c






c


Giao tiӃp là viӋc trao đәi thông tin giӳa con ngưӡi và thưӡng dүn tӟi hành đӝng. Đһc điӇm cũa
quá trình giao tiӃp gӗm:

Ô Gӗm hai đӕi tưӧng: gӣi và nhұn

Ô Có mӝt thông điӋp đưӧc chuyӇn tҧi
Ô Có phương tiӋn chuyӇn tҧi thông điӋp
Ô Là quá trình trao đәi hai chiӅu

Ñ    


Thông tin giao tiӃp có thӇ là: Mӝt mӋnh lӋnh; Mӝt tuyên bӕ; Mӝt câu hӓi nghiêm khҳc; Mӝt câu
hӓi quan tâm; Mӝt thông báo bҵng văn bҧn. Yêu cҫu cӫa thông tin:

Ô Đҫy đӫ, chӑn lӑc, kӏp thӡi, chính xác, chҩt lưӧng.
Ô Phҧi chuyӇn tҧi đưӧc nhân cách trong quan hӋ con ngưӡi : sӵ tôn trӑng con ngưӡi, sӵ trӑng
thӏ, sӵ tin cұy, ý thӭc hӧp tác...
Ô Tҥo thành dҩu ҩn riêng, cuӕn hút.

G   


Ô Tính cách cӫa bҧn thân

Ô Trҥng thái tâm lý
Ô Thái đӝ đӕi vӟi đӕi tưӧng
Ô KiӃn thӭc và kinh nghiӋm
Ô Văn hóa cӫa tә chӭc

U     
 

Có thӇ giúp ta biӃt đӕi tưӧng:

Ô Có nghe, thҩy ta truyӅn đҥt điӅu gì không?;

Ô Có hiӇu ta không? HiӇu mӭc nào?;
Ô Có đӗng ý vӟi ta không? Mӭc nào?;
Ô Có sҹn sàng hành đӝng không? Mӭc nào?;

Có mӝt lӛi cơ bҧn và ngưӡi ta thưӡng xuyên mҳc phҧi, đó là cho rҵng nhӳng gì chúng ta biӃt thì
ngưӡi khác cũng biӃt.

è      



Ô Nhӳng hành đӝng quan sát đưӧc

Ô Nhӳng hành đӝng không quan sát đưӧc

ö    


Ô Tӯ bӕi cҧnh: thӡi gian, không gian, môi trưӡng, công cө hӛ trӧ, văn hóa doanh nghiӋp,«
Ô Tӯ ngưӡi phát: trình đӝ nhұn thӭc, năng lӵc trình bày, khác ngôn ngӳ, đӏa phương, hành vi,
cӱ chӍ không phù hӧp,«
Ô Tӯ ngưӡi tiӃp nhұn: thiӃu chuҭn bӏ tiӃp nhұn, khác quan điӇm, qua nhiӅu ³ngưӥng cӱa´,
trҥng thái tâm lý, không tұp trung tiӃp nhұn, hiӇu vҩn đӅ quá nhanh, tư duy rұp khuôn, thiӃu
phҧn hӗi

c  !" 
   

ö   #$    


Ô Phҧi kӃt hӧp tính khoa hӑc vӟi tính nghӋ thuұt: Hành vi giao tiӃp đúng phép xã giao, nhưng
phҧi linh hoҥt, khéo léo.
Ô KӃt hӧp tính dân tӝc và tính quӕc tӃ: Giao tiӃp quӕc tӃ phҧi theo luұt lӋ quӕc tӃ nhưng phҧi
giӳ đưӧc bҧn sҳc dân tӝc.
Ô KӃt hӧp tính truyӅn thӕng và tính hiӋn đҥi: Luôn bә sung cho nhau.

c  
%
 &


Kӻ năng nói điӋn thoҥi cũng rҩt quan trӑng. Bao giӡ cũng phҧi tӓ ra nhiӋt tình, tӃ nhӏ, trҧ lӡi
điӋn thoҥi mӝt cách vui vҿ. Dù ngưӡi gӑi đӃn có thái đӝ ra sao, nói năng cӝc cҵn thô lӛ, bҥn vүn
giӳ thái đӝ ân cҫn, vui vҿ, sҹn sàng giúp đӥ.

Nhӳng kӻ thuұt nói điӋn thoҥi đưӧc tұp hӧp thành năm chӳ C:

Ô Courteous : lӏch sӵ, nhã nhһn.

Ô Correct: đúng, không sai sót.
Ô Clear: rõ
Ô Complete: đҫy đӫ, hoàn chӍnh.
Ô Concise: ngҳn gӑn.

Nhӳng điӅu cҫn lưu ý khi trao đәi qua điӋn thӑai :

Ô Qua chiӃc máy điӋn thoҥi

Ô ChӍ trao đәi bҵng giӑng nói là chӫ yӃu
Ô Phҫn lӟn trưӡng hӧp là không có dӵ báo trưӟc
Ô Trao đәi trong mӝt khӓang thӡi gian nhҩt đӏnh
Ô Khoҧng cách xa

Rèn luyӋn tӕt cách thӇ hiӋn các kӻ năng sau :

Ô Chuҭn bӏ gӑi điӋn đi
Ô Nhұn điӋn thoҥi gӑi tӟi
Ô Chào hӓi khi kӃt nӕi
Ô Quan tâm, lҳng nghe
Ô Giҧi quyӃt vҩn đӅ
Ô Chào kӃt thúc

c   '#   



Ô Hãy giӳ nө cưӡi trên môi

Ô Ôn tӗn, ngӑt ngào

Ô Hãy nhӟ tên ngưӡi đӕi thoҥi

Ô Hãy biӃt lҳng nghe, tiӃp thu
Ô Đӯng ham tranh luұn
Ô Tôn trӑng ý kiӃn ngưӡi khác
Ô Khen ngӧi ý kiӃn đӕi tưӧng .

G
  (!" 

)


Ô Giao dӏch bҵng danh thiӃp: cҫn chú ý theo thông lӋ, xã giao.
Ô Chào hӓi, bҳt tay, giӟi thiӋu: theo đúng lӉ nghi xã giao.

c    


c


Kӻ năng giao tiӃp là sӵ thành thөc, điêu luyӋn nhӳng vҩn đӅ kӻ thuұt, hành vi giao tiӃp. Kӻ năng
giao tiӃp đưӧc coi là thành phҫn cơ bҧn nhҩt trong nghӋ thuұt giao tiӃp. Kӻ năng giao tiӃp thӇ
hiӋn ӣ hai khía cҥnh, đó là sӵ thành thөc trong viӋc sӱ dөng các phương tiӋn giao tiӃp và là sӵ
hiӇu biӃt sâu sҳc nhӳng vҩn đӅ tâm lý trong giao tiӃp đӇ sӱ dөng các phương tiӋn giao tiӃp mӝt
cách hӧp lý.

NӃu kӻ năng giao tiӃp đưӧc sӱ dөng mӝt cách hӧp lý thì nó sӁ đưa đӃn kӃt quҧ tích cӵc trong
giao tiӃp như:

Ô Nó giúp ta truyӅn đҥt đưӧc nhӳng ý nghĩ, thái đӝ cӫa mình, không gây ra sӵ hiӇu lҫm cӫa đӕi
tưӧng.
Ô ChuyӇn tҧi đҥo đӭc, văn hoá, tính lӏch sӵ, lӏch thiӋp cӫa con ngưӡi trong giao tiӃp.
Ô Giúp chúng ta tҥo nên nhӳng mӕi quan hӋ tӕt đҽp vӟi mӑi ngưӡi, đҥt hiӋu quҧ cao trong hành
vi, trong giao tiӃp.

Tuy nhiên, nӃu kӻ năng sӱ dөng không đúng lúc, đúng chӛ, đúng vӟi tӯng mӕi quan hӋ, sӁ đưa
đӃn nhӳng hұu quҧ không tӕt trong giao tiӃp, chҷng hҥn như có thӇ làm cho ngưӡi ta cҧm thҩy
khách sáo, e ngҥi, nghi ngӡ, dӉ bӏ hiӇu lҫm là giҧ tҥo. Ngoài nhӳng yӃu tӕ tâm lý nêu trên, trong
giao tiӃp chúng ta còn bӏ chi phӕi nhӳng yӃu tӕ tâm lý khác nӳa như vӏ thӃ tâm lý, tâm thӃ, đӝng
cơ, hiӋn tưӧng áp lӵc nhóm«

Ñ  *
+, -  
 ./

ö

Phҧi gҥt hӃt mӑi ưu phiӅn riêng tư đӇ chuyӇn tҧi nӝi dung cҫn trình bày có hiӋu quҧ; Cӕ gҳng
luyӋn giӑng nói sao thұt truyӅn cҧm lôi cuӕn ngưӡi giao tiӃp: kiӇm soát đưӧc giӑng nói, chuyӇn
tҧi nӝi dung vҩn đӅ mӝt cách nhiӋt tình, cưӡng đӝ vӯa phҧi; Phát âm chuҭn xác, tӕc đӝ vӯa phҧi,
diӉn cҧm vӟi âm điӋu trҫm bәng phù hӧp. Sӱ dөng ngôn ngӳ thích hӧp: Dùng tӯ phә biӃn, dùng
tӯ ít nghĩa, vұn dөng ngӳ pháp chһt chӁ, không dùng tiӃng lóng, hҥn chӃ sӱ dөng phương ngӳ
cho khách khác vùng.


Phҧi thӇ hiӋn sӵ chín chҳn đҥt tiêu chuҭn văn bҧn pháp lý; Cӕ gҳng thӇ hiӋn bҧn sҳc cá nhân, tin
cұy lүn nhau trong khi viӃt.
ö
Cҫn chú ý lҳng nghe vì chiӃm tӹ lӋ thӡi gian giao tiӃp (khoҧng 53%); Phҧi kiӇm soát đưӧc thái
đӝ đӇ hҥn chӃ mӑi đӏnh kiӃn, hiӇu sai bҧn chҩt sӵ vұt; Phҧi hӓi kӻ (feedback): lҳng nghe, không
bӓ sót ý, tránh hiӇu sai, nӃu cҫn hӓi lҥi; LuyӋn cách nghe chiӅu sâu đӇ hiӇu rõ: nӝi dung, tình
cҧm, quan hӋ mà ngưӡi nói quan tâm, nhân cách ӭng xӱ mà ngưӡi nói chuyӇn tҧi.

