CAREL WEEBER

HOOGLERAAR ARCHITECTONISCH ONTWERPEN

Uitgave Publicatiebureau Bouwkunde
Faculteit Bouwkunde, Technische Universiteit Delft
Berlageweg 1, 2628 CR Delft, telefoon (015) 2784737
Typewerk Annemieke Bal-Sanders
Lay-out Henk Berkman
Foto's Fotografische Dienst Bouwkunde
Omslag 'Architectenkrabbel' van Carel Weeber (Metrostations Spijkenisse 1985)
Druk Sieca Repro

Op-gegevens Koninklijke BibHotheek, Den Haag

Duin, 1. van
Carel Weeber, hoogleraar architectonisch ontwerpen - Delft: Publicatieburo
ISBN 90-5269-307-2
Trefw.: bouwkunst; vormgeving

CopVrigbt © 2003 1. van Duin

Niets van deze mag worden verveé!lvc>udigd en/of openbaar gemaakt worden door
middel van druk, microfilm, andere wijze dan ook, zonder
voorafgaande schriftelijke toestemming van uitgever.

2
 _L'-'.L <.A-~"'.L architectonisch

Leen van Duin

Rede uitgesproken het afscheid van C.J.M. Weeber als

hoogleraar architectonisch ontwerpen aan de Faculteit Bouwkunde
van de Technische Universiteit Delft op 13 juni 2003.
'De organisatie van bv. stations ligt voor een groot deel vast, d.w.z. de hoogte
en breedte van de viaducten, lengte en breedte van trappen, roltrap en lift-
scbacbt. Het ontwerpwerk bestaat dus, naast de uitwerking van betfunctionele
scbema, vooral uit de vormgeving van de onderdelen en bet gebeel (. .. ).
Het snel doorzien van de kern van bet programma van eisen en bet in het
gebeugen opsporen van een brUikbare typologie die ook aansluit op de locatie
is daarbij een beslissende stap: de rest is en controle '.
Care! Weeber (985)

4
 In het roerige '69/'70 maak ik kennis met Carel
Weebel'. Terwijl hij meewerkt aan de opera J..!"",C'",,,,Q1"'..,,r'1",.a
zit ik als student in de 'reconstructie' en wil Weebers
advies over onderwijsvernieuwingen. Hij zoiets als: 'Werk
zo gelnakkelijk mogelijk en houd je voorstellen eel'lvc)uc1ü!_
regelmatig en als het even kan . Daarmee
me op het en economisch met je
omgaan en, misschien op het gedachtegoed van
Durand, die met combinatieleer een orde-
"",.,·'nc...., ..' ...",·,....,'" ontwikkelde om en materiële onder-
delen los van hun context samen te voegen tot een bouwwerk.
Weebel' maakt in dat deel uit van een interim bestuur, dat
besluiten uitvoert die in de algemene door
alle aanwezige leden van de ,,1"rlal1nn

op basis van 'one-man-one-vote' worden genomen. is dan

al zeven in dienst van de TH doceert architectonisch
nergens vast. voor het
l1;tnp'''r\~.. rI,,>n creëert Weeber zijn

ruimte door te manoeuvreren binnen de toE~nnlatlge

hiërarchische bestuursstnlctuur - de facultaire en
onderzc)e.J...:pr'Og;ralnnla's worden bepaald in een besloten
t-=..-.,=".",. zet zich in voor veranloenng
van en onderzoek en daarom juist ook van het be-
stuur waar dat geen ruimte laat voor onderwijsexperünenten.
Hij speelt een bemiddelende rol tussen studenten en hoog-
leraren tot op 9 mei 1969 de bestuursvorm van de faculteit
op radicaal andere leest wordt geschoeid. In de kortstondige
periode van directe democratie wordt Weeber vanwege
didactische kwaliteiten en op van winnende Prix de
Rome ontwerp en het Wereldtentoonstellingspaviljoen in Osaka
dat hij samen met Bakema ontwierp, in 1970 door de ..uh,'-- ..................,'--
"f-r~al·i ... r .." H Q ... r.,. .... rIQ ... ; .... .,. .. T"" ... r • .or!! ...."'.,.'01"\ en benoenld als h,.-".,.-,.,,·' .0"'.-"""

zich sterk voor allerlei vormen

van alternatief onderwijs en zich daarnaast met veel op-
tirrlisrne, '-' . . . '~ . . en vooral ook ironie op het
h.'-' van
UJ ...,.'- structuren. De Wet Universitaire Bestuurshervor-
'-'vULU.U. ...

