You are on page 1of 71

Ph¹m ngäc s¬n

Ph−¬ng ph¸p gi¶i bμi tËp


tr¾c nghiÖm

Dïng cho häc sinh «n luyÖn thi ®¹i häc n¨m 2008

Hμ néi - 2008
PhÇn mét : Ho¸ häc v« c¬

Chuyªn ®Ò 1
Ph−¬ng ph¸p ¸p dông §Þnh luËt b¶o toμn khèi l−îng

I- Néi dung ®Þnh luËt b¶o toμn khèi l−îng


Tæng khèi l−îng c¸c chÊt tham gia ph¶n øng b»ng tæng khèi l−îng s¶n phÈm.
VÝ dô : trong ph¶n øng A + B → C + D
Ta cã : mA + mB = mC + mD
B

- HÖ qu¶ 1 : Gäi mT lµ tæng khèi l−îng c¸c chÊt tr−íc ph¶n øng, mS lµ tæng khèi
l−îng c¸c chÊt sau ph¶n øng. Dï cho ph¶n øng x¶y ra võa ®ñ hay cã chÊt d−, hiÖu
suÊt ph¶n øng nhá h¬n 100% th× vÉn cã mS = mT.
- HÖ qu¶ 2 : Khi cation kim lo¹i kÕt hîp víi anion phi kim ®Ó t¹o ra c¸c hîp chÊt
(nh− oxit, hi®roxit, muèi) th× ta lu«n cã :
Khèi l−îng hîp chÊt = khèi l−îng kim lo¹i + khèi l−îng anion.
- HÖ qu¶ 3 : Khi cation kim lo¹i thay ®æi anion t¹o ra hîp chÊt míi, sù chªnh lÖch
khèi l−îng gi÷a hai hîp chÊt b»ng sù chªnh lÖch vÒ khèi l−îng gi÷a c¸c cation.
- HÖ qu¶ 4 : Tæng khèi l−îng cña mét nguyªn tè tr−íc ph¶n øng b»ng tæng khèi
l−îng cña nguyªn tè ®ã sau ph¶n øng.
- HÖ qu¶ 5 : Trong ph¶n øng khö oxit kim lo¹i b»ng CO, H2, Al
+ ChÊt khö lÊy oxi cña oxit t¹o ra CO2, H2O, Al2O3. BiÕt sè mol CO, H2, Al
tham gia ph¶n øng hoÆc sè mol CO2, H2O, Al2O3 t¹o ra, ta tÝnh ®−îc l−îng oxi
trong oxit (hay hçn hîp oxit) vµ suy ra l−îng kim lo¹i (hay hçn hîp kim lo¹i).
+ Khi khö oxit kim, CO hoÆc H2 lÊy oxi ra khái oxit. Khi ®ã ta cã :
n O ( trong oxit ) = n CO = n CO2 = n H 2O

¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng tÝnh khèi l−îng hçn hîp oxit ban
®Çu hoÆc khèi l−îng kim lo¹i thu ®−îc sau ph¶n øng.
II- Bμi tËp minh ho¹
Bµi 1. Cho 24,4 gam hçn hîp Na2CO3, K2CO3 t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch
BaCl2. Sau ph¶n øng thu ®−îc 39,4 gam kÕt tña. Läc t¸ch kÕt tña, c« c¹n dung dÞch
thu ®−îc m gam muèi clorua. m cã gi¸ trÞ lµ
A. 2,66 B. 22,6
C. 26,6 D. 6,26
H−íng dÉn gi¶i.
n BaCl2 = n BaCO3 = 0,2 (mol)

¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng : m hh + m BaCl2 = mkÕt tña + m

=> m = 24,4 + 0,2.208 - 39,4 = 26,6 gam


§¸p ¸n C.
Bµi 2. Hßa tan 10,14 gam hîp kim Cu, Mg, Al b»ng mét l−îng võa ®ñ dung dÞch
HCl thu ®−îc 7,84 lÝt khÝ A (®ktc) vµ 1,54 gam chÊt r¾n B vµ dung dÞch C. C« c¹n
dung dÞch C thu ®−îc m gam muèi, m cã gi¸ trÞ lµ :
A. 33,45 B. 33,25
C. 32,99 D. 35,58
H−íng dÉn gi¶i. Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng :

m = m(Al+ Mg) + mCl−


= (10,14 − 1,54) + 0, 7.35,5 = 6, 6 + 24,85 = 33, 45 (gam)

§¸p ¸n A
Bµi 3. Hßa tan hoµn toµn 10 gam hçn hîp Mg vµ Fe trong dung dÞch HCl d− thÊy
t¹o ra 2,24 lÝt khÝ H2 (®ktc). C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng thu ®−îc gam muèi
khan. Khèi l−îng muèi khan thu ®−îc lµ
A. 1,71 gam B. 17,1 gam
C. 3,42 gam D. 34,2 gam
H−íng dÉn gi¶i.
2, 24
Theo ph−¬ng tr×nh ®iÖn li n Cl− = n H+ = 2n H2 = 2. = 0, 2 (mol)
22, 4

=> m muèi = m kim lo¹i + m Cl− = 10 + 0,2.35,5 = 17,1 (gam)

§¸p ¸n B.
Bµi 4. Trén 5,4 gam Al víi 6,0 gam Fe2O3 råi nung nãng ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng
nhiÖt nh«m. Sau ph¶n øng ta thu ®−îc m gam hçn hîp chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 2,24 gam B. 9,40 gam
C. 10,20 gam D. 11,40 gam
H−íng dÉn gi¶i. Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng :
mhh sau = mhh tr−íc = 5,4 + 6,0 = 11,4 (gam)
§¸p ¸n C.
Bµi 5. Cho 0,52 gam hçn hîp 2 kim lo¹i Mg vµ Fe tan hoµn toµn trong dung dÞch
H2SO4 lo·ng, d− thÊy cã 0,336 lÝt khÝ tho¸t ra (®ktc). Khèi l−îng hçn hîp muèi
sunfat khan thu ®−îc lµ
A. 2 gam B. 2,4 gam
C. 3,92 gam D. 1,96 gam
H−íng dÉn gi¶i. Ta cã muèi thu ®−îc gåm MgSO4 vµ Al2(SO4)3. Theo ®Þnh luËt
b¶o toµn khèi l−îng :
0,336
m muèi = m Kim lo¹i + mSO2− .Trong ®ã n SO2- = n H2 = = 0, 015 (mol)
4 4
22, 4
m muèi = 0,52 + 0, 015.96 = 1, 96 gam

§¸p ¸n D
Bµi 6. Cho 2,81 gam hçn hîp A gåm 3 oxit Fe2O3, MgO, ZnO tan võa ®ñ trong
300 ml dung dÞch H2SO4 0,1M. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng, khèi l−îng hçn
hîp c¸c muèi sunfat khan t¹o ra lµ
A. 3,81 gam B. 4,81 gam
C. 5,21 gam D. 4,8 gam
H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng :
moxit + m H2SO4 = m muèi + m H2O
⇒ m muèi = moxit + m H2SO4 - m H2O
Trong ®ã : n H2O = n H2SO4 = 0,3.0,1= 0, 03 (mol)
m muèi = 2,81+ 0.03.98 - 0, 03.18 = 5, 21(gam)
§¸p ¸n C.

Bµi 7. Thæi mét luång khÝ CO d− qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp gåm CuO,
Fe2O3, FeO, Al2O3 nung nãng thu ®−îc 2,5 gam chÊt r¾n. Toµn bé khÝ tho¸t ra sôc
vµo n−íc v«i trong d− thÊy cã 15 gam kÕt tña tr¾ng. Khèi l−îng cña hçn hîp oxit
kim lo¹i ban ®Çu lµ
A. 7,4 gam B. 4,9 gam
C. 9,8 gam D. 23 gam
H−íng dÉn gi¶i. C¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc :

to
MxOy + yCO ⎯⎯→ xM + yCO2
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
Ta cã :
m oxit = m kim lo¹i + m oxi
15
Trong ®ã n O = n CO = n CO2 = n CaCO3 = = 0,15 (mol)
100
m oxit = 2, 5 + 0,15.16 = 4, 9 (gam)

§¸p ¸n B
Bµi 8. Chia 1,24 gam hçn hîp hai kim lo¹i cã hãa trÞ kh«ng ®æi thµnh hai phÇn
b»ng nhau :
- PhÇn 1: bÞ oxi hãa hoµn toµn thu ®−îc 0,78 gam hçn hîp oxit.
- PhÇn 2: tan hoµn toµn trong dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®−îc V lÝt H2
(®ktc). C« c¹n dung dÞch thu ®−îc m gam muèi khan.
1. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 2,24 lÝt B. 0,112 lÝt
C. 5,6 lÝt D. 0,224 lÝt
2. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 1,58 gam B. 15,8 gam
C. 2,54 gam D. 25,4 gam
H−íng dÉn gi¶i.
1. Ta nhËn thÊy, khi kim lo¹i t¸c dông víi oxi vµ H2SO4, sè mol O2- b»ng SO42-,
hay : n O = n SO2− = n H2 .
4

1, 24
Trong ®ã mO = moxit − m kim lo¹i = 0, 78 − = 0,16 (gam)
2
0,16
n H2 = n O = = 0, 01 (mol). V = 0, 01.22, 4 = 0, 224 (lÝt)
16
§¸p ¸n D
1, 24
2. m muèi = m Kim lo¹i + mSO2 − = + 0, 01.96 = 1,58 (lÝt)
4 2
Bµi 9. Hßa tan hoµn toµn 20 gam hçn hîp Mg vµ Fe vµo dung dÞch axit HCl d−
thÊy cã 11,2 lÝt khÝ tho¸t ra (®ktc) vµ dung dÞch X. C« c¹n dung dÞch X th× khèi
l−îng muèi khan thu ®−îc lµ
A. 35,5 gam. B. 45,5 gam.
C. 55,5 gam. D. 65,5 gam
11,2
H−íng dÉn gi¶i. n H2 = = 0,5 ⇒ n HCl = 2n H2 = 2.0,5 = 1 mol
22,4

¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng, mKL+ mHCl = mMuèi + mHi®ro
m muèi = m kim lo¹i + m HCl − m H2

mmuèi = 20 + 1.36,5 - 2.0,5 = 55,5 (gam).


§¸p ¸n A.
Bµi 10. Sôc hÕt mét l−îng khÝ clo vµo dung dÞch hçn hîp NaBr vµ NaI, ®un nãng
thu ®−îc 2,34 g NaCl. Sè mol hçn hîp NaBr vµ NaI ®· ph¶n øng lµ:
A. 0,1 mol B. 0,15 mol
C. 0,02 mol D. 0,04 mol

H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng :
2,34
nNaBr + nNaI = nNaCl = = 0,04 mol.
58,5
§¸p ¸n D
Bµi 11. Hoµ tan hÕt 38,60 gam hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M trong dung dÞch
HCl d− thÊy tho¸t ra 14,56 lÝt H2 (®ktc). Khèi l−îng hçn hîp muèi clorua khan thu
®−îc lµ
A. 48,75 gam B. 84,75 gam
C. 74,85 gam D. 78,45 gam
H−íng dÉn gi¶i. Ta cã m Muèi = m Kim lo¹i + mCl −

2.14,56
Trong ®ã n Cl = n HCl = 2n H =
− = 1,3(mol) . m = 38,6 + 1,3.35,5 = 84,75 (g).
2
22, 4

§¸p ¸n B
Bµi 12. Cho tan hoµn toµn 8,0 gam hçn hîp X gåm FeS vµ FeS2 trong 290 ml
dung dÞch HNO3, thu ®−îc khÝ NO vµ dung dÞch Y. §Ó t¸c dông hÕt víi c¸c chÊt
trong dung dÞch Y, cÇn 250 ml dung dÞch Ba(OH)2 1M. KÕt tña t¹o thµnh ®em
nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc 32,03 gam chÊt r¾n Z.
a. Khèi l−îng mçi chÊt trong X lµ
A. 3,6 gam FeS vµ 4,4 gam FeS2 B. 4,4 gam FeS vµ 3,6 gam FeS2
C. 2,2 gam FeS vµ 5,8 gam FeS2 D. 4,6 gam FeS vµ 3,4 gam FeS2
b. ThÓ tÝch khÝ NO (®ktc) thu ®−îc lµ
A. 1,12 lÝt B. 2,24 lÝt
C. 3,36 lÝt D. 6,72 lÝt
c. Nång ®é mol cña dung dÞch HNO3 ®· dïng lµ
A. 1 M B. 1,5 M
C. 2 M D. 0,5 M
H−íng dÉn gi¶i.

a. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng ®èi víi nguyªn tè Fe vµ S
Ta cã : x mol FeS vµ y mol FeS2 → 0,5(x+y) mol Fe2O3 vµ (x+2y) mol BaSO4

⎧88x + 120y = 8

⎩160.0,5(x+y) + 233(x+2y) = 32,03
⎧88x + 120y = 8
⇒⎨
⎩313x + 546y = 32, 03
Gi¶i hÖ ®−îc x = 0,05 vµ y = 0,03
Khèi l−îng cña FeS = 88.x = 88.0,05 = 4,4 gam
Khèi l−îng cña FeS2 : 8 - 4,4 = 3,6 gam.
§¸p ¸n B.

b. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn electron


FeS - 9e → Fe+3 + S+6
0,05 … 0,45 (mol)
FeS2 - 15e → Fe+3 + 2S+6
0,03 0,45 (mol)
NO3- + 3e → NO
3x ….…….. x (mol)
3x = 0,45 + 0,45 , x = 0,3 (mol). VNO = 0,3.22,4 = 6,72 (lit)
§¸p ¸n D
c. n Fe3+ = x + y = 0, 08 mol. §Ó lµm kÕt tña hÕt l−îng Fe3+ cÇn 0,24 mol OH- hay
0,12 mol Ba(OH)2
KÕt tña (x + 2y) = 0,11 mol SO42- cÇn 0,11 mol Ba2+ hay 0,11 mol Ba(OH)2
Sè mol Ba(OH)2 ®· dïng = 0,12 + 0,11 = 0,23 < 0,25
Cßn : 0,25 - 0,23 = 0,02 mol Ba(OH)2 trung hoµ víi 0,04 mol HNO3 d−
n HNO3 (p −) = n NO− + n NO + n HNO3 (d −)
3

= 0, 08.3 + 0,3 + 0, 04 = 0,58 (mol)


0,58
CM(HNO3 ) = = 2M
0, 29
§¸p ¸n C
Bµi 13. Thæi 8,96 lÝt CO (®ktc) qua 16 gam FexOy nung nãng. DÉn toµn bé l−îng
khÝ sau ph¶n øng qua dung dÞch Ca(OH)2 d−, thÊy t¹o ra 30 gam kÕt tña. Khèi
l−îng s¾t thu ®−îc lµ
A. 9,2 gam B. 6,4 gam
C. 9,6 gam D. 11,2 gam
H−íng dÉn gi¶i.

yCO + FexOy → xFe + yCO2 (1)


y 1 x y
8,96
n CO = = 0,4 (mol)
22,4

CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O (2)


30
n CaCO3 = = 0,3 (mol) ⇒ n CO2 = 0,3 (mol)
100
→ n CO > n CO2 → CO d− vµ FexOy hÕt

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng cã :


m FexOy + mCO = m Fe + mCO2

16 + 28.0,3 = mFe + 0,3.44 → mFe= 11,2 (gam).


