Professional Documents
Culture Documents
Trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước (CNH-HĐH), việc
chú trọng tới phát triển nguồn nhân lực không phải là vấn đề riêng của bất cứ
quốc gia nào. Bởi nguồn nhân lực–con người là nguồn lực quan trọng nhất trong
quá trình sản xuất, họ chính là những người trực tiếp hoặc gián tiếp tác động vào
đối tượng lao động để tạo ra của cải vật chất cho xã hội. Việt Nam, vốn là một
nước nông nghiệp với hơn 70% dân số sống nhờ hoạt động sản xuất nông
nghiệp trực tiếp, trình độ dân trí còn thấp, trình độ khoa học công nghệ, kỹ thuật,
khả năng tiếp cận thông tin, hệ thống cơ sở hạ tầng … tất cả đều còn thiếu và
yếu. Trong khi đó, các ngành Công nghiệp, Dịch vụ mới phát triển trong vài
thập kỷ gần đây tuy đã có những phát triển vượt bực nhưng còn thua kém nhiều
nước trên thế giới và đòi hỏi sự quan tâm nhiều hơn nữa trong thời gian dài.
Chính vì vây, việc chú trọng phát triển nguồn nhân lực trở thành yêu cầu bức
thiết đối với chiến lược phát triển kinh tế của việt nam. Nhất là khi Việt Nam đã
gia nhập WTO, nền kinh tế việt nam đã chuyển sang giai đoạn kinh tế thị
trường. Thì vấn đề này càng trở lên rõ ràng. Nhà nước ta coi giáo dục và đào
tạo, khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc
đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với cuộc cách mạng về
khoa học công nghệ đang diễn ra mạnh mẽ trên phạm vi toàn thế giới hiện nay,
khoa học và công nghệ đã trở thành "lực lượng sản xuất trực tiếp", trong đó tri
thức và thông tin trở thành yếu tố quan trọng và nguồn tài nguyên đặc biệt, có
giá trị cao. Do đó, vai trò của các yếu tố truyền thống trong sản xuất và cạnh
tranh đã có sự thay đổi lớn: yếu tố trí tuệ có vai trò quyết định nhất trong mối
tương quan với các yếu tố tài nguyên thiên nhiên, vốn và sức lao động. Đồng
thời cũng chính từ nó đã hình thành nên nguồn lực nội sinh cho sự phát triển.
Nhưng giáo dục Việt Nam trong xã hội chuyển sang kinh tế thị trường, và rộng
hơn là trong bối cảnh toàn cầu hóa, thì còn gặp rất nhiều khó khăn và thách thức.
Vì lý do đó, tôi viết tiểu luận : “Thực trạng giáo dục và đào tạo nguồn nhân
1. Cơ sở lý luận
a. Một số khái niệm:
Khái niệm Giáo dục theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, là quá trình
được tổ chức có ý thức, hướng tới mục đích khơi gợi và biến đổi nhận thức,
năng lực, tình cảm, thái độ của cả người dạy và người học theo hướng tích cực.
Nghĩa là góp phần hoàn thiện nhân cách cả thầy và trò bằng những tác động có ý
thức từ bên ngoài, đáp ứng các yêu cầu tồn tại và phát triển trong xã hội loài
người đương đại còn là quá trình khơi gợi các tiềm năng sẳn có trong mỗi con
người, góp phần nâng cao các năng lực và phẩm chất cá nhân của cả thầy và trò
theo hướng hoàn thiện hơn, đáp ứng các yêu cầu tồn tại và phát triển trong xã
hội loài người đương đại.
Từ khái niệm trên cho thấy: Bản chất của giáo dục còn có quá trình người
thầy khơi gợi (giúp người học phát hiện, đánh thức các tiềm năng sẳn có trong
mỗi con người; Sau đó mới đến quá trình làm thay đổi (hoặc biến đổi) các phẩm
chất ấy.Giáo dục, ngay tự thân nó đã có tác động đến cả 2 đối tượng: thầy và trò.
