñ dµi, chiÕc b¸t thuû tinh,
tÊm kÝnh lau.
- Hµng c©y bøc têng thµnh cao vót, c« g¸i nghiªng m×nh, hµng qu©n
danh dù.
- Nói ®åi b¸t óp, cua kÒnh, m©m x«i.
- Nh÷ng ng«i nhµ; viªn g¹ch, bao diªm, tr¹m g¸c
Bµi 5: (trang 29 SGK)
Häc sinh th¶o luËn, T¶ c¶nh dßng s«ng
T×m ý - BÇu trêi - ¸nh n¾ng- kh«ng gian - thêi gian t¶
Gi¸o viªn ®Þnh híng - Dßng s«ng nµo..? ë ®©u…?
- MÆt s«ng
- Hai bªn bê s«ng
- §iÓm næi bËt cña dßng s«ng
Bµi 1: (trang 7 s¸ch bµi tËp)
a) C¶nh s¾c mïa thu
c) nh÷ng chiÕc l¸ vµng r¶i r¸c bay theo giã
d) vÇng tr¨ng trßn s¸ng nh g¬ng
b) Kh«ng chän A v× ®ã lµ bÇu trêi cña mïa hÌ
B v× ®ã lµ khÝ hËu cña mïa ®«ng
D v× ®ã lµ ®Æc ®iÓm cña mïa xu©n.
Bµi 3:
5
 TiÕt 8 LuyÖn tËp so s¸nh

A. Môc tiªu:
- Häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ phÐp tu tõ so s¸nh
- Lµm c¸c bµi tËp ph¸t hiÖn vËn dông
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc cÇn n¾m v÷ng:
Häc sinh hÖ thèng nh¾c 1. So s¸nh lµ g×?
l¹i kiÕn thøc cho häc 2. C¸c kiÓu so s¸nh:
sinh. + Ngang b»ng
Gi¸o viªn chèt b»ng b¶ng + Kh«ng ngang b»ng
phô lôc 3. T¸c dông
+ Gîi h×nh ¶nh
+ ThÓ hiÖn t tëng t×nh c¶m
4. M« h×nh cÊu t¹o phÐp so s¸nh
II- Bµi tËp SGK:
Bµi 1: (trang 25)
Häc sinh ®äc bµi tËp 1 a) So s¸nh ®ång lo¹i
trang 25 - ThÇy thuèc nh mÑ hiÒn (ngêi - ngêi)
- Kªnh r¹ch s«ng ngßi nh m¹ng nhÖn (vËt - vËt)
Trao ®æi th¶o luËn, b) So s¸nh kh¸c lo¹i
tr×nh bµy. - C¸ níc b¬i hµng ®µn ®en tròi nh ngêi b¬i Õch.
Líp nhËn xÐt bæ sung - Chóng chÞ lµ hßn ®¸ t¶ng trªn trêi
Gi¸o viªn chèt l¹i Chóng em chuét nh¾t cø ®ßi lung lay
- Sù nghiÖp cña chóng ta gièng nh rõng c©y ®¬ng v¬n lªn.
Bµi 2: (trang 26)
- KhoÎ nh voi, hïm, tr©u, Tr¬ng Phi
- §en nh bå hãng, cét nhµ ch¸y, cñ sóng, tam thÊt
- Tr¾ng nh b«ng, cíc, ngµ, ngã cÇn, trøng gµ bãc
- Cao nh sÕu, sµo, nói Trêng S¬n…
Bµi 3: PhÐp so s¸nh trong bµi "Bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn"
- Nh÷ng ngän cá gÉy r¹p y nh cã nh¸t dao võa h¹ qua
- Hai c¸i r¨ng ®en nh¸nh n…..nh hai lìi kiÕm m¸y
- C¸i anh DÕ Cho¾t…..nh g· nghiÖn
- §· thanh niªn…nh ngêi cëi trÇn
- Má Cèc nh c¸i dïi s¾t
- ChÞ míi trîn trßn m¾t gi¬ng c¸nh lªn nh s¾p ®¸nh nhau

C. D¨n dß: - Häc l¹i ghi nhí

TiÕt 9 C¶m thô v¨n b¶n: Vît th¸c

A. Môc tiªu:
- Cñng cè kiÕn thøc trong bµi, biÕt c¶m nhËn nh÷ng chi tiÕt hay h×nh ¶nh ®Ñp.
- TÝch hîp víi tËp lµm v¨n t¶ c¶nh, t¶ ngêi
6
B. TiÕn tr×nh:
Bµi 1: C¶nh s«ng níc thay ®æi theo ®iÓm nh×n cña t¸c gi¶ qua ba
Häc sinh ®äc c©u hái chÆng ®êng trªn s«ng
Ph©n tÝch sù thay ®æi - §o¹n ®Çu tiªn: N»m ë vïng ®ång b»ng s«ng hiÒn hoµ th¬ méng,
cña c¶nh s«ng níc hai bê. c¶nh hai bªn bê ®Ñp ªm ®Òm víi nh÷ng b·i d©u tr¶i b¹t ngµn ®Õn
Ngêi kÓ ®· quan s¸t sù tËn nh÷ng lµng xa tÝt. Trªn s«ng nh÷ng con thuyÒn chÇm chËm b×nh
vËt tõ vÞ trÝ nµo? vÞ yªn.
trÝ Êy cã thÝch hîp - §o¹n 2: Toµn th¸c d÷ nhÞp ®iÖu c©u v¨n còng biÕn vÎ ®Ñp d÷ déi
kh«ng? t¹i sao? qua h×nh ¶nh níc tõ trªn cao phãng xuèng gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng
Häc sinh trao ®æi nhãm ch¶y ®øt ®u«i r¾n.
- §o¹n 3: Sau c¶nh vît th¸c thiªn nhiªn trë l¹i ªm ®Òm nh ®ãn chµo
nh÷ng th¾ng lîi trë vÒ "qua nhiÒu líp nói ®ång ruéng l¹i më ra"
* Ngêi kÓ ®· quan s¸t c¶nh vËt tõ trªn thuyÒn. §©y lµ vÞ trÝ thÝch
hîp ngêi t¶ võa quan s¸t c¶nh vËt trªn s«ng võa nh×n thÊy c¶nh tîng
thay ®æi trªn hai bê s«ng. Qua ®«i m¾t cña ngêi kÓ c¶nh trÝ hiÖn lªn
nh nh÷ng thíc phim quay chËm vÒ mét thiªn nhiªn hïng vÜ nhng còng
®Çy chÊt th¬
Bµi 2: C¶m nhËn s©u s¾c nhÊt cña em vÒ vÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ
vÎ ®Ñp con ngêi lao ®éng trªn s«ng.
+ VÎ ®Ñp thiªn nhiªn: hïng vÜ th¬ méng - hiÓm trë
+ VÎ ®Ñp con ngêi lao ®éng: g©n guèc, r¾n ch¾c m¹nh mÏ, dòng c¶m
dµy d¹n kinh nghiÖm.

Bµi 3: PhÇn luyÖn tËp SGK trang 41

T×m nh÷ng nÐt ®Æc s¾c cña phong c¶nh thiªn nhiªn ®îc miªu t¶ ë bµi
"s«ng níc vµ trît th¸c"
1. S«ng níc Cµ Mau
- S«ng ngßi dµy ®Æc chi chÝt
- Bao trïm lµ mµu xanh
- TiÕng r× rµo bÊt tËn cña rõng c©y sãng biÓn
 C¶nh th¬ méng hoang s¬, ®Çy søc sèng
2. Vît th¸c
- S«ng réng bê b·i ngót ngµn
- Th¸c ghÒnh d÷ hiÓm trë
 Th¬ méng, hïng vÜ

C. DÆn dß:
- Lµm bµi tËp cßn l¹i
- Häc l¹i lý thuyÕt

TiÕt 10. luyÖn tËp so s¸nh (tiÕp)

A. Môc tiªu:
- Cñng cè phÐp so s¸nh
- Häc sinh ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp so s¸nh
B. TiÕn tr×nh:
I- Bµi tËp SGK:

7
 Bµi 1: trang 43 T×m phÐp so s¸nh
Häc sinh t×m 4 phÐp so - Dîng H¬ng Th nh pho tîng ®ång ®óc hiÖp sÜ cña T©y S¬n
s¸nh.  miªu t¶ cô thÓ sinh ®éng vÎ ®Ñp con ngêi lao ®éng r¾n ch¾c,
Líp nhËn xÐt bæ sung. khoÎ m¹nh g©n guèc vµ ®Çy hµo hïng, dòng m·nh tríc thiªn nhiªn.
Häc sinh tr×nh bµy h×nh
¶nh so s¸nh em thÝch
II- Bµi tËp bæ sung:
Bµi 1: T×m vµ ph©n tÝch lo¹i phÐp so s¸nh
Häc sinh ®äc bµi tËp trao a) ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i
®æi Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n.
T×m phÐp so s¸nh. b) Ta ®i tíi trªn ®êng ta bíc tiÕp
R¾n nh thÐp, v÷ng nh ®ång
C¶ líp nhËn xÐt bæ sung. §éi ngò ta trïng trïng ®iÖp ®iÖp
Cao nh nói, dµi nh s«ng
Gi¸o viªn chèt l¹i ChÝ ta lín nh biÓn ®«ng tríc mÆt
c) §Êt níc
Cña nh÷ng ngêi con g¸i con trai
§Ñp nh hoa hång cøng h¬n s¾t thÐp
* Ph©n tÝch t¸c dông cña phÐp so s¸nh
a) Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n
So s¸nh kh«ng ngang b»ng
b) R¾n nh thÐp ngang b»ng
V÷ng nh ®ång
§éi ngò cao nh nói, dµi nh s«ng
 ngang b»ng
c) §Ñp nh hoa hång  ngang b»ng
Cøng h¬n s¾t thÐp  kh«ng ngang b»ng
C. DÆn dß:
- Häc l¹i lý thuyÕt
- Lµm c¸c bµi tËp cßn l¹i