 
Kӻ năng lұp luұn đưӧc vұn dөng nhuҫn nhuyӉn thành mӝt bҧn năng tӵ vӋ; Rèn luyӋn, trau dӗi
qua nghiên cӭu môn hӑc lý luұn (lo-gich hӑc).
ö
Tұp hӧp nhiӅu tín hiӋu cơ thӇ thӇ hiӋn khác nhau theo cҧm nghĩ, thái đӝ, v.v«. Nó bә sung, thay
thӃ, nhҩn mҥnh, điӅu hoà buәi giao tiӃp.

0
  ) 1


Giao tiӃp là mӝt hoҥt đӝng trao đәi thông tin, nhұn biӃt và tác đӝng lүn nhau trong các mӕi quan
hӋ xã hӝi giӳa ngưӡi và ngưӡi hoһc giӳa ngưӡi và các yӃu tӕ xã hӝi nhҵm thӓa mãn nhӳng nhu
cҫu nhҩt đӏnh.

23 4
 
  ) 1


Ô Hoҥt đӝng kinh doanh là mӝt hoҥt đӝng giao tiӃp hӃt sӭc phӭc tҥp: nhà kinh doanh rҩt cҫn
kӻ năng giao tiӃp tӕt trong mӑi trưӡng hӧp vӟi mӑi đӕi tác.

Ô Giao tiӃp trong kinh doanh luôn gҩp rút vӅ mһt thӡi gian: cҫn chú ý yӃu tӕ thӡi gian vì mӑi
cuӝc gһp gӥ trong kinh doanh đӅu diӉn ra nhanh chóng.
Ô Kinh doanh là hoҥt đӝng thưӡng có thӇ gһp nhӳng rӫi ro: đӭng trưӟc nhӳng cơ hӝi kinh
doanh cҫn quyӃt đӏnh ngay, nӃu cân nhҳc chұm thì cơ hӝi sӁ qua đi.

Ô Giao tiӃp kinh doanh yêu cҫu phҧi đҧm bҧo hai bên cùng có lӧi: đây là mӝt cuӝc chơi mà
hai bên đӅu thҳng.

Ô Giao tiӃp kinh doanh vӯa là mӝt khoa hӑc nhưng vӯa là mӝt nghӋ thuұt: giao tiӃp là mӝt
khoa hӑc, phҧi hӑc các nguyên tҳc và là mӝt nghӋ thuұt, phҧi nҳm bҳt cho đưӧc các bí
quyӃt.

ö   #$  
 ) 1


Ô ö

 Có đҫy đӫ tҩt cҧ các thông tin mà ta muӕn truyӅn đҥt.

Ô ö
    Thông tin truyӅn đҥt cҫn ngҳn gӑn, rõ ràng, nêu bұt đưӧc ý quan
trӑng.

Ô ö

 Thông tin cҫn chú ý cách xưng hô và nhҩn mҥnh đӃn nhӳng sӵ kiӋn
vui vӁ tích cӵc.

Ô ö
 Giao tiӃp cө thӇ là phҧi rõ ràng, dӭt khoát, sinh đӝng.

Ô ö
   Thông tin giao tiӃp cҫn sӱ dөng tӯ ngӳ ngҳn gӑn phә biӃn, thông dөng
đӇ ngưӡi nhұn hiӇu đưӧc điӅu ta muӕn truyӅn đҥt.

Ô ö
 Thông điӋp lӏch sӵ giúp cӫng cӕ thêm mӕi quan hӋ trong kinh doanh,
cũng như có thêm nhӳng ngưӡi bҥn mӟi. Nó xuҩt phát tӯ thái đӝ chân tình.

Ô ö
 Thông tin cҫn đưӧc kiӇm tra kĩ các con sӕ, dӳ kiӋn và tӯ ngӳ ngҳn
gӑn.

c

'+5

c
'+5  

Tâm lý là tҩt cҧ nhӳng hiӋn tưӧng tinh thҫn nҧy sinh trong đҫu óc chúng ta, nó tham gia điӅu
khiӇn, điӅu chӍnh nhӳng hành vi, hành đӝng, hoҥt đӝng cӫa con ngưӡi. Nhӳng đһc điӇm cӫa hiӋn
tưӧng tâm lý:

Ô Tâm lý con ngưӡi vô cùng phong phú, đa dҥng, bí ҭn và tiӅm tàng.

Ô Các hiӋn tưӧng tâm lý rҩt đa dҥng, nhưng chúng có quan hӋ vӟi nhau rҩt chһt chӁ.
Ô Tâm lý là hiӋn tưӧng tinh thҫn, tӗn tҥi trong đҫu óc chúng ta. Chúng ta không thӇ nhìn thҩy,
cân, đong, đo, đӃm nó mӝt cách trӵc tiӃp.
Ô Tâm lý con ngưӡi có sӭc mҥnh vô cùng to lӟn.

š,  6 (
 Nhұn thӭc là hoҥt đӝng phҧn ánh hiӋn thӵc khách quan, tӭc là nhұn biӃt, đánh giá vӅ thӃ giӟi
xung quanh. Có hai cҩp đӝ: cҧm tính và lý tính.

Ô Nhұn thӭc cҧm tính: là loҥi nhұn thӭc chӍ phҧn ánh nhӳng đһc điӇm bên ngoài cӫa sӵ vұt
hiӋn tưӧng khi chúng trӵc tiӃp tác đӝng vào giác quan chúng ta. Có hai quá trình nhұn thӭc
cҧm tính, đó là cҧm giác và tri giác.

] Cҧm giác: chӍ phҧn ánh nhӳng đһc điӇm riêng lҿ cӫa sӵ vұt hiӋn tưӧng khi chúng trӵc
tiӃp tác đӝng vào giác quan chúng ta.
] Tri giác: phҧn ánh trӑn vҽn nhӳng đһc điӇm bӅ ngoài cӫa tӯng sӵ vұt hiӋn tưӧng khi
chúng trӵc tiӃp tác đӝng vào giác quan chúng ta.

Ô Nhұn thӭc lý tính: là loҥi nhұn thӭc phҧn ánh nhӳng đһc điӇm bên trong, nhӳng đһc điӇm
bҧn chҩt cӫa sӵ vұt hiӋn tưӧng mӝt cách gián tiӃp thông qua các qui luұt cӫa chúng. Nhұn
thӭc lý tính có các quá trình, như: tư duy, tưӣng tưӧng.

] Tư duy: là mӝt quá trình nhұn thӭc phҧn ánh nhӳng thuӝc tính bҧn chҩt, nhӳng mӕi quan
hӋ, liên hӋ có tính qui luұt cӫa sӵ vұt và hiӋn tưӧng trong hiӋn thӵc khách quan mà trưӟc
đó con ngưӡi chưa biӃt đӃn. Các thao tác cӫa tư duy gӗm: phân tích, tәng hӧp, so sánh,
đӕi chiӃu, khái quát hóa, trӯu tưӧng hóa, cө thӇ hóa.

] Tưӣng tưӧng: là mӝt quá trình nhұn thӭc phҧn ánh nhӳng cái chưa có trong kinh nghiӋm
bҵng cách tҥo nhӳng hình ҧnh mӟi dӵa trên cơ sӣ nhӳng hình ҧnh đã có. Sӵ tưӣng tưӧng
thưӡng bӏ chi phӕi bӣi các hiӋu ӭng:
] HiӋu ӭng hào quang: đánh giá đӕi tưӧng theo cơ chӃ khuôn mүu
] HiӋu ӭng đӗng nhҩt: đánh giá đӕi tưӧng theo cách đӗng nhҩt bҧn thân mình
] HiӋu ӭng khoҧng cách xã hӝi.

27* - 8!9

Tình cҧm, xúc cҧm là sӵ phҧn ánh thái đӝ cӫa con ngưӡi đӕi vӟi nhӳng sӵ vұt hiӋn tưӧng có liên
quan đӃn viӋc thӓa mãn hay không nhu cҫu cӫa chúng ta dưӟi hình thӭc nhӳng rung cҧm.

Ô Xúc cҧm: là nhӳng rung cҧm ngҳn, nhҩt thӡi, không әn đӏnh và là mӝt quá trình tâm lý.
Ô Tình cҧm: là nhӳng rung cҧm, thái đӝ әn đӏnh và kéo dài và là mӝt thuӝc tính tâm lý.

c  :;;< =

c  :

Nhân cách ӭng xӱ cӫa ngưӡi nói thӇ hiӋn trưӟc hӃt qua giӑng nói: khi vui, khi buӗn, khi giұn
dӳ, giӑng nói đӅu chuyӇn tҧi rõ nét tӟi ngưӡi nghe. Như vұy, khi nói, phҧi gҥt mӑi sӵ ưu phiӅn
riêng tư, tұp trung chú ý viӋc chuyӇn tҧi mӝt nӝi dung có hiӋu quҧ và thӇ hiӋn cách ӭng xӱ gây
ҩn tưӧng tӕt.
Ngưӡi nói giӓi là ngưӡi biӃt cách mӣ đҫu câu chuyӋn và điӅu hành luӗng thông tin cho phù hӧp.
Nhӳng kӻ thuұt nói đưӧc tұp hӧp thành năm chӳ C:

Ô Courteous : lӏch sӵ, nhã nhһn.

Ô Correct: đúng, không sai sót.
Ô Clear: rõ
Ô Complete: đҫy đӫ, hoàn chӍnh.
Ô Concise: ngҳn gӑn.

c  

Chӳ viӃt cũng đưӧc coi là phương tiӋn đӇ thӇ hiӋn nhân cách. So vӟi giao tiӃp nói vұn dөng các
điӅu hưӟng dүn theo năm chӳ C, thì giao tiӃp viӃt sӱ dөng tӟi bҧy chӳ C và trұt tӵ các chӳ C
cũng có khác:

Ô Clear: rõ ý, rõ tӯ ngӳ, không gây hiӇu lҫm.

Ô Concise: ngҳn gӑn, đi ngay vào vҩn đӅ, nên cô đӑng các điӇm cҫn thiӃt
Ô Correct: chính xác, không đưӧc sai sót, nhҩt là các con sӕ, ngày tháng,...
Ô Complete: đҫy dӫ, hoàn chӍnh, không bӓ sót.
Ô Cousistently: đòi hӓi sӵ phù hӧp giӳa các phҫn cӫa mүu viӃt.
Ô Courteous: lӏch sӵ, nhã nhһn, thӇ hiӋn sӵ tôn trӑng lүn nhau.
Ô Cautious: đòi hӓi sӵ cân nhҳc cҭn thұn, thӇ hiӋn sӵ chín chҳn.

c  ' =

O  
 



Ô Hãy làm cho viӋc cung cҩp tin trӣ thành niӅm vui.
Ô Hãy bҳt đҫu bҵng mӝt câu hӓi đӇ trҧ lӡi.
Ô Các loҥi câu hӓi:

] Câu hӓi có cҩu trúc chһt chӁ, kӃt cҩu cao: Trӵc tiӃp ± gián tiӃp ± chһn đҫu.
] Câu hӓi có cҩu trúc thҩp, lӓng lҿo: Gӧi mӣ ± chuyӇn tiӃp ± làm rõ vҩn đӅ.