ming heeft inmiddels alweer de directe vorm van democratie

5
Staf van de leerstoel Weeber in 1973, van links naar rechts Paul ter Weel, ]aques Nycolaas,
Leen lJal'l Duin, Carel Weeber, Han Michel en Max Risselada

6
vervangen. werkgroepen, adviescommissies,
adhoc commissies en andere overlegorganen zien het licht en
verdwijnen na verloop van tijd ook weer met evenveel ;-,~ ..•.~"~.
Anders dan alle andere die een DOO.Q.'3(~Ll3.F 1uet een
B naar voren Weebel' op de
Dagen van de TH Delft in 1973 zijn nog jonge leerstoel door sec
te verwijzen naar twintig commissies waar hij actief bij betrok-
ken is. Op een affiche met een zich herhalende foto van
kleine staf wekt de dat al deze activiteiten een
enorme op het en onderzoek hebben.
Als hij in decaan van de wordt strandt hij al snel
op wat de is gaan heten. Ook dan kent de
afdeling hoogleraren met een aanstelling van beperkte omvang
en duur. Hun taak in en onderzoek is nooit duidelijk
omschreven en moet nu worden vastgelegd. De betrokken
hoogleraren vinden dit onwenselijk, noemen het onme!nSell1k
en richten hun ongenoegen op de in hun ogen door.l5e.'iila.l~en
regelarij en bureaucratie. 'Geen mensen van vlees en bloed
ze zoeken de
PUDll~::::1tE~1t en bejginneJn, emOleUIK aan~;;esto.B~en door de t11clgeest,
een actie voor behoud van
te verwarren met 'multiculturalisme' anno de
faculteitsraad en vooral die als decaan het kwaad
zij hun zin en worden her-
benoemd. Weeber loopt zoals wel vaker te ver voor de troepen
uit en houdt vast aan de op het model van de radenuniversiteit
gebaseerde besluitvormingsstructuur.
Hij lijkt net zoveel plezier te beleven aan het als aan
het van instituties. Zo neemt bij de van
de waar in de '70 onder paraplu allerlei
onderwijsE;xr-)efllmc~nt:en worden afstand van de
overmaat aan Als een uit de 21ste
eeuw die de n1Ïnes van de faculteit beschrijft
ironisch het eind van de revolutie: 'In dit gebouw . . "" . .,. . . . . . . , . . . ,
omgeven door Technocraten (1910-2010) de
(1970-1980). is men erin geslaagd resten uit de
Prolgre:ssH~ve Tolerantie 0965-1975) terug te vinden. Na 1975

7
Archeologische resten van de TU-Delft volgens Care! Weeber

8
verstoorden het vruchtbare
klimaat voor alternatief en waardoor deze
slechts van korte duur was'. Hoe verstard de bestuurs-
.... "" ... n,r1a

structuur is illustreert Weeber met een van verbluf-

fende helderheid: een rationele en die de
versplintering en hokjesmentaliteit van de universiteit geJt1a<le-
loos belicht.
Het is tijd om een nieuwe weg in te slaan. Weeber concentreelt
HJ.F,U'-'.l
CUJlF.op de en wetten van het vak zelf.

'80 in.
bec1rijisJlev·en nemen
initiatieven om de Nederlandse architectuur weer op de kaart te
zetten. Grote worden vrij om jonge archi-
tecten op weg te in het
culturele industrie bloeit op met discussie-
bijeenkomsten en symposia, tentoonstellingen, boeken en
evenementen, allemaal van dichtbij gevolgd door de media en
van commentaar voorzien door de architectuurtijdschriften.
Weeber haakt hier vanuit de Rotterdamse Kunststichting direct
op in en trekt tal van discussies naar zich toe. Tenlgblikkend
zou je kunnen zeggen dat het intrede
doet en met een ogenschijnlijke verschuiving naar vakinhoud
ook in de architectuur het 'poldermodel' wordt om
tenslotte door te schieten in de van disci-
- van filosofie tot videoclip - en een exotisch stijle(:lei2-
ticisme. Uiteraard loopt Weeber voorop en vertaalt de nieuwe
inzichten over het vak in een voor geaecelltr;lw,ee~rd<e,
or~4arl1S;UH;- en omgangsvormen. Aan de faculteit
'80 met een knipoog naar OMA
voor Architectuur - op, en laat naar het manifest van
De 8 bij het Rotterdamse collectief 'Hard Werken' een pamflet
dat neemt de uit zijn krachten gegroeide
universitaire bureaucratie, de op vakbondsleest n'-'"'U.U~L~'-'~L'-'.U<A.U
seerde en de algehele sfeer van
middelmatigheid. Delft moet weer de belangrijkste architectuur-
schooi van Nederland worden. De TH Delft heet vanaf