§¸p ¸n D
Bµi 14. Thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m víi 9,66 gam hçn hîp X gåm FexOy vµ
nh«m, thu ®−îc hçn hîp r¾n Y. Cho Y t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−, thu ®−îc
dung dÞch D, 0,672 lÝt khÝ (®ktc) vµ chÊt kh«ng tan Z. Sôc CO2 ®Õn d− vµo dung
dÞch D läc kÕt tña vµ nung ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc 5,1 gam chÊt r¾n.
a. Khèi l−îng cña FexOy vµ Al trong X lÇn l−ît lµ
A. 6,96 vµ 2,7 gam B. 5,04 vµ 4,62 gam
C. 2,52 vµ 7,14 gam D. 4,26 vµ 5,4 gam
b. C«ng thøc cña oxit s¾t lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
H−íng dÉn gi¶i.
a. 2yAl + 3FexOy → yAl2O3 + 3xFe (1)
Al + NaOH + H2O → NaAlO2 + 3/2H2 (2)
0,02 ................................... 0,02 .......... 0,03
NaAlO2 + CO2 + 2H2O → Al(OH)3 + NaHCO3 (3)

2Al(OH)3 ⎯⎯ → Al2O3 + 3H2O


o
t
(4)
NhËn xÐt : TÊt c¶ l−îng Al ban ®Çu ®Òu chuyÓn hÕt vÒ Al2O3 (4). Do ®ã
5,1
n Al (ban ®Çu) = 2. n Al2 O3 = 2. = 0,1 (mol) ⇒ m Al = 0,1.27 = 2, 7 (gam)
102
m Fex Oy = 9, 66 − 2, 7 = 6, 96 (gam)

§¸p ¸n A
b.
5,1
n Al (ban ®Çu) = 2. n Al2 O3 = 2. = 0,1 (mol) ⇒ m Al = 0,1.27 = 2, 7 (gam)
102
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi l−îng nguyªn tè oxi, ta cã :
n O(trong Fex Oy ) = n O(trong Al2 O3 ) = 1,5.0, 08 = 0,12 (mol)
6, 96 − 0,12.16
n Fe = = 0, 09 mol
56
n Fe : n O = 0, 09 : 0,12 = 3 : 4 . CTPT lµ Fe3O4

§¸p ¸n C
Bµi 15. Khö hoµn toµn 32 gam hçn hîp CuO vµ Fe2O3 b»ng khÝ H2 thÊy t¹o ra 9
gam H2O. Khèi l−îng hçn hîp kim lo¹i thu ®−îc lµ
A. 12 gam B. 16 gam
C. 24 gam D. 26 gam
H−íng dÉn gi¶i. V× H2 lÊy oxi cña oxit kim lo¹i → H2O
9
Ta cã nO (trong oxit) = n H2O = 18 = 0,5 (mol)

mO = 0,5.16 = 8 gam ⇒ mKim lo¹i = 32 - 8 = 24 (g)


§¸p ¸n C
Bµi 16. Thæi mét luång khÝ CO d− ®i qua èng ®ùng hçn hîp 2 oxit Fe3O4 vµ CuO
nung nãng ®Õn khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®−îc 2,32 gam hçn hîp kim
lo¹i. KhÝ tho¸t ra ®−îc ®−a vµo b×nh ®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d− thÊy cã 5 gam
kÕt tña tr¾ng. Khèi l−îng hçn hîp 2 oxit kim lo¹i ban ®Çu lµ
A. 3,12 gam B. 3,21 gam
C. 4 gam D. 4,2 gam
H−íng dÉn gi¶i. C¸c ph¶n øng

⎯⎯ → 3Fe + 4CO2
0
t
Fe3O4 + 4CO

⎯⎯ → Cu
0
t
CuO + CO + CO2
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O
CO lÊy oxi trong oxit → CO2. nO (trong oxit) = nCO = n CO2 = n CaCO3 = 0,05(mol)

⇒ moxit = mKl + moxi trong oxit = 2,32 + 0,05.16 = 3,12 (g).


§¸p ¸n A
Chuyªn ®Ò 2

Ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng

I - Néi dung
Dùa vµo sù t¨ng gi¶m khèi l−îng khi chuyÓn tõ chÊt nµy sang chÊt kh¸c ®Ó
x¸c ®Þnh khèi l−îng hçn hîp hay mét chÊt.
- Dùa vµo ph−¬ng tr×nh ho¸ häc t×m sù thay ®æi vÒ khèi l−îng cña 1 mol
chÊt trong ph¶n øng (A→ B) hoÆc x mol A → y mol B. (víi x, y tØ lÖ c©n b»ng
ph¶n øng).
- TÝnh sè mol c¸c chÊt tham gia ph¶n øng vµ ng−îc l¹i.
Ph−¬ng ph¸p nµy th−êng ®−îc ¸p dông gi¶i bµi to¸n v« c¬ vµ h÷u c¬, tr¸nh
®−îc viÖc lËp nhiÒu ph−¬ng tr×nh, tõ ®ã sÏ kh«ng ph¶i gi¶i nh÷ng hÖ ph−¬ng tr×nh
phøc t¹p.

II - Bμi tËp minh ho¹


Bµi 1. Hßa tan 14 gam hçn hîp 2 muèi MCO3 vµ N2(CO3)3 b»ng dung dÞch HCl
d−, thu ®−îc dung dÞch A vµ 0,672 lÝt khÝ (®ktc). C« c¹n dung dÞch A th× thu ®−îc
m gam muèi khan. m cã gi¸ trÞ lµ
A. 16,33 gam B. 14,33 gam
C. 9,265 gam D. 12,65 gam
H−íng dÉn gi¶i.
VËn dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng.
Theo ph−¬ng tr×nh ta cã:
Cø 1 mol muèi CO3− → 2 mol Cl − + 1mol CO 2 l−îng muèi t¨ng 71- 60 =11 gam

Theo ®Ò sè mol CO2 tho¸t ra lµ 0,03 th× khèi l−îng muèi t¨ng 11.0,03 = 0,33 (g)
VËy mmuèi clorua = 14 + 0,33 = 14,33 (g).
§¸p ¸n B
Bµi 2. Nhóng 1 thanh nh«m nÆng 45 gam vµo 400 ml dung dÞch CuSO4 0,5M.
Sau mét thêi gian lÊy thanh nh«m ra c©n nÆng 46,38 gam. Khèi l−îng Cu tho¸t ra

A. 0,64 gam B. 1,28 gam
C. 1,92 gam D. 2,56 gam
H−íng dÉn gi¶i.

Cø 2 mol Al → 3 mol Cu khèi l−îng t¨ng 3.(64 - 54) = 138 gam


Theo ®Ò n mol Cu khèi l−îng t¨ng 46,38 - 45 = 1,38 gam
nCu = 0,03 mol. ⇒ mCu = 0,03.64 = 1,92 gam
§¸p ¸n C
Bµi 3. Hßa tan 5,94 gam hçn hîp 2 muèi clorua cña 2 kim lo¹i A, B (®Òu cã ho¸
trÞ II) vµo n−íc ®−îc dung dÞch X. §Ó lµm kÕt tña hÕt ion Cl- cã trong dung dÞch X
ng−êi ta cho dung dÞch X t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 thu ®−îc 17,22 gam kÕt
tña. Läc bá kÕt tña, thu ®−îc dung dÞch Y. C« c¹n Y ®−îc m gam hçn hîp muèi
khan. m cã gi¸ trÞ lµ
A. 6,36 gam B. 63,6 gam
C. 9,12 gam D. 91,2 gam

H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l−îng
Cø 1 mol MCl2 → 1 mol M(NO3)2 vµ 2 mol AgCl th× m t¨ng 2.35,5 - 71 = 53 gam
0,12 mol AgCl khèi l−îng t¨ng 3,18 gam
m muèi nitrat = mKl + m↑ = 5,94 + 3,18 = 9,12 (g)
§¸p ¸n C
Bµi 4. Mét b×nh cÇu dung tÝch 448 ml ®−îc n¹p ®Çy oxi råi c©n. Phãng ®iÖn ®Ó
ozon ho¸, sau ®ã n¹p thªm cho ®Çy oxi råi c©n. Khèi l−îng trong hai tr−êng hîp
chªnh lÖch nhau 0,03 gam. BiÕt c¸c thÓ tÝch n¹p ®Òu ë ®ktc. Thµnh phÇn % vÒ thÓ
tÝch cña ozon trong hçn hîp sau ph¶n øng lµ
A. 9,375 % B. 10,375 %
C. 8,375 % D.11,375 %
H−íng dÉn gi¶i.
ThÓ tÝch b×nh kh«ng ®æi, do ®ã khèi l−îng chªnh lµ do sù ozon hãa.
Cø 1mol oxi ®−îc thay b»ng 1mol ozon khèi l−îng t¨ng 16g
0, 03
VËy khèi l−îng t¨ng 0,03 gam th× sè ml ozon (®ktc) lµ .22400 = 42 (ml).
16
42
%O3 = 100% = 9,375 %.
448
§¸p ¸n A
Bµi 5. Hoµ tan hoµn toµn 4 gam hçn hîp MCO3 vµ M'CO3 vµo dung dÞch HCl
thÊy tho¸t ra V lÝt khÝ (®ktc). Dung dÞch thu ®−îc ®em c« c¹n thu ®−îc 5,1 gam
muèi khan. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 1,12 lÝt B. 1,68 lÝt
C. 2,24 lÝt D. 3,36 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.

MCO 3 + 2HCl → MCl 2 + H 2 O + CO 2 ↑

4g 5,1 g x mol mt¨ng = 5,1 - 4 = 1,1 (gam)

M+60 M+71 1 mol mt¨ng = 11 gam


1,1
⇒x = = 0,1 (mol) ⇒ V = 0,1 . 22,4 = 2,24 (lÝt).
11
§¸p ¸n C
Bµi 6. Cho 1,26 gam mét kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng t¹o ra
3,42 gam muèi sunfat. Kim lo¹i ®ã lµ
A. Mg B. Fe
C. Ca D. Al

H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng - gi¶m khèi l−îng.
Cø 1 mol kim lo¹i t¸c dông t¹o thµnh muèi SO42- khèi l−îng t¨ng lªn 96 gam.
Theo ®Ò khèi l−îng t¨ng 3,42 - 1,26 = 2,16 g.
1,26
VËy sè mol kim lo¹i M lµ 0,0225 mol. VËy M = = 56. M lµ Fe
0, 0225

§¸p ¸n B
Bµi 7. Hßa tan hoµn toµn 12 gam hçn hîp hai kim lo¹i X vµ Y b»ng dung dÞch
HCl ta thu ®−îc 12,71gam muèi khan. ThÓ tÝch khÝ H2 thu ®−îc (®ktc) lµ
A. 0,224 lÝt B. 2,24 lÝt
C. 4,48 lÝt D. 0,448 lÝt
H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng - gi¶m khèi l−îng:
Cø 1 mol Cl- sinh ra sau ph¶n øng khèi l−îng muèi t¨ng lªn 35,5 gam.
Theo ®Ò, t¨ng 0,71 gam, do ®ã sè mol Cl- ph¶n øng lµ 0,02 mol.
1
n H2 = n Cl− = 0,01 (mol) . V = 0,224 (l)
2
§¸p ¸n A.
Bµi 8. Cho hoµ tan hoµn toµn a gam Fe3O4 trong dung dÞch HCl, thu ®−îc dung
dÞch D, cho D t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−, läc kÕt tña ®Ó ngoµi kh«ng khÝ
®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi n÷a, thÊy khèi l−îng kÕt tña t¨ng lªn 3,4 gam. §em
nung kÕt tña ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc b gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña a, b lÇn
l−ît lµ
A. 46,4 vµ 48 gam B. 48,4 vµ 46 gam
C. 64,4 vµ 76,2 gam D. 76,2 vµ 64,4 gam
H−íng dÉn gi¶i.
Fe3O4 + 8HCl → 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O
FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2 + 2NaOH
FeCl3 + 3NaOH → Fe(OH)3 + 3NaOH
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3

2Fe(OH)3 ⎯⎯ → Fe2O3 + 3H2O


o
t
NhËn xÐt : Ta thÊy Fe3O4 cã thÓ viÕt d¹ng Fe2O3.FeO. Khi cho D t¸c dông víi
NaOH kÕt tña thu ®−îc gåm Fe(OH)2 vµ Fe(OH)3. §Ó ngoµi kh«ng khÝ Fe(OH)2
→ Fe(OH)3.
1 mol Fe(OH)2 → 1 mol Fe(OH)3 thªm 1 mol OH khèi l−îng t¨ng lªn 17 gam
0,2 mol ………… 0,2 mol …………………………………………. 3,4 (gam)
n FeO = n Fe2O3 = n Fe(OH )2 = 0, 2 (mol)

0,2 mol Fe3O4 → 0,3 mol Fe2O3


a = 232.0,2 = 46,4 (gam), b = 160.0,3 = 48 (gam)
§¸p ¸n A
Bµi 9. Cho 8 gam hçn hîp A gåm Mg vµ Fe t¸c dông hÕt víi 200 ml dung dÞch
CuSO4 ®Õn khi ph¶n øng kÕt thóc, thu ®−îc 12,4 gam chÊt r¾n B vµ dung dÞch D.
Cho dung dÞch D t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−, läc vµ nung kÕt tña ngoµi
kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc 8 gam hçn hîp gåm 2 oxit.
a. Khèi l−îng Mg vµ Fe trong A lÇn l−ît lµ
A. 4,8 vµ 3,2 gam B. 3,6 vµ 4,4 gam
C. 2,4 vµ 5,6 gam D. 1,2 vµ 6,8 gam
b. Nång ®é mol cña dung dÞch CuSO4 lµ
A. 0,25 M B. 0,75 M
C. 0,5 M D. 0,125 M
c. ThÓ tÝch NO tho¸t ra khi hoµ tan B trong dung dÞch HNO3 d− lµ
A. 1,12 lÝt B. 3,36 lÝt
C. 4,48 lÝt D. 6,72 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
a. C¸c ph¶n øng :
Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu
Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu
Dung dÞch D gåm MgSO4 vµ FeSO4. ChÊt r¾n B bao gåm Cu vµ Fe d−
MgSO4 + 2NaOH → Mg(OH)2 + Na2SO4
FeSO4 + 2NaOH → Fe(OH)2 + Na2SO4

Mg(OH)2 ⎯⎯ → MgO + H2O


o
t

4Fe(OH)2 + O2 ⎯⎯ → 2Fe2O3 + 4H2O


o
t

Gäi x, y lµ sè mol Mg vµ Fe ph¶n øng. Sù t¨ng khèi l−îng tõ hçn hîp A (gåm Mg
vµ Fe) → hçn hîp B (gåm Cu vµ Fe cã thÓ d−) lµ
(64x + 64y) - (24x + 56y) = 12,4 - 8 = 4,4
Hay : 5x + y = 0,55 (I)
Khèi l−îng c¸c oxit MgO vµ Fe2O3 m = 40x + 80y = 8
Hay : x + 2y = 0,2 (II)
Tõ (I) vµ (II) tÝnh ®−îc x = 0,1, y = 0,05
mMg = 24.0,1 = 2,4 (g)
mFe = 8 - 2,4 = 5,6 (g)
§¸p ¸n C.
b.

n CuSO4 = x + y = 0,15
0,15
CM = = 0, 75 M
0, 2
§¸p ¸n B
c. Hçn hîp B gåm Cu vµ Fe d−. nCu = 0,15 mol; nFe = 0,1 - 0,05 = 0,05 mol. Khi
t¸c dông víi dung dÞch HNO3. Theo ph−¬ng ph¸p b¶o toµn eletron
- ChÊt khö lµ Fe vµ Cu
Fe - 3e → Fe+3
0,05 .... 0,15
Cu - 2e → Cu+2
0,15 . . . . 0,3
- ChÊt oxi ho¸ lµ HNO3
N+5 + 3e → N+2 (NO)
3a . . . . . . a . . ..a
Ta cã 3a = 0,15 + 0,3 , a = 0,15 (mol). VNO = 0,15.22,4 = 3,36 lÝt
§¸p ¸n B
Bµi 10. Cho 2,81 gam hçn hîp gåm 3 oxit Fe2O3, MgO, ZnO tan võa ®ñ trong 300
ml dung dÞch H2SO4 0,1M th× khèi l−îng hçn hîp c¸c muèi sunfat khan t¹o ra lµ
A. 3,81 gam B. 4,81 gam
C. 5,21 gam D. 4,86 gam

H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông ph−¬ng ph¸p t¨ng - gi¶m khèi l−îng.
Cø 1 mol H2SO4 ph¶n øng, ®Ó thay thÕ O (trong oxit) b»ng SO42- trong c¸c
kim lo¹i, khèi l−îng t¨ng 96 - 16 = 80 gam.
Theo ®Ò sè mol H2SO4 ph¶n øng lµ 0,03 th× khèi l−îng t¨ng 0,24 gam.
VËy khèi l−îng muèi khan thu ®−îc lµ: 2,81 + 2,4 = 5,21 gam.
§¸p ¸n C
Chuyªn ®Ò 3

Ph−¬ng ph¸p sö dông c¸c gi¸ trÞ trung b×nh

I - Néi dung

- Dïng khèi l−îng mol trung b×nh M lµ khèi l−îng cña 1 mol hçn hîp.
m hh n1 .M1 + n 2 .M 2 n1.%V1 + n 2 .%V2
M= = = víi M1 < M < M2
n hh n1 + n 2 100

- Gi¸ trÞ trung b×nh dïng ®Ó biÖn luËn t×m ra nguyªn tö khèi hoÆc ph©n tö
khèi hay sè nguyªn tö trong ph©n tö hîp chÊt.

