BÀI TIỂU LUẬN GIỮA KỲ

MÔN HỌC VĂN HÓA VÀ ĐẠO ĐỨC QUẢN LÝ

Đề tài: Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam trong thời kỳ hội
nhập

A – PHẦN MỞ ĐẦU

1.Tên đề tài

Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam thời kỳ hội nhập

2. Lý do chọn đề tài

Quản lý là một lĩnh vực của hoạt động tổng hợp, không chỉ được nhìn nhận
từ những góc độ của khoa học, mà cần phải được nhìn nhận cả từ góc độ văn hóa.
Cuộc đấu tranh văn hóa bao giờ cũng gắn liền với các cuộc đấu tranh khác, trước
hết là cuộc đấu tranh kinh tế và chính trị, nhưng tất cả đều thống nhất vào một mục
tiêu: Vì con người, tất cả cho con người. Quan hệ kinh tế và văn hóa là quan hệ
biện chứng, không thể nói cái nào quyết định cái nào. Kinh tế là một nền tảng của
xã hội: Nền tảng kinh tế. Văn hóa là một nền tảng của xã hội: Nền tảng văn hóa.
Nói một cách khác, kinh tế và văn hóa là hai nội dung cốt lõi của sự sinh tồn và
phát triển của một dân tộc, một quốc gia.

Sản xuất hàng hóa và cơ chế thị trường là quy luật của kinh tế, tác động trực
tiếp và gián tiếp đến toàn bộ hoạt động của xã hội. Văn hóa không đứng ngoài tác
động đó. Nhưng văn hóa có đặc điểm và quy luật riêng của nó. Không thể loại trừ
hoạt động kinh tế trong văn hóa, cũng không thể loại trừ hoạt động văn hóa trong
kinh tế. Sự tác động qua lại và đồng thời là đúng quy luật khách quan.

1
 Dù xét từ giác độ nào thì mục đích chính của kinh doanh là đem lại lợi
nhuận cho chủ thể kinh doanh nên bản chất của kinh doanh là để kiếm lời. Trong
kinh tế thị trường, kinh doanh là một nghề chính đáng xuất phát từ nhu cầu phát
triển của xã hội, do sự phân công lao động xã hội tạo ra. Còn việc kinh doanh như
thế nào, kinh doanh đem lại lợi ích và giá trị cho ai thì đó chính là vấn đề văn hóa
kinh doanh.

Và trong các yếu tố cấu thành nên văn hóa kinh doanh, ta không thể không
nhắc đến triết lý kinh doanh. Một hệ thống các giá trị cốt lõi có vai trò như kim chỉ
nam định hướng các hoạt động của mỗi doanh nghiệp. Nằm trong một hệ thống tạo
nên văn hóa kinh doanh, triết lý kinh doanh giữ vị trí đầu tiên và cũng là vị trí quan
trọng quyết định giá trị của tổ chức. Nó quy chiếu trong mình những giá trị mang
tính chiến lược trong hoạt động của doanh nghiệp mà qua quá trình thực hiện theo
hệ triết lý này, cả khách hàng – đối tác và những cá nhân trong tổ chức sẽ nhận
thức ra những “đặc sắc”, “độc đáo” và điều tạo nên sự khác biệt cho doanh nghiệp.

