NGÖÛA TAY CAÀU-XIN NGÖÔØI

Môùi sinh ra, haén raát traàn truï, moät

thaèng ngöôøi mieáng vaûi che mình cuõng
khoâng. Vôùi haén döôøng nhö taát caû ñeàu laø con
soá khoâng to ñuøng.
Theá ñaáy daàn daø vôùi thôøi gian, coù leõ
vì laø khoâng neân haén vôù laáy baát cöù caùi gì
trong taàm vôùi cuûa haén, roài ñöa voâ mieäng
nöõa chöù chaúng caàn bieát nhôùp hay saïch.
Chaéc haén nghó voâ mieäng, toáng xuoáng buïng
vaø taïi ñaây seõ laø nôi caát giöõ an toaøn nhaát
chaúng !
Vôùi thôøi aáu thô, haén thaáy gì cuõng
xin. Khoâng, phaûi noùi haén ñoøi cho baèng
ñöôïc thì ñuùng hôn. Lôùn leân, haén boû ñi caùi
thoùi cheøo cheïo ñoù ñi. Nhöng haén vaãn coøn
xin. Haén xin moät caùch töï nhieân, khoâng
ngöôïng nguøng xaáu hoå nhieàu thöù laém. Taát
caû nhöõng gì haén coù ñeàu do xin caû. Ñeán luùc
naøo ñoù, haén töï laäp. Vôùi caùi baûn ngaõ khaùc vôùi
luùc môùi sinh ra, vôùi thôøi thô aáu, khoâng deã
gì haén môû mieäng ra xin ñaâu. Haén suy nghó,
ñaén ño thaàm thoø thaàm thuït. Haén hoå ngöôi,
mong ngöôøi ta bieát haén caàn gì maø boá thí
phaét ñi cho roài, ñöøng ñeå haén môû mieäng
ngöûa tay. Nhöng ñôøi ñaâu phaûi theá, coù goõ
môùi coù môû chöù.
Trong tröôøng ñôøi meânh mang, haén
caøng caûm nghieäm töï haén chaúng coù gì caû.
Moïi caùi ñeàu do haén xin, hay 1 caùch naøo ñoù
ngöôøi ta ñaõ cho haén. Hay noùi theo kieåu: Taát
caû laø Hoàng AÂn hay nhö Phaoloâ thoát leân:
Toâi coù laø gì, cuõng laø nhôø ôn Chuùa (1Cr
15,10).
Döôùi ñaây laø ñoâi chuùt voøng vo tam
quoác, haén chæ suy tö ngoâng saùi muøa, ai hieåu
sao ñoù hieåu, nghó nhö theá naøo haén ñeàu maëc
xaùc. Haén vaãn taâm nieäm tieân vaøng haén vieát
laø vì haén vaø ai coù ñoïc ñöôïc maø ñoàng caûm
vôùi haén thì coi nhö haén trao taëng. Baèng
ngöôïc laïi, cöù traû laïi cho haén laø xong, khoâng
sao caû. Traû khoâng nhaát thieát laø phaûi gôûi laïi
cho haén, nhöng cöù vöùt soït raùc, quaúng ñi
thaät xa cho khuaát maét. Chæ theá thoâi !

1. Xin (Ask) Vaø Caàu (Pray) Coù Khaùc

Nhau Khoâng ?
Saùch Giaùo Lyù Coâng Giaùo vieát: “the
vocabulary of supplication in the New
Testament is rich in shades of meaning:
ask, beseech, plead, invoke, entreat, cry
out, even ‘struggle in prayer’” (soá 2623).
Töø Supplication ñöôïc Oxford
Advanced Learner’s dictionary ñònh nghóa:
a very humble request or prayer, moät lôøi
xin hay caàu nguyeän raát khieâm toán. Voán töø
request coù nghóa laø thænh caàu, ñeà nghò,...
nhöng ôû ñaây haén hieåu vôùi nghóa xin theo
Anh ngöõ laø ask [vì ask laø ñoäng töø thoâng
duïng nhaát duøng ñeå ñöa ra moät request
(thænh caàu)1]. Nhö vaäy töø supplication haøm
chöùa 2 nghóa xin (ask) vaø caàu (caàu nguyeän
= pray) ñoàng thôøi cuõng qua ñoaïn trích treân
thì trong Taân Öôùc töø supplication ñöôïc dieãn
ñaït caùch phong phuù baèng nhöõng bieán thaùi
(nhieàu nghóa = shades of meaning) khaùc
nhau trong ñoù coù ask (xin) vaø pray (caàu).
Tôùi ñaây coù veû nhö xin (ask) khaùc vôùi caàu
(pray). Thaät chuùng coù khaùc nhau ñaáy. Xin
laø toû yù muoán ngöôøi khaùc cho caùi gì hoaëc
cho pheùp laøm caùi gì2. Vaø töø ask ñöôïc ngöôøi
Anh ñònh nghóa: to request that sb gives or
does sth3..., nghóa laø (thænh caàu) ai ñoù cho
hay laøm 1 ñieàu gì ñoù. Coøn töø caàu coù nghóa
laø: to offer devout petition, thanks, etc., to