II – Bμi tËp minh ho¹


Bµi 1. Hçn hîp X gåm hai kim lo¹i A, B n»m kÕ tiÕp nhau trong cïng mét ph©n
nhãm chÝnh. LÊy 6,2 gam X hoµ tan hoµn toµn vµo n−íc thu ®−îc 2,24 lÝt hi®ro
(®ktc). A, B lµ
A. Li, Na B. Na, K
C. K, Rb D. Rb, Cs
H−íng dÉn gi¶i.
§Æt c«ng thøc chung cña A vµ B lµ R
2R + 2H2O → 2ROH + H2
0,2 mol ..................... 0,1 mol
6,2
M= = 31 (g/mol) VËy 2 kim lo¹i lµ Na (23) vµ K (39)
0,2
§¸p ¸n B.
Bµi 2. Hßa tan 5,94 gam hçn hîp hai muèi clorua cña hai kim lo¹i A vµ B (cïng
thuéc nhãm IIA) vµo n−íc ®−îc dung dÞch X. §Ó lµm kÕt tña hÕt ion Cl- trong
dung dÞch X ng−êi ta cho t¸c dông víi dung dÞch AgNO3 thu ®−îc 17,22 gam kÕt
tña. C«ng thøc hãa häc cña hai muèi clorua lÇn l−ît lµ
A. BeCl2, MgCl2 B. MgCl2, CaCl2
C. CaCl2, SrCl2 D. S rCl2, BaCl2
H−íng dÉn gi¶i. §Æt c«ng thøc chung cña hai muèi lµ RCl2
RCl2 + 2AgNO3 → 2AgCl + 2RCl
1 1 17, 22
n RCl = n AgCl = . = 0, 06 (mol)
2 2 143,5

5,94
M RCl2 = = 99 ⇒ R = 99 − 71 = 28
0, 06
VËy 2 kim lo¹i nhãm IIA lµ Mg (24) vµ Ca (40).
§¸p ¸n B
Bµi 3. Hoµ tan hoµn toµn 4,68 gam hçn hîp muèi cacbonat cña hai kim lo¹i A vµ
B kÕ tiÕp trong nhãm IIA vµo dung dÞch HCl thu ®−îc 1,12 lÝt CO2 (®ktc). Kim
lo¹i A vµ B lµ
A. Be vµ Mg B. Mg vµ Ca
C. Ca vµ Sr D. Sr vµ Ba

H−íng dÉn gi¶i. Gäi M lµ nguyªn tö khèi trung b×nh cña 2 kim lo¹i A vµ B

M CO3 + 2HCl → M Cl2 + CO2↑ + H2O


1,12
0,05 ........................................ = 0,05 (mol)
22,4

4,68
M CO3 = = 93,6; M = 93,6 - 60 = 33,6
0,05

BiÖn luËn: A < 33,6 → A lµ Mg = 24


B > 33,6 → B lµ Ca = 40.
§¸p ¸n B
Bµi 4. X vµ Y lµ hai nguyªn tè halogen ë 2 chu k× liªn tiÕp trong b¶ng tuÇn hoµn.
§Ó kÕt tña hÕt ion X-, Y- trong dung dÞch chøa 4,4 gam muèi natri cña chóng cÇn
150 ml dung dÞch AgNO3 0,4M. X vµ Y lµ
A. Flo, clo B. Clo, brom
C. Brom, iot D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc.
H−íng dÉn gi¶i.
Sè mol AgNO3 = sè mol X- vµ Y- = 0,4.0,15 = 0,06 (mol)
4,4
Khèi l−îng mol trung b×nh cña hai muèi lµ M = ≈73,3
0,06

M X,Y = 73,3 - 23=50,3, hai halogen lµ Clo (35,5) vµ Brom (80).


§¸p ¸n B.
Bµi 5. Hçn hîp X gåm hai kim lo¹i A, B n»m kÕ tiÕp nhau trong nhãm IA. LÊy
7,2 gam X hoµ tan hoµn toµn vµo n−íc thu ®−îc 4,48 lÝt hi®ro (ë ®ktc). A, B lµ
A. Li, Na B. Na, K
C. K, Rb D. Rb, Cs
H−íng dÉn gi¶i. Dïng ph−¬ng ph¸p ph©n tö khèi trung b×nh
X + H2O → XOH + 1/2H2
4,48
n X = 2n H2 = 2. = 0,4 (mol)
22,4
7,2
M= = 18. Hai kim lo¹i lµ Li (9) vµ Na (23)
0,4

§¸p ¸n A
Chuyªn ®Ò 4

Ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo

I - Néi dung
§−îc sö dông trong c¸c bµi to¸n trén lÉn dung dÞch cã cïng chÊt tan, cïng lo¹i
nång ®é hoÆc trén lÉn c¸c chÊt khÝ kh«ng t¸c dông víi nhau.
1. C¸c chÊt cïng nång ®é C%
m1 ............ C1 C2 − C
m1 C 2 − C
C ⇒ =
m2 C − C1
m2 ............ C 2 C − C1
Trong ®ã :
m1 lµ khèi l−îng dung dÞch cã nång ®é C1 (%)
m2 lµ khèi l−îng dung dÞch cã nång ®é C2 (%)
C (%) lµ nång ®é dung dÞch thu ®−îc sau khi trén lÉn. Víi C1 < C < C2
2. C¸c chÊt cïng nång ®é mol

V1 ............ C M(1) C M(2) − C M


V1 C M(2) − C M
CM ⇒ =
V2 C M − C M(1)
V2 ............ C M(2) C M − C M(1)

Trong ®ã :
V1 lµ thÓ tÝch dung dÞch cã nång ®é CM (1)
V2 lµ thÓ tÝch dung dÞch cã nång ®é CM (2)
CM lµ nång ®é mol dung dÞch thu ®−îc sau khi trén lÉn.
Víi CM (1) < CM < CM (2)
3. C¸c chÊt khÝ kh«ng t¸c dông víi nhau.
V1 ............ M 1 M2 − M
V1 M 2 − M
M ⇒ =
V2 M − M 1
V2 ............ M 2 M − M1
Trong ®ã :
V1 lµ thÓ tÝch chÊt khÝ cã ph©n tö khèi M1
V2 lµ thÓ tÝch chÊt khÝ cã ph©n tö khèi M2

M lµ khèi l−îng mol trung b×nh thu ®−îc sau khi trén lÉn. Víi M1 < M < M2

II - Bμi tËp minh ho¹


Bµi 1. Mét dung dÞch HCl nång ®é 45% vµ mét dung dÞch HCl kh¸c cã nång ®é
15%. §Ó cã mét dung dÞch míi cã nång ®é 20% th× cÇn ph¶i pha chÕ vÒ khèi
l−îng gi÷a 2 dung dÞch theo tØ lÖ lµ
A. 1 : 3 B. 3 : 1
C. 1 : 5 D. 5 : 1

H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông qui t¾c ®−êng chÐo ta cã

m1 ............ 45 20 − 15
m1 5 1
25 ⇒ = =
m2 25 5
m2 ............15 45 − 20

§¸p ¸n C.
Bµi 2. §Ó ®iÒu chÕ ®−îc hçn hîp 26 lÝt H2 vµ CO cã tØ khèi h¬i ®èi víi metan
b»ng 1,5 th× thÓ tÝch H2 vµ CO cÇn lÊy lµ
A. 4 lÝt vµ 22 lÝt
B. 22 lÝt vµ 4 lÝt
C. 8 lÝt vµ 44 lÝt
D. 44 lÝt vµ 8 lÝt
H−íng dÉn gi¶i. ¸p dông qui t¾c ®−êng chÐo
VH 2 ............ 2 4
VH 2 4
24 ⇒ =
VCO 22
VCO ............ 28 22
MÆt kh¸c VH2 + VCO = 26

VËy cÇn 4 lÝt H2 vµ 22 lÝt CO.


§¸p ¸n A
Bµi 3. Khèi l−îng dung dÞch NaCl 15% cÇn trén víi 200 gam dung dÞch NaCl 30
% ®Ó thu ®−îc dung dÞch NaCl 20 % lµ
A. 250 gam B. 300 gam
C. 350 gam D. 400 gam
H−íng dÉn gi¶i. Dïng ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo
m ............ 15 10
m 10
20 ⇒ = ⇒ m = 400
200 5
200 ............ 30 5
Nh− vËy khèi l−îng NaCl 15 % cÇn trén lµ 400 gam.
§¸p ¸n D
Bµi 4. ThÓ tÝch H2O vµ dung dÞch MgSO4 2M cÇn ®Ó pha ®−îc 100 ml dung dÞch
MgSO4 0,4M lÇn l−ît lµ
A. 50 ml vµ 50 ml B. 40 ml vµ 60 ml
C. 80 ml vµ 20 ml D. 20 ml vµ 80 ml
H−íng dÉn gi¶i. Gäi V lµ thÓ tÝch H2O cÇn cho vµo, khi ®ã thÓ tÝch dung dÞch
MgSO4 2M lµ 100 - V.
V ............ 0 1,6
V 1,6
0,4 ⇒ = ⇒ V = 80
100−V 0,4
100−V.... 2 0,4
VËy pha 80 ml H2O víi 20 ml dung dÞch MgSO4 2M th× thu ®−îc 100 ml
dung dÞch MgSO4 0,4 M.
§¸p ¸n C
Bµi 5. Hßa tan 4,59 gam Al b»ng dung dÞch HNO3 thu ®−îc hçn hîp khÝ NO vµ
N2O cã tØ khèi h¬i ®èi víi hi®ro b»ng 16,75. ThÓ tÝch NO vµ N2O (®ktc) thu ®−îc

A. 2,24 lÝt vµ 6,72 lÝt
B. 2,016 lÝt vµ 0,672 lÝt
C. 0,672 lÝt vµ 2,016 lÝt
D. 1,972 lÝt vµ 0,448 lÝt
H−íng dÉn gi¶i. Sö dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron
- Al lµ chÊt khö
Al - 3e → Al3+
4,59
= 0,17.......0,51 mol
27
- ChÊt oxi ho¸

N +5 + 3e → N +2 (NO)
3x .................. x
N +5 + 2.4e → 2N +1 (N 2 O)
8y .............. 2y....... y

Theo ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo


x ......... 30 10,5
x 10,5 3
33,5 ⇒ = =
y 3,5 1
y.............. 44 3,5
3x + 8y = 0,51 ⇒ x = 0, 09 ⇒ VNO = 2, 016 (l)
x = 3y y = 0, 03 VN2 O = 0, 671 (l)

§¸p ¸n B
Bµi 6. Mét dung dÞch NaOH nång ®é 2M vµ mét dung dÞch NaOH kh¸c cã nång
®é 0,5M. §Ó cã mét dung dÞch míi cã nång ®é 1M th× cÇn ph¶i pha chÕ vÒ thÓ tÝch
gi÷a 2 dung dÞch theo tØ lÖ lµ
A. 1 : 2 B. 2 : 1
C. 1 : 3 D. 3 : 1
H−íng dÉn gi¶i. Dïng ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo, gäi V1 lµ thÓ tÝch cña dung dÞch
NaOH 2M, V2 lµ thÓ tÝch cña dung dÞch NaOH 0,5M.
V1 ......... 2 0, 5
V1 0, 5 1
1 ⇒ = =
V2 1 2
V2 .............. 0, 5 1
§¸p ¸n A
Bµi 7. Hçn hîp gåm NaCl vµ NaBr. Cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch AgNO3
d− th× t¹o ra kÕt tña cã khèi l−îng b»ng khèi l−îng cña AgNO3 ®· tham gia ph¶n
øng. Thµnh phÇn % theo khèi l−îng cña NaCl trong hçn hîp ®Çu lµ
A. 25,84% B. 27,84%
C. 40,45% D. 27,48%
H−íng dÉn gi¶i.
NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3 (1)
NaBr + AgNO3 → AgBr↓ + NaNO3 (2)
Khèi l−îng kÕt tña (gåm AgCl vµ AgBr) b»ng khèi l−îng AgNO3, do ®ã
khèi l−îng mol trung b×nh cña hai muèi kÕt tña M AgCl + AgBr = M AgNO3 = 170 vµ

M Cl− , Br − = 170 − 108 = 62 . Hay khèi l−îng mol trung b×nh cña hai muèi ban ®Çu
lµ M NaCl, NaBr = 23 + 62 = 85 .¸p dông ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo, ta cã

N aBr ........ 103 26, 5


85
N aC l ...........58, 5 18
m NaCl 18.58, 5
= 100% = 27,84 %
m NaBr +m NaCl (26,5.103) + (18.58,5)
§¸p ¸n B
Bµi 8. Cho hçn hîp gåm N2, H2 vµ NH3 cã tØ khèi so víi hi®ro lµ 8. DÉn hçn hîp
®i qua dung dÞch H2SO4 ®Æc, d− th× thÓ tÝch khÝ cßn l¹i mét nöa. Thµnh phÇn phÇn
tr¨m (%) theo thÓ tÝch cña mçi khÝ trong hçn hîp lÇn l−ît lµ
A. 25% N2, 25% H2 vµ 50% NH3.
B. 25% NH3, 25% H2 vµ 50% N2.
C. 25% N2, 25% NH3vµ 50% H2.
D. 15% N2, 35% N2vµ 50% NH3
H−íng dÉn gi¶i.
Khi ®i qua dung dÞch H2SO4 ®Æc, d− toµn bé NH3 bÞ hÊp thô, do ®ã thµnh
phÇn cña NH3 lµ 50%.