9
Technische nu faculteit genoemd,
moet haar universitaire waarmaken. Weeber
voor van het architectonisch en
architectuuronderzoek en neemt halverwege de jaren '80 het
initiatief voor een architectuur voor" rr',ac,C1'
deerden aan TU's: het Durand Instituut. Juist door de lichte
komt dit initiatief niet van de en wordt
later door anderen overgenomen: het Berlage Instituut.

In onstuimige carrière bij Bouwkunde, van atclel1ng

faculteit, Weeber uit tot een markante .... <',--,,"' ... die Cl .. I1Hrha"rI

de toon in discussies over het architectuuronderwijs in

Nederland. verdiensten voor Bouwkunde en
zijn brede activiteiten wordt aan Weeber in
1995 op voorstel van de faculteit een Koninklijke onderschei-

Aan Weeber's ligt een onvrede

met het normatieve Nederlandse ten
h ' zoals hij zelf als student aan den lijve had ervaren.
'-'.u...... U.L ....

'Van meet af aan wist ik dat je bij de ene hoogleraar absoluut

geen daken mocht ontwerpen, en dat je de andere
beslist niet lnet een pannendak kon aankomen', hij keer op
keer. In 'Schiet de tot architect aan de " ..r."' ...... '"
kunde allang te kort' (1967), neemt hij hier J.l'--'."-\""J.U.,F,

van en levert de schets voor een andere faculteit, die nu bij

zijn vertrek gerealiseerd lijkt.
Met alle verkoke-
doorbroken, maar ook de weg vriigé~m:aal(t voor een
nieuwe categorie, het dat zich in
alle sectoren van het leven heeft ge-
nesteld. voor Weeber "' . . . ", ....,.'-''-'.'''1''.'-'
'(TCl ....... " " " , , , ·. . . .

inhoudelijk gemotiveerd worden deze anno 2003 hoofd-

Lo"'-'.1I.'-"'I1."- jnç1f'çrf'Vpn door eisen van errLCH~n(:y en rendement.

10
 Ondanks de bestuurlijke vernieuwing is het architectuur-
onderwijs lang onveranderd had de
Nederlandse architectuur uit de "tTPlrTIT'~rr1In
siède, Grandpré Molière van de antichrist en Van den Broek
van de knellende band van de maar het "",.n"'.-n<
ademt jaren '70 nog van de ÁÁ'-',I".'-'J..U.I.\._J..l.'-,'-'
eeuwse academie waarop politieke en culturele vernieuwingen
geen invloed hebben. Zo wordt de laatste grote r. .... n-.,"" ....... r.."f-a
vóór het door een groep docen-
ten die vanwege hun achterhaalde studie opgaven en didactiek
na de democratisering beter het veld had kunnen ruimen.
Weebel' infiltreert in deze behoudende, door hem ge-
noemde groep, met een experimentele opgave waarin het
architectonisch ontwerpen heel anders benaderd wordt.
<A"".LJ'--.L.uP.J.UIH. is het niet meer voor te stellen hoe provocerend