3. Mục tiêu nghiên cứu

Như trên nhóm đã trình bày, càng ngày con người càng nhận thấy rằng văn
hóa tham gia vào mọi quá trình hoạt động của con người và sự tham gia đó ngày
càng được thể hiện rõ nét và tạo thành các lĩnh vực văn hóa đặc thù như văn hóa
chính trị, văn hóa pháp luật, văn hóa gia đình và…văn hóa kinh doanh. Kinh doanh
là một hoạt động cơ bản của con người, xuất hiện cùng với hàng hóa và thị trường.
Tuy nhiên, khi xã hội chúng ta phát triển đến một mức nào đó, những điều còn lại
sau đồng tiền, sau lợi nhuận, sau những cạnh tranh, bon chen…trên trường kinh tế
sẽ là những giá trị nhân bản thuộc về con người. Tất cả những giá trị ấy quy tụ
trong văn hóa kinh doanh. Tìm hiểu về vấn đề này, nhóm chúng tôi đã lựa chọn
Triết lý kinh doanh như một nhân tố quan trọng tạo nên văn hóa kinh doanh xưa và
2
nay. Nhìn nhận một cách khách quan chúng ta có thể thấy triết lý kinh doanh chính
là nền tảng chi phối đến các hoạt động của doanh nghiệp... Ở Việt Nam, kể từ sau
những quyết định mở cửa nền kinh tế tiến hành từ Đại hội VI, hoạt động kinh
doanh trở nên sôi nổi hơn bao giờ hết, tuy nhiên thực tế cho thấy – ta gặp phải
không ít khó khăn trong quá trình xác định mục tiêu, sứ mệnh của mình. Vì thế cần
học tập kinh nghiệm xây dựng triết lý kinh doanh và kinh nghiệm khai thác vai trò
triết lý kinh doanh trong quản lý doanh nghiệp để nhanh chóng rút ngắn khoảng
cách giữa các doanh nghiệp nước ta với các doanh nghiệp nước ngoài. Bài tiểu
luận này của Nhóm xin phép được trình bày về quá trình phát triển của Triết lý
kinh doanh, đồng thời chú trọng phân tích vai trò của triết lý kinh doanh trong giai
đoạn hiện tại nhằm làm nổi bật nên giá trị của yếu tố này trong mỗi tổ chức vào
mỗi thời kỳ.

4. Câu hỏi nghiên cứu

Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam thời kỳ hội nhập như thế
nào ?

5. Giả thuyết nghiên cứu

Mỗi một khu vực kinh tế khác nhau thì có triết lý kinh doanh khác nhau.

6. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần lời mở đầu đi kèm, đề tài gồm 3 chương

Chương 1: Một số vấn đề lý luận chung về Triết lý kinh doanh

Chương 2: Triết lý kinh doanh Việt Nam thời kỳ hội nhập

Chương 3: Giải pháp phát huy triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt
Nam thời kỳ hội nhập

3
 B- PHẦN NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TRIẾT LÝ KINH

DOANH

1.1.Khái niệm chung về Triết lý:

Triết lý là phương châm, nguyên tắc mà cá nhân hay tổ chức luôn cố gắng
tuân thủ theo nó để đạt được mục tiêu hay nguyện vọng mà họ đang theo đuổi.
Trong cuộc sống có bao nhiêu lĩnh vực thì con người có thể đưa ra bằng đó triết lý
để thực hiện theo nó. Do vậy, ta thường bắt gặp các khái niệm rất phổ biến liên
quan đến triết lý như “triết lý sống”, “triết lý kinh doanh”,…

Khái niệm triết lý có quan hệ chặt chẽ với khái niệm “triết học”. Theo từ
điển Hán – Việt: “Triết” nghĩa là trí ( sự nhận thức, hiểu biết sâu rộng về thế giới :
trời, đất, người…và đạo lý). Ở phương Tây “triết học” ( philosophy) xuất phát từ
tiếng Hy Lạp thời cổ đại, chuyển sang tiếng Latinh là philosophia = philo (yêu)
+sophia (sự thông thái)  “Triết học” có nghĩa là môn học về sự thông thái.

Bàn về khái niệm triết lý, các nhà nghiên cứu ở Việt Nam cho rằng, tuy ở
phương Tây không có sự phân biệt giữa “triết lý” và “triết học”, nhưng trong tiếng
Việt quan niệm đó lại được dùng để biểu đạt và phản ánh những đối tượng khác
nhau. Các tác giả sách “ Triết lý phát triển ở Việt Nam - mấy vấn đề cốt lõi” nêu
định nghĩa triết lý là: “ Kết quả của sự suy nghẫm, chiêm nghiệm và đúc kết thành
những quan điểm, luận điểm, phương châm cơ bản và cốt lõi nhất về cuộc sống
cũng như về hoạt động thực tiễn rất đa dạng của con người trong xã hội. Chúng có
vai trò định hướng trực tiếp ngược trở lại đối với cuộc sống và những hoạt động
thực tiễn rất đa dạng ấy”.

4
 “Triết lý là những tư tưởng có tính triết học ( tức là sự phản ánh đã đạt đến
trình độ sâu sắc và khái quát cao ) được con người rút ra từ cuộc sống của mình và
chỉ dẫn, định hướng cho hành động của con người – Theo “Bài giảng văn hóa kinh
doanh” – Trường Đại học kinh tế quốc dân.