O  


Ô Câu hӓi tiӃp xúc: Nêu vҩn đӅ phө, thông thưӡng«

Ô Câu hӓi có tính đӅ nghӏ: Mang tính thăm dò, thoát khӓi bӃ tҳc.
Ô Câu hӓi hãm thҳng: Giҧm tӕc đӝ phát biӇu cӫa đӕi tưӧng.
Ô Câu hӓi kӃt thúc vҩn đӅ: ³Có phҧi viӋc đã xong rӗi´
Ô Câu hӓi thu thұp ý kiӃn : ³theo ý cua qui vӏ thì«?´
Ô Câu hӓi xác nhұn: ³Bҥn có nhұn thҩy rҵng«.?´
Ô Câu hӓi lӵa chӑn: ³Anh chӑn lӑai màu xanh hay màu đӓ?´
Ô Câu hӓi đӕi lұp: ³Chҷng lӁ mӝt sҧn phҭm có thương hiӋu nәi tiӃng như thӃ này là mau hư
lҳm sao?´
Ô Câu hӓi thay câu khҷng đӏnh: ³Chҳc bҥn không nghĩ rҵng thӭ này mau hư chӭ?´
Ô Không nên đһt nhӳng câu hӓi khó trҧ lӡi !

c  +$  >

Ñ<
&

Quá trình truyӅn thông là mӝt tiӃn trình tương hӛ và tuҫn hoàn, trong đó có kҿ nói ngưӡi nghe và
ngưӧc lҥi. Tuy nhiên, không phҧi ai cũng chú ý nghe và lҳng nghe.

Các nhà nghiên cӭu cho rҵng ngay ӣ mӭc thông tin thuҫn túy, 75% các thông báo miӋng không
đưӧc chú ý đӃn, bӏ hiӇu sai, hoһc bӏ lãng quên nhanh chóng. Khҧ năng lҳng nghe và nҳm bҳt
nhӳng ý nghĩa sâu sҳc trong lӡi nói cӫa ngưӡi khác thì lҥi càng hiӃm. Lҳng nghe là mӝt trong
nhӳng kӻ năng rҩt quan trӑng trong giao tiӃp. Trong giao tiӃp ngưӡi ta thưӡng dùng 42% thӡi
gian cho viӋc nghe, còn lҥi 58% thӡi gian dành cho viӋc nói, đӑc và viӃt.

Như vұy gҫn mӝt nӱa thӡi gian giao tiӃp dành cho lҳng nghe. Nhưng ngưӡi ta lҥi dành thӡi gian
rҩt ít cho viӋc rèn luyӋn kӻ năng lҳng nghe.

Ñ,7
 +$  >?

Trong giao tiӃp thông thưӡng, lҳng nghe có mҩy lӧi ích sau đây:
Ô Thoҧ mãn nhu cҫu cӫa đӕi tưӧng. Không có gì chán bҵng khi mình nói mà không ai thèm
nghe. Vì vұy, khi bҥn lҳng nghe ngưӡi ta nói, chӭng tӓ bҥn biӃt tôn trӑng ngưӡi khác và có
thӇ thoҧ mãn nhu cҫu tӵ trӑng cӫa anh ta.
Ô Thu thұp đưӧc nhiӅu thông tin hơn. Bҵng cách khuyӃn khích ngưӡi ta nói bҥn sӁ có đưӧc
nhiӅu thông tin, tӯ đó có cơ sӣ mà quyӃt đӏnh. Bҥn càng có đưӧc nhiӅu thông tin thì quyӃt
đӏnh cӫa bҥn càng chính xác.
Ô Tҥo ra mӕi quan hӋ tӕt đҽp vӟi ngưӡi khác. Khi mӝt ngưӡi tìm đưӧc mӝt ngưӡi có cҧm tình
lҳng nghe thì sӁ nҧy sinh mӝt mӕi quan hӋ tӕt đҽp. Lҳng nghe giúp tình bҵng hӳu tăng trưӣng
và kӃt quҧ sӁ là sӵ hӧp tác trong hoҥt đӝng.
Ô Tìm hiӇu đưӧc ngưӡi khác mӝt cách tӕt hơn. Lҳng nghe giúp bҥn nҳm bҳt đưӧc tính cách,
tính nӃt và quan điӇm cӫa hӑ, vì hӑ sӁ bӝc lӝ con ngưӡi cӫa hӑ trong khi nói.
Ô Giúp ngưӡi khác có đưӧc mӝt sӵ lҳng nghe có hiӋu quҧ. Bҵng cách tҥo dӵng mӝt không khí
lҳng nghe tӕt, bҥn sӁ thҩy rҵng nhӳng ngưӡi nói chuyӋn vӟi bҥn trӣ thành nhӳng ngưӡi lҳng
nghe có hiӋu quҧ.
Ô Lҳng nghe giúp chúng ta giҧi quyӃt đưӧc nhiӅu vҩn đӅ. Có nhiӅu vҩn đӅ, nhiӅu sӵ mâu
thuүn không giҧi quyӃt đưӧc chӍ vì hai bên không chӏu lҳng nghe đӇ hiӇu nhau. Bҵng sӵ cӣi
mӣ cӫa mình và bҵng cách khuyӃn khích ngưӡi ta nói, hai bên sӁ phát hiӋn ra nhӳng nguyên
nhân dүn đӃn mâu thuүn và cùng nhau đưa ra các giҧi pháp đӇ thoát sӵ xung đӝt đó.
º$  >: @A >BC ()


Ô Làm lơ: Thӵc sӵ không nghe gì cҧ.
Ô Giҧ vӡ nghe: đӇ làm ngưӡi khác quan tâm bҵng cách lһp đi lһp lҥi mӝt cách máy móc và đôi
khi không đúng chӛ như: ³ӯ, đúng, đúng«´.
Ô Nghe và chӑn lӑc: tӭc là chӍ nghe mӝt phҫn lúc nói chuyӋn.
Ô Chăm chú nghe, tұp trung chú ý và sӭc lӵc vào nhӳng lӡi mình nghe đưӧc.
Ô Nghe thҩu cҧm: còn rҩt ít ngưӡi thӵc hiӋn mӭc đӝ nghe này, đây là hình thӭc nghe cao nhҩt,
là đһt mình vào vӏ trí, tình cҧnh cӫa ngưӡi khác đӇ hiӇu đưӧc hӑ có cҧm nghĩ như thӃ nào.
Khi nghe thҩu cҧm bҥn sӁ đi sâu vào ý kiӃn cӫa ngưӡi khác, qua đó bҥn phát hiӋn, bҥn nhìn
cuӝc đӡi theo cách nhìn cӫa ngưӡi khác, bҥn hiӇu đưӧc tâm tư tình cҧm cӫa hӑ.

è7* . 
 / #- 

NӃu bҥn có tài liӋu thì cũng không nên đӑc tӯ đó ra. Thính giҧ sӁ không biӃt nên đӑc theo bҥn
hay là nghe bҥn đӑc.

Đӯng cho cҧ hai tay vào trong túi quá lâu, như thӃ trông bҥn sӁ không chuyên nghiӋp. Bҥn có thӇ
đút mӝt tay vào trong túi nhưng phҧi đҧm bҧo sӁ không phát ra tiӃng đӝng gì tương tӵ như tiӃng
chìa khoá leng keng. ĐiӅu này sӁ làm phân tâm các thính giҧ đang theo giõi.

Đӯng quay bút vì điӅu này trông giӕng như viӋc bҥn đang vung gươm chiӃn đҩu vӟi mӝt con
rӗng vұy. ChӍ dùng bút khi thұt cҫn thiӃt và đһt bút xuӕng nӃu không thính giҧ sӁ chú ý tӟi
³thanh gươm´ này thay vì chú ý tӟi bҥn.

Đӯng dӵa vào bөc diӉn thuyӃt quá lâu, thính giҧ sӁ bҳt đҫu đoán xem khi nào thì bҥn vҩp ngã.

Hãy thuyӃt trình vӟi thính giҧ chӭ không phҧi là các thiӃt bӏ hӛ trӧ hình ҧnh hoһc là nhìn lên trҫn
nhà. Cũng đӯng đӭng giӳa các thiӃt bӏ hӛ trӧ hình ҧnh và khán giҧ.

Nói to, rõ ràng cho mӑi ngưӡi cùng nghe, đӯng phát biӇu vӟi mӝt giӑng đӅu đӅu. Hãy lên giӑng
khi cҫn thiӃt đӇ nhҩn mҥnh nhӳng điӇm quan trӑng.

Mӝt điӅu bҩt lӧi khi diӉn thuyӃt đó là thính giҧ không thӇ biӃt khi nào có dҩu chҩm câu, điӅu này
rҩt dӉ gây hiӇu lҫm. Cách tӕt nhҩt đӇ khҳc phөc vҩn đӅ này là tҥm dӯng khi cҫn thiӃt.

Sӱ dөng phông nӅn màu cho các hình minh hoҥ và phim đèn chiӃu (ví dө như màu vàng) vì đèn
sáng quá có thӇ làm chói mҳt thính giҧ và rҩt dӉ gây cҧm giác mӓi mҳt. NӃu hình minh hoҥ cӫa
bҥn trong suӕt, bҥn nên đһt mӝt tӡ giҩy màu vàng ӣ dưӟi. Đӕi vӟi phim máy đèn chiӃu, hãy dùng
mӝt chiӃc kҽp cao su cӕ đӏnh tӡ giҩy bóng kính màu vӟi bӅ mһt kính.

Nhӟ tên tӯng thính giҧ càng nhanh càng tӕt. ĐӇ tҥo không khí nên gӑi thính giҧ bҵng hӑ hoһc gӑi
là: quí bà, quí ông, quí cô... Nói cho thính giҧ biӃt tên mà bҥn muӕn đưӧc gӑi.

Chú ý lҳng nghe ý kiӃn và nhұn xét. Sӱ dөng phương pháp tư duy phiӃn diӋn (tiӃp thu ý kiӃn có
lӧi hơn là bác bӓ) thính giҧ sӁ thҩy ý tưӣng, ý kiӃn, nhұn xét cӫa hӑ là rҩt có ích.
Lên danh sách và thҧo luұn vӅ nhӳng vҩn đӅ chính ngay tӯ đҫu bài thuyӃt trình đӇ thính giҧ có
thӇ đánh giá xem bài thuyӃt trình cӫa bҥn đáp ӭng đưӧc yêu cҫu cӫa hӑ như thӃ nào. Thҧo luұn
vӅ mӝt sӕ vҩn đӅ khó khăn mà cҧ hӑ và bҥn cùng gһp phҧi. Cho hӑ biӃt nhӳng gì hӑ có thӇ hy
vӑng ӣ bҥn và bҥn sӁ hoàn tҩt công viӋc như thӃ nào.