het was toen Weebel' en ik als

'Hagenaren' een uit balsablokken verv313nJlgC1 met een
grondvlak van 1 x 1 meter naar binnen
...,."'I..... n.''''''·rI uit elementaire vormen, waarvan de lnet een
n ..
lJ..LIJ'--'Vj; naar het Bauhaus en ook de 'montessorischool' op de
blauw, wit, grijs en
zwart waren stilte merkte
Weebel' laconiek op: 'De situatie'!
Dit is niet een simulatie van de be-
roepspraktijk, maar een autonome didactische een
intellectuele exercitie. Ontwerpen is in de opvatting van Weebel'
voor het grootste deel een die je je net als koord-
dansen alleen al doende kunt
termen van solving' en eerder
op het berekenen dan van een oplossing.
wordt om een optimale bouwkundige voor een
grensovergang tussen twee landen in een hoogst
ter plaatse van een rivier, die na tien
.L(A.LH..h:'\..-.!l.alJ

zal worden De grensovergang is bestemd voor

re1:Z1gers die met autobussen worden aan- en afgevoerd zonder
dat de bussen zelf de grens kunnen overschrijden, de reIzIgers
moeten droog van bus naar bus kunnen .I..... V.I..L.L,_1.1.,

11
Zwart-wit onderwijs

Situatietekening grensovergang

12
's nachts De 1'1"1'71 CtP1'<;:t1',nnITl uit beide landen is
1000 personen per uur, het oDonlthoud aan de grens mag
maximaal 45 minuten de grens vindt een normale
paspoort- en baJ~a~~eoonl:roJle
W is uitsluitend witte in land Z uit-
sluitend zwart geoorloofd is. Verkleden is noodzakelijk,
het verkleden verandert men ook nog eens van maat: de witten
twee keer zo groot als de zwarten. Bij de ''--'u,'"''
IJ'-'v'-JJ, ........

maar één dat van functionele en constructieve doel-

matigheid. Alles is op het ontwikkelen van een functio-
nele en het omzetten daarvan in een en
materiële constnlctie. Of, om met de woorden van Weeber te
spreken, 'Ontwerpen is gewoon het ordenen van wat
je kunt doen los van de maatschappelijke context en zonder
re.k:ening te houden met precedenten'.
Uit deze opgave spreekt een bijna jongensachtig plezier in ont-
werpen, waarbij de maatschappelijke realiteit teruggebracht
wordt tot een Als docent weet Weeber dit
over te door zijn onuitputtelijke vermogen tot
trefzekere oplossingen voor '-''-',,,u~.J~'-'n,'-' r-.nu" .... _
men. Alle verhalen over architectuur vindt hij '-'~Fi,'-'~~.HI~"
maar overspannen, zonder lol.
tiek van het vak, het procesmatig leren denken en beslissen,
werkt zijn houding 01ndat de ook in
het ontwerpproces steeds gedifferentieerder wordt, moet er
voortdurend in wisselende configuraties worden samengewerkt
in de beroepspraktijk, dus ook in het onderwijs. Tegelijkertijd
is de maatschappij alleen maar competitiever geworden.
COln]:)etlltie en flexibele weet Weeber in
"'n.rlA'.... T;;" te Om met een groep studenten in een
arbeidsdelig proces te kunnen samenwerken is een
UU=>l'I<-Ur1t'7P vOOlwaarde. In het spoor van de functionalist pur

sang, Hannes Meyer, deelt Weebel' het Oll'tw(~rtJlon:::>Cé~S

deze opgave methodisch in: allereerst een functionele n nn h:TCA

student de en materiële opbouw van

een aantal onderdelen weer, en wisselt zijn
gegevens uit met dan een schetsweek student

13
presenteert een mogelijke tussen de onderdelen op
compacte en gestandaardiseerde de selectie
van het beste voorstel door de hele groep, en tenslotte de archi-
tectonische en constnlctieve uitwerking daarvan door steeds
drie studenten gezamenlijk. Uiteindelijk weet niemand meer
wie het precies heeft iedereen wel
het heeft dat het plan is.
In dit proces is Weeber de coach die de verblufte studenten
laat zien hoe snel je tussen en het kleinste detail heen
en weer kunt hij als docent
studenten Een paar voorbeelden:
'Het is geen lineair proces maar
een netwerk met meerdere waar je op verschillende
manieren door heen kunt. ervoor dat iedere of beslis-
gelJaSeel~d is op gegevens die je en dat je weet wat
als vast kan worden verondersteld, en wat door nader te onder-
zoeken factoren in de van het ontwerpproces eventueel
herzien kan worden' ,of: 'Breng alle onderdelen van de opgave
voortdurend tot een gelijk niveau van Probeer
zoveel mogelijk de van te overzien
en voorkom dat je in je plan moet verbouwen.
ontwert)b(=slissJin~;en methodisch vast en stel het op schaal teke-
nen zo lang mogelijk omdat dit is. Denk van
naar klein en en vorm zo t-r.,,"' .......
.-nr,naBi.lr r. .....