1
Ask is the most usual verb to describe making a request, sñd
muïc Ask phaàn cöùu chuù.
2
Nguyeãn Nhö YÙ (chuû bieân), Ñaïi Töø Ñieån Tieáng Vieät Nxb VH-
TT, 1999 muïx Xin.
3
Sñd, muïc Ask.
(God or an object of worship), daâng leân
Thöôïng Ñeá (hay 1 ñoái töôïng phöôïng thôø)
lôøi caàu xin, caûm taï... thaønh kính. Vaø ngöôøi
Vieät ta baûo: caàu laø xin (thaàn linh) ban cho
ñieàu mong öôùc: mong muoán hoaëc theo
ñuoåi4. Moät ñaøng, töø xin mang yù nghóa laø
mong muoán ñöôïc laøm hay coù caùi gì ñoù giöõa
phaøm nhaân vôùi nhau. Haén xin anh tieàn, aùo
quaàn... laø haén mong muoán anh cho haén
tieàn, aùo quaàn... Giöõa haén vôùi anh, phaøm
nhaân vôùi nhau thì haén duøng töø xin. Ñaøng
khaùc, töø caàu laø haén xin vôùi thaàn linh chöù
haén khoâng xin anh. Ít ra chuùng khaùc nhau
laø nhö vaäy.
Theá lieäu chuùng coù theå coù ñieåm
töông ñoàng vôùi nhau khoâng ? Voán xin laø
moät töø thuaàn Vieät vôùi nghóa nhö ñaõ noùi
treân. Vaø caàu laø töø Haùn Vieät mang 2 nghóa

4
Nguyeãn Nhö YÙ, sñd, muïc Caàu
thoâng duïng: ∂ Caàu töùc laø xin, • Caàu coøn coù
nghóa laø tìm. “Tìm, phaøm muoán ñöôïc caùi gì
maø heát loøng tìm toøi cho ñöôïc goïi laø caàu”5.
Ñieàu naøy noùi leân raèng trong caàu coù xin. Hay
xin thuoäc taäp hôïp caàu. Veà phaàn mình, Anh
ngöõ cuõng theå hieän ñöôïc ñieåm naøy. Töø ñieån
Larousse ñònh nghóa töø pray: when people
pray, they speak to God in order to give
thanks or ask for his help, khi ngöôøi ta caàu
nguyeän, hoï thöa chuyeän vôùi Thöôïng Ñeá
haàu daâng lôøi caûm taï hoaëc xin Ngaøi giuùp ñôõ.
Ñònh nghóa nhö vaäy gaàn vôùi Giaùo Lyù daïy.
Saùch Giaùo Lyù Coâng Giaùo daïy coù 5 hình thöùc
caàu nguyeän caên baûn, ñoù laø: chuùc tuïng
(blessing), xin ôn (petition), chuyeån caàu
(intercession), caûm taï (thanksgiving) vaø ca
ngôïi (praise) (x. soá 2644).

5
Thieàn Chöûu Haùn-Vieät töø ñieån Nxb Tp. HCM, 1993 tr. 333.
 ÔÛ ñaây haén nhìn chöõ xin vaø caàu
khoâng ôû goùc ñoä ngoân ngöõ hoïc. Nhöng chæ ôû
goùc ñoä haén laø keû ñi xin, ñi caàu ñeå nhaát
thoáng moät caùch xaùc quyeát laø trong caàu thí
coù xin, maø xin cuõng coù nghóa laø aên maøy
(beggar) nöõa ñaáy. Coù leõ haén ñieân roài, ai maø
chaû hieåu nhö theá. Song coù moät söï thaät: khi
noùi tôùi xin6 tôùi aên maøy laø ta chæ hình dung
ngay ra 1 thaèng ngöôøi raùch röôùi, ñoán maïc...
ñang ngöûa tay chôø boá thí. Chöù hoï khoâng heà
nghó tôùi moät haïng ñi xin, haén taïm goïi laø
“cao caáp”, hay laø “chaát löôïng cao” cuõng
ñöôïc. Ñöøng nghó haén chaâm bieám, gieãu côït
nheù. Traùi laïi haén raát traân troïng, kính neå
haïy naøy. Vì anh em ñoàng loaïi, vì lyù töôûng
cao ñeïp maø haïng naøy chaáp nhaän haï thaáp
mình ñi xin, thaäm chí chòu mieät thò, khinh
khi nöõa, chaúng haïn nhö moät Phanxicoâ