¸p dông ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo, M hçn hîp ban ®Çu = 8.2 = 16 ta cã:
NH3 ......... 17 16 − M
16 − M 1
16 ⇒ = ⇒ M = 15
1 1
N2 + H2 ........M 1
M = 15 lµ khèi l−îng mol trung b×nh cña hçn hîp cña N2 vµ H2. TiÕp tôc ¸p
dông ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo ta cã:

N2 ............28 13
N2 1
15 ⇒ = ⇒ %N2 =%H2 = 25%
H2 1
H2 ................2 13

§¸p ¸n A
Chuyªn ®Ò 5

Ph−¬ng ph¸p ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toμn ®iÖn tÝch

I - Néi dung
- §Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch ®−îc ¸p dông trong c¸c tr−êng nguyªn tö,
ph©n tö, dung dÞch trung hßa ®iÖn.
- Trong ph¶n øng trao ®æi ion cña dung dÞch chÊt ®iÖn li trªn c¬ së cña
®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch ta thÊy cã bao nhiªu ®iÖn tÝch d−¬ng hoÆc ©m cña c¸c
ion chuyÓn vµo trong kÕt tña hoÆc khÝ t¸ch ra khái dung dÞch th× ph¶i tr¶ l¹i cho
dung dÞch bÊy nhiªu ®iÖn tÝch d−¬ng hoÆc ©m.

II - Bμi tËp ¸p dông


Bµi 1. Chia hçn hîp 2 kim lo¹i A, B cã hãa trÞ kh«ng ®æi thµnh 2 phÇn b»ng
nhau :
- PhÇn 1 tan hÕt trong dung dÞch HCl, t¹o ra 1,792 lÝt H2 (®ktc).
- PhÇn 2 nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc 2,84
gam chÊt r¾n. Khèi l−îng hçn hîp 2 kim lo¹i trong hçn hîp ®Çu lµ
A. 2,4 gam B. 3,12 gam
C. 2,2 gam D. 1,8 gam
H−íng dÉn gi¶i.
NhËn xÐt : Sè mol ®iÖn tÝch cña hai kim lo¹i A vµ B trong hai phÇn lµ
kh«ng thay ®æi, do ®ã sè mol ®iÖn tÝch ©m trong hai phÇn lµ nh− nhau.

V× O2 − ⇔ 2Cl − nªn

1 1, 796
n O(trong oxit ) = n Cl(trong muèi) = n H = = 0, 08 (mol)
2 2 22, 4

mKim lo¹i = m oxit - mO = 2,84 – 0,08.16 = 1,56 gam


Khèi l−îng trong hçn hîp ban ®Çu m = 2.1,56 = 3,12 gam
§¸p ¸n B
Bµi 2. Dung dÞch A cã chøa 5 ion : Mg2+, Ba2+ , Ca2+, 0,1 mol Cl- vµ 0,2mol
NO 3− . Thªm dÇn V lÝt dung dÞch K2CO3 1M vµo A ®Õn khi ®−îc l−îng kÕt tña lín
nhÊt. V cã gi¸ trÞ lµ
A. 150 ml B. 300 ml
C. 200 ml D. 250 ml
H−íng dÉn gi¶i. Ph−¬ng tr×nh ion rót gän

Mg2+ + CO 32 − → MgCO3↓

Ba2+ + CO 32 − → BaCO3↓

Ca2+ + CO 32 − → CaCO3↓

Khi ph¶n øng kÕt thóc, c¸c kÕt tña t¸ch khái dung dÞch, phÇn dung dÞch
chøa Na+, Cl- vµ NO 3− . §Ó trung hßa ®iÖn th×

n Na + = n Cl− + n NO− = 0,3(mol)


3

n Na + 0,3
⇒ Vdd Na2 CO3 = = = 0,15 (l) = 150 ml
⎡⎣ Na ⎤⎦
+
2

§¸p ¸n A
Bµi 3. Dung dÞch A chøa c¸c ion CO32-, SO32-, SO42- vµ 0,1 mol HCO3-, 0,3 mol
Na+. Thªm V (lÝt) dung dÞch Ba(OH)2 1M vµo dung dÞch A th× thu ®−îc l−îng kÕt
tña lín nhÊt. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 0,15 lÝt B. 0,2 lÝt
C. 0,25 lÝt D. 0,5 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
Nång ®é c¸c ion [Ba2+] = 1M, [OH-] = 2M. §Ó thu ®−îc l−îng kÕt tña lín
nhÊt, cÇn 0,1 mol OH- ®Ó t¸c dông hÕt víi HCO3-
HCO3- + HO- → CO32- + H2O
MÆt kh¸c cÇn 0,3 mol OH- ®Ó trung hoµ Na+. VËy tæng sè mol OH- cÇn lµ 0,1
+ 0,3 = 0,4 (mol)
0, 4
ThÓ tÝch dung dÞch Ba(OH)2 lµ V = = 0, 2 (lit)
2
§¸p ¸n B
Bµi 4. Cho tan hoµn toµn 15,6 gam hçn hîp gåm Al vµ Al2O3 trong 500 ml dung
dÞch NaOH 1M thu ®−îc 6,72 lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch D. ThÓ tÝch HCl 2M cÇn
cho vµo D ®Ó thu ®−îc l−îng kÕt tña lín nhÊt lµ
A. 0,175 lÝt B. 0,25 lÝt
C. 0,25 lÝt D. 0,52 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
Trong dung dÞch D cã chøa AlO2- vµ OH- (nÕu d−). Dung dÞch D trung hoµ
vÒ ®iÖn nªn n AlO− + n OH− = n Na + = 0,5 (mol)
2

Khi cho HCl vµo D :


H+ + OH- → H2O

H+ + AlO2- + H2O → Al(OH)3 ↓


§Ó thu ®−îc l−îng kÕt tña lín nhÊt th× n H+ = n AlO− + n OH− = 0,5 (mol)
2

0,5
ThÓ tÝch dung dÞch HCl lµ V = = 0, 25 (l)
2
§¸p ¸n B
Bµi 5. Cho tan hoµn toµn 10 gam hçn hîp Mg vµ Fe trong dung dÞch HCl 4M thu
®−îc 5,6 lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch D. §Ó kÕt tña hoµn toµn c¸c ion trong D cÇn
300 ml dung dÞch NaOH 2M. ThÓ tÝch dung dÞch HCl ®· dïng lµ
A. 0,1 lÝt B. 0,12 lÝt
C. 0,15 lÝt D. 0,2 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
Khi cho 0,6 mol NaOH vµo dung dÞch D chøa Mg2+, Fe2+ vµ H+ (nÕu d−)
t¸ch ra khái dung dÞch D. Dung dÞch t¹o thµnh chøa Cl- ph¶i trung hoµ ®iÖn víi 0,6
mol Na+
n Cl− = n Na + = 0, 6 mol
0, 6
VHCl = = 0,15 lÝt
4
§¸p ¸n C
Bµi 6. Cho 20 gam hçn hîp X gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 tan võa hÕt trong 700
ml dung dÞch HCl 1M thu ®−îc 3,36 lit H2 (®ktc) vµ dung dÞch D. Cho dung dÞch
D t¸c dông víi NaOH d−, läc kÕt tña vµ nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng
kh«ng ®æi thu ®−îc chÊt r¾n Y. Khèi l−îng Y lµ
A. 16 gam B. 32 gam
C. 8 gam D. 24 gam
H−íng dÉn gi¶i. C¸c ph¶n øng
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O
Fe3O4 + 8HCl → 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O
Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O
FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2 + 2NaCl
FeCl3 + 3NaOH → Fe(OH)3 + 3NaCl

4Fe(OH)2 + O2 ⎯⎯ → 2Fe2O3 + 4H2O


o
t

⎯⎯ → Fe2O3 + 3H2O
o
t
2Fe(OH)3
Víi c¸ch gi¶i th«ng th−êng, ta ®Æt Èn sè lµ sè mol c¸c chÊt råi tÝnh to¸n theo
ph−¬ng tr×nh ph¶n øng. §Ó gi¶i nhanh bµi to¸n nµy, ta ¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o
toµn ®iÖn tÝch.
3,36
Sè mol HCl hoµ tan Fe lµ n HCl = 2n H2 = 2. = 0,3 mol
22, 4
Sè mol HCl hoµ tan c¸c oxit = 0,7 - 0,3 = 0,4 (mol)
1 0, 4
Theo ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch ta cã n O2− (trong oxit ) = n Cl− = = 0, 2 mol
2 2
m oxit − m oxi 20 − 0, 2.16
n Fe(trong X ) = = = 0,3 mol
56 56
0,3 mol Fe → 0,15 mol Fe2O3 ; m Fe2O3 = 0, 15.160 = 24 gam

§¸p ¸n D
Bµi 7. Trén 100 ml dung dÞch AlCl3 1M víi 200 ml dung dÞch NaOH 1,8M thu
®−îc kÕt tña A vµ dung dÞch D.
a. Khèi l−îng kÕt tña A lµ
A. 3,12 gam B. 6,24 gam
C. 1,06 gam D. 2,08 gam
b. Nång ®é mol cña c¸c chÊt trong dung dÞch D lµ
A. NaCl 0,2M vµ NaAlO2 0,6M B. NaCl 1M vµ NaAlO2 0,2M
C. NaCl 1M vµ NaAlO2 0,6M D. NaCl 0,2M vµ NaAlO2 0,4M
H−íng dÉn gi¶i. Ta cã thÓ sö dông ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch

n Al3+ = 0,1mol, n Cl− = 3.0,1 = 0,3 mol


n Na + = n OH− = 0, 2.1,8 = 0,36 mol

Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, kÕt tña t¸ch ra, phÇn dung dÞch chøa 0,3 mol Cl-
trung hoµ ®iÖn víi 0,3 mol Na+ cßn 0,06 mol Na+ n÷a ph¶i trung hoµ ®iÖn víi mét
anion kh¸c, chØ cã thÓ lµ 0,06 mol AlO2- (hay [Al(OH)4]-). Cßn 0,1 - 0,06 = 0,04
mol Al3+ t¸ch ra thµnh 0,04 mol Al(OH)3. KÕt qu¶ trong dung dÞch chøa 0,3 mol
NaCl vµ 0,06 mol NaAlO2 (hay Na[Al(OH)4])

a. m Al(OH)3 = 0, 04.78 = 3,12 gam .

§¸p ¸n A

0,3 0, 06
b. CM (NaCl) = = 1M, CM (NaAlO ) = = 0, 2M. .
0,3 2
0,3
§¸p ¸n B
Chuyªn ®Ò 6
Ph−¬ng ph¸p ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toμn electron

I - Néi dung
Trong ph¶n øng oxi hãa - khö, sè mol electron mµ chÊt khö cho ®i b»ng sè
mol electron mµ chÊt oxi hãa nhËn vÒ.

∑n e nhËn = ∑n e nh −êng

- Sö dông cho c¸c bµi to¸n cã ph¶n øng oxi hãa - khö, ®Æc biÖt lµ c¸c bµi
to¸n cã nhiÒu chÊt oxi hãa, nhiÒu chÊt khö.
- Trong mét ph¶n øng hoÆc mét hÖ ph¶n øng, cÇn quan t©m ®Õn tr¹ng th¸i
oxi hãa ban ®Çu vµ cuèi cña mét nguyªn tè mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn c¸c qu¸
tr×nh biÕn ®æi trung gian.
- CÇn kÕt hîp víi c¸c ph−¬ng ph¸p kh¸c nh− b¶o toµn khèi l−îng, b¶o toµn
nguyªn tè ®Ó gi¶i bµi to¸n.
- NÕu cã nhiÒu chÊt oxi hãa vµ nhiÒu chÊt khö cïng tham gia trong bµi
to¸n, ta cÇn t×m tæng sè mol electron nhËn vµ tæng sè mol electron nh−êng råi míi
c©n b»ng.

II - bμi tËp ¸p dông


Bµi 1. §Ó m gam bét s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian thu ®−îc11,8 gam hçn
hîp c¸c chÊt r¾n FeO, Fe3O4, Fe2 O3, Fe. Hßa tan hoµn toµn hçn hîp ®ã b»ng dung
dÞch HNO3 lo·ng thu ®−îc 2,24 lÝt khÝ NO duy nhÊt (®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 5,02 gam B. 10,04 gam
C. 15,12 gam D. 20,16 gam
H−íng dÉn gi¶i.
m 11,8 − m
nFe = 56 ; n O2 ph¶n øng = ; nNO gi¶i phãng = 0,1 mol
32
- ChÊt khö lµ Fe :
Fe 0 - 3e → Fe+3
m 3m
..........
56 56
- ChÊt oxi hãa gåm O2 vµ HNO3 :

O20 + 4e → 2O-2
11,8 − m 11,8 − m
.......
32 8

N +5 + 3e → N +2 (NO)
0,3 ................ 0,1

Σmol e- Fe nh−êng = Σne- chÊt oxi hãa (O2, NO 3− ) nhËn:

3m 11, 8 − m
= + 0, 3 ⇒ m = 10,04 (g).
56 8
§¸p ¸n B.
Bµi 2. Hßa tan hoµn toµn 17,4 gam hçn hîp 3 kim lo¹i Al, Fe, Mg trong dung
dÞch HCl thÊy tho¸t ra 13,44 lÝt khÝ. NÕu cho 34,8 gam hçn hîp trªn t¸c dông víi
dung dÞch CuSO4 d−, läc lÊy toµn bé chÊt r¾n thu ®−îc sau ph¶n øng t¸c dông víi
dung dÞch HNO3 nãng d− th× thu ®−îc V lÝt khÝ NO2 (®ktc). Gi¸ trÞ V lµ
A. 11,2 lÝt B. 22,4 lÝt
C. 53,76 lÝt D. 76,82 lÝt
H−íng dÉn gi¶i. Al, Mg, Fe nh−êng e, sè mol electron nµy chÝnh b»ng sè mol e
Cu nh−êng khi tham gia ph¶n øng víi HNO3. Sè mol electron mµ H+ nhËn còng
chÝnh lµ sè mol electron mµ HNO3 nhËn.
2H + + 2e → H2
13, 44
1, 2 ......... = 0, 6
22, 4
17,4 gam hçn hîp H+ nhËn 1,2 mol e. VËy 34,8 gam sè mol e mµ H+ nhËn lµ 2,4
mol.
N +5 + 1e → N +4 (NO2 )
2, 4 ......... 2, 4 mol

VNO2 = 2, 4.22, 4 = 53,76 lÝt .