Thay đәi các phương pháp (diӉn thuyӃt, thҧo luұn, tranh luұn, chiӃu phim, sӱ dөng phim đèn
chiӃu, sách tham khҧo...)

Chuҭn bӏ bài thuyӃt trình trưӟc khi thính giҧ đӃn và là ngưӡi ra vӅ cuӕi cùng.

Chuҭn bӏ đӇ có thӇ chuyӇn phương án mӟi trong trưӡng hӧp bài diӉn thuyӃt cӫa bҥn gһp trөc
trһc. Cҫn phҧi tӵ tin vào nhӳng gì bҥn đã chuҭn bӏ đӇ gây đưӧc sӵ chú ý, quan tâm cӫa thính gi,
không phҧi chӍ là phác thҧo bài thuyӃt trình mà cҫn xác đӏnh rõ cách thӭc tiӃn hành. Vұn dөng
kinh nghiӋm và kiӃn thӭc đӇ liên kӃt các vҩn đӅ vӟi nhau.

Cân nhҳc thӡi gian thích hӧp trong ngày và thӡi lưӧng buәi diӉn thuyӃt, bӣi yӃu tӕ này cũng ҧnh
hưӣng nhiӅu tӟi thính giҧ. Đӕi vӟi các diӉn giҧ chuyên nghiӋp thӡi điӇm sau bӳa trưa đưӧc coi là
thӡi điӇm bҩt lӧi nhҩt. Thính giҧ dưӡng như muӕn ngӫ trưa hơn là nghe diӉn thuyӃt.

Hҫu hӃt mӑi ngưӡi đӅu thҩy rҵng dù hӑ đã chuҭn bӏ sҹn thì bài diӉn thuyӃt vүn dài hơn 25% so
vӟi dӵ đӏnh.ViӋc sӱ dөng các tұp giҩy lӟn đӇ trên bàn và các dөng cө hӛ trӧ hình ҧnh cũng gây
mҩt thӡi gian. Hãy nhӟ rҵng: kӃt thúc bài diӉn thuyӃt sӟm hơn dӵ đӏnh bao giӡ cũng tӕt hơn là
viӋc vưӧt quá thӡi gian cho phép.

c   #- ;G D/E

Khi phҧi thӵc hiӋn thuyӃt trình, ngưӡi ta thưӡng dӉ có cҧm giác hӗi hӝp (mân mê quҫn áo, vuӕt
tóc, tҵng hҳng liên tөc, toát mӗ hôi, run tay, nói gҩp gáp, run, nghҽn,«). ViӋc chuҭn bӏ kӻ và rèn
luyӋn kӻ năng thӵc hành cũng giúp bҥn thành công vӟi kӻ năng này.

F
E  

Ô Lý do cӫa bài thuyӃt trình?,

Ô Ngưӡi nghe là ai?,
Ô ThuyӃt trình ӣ đâu?

F
E   5 3

Ô QuyӃt đӏnh nhӳng ý chính nào cҫn chuyӇn tҧi đӇ đҥt đưӧc mөc tiêu.

Ñ-G9 H +5

Ô Phҫn mӣ đҫu (giӟi thiӋu),

Ô Phҫn giӳa (phҫn chính),
Ô Phҫn cuӕi (tóm tҳt và kӃt luұn)

G D/E
  9
Ô Phác thҧo ngҳn gӑn nhӳng gì muӕn nói đӇ không bӓ sót ý,
Ô Ghi vҳn tҳt các sӕ liӋu, dӳ kiӋn,
Ô Ghi các trích dүn cҫn thiӃt.

G D/E .  IH

Ô Bҧn films,
Ô Slides trình chiӃu,
Ô BiӇu đӗ,
Ô Mô hình mүu,
Ô Phương tiӋn chiӃu phóng,
Ô Phương tiӋn âm thanh

OJ6 

Ô Tұp thӱ mӝt mình trưӟc,

Ô Có thӇ ghi âm và nghe lҥi,
Ô ThuyӃt trình thӱ trưӟc bҥn bè,
Ô KiӇm soát thӡi gian và tӕc đӝ,
Ô KiӇm tra tӯ ngӳ sӱ dөng.

cK  +$  >+

&  G 
    

Tác giҧ Carl Roger trong tác phҭm ³On becoming a person´ đã phát biӇu rҵng: ³Tâm lí liӋu pháp
phҫn lӟn nói vӅ nhiӋm vө giҧi quyӃt nhӳng thҩt bҥi trong giao tiӃp «hàng rào ngăn cҧn chính
giӳa giao tiӃp cá nhân lүn nhau là xu hưӟng thưӡng gһp đӇ phán xét, đánh giá , đӗng ý hay phҧn
đӕi« sӵ trình bày cӫa ngưӡi khác hay nhӳng nhóm ngưӡi khác.

Giao tiӃp thұt sӵ xҧy ra khi chúng ta lҳng nghe vӟi sӵ hiӇu biӃt ± nhìn rõ ý tưӣng và và thái đӝ
cӫa ngưӡi khác thông qua quan điӇm cӫa hӑ, hiӇu rõ cҧm giác cӫa hӑ vӟi chúng đӗng thӡi đҥt
đưӧc cách giҧi quyӃt cӫa hӑ vӅ nhӳng gì hӑ đang đӅ cұp tӟi.´

Ông Gabor đã đưa ra mӝt sӕ lӡi khuyên sau đây đӇ có mӝt cuӝc giao tiӃp thành công:

] Nghĩ trưӟc khi nói

] Nhanh chóng xin lӛi khi bҥn phát biӇu nhӳng câu ngӟ ngҭn
] Nói chuyӋn chӭ không phҧi cҥnh tranh
] Chӑn đúng thӡi điӇm đӇ bình luұn
] Tұp trung vào thái đӝ cư xӱ chӭ không phҧi là tính cách
] TiӃt lӝ nhӳng ý kiӃn che giҩu
] Lҳng nghe ý kiӃn phҧn hӗi

Mӝt sӕ chiӃn thuұt cùng vӟi các lӡi khuyên trên cӫa ông Gabor:

] Luôn thҷng thҳn, lӏch sӵ và bình tĩnh

] Đӯng cư xӱ bҩt lӏch sӵ và tӓ ra huyênh hoang
] Chia sҿ nhӳng lӡi khuyên tӵ nguyӋn cӫa bҥn vӟi ngưӡi khác
] Đӯng ra vҿ bӅ trên, tӓ ra giӓi hơn hay chê bai ngưӡi khác
] Thӯa nhұn rҵng nhӳng gì tӕt cho bҥn chưa chҳc đã tӕt cho ngưӡi khác
] Đӯng có công kích cá nhân và đưa ra nhӳng lӡi ám chӍ
] Luôn đӅ cұp đӃn vҩn đӅ chính đҫu tiên sau đó mӟi đưa thêm các chi tiӃt nӃu như viӋc này
cҫn thiӃt
] Đӯng mong chӡ là mӑi ngưӡi sӁ luôn làm theo lӡi khuyên cӫa bҥn hoһc đӗng ý vӟi bҥn
] Lҳng nghe nhӳng ý kiӃn còn che giҩu
] Đӯng đӅ nghӏ đưa ra nhӳng cơ hӝi mà ngưӡi khác không dӉ dàng thӵc hiӋn

Giao ti p - ng x qua đi n tho i

Khi b n nói đi n tho i, b n t o nên cho ng i nghe m t hình nh, m t n t ng v b n và do đó cũng

t o nên ng i nghe m t n t ng, m t ý nghĩ v đ n v c a b n.

Khi nói đi n tho i, n u có đi u phi n mu n hay khó khăn gì, b n ph i g t h t sang m t bên. B i vì khi
nói, mình ph i xu t phát t yêu c u công vi c, ph i nói sao cho ng i nghe nghe th y rõ, d hi u và c m
th y đ c thái đ ân c n, nhi t tình c a mình. Đó là ti ng nói c a quan h giao ti p l y c s là gi uy tín
cho cá nhân và đ n v mình, th hi n s tôn tr ng đ i tác.

M i l n nói đi n tho i là m t l n t o c h i quan h làm vi c t t h n cho đ n v .

Đ đ tđ c nh ng đi u trên, b n ph i:

Ô Nh t thi t ph i nói đi n tho i v i m t n c i, m t ánh m t ân c n, nhi t tình nh có ng iđ i

tho i ngay tr c m t mình và ng i đó c m nh n đ y đ v mình.

Ô T th ng i hay đ ng nói ph i th hi n s t p trung chú ý, tuy t đ i không đ c phân tâm.

Ô Ph i h tr n i dung đ i tho i tích c c, hi u qu b ng c k năng nói, k năng nghe và k năng giao

ti p không dùng l i.

Ô Ph i quán tri t nhu n nhuy n cách th hi n t ng th nh trên đ i v i đ i t ng giao ti p qua đi n

tho i, dù c p b c ng i đó ra sao, dù h nói năng hay thái đ th nào.
Ô Ph i tuân theo chu n m c nghi th c v l i chào, l i hoan nghênh͙mà đ n v đã quy đ nh, m t cách
trân tr ng, n ng nhi t.

Khi nói đi n tho i b n không nhìn th y ng i đ i tho i nên b n không n m b t đ c xem h có hi u h t

b n không, các ph n ng c a h qua ngôn ng không l i, qua thái đ không đ c máy chuy n t i h t.
Cho nên t t nh t là b n hãy nói:

Ô M t cách t nhiên, vui v , nhi t tình.

Ô Nói h i ch m rãi, phát âm rõ. Không đ c nói nhanh.

Ô Nói v i âm thanh tr m, th p v a ph i, không đ c nói to, hét vào máy.

Ô Đ mi ng cách loa máy c 3 cm là t t nh t.

Ô Đi u ch nh đ tr m b ng chút ít đ nh n m nh ý nghĩa và th hi n s c s ng c a n i dung đàm

tho i.

Khi có ý ki n nh n xét không t t v ngh thu t nói đi n tho i c a b n, b n hãy nh b n bè nghe b n nói
qua đi n tho i và góp ý theo 4 câu h i:

Ô B n nói quá nh hay quá l n?

Ô B n nói quá nhanh?