6
Xin khoûi baøn ñeán nhöõng keû aên xin voâ lieâm só ngaøy nay.
Atxidi,... Vaø cuõng vì leõ aáy maø hoï ñeâm ngaøy
“raise of their mind and heart to God or
request of good things from God” (St. John
Damascene), naâng loøng trí leân Thöôïng Ñeá
vaø caàu xin Ngaøi nhöõng söï toát laønh (cho hoï
vaø cho ngöôøi khaùc nöõa).
Moät söï thaät khaùc: caàu-xin laø moät leõ
soáng coøn nôi haén maø döôøng nhö haén luoân
muoán troán traùnh, phuû nhaän. (Seõ suy tö
ngoâng saùi muøa tieáp ôû döôùi ñaây). Nhöng ñaâu
coù ñöôïc !
Laïy Ngaøi, Thaùnh Augustinoâ baûo:
Man is a beggar before God, con ngöôøi laø
moät keû haønh khaát tröôùc Thieân Chuùa. Xin
cho con, moät caùch naøo ñoù, nhìn nhaän
khoâng hôn khoâng keùm caùi töông quan naøy
coøn coù giöõa con vôùi ñoàng loaïi xung quanh
nöõa: Coù theá con seõ thaám thía mình chæ laø
moät keû haønh khaát tröôùc Ngöôøi, tröôùc
ngöôøi, moät haønh khaát tích luõy kho taøng
treân Nöôùc Trôøi mai sau.

2. Ngöûa Tay Caàu-Xin Ngöôøi

a. Caàu (pray): ÔÛ ñaây haén
khoâng baøn veà Giaùo Lyù caàu nguyeän, maø chæ
xem thöû taïi sao caàu nguyeän laïi laø moät leõ
soáng coøn nôi haén. Xin cuõng noùi luoân, haén
giaõi baøy veà caàu nguyeän khoâng baèng caûm
nghieäm cuûa keû-nghieän-caàu-nguyeän ñaâu,
traùi laïi baèng taâm hoàn cuûa keû khoâ nöùt neû
chaân chim luùc naøo cuõng mong “Möa Trôøi”.
Theá ñaáy, ñaát haïn mong Möa Trôøi vaø seõ vui
thoaû laøm sao trong caûm nghieäm ñöôïc Trôøi
ñoùi ñeán. Noùi ñuùng hôn trong nhöõng doøng
haøn huyeân naøy haén xem laïi taïi sao caàu
nguyeän laø 1 noãi nieàm thao thöùc trong haén.
Vaø ai daùm ñaûm baûo maûnh ñaát loøng ñöôïc
möa Trôøi töôùi goäi kia seõ khoâng coøn coù ngaøy
haïn haùn nöõa. YÙ haén muoán noùi raèng loøng
ñöôïc thaám nhuaàm aân tình vaø daâng traøo söùc
vöôn leân ñoù laïi seõ khoâng coù ngaøy hoaù ra
khoâ caèn chai cöùng. Vaø con ngöôøi ta hôn loaøi
vaät ôû choã laø khoâng ngöøng vöôn leân, vöôn
leân roài laïi vöôn leân. Vöôn leân ñeå “laáy Thaàn
höôùng daãn Thòt”7 (Xaùc). Coù theá môùi mong
gioáng Ñaáng treân cao ñöôïc. Ñuùng laø ñöôøng
thieâng lieâng laø “ñöôøng leân voi xuoáng choù” !

Š Caàu nguyeän, ñi tìm chính mình:

“Con ngöôøi laø moät maàu nhieäm,
tröôùc heát vì noù laø 1 thöù bieân giôùi giöõa hai
theá giôùi - ..., nhö moät thöù chaân trôøi vaø giôùi
haïn caùc vaät höõu hình vaø caùc vaät voâ hình.
Noù chìm saâu trong xaùc thòt; nhöng laïi ñöôïc
taùc thaønh baèng thaàn khí; noù nghieâng veà
vaät chaát, nhöng laïi ñöôïc thu huùt veà phía