§¸p ¸n C
Bµi 3. Hßa tan hoµn toµn 43,2 gam kim lo¹i Cu vµo dung dÞch HNO3 lo·ng, tÊt c¶
khÝ NO thu ®−îc ®em oxi hãa thµnh NO2 råi sôc vµo n−íc cã dßng oxi ®Ó chuyÓn
hÕt thµnh HNO3. ThÓ tÝch khÝ oxi ë ®ktc ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ
A. 5,04 lÝt B. 7,56 lÝt
C. 6,72 lÝt D. 8,96 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
Ta nhËn thÊy, Cu nh−êng electron cho HNO3 t¹o thµnh NO2, sau ®ã NO2 l¹i
nh−êng cho O2. VËy trong bµi to¸n nµy, Cu lµ chÊt nh−êng, cßn O2 lµ chÊt nhËn
electron.
Cu - 2e → Cu2+
0,675 ...... 1,35
O2 + 4e → 2O2-
x ........ 4x
4x = 1,35 ⇒ x = 0,3375 ⇒ VO2 = 0,3375.22,4 = 7,56 lÝt

§¸p ¸n B
Bµi 4. Chia m gam hçn hîp 2 kim lo¹i A, B cã hãa trÞ kh«ng ®æi thµnh 2 phÇn
b»ng nhau :
- PhÇn 1 tan hÕt trong dung dÞch HCl, t¹o ra 1,792 lÝt H2 (®ktc).
- PhÇn 2 nung trong oxi thu ®−îc 2,84 g hçn hîp oxit.
Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 1,56 gam B. 2,64 gam
C. 3,12 gam D. 4,68 gam
H−íng dÉn gi¶i. A, B lµ chÊt khö, H+ (ë phÇn 1) vµ O2 (ë phÇn 2) lµ chÊt oxi hãa.
Sè mol e- H+ nhËn b»ng sè mol e- O2 nhËn
2H+ + 2.1e- → H2
0,16 ............ 0,08
O2 + 4e → 2O2-
0,04 ...... 0,16
⇒ mkl phÇn 2 = moxit - mOxi = 2,84 - 0,04.32 = 1,56 gam. m = 1,56.2 = 3,12 gam.
§¸p ¸n C
Bµi 5. Chia 44 gam hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M cã hãa trÞ duy nhÊt thµnh 2
phÇn b»ng nhau:
- PhÇn 1: Tan võa ®ñ trong 2 lÝt dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 14,56 lÝt H2 (®ktc).
- PhÇn 2: Tan hoµn toµn trong dung dÞch HNO3 lo·ng nãng thÊy tho¸t ra 11,2
lÝt khÝ NO duy nhÊt (®ktc)
a. Nång ®é mol cña dung dÞch HCl lµ
A. 0,45 M B. 0,25 M
C. 0,55 M D. 0,65 M
b. Khèi l−îng hçn hîp muèi clorua khan thu ®−îc khi c« c¹n dung dÞch sau ph¶n
øng ë phÇn 1 lµ
A. 65,54 gam B. 68,15 gam
C. 55,64 gam D. 54,65 gam
c. % khèi l−îng cña Fe trong hçn hîp ban ®Çu lµ
A. 49,01 % B. 47,97 %
C. 52,03 % D. 50,91 %
d. Kim lo¹i M lµ
A. Mg B. Zn
C. Al D. Cu
H−íng dÉn gi¶i.

a. n H2 = 0,65 (mol) ⇒ nHCl = 2nH = 2.0,65 = 1,3 mol

1,3
CM = = 0,65 M.
2
§¸p ¸n D
b. mmuèi = mKl + m Cl−

Trong ®ã n Cl− = n HCl = 1, 3 mol

mmuèi = 22 + 1,3.35,5 = 68,15 gam


§¸p ¸n B

c. ¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn e


- PhÇn 1:
Fe - 2e → Fe2+
x ........ 2.x
M - ae → Ma+
y ........ a.y
2H+ + 2e → H2
1,3 ........... 0,65
- PhÇn 2:
Fe - 3e → Fe3+
M - ae → Ma+
N+5 + 3e → N+2 (NO)
1,5 0,5

⎧2x + ay = 1,3
⇒⎨
⎩3x + ay = 1,5
x = 0,2, ay = 0,9
0, 2.56
⇒ nFe = 0,2 ⇒ % mFe = .100% = 50, 91%
22
§¸p ¸n D
d. mM = 22 – 0,2.56 = 10,8 gam
0, 9 m 10,8.a
nM = y = ; M= = = 12.a
a n 0, 9
VËy a = 2, M = 24 (Mg) lµ phï hîp
§¸p ¸n A
Bµi 6. Mét hçn hîp gåm 3 kim lo¹i Al, Fe, Mg cã khèi l−îng 26,1 gam ®−îc chia
lµm 3 phÇn ®Òu nhau.
- PhÇn 1, cho tan hÕt trong dung dÞch HCl thÊy tho¸t ra 13,44 lÝt khÝ.
- PhÇn 2, cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d− thu ®−îc 3,36 lÝt khÝ.
- PhÇn 3, cho t¸c dông víi dung dÞch CuSO4 d−, läc lÊy toµn bé chÊt r¾n thu
®−îc sau ph¶n øng ®em hoµ tan trong dung dÞch HNO3 nãng d− th× thu ®−îc V lÝt
khÝ NO2. C¸c khÝ ®Òu ®−îc ®o ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn.
ThÓ tÝch khÝ NO2 thu ®−îc lµ
A. 26,88 lÝt B. 53,70 lÝt
C. 13,44 lÝt D. 44,8 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
2Al + 6HCl → AlCl3 + 3H2
Mg + 2HCl → MgCl2 + H2
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
26,1
Khèi l−îng cña mçi phÇn m = = 8, 7 gam
3
§Æt sè mol Al, Mg, Fe trong 17,4 gam hçn hîp lµ x, y, z
⎧27x + 24y + 56z = 8, 7 ⎧ x = 0,1
⎪ ⎪
⎨1,5x + y + z = 0,3 ⇒ ⎨ y = 0.075
⎪1,5x = 0,15 ⎪ z = 0, 075
⎩ ⎩
Trong 34,7 gam hçn hîp : nAl = 0,4; nMg = 0,3; nFe = 0,3
2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu
Mg + CuSO4 → MgSO4 + Cu
Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu
Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + H2O
ë phÇn 3, khi c¸c kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch CuSO4 t¹o thµnh Cu,
l−îng Cu nµy t¸c dông víi HNO3 t¹o ra Cu2+, do ®ã :
- Al, Mg, Fe lµ chÊt khö, nh−êng electron

∑n e nh −êng = 3.0,1 + 2.0, 075 + 2.0, 075 = 0, 6 mol e

- HNO3 lµ chÊt oxi ho¸, nhËn electron


N+5 + 1e → N+4 (NO2)
a .................... a
⇒ a = 0,6
n NO2 = 0, 6 mol ⇒ VNO2 = 0, 6.22, 4 = 13, 44 lÝt

§¸p ¸n C
Bµi 7. Cho tan hoµn toµn 3,6 gam hçn hîp gåm Mg vµ Fe trong dung dÞch HNO3
2M, thu ®−îc dung dÞch D, 0,04 mol khÝ NO vµ 0,01 mol N2O. Cho dung dÞch D
t¸c dông víi dung dÞch NaOH lÊy d−, läc vµ nung kÕt tña ®Õn khèi l−îng thu ®−îc
m gam chÊt r¾n.
a. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 2,6 gam B. 3,6 gam
C. 5,2 gam D. 7,8 gam
b. ThÓ tÝch HNO3 ®· ph¶n øng lµ
A. 0,5 lÝt B. 0,24 lÝt
C. 0,26 lÝt D. 0,13 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
a. - HNO3 lµ chÊt oxi ho¸
N+5 + 3e → NO
0,12 ........ 0,04 (mol)
2N+5 + 8e → 2N+1 (N2O)
0,08 ....... 0,02 ... 0,01 (mol)

∑n e nhËn = 0,12 + 0, 08 = 0, 2 mol

- Mg vµ Fe lµ chÊt khö. Gäi x, y lµ sè mol Mg vµ Fe trong hçn hîp


Mg - 2e → Mg+2
x .........2x (mol)
Fe - 3e → Fe+3
y ...... 3y (mol)

∑n e nh −êng = 2x + 3y

⎧24x + 56y = 3, 6
Ta cã hÖ ph−¬ng tr×nh : ⎨
⎩2x + 3y = 0, 2
Gi¶i hÖ ra x = 0,01 mol Mg → 0,01 mol MgO
y = 0,06 mol Fe → 0,03 mol Fe2O3
m = khèi l−îng MgO + Fe2O3 = 0,01.40 + 0,03.160 = 5,2 (gam)
§¸p ¸n C
Ta cã thÓ tÝnh theo c¸ch sau : Ta cã s¬ ®å hîp thøc Mg → MgO, Fe → Fe2O3.
Trong ®ã Mg vµ Fe lµ chÊt khö, oxi lµ chÊt oxi ho¸, sè mol e nhËn vÉn lµ 0,2 mol.
O + 2e → O2-
0,1....... 0,2
m = mMg, Fe + mO = 3,6 + 16.0,1 = 5,2 (gam)
b. Theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè N ta cã

n N (HNO3 ) = n N ( NO− ) + n N ( NO) + n N ( N2O)


3

hay n HNO3 = 2n Mg( NO3 )2 + 3n Fe( NO3 )3 + n NO + 2n N 2O =


= 2.0, 01 + 3.0, 06 + 0, 04 + 2.0, 01 = 0, 26 mol
0, 26
VHNO3 = = 0,13 (lit)
2
§¸p ¸n D
Bµi 8. Cho mét luång khÝ CO qua m gam bét Fe2O3 nung nãng, thu ®−îc 14 gam
hçn hîp X gåm 4 chÊt r¾n. Cho hçn hîp X tan hoµn toµn trong dung dÞch HNO3
thu ®−îc 2,24 lit khÝ NO (®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 16,4 gam B. 14,6 gam
C. 8,2 gam D. 20,5 gam
H−íng dÉn gi¶i.
- CO lµ chÊt khö (ta coi Fe2O3 kh«ng tham gia vµo ph¶n øng oxi ho¸ khö, do Fe2O3
→ Fe(NO3)3 cã sè oxi ho¸ kh«ng thay ®æi)
m oxi trong oxit = m - 14 (gam)
m − 14
n CO = n O trong oxit =
16
C +2 + 2e → C +4
m − 14 m − 14
............
16 8
- HNO3 lµ chÊt oxi ho¸
N+5 + 3e → N+2
0,3 ......... 0,1 (mol)
m − 14
Ta cã = 0,3 ⇒ m = 16, 4 gam
8
§¸p ¸n A.
Bµi 9. Cho tan hoµn toµn 58 gam hçn hîp A gåm Fe, Cu, Ag trong dung dÞch
HNO3 2M thu ®−îc 0,15 mol NO, 0,05 mol N2O vµ dung dÞch D. C« c¹n dung
dÞch D, khèi l−îng muèi khan thu ®−îc lµ
A. 120,4 gam B. 89,8 gam
C. 116,9 gam D. kÕt qu¶ kh¸c
H−íng dÉn gi¶i.
NhËn xÐt : NÕu chØ dïng ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron th«ng th−êng, ta còng
chØ lËp ®−îc 2 ph−¬ng tr×nh 3 Èn sè vµ sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc gi¶i. §Ó tÝnh
khèi l−îng muèi NO3- trong bµi to¸n trªn ta cã c«ng thøc

n NO− (trong muèi) = a.n X


3

Trong ®ã a lµ sè electron mµ N+5 nhËn ®Ó t¹o thµnh X


Nh− vËy :
m muèi khan = m Fe, Cu, Ag + m NO-
3

n NO− = 3.n NO + 8.n N2O = 3.0,15 + 8.0, 05 = 0,95 mol


3

mmuèi khan = 58 + 0,95.62 = 116,9 gam


§¸p ¸n C
Bµi 10. Khö Fe2O3 b»ng CO ë nhiÖt ®é cao, ®−îc hçn hîp X gåm 4 chÊt r¾n.
Chia X thµnh 2 phÇn b»ng nhau. PhÇn mét t¸c dông víi dung dÞch HNO3 d−, thu
®−îc 0,02 mol NO vµ 0,03 mol N2O. PhÇn hai cho tan hoµn toµn trong dung dÞch
H2SO4 ®Æc nãng, thu ®−îc V lÝt (®ktc) SO2. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 2,24 B. 3,36
C. 4,48 D. 6,72
H−íng dÉn gi¶i.
- HNO3 lµ chÊt khö
N +5 + 3e → N +2
0, 06........0, 02 mol
N +5 + 8e → 2N +1 (N 2 O)
0, 24........0, 06....0, 03 mol

∑n e nhËn = 0, 06 + 0, 24 = 0,3 mol

- ChÊt khö ë hai phÇn lµ nh− nhau, do ®ã sè mol electron H2SO4 nhËn b»ng sè mol
electron HNO3 nhËn, hay
S+6 + 2e → S+4 (SO2)
0,3 ..................... 0,15
VSO2 = 0,15.22, 4 = 3,36 (l)

§¸p ¸n B
Bµi 11. Chia hçn hîp X gåm Al, Al2O3, ZnO thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn
mét cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−, thu ®−îc 0,3 mol khÝ. PhÇn hai tan
hoµn toµn trong dung dÞch HNO3 thu ®−îc 0,075 mol khÝ Y duy nhÊt. Y lµ
A. NO2 B. NO
C. N2O D. N2
H−íng dÉn gi¶i.
- Trong X chØ cã Al cã tÝnh khö, n−íc bÞ nh«m khö theo ph−¬ng tr×nh :
2H2O + 2e → H2 + 2OH-
0,6 ....... 0,3 (mol)
- Khi t¸c dông víi HNO3, chÊt oxi ho¸ lµ HNO3
N+5 + ne → Y
0,075.n .... 0,075 (mol)
Ta cã 0,075.n = 0,6, víi n lµ sè electron mµ N+5 nhËn ®Ó t¹o thµnh Y, n = 8.
VËy Y lµ N2O
§¸p ¸n C
Bµi 12. Cho tan hoµn toµn 3,76 gam hçn hîp X ë d¹ng bét gåm S, FeS vµ FeS2
trong dung dÞch HNO3 thu ®−îc 0,48 mol NO2 vµ dung dÞch D. Cho dung dÞch D
t¸c dông víi dung dÞch Ba(OH)2 d−, läc vµ nung kÕt tña ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi,
®−îc m gam hçn hîp r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 11,650 gam B. 12,815 gam
C. 13,980 gam D. 15,145 gam
H−íng dÉn gi¶i.
Fe+2S2-1 t−¬ng ®−¬ng víi Fe+2S-2.S0. V× vËy cã thÓ coi hçn hîp X gåm hai chÊt S
vµ FeS, cã sè mol lµ a vµ b, ta cã :
Sè gam X = 32a + 88b = 3,76 (I)
- ChÊt khö

S0 − 6e → S+6
a ........ 6a
FeS0 − 9e → Fe +3 + S+6
b .............9b

- ChÊt oxi ho¸


N+5 + 1e → N+4 (NO2)
0,48 ............. 0,48
Ta cã 6a + 9b = 0,48 (II)
Gi¶i hÖ (I), (II) ®−îc : a = 0,035 mol S vµ b = 0,03 mol FeS
n BaSO4 = n SO2− = n S + n FeS = 0, 035 + 0, 03 = 0, 065 (mol)
4

m BaSO4 = 0, 065.233 =15,145 gam

§¸p ¸n D
Bµi 13. Cho tan hoµn toµn 7,2 gam FexOy trong dung dÞch HNO3 thu ®−îc 0,1
mol NO2. C«ng thøc ph©n tö cña oxit lµ
A. FeO B. Fe3O4
C. Fe2O3 D. c¶ FeO vµ Fe3O4 ®Òu ®óng
H−íng dÉn gi¶i.
- ChÊt oxi ho¸ lµ HNO3
N+5 + 1e → N+4 ..... NO2
0,1 ....... 0,1 .... 0,1
- ChÊt khö lµ FexOy
2y
+ 2y
xFe x
− x.(3 − )e → xFe +3
x
7, 2 7, 2
............. .( 3x − 2y)
56x + 16y 56x + 16y

7, 2
Ta cã .(3x − 2y) = 0,1
56x + 16y

72.(3x - 2y) = 56x + 16y


160x = 160y ⇒ x = y : FeO
§¸p ¸n A
Chuyªn ®Ò 7

LËp s¬ ®å hîp thøc cña qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸,


t×m mèi quan hÖ gi÷a chÊt ®Çu vμ chÊt cuèi

I - Néi dung
§èi víi c¸c bµi to¸n hçn hîp bao gåm nhiÒu qu¸ tr×nh ph¶n øng x¶y ra, ta
chØ cÇn lËp s¬ ®å hîp thøc, sau ®ã c¨n cø vµo chÊt ®Çu vµ chÊt cuèi, bá qua c¸c
ph¶n øng trung gian.
VÝ dô.
- Cho hçn hîp A gåm c¸c chÊt r¾n Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 tan hoµn toµn
trong dung dÞch HCl, dung dÞch thu ®−îc cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−,
läc kÕt tña, nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc m gam chÊt
r¾n. TÝnh m.
Ta thÊy, chÊt cuèi cïng lµ Fe2O3, vËy nÕu tÝnh ®−îc tæng sè mol Fe cã trong
A ta sÏ tÝnh ®−îc sè mol Fe2O3.
- Cho hçn hîp Fe, Zn, Mg t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl, cho tõ tõ dung
dÞch NaOH vµo dung dÞch thu ®−îc ®Õn kÕt tña lín nhÊt, läc kÕt tña, nung trong
kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc m gam chÊt r¾n, tÝnh m
Ta thÊy, nÕu biÕt ®−îc sè mol c¸c kim lo¹i ban ®Çu, ta lËp ®−îc s¬ ®å hîp
thøc gi÷a chÊt ®Çu vµ cuèi Fe → Fe2O3, Zn → ZnO, Mg → MgO ta sÏ tÝnh
®−îc khèi l−îng c¸c oxit.