Ô B n phát âm đ rõ ch a?

Ô B n đi u ch nh âm đ đ t ch a?

Căn c các góp ý mà b n c n b công luy n t p cho đ n khi đ t yêu c u m i thôi.

  . 
 )   +$  >L

Chúng tôi xin giӟi thiӋu 10 phương pháp đӇ cҧi thiӋn kӻ năng lҳng nghe cӫa bҥn. Tҩt nhiên,
không chӍ có 10 phương pháp này, nhưng trong khi chӡ bҥn nghĩ ra thêm, thì nên làm thӱ theo
trưӟc xem sao.

º$  >;Ñ 7 +$  >I   #

Hãy chӑn mӝt ai đó mà bҥn có quan hӋ tӕt, lҳng nghe hӑ mӝt cách chӫ đӝng chӭ không phҧi bӏ
đӝng trong mӝt ngày. Sau mӛi lҫn gһp gӥ hãy hӓi bҧn thân bҥn: Mình có dùng biӋn pháp thân
mұt không? Mình có thұt sӵ nӛ lӵc đӇ đi xa hơn sӵ hӡi hӧt không? Mình có quan sát các manh
mӕi vӅ lӡi, thanh âm và thӏ giác không? Mình có chú ý tӟi nhӳng gì không nói như là nhӳng gì
đưӧc nói không? Khi bҥn đã có thói quen thúc bҧn thân phҧi lҳng nghe tӕt hơn, hãy kéo dài thói
quen này trong nhiӅu ngày liên tiӃp sau đó là đӕi vӟi nhӳng ngưӡi quen khác cӫa bҥn. Giӓi lҳng
nghe là mӝt món quà mà bҥn có thӇ trao tһng ngưӡi khác. Nó chҷng làm bҥn mҩt gì cҧ ngưӧc lҥi
có thӇ nó rҩt có giá trӏ vӟi ngưӡi khác.

Ñ, +$  >1J  

Hãy tҳt TV và máy vi tính. Tҥm hoãn các cuӝc gӑi lҥi. Khi lҳng nghe hãy quên viӋc cҳt móng
tay, thêu móc, giҧi ô chӳ hay nhai kҽo cao su tóp tép. Thay vao đó hãy tҥo ra mӝt khung cҧnh
yên tĩnh, riêng tư và thoҧi mái khiӃn mӑi ngưӡi có thӇ ngӗi cҥnh nhau mà không có bҩt kì sӵ xao
lãng nào cҧ. NӃu như điӅu này là không thӇ, bҥn hãy đӅ xuҩt mӝt cuӝc hҽn sau ӣ mӝt nơi trung
tính và yên tĩnh. ĐiӅu cӕt yӃu ӣ đây là hãy làm cho đӕi tác cӫa bҥn cҧm thҩy như bҥn ӣ đó là vì
hӑ. Đӯng cư xӱ như là mӝt ông chӫ đһt mӝt cái đӗng hӗ đӛ xe to như cái bàn rӗi sau đó yêu cҫu
nhân viên thҧ 10 cent vào máy cho 10 phút nói chuyӋn.

2M :) 

 :7 ,1M 

Khi ai đó đang tҥm dӯng, tránh viӋc bӏ lôi cuӕn trҧ lӡi ngay cho công bҵng. ĐiӅu này chӍ làm
tăng mӭc đӝ gay gҳt và làm rӝng hӕ sâu ngăn cách giӳa mӑi ngưӡi. Thay vào đó, hãy là ngưӡi
biӃt kiӅm chӃ bҵng cách biӃt lҳng nghe sau đó nhҽ nhàng, bình tĩnh đӅ cұp đӃn vҩn đӅ mà bҥn đã
bӏ bӓ qua.´NӃu như bҥn nói thì không phҧi là bҥn đang hӑc´Tәng thӕng Lyndon Johnson đã tӯng
nói như vұy. Bҵng cách tӓ ra nhã nhһn hơn đӕi phuơng cӫa mình, bҥn đã thҫm gӱi mӝt thông
điӋp vӅ cách cҧ hai nên cư xӱ như thӃ nào.

2M +,1  

Đôi khi nhӳng ngưӡi mӟi sӱ dөng các kĩ năng lҳng nghe này có thӇ bӏ lôi cuӕn. Hӑ cho rҵng hӑ
phҧi có nhiӋm vө giao tiӃp bҵng mҳt do đó hӑ nhìn chҵm chҵm vào ngưӡi nói khiӃn ngưӡi khác
có cҧm giác bӏ hăm doҥ. Hӑ cũng đưӧc dҥy là gұt đҫu sӁ chӭng tӓ sӵ hiӇu biӃt cӫa mình do đó hӑ
bҳt đҫu gұt liên tөc giӕng như thuyӅn buӗm trong nhӳng đӧt sóng lӟn vұy. Vì đã đưӧc hӑc cách
diӉn đҥt rõ nhӳng biӇu lӝ trên mһt, hӑ trông giӕng như đang chӏu đӵng mӝt cơn đau dҥ dày vұy.
Rӕt cuӝc là ngưӡi nói sӁ luұn ra hӑ vӯa tham dӵ mӝt kĩ năng´lҳng nghe´gҫn đây hay vӯa nghiên
cӭu mӝt quyӇn sách vӅ đӅ tài này, nhưng nhӳng điӅu này thұt giҧ tҥo. Tҩt cҧ nhӳng gì hoàn
thiӋn, trong đó có cҧ kĩ năng lҳng nghe đòi hӓi phҧi có sӵ áp dөng điӅu đӝ và phù hӧp. Lҳng
nghe mӝt cách cưӡng điӋu cũng tӗi như, thұm chí là hơn khi không nghe gì cҧ.

º#6 7$ ! <:

Mӝt phương pháp tuyӋt vӡi đӇ ghi chép là viӋc´sҳp xӃp đҫu óc´. Phương pháp có hình thӭc tӵ do
này giúp bҥn ghi chép mӝt cách nhanh chóng mà không làm đӭt mҥch câu chuyӋn. VӅ bҧn chҩt,
bҥn sӱ dөng mӝt biӇu đӗ phác thҧo đӇ liên kӃt các mҭu thông tin quan trӑng nhҩt lҥi vӟi nhau sau
đó chia chúng ra thành nhӳng đӅ tài phө hoһc các chi tiӃt. ĐiӅu này cӵc kì có ích và dӉ sӱ dөng
và không hӅ giӕng kiӇu đӅ cương phác thҧo bҵng chӳ sӕ La Mã lҥc hұu mà có thӇ bҥn đã tӯng
đưӧc hӑc ӣ truӡng. NӃu bҥn muӕn biӃt thêm tôi khuyên bҥn nên đӑc cuӕn´Sҳp xӃp đҫu óc´cӫa
Tony Buzan.

  . 
 )   +$  >LN

Chúng tôi xin giӟi thiӋu 10 phương pháp đӇ cҧi thiӋn kӻ năng lҳng nghe cӫa bҥn. Tҩt nhiên,
không chӍ có 10 phương pháp này, nhưng trong khi chӡ bҥn nghĩ ra thêm, thì nên làm thӱ theo
trưӟc xem sao«

š"#O 
C  . 

Nhӳng gì bҥn làm vӟi mҳt, mһt, cánh tay, bàn tay, chân và tư thӃ gӱi ra nhӳng tín hiӋu chӭng tӓ
bҥn có lҳng nghe hay không nhӳng gì mà ngưӡi khác đang nói. Bҥn có thӇ gây ҩn tưӧng rҩt
nhanh phҧi không? Như thӃ này: tҩt cӭ nhӳng lӡi nói nào tӯ miӋng cӫa kiӇu ngưӡi như này đӅu
khiӃn mӑi ngưӡi thӵc sӵ không chú ý và hӑ chӍ uӟc gì bҥn có thӇ biӃn mҩt. Khi bҥn nói quá ӗn
ào, ngưӡi ta không thӇ nghe thҩy gì cҧ. Ngưӡi biӃt lҳng nghe thӇ hiӋn sӵ quan tâm tӟi bҥn và tӟi
nhӳng gì bҥn nói, thêm vào đó ngưӡi nghe chӫ đӝng luôn luôn công nhұn ngưӡi nói bҵng lӡi vӟi
nhӳng lӡi bình luұn như ´tôi biӃt rӗi´; ´uh uh´; ´hm hm´ hay ´thӃ hҧ?´ Mӝt sӕ ngưӡi hay có sӵ
tiӃp xúc vӅ hưӟng đông trong khi nhӳng ngưӡi khác ít thӃ mà lҥi thích huӟng vӅ khӓang không
giӳa hӑ và ngưӡi hӑ đang nói chuyӋn hơn. Bҥn sӁ là mӝt ngưӡi nghe tӕt hơn khi bҥn đánh giá
cao nhӳng ưu tiên vӅ mһt không gian. Mӝt lҫn nӳa, khi bҥn công nhұn ngưӡi khác bҵng cҧ lӡi
nói hay không bҵng lӡi nói Bҥn sӁ xây dӵng đưӧc sӵ tin tưӣng và tăng cưӡng mӕi quan hӋ tӕt
hơn, và có thӇ bҥn sӁ cũng sӁ hӑc đưӧc điӅu gì đó !

Ñ
 
!P

Hãy lҳng nghe chӭ đӯng can thiӋp. NӃu như bҥn lên án ai là hӑ là hӡi hӧt, mҩt trí hay nhҫm lүn
là bҥn đã tӵ đӝng ngӯng sӵ chú ý cӫa mình vӟi nhӳng gì mà hӑ nói. Do đó quy tҳc cơ bҧn cӫa
lҳng nghe là: chӍ phán xét sau khi bҥn đã nghe và đánh giá đưӧc nhӳng gì mà ngưӡi khác nói.
Đӯng vӝi đi đӃn kӃt luұn khi bҥn chӍ căn cӭ vào vҿ bӅ ngoài hay nhӳng gì mà bҥn nghe vӅ hӑ
hoһc là khi bҥn thҩy hӑ bӗn chӗn lo lҳng. Trên thӵc tӃ có lӁ viӋc luyӋn tұp nghe nhiӅu sӁ rҩt có
ích cho bҥn khi bҥn gһp mӝt ngưӡi nói khó nghe. Hӑ có thӇ nói vӟi trӑng âm rҩt nһng, rҩt nhanh
hoһc là rҩt chұm so vӟi bҥn. Thұm chí còn sӱ dөng nhӳng tӯ có vҿ rҩt quan trӑng. Dù nhӳng
ngưӡi như này gây khó khăn nào cho bҥn, bҥn hãy coi đó như là nhӳng cơ hӝi đӇ mình luyӋn tұp
kĩ năng lҳng nghe cӫa mình chӭ đӯng phê phán.