7
x. Hoaønh Sôn, Thaàn hoïc thieâng lieâng, taäp 1, Nxb Tp. HCM,
1996, tr. 13-36.
Thieân Chuùa; lôùn leân trong thôøi gian,
nhöng hít thôû caùi vónh cöûu; noù laø moät höõu
theå cuûa thieân nhieân vaø cuûa theá giôùi, nhöng
noù sieâu vieät treân vuõ truï baèng söï töï do cuûa
noù vaø khaû naêng keát hieäp vôùi Thieân Chuùa”8.
Moät ñoaïn saùch raát thuù vò. Vaâng, con ngöôøi
laø thöïc theå caû xaùc laãn thaàn. Noù ñaâu chæ ñôn
giaûn; laøm vieäc, aên uoáng, nguû nghæ... phuïng
söï cho caùi Xaùc. Nhöng con ngöôøi coøn coù
nhu caàu maø cuõng laø nhieäm vuï nöõa, ñoù laø
phuïng söï caùi Thaàn, moät söï quy ngaõ, höôùng
vaøo beân trong. Ñaây laø phaàn quan troïng laém
ñaáy, khoâng coù phaàn naøy laø ñaùnh maát söï ñaày
ñuû cuûa 2 chöõ nhaân vò. Noùi theá khoâng coù
nghóa laø anh coù noù thì anh ñaõ laø moät nhaân
vò thöïc söï troøn ñaày ñaâu.

8
Jean Mouroux, Quan nieäm Kitoâ giaùo veà con ngöôøi, Traàn Thaùi
Ñænh vaø Nguyeãn Bình Tónh dòch, ÑCV Hueá, Löu haønh noäi boä,
1991, tr. 372-373.
 Vaäy ñoù, trong thieân chöùc laøm ngöôøi,
haén caûm thaáy thieáu thieáu neáu khoâng tìm
ñeán moät caùi mình ôû beân trong. “Mình ñaáy
nhöng laïi khaùc vôùi mình”9. Noùi theo ngoân
ngöõ nhaø Phaät thì ñaây laø moät söï giaùc ngoä, laø
vieäc haõy thaép ñuoác leân maø ñi, hay noùi moät
caùch khaùc laø thöùc tænh. Chính vieäc quy ngaõ
thöùc tænh naøy seõ quy ñònh haønh ñoäng cuûa
haén. Haén caøng ñi vaøo coõi toái saâu beân trong
thì ñôøi haén seõ caøng coù cô may tieán gaàn ñeán
möùc thaäp toaøn trong ñôøi soáng. Vì chöng
caøng ñi vaøo beân trong haén thaáu nhaän caøng
roõ con ngöôøi thöïc cuûa haén, moät con ngöôøi
khoâng bôûi nhöõng danh töø roãng tueách maø
ngöôøi ta gaùn cho noù. Moät baùc só, moät kyõ
sö,... moät thaèng chaên traâu, moät ñöùa ôû,... chaû
yù nghóa gì caû. Taïi sao caùi töø “kyõ sö” laïi hay
ho, haáp daãn hôn caùi töø “chaên traâu” nhæ ? Taïi

9
Hoaønh Sôn, sñd, tr. 192.
sao chöõ “haïnh phuùc”, chöõ “giaøu sang” laïi
naëng kyù laøm ngöôøi ta saùng maét meâ thích,
trong khi ñoù ngöôøi ta laïi gheâ tôûm chöõ “ñau
khoå”, chöõ “ngheøo” v... v... Moät caùi danh laø
gì maø khieán ngöôøi ta khoâng theå bieän bieät
ñaâu laø thöïc giaû, laøm cho caùi Chaân Dieän Muïc
voán ñaõ “mô hoà” caøng theâm “mô hoà” ra. Caùi
danh töø töï noù chöa noùi leân ñöôïc gì caû, theá
taïi sao ta laïi cöù soáng theo nhöõng danh töø
ngöôøi khaùc phuû leân ta nhæ ? Ñeán ñaây, ñöøng
nghó haén muoán laøm ñeä töû cuûa Laõo Töû vôùi
thuyeát voâ vi, voâ ngoân, baát tranh,... nhöng
haén ñoàng yù vôùi ai ñoù cho raèng nhöõng
thuyeát naøy thaâm saâu khoâng mang boùng
daùng cuûa söï bi quan, yeám theá, caàu an...
Ngaãm nghó nhö theá ñeå noùi leân raèng cuoäc
ñôøi ta ñöøng soáng treân caùi nhaõn maø ngöôøi
khaùc gaén leân cho mình, nhöng haõy soáng
vôùi chính caùi mình thaät nôi mình. Coù theá
môùi khoâng baùn ñöùng caùi thieân chöùc laøm
ngöôøi maø Thöôïng Ñeá ñaõ yeâu thöông ban
cho.
Quaû thaâm saâu laém khi Khoång Töû
baûo: Vi nhôn nan, vi nhôn nan !, laøm
ngöôøi khoù laém, laøm ngöôøi khoù laém !
Haén raát thích nhaän xeùt saâu ñaây cuûa
Laâm Ngöõ Ñöôøng: “Sau nhieàu naêm nghieân
cöùu vaên hoïc vaø trieát hoïc Trung Hoa, toâi
thaáy lyù töôûng cao nhaát cuûa hoï thôøi naøo
cuõng laø con ngöôøi ñaït quan, saùng suoát tænh
ngoä, nhôø vaäy tö caùch coù theå traùnh ñöôïc
nhöõng duï doã cuûa danh lôïi maø bieát laïc
thieân tri meänh. Cuõng nhôø tinh thaàn ñaït
quan ñoù, hoï coù yù thöùc veà töï do, bieát yeâu söï
phoùng laõng, söï nhaøn taûn, coù caùi ñaïo coát vaø
moät thaùi ñoä laõnh ñaïm”10. Vôùi nhaän xeùt naøy
cuûa hoï Laâm haén caøng rung ñuøi vôùi tö töôûng