Theo PGS. PTS. Đỗ Thị Doan và PTS. Đỗ Minh Cường trong cuốn “Triết
lý kinh doanh với quản lý doanh nghiệp” cho rằng triết lý là những tư tưởng có
tính triết học được con người rút ra từ cuộc sống của họ; là thứ triết học về đạo lý,
triết học của hành động.

Như vậy so với “triết học”, “triết lý” được hiểu ở trình độ thấp hơn, có phạm
vi hẹp hơn, chỉ là cơ sở lý luận của một hệ thống quan điểm, một học thuyết và
theo nghĩa ở mức độ cao, nó chính là những quan niệm, tư tưởng sâu xa nhất của
con người về các lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhưng dù hiểu theo cách nào cũng
có thể thấy rằng, “triết lý” không phải là duy tâm siêu hình mà nó là kết quả của
những kinh nghiệm và lẽ sống của nhiều thế hệ trước đúc kết lại.

1.2.Triết lý kinh doanh:

1.2.1. Khái niệm kinh doanh

“Kinh doanh” hiểu theo nghĩa rộng và nói chung là một số hoặc toàn bộ
hoạt động của quá trình sản xuất, thương mại, dịch vụ…có mục đích là đạt được
lợi nhụân cho chủ thể.

Như vậy kinh doanh là một hình thái đặc thù của kinh tế. Nó không chỉ là
hoạt động buôn bán, lưu thông, mà còn bao gồm các hoạt động sản xuất và các loại
dịch vụ khác ( giải trí, thông tin, du lịch…). Chủ thể kinh doanh cũng là một khái
niệm hệ thống gồm nhiều cấp độ (một cá nhân, một tập thể, doanh nghiệp…) cho

5
nên triết lý kinh doanh chính là các triết lý hình thành trong quá trình kinh doanh
của các chủ thể khác nhau.

1.2.2. Triết lý kinh doanh

Kinh doanh, như ta đã biết là tất cả những hành vi và hoạt động có mục đích
là đem lại lợi nhuận cho chủ thể. Như vậy, Triết lý kinh doanh là những tư tưởng
triết học phản ánh thực tiễn kinh doanh thông qua con đường trải nghiệm, suy
ngẫm, khái quát hóa của các chủ thể kinh doanh và chỉ dẫn cho hoạt động kinh
doanh - Theo PGS. PTS. Đỗ Thị Doan và PTS. Đỗ Minh Cường trong cuốn “Triết
lý kinh doanh với quản lý doanh nghiệp” định nghĩa. Nó là sản phẩm phản ánh có
mục đích phục vụ cho chủ thể kinh doanh nên sự khác nhau trong ngành, lĩnh vực
kinh doanh của doanh nghiệp sẽ quy định tính đặc thù của triết lý kinh doanh. Bởi
vì sẽ là sơ lược và giản đơn nếu nghiên cứu các triết lý kinh doanh chúng ta lại bỏ
qua những nét đặc thù của khách thể và môi trường kinh doanh của chủ thể.

Ở đây, nhóm chúng tôi lưu ý tới thực tế - trong các nền kinh tế thị trường,
các nhà kinh doanh thành công đều trở thành những nhà quản lý, chủ thể kinh
doanh thành đạt; cho nên triết lý kinh doanh chỉ có giá trị thực sự khi nó áp dụng
được cho doanh nghiệp và tạo nên bản sắc cũng như phong cách của doanh nghiệp.

1.2.3. Đặc điểm của triết lý kinh doanh

Triết lý kinh doanh chỉ nảy sinh trong nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh
giữa nhiều thành phần kinh tế và các chủ thê kinh doanh khác nhau. Triết lý kinh
doanh được hình thành dần từ kinh nghiệm kinh doanh, nghĩa là những người
thành lập doanh nghiệp sau một thời gian dài làm kinh doanh và quản lý đã từ kinh
nghiệm rút ra triết lý kinh doanh; hoặc là ngay thời kỳ đầu mới thành lập, những
người lánh đạo doanh nghiệp đã chủ động xây dựng triết lý làm định hướng phát
6
triển tổ chức của mình và được tiến hành thông qua sự thảo luận và đóng góp của
hầu hết số thành viên.