II - Bμi tËp ¸p dông


Bµi 1. Cho 11,2 gam Fe vµ 2,4 gam Mg t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng d−.
Sau ph¶n øng thu ®−îc dung dÞch A vµ V lÝt khÝ H2 (ë ®ktc). Cho dung dÞch NaOH
d− vµo dung dÞch A thu ®−îc kÕt tña B. Läc B nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi
l−îng kh«ng ®æi ®−îc m (gam) chÊt r¾n.
a. V cã gi¸ trÞ lµ
A. 2,24 lÝt B. 3,36 lÝt
C. 5,6 lÝt D. 6,72 lÝt
b. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 18 gam B. 20 gam
C. 24 gam D. 36 gam
H−íng dÉn gi¶i
2, 4 11,2
a. n H2 = n Mg + n Fe = + = 0,3 mol
24 56
⇒ VH2 = 0,3.22, 4 = 6,72 lÝt

§¸p ¸n D
b. Dùa vµo sù thay ®æi chÊt ®Çu vµ cuèi, ta lËp ®−îc s¬ ®å hîp thøc :
2Fe → Fe2O3 ; Mg → MgO
0,2 0,1 0,1 0,1
⇒ m = 0,1.160 + 0,1.40 = 20 (g)
§¸p ¸n B
Bµi 2. Hßa tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,2 mol Fe vµ 0,1 mol Fe2O3 vµo dung
dÞch HCl d− thu ®−îc dung dÞch A. Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d− thu
®−îc kÕt tña. Läc lÊy kÕt tña, röa s¹ch, sÊy kh« vµ nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi
l−îng kh«ng ®æi ®−îc m gam chÊt r¾n, m cã gi¸ trÞ lµ
A. 23 gam B. 32 gam
C. 24 gam D. 42 gam
H−íng dÉn gi¶i. C¸c ph¶n øng
Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O
HCl + NaOH → NaCl + H2O
FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2 + 2NaCl
FeCl3 + 3NaOH → Fe(OH)3 + 3NaCl
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3
2Fe(OH)3 ⎯⎯ → Fe2O3 + 3H2O
o
t

Trong m gam chÊt r¾n cã 0,1 mol Fe2O3 (16 gam) ban ®Çu. VËy chØ cÇn tÝnh
l−îng Fe2O3 t¹o ra tõ Fe theo mèi quan hÖ chÊt ®Çu (Fe) vµ cuèi (Fe2O3)
1
2Fe → Fe2O3. n Fe2O3 = n Fe = 0,1 mol
2
n Fe2O3 (thu ®−îc) = 0,1 + 0,1 = 0, 2
⇒ m = 0, 2.160 = 32 gam

§¸p ¸n B
Bµi 3. Hçn hîp Al, Fe cã khèi l−îng 22 gam ®−îc chia thµnh 2 phÇn b»ng nhau.
- PhÇn 1 t¸c dông víi HCl d− thu ®−îc dung dÞch A vµ 8,96 lÝt H2 (®ktc).
Cho dung dÞch A t¸c dông dung dÞch NaOH d− ®−îc kÕt tña B, läc kÕt tña B nung
trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc m1 chÊt r¾n.
- PhÇn 2 cho vµo dung dÞch CuSO4 d− ®Õn khi ph¶n øng hoµn toµn thu ®−îc
m2 gam chÊt r¾n kh«ng tan.
a. m1 cã gi¸ trÞ lµ
A. 8 gam B. 16 gam
C. 32 gam D. 24 gam
b. m2 cã gi¸ trÞ lµ
A. 12,8 gam B. 16 gam
C. 25,6 gam D. 22,4 gam
H−íng dÉn gi¶i.

a. 2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2


Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
HCl + NaOH → NaCl + H2O
AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3↓ + 3NaCl
Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 2H2O
FeCl3 + 2NaOH → Fe(OH)2↓ + 2NaCl

4Fe(OH)2 + O2 ⎯⎯ → 2Fe2O3 + 4H2O


0
t

- Khi t¸c dông víi HCl, gäi x, y lÇn l−ît lµ sè mol Al vµ Fe ta cã:
⎧27x + 56y = 11 ⎧x = 0, 2 : Al
⎨ ⇒ ⎨
⎩1,5x + y = 0, 4 ⎩y = 0,1 : Fe
- Sau c¸c ph¶n øng chÊt r¾n thu ®−îc chØ cßn lµ Fe2O3.
2Fe → Fe2O3
0,1....... 0,05 ⇒ m1 = 8 (g)
§¸p ¸n A
b. 2Al + 3CuSO4 → Al2(SO4)3 + 3Cu
Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu
ë phÇn 2, Cu2+ nhËn electron chÝnh b»ng H+ nhËn ë phÇn 1, do ®ã
nCu = n H2 = 0,4 ⇒ mCu = 25,6 (g)

§¸p ¸n C
Bµi 4. Cho tan hoµn toµn 13,6 gam hçn hîp gåm Fe vµ Fe2O3 trong dung dÞch
HCl thu ®−îc 2,24 lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch D. Cho D t¸c dông víi dung dÞch
NaOH d−, läc, nung kÕt tña trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc a gam
chÊt r¾n, gi¸ trÞ cña a lµ
A. 8 gam B. 12 gam
C. 16 gam D. 24 gam
H−íng dÉn gi¶i. Fe + 2HCl → FeCl2 + H2
n Fe = n H 2 = 0,1 mol. m Fe2O3 (ban ®Çu) = 13, 6 − 0,1.56 = 8 gam

1
Ta cã s¬ ®å hîp thøc 2Fe → Fe2O3. n Fe2O3 = n Fe = 0, 05 mol.
2
VËy a = 8 + 0,05.160 = 16 gam
Còng cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p t¨ng - gi¶m khèi l−îng.
2Fe → Fe2O3. Khèi l−îng t¨ng lªn 48 gam
0,1 mol Fe → 0,05 mol Fe2O3 khèi l−îng t¨ng 2,4 gam
a = 13,6 + 2,4 = 16 gam
§¸p ¸n C
Bµi 5. 7,68 gam hçn hîp gåm FeO, Fe3O4 vµ Fe2O3 t¸c dông võa hÕt víi 260 ml
dung dÞch HCl 1M thu ®−îc dung dÞch X. Cho X t¸c dông víi dung dÞch NaOH
d−, läc kÕt tña, nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc m gam
chÊt r¾n, gi¸ trÞ cña m lµ
A. 8 gam B. 12 gam
C. 16 gam D. 24 gam
H−íng dÉn gi¶i.
FeO + 2HCl → FeCl2 + H2O
Fe3O4 + 8HCl → 2FeCl3 + FeCl2 + 4H2O
Fe2O3 + 6HCl → 2FeCl3 + 3H2O
FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2 + 2NaCl
FeCl3 + 3NaOH → Fe(OH)3 + 3NaCl

4Fe(OH)2 + O2 ⎯⎯ → 2Fe2O3 + 4H2O


o
t

2Fe(OH)3 ⎯⎯ → Fe2O3 + 3H2O


o
t

- ¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn ®iÖn tÝch ®Ó tÝnh sè mol Fe cã trong c¸c oxit
1 1 1
n O( trong oxit ) = n Cl = n HCl = .0, 26 = 0,13 mol
2 2 2
7, 68 − 0,13.16
n Fe (trong oxit ) = = 0,1 mol
56
- LËp s¬ ®å hîp thøc 0,1 mol Fe → 0,05 mol Fe2O3. m = 0,05 .160 = 8 gam
§¸p ¸n A
Chuyªn ®Ò 8

Ph−¬ng ph¸p gi¶I bμI tËp vÒ s¾t


I – néi dung
- S¾t lµ mét trong nh÷ng nguyªn tè quan träng, cã nhiÒu øng dông trong ®êi
sèng vµ cã mét vÞ trÝ quan träng trong ch−¬ng tr×nh Ho¸ häc phæ th«ng còng nh−
trong c¸c k× thi Tèt nghiÖp THPT, Cao ®¼ng, §¹i häc.
- Ngoµi c¸c ph−¬ng ph¸p ®· nªu ë c¸c chuyªn ®Ò trªn, c¸c bµi tËp vÒ s¾t vµ
hîp chÊt cña s¾t cßn cã thÓ sö dông thªm mét sè c¸ch gi¶i nhanh sau ®©y :
+ Khi Fe3O4 t¸c dông víi c¸c chÊt oxi ho¸, ta coi Fe3O4 lµ hçn hîp cña Fe2O3
vµ FeO. Trong ®ã chØ cã FeO tham gia ph¶n øng oxi ho¸ - khö víi n FeO = n Fe3O4

Fe2 + Fe3+
+ VÞ trÝ cña Fe trong d·y ®iÖn ho¸ > 2 + . Do ®ã trong c¸c ph¶n øng
Fe Fe
cã thÓ x¶y ra theo nhiÒu tr−êng hîp kh¸c nhau.
+ Trong bµi to¸n t×m c«ng thøc ph©n tö cña oxit s¾t, cÇn t×m sè mol Fe vµ sè
mol oxi cã trong oxÝt råi lËp tØ lÖ mol Fe : O, tõ ®ã suy ra c«ng thøc ph©n tö.
+ Sö dông ph−¬ng ph¸p b¶o toµn electron víi bµi to¸n cho mét oxit s¾t
FexOy t¸c dông víi dung dÞch HNO3 t¹o ra s¶n phÈm khÝ do sù khö N+5.

II – Bµi tËp ¸p dông


Bµi 1. Cã mét lo¹i oxit s¾t dïng ®Ó luyÖn gang. NÕu khö oxit s¾t nµy b»ng
cacbon oxit ë nhiÖt ®é cao ng−êi ta thu ®−îc 0,84 gam s¾t vµ 0,448 lÝt khÝ
cacbonic(®ktc). C«ng thøc ho¸ häc cña lo¹i oxit s¾t nãi trªn lµ
A. Fe2O3. B. Fe3O4
C. FeO D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
H−íng dÉn gi¶i. Ta thÊy, CO lÊy O cña oxit ®Ó t¹o ra CO2, do ®ã
0, 448
n O = n CO = n CO2 = = 0, 02 mol
22, 4
0,84
n Fe = = 0, 015 mol , nFe : nO = 0,015 : 0,02 = 3 : 4.
56
VËy c«ng thøc cña oxit lµ Fe3O4.
§¸p ¸n B

Bµi 2. §Ó hßa tan hoµn toµn 10,8 gam oxit s¾t cÇn võa ®ñ 300 ml dung dÞch HCl
1M. Oxit s¾t lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. C¶ FeO vµ Fe3O4 ®Òu ®óng
H−íng dÉn gi¶i. Theo ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch, Cl- thay thÕ O trong oxit nªn
1 1
n O trong oxit = n Cl− = n HCl = 0,15 mol
2 2
m oxit − m oxi 10,8 − 0,15.16
n Fe = = = 0,15 mol
56 56
nFe : nO = 1 : 1. VËy CTPT lµ FeO
§¸p ¸n A
Bµi 3. Hoµ tan hÕt m gam hçn hîp gåm FeO, Fe3O4 vµ Fe2O3 cã sè mol b»ng nhau
trong dung dÞch HNO3 thu ®−îc 2,688 lÝt NO (®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 70,82 gam B. 83,52 gam
C. 62,64 gam D. 41,76 gam
H−íng dÉn gi¶i.
Gäi sè mol cña mçi oxit lµ x mol. Coi Fe3O4 lµ hçn hîp FeO vµ Fe2O3. Do
®ã, hçn hîp gåm FeO vµ Fe2O3 ®Òu 2x mol.
Khi t¸c dông víi HNO3 chØ cã FeO tham gia ph¶n øng oxi ho¸ khö t¹o NO.
Fe+2 - 1e → Fe+3
2x .......... 2x
N+5 + 3e → N+2
0,36 ..... 0,12
2x = 0,36 → x = 0,18 mol
m = m FeO + m Fe2O3 = 2.0,18. (72 + 160) = 83,52 gam

§¸p ¸n B
Bµi 4. Hoà tan hoàn toàn 8,64 gam mét oxit s¾t trong dung dÞch HNO3 thu ®−îc
0,896 lÝt NO (®ktc) duy nhÊt. Oxit s¾t ®ã lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. C¶ FeO vµ Fe3O4 ®Òu ®óng
H−íng dÉn gi¶i.
Trong oxit FexOy , sè oxi ho¸ cña Fe lµ +2y/x. ¸p dông ph−¬ng ph¸p b¶o
toµn electron, ta cã
- FexOy lµ chÊt khö
+2y 2y
Fe x
− x.(3 − ) → Fe +3
x
8, 64 8, 64.(3x − 2y)
..........
56x + 16y 56x + 16y

- HNO3 lµ chÊt oxi ho¸


N+5 + 3e → N+2
0,12 ………. 0,04
Ta cã
8, 64.(3x − 2y)
= 0,12 ⇒ 72 (3x − 2y) = 56x + 16y
56x + 16y
⇒ x = y

VËy oxit lµ FeO.