10
Laâm Ngöõ Ñöôøng, Soáng ñeïp, Nguyeãn Hieán Leâ dòch, Nxb VH,
1996 tr. 15-16.
cuûa Cha Anthony de Mello, ñaëc bieät qua
cuoán “Thöùc Tænh”11. Moät söï tænh ngoä cuûa
daân toäc Trung Hoa, moät söï thöùc tænh cuûa
Cha Antoân, moät söï höôùng thöôïng phoùng
laõng cuûa 1 daân toäc dò giaùo ñoà12, moät söï
höôùng leân, leân Ñaáng Toái Cao trong töï do
yeâu thöông cuûa moät Tu só Coâng Giaùo13. Coù
leõ nhöõng ñieàu naøy ñeàu ñuïng chaïm tôùi töøng
ngöôøi, töøng nhaân vò khoâng rieâng ai caû. Ñeå
minh hoaï cho tö töôûng cuûa Cha Antoân, xin
môøi cuøng thöôûng laõm caâu chuyeän “Thöùc
tænh”14:
Ngöôøi ta ñaït ñöôïc ôn cöùu ñoä baèng
haønh ñoäng hay baèng chieâm ngaém ?

11
Môøi baïn haõy tìm ñoïc noù ñi.
12
Khoâng phaûi laø Coâng Giaùo.
13
Cha Antoân laø 1 Tu só doøng Teân.
14
Haén ñaõ coá tìm moät minh hoïa trong cuoán Thöùc Tænh ñeå trích
daãn nhöng khoâng ra, ñaønh möôïn caâu chuyeän cuøng nhan ñeà vôùi
cuoán saùch ñoù trong taäp truyeän “Munite of Wisdom” cuûa Cha
Antoân do Vöông Truùng Hieáu tuyeån dòch, coù dòch laïi ñoâi chuùt,
Nxb Vaên Ngheä, 1996 tr. 62.
 “Khoâng baèng gì caû. Ôn cöùu ñoä ñeán
töø söï chính giaùc”.
“Chính giaùc gì vaäy”.
“Ñoù laø sôïi daây chuyeàn vaøng anh ao
öôùc coù ñöôïc ñang naèm treân coå anh, coøn
con raén anh quaù sôï haõi thì chæ laø 1 sôïi daây
naèm döôùi ñaát”.
Coù leõ haén khoâng bieát mình ñang
vieát gì roài ñoù. Vaâng, haén doâng daøi lung tung
chæ vì muoán: naøy, haõy “thöùc tænh”, haõy
“tænh ngoä”, nhaän ra mau trong caùi thaân xaùc
kia coøn coù 1 caùi mình khaùc ñang caàn mi
soáng cho, vì vaø vôùi.
Theá coù lieân quan gì tôùi caàu nguyeän
khoâng nhæ ? Cha Hoaøng Só Quyù baûo ñi vaøo
nhöõng taâm tình ca tuïng, tri aân, toân thôø vaø
phuïng söï chính laø caàu nguyeän, laø neàn taûng
cuûa moïi caàu nguyeän vaäy15. Vaø ñaây cuõng laø
nhöõng hình thöùc caàu nguyeän caên baûn nhö
Giaùo Lyù daïy. Laøm sao haén coù theå bieát vaø
soáng taâm tình töông quan “ngaøi vôùi ta – ta
vôùi Ngaøi” neáu khoâng ñi vaøo nhöõng taâm
tình ñoù. Khoâng oån roài, ñi vaøo nhöõng taâm
tình laø caàu nguyeän chöù ñaâu phaûi caàu nguyeän
roài môùi coù ñöôïc nhöõng taâm tình aáy ! Anh
laäp luaän nghe veû coù lyù ñaáy. Nhöng thöïc teá
ñaâu phaûi theá, khoâng phaûi coù taâm tình roài
môùi caàu nguyeän, nhöng caøng ñi vaøo caàu
nguyeän, thì taâm tình caøng daâng cao, taâm
tình caøng daâng cao thì caàu nguyeän caøng
saâu. Moät söï töông hoã daàn thoáng thieát.
Theá ñaáy, haén caàu nguyeän, ñi vaøo
nhöõng taâm tình nhö theá laø haén ñang nhìn
nhaän coù moät töông quan “Ngaøi vôùi ta (caùi