º$  >
   

Dù ngưӡi mà bҥn đang nói chuyӋn cùng có thӇ xúc phҥm, thiӃu thұn trӑng, dӕi trá, tӵ cho mình
là trung tâm hay khoa trương bҥn cũng nên nhӟ rҵng hӑ cũng chӍ đơn giҧn đang cӕ gҳng đӇ tӗn
tҥi giӕng như bҥn vұy. Tҩt cҧ chúng ta đӅu có nhӳng vҩn đӅ tương tӵ nhau liên quan đӃn cҧ vұt
chҩt và tinh thҫn nhưng chҷng qua là mӝt sӕ ngưӡi có nhӳng chiӃn lưӧc tӗn tҥi tӕt hơn nhӳng
ngưӡi khác mà thôi. Lҳng nghe mӝt cách thông cҧm có nghĩa là bҥn tӵ hӓi bҧn thân mình nhӳng
câu hӓi như:´Tҥi sao ngưӡi này lҥi tӭc giұn? Anh ҩy /cô ҩy đòi hӓi gì? Tôi có thӇ làm nhӳng gì
hӧp lí và không lên án đưӧc chӭ?´Bҥn không phҧi là bác sĩ tâm lí cho tҩt cҧ mӑi ngưӡi nên đӯng
đһt gánh nһng cӫa cҧ thӃ giӟi lên lưng mình.

Ñ 6& C  M  D

Nhӳng tӯ ngӳ không chuҭn là nhӳng lӡi làm tâm trí bҥn lơ đӉnh hoһc đi chӋch vҩn đӅ đang bàn.
Chúng tӵ đӝng sinh ra mӝt rào cҧn tinh thҫn làm cҧn trӣ quá trình lҳng nghe. Mӑi ngưӡi đӅu bӏ
ҧnh hưӣng theo cách này bӣi nhӳng lӡi nói nào đó. Do đó hãy tӍnh táo vӟi nhӳng tӯ ngӳ không
chuҭn cӫa bҥn và hãy chú ý có sӵ điӅu chӍnh cho phù hӧp. Đӗng thӡi hãy cӕ gҳng tìm ra điӅu gì
đã làm cho ngưӡi khác bӵc tӭc sau đó tránh sӱ dөng nhӳng tӯ ngӳ này nhҵm nâng cao kĩ năng
nghe phù hӧp vӟi mình.

Ñ,
7Q1    > 4 

Hӑc cách làm mӝt ngưӡi nghe chӫ đӝng cũng giӕng như là hӑc cách thành mӝt ngưӡi chҥy bӝ
nhanh nhҽn vұy. Nó cҫn sӵ nӛ lӵc. Bҥn khӣi đҫu tӯng ít tӯng ít mӝt rӗi hoҥt đӝng ngày càng
nhiӅu hơn. Nó vӯa là mӝt trҥng thái tinh thҫn, vӯa là mӝt hoҥt đӝng thӇ chҩt. Hơn nӳa khi bҥn
hoҥt đӝng nhiӅu hơn và tӕt hơn, nó mang lҥi nhӳng lӧi ích chưa bao giӡ tӯng có. Tư thӃ nghe
chӫ đӝng có thӇ giúp đӥ bҥn cӵc kì nhiӅu trong viӋc thay đәi kĩ năng nghe khiêm tӕn cӫa bҥn.

º 4+$  >

Nhұn thӭc đưӧc sӵ thiӃu hөt kĩ năng nghe và nӛ lӵc đӇ bӗi đҳp nó sӁ giúp bҥn làm chӫ đưӧc
nghӋ thuұt lҳng nghe. Nhӳng bưӟc sau đây có thӇ giúp bҥn nhұn ra nhӳng thiӃu sót cӫa mình và
tӯ đó cҧi thiӋn mӝt cách có hiӋu quҧ kĩ năng này cho bҧn thân.

ö' 
)K  

Ngҳt lӡi ngưӡi đӕi thoҥi thưӡng là yӃu tӕ nhanh nhҩt phá hӓng cuӝc nói chuyӋn. Bӣi vұy bҥn hãy
cӕ kiӅm chӃ đӯng ngҳt lӡi khi ngưӡi khác đang nói, chӍ nói khi bҥn biӃt chҳc rҵng ngưӡi đӕi
thoҥi đã kӃt thúc. Hãy luôn tӓ ra rҵng bҥn rҩt chăm chú lҳng nghe. NӃu có gì không rõ hoһc
không chҳc chҳn đӯng ngҫn ngҥi nhӡ hӑ nhҳc lҥi hoһc diӉn đҥt rõ hơn cho bҥn. Hãy luôn tұp
chung đánh giá mӭc đӝ nҳm bҳt thông tin cӫa bҥn. Cách hӳu hiӋu nhҩt đӇ phá vӥ thói quen ngҳt
lӡi là xin lӛi. Mӛi khi ngҳt lӡi ai bҥn hãy xin lӛi ngay, và sau vài lҫn như thӃ bҥn sӁ cҭn thұn hơn
khi đӏnh ngҳt lӡi ngưӡi khác.

O   
 >

NӃu ngưӡi đӕi thoҥi cӫa bҥn tinh ý hӑ sӁ nói nhanh hơn khi nhұn thҩy bҥn không có nhiӅu thӡi
gian đӇ nghe. KӃt quҧ là bҥn chӍ nҳm đưӧc mӝt cách mơ hӗ nhӳng gì hӑ nói lúc ban đҫu. Vì vұy,
đӇ ngưӡi nói có thӇ truyӅn đҥt rõ ràng và đҫy đӫ hãy cho hӑ có đӫ thӡi gian. Đӯng viӋn cӟ là bҥn
quá bұn. Thay vào đó hãy đһt qua mӝt bên nhӳng gì bҥn đang làm, nói vӟi ngưӡi đӕi thoҥi là bҥn
sҹn sàng lҳng nghe đӇ hӑ không phҧi vӝi vã cũng như quá vҳn tҳt khi nói. ĐIӅu này cũng giúp
bҥn tұp chung hơn trong khi nghe.

Ñ6   

Bҥn sӁ là mӝt ngưӡi biӃt cách lҳng nghe nӃu trong khi nguӡi khác nói bҥn nhìn vào mҳt hӑ và
hơi vươn ngưӡi ra phía trưӟc. Hãy tӓ tháI đӝ quan tâm cӫa bҥn đӕi vӟi vҩn đӅ bҵng cách gұt đҫu
hay nhưӟn mày đӗng tình. Cũng nên khuyӃn khích ngưӡi nói bҵng nhӳng câu hӓi hay nhұn xét
như: ´Có phҧi ý bҥn là như thӃ không?´,« Sau đó bҥn cũng nên dүn ra mӝt sӕ nhӳng điӅu quan
trӑng mà hӑ đã nói đӃn.
2R O *7# K

Thông thưӡng ngưӡi ta suy nghĩ nhanh gҩp 4 lҫn so vӟi nói vì vұy bҥn sӁ dӉ mҩt tұp chung khi
phҧi nghe ngưӡi khác. Bҥn khó mà kiên nhүn đưӧc vӟi nhӳng ngưӡi nói chұm và vì vұy thưӡng
nghĩ đi đâu cho đӃn khi có đIӅu gì đó khiӃn bҥn lưu ý. Tuy nhiên, đӃn lúc đó thì bҥn nhұn ra
mình đã đӇ lӥ mӝt sӕ đIӅu và vì vұy bҥn không thӇ hiӇu đưӧc ngưӡi ta yêu cҫu gì nӳa.

2M 
6   
  (/,

NӃu bҥn quá chú tâm đӃn cách ngưӡi ta nói có thӇ bҥn sӁ quên mҩt nӝi dung chính cҫn nghe.
Hãy chú tâm vào nӝi dung cӫa thông tin hơn là quan tâm đӃn giӑng nói, cách trình bày va nhӳng
thӭ linh tinh khác. Luôn hӓi mình rҵng:´TôI cҫn thông tin gì?´

2M  O >/S 



Không chӍ chú ý đӃn nhӳng câu chӳ, bҥn còn phҧi xem xét tháI đӝ, nhu cҫu cũng như đӝng cơ
cӫa ngưӡi nói. Hãy nhӟ rҵng, không phҧi lúc nào ngưӡi ta cũng nói ra tҩt cҧ mӑi thӭ. Sӵ thay đәi
giӑng điӋu và âm lưӧng trong giӑng nói cũng mang mӝt ý nghĩa nào đó. Cũng như vұy, cӱ chӍ
nét mһt, dáng điӋu và cӱ đӝng cӫa thân thӇ khi giao tiӃp đӅu mang nhӳng thông điӋp nhҩt đӏnh.

2M /E '


Ngưӡi không có kĩ năng nghe thưӡng hay bӏ phân tán bӣi các yӃu tӕ tiӃng ӗn, ngưӡi và vұt
không liên quan như còi cҧnh sát, chuông điӋn thoҥi hay chӍ là mӝt ngưӡi qua đưӡng. Nhӳng
ngưӡi có kĩ năng, tráI lҥi thưӡng không đӇ các yӃu tӕ bên ngoàI ҧnh hưӣng đӃn và hӑ có khҧ
năng tұp chung tôt hơn rҩt nhiӅu.

G
 .  

 ./

Phương tiӋn giao tiӃp là tҩt cҧ nhӳng yӃu tӕ mà chúng ta dùng đӇ thӇ hiӋn thái đӝ, tình cҧm, mӕi
quan hӋ và nhӳng tâm lý khác cӫa mình trong mӝt cuӝc giao tiӃp.

T .  
 /S   

Ngôn ngӳ là phương tiӋn giao tiӃp chӫ yӃu cӫa con ngưӡi, bҵng ngôn ngӳ con ngưӡi có thӇ
truyӅn đi bҩt cӭ mӝt loҥi thông tin nào, như diӉn tҧ tình cҧm, ám chӍ, miêu tҧ sӵ vұt. Nó dӵa vào
các yӃu tӕ sau:

Ô Nӝi dung ngôn ngӳ: ý nghĩa cӫa ngôn ngӳ có hai hình thӭc đӇ tӗn tҥi là: Khách quan và chӫ
quan. HiӇu đưӧc ý cá nhân là cơ sӣ tҥo nên sӵ đӗng điӋu trong giao tiӃp, còn đưӧc gӑi là khҧ
năng đӗng cҧm.
Ô Tính chҩt cӫa ngôn ngӳ: Gӗm nhӏp điӋu, âm điӋu ngӳ điӋu« Có vai trò hӃt sӭc quan trӑng
trong giao tiӃp, nó tҥo lӧi thӃ cho ta đӇ giao tiӃp đưӧc thành công. ĐiӋu bӝ khi nói sӁ phө hӑa
theo lӡi nói đӇ giúp thêm ý nghĩa cho nó. Tuy nhiên, điӋu bӝ phҧi phù hӧp vӟi phong tөc tұp
quán, nӅn văn hóa, do đó đӯng gò ép mình bҵng cách bҳt chưӟc điӋu bӝ cӫa ngưӡi khác, vì
điӋu bӝ tӵ nhiên là đáng yêu nhҩt.
T .  
    

