Professional Documents
Culture Documents
TAÄP 4
Naêm 2009
Soá phöùc Traàn Só Tuøng
CHÖÔNG IV
SOÁ PHÖÙC
I. SOÁ PHÖÙC
Trang 103
Soá phöùc Traàn Só Tuøng
VAÁN ÑEÀ 1: Thöïc hieän caùc pheùp toaùn coäng – tröø – nhaân – chia
AÙp duïng caùc quy taéc coäng, tröø, nhaân, chia hai soá phöùc, caên baäc hai cuûa soá phöùc.
Chuù yù caùc tính chaát giao hoaùn, keát hôïp ñoái vôùi caùc pheùp toaùn coäng vaø nhaân.
Baøi 1. Tìm phaàn thöïc vaø phaàn aûo cuûa caùc soá phöùc sau:
æ1 ö æ2 5 ö
a) ( 4 – i ) + ( 2 + 3i ) – ( 5 + i ) b) 2 - i + ç - 2i ÷ c) ( 2 - 3i ) - ç - i ÷
è3 ø è3 4 ø
æ 1 ö æ 3 ö 1 æ3 1 ö æ 5 3 ö
d) ç 3 - i ÷ + ç - + 2i ÷ - i e) ç + i ÷ - ç - + i ÷ f) ( 2 - 3i )( 3 + i )
è 3 ø è 2 ø 2 è4 5 ø è 4 5 ø
3 -i 2 -i 3 1+ i
g) - h) i)
1+ i i 1 + 2i 1- i
m a+i a 3+ i
k) l) m)
i m a-i a (1 - 2i )(1 + i )
1+ i a+i b 2 - 3i
o) p) q)
2-i i a 4 + 5i
Baøi 2. Thöïc hieän caùc pheùp toaùn sau:
2 2 3 3 2
a) (1 + i ) - (1 – i ) b) ( 2 + i ) - ( 3 - i ) c) ( 3 + 4i )
3
æ1 ö (1 + 2i) 2 - (1 - i) 2 6
d) ç - 3i ÷ e) f) ( 2 - i )
è2 ø (3 + 2i) 2 - (2 + i ) 2
g) (-1 + i )3 - (2i )3 h) (1 - i)100 i) (3 + 3i )5
Baøi 3. Cho soá phöùc z = x + yi . Tìm phaàn thöïc vaø phaàn aûo cuûa caùc soá phöùc sau:
z+i
a) z2 - 2 z + 4i b)
iz - 1
Baøi 4. Phaân tích thaønh nhaân töû, vôùi a, b, c Î R:
a) a2 + 1 b) 2a2 + 3 c) 4a 4 + 9b2 d) 3a2 + 5b 2
e) a4 + 16 f) a3 - 27 g) a3 + 8 h) a4 + a2 + 1
Baøi 5. Tìm caên baäc hai cuûa soá phöùc:
a) -1 + 4 3i b) 4 + 6 5i c) -1 - 2 6i d) -5 + 12i
4 5
e) - - i f) 7 - 24i g) -40 + 42i h) 11 + 4 3.i
3 2
1 2
i) + i k) -5 + 12i l) 8 + 6i m) 33 - 56i
4 2
o)
3 + 5i
z
= 2 - 4i (
p) ( z + 3i ) z2 - 2 z + 5 = 0 )
( )(
q) z2 + 9 z2 - z + 1 = 0 ) r) 2 z3 - 3z2 + 5z + 3i - 3 = 0
Baøi 2. Giaûi caùc phöông trình sau (aån x):
a) x 2 - 3.x + 1 = 0 b) 3 2 .x 2 - 2 3.x + 2 = 0
c) x 2 - ( 3 - i ) x + 4 - 3i = 0 d) 3i.x 2 - 2 x - 4 + i = 0
e) 3x 2 - x + 2 = 0 f) i. x 2 + 2i. x - 4 = 0
g) 3x 3 - 24 = 0 h) 2 x 4 + 16 = 0
i) ( x + 2)5 + 1 = 0 k) x 2 + 7 = 0
l) x 2 + 2 (1 + i ) x + 4 + 2i = 0 m) x 2 - 2 ( 2 - i ) x + 18 + 4i = 0
o) ix 2 + 4 x + 4 - i = 0 p) x 2 + ( 2 - 3i ) x = 0
Baøi 3. Tìm hai soá bieát toång vaø tích cuûa chuùng laàn löôït laø:
a) 2 + 3i vaø - 1 + 3i b) 2i vaø - 4 + 4i
Baøi 4. Tìm phöông trình baäc hai vôùi heä soá thöïc nhaän a laøm nghieäm:
a) a = 3 + 4i b) a = 7 - i 3 c) a = 2 - 5i
d) a = -2 - i 3 e) a = 3 - i 2 f) a = -i
5+i
g) a = (2 + i )(3 - i ) h) a = i 51 + 2i80 + 3i 45 + 4i 38 i) a =
2-i
Baøi 5. Tìm tham soá m ñeå moãi phöông trình sau ñaây coù hai nghieäm z1, z2 thoaû maõn ñieàu kieän
ñaõ chæ ra:
a) z2 - mz + m + 1 = 0, ñk : z12 + z22 = z1z2 + 1 b) z2 - 3mz + 5i = 0, ñk : z13 + z23 = 18
c) x 2 + mx + 3i = 0, ñk : z12 + z22 = 8
( ) (
Baøi 6. Cho z1 , z2 laø hai nghieäm cuûa phöông trình 1 + i 2 z2 - 3 + 2i z + 1 - i = 0 . Tính giaù)
trò cuûa caùc bieåu thöùc sau:
z1 z2
a) A = z12 + z22 b) B = z12 z2 + z1z22 c) C = +
z2 z1
Baøi 7. Giaûi caùc heä phöông trình sau:
ì z1 + z 2 = 4 + i ì z1 .z 2 = -5 - 5.i ìï z13 + z 25 = 0
a) í 2 b) í 2 c) í 2
î z1 + z 2 = 5 - 2i î z1 + z 2 = -5 + 2.i
2 2
ïî z1 .( z2 ) = 1
4
ì z - 12 5 ì z -1
ì z1 + z2 + z3 = 1 = =1
ï ï z - 8i 3 ï z -i
ï ï
d) í z1 + z2 + z3 = 1 e) í f) í
ï z .z . z = 1 ï z-4 ï z - 3i
î 1 2 3 =1 =1
ïî z -8 ïî z +i
Trang 105
Soá phöùc Traàn Só Tuøng
ìïz2 + z2 = 5 + 2i ïì z - 2i = z ìïz 2 + z 2 + 4 z z = 0
g) í 1 2 h) í i) í 1 2 1 2
ïîz1 + z2 = 4 - i ïî z - i = z - 1 z +
ïî 1 2 z = 2 i
Baøi 8. Giaûi caùc heä phöông trình sau:
ì x + 2 y = 1 - 2i ìx + y = 5 - i ìx + y = 4
a) í b) í 2 2 c) í
îx + y = 3 - i î x + y = 8 - 8i î xy = 7 + 4i
ì1 1 1 1 ì x 2 + y 2 = -6 ì x + y = 3 + 2i
ï + = - i ï ï
d) í x y 2 2 e) í 1 1 2 f) í 1 1 17 1
+ = + i
ï x 2 + y 2 = 1 - 2i ïx + y = 5 ïî x y 26 26
î î
ìx + y = 5 - i ìx + y = 1
g) í 2 2 h) í 3 3
î x + y = 1 + 2i î x + y = -2 - 3i
Baøi 1. Xaùc ñònh taäp hôïp caùc ñieåm M trong maët phaúng phöùc bieåu dieãn caùc soá z thoûa maõn
moãi ñieàu kieän sau:
a) z + z + 3 = 4 b) z - z + 1 - i = 2 c) z - z + 2i = 2 z - i
d) 2i.z - 1 = 2 z + 3 e) 2i - 2 z = 2 z - 1 f) z + 3 = 1
z - 3i
g) z + i = z - 2 - 3i h) =1 i) z - 1 + i = 2
z+i
k) 2 + z = i - z l) z + 1 < 1 m) 1 < z - i < 2
Baøi 2. Xaùc ñònh taäp hôïp caùc ñieåm M trong maët phaúng phöùc bieåu dieãn caùc soá z thoûa maõn
moãi ñieàu kieän sau:
a) z + 2i laø soá thöïc b) z - 2 + i laø soá thuaàn aûo c) z. z = 9
Trang 106
Traàn Só Tuøng Soá phöùc
cos85o + i sin 85o
e) 2 ( cos18o + i sin18o )( cos 72o + i sin 72o ) f)
cos 40o + i sin 40o
2 (cos 45 0 + i. sin 45 0 ) 2(cos 45o + i sin 45o )
g) h)
3 (cos15 0 + i. sin 15 0 ) 3(cos15o + i sin15o )