15
X. Hoaønh Sôn, Tín Lyù Tinh Yeáu, Nxb Tp. HCM 1996, tr. 128-
129.
mình khaùc mình) – ta vôùi Ngaøi”. Töø söï
nhìn nhaän naøy trong coõi loøng laéng ñoïng
haén seõ thaáy mình traàn truïi, 1 thaân xaùc traàn
truïi, 1 nhaân vò cuõng traàn truïi noát tröôùc
Ngaøi. Xin thöa, haén loøng thoøng chæ coát noùi
leân ñieåm ñoù. Haén muoán ñi tìm mình, moät
caùi mình thaät vaø trong caàu nguyeän, laø caùch
toát nhaát ñaët mình tröôùc Ngaøi, haén môùi hôõi
oâi; mình chæ laø vaäy ñoù !
Caàu nguyeän khoâng phaûi laø thieát
thaân sao ñöôïc, moät khi noù giuùp haén khaùm
phaù ra con ngöôøi thaät cuûa haén.
Laïy Ngaøi, Ngaøi ñaõ thöông taïo döïng
con theo hình aûnh cuûa Ngaøi, laïi coøn cho
con ñöôïc laøm döôõng töû cuûa Ngaøi nöõa chöù.
Trong Ngaøi con ngöôøi môùi tuyeät vôøi laøm
sao ! Xin cho con bieát luoân tìm soáng vôùi caùi
mình thaät cuûa mình, caùi mình maø Ngaøi ñaõ
phuù vaøo thaân xaùc naøy.
 Š Caàu nguyeän, möu caàu cöùu caùnh
Coù ngöôøi baûo; Life is nasty, brutish
and short, ñôøi ngöôøi ngaén nguûi, daõ thuù vaø oâ
troïc. Ñuùng laém khi phaùt bieåu nhö vaäy neáu
trong cuoäc soáng laém noãi nhieâu kheâ naøy maø
laïi phuû nhaän caùi Mình khaùc trong mình.
Coù gì ñaâu caùi voøng sinh-bieät-laõo-
beänh-töû luaån quaån, moät chuoãi daøi vôùi muoân
vaøng theá thaùi nhaân tình, moät con ngöôøi
khoâng thoaùt khoûi thaát tình luïc duïc16, moät
cuoäc sinh toàn nguïp laën trong beán meâ v...
v... Ñaõ sinh ra, haén ngoäp trong bieån ñôøi
nhö theá. Khoâng laï gì moät söï buoâng suoâi
phoù maëc. Hay ngaäm nguøi nhö Töï Ñöùc:
“Söï ñôøi ngaãm nghó, nghó maø gheâ
Soáng uyû ra thaùc roài laïi veà.”