Nghiên cӭu phương tiӋn giao tiӃp phi ngôn ngӳ rҩt quan trӑng nó giúp ta nhҥy cҧm hơn trong
giao tiӃp.

Ô Nét mһt: BiӇu lӝ thái đӝ cҧm xúc cӫa con ngưӡi, các công trình nghiên cӭu thӕng nhҩt rҵng
nét mһt cӫa con ngưӡi biӇu lӝ 6 cҧm xúc: Vui mӯng, buӗn, ngҥc nhiên, tӭc giұn, sӧ hãi, ghê
tӣm. Ngoài ra, nét mһt còn cho ta biӃt vӅ cá tính cӫa con ngưӡi.
Ô Nө cưӡi: Trong giao tiӃp, ngưӡi ta có thӇ dùng nө cưӡi đӇ biӇu lӝ tình cҧm, thái đӝ cӫa mình.
Con ngưӡi có bao nhiêu kiӇu cưӡi thì có bҩy nhiêu cá tính. Do đó, trong giao tiӃp ta phҧi biӃt
tinh nhҥy quan sát nө cưӡi cӫa đӕi tưӧng giao tiӃp.
Ô Ánh mҳt: Nó phҧn ánh trҥng thái cҧm xúc, bӝc lӝ tình cҧm, tâm trҥng và ưӟc nguyӋn cӫa con
ngưӡi. Trong giao tiӃp, nó phө thuӝc vào vӏ trí xã hӝi cӫa mӛi bên.
Ô Các cӱ chӍ: Gӗm các chuyӇn đӝng cӫa đҫu, bàn tay, cánh tay« vұn đӝng cӫa chúng có ý
nghĩa nhҩt đӏnh trong giao tiӃp.
Ô Tư thӃ: Nó liên quan mұt thiӃt vӟi vai trò vӏ trí xã hӝi cӫa cá nhân, thông thưӡng mӝt các vô
thӭc nó bӝc lӝ cương vӏ xã hӝi mà cá nhân đҧm nhұn.
Ô DiӋn mҥo: Là nhӳng đһc điӇm tӵ nhiên ít thay đәi như: Dáng ngưӡi, màu da và nhӳng đһc
điӇm thay đәi đưӧc như tóc, râu, trang điӇm trang sӭc.

Không gian giao tiӃp: Là mӝt phương tiӋn đӇ bӝc lӝ mӕi quan hӋ tình cҧm giӳa các bên vӟi nhau.
Có 4 vùng giao tiӃp: Vùng mұt thiӃt: Tӯ 0-0.5m, vùng riêng tư: 0.5-1.5m, vùng xã giao: 1.5-
3.5m, vùng công cӝng tӯ 1<x<3.5m.

Nhӳng hành vi giao tiӃp đһc biӋt: Gӗm nhӳng đӝng tác ôm hôn, vӛ vai, xoa đҫu, khoát vai, bҳt
tay« Nó chӍ sӱ dөng trong trưӡng hӧp đһc biӋt.

Đӗ vұt: Trong giao tiӃp ngưӡi ta cũng hay dùng đӗ vұt nhҩt đӏnh như: bưu ҧnh, tһng hoa, tһng
quà, đӗ lưu niӋm«

Tóm lҥi, các phương tiӋn giao tiӃp phi ngôn ngӳ chӏu ҧnh hưӣng rҩt lӟn cӫa các yӃu tӕ văn hóa,
đһc điӇm dân tӝc, phong tөc, tұp quán.

c  <
&   
 
á
  
   !"#$%

&'
( )#*+ 

 ,-  & %
!   
 .'

 

/ ,01 2  &3(%
 $ %

/ ,4  5  ,4 2 
 &

Quá trình này có khҧ năng bӏ mҳc lӛi do thông điӋp thưӡng đưӧc hiӇu hoһc dӏch sai đi bӣi 1 hay
nhiӅu hơn nhӳng thành phҫn khác tham gia vào quá trình này. Bҵng cách truyӅn đҥt đưӧc thông
điӋp cӫa mình đi mӝt cách thành công, bҥn đã truyӅn đi đưӧc suy nghĩ cũng như ý tưӣng cӫa
mình mӝt cách hiӋu quҧ. Khi không thành công, nhӳng suy nghĩ, ý tưӣng cӫa bҥn sӁ không phҧn
ánh đưӧc nhӳng cái đó cӫa chính bҥn, gây nên sӵ sөp đә trong giao tiӃp và nhӳng dào cҧn trên
con đưӡng đҥt tӟi mөc tiêu cӫa bҥn - cҧ trong đӡi tư và trong sӵ nghiӋp.

c  :

Kӻ năng nói không còn chӍ là mӝt ³điӇm cӝng´ trong giӟi kinh doanh ± nó đã trӣ thành mӝt yêu
cҫu thiӃt yӃu. Hãy giӟi hҥn nhӳng điӇm chính. Luôn luôn nhӟ rҵng nói không giӕng như viӃt.
Nói không thӇ chi tiӃt như viӃt, đӯng bҳt ngưӡi nghe chӏu đӵng quá nhiӅu thông tin. NhiӋm vө
cӫa ngưӡi nói là làm nәi bұt nhӳng điӇm quan trӑng giӟi hҥn nhӳng điӇm quan trӑng sӁ có cơ hӝi
tӕt đӇ đҥt mөc tiêu. Mӝt điӇm quan trӑng là đơn giҧn vҩn đӅ nhưng không giӕng như sơ sài,
ngưӡi nghe sӁ nhӟ nhӳng điӇm chính dӉ dàng và dùng nhӳng điӇm chính đó đӇ nhӟ mӝt sӕ hay
tҩt cҧ nhӳng điӇm quan trӑng hơn, nӃu bҳt nhӟ nhiӅu quá hӑ sӁ rӕi loҥn.. Khi đã giӟi hҥn nhӳng
điӇm chính, phҧi làm cho mӛi điӇm đó nәi bұt lên. Phҧi dӵ kiӃn mӝt chương trình làm viӋc, mӝt
phác hӑa đҥi cương, mӝt ý tưӣng là chúng ta sӁ đi tӟi đâu vӟi bài thuyӃt trình cӫa mình. Khi nói
nên dùng mӝt câu chuyӇn tiӃp minh bҥch, không nên dùng mӝt tӯ chuyӇn tiӃp ngҳn gӑn như khi
viӃt. Đӯng ngҥi ngùng vì cӭ lăp đi lһp lҥi thưӡng xuyên khi thuyӃt trình

c   >

Nghe là mӝt trong nhӳng kӻ năng quan trӑng cӫa quá trình viӃt. Nó giúp xác đӏnh đưӧc nhӳng
nhu cҫu, nhӳng vҩn đӅ, tâm trҥng hoһc mӭc đӝ quan tâm cӫa ngưӡi nói. Quá trình giao tiӃp trӣ
nên tӕt hơn, nӃu như các bên tham gia vào giao tiӃp biӃt lҳng nghe mӝt cách có hiӋu quҧ. Hãy có
mӝt dáng điӋu lҳng nghe tích cӵc, cҧi thiӋn cách suy nghĩ và biӃt mình phҧi nói gì trong lúc lҳng
nghe. Đҩy là nhӳng tín hiӋu cho ng nói thҩy ngưӡi nghe đang lҳng nghe hӑ mӝt cách tích cӵc.
Lҳng nghe là mӝt trong nhӳng chìa khóa chӫ chӕt cho phép cư xӱ và ngoҥi giao.

· Dáng điӋu lҳng nghe tích cӵc: Dáng điӋu lҳng nghe tích cӵc đưӧc cho là dҩu hiӋu phi ngôn ngӳ.
Phҧi hӃt sӭc chú ý đӃn dҩu hiӋu này, nhӳng cӱ chӍ phi ngôn ngӳ không thích hӧp có thӇ làm cho
ngưӡi ta hiӇu lҫm mӝt cách tai hҥi. Giӳ tư thӃ và cӱ chӍ cӣi mӣ tӓ ra sҹn sàng nghe ngưӡi nói
nói, đӯng có bӝ mһt đӡ đүn trơ như đá, hãy bày tӓ quan tâm: nhưӟn mày hay cau mày, thӍnh
thoҧng mӍm cưӡi hay gөc gһc đҫu. Dҩu hiӋu quan trӑng nhҩt cӫa sӵ lҳng nghe đó là tiӃp xúc
bҵng mҳt, không luôn luôn nhìn chҵm chҵm vào ngưӡi nói nhưng thӡi gian tiӃp xúc bҵng mҳt
phҧi khá nhiӅu. Sӵ thiӃu tiӃp xúc bҵng mҳt có thӇ bӏ cӑi là làm cao hay hӧm hĩnh.

· Cҧi thiӋn cách suy nghĩ: BiӃt lҳng nghe phҧi do lòng chân thành nên cҫn kiӇm soát cҧ cҧm
tưӣng lүn tư tưӣng cӫa bҧn thân. Hãy thông cҧm vӟi ngưӡi nói, lҳng nghe trưӟc đã, nên nhүn nҥi
đӇ ngưӡi nói có đӫ thӡi gian, không nên chһn ngang hay phҧn đӕi trưӟc khi diӉn giҧ nói xong.
Tránh phán đoán trưӟc hoһc ngưӡi nói hoһc chӫ đӅ thҧo luұn. Hãy tҥo cơ hӝi cho nhӳng vҩn đӅ
mӟi mҿ. Đӯng đӇ bӏ ҧnh hưӣng nhiӅu vì cҧm giác ban đҫu hoһc cách phát biӇu cӫa hӑ. Cӕ gҳng
suy nghĩ mӝt cách khách quan và vӟi tinh thҫn phân tích. Trong khi lҳng nghe hãy sҳp xӃp
nhӳng ý chính, cân nhҳc nhӳng chӭng cӭ.