TiÕt 11-12. ¤n tËp v¨n häc

( KÕt hîp c¶m thô: Buæi häc cuèi cïng)

A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh «n tËp c¸c v¨n b¶n; DÕ MÌn phiªu lu ký, Bøc tranh cña em g¸i t«i, S«ng n-
íc Cµ Mau.
- Häc sinh rÌn kü n¨ng c¶m thô v¨n häc
B. TiÕn tr×nh:
Bµi 1: ThuËt l¹i diÔn biÕn t©m tr¹ng nh©n vËt DÕ MÌn trong viÖc
Häc sinh ®äc bµi tËp 1 trªu chÞ Cèc dÉn ®Õn c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t? Tõ sù viÖc ®ã DÕ
Gi¸o viªn cho häc sinh nªu MÌn ®· rót ra bµi häc ®êng ®êi ®Çu tiªn. Bµi häc ®ã lµ g×?
yªu cÇu cña bµi tËp. * Gîi ý:
Häc sinh th¶o luËn nhãm 4 - DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña DÕ MÌn
trong thêi gian 3 phót + Lóc ®Çu huªnh hoang, ng«ng cuång lªn mÆt víi DÕ Cho¾t, giäng
Häc sinh tr×nh bµy ý kiÕn kÎ c¶: "Mµy b¶o tao cßn biÕt sî ai h¬n n÷a"
Gi¸o viªn cho häc sinh nhËn + Sau ®ã hÌn nh¸t, sî h·i chui tät vµo hang n»m im thin thÝt (hÓ h¶ víi
xÐt söa ch÷a, bæ sung. trß ®ïa tinh qu¸i cña m×nh , b¾t ch©n ch÷ ng÷). Khi thÊy chÞ Cèc mæ

8
Gi¸o viªn chèt l¹i ®¸p ¸n. DÕ Cho¾t.
+ Cuèi cïng: Hèt ho¶ng, lo sî tríc c¸i chÕt cña DÕ Cho¾t. Tá ra ©n
hËn s¸m hèi rót ra bµi häc ®Çu tiªn.
* Bµi häc ®Çu tiªn
- Hµnh ®éng ph¶i cã suy nghÜ, ph¶i tÝnh tríc sau ®Õn hËu qu¶.
Häc sinh ®äc bµi 2 - Kh«ng ®îc hung h¨ng, huªnh hoang.
Nªu yªu cÇu cña bµi tËp 2 - Sèng ph¶i biÕt ®oµn kÕt yªu th¬ng gióp nhau.
Häc sinh th¶o luËn lËp dµn Bµi 2: ViÕt ®o¹n v¨n 5- 7 c©u nªu c¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n
ý theo nhãm tæ 5 phót "S«ng níc Cµ Mau"
- C¶m nhËn vÒ néi dung;
+ C¶nh s«ng níc, kªnh r¹ch, rõng §íc, ©m thanh, mµu s¾c  c¶nh réng
lín hïng vÜ ®Çy søc sèng hoang d·.
+ C¶nh chî N¨m C¨n tÊp lËp trï phó ®éc ®¸o.
* C¶m nhËn vÒ nghÖ thuËt:
NghÖ thuËt t¶ võa bao qu¸t võa cô thÓ chi tiÕt sinh ®éng. T¸c gi¶ ®·
huy ®éng c¸c gi¸c quan vµ nhiÒu ®iÓm nh×n ®Ó quan s¸t, miªu t¶
cïng víi nh÷ng hiÓu biÕt phong phó vÒ thiªn nhiªn vµ cuéc sèng ë vïng
®Êt Êy.
 Thªm hiÓu vµ yªu mÕn, Ên tîng vÒ vïng ®Êt tËn cïng phÝa Nam
cña Tæ quèc.
Bµi 3: Em rót ra bµi häc g× qua c©u chuyÖn "Bøc tranh cña em g¸i
t«i)
* Bµi häc.
- Tríc sù thµnh c«ng hay tµi n¨ng cña ngêi kh¸c, mçi ngêi cÇn vît qua
lßng mÆc c¶m tù ti ®Ó cã ®îc sù tr©n träng vµ niÒm vui thùc sù
ch©n thµnh.
- Lßng nh©n h©u vµ sù ®é lîng cã thÓ gióp con ngêi nhËn ra h¹n chÕ
vµ vît lªn chÝnh m×nh.
Bµi 4: C¶nh thiªn nhiªn trong ®o¹n trÝch "Vît th¸c' thay ®æi qua tõng
vïng.
- Tríc khi ®Õn ®o¹n cã th¸c; c¶nh ªm ®Òm th¬ méng, hµi hoµ; hai bªn
bê lµ nh÷ng b·i d©u tr¶i ra b¹t ngµn ®Õn nh÷ng lµng xa tÝt. Trªn s«ng
lµ nh÷ng con thuyÒn chë ®Çy cam t¬i, mÝt, quÕ…xu«i chÇm chËm
b×nh yªn. Däc s«ng vên tîc um tïm, nh÷ng chßm cæ thô trÇm ng©m
lÆng nh×n xuèng níc.
- Khi ®Õn ®o¹n th¸c d÷; c¶nh d÷ déi m¹nh mÏ. Níc tõ trªn cao phãng
gi÷a hai v¸ch ®¸ dùng ®øng ch¶y ®øt ®u«i r¾n. Níc v¨ng bät tø tung,
thuyÒn rïng r»ng.
- Sau khi vît th¸c; c¶nh ªm ®Òm hiÒn hoµ. Dßng s«ng ch¶y quanh co
däc nh÷ng nói cao sõng s÷ng. Nh÷ng c©y to gi÷a nh÷ng bôi lóp xóp.
Qua nhiÒu líp nói, ®ång ruéng l¹i më ra nh ®ãn chµo nh÷ng ngêi con
chiÕn th¾ng trë vÒ.
 C¶nh hïng vÜ ®Çy chÊt th¬.

TiÕt 13. luyÖn tËp nh©n ho¸

A. Môc tiªu:
- Cñng cè kiÕn thøc vÒ nh©n ho¸; kh¸i niÖm, c¸c kiÓu nh©n ho¸, t¸c dông cña nh©n ho¸
trong nãi viÕt.
- LuyÖn tËp lµm bµi tËp.

9
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh 1. Nh©n ho¸ lµ c¸ch gäi, t¶ con vËt, c©y cèi, ®å vËt, hiÖn tîng thiªn
nh¾c l¹i kiÕn thøc. nhiªn b»ng nh÷ng tõ ng÷ ®îc dïng ®Ó gäi hoÆc t¶ con ngêi.
Gi¸o viªn cñng cè l¹i 2. T¸c dông: lµm cho ®å vËt, c©y cèi thiªn nhiªn trë lªn gÇn gòi víi
con ngêi - diÔn ®¹t sinh ®éng cô thÓ gîi c¶m.
3.C¸c kiÓu nh©n ho¸
+ Gäi vËt b»ng nh÷ng tõ vèn gäi ngêi: L·o miÖng, c« m¾t…
+ Dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña con ngêi ®Ó chØ
ho¹t ®éng, tÝnh chÊt cña vËt, cña thiªn nhiªn; S«ng gÇy, ®ª cho·i
ch©n ra…
+ Trß chuyÖn xng h« víi vËt nh víi ngêi.
Kh¨n th¬ng nhí ai
Kh¨n r¬i xuèng ®Êt?
Kh¨n th¬ng nhí ai
Kh¨n v¾t lªn vai?
II- Bµi tËp SGK:
Häc sinh trao ®æi th¶o Bµi 4: (trang 59)
luËn nhãm. a) Nói ¬i (trß chuyÖn xng h« víi vËt nh víi ngêi)
§¹i diÖn nhãm tr×nh bµy b) Cua, c¸ tÊp nËp; cß, sÕn, v¹c, le c·i cä om sßm; dïng nh÷ng tõ
kÕt qu¶ th¶o luËn. chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña ngêi ®Ó chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt
C¸c b¹n nhËn xÐt, bæ sung cña vËt.
Gi¸o viªn kÕt luËn Hä (cß, sÕu, v¹c,le), anh (cß); dïng tõ ng÷ vèn gäi ngêi ®Ó gäi vËt.
c) Chßm cæ thô - d¸ng m·nh liÖt, ®øng trÇm ng©m lÆng nh×n,
thuyÒn - vïng v»ng: dïng nh÷ng tõ chØ ho¹t ®éng tÝnh chÊt cña
ngêi ®Ó chØ vËt.
Quay ®Çu ch¹y: ®©y lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ kh«ng
ph¶i biÖn ph¸p tu tõ.
d) C©y - bÞ th¬ng, th©n m×nh, vÕt th¬ng, côc m¸u; dïng nh÷ng tõ
chØ ho¹t ®éng, tÝnh chÊt bé phËn cña ngêi  chØ vËt
* T¸c dông:
- Lµm cho sù vËt ®îc miªu t¶ trë lªn sèng ®éng gÇn gòi víi con ng-
êi.
- §Ó béc lé t©m sù con ngêi (c©u a)
Bµi 5: ViÕt ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp nh©n ho¸
- Yªu cÇu: ®o¹n v¨n miªu t¶, t¶ ngêi - hoÆc t¶ c¶nh.
- Cã sö dông phÐp nh©n ho¸ hîp lý
III- Bµi tËp bæ sung:
Häc sinh thi t×m nhanh Bµi 1: H·y chØ ra phÐp nh©n ho¸ trong bµi "Ma" cñ T§K. Nªu t¸c
phÐp nh©n ho¸ dông cña nh÷ng phÐp nh©n ho¸ Êy.
+ ¤ng trêi/mÆc ¸o gi¸p ®en/ ra trËn
+ Mu«n ngh×n c©y mÝa/ móa g¬m
+ KiÕn/ hµnh qu©n ®Çy ®êng
+ Cá gµ rung tai/ nghe
+ Bôi tre tÇn ngÇn/ gì tãc
+ Hµng bëi ®u ®a bÕ lò con ®Çu trßn träc lèc
+ SÊm ghÐ xuèng s©n khanh kh¸ch cêi
+ C©y dõa s¶i tay b¬i
+ Ngän mång t¬i nh¶y móa
+ C©y l¸ h¶ hª
* T¸c dông: Sù vËt trë lªn gÇn gòi sinh ®éng.
Häc sinh lµm viÖc c¸ Bµi 2: ViÕt ®o¹n v¨n t¶ trËn ma rµo cã sö dông phÐp nh©n ho¸.