16
Thaát tình: hyû, noä, ai, cuï, aùi, oá, duïc.
Luïc duïc: saéc, thanh, höông, vò, suùc, phaùp.
 Chaúng leõ cuoäc ñôøi naøy chæ coù vaäy
thoâi sao ?
Ngöôøi xöa baûo: “sinh kyù, töû quy”.
Khoâng bieát töø ñaâu maø ngöôøi ta ñuùc keát
thaønh moät caâu khaùi quaùt quy luaät ñôøi ngöôøi
nhö vaäy ? Haún hoï phaûi ñaõ caûm nghieäm
thaám thía caùi chieàu saâu taâm linh trong ñôøi
ngöôøi. Bieát raèng soáng treân ñôøi naøy laø taïm
bôï, phuø du, soáng laø höôùng veà moät cuøng
ñích vónh cöûu, vì vaäy khi cheát, keát thuùc
cuoäc ñôøi traàn theá naøy, chaám döùt kieáp taàm
gôûi ñeå veà, veà vôùi moät thöïc taïi ñuùng cuûa
mình. Khi baét ñaàu soáng thöïc taïi naøy thì
môùi laø ñieàu quan troïng, quyù baùu. Vì theá coøn
coù caùch noùi khaùc ñoàng nghóa vôùi caâu “sinh
kyù, töû quy”, ñoù laø “sinh kyù, thaùc quyù”. Töïa
hoà nhö ngöôøi ta ñaõ bieát chaéc 1 cöùu caùnh, 1
keát thuùc phaûi coù haäu (happy end) cho ñôøi
ngöôøi choùng qua naøy, neân hoï môùi traân
troïng, quyù söï ra ñi töø giaõ coõi ñôøi naøy ñeå ñeán
1 beán bôø haïnh phuùc tröôøng cöûu. Neáu
khoâng theá thì laøm sao thaùc maø quyù ñöôïc ?
Ngöôøi beân ta laø theá, coøn beân taây
cuõng chaû khaùc chi maáy ñaâu. Töø thôøi
Socrates (469-399 BC) maø oâng ñaõ khaúng
ñònh con ngöôøi coù lyù trí vaø ñaët bieät laø coù
linh hoàn. Muïc ñích laøm, cuûa ñôøi ngöôøi laø
kieän toaøn caùi linh hoàn ñoù. Vaø moät caûm
nghieäm ruùng ñoäng cuûa 1 ngöôøi con hoang
ñaøng, khoâng phaûi ngöôøi con hoang ñaøng
trong nguï ngoân cuûa Chuùa Gieâsu ñaâu, maø 1
ngöôøi con hoang thöïc söï ñaõ töøng soáng vaø
noùi leân noãi nieàm cuûa mình, ngöôøi aáy laø
Thaùnh Augustinoâ vaäy. Sau quaõng ñôøi ñi
hoang traùc taùng, trôû veå, thaùnh nhaân ñaõ
thöa leân vôùi Thöôïng Ñeá ngay trong ñaàu
cuoán Töï thuù raèng: “Thöôïng Ñeá ñaõ döïng
neân ta vì Ngaøi, vaø taâm hoàn ta luoân xao
xuyeán cho tôùi khi ñöôïc nghæ yeân trong
Ngaøi”. Khoâng phaûi deã gì phaùt bieåu caâu ñoù
ñaâu vaø cuõng chaúng deã gì caûm neám heát caâu
ñoù. Ít ra phaûi nghieäm caû thaät saâu caùi thöïc
taïi taâm linh huyeàn nhieäm nôi mình ñaõ.
Phaûi nhaän ra nhu caàu soáng cho taâm linh
nöõa. Coù theá môùi daùm noùi ñöôïc nhö Thaùnh
Theùreùse de Liseux: “toâi khoâng cheát, toâi ñi
veà coõi soáng”, “ñi ñeán ngöôõng cöûa vónh
haèng, nôi maø hy voïng haïnh phuùc khoâng
bao giôø tan bieán” (Tagore, Gitanjali,
LXXVII).
Phaûi chaêng cöù ñi, cöù thaùc caùi laø quy
laø veà vôùi coõi phuùc vónh haèng ? Chaéc chaén
khoâng phaûi theá. Ñaây laø vaán ñeà haén quan
taâm, laø leõ soáng coøn nôi haén. Moät ñôøi ngöôøi
ñaâu ñôn giaûn “soáng uyû ra thaùc, roài laïi veà”.
Nhöng phaûi soáng cho ra soáng vaø veà cho ra
veà. Vaø ñaây cuõng laø moät heä luaän theo nhau.
Vieäc haén soáng seõ quyeát ñònh cho vieäc haén
veà. Moät phaàn trong caùi voøng luaân hoài cuûa
Phaät laø vaäy ñoù. Soáng toát, laø anh ñöôïc
thöôûng (kieáp khaùc thaønh Ksatriya17 roài
Brahmin18 sau ñoù laø gì gì ñoù nöõa chaû ai
bieát). Soáng xaáu laø phaûi bò ñoaï ñaày (kieáp
khaùc thaønh choù, meøo, traâu, ngöïa,...). Anh
muoán mình thaønh traâu, ngöïa hay thaønh
Brahmin... ? Anh muoán bò ñoaï ñaày hay
ñöôïc thöôûng ? Tuyø anh ñaáy !
Phaàn haén, daãu laø gì chaêng nöõa,
cuõng luoân muoán möu caàu 1 cöùu caùnh,
muoán tìm moät keát thuùc coù haäu (happy
end). Xin hieåu cho cöùu caùnh ôû ñaây khoâng
chæ laø beân kia theá giôùi, nhöõng coøn laø cöùu
caùnh trong thöïc taïi naøy nöõa, moät cöùu caùnh
cho caùi mình khaùc cuûa haén trong con ngöôøi
haén ñang soáng. Vôùi nieàm tin thì ñaây laø ñieàu
caàn vaø phaûi laøm ñeå vöøa coù lôïi cho haén vöøa
laøm thoaû loøng Ñaáng haén toân thôø ñang

