T P Chí Phía Trư C 39

Quý độc giả thân mến,
G
iao thông Việt Nam hiện nay đã trở thành “căn bệnh ùn tắc
giao thông”* nan giải không có lối thoát. Mỗi khi nhắc tới,
nhiều người dân chỉ biết lắc đầu và ngán ngẩm.
Những thành phần thượng lưu may mắn hơn sở hữu được xe ô-tô,
tránh được khói bụi hay mưa bão. Nhưng đa phần những cư dân
Việt Nam còn lại thì cứ mãi chống chày với khói bụi và bùn đất từ
ngày này sang tháng nọ. Thử hỏi, cả hai thành phố hàng đầu như
Sài Gòn và Hà Nội, thành phần “cao cấp” như trên được bao người?
Chính vì vậy, sẽ là một thiếu sót nếu không nói về giao thông trong
đời sống xã hội tại Việt Nam.
TẠP CHÍ THANH NIÊN PHÍA TRƯỚC
Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC với chủ đề “Giao thông Việt
Nam: Vấn đề nan giải” sẽ giới thiệu đến quý bạn đọc các bài viết Web : phiatrruoc.info
về giao thông liên quan sâu sắc đến đời sống và con người Việt Blog : phiatruoc.wordpress.com
Nam. Email : contact.phiatruoc@gmail.com
Có bao giờ bạn cảm thấy bực bội vì phải tốn mất cả giờ đồng hồ chỉ
để vượt đoạn đường 10 kí-lô-mét? BAN BIÊN TẬP
Có bao giờ bạn có cảm giác phải chạy thật nhanh qua các cây cầu vì Võ Thụy Nhu-Khương Duy -
sợ nó có thể bị sập bất cứ lúc nào? Thanh Nguyên-Việt Quốc-Đông A
Có bao giờ bạn cảm thấy buồn và thất vọng vì những tuyến đường
vừa xây từ mồ hôi nước mắt nhân dân lại bị hư nứt chỉ vài tháng THIẾT KẾ TRÌNH BÀY
sau khi khánh thành?
Hậu Phú-Khương Duy-Tín Nghĩa
Và còn nhiều câu hỏi tương tự như thế... Nhưng lúc này, chúng ta
tự hỏi, bao giờ tình trạng ấy mới kết thúc? CỘNG TÁC VIÊN
Hoàng Lan-Nguyên Ân-Đông A-Elbi
Đến khi ấy, Việt Nam mới thật sự “dân giàu, nước mạnh”...
-Tín Nghĩa-Ngọc Cầm-Khuê Đăng
Ban biên tập QUẢNG CÁO-AUDIO

Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC
Quốc Bình-Chinh Nhân-Tâm Kiên
Tháng 10/2010
* Ý trong bài viết Thành phố Hồ Chí Minh: Ùn tắc giao thông đã trở WEBSITE
thành cách sống, trang 13. Kế Vũ
Châu Mỹ
Tap Chi Phia Truoc
PO Box 462220 Escondido, CA
92046 USA
Châu Âu, Châu Á
Tap Chi Phia Truoc 10 rue Louis Rossel
35000 Rennes FRANCE
Photo : jU-g-g-B-o-y-(-Photograph-World-Sense-)
Mục lục
Nhận định về thỏa thuận hạt nhân Việt-Mỹ
Chính trị 4
Cư dân Hà Nội lạnh nhạt với
6
buổi tiệc 1000 năm
Xã hội 8
Ngày Đại lễ
Tại sao giá vàng tăng mạnh? Kinh tế 10
TP Hồ Chí Minh: Ùn tắc giao thông đã trở

13
thành cách sống
An toàn giao thông tại Việt Nam: 16

Trách nhiệm thuộc về ai? Tiêu điểm
17
Blogger nói gì về giao thông Việt Nam?
Giấc mộng «Cửu trùng đài» thế kỷ XXI 19
«Ngụy biện» 22
Các giá trị của tự do ngôn luận
23
Một nhà thơ Hà Thành bị lãng quên
với «Gió đầu ô» 26
Ẩm thực Hội An: Những dấu ấn của Chuyên 28
sự tiếp xúc văn hoá Việt-Hoa
Hàm Nghi: Một nhà ái quốc,

mục 30
một nghệ sĩ đa tài—Kỳ cuối
32
Tin Việt Nam tháng 9-10/2010
Tin Quốc tế tháng 9-10/2010 35

CHÍNH TRỊ - XÃ HỘI Số 39 - Tháng 10/2010
Nhận định
về thỏa thuận
hạt nhân
Việt-Mỹ
Ảnh: biendaovietnam.com
Thỏa thuận giữa Việt nam và Mỹ
có thể được hiểu như một nước
cờ mà mục đích là để cân đối lại
ảnh hưởng của Trung Quốc.
Hoa Kỳ và Việt nam đang tiến sát còn tranh chấp biên giới với Việt tuân thủ một chính sách năng
tới một thỏa thuận hạt nhân cho Nam tuy nhiên đã rất ém lời khi lượng hạt nhân duy nhất, không
phép Hà Nội làm giàu chất Ura- nhận xét về thỏa thuận tương lai biệt đãi đối với một số quốc gia.
nium và chiết xuất plutonium. này. Người phát ngôn Bộ Ngoại
Trong khi Trung Quốc và một số Giao Trung Quốc cho rằng, mọi Những lời phê phán này ám chỉ tới
chuyên gia phê phán chuyện này, quốc gia đều có quyền sự dụng thỏa thuận hợp tác hạt nhân mà
một số khác lại có cái nhìn tích năng lượng hạt nhân một cách Washington đã ký với Các tiểu
cực. hòa bình với điều kiện không theo vương quốc A rập thống nhất
đuổi chạy đua vũ trang. (UAE) năm ngoái. Trong một phần
Theo nhiều báo cáo, sau khi ký của thỏa thuận, UAE đã phải chấp
một bản văn bản tiền đề nhằm tìm 'Thang tiêu chuẩn ở hai mức' nhận bỏ qua hoàn toàn các hoạt
hiểu hợp tác hạt nhân dân sự gần động làm giàu và chiết xuất. Bởi
6 tháng trước, Washington và Hà Tuy nhiên, phó giám đốc Hiệp hội nhưng điều khoản gắt gao này,
Nội đang bước gần đến những giai kiểm soát và giải trừ vũ khí Trung đặt biệt là việc từ bỏ quyền được
đoạn cuối cùng nhằm ký kết một Quốc thì cáo buộc Mỹ đã sử dụng làm giàu Uranium mà các quốc gia
thỏa thuận chính thức chia sẻ một tiêu chuẩn kép, và có ý định đã ký Hiệp ước Không phổ biến vũ
công nghệ hạt nhân. gây bất ổn trật tự thế giới. khí hạt nhân (Non-profilation
treaty – NPT) lẽ ra phải được
Bản thỏa thuận này lại dường như Tờ Nhật Báo Trung Hoa đã trích lời
hưởng, hiệp ước Mỹ - UAE được
bỏ qua các điều khoản ngăn cấm ông Teng Jianqun như sau: "Nước
coi như một “tiêu chuẩn vàng” cho
Việt nam tiến hành làm giàu Mỹ thường sử dụng thang tiêu
các thỏa thuận hợp tác nguyên tử
quặng Uranium và chiết xuất Plu- chuẩn ở hai mức để thỏa hiệp với
dân sự.
tonium, những công nghệ mà bên các quốc gia khác nhau…Trong khi
cạnh các mục đích dân sự, còn việc sử dụng năng lượng khắp thế Lời phê phán lập luận rằng, bằng
chủ yếu phục vụ cho việc sản xuất giới đang tiến về phía phi hạt việc không ép buộc Việt nam tuân
vũ khí nguyên tử. nhân hóa, thì Mỹ lại đem ảnh thủ những điều khoản như UAE –
hưởng của mình ra để thách thức mà Việt nam cũng là một quốc gia
Để trả lời cho nhu cầu năng lượng mọi người, và nhằm gây rối loạn đã ký hiệp ước NPT và đã tuyên
ngày càng cao do tăng trưởng trật tự thế giới đương đại”. bố không có ý định tự mình làm
kinh tế mạnh mẽ, Hà Nội mong giàu Uranium – chính quyền
muốn xây dựng 13 nhà máy điện Các chuyên gia Trung Quốc cũng Obama sẽ gặp phải rất nhiều khó
nguyên tử tới năm 2030. Lò phản không phải những người duy nhất khăn khi muốn áp dụng “Tiêu
ứng hạt nhân đầu tiên dự kiến sẽ phê phán hiệp ước này. Ông chuẩn vàng” lên các quốc gia
phát điện vào năm 2020. Theo Charles K. Ebinger, giám đốc học khác. Tệ hơn nữa, động thái này
báo cáo của các cơ quan truyền viện An toàn năng lượng Brooking hoàn toàn đi ngược lại với tầm
thông Việt nam, nhà máy này sẽ cũng công kích thỏa thuận trên. nhìn chiến lược của Barack Obama
được xây bởi công nghệ của Liên Ông cho rằng thỏa thuận Việt - Mỹ về một thế giới không có vũ khí
bang Nga. chính là bằng chứng của một
hạt nhân.
thang tiêu chuẩn hai mức, đồng
Người láng giềng Trung Quốc đang thời kêu gọi chính phủ của Obama
Trang 4
'Một bước đi quan trọng' Energy Agency - (IAEA).
Tuy nhiên một số chuyên gia khác "Tín hiệu rằng một quốc gia hòa
cho rằng những lời phê phán trên bình và tuyệt đối tuân thủ Hiệp
đã bị thổi phồng quá mức. ước Không phổ biến vũ khí hạt
nhân, có quyền tiến hành tất cả
Miles Pomper, chuyên gia nghiên các bước của chu trình xử lý, là
cứu danh dự thuộc Chương trình một bước tiến rất quan trọng” ông
nghiên cứu Không chạy đua vũ nói với tờ Deutsche Welle. Thêm
trang, Trung Tâm nghiên cứu Ja- vào đó cần thấy là rất nhiều quốc
mes Martin tại Washington, nói gia như Brasil hay Thổ Nhĩ Kỳ
rằng phần lớn các hiệp ước hạt đang lo lắng Mỹ đang muốn hạn
―Thỏa thuận tai tiếng giữa Mỹ và Ấn
nhân thật ra đều không cấm các chế các quyền tiến hành tất cả các độ được ký kết dưới thời tổng thống
quốc gia làm giàu Uranium, đơn bước xử lý, như đã làm để ngăn Bush‖
giản bằng cách không đề cập đến cản tham vọng hạt nhân của Te-
một lượng lớn vũ khí hạt nhân.
chuyện này. "Thỏa thuận khác heran - Iran.
biệt duy nhất chính là thỏa thuận Theo ông Pomper, thỏa thuận Việt
của Mỹ với UAE vừa kết thúc năm Bên cạnh những lợi ích kinh tế -Mỹ chủ yếu hướng đến cái đích
ngoái, và nó được thương thuyết hiển nhiên của việc cung cấp công thiết lập thêm quan hệ giữa hai
từ thời chính quyền của tổng nghệ cho Viêt nam, ông Harsnich cựu thù, và thúc đẩy thương mại.
thống Bush," Ông nói với tờ tin rằng Washington còn có hai Ông nói "tôi chắc rằng cả Đức
Deutsche Welle. "Thỏa thuận này động cơ khác. cũng như Mỹ đều đang tìm cách
hơi bất thường bởi Mỹ đã mong bán công nghệ hạt nhân cho Việt
muốn thiết lập tiêu chuẩn vàng "Thứ nhất họ muốn gửi tín hiệu Nam".
nhằm định hướng riêng các cho Trung Quốc rằng Mỹ đang bảo
chương trình hạt nhân với các trợ chống lại ảnh hưởng của Trung Bên cạnh những lời phê phán từ
quốc gia Trung Đông". Quốc tại Đông Nam Á, đặc biệt tại Bắc Kinh, các chuyên gia không
Biển Đông (nguyên văn: biển Nam nghĩ rằng việc này có thể ảnh
Trung Hoa). Và thứ hai, đây hưởng mối quan hệ Trung-Mỹ. Họ
đương nhiên là một tín hiệu gửi cũng không nghĩ rằng Hà Nội sẽ
đến chính phủ Việt nam nhằm theo đuổi sản xuất vũ khí hạt
thúc đẩy quá trình bình thường nhân trong thời gian trước mắt.
hóa quan hệ Việt-Mỹ, để minh
chứng rằng Mỹ rất mong muốn Bắc Kinh về phía mình cũng đã ký
được thắt chặt hơn quan hệ với một thỏa thuận hạt nhân với Hà
Việt Nam” Nội, và đang có kế hoạch bán hai
lò phản ứng hạt nhân cho Paki-
Không tai hại như hiệp ước stan.
Mỹ - Ấn Độ.
Câu hỏi vẫn để ngỏ là cần bao lâu
Việt nam cần các lò phản ứng hạt Ông Pomper cũng đồng ý rằng để hoàn tất những thương thuyết
nhân để cấp năng lượng cho nền kinh mọi tất cả động thái chính trị cuối cùng cho thỏa thuận hạt nhân
tế tăng trưởng nhanh của minh.
trong khu vực đều được tiến hành Việt-Mỹ? Tuy nhiên, không giống
với con tính đến Bắc Kinh. như trường hợp Ấn Độ, kể từ khi
Trong khi đó ông While Sebastian bản thỏa thuận này đi kèm với Tu
“Nhưng tôi nghĩ rằng (nếu phải
Harnisch, giáo sự quan hệ quốc tế chính Không phổ biến vũ khí hạt
phê phán) một thỏa thuận khác
tại Đại học Ruprecht-Karls- nhân của Mỹ năm 1978, nó không
còn tai hại hơn nhiều khi đi tìm đối
University, Heidelberg, có nhận cần phải được Hạ Viện thông qua
trọng với Trung Quốc là thỏa
xét khác. Đồng ý với một số người để trở thành luật.
thuận với Ấn Độ. Đi rất xa so với
phê phán thang tiêu chuẩn hai thỏa thuận với Việt Nam, chúng ta
mức trong các hiệp ước hạt nhân, đã hoàn toàn hy sinh các nguyên
ông cũng cho rằng rằng thỏa tắc của Hiệp ước Không phổ biến Đông A chuyển ngữ
thuận Việt-Mỹ hoàn toàn tuân thủ vũ khí hạt nhân để đổi lấy các THTNDC Tháng 10/2010
Hiệp ước Không phổ biến vũ khí mục tiêu khác mang tính chiến
hạt nhân. Mục đích chính của Hiệp lược cho nước Mỹ." Tác giả: Michael Knigge
ước này là nhằm định hướng việc Biên tập: Rob Mudge
sử dụng hạt nhân vói mục đích Sau tất cả các thương thuyết, Mỹ
hòa bình, dưới sự kiểm soát của đã đồng ý hợp tác hạt nhân với Ấn Nguồn: Báo Deutsch Welle
Trung tâm năng lượng nguyên tử độ, bất chấp việc nước này chưa
quốc tế - International Atomic hề ký hiệp ước NPT và đã dự trữ
Trang 5
Cư dân Hà Nội lạnh nhạt với

buổi tiệc 1000 năm
Hà Nội đã mất nhiều tháng "Tôi không thực sự quan tâm Nguyễn Thị Lan cho biết.
trang trí và sẵn sàng cho buổi đến bất kỳ hoạt động kỷ niệm
tiệc 10-ngày nhằm đánh dấu lần thứ 1.000," ông Vũ Thùy Một quan chức thuộc Ủy ban
sinh nhật thứ 1.000, bắt đầu Dương, 31 tuổi, một nhân nhân dân cho biết thành phố
từ hôm 1 tháng 10. Ngược lại, viên văn phòng cho biết. "Tôi đã chi $63 triệu USD cho sự
nhiều người dân tại thủ đô không cảm thấy tôi có thể tự kiện này. Trần Văn Lâm, 65
Việt Nam lại hắt hủi trước hào về bất cứ điều gì tại Hà tuổi, một người nghỉ hưu, cho
trường hợp trên vì cho rằng Nội." biết số tiền sẽ hiệu quả hơn
đây là một sự tuyên truyền nếu dành vào việc cải thiện cơ
rất lãng phí. Đảng Cộng sản Việt Nam cách sở hạ tầng.
hai năm đã cho tăng gấp ba
Những đèn màu được trang trị diện tích của thành phố bao "Tôi không thích bất kỳ các
lộng lẫy trên các tuyến đường gồm cả khu vực nông thôn hoạt động nào trong dự án kỷ
chính ở thủ đô, và các họa sĩ xung quanh thủ đô. Các cư niệm 1.000," ông Lâm cho
đã tạo ra “con đường gốm sứ” dân cho biết Hà Nội bây giờ là biết và mô tả nhiều tiết mục
dài cả cây số. Tin từ địa ngôi nhà của hơn sáu triệu trong dự án này rất "kỳ lạ".
phương cũng cho hay chính người dân (chưa kể những Truyền thông trong nước cũng
quyền tạ Hà Nội đã cấp kinh người từ các vùng khác đổ về) cho biết rằng thủ đô đã triển
phị để tô vẻ và làm đẹp lại các và thách thức bởi tình trạng lãm 1.000 loại rùa quý hiếm
văn phòng, nhà ở trong các tắc nghẽn giao thông, ngập và 1.000 công cụ nông nghiệp
dãy phố chính. Cũng như các lụt và nhiều vấn đề xã hội khác nhau nhân sự kiện này.
dự án thực hiện trước sự kiện khác.
kỷ niệm, hàng trăm buổi biểu Trên Facebook và các trang
diễn văn hóa, triển lãm đã "Thủ đô của chúng tôi rất bẩn blog, nhiều thanh niên Việt
được lên lịch trong 10 ngày lễ và hỗn loạn nên nhiều khách Nam đã phàn nàn về sự
hội . du lịch không quay trở lại sau phung phí tiền bạc dành cho
chuyến thăm đầu tiên", bác sĩ
Trang 6
lễ hội, nhưng các mạng xã hội Hùng cho biết hồi đầu năm Nhưng người dân Việt Nam
và thảo luận này đều bị “đóng nay rằng bất cứ giá nào thì lễ nghĩ thế nào?
cửa”. Các nhân viên nhà nước hội 1.000 năm Thăng Long
nói rằng đó là những chủ đề nhất định phải gây ấn tượng. Lãng phí!
"không phù hợp". "Chúng tôi phải nỗ lực hết
mình để gây ấn tượng đặc biết
Cao điểm của buổi lễ kỷ niệm đến đồng hương và quan Ian Timberlake, AFP
là vào ngày 10 với những gì khách nước ngoài," quan chức
các quan chức mô tả là cuộc Đặng Khương chuyển ngữ
Việt Nam Thông tấn xã dẫn lời
diễu hành lớn nhất từ trước ông nói.
đến nay của Việt Nam. Trong
đó sẽ có 31.000 người tham
gia và khoảng một phần ba
trong số họ là quân đội.
"Tôi nghĩ rằng, như với nhiều
sự kiện khác, kỷ niệm 1000
năm của Hà Nội đã được sử
dụng cho mục đích chính trị
và tuyên truyền", ông Lâm
cho biết.
Việt Nam được đánh giá là