Triết lý kinh doanh có thể biểu diễn bởi nhiều loại hình văn bản hoặc nghệ
thuật khác nhau.

Triết lý kinh doanh thường gồm ba bộ phận cơ bản có quan hệ mật thiết với
nhau: mục tiêu của doanh nghiệp; phương thức hành động; quan hệ của doanh
nghiệp với môi trường kinh tế xã hội, nghĩa vụ chung của doanh nghiệp và nguyên
tắc của thành viên trong doanh nghiệp.

Triết lý kinh doanh chứa đựng những chuẩn mực, giá trị, hệ tư tưởng, lý
tưởng phấn đấu và nguyên tắc hành động của các thành viên, định huớng mọi
người theo một mục tiêu đã đặt ra.

Triết lý kinh doanh tuy rất bền vững nhưng vẫn có thể thay đổi cho phù hợp
với môi trường kinh doanh và đời sống.

1.2.4. Mối quan hệ giữa triết lý kinh doanh, triết lý doanh nghiệp và triết lý quản
lý

Kinh doanh là một lĩnh vực hoạt động và nghề nghiệp đầy khó khăn, phức
tạp. Triết lý kinh doanh rất phong phú và nhiều loại khác nhau. Có thể phân loại
triết lý kinh doanh dựa theo hai tiêu chí cơ bản: Chức năng – nghiệp vụ và quy mô
của chủ thể kinh doanh.

Dựa theo chức năng – nghiệp vụ tồn tại các loại hình triết lý như: Triết lý
(kinh doanh) về sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; triết lý về marketing,
quản lý chất lượng hàng hóa …

7
 Dựa vào quy mô của các chủ thể kinh doanh – quy mô tổ chức người có thể
chia làm ba loại cơ bản: Triết lý áp dụng cho các cá nhân kinh doanh; triết lý cho
các tổ chức kinh doanh, chủ yếu là triết lý về quản lý của doanh nghiệp; triết lý vừa
có thể áp dụng cho các cá nhân lại vừa có thể áp dụng cho các tổ chức kinh doanh.
Triết lý kinh doanh của các cá nhân(loại 1) chính là các triết lý được rút ra từ
những kinh nghiệm, bài học thành công và thất bại trong quá trình kinh doanh. Còn
các triết lý loại 2, 3 thực chất là triết lý chung của tổ chức kinh doanh – triết lý
quản lý doanh nghiệp.

Trên thực tế trong các nền kinh tế thị trường thì các nhà kinh doanh; chủ thể
kinh doanh thành đạt, phát triển là các tổ chức kinh doanh – các doanh nghiệp cho
nên triết lý kinh doanh chỉ có giá trị phổ quát khi nó áp dụng được trong các doanh
nghiệp. Mặt khác, quản lý một doanh nghiệp bao giờ cũng phức tạp, khó khăn hơn
hoạt động của một cá thể tự kinh doanh.

Với những lý do trên có thể nhận thấy “ phần chủ yếu và thực chất của triết
lý kinh doanh là bộ phận triết lý chung của tổ chức kinh doanh – triết lý chung của
doanh nghiệp còn gọi tắt là triết lý doanh nghiệp”. Nói cách khác, triết lý doanh
nghiệp là triết lý kinh doanh của tất cả các thành viên của một doanh nghiệp cụ thể.