10
nh©n. Bµi 3: T×m 5 c©u ca dao cã sö dông phÐp nh©n ho¸.
Gi¸o viªn chÊm bµi.
C. D¨n dß:
- Hoµn thµnh nèt c¸c bµi tËp 2 vµ 3

TiÕt 14. LuyÖn tËp v¨n miªu t¶ - T¶ ngêi

A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc cñng cè vÒ v¨n t¶ ngêi; c¸ch t¶, bè côc, h×nh thøc mét ®o¹n v¨n, mét bµi
v¨n t¶ ngêi.
- LuyÖn kü n¨ng quan s¸t, lùa chän, tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu quan s¸t theo mét thø tù hîp
lý.
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i * Muèn t¶ ngêi cÇn:
kiÕn thøc c¬ b¶n. + X¸c ®Þnh ®èi tîng cÇn t¶ (t¶ ch©n dung hay t¶ ngêi trong t thÕ
lµm viÖc)
+ Quan s¸t lùa chän c¸c chi tiÕt miªu t¶.
+ Tr×nh bµy kÕt qu¶ quan s¸t theo mét thø tù.
+ Bè côc mét bµi miªu t¶ gåm 3 phÇn.
Më bµi: Giíi thiÖu ngêi ®îc t¶.
Th©n bµi: Miªu t¶ chi tiÕt (ngo¹i h×nh, cö chØ, hµnh ®éng, lêi
nãi…).
KÕt bµi: NhËn xÐt hoÆc nªu c¶m nghÜ vÒ ngêi ®ã.
II - LuyÖn tËp:
HS th¶o luËn nhãm 4 Bµi 1: ViÕt 1 ®/v t¶ em bÐ ®ang tuæi tËp nãi tËp ®i
Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy +§é tuæi 2 - 3
C¸c nhãm kh¸c bæ sung + D¸ng ngêi: bô bÉm, mËp m¹p
GV chèt l¹i. + Khu«n mÆt: Xinh x¾n, ®¸ng yªu.
+ Tãc: Vµng hoe, tha thít, ®en, sËm, ph¬ phÊt
+ Níc da: Tr¾ng hång, mÞn mµng.
+ MiÖng: NhoÎn cêi.
+ R¨ng: s÷a, tr¾ng muèt, ®Òu t¨m t¾p.
+ Nãi: ª a, ngäng nghÞu.
+ Ch©n: Ng¾n, bíc ®i liªu xiªu nh ch¹y, lao phÝa tríc.
Bµi 2: Nªu c¸c chi tiÕt tiªu biÓu mµ em sÏ lùa chän khi t¶ mét cô giµ
cao tuæi.
- D¸ng ®i cßng xuèng, bíc chËm ch¹p.
- Ngêi gÇy gß
- Da nh¨n nheo.
- M¾t mê
- Tãc b¹c tr¾ng.
* C« gi¸o say sa gi¶ng bµi
- T thÕ: §øng, ®i l¹i, cÇm s¸ch, phÊn.
- Lêi nãi: nhÑ nhµng, trÇm Êm, khóc chiÕt.
- Cö chØ: gi¶ng - viÕt - ®i l¹i - nhÞp nhµng
- NÐt mÆt: phÊn khëi, ¸nh m¾t, khÝch lÖ, tin tëng.
- Th¸i ®é: kiªn nhÉn, chê ®îi, vui vÎ…

11
 Bµi 3: (Trang 62 SGK)
* §iÒn vµo chç trèng:
+ §á nh con t«m luéc.
+ Kh«ng kh¸c g× (thÇn hé vÖ) ë trong ®Òn.
* §o¸n «ng C¶n Ngò ®ang chuÈn bÞ xuèng xíi vËt ®Ó ®o søc víi
Qu¾m §en.
Bµi 2: (Trang 62) LËp dµn ý

TiÕt 15. C¶m thô v¨n b¶n: Lîm

A. Môc tiªu:
- Häc sinh cñng cè kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n "Lîm".
- Lµm c¸c bµi tËp c¶m thô vÒ v¨n b¶n.
B. TiÕn tr×nh:
I- KiÕn thøc c¬ b¶n:
Häc sinh ®äc bµi th¬ 1. Néi dung:
Häc sinh nh¾c l¹i kiÕn - H×nh ¶nh chó bÐ liªn l¹c hån nhiªn vui t¬i dòng c¶m.
thøc c¬ b¶n vÒ bµi th¬. - T×nh c¶m xãt th¬ng kh©m phôc cña t¸c gi¶.
2. NghÖ thuËt:
- KÕt hîp yÕu tè kÓ t¶, biÓu c¶m.
- ThÓ th¬ 4 chø giµu ©m ®iÖu
- H×nh ¶nh th¬, tõ l¸y s¸ng t¹o ®Æc s¾c.
II Bµi tËp SGK:
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh Bµi 1:
thuéc lßng bµi th¬ Bµi 2: ViÕt ®o¹n v¨n 10 dßng miªu t¶ chuyÕn ®i liªn l¹c cuèi cïng.
Buæi tra h«m ®ã nh mäi ngµy, Lîm nhËn bøc th ®Ò hai ch÷ "Thîng
Gi¸o viªn híng dÉn viÕt khÈn" bá vµo bao. MÆt trËn thËt gay go ¸c liÖt, ®¹n bay vÌo vÌo.
®o¹n Chíp löa loÐ lªn liªn tiÕp víi nh÷ng tiÕng næ ®inh tai nhøc ãc. Lîm
Häc sinh nghe ®o¹n mÉu. dòng c¶m b¨ng qua lao vôt ®i nh mét mòi tªn díi lµn ma bom b·o ®¹n.
Häc sinh dùa vµo ®ã viÕt Bãng ¸o tr¾ng cña chó bÐ vµ chiÕc mò ca l« vÉn nhÊp nh« trªn c¸nh
®o¹n. ®ång quª v¾ng vÎ. Bçng loÌ chíp ®á, ®oµng mét tiÕng næ ch¸t chóa
vang lªn. Th«i råi Lîm ¬i! Chó bÐ ®· ng· xuèng. Mét dßng m¸u t¬i
trµo ra n¬i lng ¸o. Chó n»m trªn lóa tay n¾m chÆt b«ng. Hån chó bÐ
nh hoµ quyÖn víi h¬ng lóa quª h¬ng.
III- Bµi tËp bæ sung:
Bµi 1: C¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh chó bÐ Lîm
-Hån nhiªn, vui t¬i, say mª tham gia c«ng t¸c c¸ch m¹ng
- Dòng c¶m h¨ng h¸i quyÕt t©m hoµn thµnh nhiÖm vô kh«ng nÒ
nguy hiÓm
Hy sinh cao c¶ b¶o vÖ quª h¬ng  thiªn thÇn nhá yªn nghØ ho¸ th©n
vµo thiªn nhiªn ®Êt níc.
- Yªu mÕn kh©m phôc, xóc ®éng, xãt th¬ng.