Chính trong quá trình lao động nghiêm túc, người thầy còn "học hỏi" được rất
nhiều điều từ học trò của mình. Chính vì thế nên có câu thành ngữ "Dạy - tức là
học hai lần”.
Khái niệm đào tạo: cũng theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia. Đào tạo
đề cập đến việc dạy các kỹ năng thực hành, nghề nghiệp hay kiến thức liên quan
đến một lĩnh vực cụ thể, để người học lĩnh hội và nắm vững những tri thức, kĩ
năng, nghề nghiệp một cách có hệ thống để chuẩn bị cho người đó thích nghi
với cuộc sống và khả năng đảm nhận được một công việc nhất định. Khái niệm
đào tạo thường có nghĩa hẹp hơn khái niệm giáo dục, thường đào tạo đề cập đến
giai đoạn sau, khi một người đã đạt đến một độ tuổi nhất định, có một trình độ
càng lớn nhưng đầu tư chưa theo kịp; Số lượng ngày càng tăng gây nguy cơ cao
giảm chất lượng;Điều kiện dạy và học: thấp kém; trong khi nhiệm vụ cứ nặng
lên.Sự mất cân đối nặng nề giữa nguồn lực (ít ỏi) với nhiệm vụ (nặng nể) khiến
người ta không biết nên coi đâu là những điểm nút để tập trung tháo gỡ. nên
hiện tượng chung là càng gỡ, càng rối. Dạy cụ thể có xu hướng tăng lên, khiến
dễ lơ là dạy phương pháp. Sự nhồi nhét khiến người học mất năng lực tự học,
trở thành thụ động.Khoa học tiến nhanh nhưng năng lực thầy có hạn, không kịp
cập nhật. Nội dung cần học ngày càng nhiều, nhưng khoá học không thể kéo dài,
Chương trình muốn toàn diện, nhưng trò đã quá tải. Sức ỳ giáo dục lớn, trong
khi xã hội cứ phát triển nhanh. Học ở trường thì "một đường"; nhưng thực tế khi
ra trường lại... "một nẻo"... Nhiều thứ buộc phải học nhưng không có ích khi ra
đời, và càng vô dụng khi hoà nhập!...
Bàn về giáo dục và đào tạo của Việt Nam hiện nay thì còn rất nhiều điều
đáng nói. Nhung một thực tế là giáo dục nước ta đang lâm vào khủng hoảng.
trong khi Giáo dục và đào tạo luôn là quốc sách hàng đầu của Việt Nam trong
lĩnh vực phát triển kinh tế, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Thì việc cố gắng nỗ lực
đưa Việt Nam thoát khỏi khủng hoảng giáo dục là nhiệm vụ không của riêng ai,
bởi chất lượng giáo dục, đào tạo liên quan trực tiếp tới tương lai, vận mệnh của
cả quốc gia, cả dân tộc. Thay đổi thực trạng ngành giáo dục còn là một chặng
đường dài trong quá trình phát triển. Nhưng với sự dẫn dắt của Đảng cùng sự
quyết tâm, đoàn kết của toàn dân, chắc chắn nền giáo dục Việt Nam sẽ khởi sắc,
đưa nước ta sánh vai với các cường quốc trên thế giới. Tuy nhiên, làm được điều
này đòi hỏi sự nỗ lực không nhỏ của những người đang nắm những cương vị
trực tiếp. Đó không chỉ là các bộ các ngành mà còn là chính những giáo viên,
giảng viên, sinh viên, học sinh đang thực hiện công cuộc Giáo dục đào tạo
nguồn nhân lực cho đất nước.
Đối với thế hệ sinh viên học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, cần được
giáo dục và tự ý thức tầm quan trọng của việc học tập và rèn luyện nghiêm túc,
trau dồi kiến thức của bản thân, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào
tạo của Việt Nam. Từ đó đóng góp cho công cuộc xây dựng và đổi mới đất
nước, đưa nước ta tiến nhanh trong quá trình hội nhập với nền kinh tế toàn câu.
Đó chính là lợi ích mà Bác Hồ kính yêu đã căn dặn:
“Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người.”