Triết lý doanh nghiệp là triết lý kinh doanh chung của tất cả các thành viên
của một doanh nghiệp cụ thể. Khi một chủ thể kinh doanh trở thành người lãnh đạo
doanh nghiệp, họ sẽ cố gắng vận dụng các tư tưởng triết học về kinh doanh và tổ
chức quản lý của họ, phát triển nó thành triết lý chung của doanh nghiệp đó. Nó là
lý tưởng, là phương châm hành động, là hệ giá trị và mục tiêu chung của doanh
nghiệp chỉ dẫn cho hoạt động nhằm làm cho doanh nghiệp đạt hiệu quả cao trong
kinh doanh. Thực tế cho thấy, sự phát triển của doanh nghiệp được định hướng chủ
yếu từ triết lý doanh nghiệp đúng đắn.
8
 Triết lý doanh nghiệp là cốt lõi của văn hóa doanh nghiệp: Xác định sứ
mệnh, các giá trị cốt lõi và phương thức hoạt động, quản lý của doanh nghiệp, nên
triết lý kinh doanh trở thành yếu tố quan trọng nhất của văn hóa doanh
nghiệp. Sứ mệnh và giá trị cốt lõi có ý nghĩa định hướng sự tồn tại và phát triển
của doanh nghiệp, hướng mọi thành viên trong doanh nghiệp tới một mục đích
chung. Trong khi các yếu tố khác của văn hóa doanh nghiệp có thể thay đổi, thì sứ
mệnh và giá trị cốt lõi doanh nghiệp thường không thay đổi. Vì vậy, triết lý doanh
nghiệp trở thành nền tảng của văn hóa doanh nghiệp. Các kế hoạch chiến lược
mang tính lâu dài phải được bắt nguồn từ sứ mệnh chung của doanh nghiệp. Vì
vậy, triết lý doanh nghiệp chính là công cụ để hướng dẫn cách thức kinh doanh phù
hợp với văn hóa doanh nghiệp.

Nó chính là cơ sở đào tạo, phát triển nguồn nhân lực doanh nghiệp: Mọi
thành viên trong doanh nghiệp gắn kết với nhau bởi một mục tiêu chung mà họ
cùng hướng tới. Triết lý doanh nghiệp chính là sợi dây kết nối các thành viên trong
doanh nghiệp với nhau, đồng thời là tiêu chuẩn chung để đánh giá mỗi thành viên.
Việc tuyển dụng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực phải dựa trên các giá trị
chung và sứ mệnh chung của doanh nghiệp.

Triết lý quản lý là định hướng cơ bản có tính sống còn, gắn liền với sứ mệnh
của tổ chức trong hoạt động của con người để đạt đến mục tiêu đã xác định. Triết
lý quản lý phản ánh thái độ, mong đợi mà tổ chức biểu thị đối với quan hệ nhóm có
liên quan, trở thành cơ sở rộng lớn cho việc giải quyết các vấn đề của tổ chức. Triết
lý quản lý là phần cốt lõi trong hệ giá trị , nó dẫn đến bộ tiêu chuân chung điều
chỉnh hành vi của con người trong quá trình quản lý. Từ triết lý quản lý các công
tác tổ chức, các chức năng của quản lý phải được triển khai một cách đồng bộ,
hướng theo triết lý đã xác định. Đây thường là triết lý do những người sáng lập ra

9
doanh nghiệp đưa ra để đạt được mục tiêu của mình. Triết lý kinh doanh là một
dạng cụ thể của triết lý quản lý. Thông qua những hệ giá trị, tư tưởng cốt lõi,
phương châm hoạt động của mình việc hình thành triết lý kinh doanh cũng không
ngoài mục đích vận hành tổ chức một cách hiệu quả và đem đến những giá trị cho
con người.

Việc hình thành và phát triển triết lý kinh doanh là một trong những vấn đề
quan trọng trong quá trình vận hành doanh nghiệp. Ví dụ: Đối với những quốc gia
phát triển như Nhật Bản, triết lý kinh doanh có vai trò như sứ mệnh kinh doanh; là
hình ảnh của doanh nghiệp trong ngành và trong xã hội; là mục tiêu định hướng
cho một thời kỳ phát triển dài. Mặt khác, các doanh nghiệp Nhật Bản coi triết lý
kinh doanh như một yếu tố cấu thành thương hiệu khi mà họ sớm ý thức được
rằng, kinh doanh sẽ được xã hội hoá với mức độ ngày càng gia tăng.

Dù là bất cứ loại triết lý nào đã được đề cập ở trên, người lãnh đạo muốn tạo
nên nó rất cần phải có sự hiểu biết về các yếu tố hình thành, có tham vọng biến nó
thành sự thật, xuất phát từ chính hoàn cảnh thực tế để tạo nên những giá trị cần
thiết…

1.2.5. Vai trò của triết lý kinh doanh trong việc hình thành văn hóa và đạo
đức quản lý của doanh nghiệp

Triết lý kinh doanh là công cụ định hướng và cơ sở để quản lý chiến lược

của doanh nghiệp
Triết lý kinh doanh là một lực lượng hướng dẫn, tạo sức mạnh to lớn cho
thành công của doanh nghiệp. Triết lý kinh doanh có vai trò:

10
 Thiết lập một tiếng nói chung hoặc môi trường của doanh nghiệp. Đảm bảo
nhất trí về mục đích trong doanh nghiệp. Định rõ mục đích của doanh nghiệp và
chuyển dịch các mục đích này thành các mục tiêu cụ thể.