stromen door de schalen heen. Als je met het geheel vastloopt

kun je zo toch nog een onderdeel uitwerken'. Uit deze aan-
pak spreekt vertrouwen in een algemene ontwerpmethode
die haaks staat op het idee van ontwerpen als perS0 onl11H:e 1

Met van dit experiment halverwege de jaren '70

bemoeit Weeber zich niet meer met de reguliere
en concentreert hij zich op de van afstu-
afstudeerders - meer dan zeshonderd over
heen - kan direct betrekken in
interesses en die van het functiona-
lisme, rationalisme, postmodernisme en last but not least de

14
mediale cultuur van de '90, waarin alles draait om
en de Nederlandse architect in het spoor van 'Remco Haas' in
steeds van top naar top springt. Hij doet dit niet
Oln zijn of ) om met
leermeester een
bouwwerk of architect in een te maar
om studenten te leren de vOOlwaarden voor hun werk onder
woorden te en zich een weg te banen uit het doolhof
van verhalen naar de van het bouwen zelf.
Weeber wil mensen die overal in het van
de toekomst kunnen functioneren. Zijn optimisme is na veertig
onderwijs nog even groot. Hij ziet architectuurstudenten
denk ik als hybride vakmensen in die en realistisch
moeten kunnen op onvoorspelbare veranderingen in
proces en product. Zij moeten radicaal en analytisch zijn, maar
ook flexibel en creatief met de stroom van digitalisering, mobili-
teit en globalisering kunnen meebewegen. Of Weeber nog
m()gE~l111cnE~ae:n ziet voor de architectuur als zelfstandige disci-
pline is daarbij nog maar de vraag.

m()gE!1111ChE!ae:n ziet zeker wel voor de didactiek

kans als de faculteit onder druk van
'80

ruimte meer voor losse vakken van ge~,pE!Cl~HlSeelrae

sionals. Net als vóór de democratisering valt in een besloten
hoogleraarvergadering de beslissing om aan de faculteit Pro-
bleem Gestuurd Onderwijs ePGO) in te voeren: studenten wer-
ken in kleine onderwijsgroepen multidisciplinair aan proble-
men die door docenten zijn geformuleerd. Door lniddel van
PGO zou het overvolle onderwijsprogramma lnet wetenschaps-
gebieden die onvoldoende op elkaar aansluiten wor-
den gesaneerd. Het zou bovendien bouwkundig ingenieurs
opleveren die beter op de nieuwste ontwikke-
lingen in de bouwpraktijk.

15
Het betekent voor iedereen een radicale Hc>"v,..,.r"'", ...,..-","" De do-
centen kunnen niet individueel hun rvn.dC>'.... voorstruc-T •• "