một trong những nước tham
nhũng nhất thế giới. Ông Trần
Quốc Hưng, một xe ôm 38
tuổi, cáo buộc rằng các lễ kỷ
niệm lớn là một trong những
cơ hội cho cán bộ chi tiêu tiền
nhà nước. "Nhiều người sẽ có
thêm „một khoảng rất phong
phú‟ nhờ vào dịp lễ kỷ niệm
này,” Hùng cười. "Thật là một Ảnh: thudoitc.vn
sự lãng phí tiền bạc và công
sức của nhân dân."
Một số cư dân cho biết dự án
thiên niên kỷ đã được hoàn
thành quá vội vàng. "Điều này
thường là cách Việt Nam làm
việc", Nguyễn Đức Thắng, 42
tuổi, cho biết. Chuẩn bị kỷ
niệm đã gây ra sự hỗn loạn
kéo dài hàng tuần trên các
đường phố và vỉa hè vì công
nhân viên cố gắng đưa bộ sưu
tập “cáp viễn thông mì Ý” của
Hà Nội từ trên cao vào lồng
đất. Các dự án còn lại có nguy
cơ sẽ gây bong gân mắt cá khi
cư dân tại đây đi bộ trên vỉa
hè vì công trình có nhiều sai
phạm trong lúc thực hiện.
Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh
Trang 7
NGÀY
ĐẠI
LỄ
Sự kiện ngày đại lễ kỷ niệm Thăng Long – Hà Nội tròn 1000 tuổi khiến không chỉ người dân
Kẻ Chợ mà còn cả khắp cả nước đón chờ. Để chuẩn bị cho ngày đại lễ này, thành phố Hà nội
đã tốn không ít sức người sức của.
Ngọc Cầm – Thái Sơn
Lễ hội hay tuyên truyền chính Người dân nội thành Hà Nội vốn dân Thủ Đô đã quen với việc
trị? dĩ đã đông nhưng những ngày xem bắn pháo hoa vào các dịp lễ
này, người dân từ khu vực Hà quan trọng như Quốc khánh, Tết
Đã rất lâu Hà Nội không có Nội 2 (Hà Tây cũ), dân ngoại Nguyên đán… Lần bắn pháo hoa
không khí lễ hội, và cũng rất lâu tỉnh ở các khu vực lân cận và này, ban dự án tổ chức rầm rộ
người dân tại đây không còn khách du lịch trong – ngoài nước hơn trước rất nhiều. Để tránh
thấy một Hà Nội sặc sỡ ngập đổ xô vào thành phố, mặc cho hiện trạng ùn tắc giao thông tren
trong cờ hoa. Bandroll, khẩu giá vé máy bay và khách sạn các con phố trung tâm, thành
hiệu chăng khắp nơi trong thành cao ngất ngây. phố cho bắn pháo hoa trên địa
phố, cứ chỗ nào có thể đăng bàn tất cả các quận huyên.
mấy chữ đại loại như ―Mừng Chị N.Ngọc (Sơn Tây – Hà Nội 2) Song, vì vụ nổ lớn tại sân Mỹ
ngày đại lễ Nghìn năm Thăng cho rằng: “Chẳng mấy khi Hà Đình gây tử vong cho 3 người
Long‖ hay ―Kỷ niệm 1000 năm Nội có dịp đông vui, nhộn nhịp nước ngoài nên kế hoạch phải
Thăng Long – Đông Đô – Hà Nội‖ thế này. Mang
là Ban quản lý dự án quyết tiếng dân Hà Nội
không bỏ sót. Thêm vào đó, mới, gia đình tôi
khẩu hiệu “CHXHCN Việt Nam cũng phải lên xem
Muôn Năm‖ to đùng được dựng ngày Đại lễ kỉ niệm
ngay khán đài chính ngay cạnh nó ra làm sao chứ,
lăng Hồ Chí Minh. Biểu tượng kẻo mang tiếng!”
con chim Lạc trên mặt trống
đồng, biểu tượng Khuê Văn Anh N.Vũ (Sài Gòn)
Các… được thắp sang bằng đèn lại ra Hà Nội vì
trên khắp các con đường. Ngoài công việc. Anh là
Mưa lũ ngập nhà ở Quảng Bình hôm 04 tháng 10 năm
các biểu tượng mang tính chất hướng dẫn viên du
2010. AFP photo
dân tộc, phần nhiều các hình lịch và đây là cơ hội
ảnh còn lại đều có chung một nội kiếm bộn tiền nhờ hủy bỏ tại 29 địa điểm khác.
dung tuyên truyền Đảng và thể vào dẫn các đoàn khách nước
chế xã hội chủ nghĩa. ngoài tới dự Đại lễ kỷ niệm. Anh Ngoài ra, do bị dư luận chỉ trích
Vũ hồ hởi: “Phải công nhận Hà về khoảng tiền phải chi tiêu cho
Nội ồn ào, tấp nập khác hẳn mọi việc bắn pháo hoa lên đến hàng
khi! Nhưng giá như Hà Nội có tỷ đồng, giới hữu trách loan báo
thêm nhiều phần vui chơi giải trí kinh phí tiết kiệm từ việc này sẽ
nữa thì sẽ hay hơn. Phần lễ vẫn được dùng để hỗ trợ các nạn
còn nặng quá, mà phần hội thì nhân bị lũ lụt ở miền Trung, nơi
lại không thiết thực, đặc sắc!” có hơn 60 người thiệt mạng
Nhưng có lẽ màn biểu diễn được trong tuần qua vì thiên tai.
người dân ngóng đợi nhất là màn Cũng trong ngày đầu tiên của
bắn pháo hoa. Xưa nay, người Đại lễ Nghìn năm Thăng Long,
Ảnh: VnExpress.net
Trang 8
hiếm khi nào có được. Vì vậy, Kiếm. Những đôi trai gái, những
lượng người đổ vào các trung cô cậu nam thanh nữ tú mặc
tâm mua sắm trong thời điểm trên mình bộ đồng phục học
này thậm chí gây cả cản trở sinh chẳng ngần ngại hay mảy
giao thông. may xấu hổ khắc đủ loại hình
thù kỳ dị, Đó là chưa kể việc
Anh M.Hùng, một cảnh sát giao người dân xả rác ra đường trong
thông phàn nàn: “Mấy hôm quá trình trảy hội. Khi ánh đèn
trước, siêu thị Trần Anh có trên đường phố vụt tắt, người
chương trình khuyến mại giảm lao công mới lúi húi đi gom lại
giá cực hot, người người đổ xô đống tàn tích của chuỗi ngày đại
vào chen lấn, giẫm đạp lên lễ.
nhau, chật cả vỉa hè. Người đi
―Đám mây rồng‖ - Ảnh: 24h.com.vn
bộ trên vỉa hè đành phải đi
xuống lòng đường. Chỗ gửi xe
một người dân thường đã vô máy, xe đạp không đủ, chủ xe
tình chụp được cảnh đám mây cứ chạy ngược chạy xuôi vậy là
có hình rồng bay rất giống với gay cản trở giao thông, ùn tắc
hoa văn điêu khắc gỗ thời Lý. đường. Chúng tôi không thể nào
Phải chăng đó là điềm tốt giống xử lý nổi!”
như chuyện đám mây hình rồng Việc tắc đường trong những
bay lên cách đây 1000 năm về ngày đại lễ như trên là hoàn
trước khi Lý Thái Tổ đi qua toàn có thể dự đoán được. Ngay
thành Đại La? Chẳng hiểu tác động của ngày
từ ngày 1/10, ngày đầu tiên của đại lễ này lớn ra sao và có sức
Những góc khuất phía sau đại lễ, khu vực trung tâm Hà ảnh hưởng lớn đến sự phát triển
ánh đèn Nội quanh hồ Hoàn Kiếm đã bị văn hóa đến mức nào nhưng chỉ
“ngăn sông cấm chợ”. Các loại thấy rõ ràng rằng buổi đại lễ
Không chỉ có ngoài mặt đường phương tiện giao thông đều nhuốm màu sắc tuyên truyền và
mà ngay cả các trung tâm mua không được vào khu vực hành lễ ca ngợi thành tích chính trị của
sắm, siêu thị, các công sở cũng mà đều phải gửi từ cách đó 2 Đảng Cộng sản Việt nam, quảng
rộn ràng một sắc đỏ bắt mắt, dãy phố với cái giá 15.000 VND/ bá văn hóa Trung Hoa nhiều
cuốn hút. Cùng với các phương xe máy, gấp 5 lần so với quy hơn văn hóa Thuần Việt. Bên
pháp quảng cáo, các trung tâm định của nhà nước. cạnh đó, nguồn tài chính bỏ ra
thương mại lớn như Big C, Pico,
Trần Anh… liên tiếp đưa ra các Còn chưa kể người dân vô ý để khoe khoang với thế giới sự
cơ hội giảm giá “gây shock” thức trèo leo lên cây lộc vừng cổ sa hoa này có thể đầu tư vào
thụ ngả mình ven bờ hồ Hoàn những quỹ thiết thực hơn với
tình trạng Việt Nam hiện nay
như Quỹ khuyến học, Quỹ vì
người nghèo, Quỹ An toàn cộng
đồng, v.v…
Con số 95 nghìn tỷ đồng (4.5

tỷ USD) cho một sự kiện kéo
dài mười ngày, sau đó đâu lại
vào đấy. Giao thông vẫn kẹt,
đường phố vẫn dơ. Chín mươi
lăm nghìn tỷ đồng có đáng?
Ngọc Cầm – Thái Sơn
© 2010 Tạp chí Thanh niên

PHÍA TRƯỚC
Lao động trong đêm
Trang 9
KINH TẾ Số 38 - Tháng 09/2010
Tại sao giá vàng tăng mạnh?
Tính đến 16h giờ Việt Nam ngày tăng mạnh trong mấy tháng Trong khi đó, các quốc gia châu
20/10/2010, giá vàng thế giới đã qua? Á, nhất là Trung Quốc và Ấn độ
tiếp tục leo lên kỷ lục mới khi tăng cường mua vàng để đa dạng
vượt ngưỡng 1.360 USD/ounce, Chúng ta có thể tạm liệt kê một hoá kho dự trữ quốc gia cũng như
trong khi đó trong nước vẫn giao số nguyên nhân như sau: nhu cầu vàng tăng cao tại các
dịch gần mức trên 32,9 triệu Thứ nhất, các ngân hàng Trung nước này vào dịp cuối năm. Việc
đồng/lượng (mua vào) và quanh ương nhiều nước hiện tại đang các quốc gia đa dạng dự trữ bằng
33 triệu đồng/lượng (bán ra). mua mạnh vàng chứ không bán vàng là dễ hiểu xét về mặt quản
vàng ra như trước đây. Tờ Thời lý rủi ro bởi vì vàng được coi là
Như vậy, giá vàng đã liên tục leo "nơi trú ẩn an toàn" trong thời kỳ
thang và nhiều chuyên gia đã báo Tài chính ngày 27/9 cho biết
các ngân hàng trung ương châu khủng hoảng.
nhận định, giá vàng sẽ còn tiếp
tục tăng và đầu năm 2011 có thể Âu đã gần như ngừng bán vàng từ Thứ hai, giá trị tiền tệ của các
chạm ngưỡng 1.500 USD/ounce, nguồn dự trữ của họ để đánh giá quốc gia giảm sút. Trong đó,
có nghĩa là sẽ còn tăng cho đến lại mặt hàng quý hiếm này. Động đứng đầu là Hoa Kỳ cùng với sỡ
cuối năm. thái này, một phần làm mất đi hữu lượng vàng lớn nhất thế giới,
nguồn cung vàng trên thị trường, 8.134 tấn. Việc ông Bernanke
Nhà đầu tư vẫn đang tiếp tục mua phần khác lại ảnh hưởng đến tâm tuyên bố hàm ý FED sẽ tung thêm
mạnh khiến giá vàng vẫn chưa lý các nhà đầu tư. một gói cứu trợ mới mang tên
ngừng sốt. Tại thị trường New QE2 nhằm thúc đẩy quá trình hồi
York, giá vàng giao sau tháng Các Ngân hàng Trung ương của
Thụy Điển, Ireland và Slovenia đã phục kinh tế làm cho giá trị của
12/2010 có lúc được giao dịch ở đồng USD giảm sút. Điều này
giá 1.500 USD/ounce, nghĩa là tuyên bố không có kế hoạch bán
vàng, trong khi Ngân hàng Trung đương nhiên dẫn đến giá vàng sẽ
cao gần 20% so với tháng tăng cao vì vàng được định giá
6/2010. ương Thụy Sĩ đã nhắc lại tuyên bố
trước đó với nội dung tương tự. bằng USD.
Vậy điều gì đã khiến giá vàng Ngoài ra, nền kinh tế thế giới vẫn
Trang 10
KINH TẾ Số 38 - Tháng 09/2010
hàng và bán lấy VND để kinh doanh vì lãi
Biểu đồ giá vàng tại Forex Rate nhà đầu suất vay vàng thấp (3.85% -
tư tiếp 4.25%/năm).
tục tăng.
Việc để Trong những tháng đầu năm, Việt
giá vàng Nam đã xuất khoảng 70-80 tấn
thả nổi vàng, trong một chừng mực, việc
theo thị này làm hụt lượng dự trữ trong
trường và dân chúng. Cao điểm nhất là vào
ít khi nào tháng 5, trong đó những hoạt
Mỹ hay động đầu cơ mạnh, bán vàng ra
các định tăng nhanh, có doanh nghiệp
chế tài xuất khẩu 400-500 kg vàng một
chính lớn ngày. Ngược lại, SJC chỉ được
can thiệp nhập về 6 tấn vàng trong 9 tháng
còn trong tình trạng được đánh thì hoạt động đầu cơ cũng dễ đầu năm. Thị trường mất cân đối
giá là rủi ro và các ngân hàng dàng kiểm soát. cung cầu cộng với sức ép mua
trung ương các nước vẫn đang vàng trả nợ của giới đầu cơ đã tác
phải tung tiền để duy trì tăng Nhưng vì sao, có lúc giá vàng động đến tâm lý khiến giá cả bị
trưởng. Nhật Bản hạ lãi suất cơ trong nước tăng còn mạnh hơn đẩy lên.
bản xuống mức thấp kỷ lục tương thế giới?
Theo thống kê của Ngân hàng
đương Hoa Kỳ và Úc vẫn giữ Lý do chính là do tỷ giá tăng vọt Nhà nước, số vàng huy động
nguyên lãi suất thấp trái với dự trong các tháng qua. Việc tỷ giá trong ngân hàng khoảng 90.000 tỉ
tính của các chuyên gia. USD/VND tiếp cận ngưỡng 20.000 đồng, tương đương 120 tấn. Tuy
Giá vàng trong năm đã tăng hơn nhiên, những người
18%, bỏ xa lợi tức trái phiếu Mỹ giữ vàng đến lúc này
7.9%. lại kiên định không
bán ra. Do vậy khả
Thứ ba, nhà đầu tư trên khắp thế năng từ đây đến
giới tăng cường mua vàng. cuối năm giá vàng
trong nước sẽ trụ ở
Quỹ Soros Fund Management LLC mức cao nếu như giá
của tỉ phú G.Soros với tài sản vàng thế giới không
khoảng 25 tỷ USD đang tăng đảo chiều mạnh mẽ.
cường mua mạnh vàng.
Ông Dan Brebner, chuyên gia Trường hợp giá vàng

phân tích tại Deutsche Bank, thế giới giảm, trong
người dự báo chính xác nhất về nước sẽ giảm chậm
thị trường vàng trong năm, đã dự hơn do bị chốt chặn
báo vàng sẽ tăng lên mốc 1550 ở ngưỡng 28,5 triệu
USD/ounce. Biểu đồ Giá vàng SJC trong nước đồng/lượng - là
ngưỡng mà trước
Ngoài ra, thói quen mua vàng tích (giao dịch trên thị trường tự do đây giới đầu cơ đã vay vàng ngân
trữ của người dân các nước châu đang ở 19.850) khiến cho giá hàng để bán ra. Nay nếu giá vàng
Á cũng góp phần đẩy giá vàng vàng vốn neo vào USD cũng tăng giảm về vùng giá này họ sẽ mua
tăng cao. Nhu cầu vàng trang sức với tỉ lệ % cao hơn so với thế giới. lại, do vậy khả năng vàng trong
cũng tăng khi nếu kinh tế thế giới nước khó giảm sâu.
tăng trưởng ổn định Ngoài ra, các tổ chức đầu cơ vàng
trong nước đang ráo riết mua
Thứ tư, nguồn cung vàng khan vàng cắt lỗ. Hiện tại, Việt Nam
hiếm dần trên thế giới và giá trị không cho phép các kinh doanh Lê Bảo
vốn hoá của thị trường vàng vàng tài khoản nhưng vẫn có bộ
không cao. Trong khi đó, nhu cầu phận vay vàng vật chất từ ngân © 2010 Tạp chí Thanh niên
mua vàng của các quỹ, các ngân hàng để đầu cơ, hoặc dùng vàng PHÍA TRƯỚC
Trang 11
TIÊU ĐIỂM Số 38 - Tháng 09/2010
Photo : hermmermferm
Trang 12
Thành phố Hồ Chí Minh:

Ùn tắc giao thông đã
trở thành cách sống
Ùn tắc giao thông trong thành phố lớn nhất của Việt Nam đang
ngày càng tồi tệ hơn. Nó không chỉ cản trở sự phát triển của
thành phố mà còn quậy rối cuộc sống của các cư dân tại đây. Đối mặt
với thực tế là chính quyền thành phố đã “bó tay” với các biện pháp
khắc phục "căn bệnh ùn tắc giao thông." Người dân thành phố Hồ Chí
Minh không còn cách nào khác là “sống chung” với căn bệnh này,
cũng như dân cư miền Trung và đồng bằng sông Cửu Long “sống
chung với lũ”.
Trang 13
lân cận đổ về làm Chinh, trở thành đường Cách

việc. Ông Trần Quang Mạng Tháng Tám, có chiều
Phương, giám đốc Sở dài tổng cộng là bảy km. Dọc
Giao thông vận tải nói theo tuyến đường này có trên
rằng "nếu tất cả 14 địa điểm xây dựng, thu
những xe vừa nêu hẹp đường vào hơn một nửa.
trên đều vận động Nếu cảnh sát giao thông
cùng một lúc thì tổng không có mặt, con đường này
diện tích mặt đường luôn luôn bị trói chặt vào ách
không cách nào đủ.” tắc giao thông từ giờ này sang
Tiến sĩ Phạm Xuân giờ khác, nhìn vào như một
Mai thuộc Đại học “biển xe”.
Công nghệ thành phố
Quá ít đường, nhiều xe = bế Hồ Chí Minh tính sơ rằng riêng Tình hình trên các tuyến
tắc xe máy cần khoảng 12-48 km đường Lê Văn Sỹ, Võ Thị Sáu,
vuông mặt đường. Hai Bà Trưng và Nguyễn Văn
Thành phố Hồ Chí Minh có Trỗi cũng chẳng khá hơn chút
khoảng 3.300 km tuyến Hiện nay, bề mặt
đường và phố, tương đương của các đường phố
với 26 cây số vuông của mặt chật hẹp lại tiếp tục
đường. Tổng diện tích của bị thu hẹp do các
thành phố là 2.095 km vuông, công trình xây dựng
tỷ lệ đường phố của diện tích mà người dân địa
thành phố chiếm khoảng 1,5 phương gọi là "lô
km cho mỗi km vuông, hay cốt”. Riêng thành
khoảng một phần mười tiêu phố Hồ Chí Minh đã
chuẩn thế giới dành cho thành có hơn 250 dự án
phố. Nói một cách khác, được thực hiện trên
đường bộ và đường phố chiếm hàng trăm tuyến
1,36% tổng diện tích của đường, làm ùn tắc
thành phố, so với tiêu chuẩn giao thông đã tệ trở
thế giới là từ 20 đến 25%. nên tồi tệ hơn. Những tuyến nào. Ở nhiều đoạn, tốc độ
đường chính vào trung tâm trung bình trên các tuyến
Thành phố hiện nay có thành phố như Trường Chinh - đường này chỉ là 2-3 km/giờ
khoảng 4 triệu xe lưu thông, Cách Mạng Tháng Tám, Lê và đôi khi chỉ “giậm chân tại
trong đó có 3.800.000 xe gắn Văn Sỹ, Nguyễn Văn Trỗi, chỗ”.
máy. Ngoài ra, mỗi ngày có Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Võ Thị
thêm khoảng 500.000 xe máy Sáu có vô số các "lô cốt" dựng Nếu có một công trường xây
và 60.000 xe ô tô từ các tỉnh ngổn ngang, khiến dựng, chắc chắn sẽ có ách tắc
giao thông trở nên giao thông.
“bít lối”. "Tỷ lệ ùn tắc giao thông tại
Chính quyền thành thành phố hiện nay vượt quá
phố đã yêu cầu mức cho phép đến 11-23 lần.
cảnh sát giao Thiệt hại kinh tế do ùn tắc
thông đến các dự giao thông ước tính khoảng
án “lô cốt” nhằm 14,3 nghìn tỷ đồng ($841
hướng dẫn giao USD) mỗi năm, chiếm đến
thông, nhưng các 5.1% sản phẩm quốc nội GDP
nhân viên cảnh sát của thành phố," tiến sĩ Mai
chỉ có mặt trong cho biết.
vài địa điểm. Mặc dù cư dân của thành phố
Đường Trường hầu như không thể chịu đựng
Trang 14
ùn tắc giao thông làm thế nào để thoát khỏi ùn

SMS có bằng cách xây tắc giao thông trong giờ cao
dựng nhiều tuyến điểm bằng cách sử dụng các
thể giúp đường giao thông
hơn và một hệ
con hẻm. Phó cảnh sát trưởng
Lê Văn Đoan cho biết quận 10
giảm bớt thống đường sắt
đô thị để hạn chế
đã thành lập gần 100 bảng
của loại này.
tình trạng các phương tiện
cá nhân. Hiện Sở Giao thông vận tải cũng đã
nay, người dân nghĩ ra một lộ trình chỉ ra vị
kẹt xe? của thành phố trí của các "lô cốt" tại thành
phố Hồ Chí Minh. Bản đồ này
không có cách
nào khác là sống được cập nhật hàng tuần trên
“dung hoà” với trang web của Sở và các
nổi tình hình hiện nay, họ đã nạn ùn tắc giao thông. phương tiện truyền thông địa
được thông báo rằng Bộ Giao phương
thông vận tải sẽ tiếp tục thêm Một số cơ quan chính phủ gần (sgtvt.hochiminhcity.gov.vn).
các dự án xây dựng trên gần đây đã ban hành lời khuyên Sở Giao thông vận tải cũng
100 km tuyến đường trong về cách “sống chung” với ùn đang làm việc với một số các
năm nay. tắc giao thông. Tiên phong là công ty công nghệ thông tin
Uỷ ban nhân dân quận 10, để thiết lập một chương trình
Thích ứng với những điều trong đó đã xây dựng các biển cảnh báo giao thông, ùn tắc
khó tránh khỏi quảng cáo hướng dẫn người và thể hiện những cách ngắn
dân “sống chung” với nạn tắc nhất để tránh ùn tắc giao
Tạm thời giải pháp như tái đường. Cùng các tuyến đường thông qua tin nhắn điện thoại
cấu trúc lưu lượng giao thông bị ảnh hưởng như Tô Hiến di động (SMS).
và tăng số lượng các chuyến Thành, Lý Thường Kiệt, Thành
đi xe buýt không thể giải Thái và Sư Vạn Hạnh là các Theo Lookatvietnam.com
quyết vấn đề. Việc này có thể bản đỏ với chữ trắng hoặc
mất mười năm hoặc nhiều vàng chỉ dẫn người đi đường Nguyên Ân chuyển ngữ
hơn để thành phố giải quyết
Kết luận: Cách thức của Sở Giao

thông vận tải thành phố Hồ Chí Minh
hiệu quả đến đâu thì cho đến hôm nay
mỗi lần chạy qua các “lô cốt” thì vẫn
như một “biển xe”. “Lô cốt” cứ kệ, kẹt
xe vẫn cứ kẹt! Và hình như ngày hôm
nay lại kẹt…lâu và nhiều hơn ngày
hôm qua. Chợt nghĩ, Bộ Giao thông vận tải thành lập để làm gì trong suốt
mấy thập niên qua? Giao thông nội địa còn chưa giải đáp nổi thì “dân giàu,
nước mạnh” đến khi nào mới thành hiện thực? Người dân đơn giản chỉ
mong một ngày ra đường bình an...và không bị cảnh sát giao thông quấy
rối! Và đường xá không nứt vỡ do...“thời tiết bất lợi”!
Trang 15
An toàn
Ảnh: McKay Savage—Flickr

giao thông
tại
Việt Nam
Giao thông đang thực sự trở thành một mối
quan tâm tại Sài Gòn và Hà Nội trong
những năm gần đây. Tắc nghẽn giao thông
đã tăng mạnh với các dòng xe đời mới kể từ
khi Việt Nam gia nhập WTO vào năm 2007.
Nhiều dân cư tại hai thành phố lớn này đã
khiếu nại về việc suy giảm chất lượng
không khí và ô nhiễm môi trường. Hàng
trăm ngàn chiếc xe đã được nhập và đổ về
Trách nhiệm thuộc về ai?
các thành phố, gây thêm nhiều nhiễu loạn trên các đường dựng đội ngũ cảnh sát giao thông thật tốt và chuyên nghiệp.
phố vốn đã chật hẹp. Các chuyên gia đã ước tính các tai nạn sẽ tiếp tục tăng trong
từ tám đến 10% mỗi năm.
Hiện nay, Sài Gòn chỉ chiếm khoảng dưới 2% diện tích cho
các mặt đường – trong khi đó thành phố có kích thước tương Một nghiên cứu chung với Ủy ban An toàn giao thông quốc
đương như New York, Paris và London dành từ 15 đến 20% gia Việt Nam (NTSC) và Nhật Bản Hợp tác quốc tế (JICA)
diện tích cho các tuyến đường, tạo nhiều không gian hơn cho gần đây đã phát hiện ra rằng cảnh sát cần phải đóng vai trò
các phương tiện giao thông. Ngay cả Bangkok, nổi tiếng hiệu quả hơn, như là người thực hiện các quy tắc an toàn
khắp vùng về tắc nghẽn giao thông, đã dành 5% của không giao thông và quản lý. Bùi Huỳnh Long, Chánh Văn phòng
gian thành phố cho các tuyến đường. Về các tuyến xe buýt, Thường trực NTSC nghĩ rằng công việc sẽ rất khó thực hiện
những năm gần đây số người sử dụng đã tăng đáng kể, vì cảnh sát giao thông lâu nay đã “khét tiếng” nhận hối lộ từ
nhưng các tuyến xe buýt hiện nay không bao gồm tất cả các người vi phạm giao thông. Đó cũng là điều chủ yếu vì sao
khu vực của thành phố. nhiều người không quan tâm đến vấn đề an toàn giao thông
và pháp luật. Mặt khác, ông đề cập đến việc chính phủ đền
G i a o bù chưa thỏa đáng trong phương án giải tỏa mặt bằng và
t h ô n g tham nhũng trầm trọng đã dẫn đến các trì trệ trong các dự
Sài Gòn án.
và các
t h à n h Các tình trạng say rượu, đường phố kém chất lượng cũng
phố lớn như mức độ nhận thức về luật lệ giao thông của người dân
tại Việt còn thập là kết quả cho các vụ tai nạn giao thông tại Việt
Nam đã Nam. Thiên tai xảy ra ở khắp mọi nơi và rất thất thường, đôi
và đang lúc chúng ta không có thể làm gì hơn ngoài sự đề phòng.
t r ở Tuy nhiên, tử vong do tai nạn giao thông gây ra là một trong
t h à n h những điều đau lòng nhất mà hầu như tất cả cư dân tại Việt
“ b à i Nam phải gánh chịu mỗi ngày. Ở Việt Nam, con số hơn
Các số liệu tai nạn, tử vong và thương tật toán nan 10.000 người chết mỗi năm đã làm nhiều người giật mình.
Nguồn: Eastern Asia Society for Transportation Studies
g i ả i ” , Con số này là không cần thiết và đã gây ra nhiều đau đớn
cần phải có biện pháp phù hợp hơn nhằm phục vụ đời sống hơn cho những người có liên quan và gia đình họ. Mỗi năm,
của nhân dân. Điều này yêu cầu nhà nước và thành phố phải Việt Nam mất hơn 10.000 thành viên sản xuất của xã hội do
nhìn nhận rõ những sai phạm và cải tiến cấp bách nền giao tại nạn giao thông. Những nạn nhân này có thể là một trong
thông công cộng. những người sáng giá nhất của đất nước và là những người
có thể mang lại các cải tiến cho Việt Nam.
Trong các cuộc họp thảo luận các vấn đề giao thông, họ ước
tính rằng với một tốc độ tăng trưởng hơn 7%, số lượng xe Nhật Linh biên tập và chuyển ngữ
lưu thông trên đường phố tại Việt Nam có thể sẽ lên đến
52.600.000 xe vào năm 2020. Ông Takagi Michimasa, cố http://talk.onevietnam.org/the-cost-of-traffic-accidents-in-
vietnam/
vấn của nghiên cứu an toàn giao thông đường bộ quốc gia
www.vietnamnews.vnagency.com.vn
đã gợi ý cải thiện an toàn đường bộ trong nước là phải xây
Trang 16
nói gì về
Giao thông Việt Nam lâu nay đã được nhắc đến nhiều như một căn bệnh ung thư kỳ cuối, cần
phải có những biện pháp và cách thức chữa trị từ nguồn gốc. Dù đất nước đã vào thời kỳ hội
nhập, song văn hóa giao thông tại các thành phố lớn của Việt Nam vẫn hạn chế - nếu không
phải nói rằng ―không giống ai‖. Cơ sở hạ tầng tại Việt Nam lại không đồng bộ, nhiều công
trình bị cắt xén, các cán bộ nhà nước làm lấy có và thiếu trách nhiệm dẫn đến nhiều thiệt hại
cũng như mở đường cho sự ―tụt hậu‖ trong sự phát triển. Lướt một vòng trên các trang
mạng, hãy thử xem các blogger nghĩ và có cảm tưởng như thế nào về hệ thống giao thông
tại Việt Nam ngày nay.
T
rên trang blog chúng ta phải lên án những
Nguyễn Xuân kẻ chỉ vì các lợi ích cá nhân
Diện, giáo sư mà quên đi tính mạng, sự an
Nguyễn Minh toàn của người đi đường.3
Thuyết cho biết: Muốn biết
Sau bài viết này, một bạn
văn hóa giao thông của dân
tên Hoa Phượng đã để lại ý
ta như thế nào, chỉ cần ra
kiến cho rằng một đất nước
đường sẽ thấy ngay. Xe
sống trong hòa bình mà bình
chạy không theo làn đường.
quân mỗi ngày có tới 30 đến
Xe đạp, xe máy chen vào
40 người thiệt mạng về tai
làn đường ôtô và ngược lại.
nạn giao thông thì quả là
Nhiều khi xe máy đi lên vỉa
Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết khủng khiếp. Bạn còn nêu
hè, bất chấp người đi bộ
câu hỏi rằng liệu các nhà
không còn lối đi nữa.
lãnh đạo cấp cao nghĩ gì về các
Chuyện bất thần tạt ngang mũi thì cứ mua được xe máy là nhảy
vấn đề này?
xe để rẽ cũng không phải hiếm lên cưỡi, không cần gì đến luật.1
gặp. […] Riêng về luật giao Về cách thức quản lý, quan điểm
Một bạn trẻ trên trang blog tam-
thông, ở các nước văn minh, ai của blogger Trần Huy Hùng thì
tay.vn bức xúc viết: Một mặt, đó
cũng phải học và đi lại rất cho rằng: Mọi thứ có thể quản lý
là chất lượng đường sá kém và
nghiêm chỉnh; đi trái luật mà bị được, vậy trách nhiệm trước hết
nguyên nhân là do sự tắc trách
thiệt mạng cũng chẳng ai đền. thuộc về người quản lý. Có thể
của các cơ quan xây dựng, ăn
Cảnh sát mà bắt được còn bị anh đã cố gắng hết sức, có thể
hối lộ, rút xén vật liệu. Mặt khác
phạt rất nặng. Nhưng dân mình anh đã có những thay đổi, ...
Trang 17
nhưng thực tế là anh đại tu sau vài tuần. Chuyện