TiÕt 16. LuyÖn tËp v¨n t¶ ngêi

A. Môc tiªu:
- Häc sinh cñng cè kiÕn thøc viÕt v¨n t¶ ngêi
12
 - Bè côc, h×nh thøc mét ®o¹n v¨n, bµi v¨n.
- LuyÖn tËp quan s¸t lùa chän, tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu ®· quan s¸t
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
Häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng 1. Nh÷ng lu ý khi lµm v¨n t¶ ngêi:
kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ v¨n + X¸c ®Þnh ®èi tîng
t¶ ngêi + Quan s¸t lùa chän
+ Tr×nh bµy kÕt qu¶
2. Bè côc:
Më bµi
Th©n bµi
KÕt bµi
II- LuyÖn tËp:
Häc sinh ®äc ®Ò SGK §Ò 2. trang 94 SGK
Gi¸o viªn híng dÉn häc 1. Më bµi: giíi thiªu ngêi mÑ cña em - lµ ngêi quan t©m gÇn gòi
sinh t×m hiÓu ®Ò, lËp nhÊt.
dµn ý. (Cã thÓ dÉn ca dao, lêi h¸t)
2. Th©n bµi:
a) T¶ ngo¹i h×nh: nghÒ nghiÖp, tuæi, c«ng viÖc
- D¸ng ngêi
- Khu«n mÆt; chó ý nÐt riªng
- M¸i tãc
- Cö chØ, hµnh ®éng lêi nãi - Khi nÊu c¬m
- Khi d¹y em häc
- Trang phôc
b) T¶ tÝnh t×nh
- MÑ dÞu dµng, nghiªm kh¾c, gÇn gòi
- Khi em cã lçi
- MÑ nh giµ ®i
- Lçi häc sinh; bÞ ®iÓm kÐm, vi ph¹m nãi chuyÖn, bÞ c« mêi phô
huynh
- Thay ®æi cña mÑ; mäi b÷a mÑ hay nãi chuyÖn h«m nay mÑ
kh«ng nãi g×. Giäng trïng xuèng- Nh×n mÑ em ©n hËn; Gi¸ nh
kh«ng m¶i ch¬i, xem phim, kh«ng chñ quan.
* Khi em bÞ èm
- Lo l¾ng ch¨m sãc chu ®¸o
- M¾t buån tròng s©u ®ªm thøc
- Tãc b¹c thªm
- Mua thuèc, ch¸o, lo l¾ng, an ñi
* Khi em lµm viÖc tèt
- MÑ vui nhÊt
- Khu«n mÆt mÑ r¹ng ngêi h¹nh phóc
- Nô cêi t¬i t¨n
- MÑ lµm c¶ nhµ vui l©y
- Cã lÏ viÖc lµm cña em tiÕp thªm søc m¹nh, nghÞ lùc cho mÑ, ®Ó
mÑ lµm viÖc tèt h¬n.
*Th«ng qua mét kû niÖm.
Cã mét lÇn
III- KÕt bµi:
C¶m nghÜ: Yªu mÕn, kÝnh träng, biÕt ¬n, tù hµo
Chó ý: So s¸nh nhËn xÐt trong khi t¶
T¶ theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh.
13
 Ph¶i cã c¶m xóc.

TiÕt 17. ¤n tËp Èn dô - Ho¸n dô

A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc cñng cè kh¸i niÖm Èn dô - ho¸n dô.
- Bíc ®Çu nhËn biÕt vµ nªu ®îc t¸c dông cña Èn dô ho¸n dô trong c¸c c©u v¨n, c©u th¬.
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
1. Èn dô:
* Kh¸i niÖm: Gäi tªn A b»ng tªn sù vËt B cã nÐt t¬ng ®ång .
* Ph©n lo¹i: Häc sinh ®îc cñng cè kh¸i niÖm Èn dô - ho¸n dô.
- Bíc ®Çu nhËn biÕt vµ nªu ®îc t¸c dông cña Èn dô ho¸n dô trong c¸c
c©u v¨n, c©u th¬.:
- H×nh thøc
- C¸ch thøc
- PhÈm chÊt
- ChuyÓn ®æi c¶m gi¸c
2. Ho¸n dô:
* Kh¸i niÖm: Gäi tªn A b»ng tªn B cã quan hÖ gÇn gòi.
* Ph©n lo¹i:
- Bé phËn - toµn thÓ
- DÊu hiÖu sù vËt - sù vËt
- VËt chøa ®ùng - vËt bÞ chøa ®ùng
- Cô thÓ - trõu tîng.
II- LuyÖn bµi tËp SGK:
Bµi 2: (trang 70)
C©u 1. ¨n qu¶ nhí kÎ trång c©y
Häc sinh th¶o luËn ¨n qu¶: t¬ng ®ång c¸ch thøc víi sù hëng thô thµnh qu¶ lao ®éng
Häc sinh tr×nh bµy kÕt KÎ trång c©y: T¬ng ®ång phÈm chÊt víi ngêi lao ®éng
qu¶  khuyªn chóng ta khi hëng thô thµnh qu¶ ph¶i nh¬ ®Õn c«ng lao ng-
¨n qu¶ - sù hëng thô êi lao ®éng ®· vÊt v¶ t¹o ra thµnh qu¶
KÎ trång c©y - ngêi lao C©u 2: GÇn mùc th× ®en, gÇn ®Ìn th× s¸ng
®éng - Mùc ®en cã nÐt t¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt víi c¸i xÊu
- §Ìn s¸ng cã nÐt t¬ng ®ång vÒ phÈm chÊt v¬i c¸i tèt c¸i hay.
Mùc ®en - c¸i xÊu C©u 3. ThuyÒn……kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn
§Ìn s¸ng - c¸i tèt Èn dô phÈm chÊt: ThuyÒn - ngêi ®i xa
BÕn - ngêi ë l¹i
C©u 4. MÆt trêi - B¸c Hå: T¬ng ®ång phÈm chÊt
Bµi 3 ( trang 70)
a) Ch¶y b) Ch¶y
c) Máng d) ít
Bµi 2: (trang 84) So s¸nh Èn dô vµ ho¸n dô cho vÝ dô minh ho¹
* Gièng
- §Òu gäi tªn sù vËt hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt hiÖn tîng kh¸c
- §Òu cã t¸c dông t¨ng søc gîi h×nh, gîi c¶m.
* Kh¸c
Èn dô Ho¸n dô
Dùa vµo quan hÖ t¬ng Dùa vµo quan hÖ t¬ng
®ång vÒ: c©n vÒ:
14
 - H×nh thøc - Bé phËn - toµn thÓ
- C¸ch thøc - DÊu hiÖu - sù vËt
- PhÈm chÊt - VËt chøa - vËt bÞ chøa
- ChuyÓn ®æi c¶m gi¸c
VÝ dô: - Cô thÓ - trõu tîng
Ngêi cha m¸i tãc b¹c VÝ dô:
chØ B¸c Hå Ngµy HuÕ ®æ m¸u  chØ
chiÕn tranh

III- Bµi tËp bæ sung:

Bµi 4: ( trang 44 SBT). ChØ ra phÐp ho¸n dô
a) Tr¸i tim  ngêi chiÕn sÜ céng s¶n: bé phËn- toµn thÓ
b) Må h«i  søc lao ®éng; dÊu hiÖu
Bµi 5: (trang 40 SBT) Thay thÕ c¸c tõ ng÷ in ®Ëm b»ng nh÷ng Èn dô
thÝch hîp.
- Trong ¸nh hoµng h«n, nh÷ng n¬ng s¾n víi mµu n¾ng vµng léng lÉy
Häc sinh suy nghÜ tr¶ cã trªn kh¾p c¸c sên ®åi.
lêi  Trong ®«i m¾t s©u th¼m cña «ng t«i thÊy cã mét niÒm hy väng
 loÐ lªn mét niÒm tin hy väng
Bµi 3: Hai c©u th¬ sau cã g× gièng vÒ h×nh thøc nghÖ thuËt
- Lng nói th× to mµ lng mÑ th× nhá
- Ngêi cha m¸i tãc b¹c
(Èn dô)
Bµi 4: ChØ ra phÐp tu tõ
a) Chóng ta kh«ng nªn níng tiÒn b¹c cña cha mÑ
b) Chóng ta t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong nh÷ng bÓ m¸u
c) Em thÊy c¬n ma rµo
NgËp tiÕng cêi cña bè

Häc sinh ®äc bµi tËp -

chØ ra phÐp tu tõ

TiÕt 18. ho¹t ®éng ng÷ v¨n:

Thi lµm th¬ bèn ch÷, n¨m ch÷

A. Môc tiªu:
- Cñng cè kiÕn thøc ®Æc ®iÓm thÓ th¬ bèn ch÷, n¨m ch÷.
- Tæ chøc ho¹t ®éng ng÷ v¨n häc sinh tËp lµm th¬ bèn ch÷, n¨m ch÷.
B. TiÕn tr×nh:
I- Néi dung kiÕn thøc:
Häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc 1. §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ bèn ch÷:
®Æc ®iÓm thÓ th¬ 4 ch÷ - Bµi th¬ cã nhiÒu dßng
vµ 5 ch÷. - Mçi dßng cã bèn ch÷
- NhÞp 2/2 thÝch hîp víi lèi kÓ vµ t¶
- VÇn: lng, ch©n, xen kÏ, vÇn liÒn, c¸ch vÇn hçn hîp
15