tureren: en en
vervangen door de onderwijsgroep. Studenten moeten door
zelfwerkzaamheid kennis verwerven uit literatuur. Het 1t:><=.r..... rrL
ces wordt zo Cni~;E-'c.lrÁ<;;.,'l1,':1, de kennisverwervende student staat
centraal en de docent moet alleen nog aanrei-
ken. is het niet veel anders dan waar de studenten ten
tijde van de om vroegen. Toch is het verzet
PGO onder studenten en docenten enorm. Net als in de
'60 bemiddelt Weeber tussen staf en studenten en
zich op de structuren.
mC)Qtuej;J;ro,epen, blokcoär-
~~~'~n'J~n~'~~'~~~, jaarplan-

literatuur- en tm~tst)ec)or'de1ings(:ormYLiss:ies
verdwijnt na verloop van ook weer met evenveel gemak.
Iedereen vergadert zich suf. Met een zogeheten blokboek als
spoorboekje in de hand kan een student zijn studietraject uit-
zetten. Weeber voelt zich als een vis in het water binnen deze
IT"I""\r1r1Ip ondenvvijsklJnlji,Q:e structuur en werkt met van buiten

de faculteit ingehuurde vakdidactici aan de

nieuwe instrumenten om de opbouw van het rvn,rlp1"TI:riic,..,.rr"\_
gramma en voortgang van studietrajecten te meten: ge~)pE~citi-
ceerde leerdoelen met .c.t.cu"\N,,~c
h111hAlhr'\1t"Ar,r1A IrA1'...,ror'\fl" .....

Daarmee wordt meteen de die het PGO in zich

draagt zichtbaar. De faculteit moet leerdoelen formuleren die
,.-,,,,...·o"'"'," .....do,.. o .... met door externe instanties eind-
termen, studenten nu net zelf leerdoelen moeten leren
formuleren. Omdat uit een probleem niet logischerwijze studie-
activiteiten volgen die voor de opleiding tot bouwkundig inge-
nieur van kunnen sterk uiteenlopen.

Weeber zelf hiervan in één van kolleges een mooi

voorbeeld: 'Iemand heeft in kamer behoefte aan
beter licht het van brieven. vermoedt dat een
architect hier een antwoord op heeft. De architect adviseert

16
 verpJaatsen in de van het raam.
wordt de architect weer geroepen, omdat
opdr~lctLtgc=v<:~r vindt dat hij te ziet. De architect
adviseert hem nu het raam te Dit maar het
de persoon achteraf kippig te Beter had
hij al de eerste keer naar de kunnen gaan. Een verande-
van de ruimtelijke van de bleek niet
bij te aan de oplossing van doel: het beter kunnen
zien van een geschreven tekst. Intussen zit de
met een bril, te veel licht op zijn en koude voeten omdat
door het veel wannte verloren Ook
ondervindt hij last van de overburen die voor zijn nu te
gemakkelijk zien dat hij weer een brief zit te schrijven. Zelf
wordt hij nu steeds afgeleid door het nlÎmere uitzicht op zijn
overbuUlvrouw. Door schade en schande laat
niet meteen weer een architect komen. vindt dat hij kan kie-
zen tussen de zetten, warme sokken, zijn
stoel op de oude plaats zetten en gordijnen Dat laatste,
de lijkt hem het meest effectief: het wordt weer
wanner in zijn kamer en ook is het licht weer geregeld, zijn
overburen is en hij hoeft zijn stoel niet opnieuw te ver-
houdt niet van gordijnen, kamer is er niet
op houdt van kaal, wit en helder. Hij besluit de
architect weer te laten komen voordat hij wat doet. Die, ook
geworden, stuurt zijn eerst naar de huis-
arts om er zeker van te dat die koude voeten geen andere
oorzaak hebben. Dit blijkt niet het De een
milieuvriendelijke man, heeft er echter moeite mee dat de ver-
warming hoger moet en stelt voor de kamer te verkleinen'.
Uit deze casus leidt Weebel' af dat er niet bij voorbaat bouw-
kundige studies nodig zijn om een probleem op te lossen en
dat het nog een hele kunst is om een zo'n rich-
ting op te sturen. Daar is een geschoolde tutor voor die
het van studenten in goede banen leidt. Dit doet hij
niet door van A tot Z te vertellen wat studenten moeten doen,
maar door hun activiteiten te observeren en advies te geven. De
tutor is dus stimulator van het en en

17
 mtlolLde:1111~e OJ'J'-"'~'b"""-'-"
We] let erop dat elk vak-
recht komt en maakt daarbij F.'-'~,H '-'JLU.