không hoàn thành nhiệm nứt mặt đường trên cầu
vụ. […] Đã lăn ngoài Thăng Long hay lún trên
đường 2h mệt nhoài rồi, cầu Thanh Trì là thường tình
còn phải chịu rất nhiều và xảy ra nhiều nơi tại Việt
loại khói bụi. Khói đen kịt Nam ngày nay, không có gì
từ xe buýt, có. Khói từ đáng ngại cả! Có vị quan
hàng trăm nghìn ô tô, xe chức còn giải thích đó vết
máy khác cũng có. Từ rác nứt và lún thuộc về…hệ
thải cũng có luôn.2 thống và đổ lỗi do…thời tiết
khắc nghiệt! Nghe qua có vể
Riêng về nhận xét của
khôi hài nhưng sự thật Việt
người nước ngoài, báo
Nam là như thế!
Vietnamnet đăng lời của Giao thông tại Sài Gòn
Franz, một công dân nước Chỉ cần lướt qua vài trang
Đức: Khủng khiếp nhất có blog hoặc qua google – và
lẽ là ở các ngã ba hay ngã cả các trang báo chính
tư nơi không có đèn giao thống – bạn có thể tìm thấy
thông, các phương tiện đi cả chục nghìn bài vở nói về
lại ngược xuôi, rẽ trái rẽ sự “phát triển ngược đời”
phải mà không theo một liên quan đến giao thông
quy luật nào. Ở những nơi Việt Nam. Đã qua rồi những
này mỗi người dường như ngày chiến tranh và bao
tự tạo ra quy luật giao cấp, xã hội hiện nay đã vào
thông riêng cho chính thế kỷ 21 của hội nhập và
Giao thông tại Hà Nội
mình. Để sang được hiện đại hóa, hãy đừng viện
đường quả là một thách dẫn lý do vì chiến tranh…
thức rất lớn đối với người hay vì Việt Nam còn đang
đi bộ cho dù bạn có là phát triển. Việt Nam đã qua
người Việt Nam hay người hơn 30 năm nhưng đường
nước ngoài đi nữa. Vạch xá, hệ thống giao thông vẫn
kẻ dành cho người đi bộ còn kém xa các nước láng
hầu như đều bị phớt lờ bởi giếng Thái Lan hay Singa-
các loại phương tiện giao pore, phải chăng đó là vì lợi
không khác.4 ích của nhân dân không
được coi là “chủ trương
Trong bài viết ―An toàn
lớn”?
giao thông nước Đại Việt‖ Phía tây cầu sông Hàn là một điểm nóng về tắc đường
tên blognhanh.com,
Hồng Phúc
Nguyễn Hoàng cho bày tỏ: theo truyền thống tự cung, tự
Không biết vì lẽ gì, dù đang hiện cấp và tự phát vốn có tự ngàn
Xem thêm:
đại hóa, công nghiệp hóa nền đời qua. […] Phát triển giáo
kinh tế xã hội để phát triển nền thông theo hướng để mặc người http://nguyenxuandien.blogspot.com/
kinh tế thị trường có định hướng, dân tự cấp tự túc phương tiện đi http://my.opera.com/tranhuyhung/blog/
giao thông vận tải nước Đại Việt lại kết cục chính là những kết show.dml/6002781
vẫn cố tình kế thừa một truyền quả bế tắc đến không ngờ của http://blog.tamtay.vn/nguyenvananh.org/
thống cũ lạc hậu có tuổi đời an toàn giao thông Đại Việt hiện blog/entry/584370
5
hàng nghìn năm. Ấy là sự phát nay.
http://vietnamnet.vn/thegioi/200910/Kinh-
triển rộng rãi của người dân về hoang-giao-thong-Viet-Nam-trong-con-mat-
Đường vừa làm xong đã lại sửa,
phương tiện giao thông cá nhân nguoi-nuoc-ngoai-874692/
Trang 18
Giấc mộng
“Cửu trùng đài” thế kỷ 21
Từ những năm đầu của thế kỷ 20, tất cả các cơ quan ban ngành đoàn thể Hà Nội đã rậm
rịch lên kế hoạch cho các dự án kỷ niệm thành phố tròn 1000 tuổi. Đã 10 năm trôi qua, cái
ngày đặc biệt ấy cuối cùng cũng đến nhưng điều mỉa mai thay, những chẳng mấy bản kế
hoạch được hoàn thành kịp vào đúng ngày đại lễ, đặc biệt là những dự ắn có quy mô lớn.
T
rong vở kịch để đời ―Vũ Trong ―Vũ Như Tô‖, vua nhà Lê hình” mà mới nghe qua ai cũng
Như Tô‖, nhà văn dã sử là Tương Dực và kiến trúc sư Vũ thấy như thực hiện “nhiệm vụ
Nguyễn Huy Tưởng đã Như Tô đều có một tham vọng: bất khả thi” vậy!
khắc họa một giấc mộng mang xây dựng một công trình kiến
Có lẽ dự án được triển khai lâu
tính chất “căn tính” của dân tộc trúc vĩ đại hơn bất cứ một tòa
nhất là loạt dự án làm thay đổi
ta. Dân tộc ta là một dân tộc lâu đài nào của triều đình
cảnh quan thành phố Hà Nội.
nhược tiểu nằm ở biên giới phía phương Bắc, với cái tên thể hiện
Thành phố đã từng đưa ra ý
Nam Đại Trung Hoa. Hàng năm, rõ sự đồ sộ của nó: Cửu Trùng
tưởng thong dòng sông Tô bằng
ta phải triều cống cho thiên tử đài.
cách nối con sông huyết mạch
phương Bắc, cung điện, nhà cửa
Cũng với tâm lý trên khi đứng đó với Sông Hồng. Theo đề án,
đều không được phép cao hơn,
trước ngày đại lễ Nghìn năm hai bên bờ sông, đoạn Cầu Giấy
to hơn các công trình của Trung
Thăng Long, Ban quản lý dự án - Cầu Mới được quy hoạch thành
Nguyên. Do vậy, phàm là người
cũng tiếp tục vẽ ra những “mô hệ thống công viên, vườn hoa;
Việt, ai cũng lấy làm uất ức.
Trang 19
vét lòng sông, vừa quy hoạch

cải tạo cảnh quan hai bên bờ
thật sự là quá sức với một
thành phố đang trong quá
trình phát triển với rất nhiều
kế hoạch đang chờ được thực
hiên như hiện nay.
Dự án tàu điện ngầm xuyên

qua lòng thủ đô nghe thực đầy
hứa hẹn khi kết thúc những
năm cuối cùng của thế kỷ
trước. Ai cũng háo hức khi
nghĩ đến việc Hà Nội sẽ thể
hiện sự văn minh bằng việc sở
hữu một hệ thống tàu điện
ngầm trrong nội thành. Đi kèm
Đại dạ hội bế mạc kỷ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội Ảnh: Báo Ảnh Việt Nam với việc xây dựng hệ thống
này là dự án khôi phục khu
phố cổ. Cả hai dự án được thực
một phần rất nhỏ mặt sông Bên cạnh các hạng mục chủ
hiện song song nhằm để kỷ
được quy hoạch thành khu dịch yếu, hệ thống thu gom, xử lý
niệm ngày Đại lễ Nghìn năm
vụ văn hoá - du lịch, khu ẩm nước thải chống ô nhiễm cho
Thăng Long. Nhưng đến giờ,
thực, bãi đỗ xe trên mặt sông. dòng sông sẽ được xây dựng
một đoạn đường ray vẫn chưa
Hành lang bờ sông sẽ được thiết mới. Dự án được thực hiện
thấy tăm hơi nơi nào! Còn khu
lập hệ thống cây xanh, chiếu trong khoảng 3 năm - đến 2010
phố cổ vẫn cái cảnh tầng một là
sáng-nhằm chống việc đổ rác sẽ hoàn thành các hạng mục
biển hiệu lòe loẹt của một khu
thải, tái lấn chiếm như hiện chủ yếu, cơ bản tạo ra kiến trúc
thành nấp, tầng hai ghi dấu một
nay. cảnh quan mới cho dòng sông
Hà Nội cũ kỹ, xộc xệch như bị
với tổng chi phí đầu tư giai đoạn
bỏ quên.
này khoảng 255 tỷ đồng. Thế
nhưng cho đến nay, con sông Ba mươi sáu phố phường của
Tô Lịch mới chỉ được cải tạo một dân Kẻ Chợ có niên đại gần
phần không đáng kể, chưa hề ngàn năm giờ chỉ còn là bức
được khơi thông và vẫn trong tranh nhếch nhác dở Đông dở
tình trạng ô nhiễm trầm trọng. Tây, nửa cũ nửa mới… Tham
Còn quang cảnh hai bên bờ vọng khôi phục lại vẻ đẹp cổ
sông vẫn chỉ
là là nhà dân
san sát, cái
cao cái thấp,
cái thò ra cái
thụt vào và
chất đầy rác
rưởi. Sông Tô
đã ô nhiễm
nhiều chục
Sơ đồ quy hoạch tổng thể mạng lưới tàu năm nay,
điện ngầm (đi ngầm 100% ). Ảnh: việc chỉ với 3
vietnetcenter.com năm vừa nạo Vẻ đẹp Hà Nội xưa—Ảnh: Flickr
Trang 20
kính của Hà Nội hướng tới dịp Ngàn năm Thăng Long không thay, cho dù nhiều lần “thay tên
sinh nhật nghìn tuổi là việc làm
quên các dự án thuộc thượng đổi họ” để qua mắt các nhà đầu
thiết thực và đúng đắn nhưng tầng kiến trúc. Gây rầm rộ nhất tư, dự kiến vẫn chỉ là dự kiến.
cũng phải đối mặt với biết baophải kể đến các dự án phim lớn. Không biết đến bao giờ bộ phim
thử thách. Thử thách lớn nhất là
Công chúng Việt Nam, từ những về câu chuyện dời đô cách đây
tài chính, cần một nguồn tài người theo dõi sát sao các 1000 năm mới được thành
chính vô cùng lớn để di dời dân
phương tiện thong tin đại chúng phim, nhưng có thể chắc chắn
chúng, giải tỏa mặt bằng, sau cho đến những người thờ ơ với một điều rằng chúng không thể
mới đến lượt xây cất theo bản đài báo, đều nhận ra một điều ra mắt khan giả vào năm 2010
quy hoạch. Cho đến nay, khu rằng: “Kỷ niệm nghìn năm được. Bộ phim truyền hình dài
phố cổ vẫn còn nguyên vẻ xộc Thăng Long” sẽ là chủ đề cho tập ―Trần Thủ Độ‖ cũng mang
xệch và chưa một hộ gia đình rất nhiều những bộ phim hoành số phận Tương tự. Dự kiến phim
nào được chuyển đi để thực tráng trong năm 2010. Để sẽ được phát vào đúng dịp kỉ
hiện dự án khôi phục cả, trongchuẩn bị cho thời khắc quan niệm Nghìn năm Thăng Long
khi đó lễ hội đã mất đến hơn 90
trọng ấy, các dự án đã được đệ trên VTV1 giờ vàng, vậy mà nhà
nghìn tỷ đồng. trình, duyệt lên duyệt xuống và đài đành phải lấp sóng bằng
chọn lựa trong nhiều năm. Sau một bộ phim khác của tư nhân,
Bên cạnh các dự án thuộc hạ
một loạt những chướng ngại thủ nội dung chẳng liên quan gì đến
tầng cơ sở, Ban quản lý Dự án
tục rườm rà, phức tạp tới mức Hà Nội!
nhiều dự án không đủ sức
Biết bao dự án, cái thì dở dang,
vượt qua, cuối cùng các phim
cái thì hoàn thành trong tình
thuộc dự án kỷ niệ nghìn năm
trạng vá víu, cái thì không biết
Thăng Long cũng được lên
bao giờ mới bắt đầu… Xem ra
danh sách gồm ―Thái Tổ Lý
―Cửu trùng đài‖ mãi mãi chỉ là
Công Uẩn‖, ―Người con của
giấc mộng bất thành của dân
Rồng‖, ―Trần Thủ Độ‖, ―Vó
Việt. Chỉ vì tham vọng ―Cửu
ngựa trời Nam‖, ―Tây Sơn hào
trùng đài‖ mà dân chúng nổi
kiệt‖, ―Hà Thành Cầm giả
loạn vì sưu cao thuế nặng, nộp
ca‖…
mạng vào việc phu dịch không
Thế nhưng, khi đếm ngược biết ngày về… Cuối cùng, tòa
thời gian, càng gần đến năm ―Cửu trùng đài‖ vĩ đại ấy đành
2010, các dự án này cứ mất ngậm ngùi cháy thành tro bụi
hút dần, để rồi cuối cùng chỉ cùng với tâm huyết của người
còn thấy người ta nhắc đến kiến trúc sư tài hoa Vũ Như Tô.
hai bộ phim ―Thái Tổ Lý Công Những dự án ngày nay cũng tốn
Uẩn‖ và ―Trần Thủ Độ‖ của biết bao sức người sức của,
Hãng phim truyện nhưng chẳng biết liệu chúng có
Việt Nam. Dự án lớn xứng đáng với tiền của, công
nhất là ―Thái Tổ Lý sức, máu và nước mắt của dân
Công Uẩn‖ với vốn chúng hay chỉ là miếng mồi
đầu tư dự kiến lên ngon cho những kẻ cơ hội “đục
tới 200 tỉ đồng Việt nước béo cò” để rồi tất cả cũng
Nam. Nhưng tiếc tan theo mây khói như tòa ―Cửu
Bộ phim truyền hình bị chỉ trùng đài‖ của Vũ Như Tô.
trích là 'quá giống Trung
Quốc' đã không được phép
công chiếu trong dịp đại lễ HỒNG HÀ
1.000 năm Thăng Long-Hà © 2010 Tạp chí Thanh niên
Nội. PHÍA TRƯỚC
Trang 21
TÌM HIỂU LUẬT PHÁP Số 38 - Tháng 09/2010
Tự do ngôn luận là một quyền cơ bản được đảm bảo ở Điều 69 trong Hiến pháp
CHXHCN Việt Nam. Nhưng trên thực tế, cho đến lúc này chúng ta vẫn chưa được
hưởng trọn vẹn quyền căn bản trên vì kiểm duyệt vẫn tồn tại, không có tự do xuất
bản và công dân vẫn bị trừng phạt khi bày tỏ ý kiến của mình.
Tại sao tự do ngôn luận là quan trọng trong đời sống xã hội và trong một nền dân
chủ? Tại sao kiểm duyệt là xấu? Bởi vì tự do ngôn luận có những giá trị phục vụ cho
đời sống xã hội, cho mỗi cá nhân, nên cần được bảo vệ. Chính phủ không thể ngăn
chặn tự do ngôn luận một cách độc đoán và chung chung. Trong loạt bài về Các giá
trị của tự do ngôn luận, Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC xin giới thiệu các quan
điểm tại sao tự do ngôn luận là cần thiết. Chúng tôi sẵn sàng đón nhận các phản
biện khoa học, có lập luận và căn cứ. Tất cả ý kiến mời gửi về họp thư tòa soạn tại
contact.phiatruoc@gmail.com.
CÁC GIÁ TRỊ CỦA TỰ DO NGÔN LUẬN
PHẦN I
TỰ DO NGÔN LUẬN VÀ kiến khác nhau khiến tính đúng sáng tỏ.
CUỘC TÌM KIẾM SỰ THẬT đắn của một quan điểm càng
thuyết phục hơn; và sự cạnh Con người luôn có thể sai lầm
Thuyết sự thật cho rằng tự do tranh và va chạm đó bảo vệ sự và không ai độc quyền nắm
ngôn luận góp phần vào việc thật khỏi bị lãng quên hoặc lu chân lý. Những mưu toan nhằm
tìm ra sự thật. Đại diện cho mờ. hạn chế hoặc dập tắt ngôn luận
trường phái này là John Stuart bắt nguồn từ sự tự mãn về sự
Mill với tác phẩm On Liberty Tự do ngôn luận là cần thiết vì bất khả chiến bại, rằng một
(Bàn về tự do) xuất bản năm không ai nắm giữ chân lý. Ngay người hoặc một nhóm người có
1849 và John Milton với Aere- cả khi chỉ có một người có ý thể biết chắc chắn mọi thứ.
opagitica xuất bản năm 1644. kiến khác biệt trong toàn thể Nhưng lịch sử đã chứng minh
nhân loại, nhân loại không thể rằng niềm tin của một thời đại
John Stuart Mill – về tự do tư ngăn chặn tiếng nói của anh ta, có thể bị thời đại tiếp theo
tưởng và tự do thảo luận cũng như anh ta, dù quyền lực chứng minh là phi lý, cũng như
cách mấy, không thể chặn tiếng các ý kiến được coi là ý chí tập
Mill cho rằng tự do ngôn luận là
nói của toàn nhân loại. Nếu ý thể của một thế hệ có thể bị bác
cần thiết cho sự lành mạnh tinh
kiến khác biệt đó là đúng, ngăn bỏ bởi thế hệ sau.
thần của nhân loại. Chính tự do
chặn ngôn luận đồng nghĩa với
tư tưởng, tự do quan điểm và tự Chính quyền có quyền lực để
việc đánh đổi sự thật lấy sai
do thảo luận quan điểm giúp hạn chế ngôn luận, với lý do
lầm. Nếu ý kiến khác biệt đó
con người tiến gần đến sự thật. bảo vệ người dân khỏi các quan
sai, nhân loại vẫn được lợi khi
Quan điểm của ông dựa trên điểm độc hại và sai lầm. Thế
để người đó lên tiếng, vì sự thật
bốn lập luận chính: con người nhưng, một quan điểm chính
sẽ càng được nhận định sáng tỏ
luôn có thể sai lầm; một ý kiến thống là đúng vì trụ vững qua
hơn, càng gây ấn tượng sống
dù sai lầm vẫn có thể đóng góp các cuộc tranh cãi và thách thức
động hơn khi vượt qua thử
vào việc tìm ra sự thật; sự cạnh là một chuyện. Một quan điểm
thách là đối chọi với sai lầm để
tranh và va chạm giữa các ý
Trang 22
cả các khả năng của trí óc. Đó trường hợp chẳng là gì khác
là cách duy nhất để một người ngoài một điều mê tín tình cờ
uyên bác đạt được sự thông thái níu bám được vào các ngôn từ
của mình. Ngay kể cả khi chúng diễn đạt một sự thật khác.
ta không đạt được sự hoàn hảo
trong hiểu biết, chúng ta đã làm Nếu một sự thật không được
tất cả trong khả năng giới hạn liên tục thảo luận, thách thức
của con người cho phép, bởi hoặc bảo vệ, không chỉ các căn
chúng ta đã không chối từ Sự cứ của sự thật đó mà cả ý nghĩa
thật bất kỳ một cơ hội nào để của nó cũng sẽ bị lãng quên. Bởi
tiếp cận với chúng ta. vì, có nhiều sự thật mà con
người ta chỉ có thể hiểu thấu khi
Đối với những cá nhân có quan bản thân họ trải nghiệm để cảm
điểm khác biệt, thiểu số và nhận được sự thật đó. Nhưng
không chính thống, đàn áp và còn hơn thế, sự hiểu cặn kẽ đó
John Stuart Mill—Ảnh: Literacy History dập tắt tiếng nói của họ không sẽ khắc sâu vào tâm trí với ấn
chỉ là một điều xấu cho họ, mà tượng mạnh mẽ hơn nếu người
được cho là đúng vì các ý kiến còn là một tai họa cho chính đó quen với việc nghe thấy các
trái chiều bị ngăn chặn lại là chúng ta. Khi ngăn chặn các ý kiến ủng hộ và phản đối của
chuyện khác. Một chính phủ tự tiếng nói đổi mới, dù các ý kiến những người đã hiểu quan điểm
cho mình đúng thì cần phải để có táo bạo và khó nghe đến ấy. Xu hướng chết người của
quan điểm đó được cọ xát và mấy, cái giá chúng ta phải trả con người là ngừng ngẫm nghĩ
thử thách với các ý kiến khác cho sự “ổn định” tri thức chính về một điều gì đó khi không còn
nhau trong xã hội. Sự tự do là hi sinh sự can đảm về tinh gì nghi ngờ về nó nữa - đó chính
tuyệt đối trong việc phủ nhận và thần của trí tuệ con người, vì là nguyên do của một nửa
tranh cãi một ý kiến là điều kiện rằng chúng ta từ bỏ yếu tố giúp những sai lầm của của con
cần để ý kiến đó được cho là trí tuệ được mở mở mang và người.
đúng và chuyển biến thành mạnh mẽ hơn: “dám” suy xét
hành động. Không còn con một cách tự do và táo bạo về Có một lý do nữa khiến sự đa
các chủ đề lớn lao nhất. dạng trong ngôn luận và quan
đường nào khác để con người – điểm là một điều có lợi. Thông
với những khả năng có hạn – có Tự do ngôn luận cần thiết cho thường, không phải chỉ có sự va
thể đảm bảo họ đúng. sự thật, vì sự thảo luận thường chạm giữa các quan điểm sai và
Điều kiện này cũng đúng với các xuyên về một quan điểm được các quan điểm đúng mới góp
quan điểm cá nhân. Tại sao sự thừa nhận là đúng sẽ giữ cho sự phần làm sự thật được hiểu sâu
phán xét của một cá nhân xứng thật đó sống động, chứ không hơn và cảm nhận sâu hơn. Trên
đáng được tin cậy? Bởi vì anh ta phải là một giáo điều chết. Tước thực tế, các lý thuyết đối lập với
cởi mở với các phê bình về quan bỏ sự thách thức và bảo vệ sự nhau thường chia sẻ với nhau
điểm và hành vi của anh ta. Bởi thật một cách liên tục qua thảo một phần sự thật. Các quan
vì anh ta thực sự lắng nghe tất luận là biến một quan điểm điểm không đồng thuận khác
cả các ý kiến chỉ trích có thể có, đúng thành
để có thể tận dụng được các một định kiến
phần đúng trong các chỉ trích ràng buộc trí
đó, và, khi có dịp, có thể giải óc, một niềm
nghĩa cho anh ta cũng như cho tin không được
người khác sự sai lầm trong củng cố bằng
những gì đã từng là sai lầm. Bởi lý luận. Đó
vì anh ta hiểu rằng rằng cách không phải là
duy nhất để một người tìm cách cách mà sự
tiếp cận sự hiểu biết tổng thể về thật được nắm
một chủ đề là lắng nghe tất cả bắt bởi một
những gì có thể được nói về chủ con người có lý
đề đó bở vì tất cả mọi người, với trí. Đó không
tất cả các ý kiến đa dạng, và phải là nắm
học hỏi mọi phương cách để bắt sự thật. Sự
nhận định về chủ đề đó với tất thật trong
Trang 23
luôn là cần thiết để bổ sung các có cuốn sách nào. Vậy tại sao
khía cạnh còn chưa được khám chúng ta tước đoạt từ những
phá của sự thật. Sự thật, trong người thông thái những điều có
các vấn đề thực tế nhất của đời lợi cho sự khôn ngoan của họ,
sống, phần nhiều là sự dung trong khi tìm cách ngăn chặn
hòa và tổng hợp các quan điểm những kẻ điên rồ khỏi những
đối lập nhau, và rằng rất ít thứ không hề là vật cản khiến
người, dù học vấn cao, có khả họ điên rồ hơn. Việc kiểm duyệt
năng và sự công minh để điều như vậy sẽ chẳng mang lại lợi
chỉnh một quan điểm cho đúng ích mong muốn. Sự thật tự bản
đắn hơn. Vì vậy, sự thật chỉ có thân nó khéo léo và tài tình hơn
thể được đạt tới qua một tiến bất kỳ phương tiện hoặc phương
trình đấu tranh giữa những pháp nào có thể được sử dụng
người năng nổ bảo vệ cho các để ngăn chặn nó.
quan điểm khác nhau.
Đặt giả thuyết rằng kiểm duyệt
Như vậy, trong quan điểm của có thể đạt được mục tiêu là
Mill, tự do tư tưởng và tự do bày sách vở. Kiểm duyệt những chủ ngăn chặn những điều “xấu” lan
tỏ tư tưởng là cần thiết để tiến đề được coi là “xấu” không phải tràn trong xã hội. Trong trường
gần đến chân lý, vì ai cũng có là cách để làm điều xấu ngừng hợp này, đồng thời với việc
thể có quan điểm sai lầm, vì sự tồn tại trong xã hội. Những ngăn chặn điều “xấu,” kiểm
va chạm giữa các quan điểm người kiểm duyệt sẽ làm thế duyệt sẽ phải quét sạch những
trái ngược nhau sẽ chỉ làm cho nào để kiểm soát hàng ngàn điều tốt – vì chúng luôn là hai
chân lý, một khi được tìm ra, hàng vạn những cách thức mặt của cùng một vấn đề. Con
thuyết phục hơn. Liên tục thảo truyền tải thông tin trong cuộc người học được những điều tốt
luận, thách thức, bảo vệ một sống xã hội đa dạng đây? Kiểm đẹp từ những trải nghiệm sai
quan điểm đúng đắn sẽ khiến duyệt những đề tài “xấu” không lầm. Tạo hóa làm ra mọi vật với
quan điểm đó là một sự thật làm cho một người xấu trở nên các khía cạnh trái ngược nhau là
sống động được chứng tỏ qua lý tốt đẹp hơn, cũng như tước đoạt vì như vậy.
trí, và sự thật đó, thay vì chỉ là toàn bộ của cải của một người Như vậy, trong quan điểm của
một giáo điều cứng nhắc được tham lam không vì vậy mà làm Milton, kiểm duyệt là một điều
lặp đi lặp lại vì nghĩa vụ, sẽ họ bớt tham lam hơn.
được mỗi người cảm nhận một phản tự nhiên và điên rồ - vì
cách sâu sắc hơn và tin tưởng Nếu những người đầu tiên đón kiểm duyệt sẽ không bao giờ
hơn. nhận các tác phẩm mới là đạt được mục tiêu nó mong
những người uyên bác và thông muốn, hoặc nó đạt được mục
John Milton – về vấn đề kiểm thái, và nếu cho rằng họ cũng tiêu với cái giá phải trả là những
duyệt và tự do xuất bản sẽ là những người đầu tiên điều tốt đẹp trong xã hội cũng
Lý do thường được đưa ra để truyền bá những sai lầm và xấu sẽ bị kiểm duyệt như một hệ
biện hộ cho kiểm duyệt là nỗi lo xa (nếu có) trong các tác phẩm luỵ. Sự thật, cùng tự do, sẽ tài
về những tư tưởng xấu xa có đó, tại sao chúng ta có thể đặt tình và khéo léo vượt qua mọi
thể lan rộng. Milton cho rằng, niềm tin vào những người thực phương cách âm mưu ngăn
trong trường hợp đó, tất cả hiện kiểm duyệt, trừ phi chúng chặn nó.
những kiến thức và các vấn đề ta cho rằng, hoặc họ tự nhận còn tiếp…
còn được tranh cãi sẽ bị ngăn rằng họ là những người thông
cấm, các tác phẩm tiên phong thái và uyên bác hơn hết thảy Thanh Thủy
nhất sẽ không bao giờ có cơ hội những người khác, rằng họ
không bao giờ sai lầm và không © Tạp chí Thanh niên
được đọc và thảo luận. Thế
nhưng, chính những quan điểm bao giờ có thể bị mua chuộc? PHÍA TRƯỚC
mới và gây tranh cãi đó lại Thế nhưng, Milton tin rằng một
thường xuyên là những quan người thông thái có thể tìm thấy
điểm đúng đắn hơn cả và được những giá trị từ những điều 1 http://www.bartleby.com/130/
lịch sử chứng minh. Thêm vào tưởng như vô dụng, trong khi 2 http://www.dartmouth.edu/
đó, những điều được cho là xấu những kẻ điên rồ vẫn luôn là ~milton/reading_room/
có thể được lan rộng bằng hàng điên rồ kể cả khi họ có những areopagitica/index.shtml3
ngàn phương cách khác ngoài cuốn sách hay nhất hoặc chẳng
Trang 24
Góc SINH VIÊN HỌC SINH Số 38 - Tháng 09/2010
Vừa qua, PHÍA TRƯỚC đã nhiêu thứ nên giờ những