Tõng tæ cö ®¹i diÖn tr×nh
bµy bµi th¬, ®o¹n th¬ su
tÇm
Tõng tæ cö ®¹i diÖn ®äc vµ
b×nh bµi th¬ do tæ s¸ng t¸c.
C¶ líp tham gia cïng thÇy c«
nhËn xÐt ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i
TiÕt 19. ¤n tËp c¸c thµnh phÇn chÝnh cña c©u
A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸c TPC cña c©u
- LuyÖn tËp sö dông c¸c TPC trong c©u
B. TiÕn tr×nh:
Häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc
c¬ b¶n.
Gi¸o viªn chèt l¹i kiÕn thøc
b»ng b¶ng phô.
- XuÊt hiÖn nhiÒu trong ca dao tôc ng÷, vÌ
2. §Æc ®iÓm cña thÓ th¬ n¨m ch÷ ( ngò ng«n):
- Bµi th¬ cã nhiÒu dßng, thêng chia khæ, mçi khæ 4 c©u
- Mçi dßng cã 5 ch÷
NhÞp 3/2 hoÆc 2/3
- VÇn thay ®æi liÒn c¸ch, lng, ch©n, b»ng tr¾c.
II- Thùc hµnh:
1. Giíi thiÖu bµi th¬ ®o¹n th¬ su tÇm:
- Th¬ 4 ch÷
- Th¬ 5 ch÷
2. §äc vµ b×nh bµi th¬ cña tæ m×nh s¸ng t¸c:
- Th¬ 4 ch÷
- Th¬ 5 ch÷
*Yªu cÇu ®äc
- To râ, chÝnh x¸c v¨n b¶n
- BiÓu c¶m
* C¸ch b×nh th¬
- ChØ ra c¸i hay, ®éc ®¸o cña nhan ®Ò
- Gi¸ trÞ néi dung
- Nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c
I- KiÕn thøc c¬ b¶n:
1. C¸c TPC: Chñ ng÷ - vÞ ng÷ lµ nh÷ng thµnh phÇn b¾t buéc ph¶i
cã mÆt ®Ó c©u cã cÊu t¹o hoµn chØnh vµ diÔn ®¹t ®îc ý trän
vÑn.
2. Khi nãi TPC b¾t buéc ph¶i cã mÆt lµ nãi vÒ mÆt kÕt cÊu NP
cña c©u, t¸ch rêi hoµn c¶nh nãi n¨ng cô thÓ.
NÕu ®Æt trong hoµn c¶nh nãi n¨ng cô thÓ th× cã khi TPC cã thÓ l-
îc bá, cßn TPP th× kh«ng
VÝ dô:- Anh vÒ h«m nµo?
- T«i vÒ h«m qua
- H«m qua (lîc bá CN - VN)
2. Thµnh phÇn chñ ng÷
a) §Æc ®iÓm
- BiÓu thÞ sù vËt
- Tr¶ lêi c©u hái: Ai? Con g×? C¸i g×?
b) CÊu t¹o
- Cã thÓ lµ mét tõ, mét côm tõ (®¹i tõ, danh tõ, côm danh tõ…)
C©u cã thÓ lµ mét hoÆc nhiÒu chñ ng÷
3. Thµnh phÇn vÞ ng÷
a) §Æc ®iÓm
- Cã thÓ kÕt hîp c¸c phã tõ: ®·, ®ang, sÏ, vÉn…
- Tr¶ lêi c©u hái: lµm sao? Nh thÕ nµo?
b) CÊu t¹o
16
 - Thêng lµ mét tõ, mét côm (§T, TT, côm §T, TT)
- C©u cã thÓ cã mét hoÆc nhiÒu chñ ng÷.

II- LuyÖn tËp sgk:

Bµi 1: (trang 94)
+ T«i/®· trë thµnh
CN(®¹i tõ) - VN (côm §T)
Häc sinh ®äc bµi 1 trang 94 + Nh÷ng c¸i vuèt /cø cøng dÇn
HS trao ®æi nhãm 4. CN- côm DT VN -2 côm TT
Tr×nh bµy kÕt qu¶ +§«i cµng t«i /mÉm bãng
CN - côm DT VN - TT
+ T«i /co c¼ng…..
CN - ®¹i tõ VN - 2 côm §T
+ Nh÷ng ngän cá /gÉy r¹p, y nh
CN - côm DT VN - côm §T
Bµi 2: (trang 94)
Häc sinh lµm viÖc c¸ nh©n a) Trong giê kiÓm tra, em ®· cho b¹n mîn bót
Gi¸o viªn chÊm, ch÷a b) B¹n Êy rÊt ch¨m chØ
c) Bµ ®ç TrÇn lµ ngêi huyÖn §«ng TriÒu.
III Bµi tËp bæ sung:
Bµi 1: X¸c ®Þnh CN - VN vµ nªu cÊu t¹o
Häc sinh th¶o luËn nhãm 2. Giêi chím hÌ. C©y cèi um tïm. C¶ lµng th¬m. C©y hoa lan në
Tr×nh bµy kÕt qu¶ . tr¾ng muèt. Hoa dÎ tõng chïm m¶nh dÎ. Hoa mãng rång bô bÉm
Líp nhËn xÐt söa ch÷a bæ th¬m nh mïi mÝt chÝn ë gãc vên «ng Tuyªn. Ong vµng, ong vß vÏ,
sung. ong mËt ®¸nh lén nhau ®Ó hót mËt ë hoa. Chóng ®uæi c¶ bím. B-
ím hiÒn lµnh bá chç lao xao. Tõng ®µn rñ nhau lÆng lÏ bay ®i.
Gi¸o viªn chèt l¹i + Giêi/ chím hÌ
DT 1côm §T
+ C©y cèi/ um tïm
1 DT 1 TT
+ C¶ lµng / th¬m
1 côm DT 1 TT
+ C©y hoa lan / në hoa tr¾ng xo¸
1 côm DT TT
+ Hoa dÎ tõng chïm / m¶nh dÎ
1 côm DT TT
+ Hoa mãng rång / th¬m nh
1 côm DT 1côm TT
+ Ong vµng, ong vß vÏ / ®¸nh lén nhau
3 DT 1 côm §T
+ Chóng / ®uæi c¶ bím
1 ®¹i tõ 1 côm §T

TiÕt 20. «n tËp tiÕng viÖt

A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh hÖ thèng hãa kiÕn thøc TiÕng viÖt vÒ c¸c phÐp tu tõ, c¸c thµnh phÇn
chÝnh cña c©u, c¸c kiÓu c©u.
- Híng dÉn hs lµm c¸c bµi tËp
B. TiÕn tr×nh:

17
 I- Néi dung kiÕn thøc:
Gi¸o viªn yªu cÇu hs hÖ
thèng c¸c kiÕn thøc TiÕng
ViÖt. 1. C¸c phÐp tu tõ: So s¸nh, nh©n ho¸, Èn dô, ho¸n dô
2. C¸c TPC: Chñ ng÷ - VÞ ng÷
C©u TT ®¬n
3. c¸c kiÓu c©u: C©u TT ®¬n cã tõ lµ
Häc sinh th¶o luËn nhãm 4. C©u TT ®¬n kh«ng cã tõ lµ
Tr×nh bµy kÕt qu¶ th¶o II. LuyÖn tËp:
luËn. Bµi 1:
Cho ®o¹n v¨n: Bãng tre  trïm lªn ©u yÕm lµng b¶n, xãm th«n. Díi
bãng tre cña ngµn xa thÊp tho¸ng  m¸i ®×nh m¸i chïa cæ kÝnh. D-
íi bãng tre xanh ®· tõ l©u ®êi, ngêi d©n cµy ViÖt Nam  dùng
nhµ, dùng cöa, vì ruéng, khai hoang.
X¸c ®Þnh CN - VN
Bµi 2: ChØ ra t¸c dông cña phÐp Èn dô trong c©u th¬ sau:
Ngêi cha m¸i tãc b¹c
§èt löa cho anh n»m.
* Gäi h×nh ¶nh B¸c ch¨m sãc chiÕn sÜ ©n cÇn chu ®¸o hÕt lßng
nh ngêi cha yªu th¬ng ch¨m lo chu ®¸o cho nh÷ng ®øa con.
* Gîi t×nh c¶m niÒm kÝnh yªu biÕt ¬n v« h¹n cua anh ®/v ®èi víi
vÞ l·nh tô vÜ ®¹i.
Bµi 3: ViÕt ®o¹n v¨n 5 - 7 c©u nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh
chó bÐ Lîm cña Tè H÷u trong ®ã cã sö dông mét phÐp so s¸nh,
g¹ch ch©n.
* M§: - H×nh ¶nh Lîm
- Bµi th¬ Lîm
* T§:
- Hån nhiªn vui t¬i say mª tham gia c«ng t¸c c¸ch m¹ng; ch©n tho¨n
tho¾t, måm huýt s¸o vang, cêi hÝp mÝ. "ë ®ån Mang C¸ thÝch h¬n
ë nhµ"
- Dòng c¶m h¨ng h¸i quyÕt t©m hoµn thµnh nhiÖm vô kh«ng nÒ
nguy hiÓm.
+ Hoµn c¶nh: §¹n bay vÌo vÌo
+ Hµnh ®éng: Vît qua mÆt trËn.
+ Th¸i ®é: Sî chi hiÓm nghÌo.
- Hy sinh cao c¶ b¶o vÖ quª h¬ng; "Ch¸u n»m trªn lóa……gi÷a
®ång" nh mét thiªn thÇn nhá yªn nghØ, ho¸ th©n vµo thiªn nhiªn
®Êt níc. H×nh ¶nh em sèng m·i.
- Yªu mÕn, kh©m phôc, xóc ®éng, xãt th¬ng.