§¸p ¸n A.
Bµi 5. Cho miÕng s¾t nÆng m gam vµo dung dÞch HNO3, sau ph¶n øng thÊy cã
6,72 lÝt khÝ NO2 (®ktc) tho¸t ra vµ cßn l¹i 2,4 gam chÊt r¾n kh«ng tan. Gi¸ trÞ cña
m lµ
A. 8,0 B. 5,6
C. 10,8 D. 8,4
H−íng dÉn gi¶i.
Sau ph¶n øng s¾t cßn d− nªn ®· cã c¸c ph¶n øng
Fe + 6HNO3 → Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O
0,1 ................................ 0,1 ............... 0,3
Fe + 2Fe(NO3)3 → 3Fe(NO3)2
0,05 ............. 0,1
L−îng s¾t ë c¶ hai ph¶n øng lµ nFe = 0,01 + 0,005 = 0,015 mol
m = 0,15.56 + 2,4 = 10,8 gam
§¸p ¸n C
Chuyªn ®Ò 9

Ph−¬ng ph¸p gi¶I bμI tËp vÒ nh«m


I – néi dung
Víi c¸c bµi to¸n ho¸ häc vÒ nh«m, hîp chÊt cña nh«m còng nh− c¸c bµi to¸n
hçn hîp. Ngoµi viÖc sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p gi¶i nh− b¶o toµn electron, b¶o toµn
khèi l−îng, t¨ng – gi¶m khèi l−îng ... ®· tr×nh bµy ë c¸c chuyªn ®Ò tr−íc, cßn cã
mét sè d¹ng bµi tËp ®Æc tr−ng riªng cña nh«m, ®ã lµ :
1. Muèi Al3+ t¸c dông víi dung dÞch kiÒm t¹o kÕt tña
Khi cho mét l−îng dung dÞch chøa OH- vµo dung dÞch chøa Al3+ thu ®−îc
kÕt tña Al(OH)3. NÕu n Al(OH)3 < n Al3+ sÏ cã hai tr−êng hîp phï hîp x¶y ra. Bµi to¸n
cã hai gi¸ trÞ ®óng.
- Tr−êng hîp 1. L−îng OH- thiÕu, chØ ®ñ ®Ó t¹o kÕt tña theo ph¶n øng
Al3+ + 3OH- → Al(OH)3
L−îng OH- ®−îc tÝnh theo kÕt tña Al(OH)3, khi ®ã gi¸ trÞ OH- lµ gi¸ trÞ nhá nhÊt.
- Tr−êng hîp 2. L−îng OH- ®ñ ®Ó x¶y ra hai ph¶n øng :
Al3+ + 3OH- → Al(OH)3 (1)
Al(OH)3 + OH- → AlO2- + 2H2O (2)
Trong ®ã, ph¶n øng (1) hoµn toµn, ph¶n øng (2) x¶y ra 1 phÇn. L−îng OH-
®−îc tÝnh theo c¶ (1) vµ (2), khi ®ã gi¸ trÞ OH- lµ gi¸ trÞ lín nhÊt.
2. Dung dÞch H+ t¸c dông víi dung dÞch AlO2- t¹o kÕt tña
Khi cho tõ tõ dung dÞch chøa OH- vµo dung dÞch chøa Al3+ thu ®−îc kÕt tña
Al(OH)3. NÕu n Al(OH)3 < n Al3+ sÏ cã hai tr−êng hîp phï hîp x¶y ra. Bµi to¸n cã hai
gi¸ trÞ ®óng.
- Tr−êng hîp 1. L−îng H+ thiÕu, chØ ®ñ ®Ó t¹o kÕt tña theo ph¶n øng
AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3
L−îng H+ ®−îc tÝnh theo kÕt tña Al(OH)3, khi ®ã gi¸ trÞ H+ lµ gi¸ trÞ nhá nhÊt.
- Tr−êng hîp 2. L−îng H+ ®ñ ®Ó x¶y ra hai ph¶n øng :
AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3 (1)
Al(OH)3 + 3H+ → Al3+ + 3H2O (2)
Trong ®ã, ph¶n øng (1) hoµn toµn, ph¶n øng (2) x¶y ra 1 phÇn. L−îng H+
®−îc tÝnh theo c¶ (1) vµ (2), khi ®ã gi¸ trÞ H+ lµ gi¸ trÞ lín nhÊt.
3. Hçn hîp kim lo¹i gåm kim lo¹i kiÒm (kiÒm thæ), nh«m t¸c dông víi n−íc
Khi ®ã, kim lo¹i kiÒm hoÆc kiÒm thæ t¸c dông víi n−íc t¹o dung dÞch kiÒm,
sau ®ã dung dÞch kiÒm hoµ tan nh«m.
VÝ dô : Mét hçn hîp gåm Al, Mg vµ Ba ®−îc chia lµm hai phÇn b»ng nhau
- PhÇn 1 : ®em hoµ tan trong n−íc d− thu ®−îc V1 lÝt khÝ (®ktc)
- PhÇn 2 : hoµ tan trong dung dÞch NaOH d− thu ®−îc V2 lÝt khÝ (®ktc)
Khi ®ã : ë phÇn 1 cã c¸c ph¶n øng
Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2 (1)
2Al + Ba(OH)2 + 2H2O → Ba(AlO2)2 + 3H2 (2)
PhÇn 2 cã c¸c ph¶n øng
Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2 (3)
2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2 (4)
NÕu V1 < V2 khi ®ã, ë phÇn 1 nh«m ch−a tan hÕt, l−îng Ba ®−îc tÝnh theo H2 tho¸t
ra. PhÇn 2, c¶ Ba vµ Al ®Òu tan hÕt, l−îng H2 ®−îc tÝnh theo c¶ (3) vµ (4)

II – Bµi tËp minh ho¹


Bµi 1. Cho V lÝt dung dÞch NaOH 0,2M vµo dung dÞch chøa 0,15 mol AlCl3 thu
®−îc 9,86 gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 1,8 vµ 2,2 lÝt B. 1,2 vµ 2,4 lÝt
C. 1,8 vµ 2,4 lÝt D. 1,4 vµ 2,2 lÝt
H−íng dÉn gi¶i.
9,86
KÕt tña thu ®−îc lµ Al(OH)3, ta cã n Al(OH)3 = = 0,12 mol < n AlCl3
78
Do ®ã bµi to¸n cã 2 tr−êng hîp :
- Tr−êng hîp 1 : ChØ cã ph¶n øng
3NaOH + AlCl3 → Al(OH)3 + 3NaCl
n NaOH = 3n AlCl3 = 3.0,12 = 0,36 mol
0,36
VNaOH = = 1,8 (l)
0, 2
- Tr−êng hîp 2 : Cã 2 ph¶n øng x¶y ra
3NaOH + AlCl3 → Al(OH)3 + 3NaCl
0,45 ← 0,15 → 0,15
NaOH + Al(OH)3 → NaAlO 2 + H 2 O
0, 03 ← 0,15 − 0,12
0, 48
n NaOH = 0, 45 + 0, 03 = 0, 48 mol ⇒ Vdd NaOH = = 2, 4 (l)
0, 2
§¸p ¸n C
Bµi 2. Chia m gam hçn hîp A gåm Ba vµ Al thµnh 2 phÇn nh− nhau :
- PhÇn 1 : tan trong n−íc d− thu ®−îc 1,344 lÝt khÝ H2 (®ktc) vµ dung
dÞch B
- PhÇn 2 : tan trong dung dÞch Ba(OH)2 d− ®−îc 10,416 lÝt khÝ H2 (®ktc)
a. Khèi l−îng kim lo¹i Al trong hçn hîp ban ®Çu lµ
A. 8,1 gam B. 2,7 gam
C. 5,4 gam D. 10,8 gam
b. Cho 50 ml dung dÞch HCl vµo B. Sau ph¶n øng thu ®−îc 7,8 gam kÕt tña. Nång
®é mol cña dung dÞch HCl lµ
A. 0,3 vµ 1,5 M B. 0,2 vµ 1,5 M
C. 0,3 vµ 1,8 M D. 0,2 vµ 1,8 M
H−íng dÉn gi¶i.

a. VH2 (1) < VH2 (2) do ®ã ë phÇn 1, Al cßn d−, l−îng Ba ®−îc tÝnh theo H2.
PhÇn 1 :
Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2 (1)
a ...... .......................... a ............... a
2Al + Ba(OH)2 + 2H2O → Ba(AlO2)2 + 3H2 (2)
a ............................................................ 3a
1,344
n H2 = 4a = = 0, 06 mol
22, 4
⇒ n Ba = a = 0, 015 mol

PhÇn 2 :
Ba + 2H2O → Ba(OH)2 + H2 (3)
a ............................................... a
2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2 (4)
b ...................................................................... 1,5b
n H2 = a + 1,5 b = 0, 465 mol
⇒ b = 0,3 = n Al , m Al = 0,3.27 = 8,1 gam

§¸p ¸n A.
b. Dung dÞch B chøa AlO2- 0,03 mol. Khi t¸c dông víi HCl t¹o kÕt tña Al(OH)3.
0, 78
n Al(OH)3 = = 0, 01 mol . Cã hai tr−êng hîp x¶y ra
78
- Tr−êng hîp 1. L−îng H+ thiÕu, chØ ®ñ ®Ó t¹o kÕt tña theo ph¶n øng
AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3
0,01 ......................... 0,01
0, 01
C M(HCl) = = 0, 2 M
0, 05

- Tr−êng hîp 2. L−îng H+ ®ñ ®Ó x¶y ra hai ph¶n øng :


AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3 (1)
0,03 ......................... 0,03
Al(OH)3 + 3H+ → Al3+ + 3H2O (2)
0,03 – 0,01 ....... 0,06
Ph¶n øng (1) hoµn toµn, ph¶n øng (2) x¶y ra 1 phÇn.
nHCl = 0,01 + 0,06 = 007 mol
0, 09
C M(HCl) = = 1,8 M
0, 05
§¸p ¸n D.
Bµi 3. Hçn hîp X gåm Na vµ Al. Cho m gam X vµo l−îng d− n−íc th× tho¸t ra V
lÝt khÝ. NÕu còng cho m gam X vµo dung dÞch NaOH d− th× ®−îc 1,75V lÝt khÝ.
Thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi l−îng cña Na trong X lµ (biÕt c¸c khÝ ®o ë cïng
®iÒu kiÖn)
A. 39,87 % B. 77,31 %
C. 49,87 % D. 29,87 %
H−íng dÉn gi¶i.
Ta thÊy l−îng H2 tho¸t ra khi t¸c dông víi H2O Ýt h¬n khi t¸c dông víi dung
dÞch NaOH, do ®ã khi t¸c dông víi H2O, Al cßn d−
2Na + 2H2O → 2NaOH + H2 (1)
2a .............................. 2a ..................... a
2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2 (2)
2a ...................................................... 3a
Khi t¸c dông víi dung dÞch NaOH d− :
2Na + 2H2O → 2NaOH + H2 (3)
2a ............................................... a
2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2 (4)
b ...................................................................... 1,5b
§Ó ®¬n gi¶n, chän V = 22,4 ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. Khi ®ã
4a = 1
a + 1,5 b = 1, 75
⇒ a = 0, 25, b = 1. n Na = 2a = 0,5.
1.27
% m Al = .100% = 29,87%
1.27 + 0, 25.23

§¸p ¸n D
Bµi 4. Cho 1 lÝt dung dÞch HCl vµo dung dÞch chøa 0,2 mol NaAlO2, läc, nung kÕt
tña ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc 7,65 gam chÊt r¾n. Nång ®é mol cña dung dÞch
HCl lµ
A. 0,15 vµ 0,35 B. 0,15 vµ 0,2
C. 0,2 vµ 0,35 D. 0,2 vµ 0,3
H−íng dÉn gi¶i.
- Tr−êng hîp 1. L−îng H+ thiÕu, chØ ®ñ ®Ó t¹o kÕt tña theo ph¶n øng
AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3 (1)

2Al(OH)3 ⎯⎯ →
o
t
Al2O3 + 3H2O (2)
7, 65
n HCl = n AlCl3 = n Al(OH)3 = 2.n Al2 O3 = 2. = 0,15 mol
102
CM (HCl) = 0,15 M
- Tr−êng hîp 2. L−îng H+ ®ñ ®Ó x¶y ra c¸c ph¶n øng ph¶n øng :
AlO2- + H+ + H2O → Al(OH)3 (1)
0,2 ........... 0,2 .......................... 0,2
Al(OH)3 + 3H+ → Al3+ + 3H2O (2)
0,2 – 0,15 .............. 0,15