nhận được email từ một
người bạn thuộc thành viên
Tập Hợp Thanh Niên Dân
„Ngụy biện‟ nước XHCN (như Việt
Nam, Cuba...) mới ra thế
này. Nếu XHCN tốt như
Chủ, nêu ra các vấn đề liên thế tại sao người dân Nga
quan đến giáo dục tại Việt lại đi lật đổ để lập ra
Nam. Trong thư, một sinh CNTB!?
viên trung học phổ thông
Một sự thật hiển nhiên là
đã nêu ra những bức xúc
dù nhà nước có dối trá
về cả một hệ thống nói dối
kiểu gì thì cũng không
tại Việt Nam. Nghiêm trọng
qua mắt được đa số
hơn, hệ thống nói dối ấy
giới trẻ hiện nay.
đang ngày càng “phát
triển” bất kể những hậu Tại sao lời CNTB rơi vào
quả nó sẽ mang lại. Nhiều tay nhà giàu? Bởi vì họ là
thanh niên-sinh viên đã người trực tiếp lao động,
nhận ra điều này và chợt bỏ tiền ra đầu tư làm ra
phát hiện bản thân mình sản phẩm! Còn tiền lời ở
đã bị “giáo dục xã hội chủ XHCN mà có rơi vào tay
nghĩa” lừa dối ngay từ khi dân, kể cả những người
lọt lòng. Nhưng, vẫn còn không lao động gì (như
rất nhiều những thanh niên quan điểm bình đẳng của
-sinh viên khác đang tự lừa XHCN), lại gọi là tốt ư?
dối chính bản thân mình để
mù quáng tin theo những Không lẽ kiểu lao động
lời tuyên truyền rỗng thời bao cấp là chủ nghĩa
tuếch, đầy rẫy những ngụy tiến bộ hay sao? Thiết
biện mang nhiều Đảng nghĩ kiểu đó là sao mà
tính. kinh tế phát triển. Chưa
kể việc "dân là chủ đất
PHÍA TRƯỚC tin rằng thắc nước", thời nay ai mà tin
mắc của bạn này cũng là được câu đó một khi mà
trăn trở của nhiều bạn trẻ hàng loạt vụ tham nhũng
chủ nghĩa (XHCN) cũng bán có
khác đang ngồi trong ghế nhà đều do các quan chức, dân thì
lời (như Việt Nam) thì không gọi
trường tại Việt Nam. Và đâu đó làm muốn sụm bà chè luôn còn
là bóc lột?"
trong xã hội Việt Nam ngày nay lương thì không đủ sống.
vẫn còn nhiều câu hỏi tương tự, Cậu biết câu trả lời là gì không?
hãy viết cho PHÍA TRƯỚC để Vậy mà gọi XHCN là tiến bộ hơn
"Vì lời của chủ nghĩa tư bản CNTB hay sao?
chia sẽ những thắc mắc ấy tại
(CNTB) rơi vào tay nhà giàu,
còn lời của XHCN thì vào tay Cậu xem và cho con biết suy
Mời quý độc giả theo dõi lá thư
dân, mà dân là chủ đất nghĩ của tụi con là đúng không
sau đây:
nước!" nhe?
Còn một chuyện nữa hơi bị bức
Nghe câu cuối cùng, cả lớp con Chúc Cậu và gia đình nhiều sức
xúc.
lăn đùng ra hết trơn! Cái gì mà khỏe.
Cậu biết không, hôm bữa trong bóc lột với không bóc lột!
....
giờ Giáo dục Công dân lớp con,
Cả đám chửi ngầm đúng một
thầy con hỏi, "Tại sao Marx nói © Tạp chí Thanh niên
câu: "ngụy biện"!
tư bản buôn bán có lời là bóc PHÍA TRƯỚC
lột, trong khi hiện nay xã hội Nghĩ thử XHCN che đậy biết bao
Trang 25
VĂN HÓA– NGHỆ THUẬT Số 38 - Tháng 09/2010
Nhiều người đã quen đọc những bài thơ, nghe những bản nhạc
về Hà Nội mà trong đó nhan nhản hai chữ “Hà Nội”, “Hà
Thành”, “Thăng Long”… Nhưng khi đọc một bài thơ không hề
nhắc một chữ nào đến Hà Nội mà cái khí vị của mảnh đất vừa
thanh lịch lại vừa giản dị, vừa hào hoa lại vừa lãng du ấy vẫn
thấm đẫm trong tâm hồn ta, thì đó chính là bài thơ “Gió đầu ô”
của nhà thơ lang thang Chu Hoạch.
-Ngọc Cầm-
Một nhà thơ Hà Thành

bị lãng quên với “Gió đầu
Gió đầu ô vào mùa chớm lạnh đau thay! Bài thơ là nguyên nhân khiến
Mạnh hơn và có lẽ sạch hơn ông bị quy kết là thành phần tiểu tư
Hè bạc nắng rõ đường viền ô Ta đã đi rất lâu sao chưa hết sản, phải cải tạo bằng cách cho đi
gạch một chiều sâu khuôn mặt móc cống. Nhưng cũng chính bài
Gió đầu hè che ngực tấm chăn Một lần trở lại chợt nhận ra em thơ ấy sau này, người ta chấm cho
đơn Em là một màu em có sắc tên ông cái giải thưởng thơ danh giá
riêng của Hội nhà văn. Nhưng với Chu
Cả trời nữa cũng chuyển vần Ta không muốn lôi em ra khỏi Hoạch, ông chẳng thèm quan tâm
vân sắc nơi em đứng tới mấy cái giải thưởng, bài thơ, ừ
Tán bàng xanh đỏ rám tới Đen anh đứng kề vào để nổi thì “mua vui cũng được một vài
đường gân trắng em lên trống canh” đưa cay giúp bạn bè.
Cũng không thiếu những cành
khô ngúc ngoắc Gió đầu ô vào mùa chớm lạnh Lần đầu tiên tôi được biết đến bài
Chẳng buồn giấu mặt giữa Mạnh hơn và có lẽ sạch hơn thơ cũng trong tình cảnh như thế.
không gian Mẹ ơi mẹ ở lại nhà Khi ấy, nhà thơ đã ngà ngà say sau
Con bất hiếu con ra đi từ sớm một trận rượu từ “vươn thở” đến
Thu có vẻ như cời than bếp lửa Mẹ nhớ phần cơm con ủ ấm “tiếng thơ” cùng mấy tay “ẩm giả”.
Ta lại buồn như sắp sửa vào Ngoài kia lạnh lắm gió đầu ô Trời hôm đó se se lạnh và ông bắt
yêu đầu nâng chén rượu đọc trong nước
Ta muốn yêu như kiểu những Không giống những nhà thơ salon, mắt.
con tàu khao khát mãi một màu ôm ấp giấc mộng lãng mạn theo một “Ta lại buồn như sắp sửa vào
viễn xứ bóng hồng xa vời, Chu Hoạch là thi say
Ta muốn yêu như thuở hồng sĩ của đường phố - những góc phố Say cuồng dại rồi lăn quay xác
hoang dã thú Hà Thành. Ông thuộc thế hệ thơ thịt…
Tổ tiên loài người vốn sợ cô đơncầm bút từ sau năm 1975 và cũng Ta lại sợ cái già đập cửa
mới chỉ qua đời vào năm 2008. Tóm Đã đổi buồn vui lấy được bao
Ta lại buồn như sắp sửa vào gọn lại số phận của Chu Hoạch, có nhiêu!”
say thể mượn mấy câu thơ: Bài thơ mang nặng trĩu nỗi đau thân
Say cuồn dại rồi lăn quay xác
thịt “Quê hương thời có, cửa nhà phận của cả đời người, cái “say”
thời không cũng là cái “say” như muốn quên
Ta lại sợ cái già đập cửa hết cả sự đời. Sinh ra trong thế sự
Đã đổi buồn vui lấy được bao Một đời Nam, Bắc, Tây, Đông
nhiêu Bạn bè sum họp, vợ chồng biệt đảo điên, trong cái cảnh “hoa sen
ly” xuống dưới, bèo trèo lên trên”,
(Tản Đà) người ta chẳng có thể biết làm gì
Biết chạm cốc cùng ai trong ý hơn ngoài việc say, say trong rượu,
nghĩ
Biết tìm mắt ai màu tri kỷ Chu Hoạch không in nhiều thơ, trong ma túy, spay trong nỗi sầu
nhân thế.
Ai bảo trót sinh ra làm kiếp ôm người ta nhớ thơ ông qua các trận
chân thần Vệ Nữ rượu của ông, trong đó nổi tiếng Mở đầu bài thơ, tác giả đã đưa ra
Hỡi anh chàng ra vẻ phớt buồn nhất là bài thơ “Gió đầu ô”. Mỉa mai một khái niệm “gió đầu ô”. Trong từ
Trang 26
Và nỗi cô đơn ấy buồn man mác của đất Hà thành mà