TiÕt 21. c¶m thô v¨n b¶n C©y tre viÖt nam - c« t«

A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ 2 v¨n b¶n: C©y tre ViÖt Nam, C« T«.
- Lµm c¸c bµi tËp c¶m thô vÒ 2 v¨n b¶n.
B. TiÕn tr×nh:
I. Néi dung kiÕn thøc:
1. V¨n b¶n "C©y tre Viªt Nam":
18
Häc sinh hÖ thèng ho¸ kiÕn
thøc vÒ ND vµ NT hai v¨n
b¶n.
Líp nhËn xÐt, söa ch÷a, bæ
sung.
Gi¸o viªn chèt l¹i.
Häc sinh th¶o luËn nhãm
®«i 2'
Häc sinh th¶o luËn nhãm 4:
3' .
§¹idiÖn nhãm tr×nh bµy
kÕt qu¶.
Líp nhËn xÐt bæ sung.
Gi¸o viªn chèt ®¸p ¸n.
Häc sinh dùa vµo ®¸p ¸n tr¶
lêi thµnh ®o¹n v¨n.
c. dÆn dß
TiÕt 22. C¶M THô V¡N B¶N: LAO XAO
A. Môc tiªu:
* Néi dung
- Nh÷ng phÈm chÊt cña c©y Tre ViÖt Nam, con ngêi ViÖt Nam.
- Sù g¾n bã cña c©y tre víi con ngêi ViÖt Nam.
* NghÖ thuËt.
- H×nh ¶h Ènh dô c©y tre - biÓu tîng.
- Giäng ®iÖu nhÞp ®iÖu c©u v¨n cã nh¹c tÝnh t¹o chÊt tr÷ t×nh
thiÕt tha, s«i næi, bay bæng.
2. V¨n b¶n "C« T«":
* Néi dung
- VÎ ®Ñp thiªn nhiªn vµ c¶nh sinh ho¹t cña con ngêi lao ®éng ë ®¶o
C« T«.
- T×nh c¶m cña t¸c gi¶.
* NghÖ thuËt.
- NghÖ thuËt t¶ c¶nh ®Æc s¾c ®Çy chÊt th¬.
- NghÖ thuËt sö dông ng«n ng÷ ®iªu luyÖn chÝnh x¸c tinh tÕ.
- Giäng v¨n giµu c¶m thô.
II. LuyÖn tËp:
Bµi 1: Bãng tre trïm lªn ©u yÕm…..khai hoang.
a) §o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ g×?
b) Nªu t¸c dông.
* Gîi ý ®¸p ¸n:
a) Nh©n ho¸: Bãng tre - ©u yÕm
b) T¸c dông:
+ Sù g¾n bã gÇn gòi cña tre víi con ngêi ViÖt Nam.
+ Tre nh ngêi mÑ t×nh c¶m che chë yªu th¬ng ®èi víi ngêi n«ng
d©n ViÖt Nam.
Bµi 2: §o¹n v¨n sö dông phÐp tu tõ g×? T¸c dông?
"Sau trËn b·o, ch©n trêi ngÊn bÓ…. Níc biÓn höng hång"
* Gîi ý:
- PhÐp so s¸nh:
Ch©n trêi ngÊn bÓ - TÊm kÝnh
MÆt trêi - Qña trøng thiªn nhiªn
- T¸c dông:
+ C¶nh mÆt trêi mäc ®îc ®Æt trong mét khung c¶nh réng lín bao
la, hÕt søc trong trÎo tinh kh«i.
+ C¶nh mÆt trêi mäc trªn biÓn lµ bøc tranh tuyÖt ®Ñp rùc râ vµ
tr¸ng lÖ.
19
 - Gióp häc sinh c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp vµ sù phong phó cña thiªn nhiªn vµ lµng quª qua
h×nh ¶nh c¸c loµi chim.
- HiÓu nghÖ thuËt quan s¸t tinh tÕ, t©m hån yªu thiªn nhiªn cña t¸c gi¶.
B. TiÕn tr×nh:
I- KiÕn thøc c¬ b¶n:
Häc sinh trao ®æi th¶o 1. V¨n b¶n lµ mét ®o¹n trÝch trong tËp håi ký tù truyÖn cña DK.
luËn. Qua nh÷ng kû niÖm th¬ Êu vµ thiÕu niªn ë lµng quª, t¸c gi¶ lµm
§¹i diÖn ph¸t biÓu. hiÖn lªn bøc tranh thiªn nhiªn vµ cuéc sèng con ngêi. Tuy ®¬n s¬
Gi¸o viªn chèt l¹i kiÕn thøc nghÌo khã nhng giµu søc sèng, ®Ëm ®a t×nh ngêi vµ hÕt søc hån
c¬ b¶n. hËu.
2. V¨n b¶n tËp trung miªu t¶ mét sè loµi chim thêng thÊy ë lµng quª
b»ng c¸i nh×n hån nhiªn tuæi th¬ tuy cã vÎ lan man tù do nhng l¹i
theo mét tr×nh tù kh¸ chÆt chÏ. ë mçi loµi thêng chän miªu t¶ mét
vµi nÐt tiªu biÓu vÒ mµu s¾c h×nh d¸ng, tiÕng kªu hoÆc ®Æc
tÝnh ®ång thêi chó träng t¶ ho¹t ®éng cña chóng kÕt hép víi kÓ vµ
nhËn xÐt b×nh luËn.
II- LuyÖn tËp sgk:
Bµi 1: H·y quan s¸t miªu t¶ mét loµi chim ë quª em.
+ ChÝch b«ng: Th©n h×nh bÐ nhá di chuyÓn nhanh, l«ng mµu
hung, hay b¾t s©u, cã Ých.
+ Bå c©u: HiÒn lµnh sèng theo ®µn hoÆc tõng ®«i mét, l«ng mµu
Häc sinh ph¸t biÓu tù do. tr¾ng hoÆc ®en, ch©n nhá, thÝch ®Ëu trªn m¸i nhµ, thÝch ¨n ngò
C¸c em kh¸c bæ sung. cèc, lµ biÓu tîng cña hoµ b×nh, h÷u nghÞ.
Gi¸o viªn tæng hîp. + Chim sÎ: M×nh nhá, tiÕng kªu nghe vui tai, thêng xuÊt hiÖn vµo
mïa hÌ, rÊt th©n thiÕt víi häc trß, sèng theo ®µn, ®Ëu trong c¸c lïm
c©y, di chuyÓn nhanh tho¨n tho¾t.
Bµi 2
Qua bµi "Lao Xao" viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n ph¸t biÓu c¶m nghÜ
cña m×nh.
- Ên tîng s©u s¾c vÒ lµng quª ViÖt Nam víi cuéc sèng thanh b×nh.
Häc sinh th¶o luËn nhãm - T×nh yªu cña t¸c gi¶ víi quª h¬ng qua håi øc tuæi häc trß.
®«i. - Tµi quan s¸t miªu t¶ tinh tÕ vÒ c¸c loµi chim.
Nªu ý c¬ b¶n.
Gi¸o viªn nhËn xÐt chèt l¹i.
Häc sinh viÕt bµi c¸ nh©n.
Gi¸o viªn chÊm ch÷a.

TiÕt 23. luyÖn tËp V¡N MI£U T¶

A. Môc tiªu:
- Gióp HS cñng cè kiÕn thøc v¨n miªu t¶ ë ® møc ®é cao: S¸ng t¸c.
- LuyÖn tËp lµm c¸c bµi tËp lµm v¨n theo SGK.
B. TiÕn tr×nh:
I. mét sè kiÕn thøc cÇn nhí:
Häc sinh nh¾c l¹i c¸c yªu + Bµi v¨n miªu t¶ s¸ng t¹o ®ßi hái ngêi viÕt ph¶i biÕt tëng tîng, liªn
cÇu kü n¨ng cÇn thiÕt tëng mèt c¸ch phong phó.
trong v¨n miªu t¶ s¸ng t¹o. + Dùa vµo c¸c v¨n b¶n ®· ®äc häc
+ Dùa vµo kiÕn thøc thùc tÕ.
II. luyÖn tËp:
20

Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh
t×m hiÓu ®Ò.
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh
lËp dµn ý.
Phiªn chî quª em. NghØ hÌ
®îc vÒ quª bµ cho ®i chî
phiªn. ThÝch thó.
Häc sinh ®a vµo dµn ý.
ViÕt thµnh bµi v¨n hoµn
chØnh.
Gi¸o viªn chÊm ch÷a mét sè
®o¹n v¨n tiªu biÓu.
§Ò 1: SGK
H·y t¶ l¹i mét phiªn chî theo tëng tîng cña em.
A/ T×m hiÓu ®Ò:
1. ThÓ lo¹i: Miªu t¶ s¸ng t¹o.
2. Néi dung: C¶nh phiªn chî
3. Ph¹m vi: Theo trÝ tëng tîng
B/ Dµn ý:
1. Më bµi
Giíi thiÖu chung vÒ phiªn chî
Phiªn chî nµo? ë ®©u? vµo thêi gian nµo?
LÝ do em ®i chî phiªn? Ên tîng cña em?
2. Th©n bµi
a) T¶ quang c¶nh chung
- §Þa ®iÓm häp chî: Trªn b·i ®Êt réng ãc nhiÒu ng¶ ®êng dÉn tíi.
- Thêi gian mçi th¸ng mÊy lÇn tõ khi nµo? 2 lÇn
- Ngêi ®i chî ¨n mÆc ra sao? ®Ñp sÆc sì
- Ph¬ng tiÖn ®i l¹i? bé, thå gång g¸nh
b) T¶ cô thÓ
* Lóc chî s¾p häp: B·i ®Êt hµng qu¸n, n¾ng giã
- Ngêi b¸n thå hµng, g¸nh gång tõ kh¾p n¬i ®æ vÒ trªn b·i ®Êt
réng.
- Ngêi mua tõng ®oµn rÝu rÝt, tiÕng trß chuyÖn
- Con ®êng…..
* Khi chî häp
- D·y hµng t¹p ho¸: V¶i vãc quÇn ¸o; vÞ trÝ ®Çu tiªn c¸c mÆt hµng
®Çy ®ñ nh÷ng thø thiÕt yÕu quÇn ¸o, kim chØ, ®å dïng häc tËp -
ngêi mua b¸n, th¸i ®é, ©m thanh, mµu s¾c.
- D·y hµng l¬ng thùc: N«ng s¶n g¹o thóng míi say th¬m phøc, l¹c,
võng, ®ç, xÕp tõng bå, tõng t¶i b¾p ng« tóm tõng bã h¹t vµng ¬m.
Ngêi b¸n må h«i nhÔ nh¹i….ngêi mua mÆc c¶, vôc tay vµo thóng
c¾n, ngöi…
- D·y thùc phÈm: ThÞt bß, thÞt lîn ph¶i tiÕng mêi chµo ®on ®¶.
TiÕng t«m nh¶y l¸ch t¸ch, tiÕng c¸ quÉy trong chËu vui tai.
- D·y hµng gia sóc, gia cÇm: Gµ trèng, lîn n»m trong giá, chñ yÕu
lµ lîn s÷a tr¾ng hång hoÆc ®en tuyÒn, gµ nhèt trong lång tõng
®µn, gµ con n¾m tay l«ng vµng ãng chiÕp chiÕp…ngêi b¸n nam
giíi, ph× phÌo thuèc l¸.
- Ngêi mua ®¨m chiªu suy tÝnh, lîn ®i, lîn l¹i cß kÌ mÆc c¶.
- D·y rau qu¶: Ngêi b¸n mang tÊt c¶ nh÷ng g× thu ho¹ch ®îc tõ vên
nhµ: æ, t¸o, n¶i chuèi, ®u ®ñ, mÝt. Qña t¬i ngon bøt tõ trªn c©y
xuèng. Cã nh÷ng ngêi bu«n hµng tõ n¬i kh¸c vÒ : Xoµi, lª, t¸o, da hÊu.
- D·y hµng ¨n uèng: cuèi chî mïi th¬m ngµo ng¹t: B¸nh cuèn, bón,
phë c¸c lo¹i ®å ¨n ®îc nÊu trong nh÷ng nåi to, nh÷ng nåi níc dïng
nghi ngót khãi. Thùc kh¸ch ®µn «ng, ngêi giµ….TiÕng s× sôp, xót
xoa. TiÕng chµo mêi…
* Khi chî tan
- N¾ng giã trêi m©y
- Mäi ngêi gång g¸nh vÒ
- B·i ®Êt yªn tÜnh lµng quª yªn ¶.
3. KÕt bµi
C¶m nghÜ: Lµm lµng quª vui vÓ h¬n sèng ®éng h¬n.
Yªu quª, mong ®îc ®i chî phiªn.
21
 TiÕt 24. LuyÖn tËp c©u trÇn thuËt ®¬n cã tõ “ Lµ”
a) §Æc ®iÓm
Lµ + danh tõ - côm DT
- VÞ ng÷ Lµ + §T - côm §T
Lµ + TT - côm TT
- Khi VN biÓu thÞ ý P§ - kÕt hîp côm kh«ng ph¶i, cha ph¶i.
b) Ph©n lo¹i
- C©u ®Þnh nghÜa
- C©u giíi thiÖu
- C©u miªu t¶
- C©u ®¸nh gi¸
II- Bµi tËp sgk:
Bµi 1: (Trang 115)
X¸c ®Þnh c©u TT®¬n cã tõ lµ.
C©u b, d kh«ng ph¶i lµ c©u TT§ cã tõ lµ v× VN kh«ng cã cÊu t¹o theo ®Þnh nghÜa.
Bµi 2: X¸c ®Þnh CN, VN
a) Ho¸n dô  lµ tªn gäi
c) Tre  lµ
Tre  cßn lµ
d) Bå c¸c  lµ
e) Khãc  lµ nhôc

Rªn  hÌn Lîc bá tõ l

Van  yÕu ®uèi
D¹i khê  lµ
Bµi 3: ( Trang 116)
T¶ ngêi b¹n 5 - 7 c©u.
- Ngo¹i h×nh
- TÝnh t×nh
- C©u TT§ cã tõ lµ
- T¸c ®ông cña c©u
III. Bµi tËp bæ sung:
Bµi 6: (Trang 51SBT)
X¸c ®Þnh CN - VN
- Nhng mäi bÝ mËt cña MÌo  cuèi cïng còng bÞ b¹i lé
CN (côm DT) VN (côm §T)
- Chó TiÕn Lª   ®a theo bÐ Q
côm DT côm §T
- Ví ®îc b¹n g¸i, nã  mõng quýnh lªn
§¹i tõ côm §T
- Hai ®øa  l«i nhau ra vên
côm DT côm §T
- MÌo  ®a toµn bé nh÷ng bøc tranh
DT côm §T
- ChØ thÊy bÐ Q  thØnh tho¶ng l¹i reo
C§T côm §T
BÐ Q  ch¹y vµo th× thÇm

TiÕt 25. CH÷a lçi vÒ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷

22
A. Môc tiªu:
- Gióp HS cñng cè kiÕn thøc vÒ c¸c c©u sai chñ ng÷ -vÞ ng÷.
- LuyÖn tËp rÌn luyÖn kü n¨ng ph¸t hiÖn c©u sai viÕt c¸c c©u v¨n ®óng ng÷ ph¸p.
B. TiÕn tr×nh:
I- Mét sè kiÕn thøc cÇn nhí:
GV cho HS nh¾c l¹i nh÷ng 1.C©u thiÕu chñ ng÷
kiÕn thøc liªn quan ®Õn Cã 3 c¸ch ch÷a
bµi th¬ + Thªm chñ nh÷
+ BiÕn mét thµnh phÇn nµo ®ã trong c©u (thêng lµ TN) thµnh
chñ ng÷ cña c©u
+BiÕn chñ ng÷ thµnh mét côm chñ vÞ
côm tõ
2.C©u thiÕu vÞ ng÷ : 3 c¸ch
+Thªm vÞ ng÷
+BiÕn côm tõ ®· cho thµnh mét côm chñ ng÷
+BiÕn côm tõ ®· cho thµnh mét bé phËm cña vÞ ng÷
3.Chó ý
+Khi ch÷a c©u ph¶i t×m hiÓu râ ý ®Þnh cña ngêi nãi, ngêi viÕt tõ
®ã ®Ò xuÊt ®îc c¸ch ch÷a ®óng
+Kh«ng ph¶i c©u nµo sai còng cã thÓ söa theo 3 c¸ch ®· nªu ph¶i
tuú trêng hîp cô thÓ ®Ó chän c¸ch ch÷a thÝch hîp, nhanh nhÊt,
®óng nhÊt.
II- LuyÖn tËp sgk:
Bµi 3 (Tr2,130)
§iÒn chñ ng÷
a) Líp t«i b¾t ®Çu häc h¸t
b) Chim hãt lÝu lo
c) Hoa ®ua nhau në ré
d) Chóng t«i cêi ®ïa vui vÎ
HS lªn b¶ng Bµi 4
§iÒn vÞ ng÷ thÝch hîp a) Khi häc líp 5, H¶i lµ häc sinh giái toµn diÖn
b)Lóc dÕ cho¾t chÕt, DÕ MÌn v« cïng ©n hËn
c)Buæi s¸ng, mÆt trêi ®Ñp nhÊt
d) Trong thêi gian nghØ hÌ, chóng t«i sÏ «n luyÖn thªm
Bµi 5
a)Hæ ®ùc//mõng rì víi con. Cßn hå c¸i// th× n»m phôc xuèng, d¸ng
HS th¶o luËn nhãm mÖt mái l¾m.
c¸ nh©n tr×nh bµy b) MÊy h«m nä, trêi//ma lín. Trªn nh÷ng hå ao quanh b·i, níc//d©ng
Líp bæøung söa ch÷a tr¾ng mªnh m«ng
c)ThuyÒn//xu«i gi÷a dßng con s«ng réng h¬n ngµn thíc.Tr«ng hai
bªn bê, rõng ®íc//dùng lªn cao ngÊt nh
III- Bµi tËp bæ sung:
Bµi: Ch÷a lçi sai vµ söa
GV giíi thiÖu bµi tËp bæ a) Qua truyÖn Th¹ch Sanh thÊy LÝ Th«ng lµ kÎ ®éc ¸c nham hiÓm
sung b) Nh÷ng häc sinh ch¨m ngoan häc giái cña líp 6B trong häc kú 1
HS ®äc bµi tËp võa qua
HS trao ®æi nhãm 4:3/ c) QuyÕn s¸ch bè t«i míi mua h«m qua
®¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh d) Qua v¨n b¶n " Vît th¸c" cho ta thÊy h×nh ¶nh ngêi lao ®éng khoÎ
bµy kÕt qu¶ th¶o luËn m¹nh, ®Çy b¶n lÜnh ®· chinh phôc thiªn nhiªn.
Líp nhËn xÐt, söa ch÷a bæ
23
sung
GV chèt l¹i ®¸p ¸n.