· Nói gì trong lúc lҳng nghe? Trong phҫn lӟn thӡi gian lҳng nghe ta không nói gì cҧ. Bí quyӃt đӇ
biӃt lҳng nghe là biӃt chӏu đӵng sӵ im lһng. Hãy nghĩ rҵng đó là cơ hӝi đӇ nghe ngưӡi khác nói,
dù cҧm thҩy khó chӏu phҧi im lһng. Tuy vұy, ngoài sӵ im lһng cũng có thӇ nói mӝt vài câu
chuyӋn đӇ khuyӃn khích ngưӡi khác nói. Trưӟc hӃt hãy đһt câu hӓi đӇ ngưӡi ta bҳt đҫu nói. Hӓi
đӇ làm sáng tӓ hay đӇ biӃt chi tiӃt, đӇ nhҳc rҵng mình hiӇu. Thӭ hai, dùng nhӳng câu ngҳn có
tính khuyӃn khích ngưӡi ta nói thêm.

c  

Kӻ năng viӃt không hӅ đơn giҧn, đó là mӝt quá trình phӭc tҥp bao gӗm nhiӅu giai đoҥn khác
nhau. Bҥn sӁ nhұn đưӧc nhӳng gì bҥn nói, do vұy cҫn phҧi viӃt mӝt cách rõ ràng, ngҳn gӑn và
chính xác. ĐӇ có đưӧc mӝt bài viӃt thành công dù đó là mӝt bӭc thư, mӝt công văn, mӝt báo cáo
hay bҩt cӭ thӭ gì khác cũng cҫn phҧi có mӝt công tác chuҭn bӏ kӻ lưӥng, sau đó là sӵ thӕng nhҩt
và tҫm quan trӑng, kӃ đӃn là bӕ cөc và cách làm nәi bұt, sӵ mҥch lҥc và cuӕi cùng là đӝ dài vӯa
phҧi.

u G
 Ph i kh ng đ nh ch c ch n t t c nh ng gì c n ph i vi t trong b c thông đi p, nh n

đ nh đ c đâu là ý chính, đâu là ý ph , sau đó s p x p các ý t ng theo m t th t thích h p.
N u đ u óc ch a hi u rõ v n đ này thì ng i vi t khó tránh kh i lúng túng khi mu n di n đ t
các ý t ng thành ngôn ng .
u Tính th ng nh t và t m quan tr ng: V t b m i thông tin không liên h v i nh ng ý t ng chính
làm cho tài li u th ng nh t quanh m c tiêu giao ti p và nhi m v c th . Chú ý phân ph n gi i
thi u và ph n k t lu n là nh ng ph n c t y u mà ng i đ c có kh năng nhi u nh t. Trong ph n
gi i thi u, hãy ki n t o s quan tâm và và thái đ ti p thu c a ng i đ c. Trong ph n k t lu n,
phát bi u l i ý chính đ ng i nghe n m rõ h n đi u b n mu n truy n t i.
u B c c và cách làm n i b t: Hãy phân chia nh ng ý t ng có h th ng, th b c và s p x p chúng
th nào cho có tính thuy t ph c. Làm sao cho ng i đ c nhìn th y rõ ràng và quan tr ng là ph i
nh t quán.
u M ch l c: Các ý t ng ph i có tính liên k t ch t ch . Đi u này liên quan đ n cách s d ng nh ng
t liên k t, hình th c ng pháp.
u Đ dài thích h p: Hãy vi t ng n g n. Tài li u ng n nh t luôn là tài li u có hi u qu nh t. C n
biên so n tài li u v i đ dài thích h p. Hãy l u tâm đ n thì gi c a ng i đ c, đ ng b t h ph i
v t v v i nh ng thông tin không c n thi t, m t khác, cũng không c n ph i c t b nh ng thông
tin thi t y u.

c    

Phҧn hӗi là mӝt hình thӭc đáp ӭng. Khi ta đӑc hay lҳng nghe, mөc đích là đӇ hiӇu nhӳng gì
ngưӡi khác viӃt hay nói. Khi ta thӵc hiӋn phҧn hӗi, mөc đích là làm thay đәi hay tác đӝng vào
nhӳng gì ngưӡi khác làm. Sӵ phҧn hӗi tӕt nhҩt bao gӗm cҧ lӡi phê bình viӃt và nói. Sӵ thӵc hiӋn
phҧn hӗi có hiӋu quҧ đһt trên cơ sӣ hai tiêu chuҭn: lòng tin cұy và sӵ hiӇu biӃt. Kӻ năng phҧn hӗi
có hiӋu quҧ có tính thiӃt yӃu cho sӵ thành công tong bҩt cӭ công viӋc hay tә chӭc nào. Nó cho
phép làm viӋc hӳu hiӋu hơn, tăng thêm khҧ năng tham gia tұp thӇ, duy trì liên hӋ công viӋc tӕt
hơn

· Sӵ tin cұy: Sӵ phҧn hӗi sӁ không có hiӋu quҧ nӃu ngưӡi khác không tin cұy bҥn. Bҥn có thӇ đưa
ra nhӳng đӅ nghӏ rҩt hay nhưng không có kӃt quҧ gì vì ngưӡi khác nghi ngӡ ý đӏnh cӫa bҥn và
giӳ thé chӫ. Hãy xem xét chính đӝng cơ cӫa mình, hãy chiӃm lòng tin cӫa ngưӡi khác và thұn
trӑng đưa ra nhӳng lӡi phê bình cҧ tích cӵc lүn tiêu cӵc.
· Sӵ hiӇu biӃt: Thӵc hiӋn phҧn hӗi là đӇ đҥt đưӧc sӵ hiӇu biӃt. Hãy chӍ rõ cho ngưӡi ta bӭc tranh
toàn cҧnh, đӯng nhӗi nhét vào óc ngưӡi ta mӝt đӕng chi tiӃt rӡi rҥc. Hãy tұp trung vào nhӳng kӃt
quҧ có ý nghĩa nhҩt, đӯng nghĩ rҵng mình phҧi có bәn phұn nói hӃt nhӳng điӅu mình nghĩ cho
ngưӡi khác nghe.

š:
 U-  * ) :!Q  
 
NӃu bҥn đang thuyӃt trình bҵng máy chiӃu rҩt hăng say trưӟc nhiӅu vӏ ³tai to mһt lӟn´ thì chӧt
phát hiӋn mӝt lӛi chính tҧ quá ngӟ ngҭn, nҵm ³chình ình´ trên màn chiӃu. Bҥn sӁ xӱ lý sao đây?

Trong hoàn cҧnh này, thành thӵc là cách tӕt nhҩt. Đӯng cӕ chӳa ngưӧng bҵng nhӳng lӡi giҧi thích dài dòng, lӕ bӏch.
Hãy thӯa nhұn lӛi morat này mӝt cách thҷng thҳn, ngҳn gӑn. Bҥn cũng có thӇ chӳa ngưӧng và hoá giҧi sӵ im lһng
cӫa thính giҧ bҵng mӝt lӡi nhұn lӛi hài hưӟc.

,á 1

6
%


  
%

#
7 ! '
!8
  9
:#
 $
,
,0+ 

Đӓ mһt, ngӗi im, mһt cúi gҵm xuӕng? Tҩt cҧ nhӳng hành đӝng đó càng khiӃn bҥn trӣ thành trò cưӡi cho cuӝc hӑp.
Bҥn càng cӕ lҭn trӕn, âm thanh sôi bөng càng trӣ nên nәi bұt và vô duyên hӃt sӭc. Dưӡng như cҧ phòng hӑp chӍ còn
nghe thҩy tiӃng ӑc ҥch cӫa bҥn.

Khôn ngoan nhҩt trong lúc này là thӇ hiӋn năng khiӃu hài hưӟc. Hãy khӁ nhún vai, mӍm cưӡi và nói: ³Có lӁ sau buәi
hӑp này, tôi phҧi đi tҥ lӛi vӟi cái bөng cӫa tôi ngay mӟi đưӧc!´

;< 5 6!8,# 
2!(=>  

 9:
 ,'
? 
  &

Dĩ nhiên bҥn có thӇ đә lӛi cho kӻ thuұt, lӛi mҥng và nhiӅu nguyên nhân khách quan khác. Tuy nhiên, ӣ đây vҩn đӅ
không phҧi là cái gì gây ra lӛi lҫm. Quan trӑng là bҥn cҫn phҧi thӯa nhұn trách nhiӋm cӫa mình ngay lұp tӭc và xin
lӛi vӅ ³tai nҥn´ này.

@A2$ B,0!
  91 4  C:2 " ?   &    D ,


Dù nhӳng gì bҥn nói vӅ sӃp là đúng, bҥn cҫn phҧi hiӇu rҵng mình đã phҥm phҧi 2 sai lҫm: nói xҩu ngưӡi khác sau
lưng và nói xҩu cҩp trên. Cách giҧi quyӃt hay nhҩt là nhanh chóng đӃn gһp riêng sӃp đӇ xin lӛi và bày tӓ sӵ hӕi hұn.
Tình huӕng này cũng có thӇ tҥo cơ hӝi cho bҥn và sӃp trò chuyӋn thұt cӣi mӣ vӅ viӋc tҥi sao bҥn lҥi thҩy sӃp khó ưa
đӃn thӃ.

EF  
6 
& & !
!=

#  G H !8!
C =!!I


 
 ,4  = "
#JK
 ö,  & ,
!
 4,0 
 =7G !8!
 B
,0
8! 

Ngay khi vӯa lӥ miӋng nói nhӳng điӅu không nên nói, bҥn chӧt nhұn ra ³kҿ thӭ 3´ vүn đang nghe bҥn nói. Lúc này,
đӯng tӓ thái đӝ giұt mình, chӝt dҥ rӗi im lһng không thӕt lên lӡi.

Cách tӕt nhҩt là vүn vӡ như không biӃt gì, vүn tiӃp tөc trò chuyӋn vӟi ngưӡi kia nhưng kín đáo chêm vào lӡi nói cӫa
mình vài lӡi ngӧi khen hoһc đánh giá tích cӵc vӅ ngưӡi thӭ ba. Chҷng hҥn bҥn đang nói: ³Ý kiӃn vӅ sҧn phҭm cӫa
cô ta có lӁ là quái đҧn nhҩt tӯ trưӟc tӟi nay mà tôi tӯng đưӧc biӃt´ thì phát hiӋn ra ngưӡi thӭ ba đang nghe. Bҥn vүn
điӅm nhiên tiӃp tөc câu chuyӋn: ³Tuy nhiên quҧ thұt ý tưӣng vӅ marketing cӫa cô ҩy lҥi tuyӋt vӡi. Tôi đang xem xét
liӋu mình có nên tӯ bӓ dӵ án cӫa mình đӇ quay sang kӃt hӧp nghiên cӭu ý tưӣng mӟi cùng cô ҩy´