cứ nhân lên khi nó còn xoáy sâu vào lòng người
con người gặp đọc.
phải những va
vấp trong cuộc “Mẹ ơi mẹ ở lại nhà
đời – nỗi đau, sự Con bất hiếu con ra đi từ sớm
thất bại trong Mẹ nhớ phần cơm con ủ ấm
tình yêu, khi tất Ngoài kia lạnh lắm gió đầu ô”
cả thế giới quanh
ta đều quay lưng Một tâm trạng tưởng như chẳng ăn
lại với ta và ta rơi nhập gì với mạch thơ trên nhưng lại
vào trong tuyệt khiến bất cứ ai xa xứ đề phải rỏ lệ.
vọng. Lúc ấy, Sau một đời người phiêu lãng, ta lại
ngay cả một tri nhớ về “mẹ”, ta lại mong được quay
kỷ có thể “chạm trở về trong vòng tay yêu thương
Đặng Hữu Phúc và Chu Hoạch (2005) Ảnh: Tuần VN
cốc cùng ta trong của “mẹ”. Đôi khi đọc bốn câu thơ
điển Tiếng Việt, có lẽ sẽ chẳng thể ý nghĩ” cũng không. Bài thơ quả là kết ấy lên ta lại có cảm giác như lời
tìm được giải nghĩa nào cho ba chữ một khúc du ca của những kẻ “sinh tuyệt mệnh, lời của vong linh một
này. Tôi xin mạn phép được cắt ra làm kiếp ôm chân Thần Vệ Nữ - khách giang hồ đang tự chiêu hồn
nghĩa theo cách hiểu của mình như Hỡi ạnh chàng ra vẻ phớt buồn mình. Nhà thơ Chu Hoạch qua đời
sau. Thành cổ Hà Nội gồm có tất cả đau” cũng trong những ngày gió đầu ô
5 cửa ô: ô Quan Chưởng, ô Cầu Tác giả không tả nhiều về cảnh sắc thổi, sau một trận say rượu đến
Dền, ô Chợ Dừa, ô Cửa Bắc, ô Cửa hay cái thú ăn chơi của người Hà “điên cuồng rồi lăn quay xác thịt”.
Nam. Cửa ô là nơi bắt đầu để ai đó Nội, nhưng rõ ràng cái tâm thế ngồi Gia đình ông không đoàn tụ ở bên
có thể bước vào thành Hà Nội. “Gió nhâm nhi tách café, giữa vài ba bức ông vào những ngày cuối nhưng
đầu ô” là một cách gọi chung cho tranh phố phải tương phản với phố bạn bè gần như đều có mặt gần
những cơn phường tấp nập ngoài ô cửa, để đông đủ. Và cơn gió đầu ô đã đưa
gió đầu mùa, cho dù là mùa đông thưởng thức tuyệt phẩm thơ để mà tiễn ông về với thế giới.
hay mùa hạ. Miêu tả cơn gió ấy, tác chiêm nghiệm về sự đời… lại khiến
giả dung hai tính từ rất giản dị: ta có cảm giác Hà Nội hơn bất cứ Cơn gió đầu ô ấy đưa về cho ta mùi
“mạnh” và “sạch”. Không phải một bài thơ nào khác nói ra rả hai hương của một Hà Nội thuở xưa
những cơn gió “đìu hiu” hay “xao chữ “Hà Nội”. Đến cuối bài thơ, tác giữa cơn lốc dữ dội toàn cầu hóa.
xác”, mà “mạnh” – một vẻ đẹp đầy giả lại day lại hai câu: Cũng cơn gió đầu ô ấy mang theo
nam tính. Lạ lung hơn cả là tính từ chút hồn Hà Nội vượt qua khoảng
“sạch”, thể hiện tất cả sự trong lành, “Gió đầu ô vào mùa chớm lạnh
Mạnh hơn và có lẽ sạch hơn” cách hang vạn dặm để xoa dịu nỗi
tinh khiết của luồng không khí nhớ quê hương của người dân xa
“chớm lạnh”. Và cơn gió đầu ô ấy xứ.
đã đưa ta về một góc phố rất Hà Nội Nhưng luồng gió đầu ô này không
với “hè bạc nắng rõ đường viền ô chỉ phác cho long người đôi nét
gạch”, “những cành khô ngúc ngoắc
– chẳng buồn giấu mặt giữa không
gian, tán bàng xanh đỏ rám tới
đường gân”… giữa một bầu trời
“chuyển vần vân sắc”. Thật là một
bức tranh u uẩn của một buổi vào
đông.
Tiếp sau đó là dồn dập những khao
khát của một chàng thanh niên trí
thức tiểu tư sản, ôm ấp trong bao
nhiêu thang bậc:
“Ta muốn yêu như kiểu những
con tàu khao khát mãi một màu
viễn xứ
Ta muốn yêu như thuở hồng
hoang dã thú
Tổ tiên loài người vốn sợ cô đơn”
Trang 27
N
gười Hoa di cư đến Việt Nam từ thời Bắc thuộc. Hoạt động thương mại cùng với
việc định cư, quan hệ hôn nhân đã tạo ra sự giao lưu tiếp xúc giữa hai nền văn
hoá Việt - Hoa. Sự tiếp xúc đó chính là sự hội nhập, đan xen giữa yếu tố Việt,
Hoa trong các thành tố văn hoá tạo thêm nét đặc sắc và đa dạng. Trong đó, sự
tiếp xúc văn hoá Việt - Hoa ở Hội An trên phương diện ẩm thực là một điển hình mà dấu
ấn của nó còn tồn tại đến ngày nay.
NHỮNG DẤU ẤN CỦA SỰ TIẾP

ẨM THỰC HỘI AN XÚC VĂN HOÁ VIỆT - HOA
Ông già bán chí mà phủ ở Hội an. Ảnh: Chubemephim
Gắn bó từ sớm với Hội An, người Việt khi đến họ sử dụng mâm ngũ cốc. Dần về sau thay vì
sinh cơ lập nghiệp tại đây đã định hình nên một ngũ cốc là mâm ngũ quả. Bởi vì, qua “thời gian
lối sống, văn hóa ẩm thực mang đậm sắc thái tiếp xúc, giao lưu với người Việt, người Hoa nhận
riêng của mình. Khi những người Hoa đến Hội An, thấy mâm ngũ quả có màu sắc hơn, làm tăng vẻ
họ có điều kiện tiếp xúc với văn hóa của cư dân khang trang cho bàn thờ và có ý nghĩa cầu may
bản địa. Những nét đẹp trong truyền thống của chúc phúc đầy đủ và phát đạt”. Đó chỉ như là đơn
cư dân Hội An được người Hoa tiếp thu, chọn lọc, cử điển hình cho sự tiếp thu phong cách, phong
bổ sung và làm giàu thêm vốn văn hóa của họ. tục ẩm thực của người Hoa từ những cư dân Hội
Trong phong tục cúng ngày tết, trên bàn thờ An.
người Việt luôn có sự hiện diện của bình hoa,
Đến Hội An, người Hoa định cư và trở thành bộ
mâm ngũ quả, bánh,… Ở bàn thờ của người Hoa,
phận quan trọng của cộng đồng cư dân nơi đây.
Trang 28
Cho nên, theo hành trình di cư, định cư, người nếu ai không rành khó có thể phân biệt đâu là
Hoa mang vốn văn hóa của mình hòa nhập vào đặc sản của người Việt và đâu là đặc sản của
cộng đồng văn hóa của cư dân Hội An. Tại đó, người Hoa. Bởi vì, trong ẩm thực người Việt có
người Việt đã tiếp thu ẩm thực của người Hoa yếu tố Hoa, trong ẩm thực Hoa có ẩn chứa yếu tố
như là một minh chứng cho sự tiếp xúc, giao lưu Việt. Chính việc “giao lưu văn hóa ẩm thực này là
giữa hai nền văn hóa Việt - Hoa. Sự tiếp thu đó mối dây liên kết các gia đình Việt - Hoa trên
được thể hiện qua những món ăn mà họ còn lưu mảnh đất Hội An và ngày càng làm giàu thêm
giữ cho đến ngày nay. Song tiếp thu ẩm thực cho nền văn hóa cộng đồng mình, dân tộc mình”.
người Hoa, cư dân Hội An không cộng thêm vào,
sao chép nguyên xi mà tiếp biến có chọn lọc cho Diễn trình tiếp xúc văn hóa ẩm thực Việt - Hoa
phù hợp. diễn tiến phức tạp, phụ thuộc vào bối cảnh chính
trị ở Trung Hoa, chính sách của chúa Nguyễn ở
Ngày nay, khi nhắc đến Chí mà phù, Lục tàu xá ít Đàng Trong và sự hưng suy của Hội An. Tuy
ai biết đến mà người ta chỉ biết đó là món ăn Xí nhiên, xuyên suốt toàn bộ tiến trình ấy là sự du
mà, Lục đậu sa mong phong vị đặc trưng của Hội nhập, tiếp xúc, giao lưu, tiếp thu một cách tự
An. Việc tiếp thu, thay đổi không chỉ dừng lại ở nguyện, chọn lọc, tiếp biến linh hoạt để từ đó
tên gọi mà còn có sự thay đổi trong cách chế hình thành nên những giá trị, món ăn mang đấu
biến. Họ chỉ giữ lại cho mình “những gì phù hợp dấu ấn, phong cách địa phương. Dù tiếp thu
với khẩu vị, hợp với thói quen ẩm thực và tình nhưng nền tảng của sự phát triển văn hóa ẩm
trạng nguyên liệu có sẵn tại chổ”. Điều này đã thực Hội An bao giờ cũng xuất phát từ cội nguồn
dẫn đến sự ra đời của một số món ăn mang tính của yếu tố nội sinh. Yếu tố bên ngoài chỉ góp
địa phương và thể hiện được yếu tố giao lưu hội
nhập với bên ngoài. Có thể xác định được thực tế
này qua một số món ăn như Cao lầu, mỳ Quảng
có nét giống với phở Tàu. Công thức chế biến
cũng linh hoạt hơn, thành phần nguyên liệu cũng
ít nước hơn. Hay món Lường phảnh, khi chế biến,
nguyên liệu “trước đây nhập từ Trung Quốc sang,
nay mua từ Sài Gòn, Chợ Lớn”. Còn như “món
Hoành thánh ở Hội An có một khoảng cách khá
xa so với nguyên gốc”.
Không chỉ tiếp thu trực tiếp các món ăn của

người Hoa, người Việt còn tiếp thu những món ăn
gắn chặt với các lễ, các phong tục từ đó có sự Món Lục Tàu xá (Lục đậu sa)
biến đổi hình thành nên những món ăn mang đặc
trưng của Hội An. Hằng năm, vào dịp tết Đoan
thêm, làm phong phú thêm bản sắc vốn có của
Ngọ (5/5 Âm lịch), người Hoa thường làm bánh
Hội An. Nhìn về sự tiếp xúc văn hóa ẩm thựcViệt
đường, bánh ngọt, sau khi cúng xong đem bọc lá
- Hoa thì sự tiếp xúc đó là một tất yếu của sự
lại, quấn quanh chỉ ngũ sắc để cho ma quỷ đến
gặp gỡ, va chạm giữa các nền ẩm thực có những
lấy, rồi bơi thuyền ra sông ném xuống để cúng
điểm tương đồng, có sức hấp dẫn lẫn nhau. Từ
Khuất Nguyên. Là phong tục tập quán xưa nhưng
đó, nó có ý nghĩa to lớn trong việc tiếp thu tinh
khi người Hoa đưa qua Hội An được người Việt
hoa văn hóa nhân loại, bổ sung làm giàu cho văn
tiếp thu và chuyển hóa thành phong tục hái lá
hóa dân tộc trong giai đoạn hiện nay.
thuốc, giết sâu bọ. Đây cũng là dịp duy nhất Hội
An và vùng lân cận mới có phong tục làm bánh ú
tro. Bánh ú tro ra đời là kết quả của sự tiếp thu NGUYỄN VĂN SANG
ẩm thực người Hoa song nó phát triển theo Đại học Sư phạm Đà Nẵng
hướng phù hợp với bối cảnh, phong tục và phong
cách ẩm thực của cư dân Hội An. Dấu ấn của sự
tiếp xúc văn hóa Việt - Hoa ở Hội An rất đậm nét
Trang 29
LỊCH SỬ Số 38 - Tháng 09/2010
HÀM NGHI: MỘT NHÀ