2Al(OH)3 ⎯⎯ →
o
t
Al2O3 + 3H2O (3)
0,15 ......................... 0,075
n H+ = 0, 2 + 0,15 = 0,35
0,35
C M (HCl) = = 0,35 M
1
§¸p ¸n A
bμi tËp tù luyÖn
Bµi 1. Cho tan hoµn toµn 3 gam hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i kiÒm (thuéc hai chu
k× kÕ tiÕp) trong n−íc thu ®−îc V lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch D. §Ó trung hoµ dung
dÞch D cÇn 200 ml dung dÞch HCl 1M vµ thu ®−îc dung dÞch D.
a. Gi¸ trÞ cña V lµ
A. 1, 12 B. 2,24
C. 3,36 D. 4,48
b. Khèi l−îng muèi khan khi c« c¹n dung dÞch D lµ
A. 5,05 B. 6,73
C. 10,1 D. 7,5
c. Hai kim lo¹i lµ
A. Li vµ Na B. Na vµ K
C. K vµ Cs D. Cs vµ Rb
Bµi 2. Cho tan hÕt 17,6 gam hçn hîp X gåm hai muèi cacbonat cña kim lo¹i
ph©n nhãm IIA, trong dung dÞch HCl thu ®−îc 4,48 lÝt khÝ (®ktc) vµ dung dÞch D.
a. L−îng muèi khan khi c« c¹n dung dÞch D lµ
A. 8,9 gam B. 19,8 gam
C. 28,7 gam D. 39,6 gam
b. BiÕt hai kim lo¹i thuéc hai chu k× kÕ tiÕp nhau. Hai kim lo¹i ®ã lµ
A. Be vµ Mg B. Mg vµ Ca
C. Ca vµ Sr D. Sr vµ Ba
Bµi 3. §Ó t¸c dông hÕt víi 4,64 gam hçn hîp X gåm FeO, Fe3O4, vµ Fe2O3, cÇn
160 ml dung dÞch HCl 1M, dung dÞch sau ph¶n øng cho t¸c dông víi dung dÞch
NaOH lÊy d−, läc kÕt tña vµ ®em nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi,
thu ®−îc a gam chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña a lµ
A. 1,2 gam B. 2,4 gam
C. 4,8 gam D. 6,0 gam
Bµi 4. Khi dÉn khÝ CO qua bét Fe2O3 nung nãng, thu ®−îc 11,2 gam lÝt hçn hîp
X (®ktc) gåm CO2 vµ CO cã tØ khèi ®èi víi hidro lµ 17,2. Thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ
thÓ tÝch cña mçi khÝ trong hçn hîp X lµ
A. 40% vµ 60% B. 60% vµ 40%
C. 50% vµ 50% D. 70% vµ 30%
Bµi 5. Chia hçn hîp A gåm Zn, ZnO, Al2O3 thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn mét
t¸c dông víi Ba(OH)2 d−, thu ®−îc 4,48 lit H2. PhÇn hai tan hoµn toµn trong dung
dÞch HNO3, thu ®−îc 0,896 lit khÝ X. ThÓ tÝch c¸c khÝ ®Òu ®−îc ®o ë ®ktc. C«ng
thøc ph©n tö cña X lµ
A. NO2 B. NO
C. N2O D. N2
Bµi 6. Cho 17 gam hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i kiÒm ®øng kÕ tiÕp nhau trong
nhãm IA t¸c dông hÕt víi n−íc thu ®−îc 6,72 lÝt H2 (®ktc) vµ dung dÞch Y.
a. Hçn hîp X gåm c¸c lo¹i kim lo¹i
A. Li vµ Na B. Na vµ K
C. K vµ Rb D. Rb vµ Cs
b. ThÓ tÝch dung dÞch HCl 2M cÇn thiÕt ®Ó trung hßa dung dÞch Y lµ
A. 200ml B. 250ml
C. 300ml D. 350ml
Bµi 7. Cho 19,05 gam hçn hîp ACl vµ BCl (A, B lµ kim lo¹i kiÒm ë 2 chu k× liªn
tiÕp) t¸c dông võa ®ñ víi 300 g dung dÞch AgNO3 thu ®−îc 43,05 gam kÕt tña.
a. Nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch AgNO3 lµ
A. 17% B. 19%
C. 21% D. 25%
b. Hai kim lo¹i kiÒm lµ
A. Li vµ Na B. Na vµ K
C. K vµ Cs D. Cs vµ Rb
Bµi 8. Oxi hãa hoµn toµn 14,3 gam hçn hîp bét c¸c kim lo¹i Mg, Al, Zn b»ng
oxi thu ®−îc 22,3 gam hçn hîp oxit. Cho l−îng oxit nµy t¸c dông hÕt víi dung
dÞch HCl th× khèi l−îng muèi t¹o ra lµ
A. 36,6 gam B. 32,05 gam
C. 49,8 gam D. 48,9 gam
Bµi 9. Cho 12,2 gam hçn hîp 2 muèi cacbonat cña kim lo¹i kiÒm t¸c dông hÕt
víi dung dÞch HCl, thu ®−îc 2,24 lÝt khÝ (®ktc). Khèi l−îng muèi t¹o ra sau ph¶n
øng lµ
A. 2,66 gam B. 13,3 gam
C. 1,33 gam D. 26,6 gam
Bµi 10. Oxi hãa hoµn toµn m gam hçn hîp Zn, Pb, Ni thu ®−îc m1 gam hçn hîp
oxit ZnO, PbO, NiO. Hßa tan hoµn toµn m1 gam hçn hîp oxit trªn trong dung dÞch
HCl lo·ng thu ®−îc dung dÞch A. C« c¹n dung dÞch A thu ®−îc hçn hîp muèi
khan cã khèi l−îng lµ (m1 + 55) gam. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. m1 - 16 B. m1 - 32
C. m1- 24 D. m1 - 48
Bµi 11. Cho 1,38 gam kim lo¹i X hãa trÞ I t¸c dông hÕt víi n−íc cho 2,24 lÝt H2
(®ktc). X lµ kim lo¹i nµo trong sè c¸c kim lo¹i cho d−íi ®©y ?
A. Li B. Na
C. K D. Cs
Bµi 12. Cho 13,5 gam kim lo¹i hãa trÞ III t¸c dông víi Cl2 d− thu ®−îc 66,75 gam
muèi. Kim lo¹i ®ã lµ
A. Fe (s¾t) B. Cr (crom)
C. Al (nh«m) D. As (asen)
Bµi 13. §èt Al trong b×nh khÝ Cl2, sau ph¶n øng thÊy khèi l−îng chÊt r¾n trong
b×nh t¨ng 71 gam. Khèi l−îng Al ®· tham gia ph¶n øng lµ
A. 27 gam B. 18 gam
C. 40,5 gam D. 54 gam
Bµi 14. Hßa tan hoµn toµn m gam bét Al vµo dung dÞch HNO3 d− thu ®−îc 8,96 lÝt
(®ktc) hçn hîp X gåm NO vµ N2O cã tØ lÖ mol lµ 1 : 3. m cã gi¸ trÞ lµ
A. 24,3 gam B. 42,3 gam
C. 25,3 gam D. 25,7 gam
Bµi 15. Hßa tan hoµn toµn 4,5 gam bét Al vµo dung dÞch HNO3 d− thu ®−îc hçn
hîp khÝ X gåm NO vµ N2O vµ dung dÞch Y. Khèi l−îng muèi nitrat t¹o ra trong
dung dÞch Y lµ
A. 36,5 gam B. 35,6 gam
C. 35,5 gam D. kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 16. Cho 5,1 gam hçn hîp Al vµ Mg t¸c dông víi dung dÞch HCl d− thu ®−îc
2,8 lÝt khÝ (®ktc). C« c¹n dung dÞch thu ®−îc muèi khan cã khèi l−îng lµ
A. 14,125 gam B. 13,975 g am
C. 13,575 gam D. 14,525 gam
Bµi 17. Cho tan 10 gam hçn hîp gåm Al vµ Al2O3 trong dung dÞch NaOH d−, thu
®−îc 6,72 lÝt H2 (®ktc). PhÇn tr¨m khèi l−îng cña Al trong hçn hîp lµ
A. 48% B. 50%
C. 52% D. 54%
Bµi 18. Cho 8,3 gam hçn hîp Al, Fe t¸c dông hÕt víi dung dÞch HCl. Sau ph¶n
øng khèi l−îng dung dÞch HCl t¨ng thªm 7,8 gam. Khèi l−îng muèi t¹o ra trong
dung dÞch lµ
A. 26,05 gam B. 2,605 gam
C. 13,025 gam D. 1,3025 gam
Bµi 19. Cho hçn hîp gåm x mol Al vµ 0,2 mol Al2O3 t¸c dông víi dung dÞch
NaOH d− thu ®−îc dung dÞch A. DÉn CO2 d− vµo A thu ®−îc kÕt tña B. Läc lÊy
kÕt tña B nung tíi khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc 40,8 gam chÊt r¾n C. Gi¸ trÞ cña
x lµ
A. 0,2 mol B. 0,3 mol
C. 0,4 mol D. 0,04 mol
Bµi 20. Thùc hiÖn ph¶n øng nhiÖt nh«m víi 25 gam hçn hîp A gåm Al vµ Fe2O3
thu ®−îc hçn hîp B. Cho B t¸c dông víi dung dÞch NaOH d− ®−îc 14,8 gam hçn
hîp C, kh«ng thÊy khÝ tho¸t ra. PhÇn tr¨m khèi l−îng Fe2O3 trong hçn hîp A lµ
A. 86,4 % B. 84,6 %
C. 78,4 % D. 74,8%
Bµi 21. Hßa tan hoµn toµn 3 gam hçn hîp gåm Al vµ Cu vµo dung dÞch HNO3
lo·ng, nãng thu ®−îc dung dÞch A. Cho A t¸c dông víi dung dÞch NH3 d−, kÕt tña
thu ®−îc mang nung ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi, c©n ®−îc 2,04 gam. Khèi l−îng
cña Al vµ Cu trong hçn hîp lÇn l−ît lµ
A. 2,7 gam vµ 0,3 gam B. 0,3 gam vµ 2,7 gam
C. 0,54 gam vµ 2,46 gam D. 1,08 gam vµ 1,92 gam
Bµi 22. Cho 13,92 gam mét hçn hîp 2 kim lo¹i kiÒm thuéc hai chu k× liªn tiÕp
trong b¶ng tuÇn hoµn hßa tan trong H2O thu ®−îc 5,9136 lÝt H2 ë 27,30C vµ 1 atm.
Hai kim lo¹i ®ã lµ
A. Li và Na B. K và Rb
C. Na và K D. Rb và Cs
Bµi 23. Cho tõ tõ dung dịch NaOH 1M vµo dung dịch chøa 26,05 gam hçn hîp
FeCl2 vµ AlCl3 cho ®Õn khi thu ®−îc kÕt tña cã khèi l−îng kh«ng ®æi th× ng−ng l¹i.
§em kÕt tña nµy nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi th× ®−îc 8 gam
chÊt r¾n. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH ®· dïng lµ
A. 0,5 lÝt B. 0,6 lÝt
C. 0,2 lÝt D. 0,3 lÝt
Bµi 24. 11,45 g hçn hîp X gåm Fe vµ M (cã hãa trÞ kh«ng ®æi) ®−îc chia lµm 2
phÇn b»ng nhau. PhÇn (1) cho tan hÕt trong dung dÞch HCl thu ®−îc 2,128 lÝt H2
(®ktc). PhÇn 2 cho t¸c dông hoµn toµn víi HNO3 thu ®−îc 1,792 lÝt NO (®ktc).
Kim lo¹i M trong hçn hîp X lµ
A. Al B. Mg
C. Zn D. Mn
Bµi 25. Cho 2,52 gam mét kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng t¹o ra
6,84 gam muèi sunfat. Kim lo¹i ®ã lµ
A. Mg B. Fe
C. Cr D. Mn
Bµi 26. Hßa tan 10 g hçn hîp bét Fe vµ Fe2O3 b»ng dung dÞch HCl thu ®−îc 1,12
lÝt khÝ (®ktc) vµ dung dÞch A. Cho dung dÞch A t¸c dông víi NaOH d−, thu ®−îc
kÕt tña. Nung kÕt tña trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc chÊt r¾n cã
khèi l−îng lµ
A. 11,2 gam B. 12,4 gam
C. 15,2 gam D. 10,9 gam
Bµi 27. Thæi mét luång CO d− qua èng sø ®ùng hçn hîp Fe3O4 vµ CuO nung nãng
®Õn ph¶n øng hoµn toµn, ta thu ®−îc 2,32 gam hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra cho
vµo b×nh ®ùng n−íc v«i trong d− thÊy cã 5 gam kÕt tña tr¾ng. Khèi l−îng hçn hîp
2 oxit kim lo¹i ban ®Çu lµ
A. 3,12 gam B. 3,22 gam
C. 4 gam D. 4,2 gam
Bµi 28. Hßa tan hoµn toµn hçn hîp gåm 0,1 mol Fe2O3 vµ 0,2 mol FeO vµo dung
dÞch HCl d− thu ®−îc dung dÞch A. Cho NaOH d− vµo dung dÞch A thu ®−îc kÕt
tña B. Läc lÊy kÕt tña B råi ®em nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi
®−îc m gam chÊt r¾n, m cã gi¸ trÞ lµ
A. 16 g B. 32 g
C. 48 g D. 52 g
Bµi 29. Trén 5,4 gam Al víi 7,2 gam Fe2O3 råi nung nãng ®Ó thùc hiÖn ph¶n øng
nhiÖt nh«m. Sau ph¶n øng thu ®−îc m gam hçn hîp chÊt r¾n. Gi¸ trÞ cña m lµ
A. 8,02 g B. 9,02 g
C. 12,6 g D. 11,2 g
Bµi 30. Cho 2,52 g mét kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch HCl d− t¹o ra 9,975 g
muèi . Kim lo¹i ®ã lµ
A. Mg B. Fe
C. Ca D. Al
Bµi 31. Cho 19,2 gam Cu t¸c dông hÕt víi dung dÞch HNO3, khÝ NO thu ®−îc
®em hÊp thô vµo n−íc cïng víi dßng oxi ®Ó chuyÓn hÕt thµnh HNO3. ThÓ tÝch khÝ
oxi (®ktc) ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh trªn lµ
A. 2,24 lÝt B. 3,36 lÝt
C. 4,48 lÝt D. 6,72 lÝt
Bµi 32. Dïng quÆng manhetit chøa 80% Fe3O4 ®Ó luyÖn thµnh 800 tÊn gang cã
hµm l−îng Fe lµ 95%. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gang bÞ hao hôt 1%. Khèi l−îng quÆng
®· dïng lµ
A. 1325 tÊn B. 1312 tÊn
C. 1380 tÊn D. 848 tÊn
Bµi 33. §èt ch¸y hoµn toµn 16,8 gam Fe trong khÝ O2 cÇn võa ®ñ 4,48 lÝt O2 (®ktc)
t¹o thµnh mét oxit s¾t. C«ng thøc ph©n tö cña oxit ®ã lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 34. Khö hoµn toµn hçn hîp Fe2O3 vµ CuO cã phÇn tr¨m khèi l−îng t−¬ng øng
lµ 66,67% vµ 33,33% b»ng khÝ CO, tØ lÖ mol khÝ CO2 t−¬ng øng t¹o ra tõ 2 oxit lµ
A. 9 : 4 B. 3 : 1
C. 2 : 3 D. 3 : 2
Bµi 35. X lµ mét oxit s¾t. BiÕt 4,64 gam X t¸c dông võa ®ñ víi 60 ml dung dÞch
HCl 2M. X lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 36. Mét oxit s¾t trong ®ã oxi chiÕm 30% khèi l−îng. C«ng thøc oxit ®ã lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 37. Khö hoµn toµn 11,6 gam oxit s¾t b»ng CO ë nhiÖt ®é cao. S¶n phÈm khÝ
dÉn vµo dung dÞch Ca(OH)2 d−, t¹o ra 20 gam kÕt tña. C«ng thøc cña oxit s¾t lµ
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 38. X lµ mét oxit s¾t. BiÕt 1,6 gam X t¸c dông võa ®ñ víi 30 ml dung dÞch
HCl 2M. X lµ oxit nµo sau ®©y ?
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc
Bµi 39. Khö hoµn toµn 6,64 gam hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 cÇn dïng
2,24 lÝt CO (®ktc). Khèi l−îng Fe thu ®−îc lµ
A. 5,04 gam B. 5,40 gam
C. 5,05 gam D. 5,06 gam
Bµi 40. Khö hoµn toµn 6,4 gam hçn hîp CuO vµ Fe2O3 b»ng khÝ H2 thÊy t¹o ra 1,8
gam n−íc. Khèi l−îng hçn hîp kim lo¹i thu ®−îc lµ
A. 4,5 gam B. 4,8 gam
C. 4,9 gam D. 5,2 gam
Bµi 41. Khö hoµn toµn 5,64 gam hçn hîp gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 b»ng khÝ
CO. KhÝ ®i ra sau ph¶n øng ®−îc dÉn vµo dung dÞch Ca(OH)2 d− thÊy t¹o ra 8 gam
kÕt tña. Khèi l−îng Fe thu ®−îc lµ
A. 4,63 gam B. 4,36 gam
C. 4,46 gam D. 4,64 gam
Bµi 42. Cho khÝ CO d− khö hoµn toµn hçn hîp gåm Fe3O4 vµ CuO thu ®−îc 2,32
gam hçn hîp kim lo¹i. KhÝ tho¸t ra cho ®i vµo dung dÞch Ca(OH)2 d−, thÊy t¹o ra 5
gam kÕt tña. Khèi l−îng hçn hîp 2 oxit ban ®Çu lµ
A. 3,12 gam B. 3,21 gam
C. 3,22 gam D. 3,23 gam
Bµi 43. Khö 16 gam Fe2O3 b»ng khÝ CO d−, s¶n phÈm khÝ thu ®−îc cho ®i vµo
b×nh dung dÞch Ca(OH)2 d− thu ®−îc a gam kÕt tña. Gi¸ trÞ cña a lµ
A. 10 gam B. 20 gam
C. 30 gam D. 40 gam
Bµi 44. Khö 16 gam Fe2O3 thu ®−îc hçn hîp A gåm Fe, Fe2O3, FeO, Fe3O4. Cho A
t¸c dông hÕt víi dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng. Khèi l−îng muèi sunfat t¹o ra trong
dung dÞch lµ
A. 48 gam B. 50 gam
C. 20 gam D. 40 gam
Bµi 45. Cho 40 gam hçn hîp Al, Cu chøa 27% Al t¸c dông víi dung dÞch NaOH
d− th× thÓ tÝch H2 (®ktc) sinh ra lµ
A. 3,36 lÝt B. 6,72 lÝt
C. 8,96 lÝt D. 13,44 lÝt
Bµi 46. Cho 300 ml dung dÞch HCl 1M t¸c dông víi 0,1 mol Al(OH)3 thu ®−îc
dung dÞch X. Dung dÞch X cã
A. pH < 7 B. pH = 7
C. pH > 7 D. pH = 14
Bµi 47. Cho 200 ml dung dÞch hçn hîp CuSO4 1M vµ Al2(SO4)3 1M t¸c dông víi
dung dÞch NaOH d−, läc lÊy kÕt tña ®em nung ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi ®−îc chÊt
r¾n cã khèi l−îng lµ
A. 8 gam B. 18 gam
C. 19,8 gam D. 36,4 gam
Bµi 48. NÕu hµm l−îng Fe lµ 70% th× ®ã lµ oxit nµo trong sè c¸c oxit sau :
A. FeO B. Fe2O3
C. Fe3O4 D. Kh«ng cã oxit nµo phï hîp
Bµi 49. Trén 40 gam Fe2O3 víi 10,8 gam Al råi nung ë nhiÖt ®é cao, hçn hîp sau
ph¶n øng hßa tan vµo dung dÞch NaOH d− thu ®−îc 5,376 lÝt khÝ (®ktc). HiÖu suÊt
cña ph¶n øng nhiÖt nh«m lµ
A. 12,5 % B. 60 %
C. 40 % D. 16,67 %
Bµi 50. Cho 2,06 gam hçn hîp gåm Fe, Cu t¸c dông víi dung dÞch HNO3 lo·ng,
d− thu ®−îc 0,896 lÝt NO (®ktc). Khèi l−îng muèi nitrat sinh ra lµ
A. 9,50 gam B. 7,44 gam
C. 7,02 gam D. 4,54 gam

§¸p ¸n phÇn bµi tËp tù luyÖn


1 B, C, A / 2 B, B / 3 C / 4 A / 5 D / 6 B, C / 7 A, B / 8 D / 9 B / 10 A / 11 A / 12 C
/ 13 B / 14 A / 15 C / 16 B / 17 D / 18 A / 19 C / 20 C / 21 C / 23 B / 24 C / 25 B /
26 A / 27 A / 28 B / 29 C / 30 A / 31 D / 32 A / 33 C / 34 B / 35 C / 36 B / 37 C /
38 C / 39 A / 40 B / 41 A / 42 A / 43 A / 44 D / 45 D / 46 A / 47 D / 48 B / 49 C /
50 A

You might also like