van de , een gestandaardiseerde aanpak van een

probleem. Deze loopt van het 'formuleren van een oplossings-
via het 'kiezen van leermiddelen' tot het 'rappOlteren
LL'l.-iUlU.;=:' ,

over het . Een mooi maar na tien is de facul-

teit het met notulisten, tutoren,
inl1011d~;de:sl{lundi.l2~en, etc., etc., zat. Het moet weer anders en
Weeber, inmiddels opleidingsdirecteur, legt het initiatief voor de
verandering bij een groep 'jonge medewerkers'. Zij op
vraag naar een voor een nieuw Bacholor / Master-
programma tot op didactische !--,U,"'-"!--,'AJ

van nog voor de lijn-

pr1ogJrarnrrLa' s in de vorm van thematische oefe-
ningen om rond de verschillende vaar-
di~~hE~den op te bouwen, en een in omvang beperkte hoeveel-
heid Weeber als student nog met
potlood en waterverf maakte van antieke
wen, kan een student nu in de Bachelorfase zelfs niet de illusie
koesteren met architectonisch ontwerpen bezig te zijn. Maar
voor zover hij nog aan ontwerpen toekomt mag hij wel maken
wat hij wil.
Ik heb in grote lijnen te schetsen hoe be1;;tWJr111ke
structuren, vakinhoudelijke opvattingen en didactische inzich-
ten verschenen en verdwenen in de van Weebers
loopbaan aan de TU Delft. Op dit moment worden alle
op de Masterfase. Daarin zou en onder-
met elkaar verbonden worden in wat 'Research by
Design' is gaan heten. Misschien dat daarin zichtbaar wordt wat
Weeber altijd heeft gewild: de universiteit als intellectueel cen-
trum, waar staf en studenten zich richten op pf(Jgl~anl1111lat1SCll1e,
ruimtelijke en technische mogelijkheden van nieuwe architectu-
ren, en samen radicaal en zoeken naar duurzame ste-
delijke patronen. Ook de beoogde internationale salnen\\-rerJk:inlQ
en tussen een n":'t"Pilrl""11rlA

'free movement' , Hgt helemaal in Weebers In woorden:

'De moet waaien'.

18
 Al voor ik in 1967 naar Delft kom weet ik dat ik bij
Weeber wH afstuderen. In de Groene Amsterdammer
heb ik J.J. Vriends artikel over Weebers ontwerp voor
het Amsterdamse Centraal Station (Prix: de Rome 1966) en be-
WC)llCLefllng r ....nr.. ::>"TrJt voor diens D:e~l~iCle~r~lnLF, van een architecto-
nische opgave: een informatieaanbod wordt snel en
lenig in bouwkundige vormen die zich voegen naar
het stedelijk weefsel en wisselende functies kunnen huisvesten.
Vooral Weeber's opvatting over het denkproces als selectie-
mechanisme tot Uit het
r.no.-.n"r.-r.....

selecteer je en in een proces van kwalitatieve ver-

nAliilT,nn van en kwantitatieve classificatie van
functionele en constructieve elementen kom je tot bruikbare
OplosStnlgen die in 'architectenkrabbels' - snelle schetsen met
trefwoorden en maataanduidingen - worden vastgelegd. Was
het en dus het voorstellingsvermogen beter, dan zou
overbodig In Weeber optiek bestaat er
geen sneller medium dan de hersenen, het geheugen volgt het
de11k{)roces op de voet.
Ik leer hem kennen als een geduldig docent, maar zijn geest
heeft altijd haast. voor Koolhaas in SJM,LJXL de gesteld-
heid van de architectonische cultuur <~'-'.JLW..F.
n.'-'.L ....

samenvat in de term 'snelheid',

Vanaf de opgave tot aan het "''-',....''' . . . .., .... COltlc{;pI tot
aan het product, vanaf de ene '-' .., ............"'. . . . .
werkt in steeds
zo de "T"''''''''-_I-., ".",..... '"

non,n.a'..... ",'" vóór te De korte maar intensieve opga-

heen op excursies aan studenten voor-
en die in een paar uur moeten worden opgelost, vormen
daar een mooi voorbeeld van: 'Ontwerp een driedimensionaal
labyrint door aaneenschakeling van hun onderlinge
horizontale verbindingen, balken en muren, dat
goed begaanbaar is en de verschillen tussen de begane grond,
velrdi,epln}l~en en daken opheft'. Vanzelfsprekend moeten op-
HJLJ'LlU.LF,'--J.J. F,"-n.J.'~'--J.l'.... worden liefst refereren aan

19
 Architectenkrabbel Pri:x de Rome 1966