2p 2p æ 2p 2p ö
2 (cos + i. sin ) 2 ç cos + i sin ÷
i) 3 3 k) è 3 3 ø
p p æ p pö
2(cos + i. sin ) 2 ç cos + i sin ÷
2 2 è 2 2ø
Baøi 3. Vieát döôùi daïng löôïng giaùc caùc soá phöùc sau:
a) 1 - i 3 b) 1 + i c) (1 - i 3 )(1 + i ) d) 2.i.( 3 - i)
1- i 3 1
e) f) g) sin j + i. cos j h) 2 +i 2
1+ i 2 + 2i
5p
i) 1 + i 3 k) 3-i l) 3 + 0i m) tan +i
8
Baøi 4. Vieát döôùi daïng ñaïi soá caùc soá phöùc sau:
æ p pö
a) cos 45o + i sin 45o b) 2 ç cos + i sin ÷ c) 3 ( cos120o + i sin120o )
è 6 6ø
3+i 1
d) (2 + i)6 e) f)
(1 + i )(1 - 2i ) i
40
1+ i 60 æ 1+ i 3 ö
g) h) ( -1 + i 3 ) i) (2 - 2i )7 . ç ÷
2i + 1 è 1- i ø
100
1 æ 3p 3p ö æ1+ i ö æ p pö 1
k) ç cos + i sin ÷ l) ç ÷ ç cos + i sin ÷ m)
2è 4 4 ø è 1- i ø è 4 4ø (
17
3 - i)
Baøi 5. Tính:
5
a) ( cos12o + i sin12o )
16
b) (1 + i ) c) ( 3 - i ) 6
7
d) éë 2 ( cos30 0 + i sin 30 0 ) ùû e) (cos15o + i sin15o )5 f) (1 + i )2008 + (1 - i )2008
21 12
æ 5 + 3i 3 ö æ1 3 ö÷ æ i + 1ö
2008
g) çç ÷
÷ h) çç + i ÷ i) ç ÷
è 1 - 2i 3 ø è 2 2 ø è i ø
p p 1 1
k) (cos - i sin )i 5 .(1 + 3i )7 l) z2008 + , bieát z + = 1
3 3 z 2008 z
Baøi 6. Chöùng minh:
a) sin 5t = 16sin5 t - 20sin3 t + 5sin t b) cos 5t = 16 cos5 t - 20 cos3 t + 5 cos t
c) sin 3t = 3cos2 t - sin3 t d) cos3t = 4 cos3 t - 3 cos t
Trang 107
Soá phöùc Traàn Só Tuøng
Trang 108
Traàn Só Tuøng Soá phöùc
Baøi 10. Giaûi caùc phöông trình sau treân taäp soá phöùc:
a) z2 + 5 = 0 b) z2 + 2 z + 2 = 0 c) z2 + 4 z + 10 = 0
d) z2 - 5z + 9 = 0 e) -2 z2 + 3z - 1 = 0 f) 3z2 - 2 z + 3 = 0
g) ( z + z )( z - z ) = 0 h) z2 + z + 2 = 0 i) z2 = z + 2
2
k) 2 z + 3z = 2 + 3i l) ( z + 2i ) +2 ( z + 2i ) - 3 = 0 m) z3 = z
2
n) 4 z2 + 8 z = 8 o) iz2 + (1 + 2i)z + 1 = 0 p) (1 + i )z2 + 2 + 11i = 0
Baøi 11. Giaûi caùc phöông trình sau treân taäp soá phöùc:
2
æ 4z + i ö 4z + i
a) ç ÷ -5 +6 = 0 b) ( z + 5i )( z - 3 ) ( z2 + z + 3) = 0
è z -i ø z-i
c) ( z2 + 2 z ) - 6 ( z2 + 2 z ) - 16 = 0 d) z3 - (1 + i ) z2 + ( 3 + i ) z - 3i = 0
e) ( z + i ) ( z2 - 2 z + 2 ) = 0 f) z2 - 2iz + 2i - 1 = 0
g) z2 - ( 5 - 14i ) z - 2 (12 + 5i ) = 0 h) z2 - 80 z + 4099 - 100i = 0
2
i) ( z + 3 - i ) - 6 ( z + 3 - i ) + 13 = 0 k) z2 - ( cos j + i sin j ) z + i cos j sin j = 0
Baøi 12. Giaûi caùc phöông trình sau treân taäp soá phöùc:
a) x 2 - ( 3 + 4i ) x + 5i - 1 = 0 b) x 2 + (1 + i ) x - 2 - i = 0 c) 3 x 2 + x + 2 = 0