ÁI QUỐC, MỘT NGHỆ SĨ ĐA TÀI
Để kết thúc loạt bài Hàm Nghi-Một nhà ái quốc, một nghệ sĩ
đa tài – Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC gửi đến quý bạn đọc
Kỳ VI, tóm lượt về nhân vật anh hung của nước Việt trong
thế kỷ 20. Mời quý độc giả xem thêm các Kỳ trước từ số 33
đến số 38, các ý kiến và thảo luận có thể gửi thư về
Người bạn thân qúy của Au- Quai Malaquais, quận 6 với phương nhà điêu khắc Suzanne Meyer-
guste Rodin danh St Germain des Prés, được Zundel, nhà văn Nga Sepkina-
Việt hoá thành Minh Đồng Quê Gió Kupernhic và đặc biệt là hoạ sĩ
N g o à i Cuốn» Gauguin cùng nhà điêu khắc Au-
P a u l guste Rodin (1840-1917). Đó là
Gauguin Tôi có nghe kể rằng chính phủ những tên tuổi mà cho đến bây giờ
và một Pháp đã cho phép Vua Hàm Nghi vẫn còn được xem như là những vì
số nghệ sang Pháp mấy lần để thăm ông sao Bắc đẩu trong lãnh vực hội hoạ
sĩ đã bạn qúy Auguste Rodin, chuyên và điêu khắc tại Âu Châu. Đây hẳn
nhắc đến dạy điêu khắc, tác giả bức tượng là một điều đáng được hãnh diện
trong Kỳ Le Penseur (The Thinker) lừng đối với một người Việt Nam mà cho
V, Vua danh thế giới. Người ta kể lại rằng đến năm gần hai mươi tuổi vẫn
H à m khi đến thăm trường, Vua Hàm còn chưa biết gì về hội hoạ, chưa
N g h i Nghi vẫn để tóc búi và vẫn mặc biết gì về điêu khắc cũng như là
Điêu khắc gia Auguste Rodin không trang phục Việt Nam, giữ vững chưa biết gì về văn hoá và ngôn
những truyền thống dân tộc. Đó là điểm ngữ Tây Phương.
còn được quen biết mà còn là bạn son qúy báu sáng chói trên nền
qúy của Auguste Rodin – nhà điêu trời Âu Châu. *
khắc hàng đầu của thế kỷ thứ 19
và thế kỷ thứ 20. Và nhiều người cũng kể lại rằng * *
trong những lần viếng thăm đó,
Sử gia Fournier cho biết rằng, “Cựu Ngài thường tới sân trong của Nguyễn Phúc Ưng Lịch lên ngôi
Hoàng thường nặn tượng, vẽ trường để chiêm ngưỡng kiến trúc năm chưa đầy 14 tuổi lấy hiệu là
tranh, có lần triển lãm tại Paris và và hai cây dâu (murier) cổ thụ đã Hàm Nghi nhưng chỉ một năm sau
có quen biết nhà điêu khắc trứ sống từ mấy trăm năm, từ khi các đã rời bỏ ngai vàng chạy ra Tân Sở
danh Rodin...” giáo sĩ thuở xưa mang về từ Á lãnh đạo Phong trào Cần Vương
Châu về trồng tại nơi này, vốn là chống lại thực dân Pháp. Sau hơn
Tiến sĩ Thái Văn Kiểm, một học giả đất của họ đạo Vùng Thánh Giác ba năm nằm gai nếm mật trên các
chuyên nghiên cứu về văn hoá và Minh. Cho tới ngày nay, hai cây chiến khu tại vùng sơn cước các
lịch sử Việt Nam và người đã từng dâu này vẫn còn xanh tươi và được tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình và Hà
giữ chức quản thủ thư viện tại đặc biệt săn sóc trong khuôn viên Tĩnh, nhà vua bị Pháp bắt rồi đày
Trường Cao đẳng Mỹ thuật Paris từ trung tâm Cao đẳng Mỹ thuật Pa- sang Algérie năm 1888 vaò lúc mới
năm 1976 đến năm 1987 có cho ris.» 18 tuổi. Nhà vua từ trần ngày tại
biết thêm rằng: Alger ngày 28 tháng 11 năm Nhâm
Như vậy thì vào thời đó, Vua Hàm Ngọ, tức là ngày 4 tháng 1 năm
«Nhà vua đã trở thành một nhà hội Nghi đã có nhiều tài năng về nghệ 1944 sau 55 năm sống cuộc đời
hoạ có tài năng và có quen thuộc thuật và quen biết với nhiều nghệ lưu đà. Cho đến lúc từ trần, Ngài
nhà điêu khắc Rodin, Giáo sĩ nổi tiếng nhất Âu Châu như nhà không hề được gặp lại bất cứ một
sư trường Cao đẳng Mỹ thuật thơ Pierre Louÿs, nhà văn thơ, nhà người bà con họ hàng thân thích
Pháp, số 11 bến sông Seine, gọi là điêu khắc và hoạ sĩ Judith Gautier, nào trong dòng tộc.
Trang 30
LỊCH SỬ Số 38 - Tháng 09/2010
Khi đến Algé- nước, một lòng chung thủy với quê đày ở đảo Réunion, một thuộc điạ
rie, Vua Hàm hương đất nước. của Pháp. Ngài cũng bị chính
Nghi là một quyền điạ phương kiểm soát rất
nhà cách Đó là lòng ái quốc. gắt gao. Vì đảo này toạ lạc trong
mạng, một Dù là một kẻ anh hùng ái quốc, từ Ấn Độ Dương nên không nằm trên
chàng thanh giã cõi đời trong sự cô qụanh của đường giao thương bằng đường
niên 18 tuổi một kẻ lưu đày nơi xứ người để rồi thủy từ Âu châu sang Á châu, do
không hề biết bị lãng quên theo năm tháng, đó nuốn liên lạc với Đông Dương
mảy may gì về nhưng là một nghệ sĩ thì dù đã đi thì rất khó khăn.
nền văn hoá vào thế giới bên kia nhưng những
xứ người. Tuy Ngược lại Vua hàm Nghi bị đày ở
The thinker của Rodin tác phẩm nghệ thuật của ông vẫn
nhiên, khi từ Algérie, một lãnh thổ của nước
sẽ còn tồn tại đến muôn đời. Dù Pháp (départment Français). Vào
giã cõi đời thì ông là một người rằng hậu duệ của nhà vua cho đến
nghệ sĩ đa tài với một kiến thức thời gian đó, nhà vua đã được
giờ này vẫn giữ ý nguyện của hai người Pháp cho phép sang Pháp
chẳng kém gì những bậc thượng vị công chúa Nhữ Mây và Như Lý
lưu trí thức của nước Pháp. nhiều lần, và năm 1926 thì ông
chỉ muốn giữ những tác phẩm đang ở Pháp để tham dự lễ tốt
Dù đã bị truất ngôi nhưng trong nghệ thuật của nhà vua là vật sở nghiệp của Công chúa Nhữ Mây.
suốt 55 năm sống cuộc đời lưu hữu riêng tư trong gia đình, tuy Thời gian này cũng là dịp để Ngài
đày, ông luôn luôn giữ phong cách nhiên biết đâu có một ngày nào tổ chức triển lãm tranh và tác
của một bậc quân vương vì ông đó, những hậu duệ này sẽ thay đổi phẩm điêu khắc. Như vậy, đây có
không hề thoái vị, dù sống với kẻ ý kiến và công chúng sẽ được có thể ông ở Pháp từ năm 1925 và
thù trên đất nước của kẻ thù cơ hội chiêm ngưỡng những tác cũng rất có thể câu đối đó do ông
nhưng ông vẫn luôn luôn chứng tỏ phẩm đó. từ Pháp gửi về vì tang lễ của Vua
cho người Pháp thấy tinh thần bất Riêng đối với người Việt Nam, Khải Định phải chờ Hoàng Thái Tử
khuất của ông, sự chống đối của chúng ta mong ước ngày đó sẽ gần Vĩnh Thụy đang du học tại Pháp về
ông – dù chỉ là một sự chống đối kề để tất chúng ta được chiêm chịu tang.
tiêu cực. Dù rằng ông lấy vợ người ngưỡng tài nghệ về hội hoạ và điêu
Pháp, dù rằng ông phải nói tiếng Người viết không dám khẳng định
khắc không những của một vị câu đối nói trên là của Vua Hàm
Pháp, dù ông phải học hỏi ở nền hoàng đế anh hùng của lịch sử mà
văn hóa của nước Pháp, nhưng Nghi, tuy nhiên xin mượn vế sau
còn là một nhà nghệ sĩ tài hoa, đa của câu đối này để kết thúc bài
trong suốt cuộc đời lưu đày từ tài của dân tộc thời cuối thế kỷ thứ
ngày đặt chân lên xứ Algérie cho biên khảo này.
19 đầu thế kỷ thứ 20.
đến ngày từ giã cõi đời, ông không Vua Hàm Nghi, một nghệ sĩ tài
hề thay đổi trang phục của quê Vào năm 1925 khi vua Khải Định hoa, một nhà vua ái quốc đã từ giã
hương, dân tộc ông. Đó là đầu tóc mất, hoàng gia và triều đình Huế cõi đời cách đây đúng 65 năm
búi củ hành. Đó là cái khăn đóng có nhận được một bức trướng với nhưng nhà vua vẫn còn lại đó, còn
đội trên đầu và cái áo dài đen cố hai câu đối viếng như sau : trời, còn đất, còn nước, còn non,
hữu. còn anh hùng hào kiệt, còn nhiều
«Ông vội bỏ đi đâu, bỏ tiền, bỏ
Theo lời Tiến sĩ Thái Văn Kiểm, mỗi bạc, bỏ vợ, bỏ con, bỏ thầy tu hát vận hội giữa năm châu. Vì ngày
lần đến thăm Trường Cao đẳng Mỹ bội, bỏ hết trần duyên trong một nay, tại quê nhà cũng như tại khắp
thuật Paris, Ngài vẫn thường ngồi lúc. nơi trên thế giới, không một người
ngắm hai cây mauriers tức là cây Việt Nam nào mà lại không khỏi
«Tôi may còn lại đó, còn trời, còn yêu mến, kính trọng và tiếc thương
dâu, nơi mà ngày xưa mọc rất
đất, còn nước, còn non, còn anh cho một nhà vua ái quốc, một
nhiều ở Huế, được gọi là Bãi
hùng hào kiệt, còn nhiều vận hội nghệ sĩ đa tài và cũng là một người
Dâu. Trong vườn Villa Gia Long,
giữa năm châu.» tỵ nạn bị thực dân Pháp lưu đày
Ngài còn cho xây dựng một ngôi
đền để tưởng nhớ đến tổ tiên. Như sang tận Phi châu cách đây đúng
Hồi đó có nhiều người cho rằng câu
vậy thì trong tâm tư, dù đã bị sống 130 năm.
đối đó là của Vua Duy Tân gửi về
lưu đày trong hơn năm thập niên, và điều này nghe ra cũng rất hợp Trần Đông Phong
dù không hề được nhìn thấy lại quê lý. Tuy nhiên, có vài lý do cho thấy
hương nhưng Vua Hàm Nghi bao rằng nhận xét đó không đứng vững Mùa Đông 2008
giờ cũng nghĩ đến quê hương đất vì trên thực tế thì Vua Duy Tân bị
Trang 31
TIN VIỆT NAM Số 38 - Tháng 09/2010
TIN VIỆT NAM

20/9-20/10
Chính trị định các lĩnh vực ưu tiên hợp Trong tháng 9 cũng đã diễn ra
tác ban đầu, là những thách hội nghị thượng đỉnh Mỹ-
ADMM+ thức an ninh phi truyền thống, ASEAN lần 2 tại New York vào
Hội nghị Quốc phòng ASEAN cụ thể là năm lĩnh vực hỗ trợ ngày 24/9. Hội nghị này nhấn
khai mạc ngày 11/10 tại Hà Nội, nhân đạo và cứu trợ thảm họa, mạnh tầm quan trọng của tự do
và sau đó là Hội nghị Bộ trưởng an ninh trên biển, chống khủng lưu thông hàng hải, ổn định
Quốc phòng ASEAN mở rộng bố, quân y và hoạt động gìn giữ trong khu vực, tôn trọng luật
(ADMM+) lần thứ nhất, pháp quốc tế và tự do buôn bán
gồm Ban thư ký ở vùng Biển Đông.
ASEAN, đại diện các Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ-
nước thuộc hiệp hội ASEAN lần thứ II có ý nghĩa
Đông Nam Á, và 8 nước quan trọng cho cả Hoa Kỳ và
đối tác bao gồm Trung Đông Nam Á. Đó sẽ là một tín
Quốc, Ấn Độ, Nga, Mỹ, hiệu mạnh mẽ cho thấy Hoa Kỳ
Nhật, Hàn Quốc, đang tìm cách dấn thân toàn
Australia và New diện hơn vào kiến tạo châu Á,
Zealand đã diễn ra tại trong đó khối ASEAN có vai trò
Hà Nội. nổi bật.
Từ phải sang trái: các bộ trưởng quốc phòng Lương Quang Liệt
Trong hội nghị, vấn đề (Trung Quốc), A.K. Antony (Ấn Độ), Purnomo Yusgiantoro Xã Hội
Biển Đông được quan (Indonesia), và Thứ trưởng quốc phòng Nhật Jun Azumi trước
tâm, tuy nhiên, theo giờ họp ADMM+. Nguồn: BBCVietnamese.com Lũ lụt miền Trung
thông tin từ các báo hòa bình.
trong nước trích lời ông Nguyễn Đầu tháng 10 vừa qua, miền
Chí Vịnh thì vấn đề Biển Đông Trước đó chỉ vài ngày, vào ngày Trung đã và đang hứng chịu
sẽ không được bàn đến trong 6/10, Bộ Ngoại giao Việt Nam một trận bão nặng nề và gây
hội nghị này. yêu cầu Trung Quốc thả ngay nhiều mất mát.
lập tức và vô điều kiện các ngư
Đến ngày 12/10 khi hội nghị kết dân và tàu cá mà họ bắt vào Ban chỉ đạo PCLBTW cho biết,
thúc, Bộ trưởng Quốc phòng ngày 11/9 tại khu vực quần đảo theo báo cáo của các địa
Phùng Quang Thanh trả lời báo Hoàng Sa. phương, tình hình thiệt hại về
chí rằng dù không nằm trong người do đợt mưa lũ tính đến 18
chương trình nghị sự nhưng vấn Cũng liên quan đến khía cạnh giờ chiều qua (10/10/2010), số
đề an ninh trên Biển Đông được quốc phòng, hiện
nhiều bộ trưởng quan tâm tại tại Nga đã đánh
hội nghị ADMM+. Các bên nhất tiếng muốn trở lại
trí giải quyết tranh chấp bằng vịnh Cam Ranh
hòa bình và đối thoại trong mà Nga đã rút
khuôn khổ luật pháp quốc tế. quân từ năm
Việt Nam đã đề xuất việc hướng 2001. Tuy nhiên,
tới xây dựng bộ quy tắc ứng xử sau đó Bộ Ngoại
trên biển Đông (COC). giao Việt Nam
khẳng định rằng
Hội nghị bộ trưởng Quốc phòng sẽ không hợp tác
các nước ASEAN mở rộng kết với nước ngoài để
thúc chiều 12/10 bằng lễ ký sử dụng cảng Cam
tuyên bố chung. Các bên đã đạt Ranh vào mục Nước lũ ngập nhà cửa tại Quảng Bình trong đợt lụt đầu
được sự đồng thuận về việc xác đích quân sự. tháng 10/2010
Trang 32
Nghệ An 6, Quảng Trị đoàn thể và quần chúng. Tối

Hình ảnh tại Quảng Bình – Ảnh: NNVN 3) ngày 10/10, màn biểu diễn văn
hóa nghệ thuật của 8.000 nghệ
Số người mất tích: sĩ, diễn viên kết hợp với ánh
17 người sáng lazer và lửa, cùng màn
Số người bị thương: hình lead khổng lồ cũng đã gây
75 người ấn tượng mạnh mẽ.
Quảng Bình: chìm 1 Tuy nhiên, trước đó vào ngày
tàu dân, mất tích 1 6/10, một vụ nổ lớn tại sân vận
tàu khách động Mỹ Đình khiến dư luận xôn
Thiệt hại vật chất: xao khi hai container pháo hoa
2.562 tỷ (Quảng Bình: phát nổ, bốn người thiệt mạng
1.400 tỷ, Hà Tĩnh 850 và ba người bị thương.
tỷ) Theo báo chí, số pháo hoa trên
người chết vì lũ lụt tại năm tỉnh Diện tích vùng ô nhiễm: do Công ty TNHH một thành
miền Trung (Nghệ An, Hà Tĩnh, 6.300 ha viên Đầu tư Thương mại và Dịch
Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa vụ Quốc tế - INTERSERCO (có
Thiên Huế) là 66 người và 17 Số người không có nước sạch để trụ sở tại Hà Nội) nhập từ nước
người hiện vẫn còn mất tích. uống: hơn 100.000 người ngoài về phục vụ bắn pháo hoa
Hiện tại, công tác cứu trợ lũ lụt
vẫn đang được triển khai cấp Đại lễ nghìn năm Thăng nghệ thuật tại Sân vận động
Long Quốc gia Mỹ Đình vào ngày
bách và ước tính thiệt hại vật 10/10.
chất ban đầu
khoảng 2.500 tỷ Hà Nội cũng đã hủy chương
đồng. trình bắn pháo hoa trên diện
rộng ngay sau đó (29 địa điểm)
Quảng Bình vẫn là vì diễn biến mưa lũ tại miền
địa phương chịu Trung đang phức tạp, tổn thất
thiệt hại nhiều nhất lớn, để dành tiền ủng hộ và cứu
do lũ với 45 người trợ đồng bào đang bị thiệt hại.
thiệt mạng. Theo
ước tính ban đầu, Đại lộ dài nhất nước được
đợt lũ bất thường thông xe
đã làm thiệt hại cho Đại lộ Thăng Long dài 28km, từ
Quảng Bình gần ngã tư đường Phạm Hùng, đi
1.400 tỉ đồng. qua địa huyện Từ Liêm, Hoài
Tổng số tàu thuyền Đức, Quốc Oai, Thạch Thất và
bị chìm, hư hỏng 41 đến ngã tư giao với quốc lộ 21 -
tàu/260 người đường Hồ Chí Minh. Đại lộ rộng
(Nghệ An 11 tàu/76 140 mét (gồm hai dải đường
người; Hà Tĩnh 1 tàu/14 người; Từ ngày 1/10 đến 10/10 là sự cao tốc 6 làn xe, hai dải đường
Quảng Trị 4 tàu/9 người; Quảng kiện văn hoá Nghìn năm Thăng đô thị 2 làn xe cơ giới…) được
Bình 22 tàu và sà lan/158 Long tại Hà Nội. Diễu binh lớn coi là đường cao tốc dài và hiện
người; Quảng Ngãi 3 tàu/3 nhất lịch sử, đêm pháo hoa đại nhất Việt Nam vào ngày
người). Số tàu bị trôi dạt vẫn hoành tráng tại Mỹ Đình, lần 3/10.
cần trợ giúp là 4 tàu/10 người đầu tiên người dân được tận
tại vùng biển Quảng Bình mắt xem bảo vật Hoàng cung
(QB93356/7 người, QB2269, và di tích Cấm thành Thăng
QNg8145, QNg44533/3 người) Long... là những sự kiện đáng
hiện chưa liên lạc được. nhớ trong dịp đại lễ.
Thống kê đến ngày 11/10: Cuộc diễu binh, diễu hành lớn
nhất lịch sự Việt Nam có sự
Số người chết: 66 người tham gia của hơn 30.000 người
(Quảng Bình: 45, Hà Tĩnh 12, thuộc khối quân đội, công an,
Trang 33
Kinh Tế ngoại tệ từ các tổ chức tín Kim ngạch xuất khẩu tháng 9
dụng. Lượng mua - bán cụ thể ước đạt 6,1 tỷ USD trong khi đó
Lạm phát không được công bố, nhưng nhập khẩu đạt khoảng 7,15 tỷ
Theo số liệu vừa được Tổng cục nguồn tin trên cho biết lượng USD. Với kết quả này, kim
Thống kê công bố, sau 5 tháng ngoại tệ Ngân hàng Nhà nước ngạch xuất khẩu tháng 9 đã
liên tiếp chỉ dao động với biên mua được vẫn lớn hơn lượng giảm khoảng 10% so với tháng
độ tăng dưới 0,3%. CPI tháng 9 ngoại tệ bán ra hỗ trợ cho các trước và nhập khẩu cũng giảm
tăng tới 1,31% so với tháng 8, ngân hàng. nhẹ 1,4% trong so sánh với
cho thấy sự đột biến của giá cả GDP tháng 8.
thị trường, đồng thời cũng khiến Xuất khẩu giảm mạnh hơn nhập
nỗ lực kiềm chế lạm phát các Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và khẩu khiến cán cân thương mại
tháng cuối năm trở nên khó Đầu tư, Tốc độ tăng trưởng GDP tháng 9 gia tăng mức thâm hụt
khăn hơn. của Việt Nam 9 tháng đầu năm so với các tháng trước đó. Nhập
đạt 6,52% so với siêu tháng này, như vậy, đã đạt
cùng kỳ 2009. 1,05 tỷ USD, phá vỡ mốc dưới 1
Đây là lần đầu tỷ USD đạt được trong các
tiên trong năm tháng 4-8/2010 và tạo khoảng
nay, mức tăng cách khá xa với con số 395 triệu
trưởng GDP đạt USD của tháng liền trước.
trên 6,5%. Trước
đó, so với cùng Nợ công
kỳ năm 2009,
GDP trong quý Theo báo cáo của chính phủ, nợ
1/2010 tăng công năm nay ước sẽ lên tới
5,83%, quý 52,6% GDP và nợ nước ngoài
2/2010 tăng chiếm 38,8% GDP. Chính phủ
6,4% và tính dự kiến nợ công trong năm
chung 6 tháng 2011 sẽ là 57,1% GDP. Hiện
tại, con số này khiến nhiều
đầu năm tăng 6,16%.
So với tháng 12/2009, CPI chuyên gia lo lắng vì con số
tháng 9 đã tăng 6,46%, chỉ để Xuất Nhập Khẩu ngưỡng an toàn sắp bị phá vỡ.
lại một khoảng hẹp cho ba Theo ước tính của Tổng cục Theo đánh giá, con số nợ công
tháng còn lại để phấn đấu đưa Thống kê, kim ngạch xuất khẩu này tăng cao so với giai đoạn
chỉ số giá về mục tiêu 7-8% của 9 tháng đầu năm 2010 ước đạt trước, trong khi hiệu quả sử
năm nay. Nhất là giá cả của 51,5 tỷ USD, tăng 20,5% so với dụng vốn vay còn thấp.
tháng 10 cũng vẫn tăng mạnh. cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên,
đây là mức sụt giảm so với Mức an toàn mà Ngân Hàng Thế
Chỉ số giá vàng tháng 9 tăng Giới khuyên các nước đang phát
3,58%; chỉ số giá USD tăng tháng 8.
triển giữ cho an toàn là mốc
1,61% so với tháng 8. Tuy Kim ngạch xuất khẩu tháng 9 50% GDP. Tuy nhiên, hiện tại
nhiên, đến thời điểm hiện tại ước đạt 6,1 tỷ USD; nhập khẩu Việt Nam không những vượt
của tháng 10, giá vàng thế giới đạt khoảng 7,15 tỷ USD. ngưỡng mà còn gia tăng với tốc
và trong nước tăng mạnh. Đến độ cao. Trong
ngày 12/10, giá vàng trong khi đó, tính
nước niêm yết tại SJC là 32,43 minh bạch và
triệu đồng 1 lượng giá mua vào hệ thống quản
và 32,49 triệu đồng 1 lượng giá lý còn nhiều lỗ
bán ra. Tỉ giá USD trên thị hổng.
trường tự do cũng diễn biến
tăng đột biến khi tỷ giá có lúc
lên 19.850 VND đổi 1 USD.
Elbi tổng hợp
Theo thông tin từ Ngân hàng