Centraal Station Amsterdam, Prix de Rome 1966

20
de wereld van cvlbel~spaCl~, en in laatste instantie alleen
maar virtueel Ze zich als het ware af in een CAVE
'-'''-'H.l~_'U''''~.l Aided Virtual maar dan zonder com-
puter, met bijna als virtuele leermeester.
Over afstudeerwerk - een voor sociale TXTr\n"'"'Irr_
bouw op - heb ik Weeber
veel noteert heeft te laten zien en over aeJnKJ)e<~laLge
pl:amnlen valt moeilijk te communiceren. leert van hem door
te zien hoe zelf doet. Ik vermoed dat dit geldt voor
alle afstudeerders die hij in de loop van de heeft.
Het gaat zeker op voor de studenten die later op verschillende
wetenschaps gebieden van de faculteit - Stedenbouwkunde,
Architectuur, Bouwtechnologie en
leraar zouden worden. Op mijn vraag wat ze nu van
Carel Weeber hebben geleerd wist niemand zo gauw een ander
antwoord dan 'een houding', het vermogen zelfstandig een
·u"f·ti ..... n over het vak te ontwikkelen wat vOOlwaarde is om
r \ ....

wisselende posities in de brede bouwpraktijk te bekleden .

is Weeber in onderwijs altijd

.... HJLJ....,F,,'-'.U

spot graag met het in zijn ogen achterhaalde

begrip van zoals deze aan de eeuwse
universiteit à la Von Humboldt nog kon HHII--'VJ.J.'-'J.'-'J.J..

neen;cnLap dat kennis rl',,1-==..-.1- vol~te1ingen

maakt zich altijd als een docent weer eens een
aan een student met een plan dat hij zelf zou kunnen
Sinds de
hQt'\hc'''' J;;;''-'luaCU'I-L. is hij elvan over-
tuigd dat architectonische kennis als niet langer de
maatschappelijke betekenis heeft van daarvoor. Weeber is sterk
op het doen, het ontwerpen, en laat de architectuur
graag voor wat is. De universiteit is in de dat
eraan verbonden is veranderd van een elitaire oplei-
tot massa-instituut. De kennis economie van nu eer-
der om hard werkende mensen met een snelle dan Oln
en juist die wil Weeber studenten
stimuleren. Liever dan krokodillentranen laten over de teloor-
gang van de architectuur - 'dat geeft niets Leen' hij mij

21
steeds bedenkt hij projecten waar de jonge van-
daag de dag aan kunnen werken zoals het 'Wilde Wonen',
huizen voor mensen met veel tijd, '-" .... '. . . ___ . . ",
potten, kinderen, heksen, neven, boeven en FJ'_"oL"n'~"".
maakt zich vrolijk over de faculteit, een ~D!ITIT,c>nhn1<_'
er niet op, hoewel boven de wel een te
staat: 'Faculty of Architecture' .

Weeber heeft: een radicale nr"h<,,,~rn,,,~.-,t-i= 0-=>-""'7'r<,•.-. uit de in-

splraaKgoH die zich vanaf de '70 in het bouwproces vol-
trekt en juicht het toe dat allerlei en marktpartijen
in toenemende mate meedenken over de van een
verzet zich er niet dat de architectuur zich
uitlevert aan het vrije van krachten, waar-
in de architect onzichtbaar zou moeten fel verzet tegen
de architectentitel en het architectenregister in de media is
meen bekend. Artikelen ondertekent hij tegenwoordig
rend met Carel Weeber, ex architect. Hij ziet zichzelf denk ik
vooral als ontwerper en docent, die vanuit een methodische
aanpak altijd opnieuw de nieuwste en maat-
schappelijke inzichten omarmt met de er iets beters
van te maken. Ik heb vanaf 1970 naast hem aan de
faculteit en al die heeft
zinnige elan, zijn werklust, punctualiteit, "U~Q"'b:lort;tJ'Fo".L ___"''-'"
snelheid, Maar vooral heb ik van
liefde voor het vak <TA I A A " "

n. ... we moesten concurreren, dan weer concentreren -

r1A1r"<l<Tf'" -

hadden we

Gropius,
~_AA~,..,_,

Le Corbusier, Granpré Molière,

Van Eyck, Rossi, Isozaki, Gehry, Grave, Venturi,
Grassi en vele anderen.

22
Nu Weeber van de faculteit 1;TP'rrlT"lTiiT,t de reconstructie van
het r\.,riA1~n:"1C' A-f,;vst:eem voorlopig tot een eind-
Maar als ik na een
"",-"",'U',L,L,L'-""L. van het
.Cillangete2lm' op kamer die ik met hem heb
ik, telkens als de deur dat Carel
Weeber - als de Cheshirekat uit Alice in Wonderland - met een
brede komt.

23
24