d) x 2 + x + 1 = 0 e) x 3 - 1 = 0
Baøi 13. Giaûi caùc phöông trình sau bieát chuùng coù moät nghieäm thuaàn aûo:
a) z3 - iz2 - 2iz - 2 = 0 b) z3 + ( i - 3 ) z2 + ( 4 - 4i ) z - 4 + 4i = 0
(
Baøi 14. Tìm m ñeå phöông trình sau: ( z + i ) z2 - 2mz + m 2 - 2m = 0 )
a) Chæ coù ñuùng 1 nghieäm phöùc b) Chæ coù ñuùng 1 nghieäm thöïc
c) Coù ba nghieäm phöùc
Baøi 15. Tìm m ñeå phöông trình sau: z3 + (3 + i )z2 - 3z - (m + i ) = 0 coù ít nhaát moät nghieäm thöïc
Baøi 16. Tìm taát caû caùc soá phöùc z sao cho ( z - 2)( z + i ) laø soá thöïc.
Baøi 17. Giaûi caùc phöông trình truøng phöông:
a) z 4 - 8 (1 - i ) z2 + 63 - 16i = 0 b) z 4 - 24 (1 - i ) z2 + 308 - 144i = 0
c) z 4 + 6(1 + i )z2 + 5 + 6i = 0
( )
Baøi 18. Cho z1 , z2 laø hai nghieäm cuûa phöông trình: z2 - 1 + i 2 z + 2 - 3i = 0 . Tính giaù trò
Trang 109
Soá phöùc Traàn Só Tuøng
z 1
a) =3 b) z2 + z 2 = 1 c) z =
z -i z
2p 2p
Baøi 21. Haõy tính toång S = 1 + z + z2 + z3 + ...z n -1 bieát raèng z = cos + i sin .
n n
Baøi 22. Vieát döôùi daïng löôïng giaùc caùc soá phöùc sau:
2+i
a) i 4 + i 3 + i 2 + i + 1 b) (1 - i )(2 + i) c)
1- i
p æ p pö p
d) 1 - sin a + i cos a , 0 < a < e) -3 ç cos + i sin ÷ f) cot a + i, p < a <
2 è 6 6ø 2
p
g) sin a + i(1 - cos a ), 0 < a <
2
Baøi 23. Tìm moâñun vaø moät acgumen cuûa caùc soá phöùc sau:
8
(2 3 + 2i ) (1 + i )6 ( -1 + i ) 4 1 n n
a) + b) + c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )
(1 - i )6 (2 3 - 2i )
3 - i)
8
(
( 2 3 + 2i )
10 4
p p p p
d) - sin + i cos e) cos - i sin f) -2 + 2 3i
8 8 4 4
p 1 + cos a + i sin a p
g) 1 - sin a + i cos a , 0 < a < h) , 0 <a < i) 4 - 3i
2 1 + cos a - i sin a 2
Baøi 24. Tìm moâñun vaø moät acgumen cuûa caùc soá phöùc sau:
8
(2 3 + 2i ) (1 + i )6 ( -1 + i ) 4 1 n n
a) + b) + c) (1 + i 3 ) + (1 - i 3 )
(1 - i )6 3 - 2i ) (2
8
( 3 - i ) ( 2 3 + 2i )
10 4
Baøi 25. Chöùng minh caùc bieåu thöùc sau coù giaù trò thöïc:
n n
7 7 æ 19 + 7i ö æ 20 + 5i ö
a) ( 2 + i 5 ) + ( 2 - i 5 ) b) ç ÷ +ç ÷
è 9 - i ø è 7 + 6i ø
6 6 5 5
æ -1 + i 3 ö æ -1 - i 3 ö æ -1 + i 3 ö æ -1 - i 3 ö
c) ç ÷ +ç ÷ d) ç ÷ +ç ÷
è 2 ø è 2 ø è 2 ø è 2 ø
6 6
æi+ 3 ö æi- 3 ö
e) ç ÷ +ç ÷
è 2 ø è 2 ø
3
Baøi 26. Trong caùc soá phöùc z thoaû maõn ñieàu kieän z - 2 + 3i = . Tìm soá phöùc z coù moâñun
2
nhoû nhaát.