TiÕt 26. ¤N TËP truyÖn ký

A. Môc tiªu c©n ®¹t:

- Gióp HS hÖ thèng kiÕn thøc «n tËp vÒ truyÖn ký hiÖn ®¹i
- Lµm c¸c bµi tËp c¶m thô luyÖn tËp vÒ truyÖn ký
B. TiÕn tr×nh:
I- HÖ thèng c¸c tËp truyÖn ký ®· häc:
HS hÖ thèng kiÕn thøc vÒ 1.DÕ MÌn phiªu l ký- T« Hoµi
9 t¸c phÈm ®Æe ®iÓm 2.S«ng níc Cµ Mau
thÓ lo¹i 3. Bøc tranh cña em g¸i t«i- T¹ Huy Anh
4.Vît th¸c
5.Buåi häc cuèi cïng
6. C« T«
7. C©y tre ViÖt Nam
8. Lßng yªu níc
II. HÖ thèng bµi tËp:
Bµi 1: ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n 5-7 c©u tr×nh bµy Ên tîng cña em vÒ
HS th¶o luËn nhãm t×m c¶nh mÆt trêi mäc ®îc miªu t¶ trong bµi C« T« cña t¸c gØa
c¸c ý c¬ b¶n tr×nh bµy ý NguyÔn Tu©n.
kiÕn tríc líp -C¶nh mÆt trêi mäc trªn biÓn lµ mét bøc tranh tuyÖt vêi, rùc rì vµ
Líp bæ sung hoµn chØnh tr¸ng lÖ.
c¸ nh©n lµm bµi -T¸c gi¶ vÏ ra mét khung c¶nh réng lín bao la hÕt søc trong trÎo, tinh
kh«i.
-H×nh ¶nh mÆt trêi trßn trÜnh, phóc hËy nh lßng ®á mét qu¶ trøng
thiªn nhiªn ®Çy ®Æn lµ h×nh ¶nh so s¸nh hÕt søc ®Æc s¾c tÝnh
tÕ, giäng v¨n ®iªu luyÖn cña bËc thÇy ng«n ng÷.
§äc ®o¹n v¨n ta thªm yªu thiªn nhiªn , ®o¹n v¨n ViÖt Nam
Bµi 2:
Tr×nh bµy ý kiÕn cña em vÒ nhan ®Ò v¨n b¶n "Lao xao" b»ng
mét ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 4-6 c©u.
-Víi tiªu ®Ò "Lao xao" t¸c gi¶ Duy Kh¸n dêng nh ngay tõ ®Çu ®·
cho ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn trong mét buæi
-HS trao ®æi th¶o luËn nªu sím mïa hÌ.
ý kiÕn cña m×nh. §©y lµ -§ã lµ tiÕng giã lao xao nhÌ nhÌ trong vßm c©y l¸
v¨n b¶n khã GV cã thÓ -§ã lµ tiÕng lao xao cña nh÷ng c¸nh bím máng nh lôa tr¾ng rËp rên
®Þnh híng l¹i vµ häc sinh gi÷a vên c©y,
viÕt hoµn chØnh. -TiÕng lao xao cña bÇy ong ch¨m chØ siªng n¨ng.
- Vµ ph¶i ch¨ng ®ã cßn lµ tiÕng lao xao cña lßng ngêi tríc vÎ ®Ñp
quyÕn rò cña thiªn nhiªn v×nh yªn n¬i lµng quª.

TiÕt 27. «n tËp v¨n b¶n nhËt dông

C¶M THô V¡N B¶N: §éNG PHONG NHA

24
A. Môc tiªu:
- Häc sinh hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ v¨n b¶n.
- Lµm c¸c bµi tËp vÒ v¨n b¶n.
B. TiÕn tr×nh
I. Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n:
1. §éng Phong Nha lµ kú quan næi tiÕng cña thÕ giíi.
N¨m 2003 Vên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng ®îc c«ng nhËn lµ di
s¶n Thiªn nhiªn thÕ giíi.
V¨n b¶n miªu t¶ vÎ ®Ñp léng lÉy kú ¶o cña ®éng Phong Nha.
2. CÇn ph¶i b¶o vÖ ®Çu t khai th¸c mét c¸ch hîp lý ®Ó ph¸t triÓn
kinh tÕ du lÞch.
II. Bµi tËp:
Bµi 1: §äc v¨n b¶n em thÊy nÐt ®éc ®¸o næi bËt nhÊt cña "§Ö
nhÊt kú quan" Phong Nha lµ g×?
* §éng Níc - mét dßng s«ng ch¶y ngÇm trong lßng nói phÝa trªn
dßng níc lµ vßm ®éng víi mu«n ngh×n khèi th¹ch nhò hÕt søc ®a
d¹ng vÒ h×nh thï, ®êng nÐt, mµu s¾c.
Bµi 2: N¨m 2003 khu quÇn thÓ thiªn nhiªn Phong Nha - KÎ Bµng ®·
®îc Tæ chøc gi¸o dôc, Khoa häc vµ V¨n ho¸ cña Liªn hîp quèc
UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi. Em cßn biÕt n¬i
nµo ë níc ta còng ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n thiªn nhiªn vµ di s¶n v¨n
ho¸ thÕ giíi.
Di s¶n thiªn nhiªn: VÞnh H¹ Long
Di s¶n v¨n hãa: Cung ®iÖn cè ®« HuÕ, quÇn thÓ th¸p Chµm ë Mü
S¬n, phè cæ Héi An, Nh· Nh¹c cung ®×nh HuÕ.
Bµi 3: T¹i sao trong bµi viÕt nµy t¸c gi¶ l¹i dÉn lêi «ng trëng ®oµn
th¶m hiÓm Héi ®Þa lý Hoµng gia Anh mµ kh«ng tù m×nh ®a ra
nhËn ®Þnh kh¸i qu¸t.
- V× ®©y lµ nhµ th¸m hiÓm næi tiÕng thÕ giíi, «ng ®· tõng cã
mÆt ë nhiÒu danh lam th¾ng c¶nh cña c¸c níc kh¸c, sù so s¸nh cña
«ng lµ chÝnh x¸c  §¶m b¶o tÝnh ch©n thùc.
- §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan.

TiÕt 28. «n tËp vÒ dÊu c©u

A. Môc tiªu:
Gióp häc sinh n¾m v÷ng c«ng dông cña c¸c dÊu c©u: ChÊm, chÊm hái, chÊm than,
phÈy.
- Gióp häc sinh sö dông dÊu c©u chÝnh x¸c.
B. TiÕn tr×nh
I. Néi dung kiÕn thøc:
1. DÊu c©u
- DÊu chÊm c©u TT
- DÊu chÊm hái c©u nghi vÊn
- DÊu chÊm than c©u CK vµ c©u c¶m
2. DÊu phÈy
- Ng¨n c¸ch c¸c tõ ng÷ cã cïng chøc vô ng÷ ph¸p
- Ng¨n c¸ch thµnh phÇn phô víi CN - VN

25

Bµi 4* nhê hai dÊu phÈy
t¸c gi¶ ®· ng¾t c©u thµnh
nh÷ng khóc ®o¹n c©n ®èi
diÔn t¶ ®îc nhÞp quay
®Òu ®Æn chËm r·i nhÉn
n¹i cña chiÕc cèi xay.
- Ng¨n c¸ch gi÷a c¸c vÕ trong c©u
- Ng¨n c¸ch thµnh phÇn chó thÝch
II. Bµi tËp SGK:
Bµi 1 - 2- 3- 4- 5 Trang 152
Bµi 1- 2- 3- 4 Trang 159
III. Bµi tËp bæ sung:
Bµi 1:§iÒn dÊu chÊm thÝch hîp vµo ®o¹n v¨n
Ma ®· ngít trêi r¹ng dÇn mÊy con chµo mµo tõ hèc c©y nµo ®ã
bay ra hãt r©m ran ma t¹nh phÝa ®«ng mét m¶ng trêi trong v¾t
mÆt trêi lã ra, chãi läi trªn nh÷ng vßm l¸ bëi lÊp l¸nh…
Bµi 2: Dïng dÊu phÈy ®Æt vµo chç thÝch hîp.
C©y ®a cæ thô cµnh l¸ rËm xïm xoµ ®ang qu»n lªn vËt xuèng. Trêi
mçi lóc mét tèi l¹i. Vò trô quay cuång trong c¬n ma giã m·nh liÖt.
Nh÷ng tia chíp xÐ r¹ch bÇu trêi ®en kÞt ph¸t ra nh÷ng tiÕng næ
kinh thiªn ®éng ®Þa.
Bµi 3: So s¸nh nhËn xÐt c¸ch dïng dÊu phÈy trong c¸c c©u sau:
a) T«i cã ngêi b¹n häc ë Nam §Þnh
T«i cã ngêi b¹n, häc ë Nam §Þnh
b) §ªm h«m qua, cÇu g·y
§ªm h«m, qua cÇu g·y

TiÕt 29 ngo¹i kho¸ v¨n häc

A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh «n tËp hÖ thèng kiÕn thøc v¨n häc kú II líp 6.
- Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ng÷ v¨n: Trß ch¬i, diÔn tiÓu phÈm.
B. TiÕn tr×nh:
Ho¹t ®éng 1:
Gi¸o viªn chia líp thµnh 4 DiÔn tiÓu phÈm
nhãm. Líp chia thµnh 4 nhãm - 4 tæ
Häc sinh dùa vµo ®ã tr×nh Mçi nhãm diÔn mét tiÓu phÈm ®· chuÈn bÞ ë nhµ.
bµy biÓu diÔn. C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt vÒ:
+ Néi dung
+ H×nh thøc diÔn xuÊt
+ Trang phôc
Ho¹t ®éng 2:
Trß ch¬i « ch÷
Häc sinh chia thµnh 2 ®éi ch¬i
Ban gi¸o kh¶o c«ng bè thÓ lÖ.
C¸c ®éi ch¬i tiÕn hµnh trß ch¬i.
Ho¹t ®éng 3:
Cuéc thi ai nhanh h¬n
Häc sinh chia líp thµnh 4 ®éi ch¬i.
Tæ chøc trß ch¬i ai nhanh h¬n.

26