Nhà nước , trong quý 3/2010,
cơ quan này tiếp tục mua ròng
Trang 34
TIN QUỐC TẾ Số 38 - Tháng 09/2010
TIN THẾ GIỚI

20/9-20/10
Một công dân Trung Quốc đoạt dự hội nghị ADDM+. Giải pháp mà lâu trong môi trường nhiễm bụi và
giải Nobel Hoà Bình ông Robert Gates đưa ra được Việt tối. Bộ trưởng Y tế Jaime Manalich
Nam và nhiều quốc gia trong khu vực khẳng định các thợ mỏ ở trong tình
Ông Lưu Hiểu ủng hộ nhưng lại gặp sự chống đối từ trạng sức khoẻ tốt hơn nhiều so với
Ba, một công phía Bắc Kinh. những gì lo ngại từ trước. Tổng thống
dân Trung Chile nói rằng sau công cuộc cứu 33
Quốc đã được thợ mỏ, "Chile sẽ không còn là một
ủy ban Nobel Hội nghị bộ trưởng quốc phòng đất nước như 69 ngày trước đó nữa".
Na Uy trao ASEAN mở rộng đã chính thức khai
giải thưởng mạc ngày mai tại Hà Nội với sự tham ‘Hiện tượng Ôn Gia Bảo’
Hòa Bình vào gia của các bộ trường quốc phòng
đầu tháng 10 ASEAN và 8 đối tác khác là Hoa Kỳ, Trong cuộc phỏng vấn được đài
vừa qua. Hiện Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Hàn, truyền hình CNN của Mỹ trình chiếu
ông Lưu đang Nga, Ấn Độ, Australia và New Zea- hôm chủ nhật mồng 3 tháng 10 vừa
thụ án tù 11 land. qua, ông Ôn Gia Bảo tuyên bố rằng
năm về tội lật “nguyện vọng và đòi hỏi của dân
đổ chính Giải cứu các thợ mỏ tại Chile chúng về dân chủ, tự do là một sức
quyền và đòi mạnh không thể kháng cự.” Ông
Theo tin Coplapo, toàn bộ 33 thợ mỏ
thay đổi đất cũng nói với phái viên Fareed Zakaria
Chile đã vượt qua đường hầm dài
nước độc đảng thành một nước dân của CNN rằng Đảng Cộng Sản Trung
700 thước lên tới mặt đất, và kế
chủ. Vợ của ông là bà Lưu Hà cho Quốc cần phải hành động theo đúng
hoạch giải cứu những người mắc kẹt
biết qua Twitter rằng bà đang bị hiến pháp và pháp luật, chứ không
70 ngày trong lòng đất đã thành
quản chế tại gia trong nhà của bà ở thể đứng trên hiến pháp và pháp luật
công trong niềm vui khôn xiết của
thủ đô Bắc Kinh. Qua điện thoại, bà như trong thời kỳ còn là một đảng
người Chile và theo dõi của toàn thế
Hà nói chồng bà đã nhờ bà đến Na cách mạng đang đấu tranh để giành
giới.
Uy nhận giải thưởng Nobel Hòa Bình, chính quyền. Ông cũng khẳng định
nhưng ông không chắc là chính rằng tự do ngôn luận là một quyền
quyền Bắc Kinh sẽ cho phép bà không thiếu ở tất cả mọi nước, bất kể
đi. Qua đây, Lưu ông hiến tặng phần là nước đang phát triển hay đã phát
thưởng này cho những người bị giết triển, nước nghèo hay nước giàu. Tuy
trong cuộc biểu tình đòi dân chủ ở nhiên ông cũng viện dẫn vấn đề “trật
quảng trường Thiên An Môn năm tự” để tự bào chữa đối với những lời
1989. chỉ trích cho rằng ông đã làm ngơ
trước những hành động chà đạp tự
Trong một sự chỉ trích mới, hôm nay, do ngôn luận của chính phủ Trung
chính quyền Trung Quốc nói việc ủy Quốc.
ban Nobel Na Uy trao giải thưởng
Trong 17 ngày đầu tiên người ta
Hòa Bình cho ông Lưu Hiểu Ba, một Mới đây, 23 nhân vật nổi tiếng trong
tưởng rằng họ đã chết, nhưng câu
can phạm bị tù, là không tôn trọng
chuyện họ sống sót đã làm cho cả
hệ thống pháp luật của Trung Quốc,
thế giới phải hồi hộp theo dõi. Hình
và phần thưởng này sẽ gây căng
ảnh này đã được truyền đi khắp thế
thẳng trong mối liên hệ giữa Bắc
giới, và ở nhiều thành phố mọi người
Kinh và Oslo.
đã tụ tập ở những công viên để theo
Hoa Kỳ muốn giải quyết Biển dõi trên màn truyền hình, và reo hò
Đông bằng đàm phán đa phương khi người đầu tiên được cứu lên tới
mặt đất.
Ngược hẳn lại với thái độ của Trung
Quốc, người đại diện của Hoa Kỳ là Tổng thống Pinera của Chile đón
Bộ trưởng Quốc Phòng Robert Gates chào từng thợ mỏ được kéo lên trước
lại tuyên bố các quốc gia Châu Á nên khi họ ôm hôn thân nhân và được
giải quyết tranh chấp lãnh thổ bằng cho đi kiểm tra sức khoẻ. Hiện nay
các cuộc đàm phán đa phương. Ông các thợ mỏ đang ở trong bệnh viện.
Gates nhấn mạnh như vậy khi tiếp Một số người có dấu hiệu viêm răng,
xúc với báo chí tại Hà Nội để tham một số khác bị vấn đề thị giác vì ở
Trang 35
TIN QUỐC TẾ Số 38 - Tháng 09/2010
giới trí thức và giới truyền thông xem xét các hậu quả lâu dài. Bùn đỏ thương thuyết về chương trình
(phần đông đều là đảng viên Đảng là chất thải sinh ra khi bauxite được nguyên tử của Iran là ông Saeed
Cộng sản) Trung Quốc đã công bố tinh chế thành nguyên liệu cơ bản để Jalili, ngay sau khi ông này ngỏ ý sẵn
một lá thư đòi chính phủ ở Bắc Kinh sản xuất nhôm. Chất thải này được sàng gặp gỡ Ngoại trưởng Liên Âu là
ngưng kiểm duyệt báo chí và tôn trữ bằng cách cất trữ trong các bể Catherine Ashton, cũng là người đại
trọng quyền tự do ngôn luận của chứa, khi nước bốc hơi sẽ để lại một biểu của sáu cường quốc gồm Mỹ,
người dân. Bức thư gởi cho Ủy ban chất bùn khô đỏ như đất sét. Đây Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Đức,
Thường vụ Quốc hội Trung Quốc nói được coi là thảm họa môi trường tồi mà tất cả hiện cũng đang muốn giải
rằng các quyền tự do ngôn luận, tự tệ nhất ở Hungary từ trước đến nay. quyết chung vấn đề này với Iran.
do báo chí, tự do hội họp, tự do lập Bà Ashton đã tuyên bố tại Brussels
hội và tự do biểu tình – được qui Kim Jong-un sẽ được truyền ngôi rằng bà chỉ chính thức đề nghị cuộc
định rõ trong điều 35 của Hiến pháp tại Bắc Hàn đàm phán này sẽ được tổ chức vào
1982, đã không ngớt bị khoảng giữa tháng 11, mà địa điểm
chà đạp và điều này đã của buổi họp sẽ là thành phố Vienna.
trở thành “một vụ tai Cuộc đàm phán với Iran cùng với
tiếng trong lịch sử dân năm quốc gia là đại diện thường trực
chủ thế giới.” Thư này của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc
còn than phiền rằng mà Đức là thành viên thứ sáu, đã bị
quyền tự do mà người bế tắc đúng một năm kể từ tháng 10
dân Trung Quốc được năm ngoái. Vụ bế tắc đàm phán đã
hưởng hiện nay – hơn khiến cho vòng vây cấm vận với Iran
60 năm sau khi “làm ngày càng bị siết chặt hơn.
chủ đất nước”, còn
thua xa các quyền mà Dân Đức Tưng Bừng Mừng Kỷ
người dân thuộc địa Niệm 20 Năm Thống Nhất Đất
Hồng Kông được hưởng Nước
trước khi nước Anh giao hoàn phần
Kim Chính Vân hay Kim Jong-un hiện Cách đây hai mươi năm, nước Đức
đất này cho Trung Quốc.
nay 27 tuổi, là con trai út của lãnh tụ chính thức tái thống nhất, chấm dứt
Bắc Hàn vừa được bổ nhiệm lên chức hơn 4 thập niên đất nước bị chia cắt.
Bùn đỏ tại Hungary
tướng. Thanh niên này dù còn rất trẻ Giữa Đông và Tây Đức là một hố
Số người chết do chất thải bauxite ở nhưng được làm tướng trong quân ngăn cách xã hội, kinh tế và văn hóa
Hungary tăng thêm lên 7 người, đội Bắc Hàn, mà nhiều người cho là giữa hai hệ tư tưởng tư bản và cộng
trong khi đang xuất hiện mối lo ngại hành động đánh bóng mở đường lên
rằng các chất độc có thể theo gió bay ngôi vị lãnh tụ sau này. Nhân vật này
xa, gây ung thư cho nhiều người vừa xuất hiện cùng cha là Kim Jong-il
khác. Lượng bùn này tràn xuống các theo dõi cuộc tập trận của quân đội
ngôi làng bên dưới nhà máy và đã Bắc Hàn.
lan đến sông Danube dài thứ hai
châu Âu. Nếu lớp bùn khô đi và gió Theo hãng thông tấn của Bắc Hàn
có thể phân tán chúng thì có thể sinh KCNA, các cuộc tập trận nói trên diễn
ra hiện tượng nhiễm độc kim loại ra trước lễ kỷ niệm 65 năm thành lập
nặng thông qua đường hô hấp. Tổ đảng Lao động Triều Tiên vào chủ
chức Greenpeace cho biết trong các nhật tới. Chế độ cộng sản Bắc Hàn
mẫu bùn đỏ có lượng thạch tín và vẫn thường xuyên nhân các dịp kỷ
thủy ngân cao đến mức đáng kinh niệm chính trị lớn của mình để phô sản. Lời thách thức của Tổng thống
ngạc, có thể đi vào mạch nước ngầm diễn sức mạnh quân sự. Giới quan Reagan cho tới nay vẫn thường được
và làm ô nhiễm đường nước sinh sát nhận định lễ kỷ niệm 65 năm nhắc đến khi ông kêu gọi Tổng thống
hoạt. thành lập Đảng lần này còn là dịp để Nga lúc đó là ông Gorbachev, hãy
củng cố thanh thế cho Kim Jong Un, phá bỏ bức tường Bức tường Berlin.
Đây là một vấn đề nghiêm trọng khi chuẩn bị cho việc chuyển giao quyền
lực tại quốc gia Cộng sản này. Tuy hiện vẫn còn một số chia rẽ về
mặt xã hội và kinh tế, nhưng 20 năm
Khối Liên Âu Gởi Thư Mời sau khi đất nước thống nhất, nhiều
Iran Tái Đàm Phán Về người Đức không còn nghĩ về đất
Chương Trình Nguyên Tử nước họ theo khái niệm Đông Đức
hay Tây Đức. Hiện nay người Đức
Khối Liên Âu đã chính thức gởi luôn nhìn về quốc gia như một tập
thư mời gọi Iran trở lại cuộc thể đã trải qua một cuộc cách mạng
đàm phán để giải quyết chương ôn hòa, và đã chiếm lại được chỗ
trình nguyên tử đang bị soi mói đứng của mình như một nước có vị
tại nước này. Phát ngôn viên thế lãnh đạo tại Châu Âu.
của Liên Âu cho biết đã bắt đầu
Nhà cửa của người dân phủ đầy bùn đỏ. nhận thấy những dấu hiệu tích
Ảnh: Reuters cực của trưởng phái đoàn Nguyên Ân tổng hợp
Trang 36
TCPT số 40
Thảm hoạ được báo trước tại Việt Nam
Sẽ phát hành vào trung tuần tháng 11/2010

Bài vở xin liên lạc về contact.phiatruoc@gmail.com
Xem thêm tại www.phiatruoc.info và http://phiatruoc.wordpress.com

T P Chí Phía Trư C 39

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

T P Chí Phía Trư C 39

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Quý độc giả thân mến,

Ban biên tập QUẢNG CÁO-AUDIO

Tại sao giá vàng tăng mạnh? Kinh tế 10

TP Hồ Chí Minh: Ùn tắc giao thông đã trở

An toàn giao thông tại Việt Nam: 16

Giấc mộng «Cửu trùng đài» thế kỷ XXI 19

Hàm Nghi: Một nhà ái quốc,

Tin Quốc tế tháng 9-10/2010 35

Cư dân Hà Nội lạnh nhạt với

Việt Nam được đánh giá là

Con số 95 nghìn tỷ đồng (4.5

Ngọc Cầm – Thái Sơn

© 2010 Tạp chí Thanh niên

Lao động trong đêm

Tại sao giá vàng tăng mạnh?

Ông Dan Brebner, chuyên gia Trường hợp giá vàng

Thành phố Hồ Chí Minh:

lân cận đổ về làm Chinh, trở thành đường Cách

ùn tắc giao thông làm thế nào để thoát khỏi ùn

Kết luận: Cách thức của Sở Giao

Ảnh: McKay Savage—Flickr

nhưng thực tế là anh đại tu sau vài tuần. Chuyện

vét lòng sông, vừa quy hoạch

Dự án tàu điện ngầm xuyên

CÁC GIÁ TRỊ CỦA TỰ DO NGÔN LUẬN

Vừa qua, PHÍA TRƯỚC đã nhiêu thứ nên giờ những

Một nhà thơ Hà Thành

Và nỗi cô đơn ấy buồn man mác của đất Hà thành mà

NHỮNG DẤU ẤN CỦA SỰ TIẾP

Ông già bán chí mà phủ ở Hội an. Ảnh: Chubemephim

Không chỉ tiếp thu trực tiếp các món ăn của

HÀM NGHI: MỘT NHÀ

TIN VIỆT NAM

Nghệ An 6, Quảng Trị đoàn thể và quần chúng. Tối

Theo thông tin từ Ngân hàng

TIN THẾ GIỚI

Thảm hoạ được báo trước tại Việt Nam

Sẽ phát hành vào trung tuần tháng 11/2010

You might also like