Baøi 27. Xeùt caùc ñieåm A, B, C trong maët phaúng phöùc theo thöù töï bieåu dieãn caùc soá phöùc sau:
4i 2 + 6i
; (1 - i)(1 + 2i);
i -1 3-i
a) Chöùng minh ABC laø tam giaùc vuoâng caân.
b) Tìm soá phöùc bieåu dieãn bôûi ñieåm D sao cho töù giaùc ABCD laø hình vuoâng.
Baøi 28. Giaûi caùc phöông trình sau, bieát chuùng coù moät nghieäm thuaàn aûo:
a) z3 + (2 - 2i)z2 + (5 - 4i)z - 10i = 0 b) z3 + (1 + i )z2 + (i - 1)z - i = 0
c) z3 + (4 - 5i )z2 + (8 - 20i )z - 40i = 0
Baøi 29. Cho ña thöùc P( z) = z3 + (3i - 6)z2 + (10 - 18i)z + 30i .
Trang 110
Traàn Só Tuøng Soá phöùc
a) Tính P(-3i ) b) Giaûi phöông trình P( z) = 0 .
2
æ z +1 ö
Baøi 30. Giaûi phöông trình z = ç 2 - ÷ , bieát z = 3 + 4i laø moät nghieäm cuûa phöông trình.
è z-7ø
Baøi 31. Giaûi caùc phöông trình sau:
a) z 4 + 2 z3 - z2 + 2 z + 1 = 0 b) z 4 - 2 z3 - z2 - 2 z + 1 = 0
c) z 4 - (1 + 2 ) z3 + ( 2 + 2 ) z2 - (1 + 2 ) z + 1 = 0 d) z 4 - 4 z3 + 6 z2 - 4 z - 15 = 0
e) z6 + z5 - 13z4 - 14 z3 - 13z2 + z + 1 = 0
Baøi 32. Giaûi caùc phöông trình sau:
3
2 2 2 2 æ z+i ö
a) ( z + 3z + 6) + 2 z( z + 3z + 6) - 3z = 0 b) ç ÷ =8
è z-i ø
3 2
2 4 2 2 2 4 æ z-i ö æ z -i ö æ z -i ö
c) ( z - z + 1) - 6 z ( z - z + 1) + 5z = 0 d) ç ÷ +ç ÷ +ç ÷ +1 = 0
è z+i ø è z+i ø è z+i ø
2z - i
Baøi 33. Chöùng minh raèng: neáu z £ 1 thì £1.
2 + iz
Baøi 34. Cho caùc soá phöùc z1 , z2 , z3 . Chöùng minh:
2 2 2 2 2 2 2
a) z1 + z2 + z2 + z3 + z3 + z1 = z1 + z2 + z3 + z1 + z2 + z3
2 2
b) 1 + z1 z2 + z1 - z2 = 1 + z1 ( )(1 + z )2
2
2
= (1 - z )(1 - z )
2 2 2 2
c) 1 - z1z2 - z1 - z2 1 2
2 2
d) Neáu z1 = z1 = c thì z1 + z2 + z1 - z2 = 4c2 .
Chaân thaønh caûm ôn caùc baïn ñoàng nghieäp vaø caùc em hoïc sinh ñaõ ñoïc taäp taøi lieäu naøy.
transitung_tv@yahoo.com
Trang 111