17
Kshatriya: nhöõng ngöôøi caàm quyeàn (vua chuùa) vaø caùc chieán
binh.
18
Brahmin: caùc tu só, caùc thaày giaùo, caùc nhaø laøm luaät.
troâng chôø haén ñöôïc nhö vaäy trong yeâu
thöông.
“Haõy kieám tìm chính mình, hôõi con
ngöôøi; haõy tìm kieám con ngöôøi thaät cuûa
mình. Ngöôøi ñi kieám tìm seõ gaëp ñöôïc
chính mình trong Thieân Chuùa”. (Thaùnh
Augustinoâ). Vaâng trong Thieân Chuùa môùi
tìm gaëp ñöôïc con ngöôøi thaät cuûa mình. Vaø
cuõng chæ trong Thieân Chuùa môùi coù ñöôïc
cöùu caùnh ñang mong moûi. Seõ khoâng toaøn
sôû nguyeän neáu taùch mình ra khoûi töông
quan “Ngaøi-vôùi-ta-ta-vôùi-Ngaøi”. Ñeå kieän
toaøn hôn cöùu caùnh thì haén phaûi xieát chaët
hôn caùi töông quan aáy. Laøm sao xieát chaët
cho ñöôïc moät khi haén khoâng thieát thaân keát
hieäp vôùi Ngaøi. Vaø vieäc ñi vaøo keát hieäp thieát
thaân chính laø caàu nguyeän vaäy.
Caàu nguyeän laø leõ soáng coøn, laø nieàm
thao thöùc trong haén vì haén muoán ñöôïc
“bieát mình, bieát Ngaøi” (Thaùnh Augustinoâ),
bieát ñöôïc moái töông quan “Ngaøi-vôùi-ta-ta-
vôùi-Ngaøi” maø coøn laø töông quan “Cha-vôùi-
con-con-vôùi-Cha” moät töông quan phuï töû
thoáng thieát nöõa. Theo ñoù haén seõ soáng ñuùng
vôùi nhaân vò, vôùi caùi mình khaùc nôi haén.
Ñöôïc nhö vaäy haén seõ soáng cuoäc ñôøi hieän taïi
“ñaït quan, coù yù thöùc veà töï do, bieát yeâu söï
phoùng laõng, söï nhaøn taûn, coù caùi ñaïo coát vaø
moät thaùi ñoä laõnh ñaïo”. Hôn theá nöõa, vôùi caùi
naëng neà yeáu heøn cuûa Xaùc, haén vaãn mong
ñöôïc cöùu ñoä, cöùu ñoä vôùi haén laø ñöôïc soáng
troïn haûo tình “Cha-con-con-Cha” trong töï
do yeâu thöông. Ñôøi ngoâng cuûa haén laø vaäy
ñoù !
Laïy Chuùa cuûa loøng bao dung yeâu
thöông, con coøn hít thôû laø coøn mong ñöôïc
caûi hoaù töï taân trong Ngaøi. Xin ñöøng boû maëc
con, vaø cuõng ñöøng bao giôø ñeå con boû cuoäc
giöõa nhöõng ña ñoan cuûa phaän ngöôøi.
Thaùnh Anphongsoâ Ligoâri baûo: “ai caàu
nguyeän chaéc chaén seõ ñöôïc cöùu ñoä; ai
khoâng caàu nguyeän chaéc chaén seõ bò aùn
phaït”. Con theo thöùc vôùi caàu nguyeän laø con
muoán ñöôïc cöùu ñoä, nhöng khoâng ñoàng
nghóa vôùi vieäc con sôï aùn phaït. Con khoâng
sôï aùn phaït, nhöng con chæ sôï baùn ñöùng
“tình cha yeâu con”. Tình Thaäp töï giang tay
treân ñoài cao vaãy goïi con töø bao naêm. Khoâng
bieát ñeán khi naøo tình con phieâu laõng seõ
chan hoaø ñoàng ñieäu vôùi tình Cha trong gioït
yeâu noàng chaùy. Mong laém thay ! Mong laém
thay !
b. xin (ask):

(coøn nöõa)

GiantranToiVoiToi