Nội dung của triết lý kinh doanh là điều kiện hết sức cần thiết thiết lập các
mục tiêu và soạn thảo các chiến lược một cách hiệu quả. Một kế hoạch mang tính
chiến lược bắt đầu với việc xác định một triết lý kinh doanh một cách rõ ràng. Triết
lý kinh doanh được xem là bước chuẩn bị đầu tiên trong quản lý của doanh nghiệp
mà cụ thể là quản lý chiến lược.

Triết lý kinh doanh là cơ sở hoặc tiêu chuẩn để phân phối nguồn lực của tổ
chức. Sứ mệnh hay mục đích của doanh nghiệp là một môi trường bên trong có ảnh
hưởng đến các bộ phận chuyên môn như sản xuất, kinh doanh, quản trị nhân sự.
Một bộ phận chuyên môn phải dựa vào mục đích hay sứ mệnh của công ty để viết
ra mục tiêu của bộ phận mình.

Đối với tầng lớp cán bộ quản trị, triết lý kinh doanh là một văn bản pháp lý
và cơ sở văn hoá để họ có thể đưa ra các quyết định quản lý quan trọng, có tính
chiến lược. Theo Peters & Waterman, nhờ có sự định hướng của triết lý kinh doanh
mà những nhà quản lý có được “chìa khoá vàng” mở cánh cửa thành công.

Triết lý kinh doanh là một công cụ để giáo dục, phát triển nguồn nhân lực
và tạo ra một phong cách làm việc đặc thù của doanh nghiệp

Triết lý kinh doanh cung cấp các giá trị, chuẩn mực hành vi nhằm tạo nên
một phong cách làm việc , sinh hoạt chung của doanh nghiệp, đậm đà văn hoá của
tổ chức đó.

11
 Với việc vạch ra lý tuởng và mục tiêu kinh doanh thể hiện ở phần sứ mệnh,
triết lý kinh doanh giáo dục cho công nhân viên chức đầy đủ về lý tưởng, về công
việc trong một môi trường văn hoá tốt, nhân viên sẽ tự giác phấn đấu vươn lên.

Do triết ký kinh doanh đề ra một hệ giá trị đạo đức chuẩn làm căn cứ đánh
giá mọi hành vi của các cá nhân trong tổ chức nên nó có vai trò trong việc điều
chỉnh hành vi của nhân viên trong việc xác định bổn phận, nghĩa vụ của mỗi nhân
viên đối với tương lai của sự phát triển của tổ chức.

Như vậy, vai trò của triết lý kinh doanh với doanh nghiệp có thể so sánh với
bất kì nguồn lực nào khác trong tổ chức.Nhận xét về tầm quan trọng của triết lý
kinh doanh Uwayaki : “Bí mật của các doanh nghiệp trong cuốn “chưa hề thất
bại” viết : “Nguồn tài sản trong kinh doanh của doanh nghiệp, hiểu theo nghĩa
rộng, ngoài người, tiền của hay vật tư hàng hoá, còn bao gồm những nguồn tài
sản mắt thường không nhìn thấy được nhưng lại có tác dụng vô cùng to lớn. Bộ
phận quan trọng nhất của nguồn tài sản vô hình đó là triết lý kinh doanh và phong
thái kinh doanh là cốt lõi của phong thái doanh nghiệp”.

CHƯƠNG 2: TRIẾT LÝ KINH DOANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP

THỜI KỲ HỘI NHẬP

2.1. Đặc điểm tình hình kinh tế, xã hội thời kỳ hội nhập

Cơ sở lý luận cho sự đổi mới về thể chế nền kinh tế

Nghị quyết Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam lần thứ VI (12 -1986) đã khẳng
định phải xóa bỏ cơ chế quan liêu bao cấp và chuyển sang nền kinh tế hàng hóa
nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Những năm tiếp sau đó, tư tưởng này
được cụ thể hóa bằng nhiều chính sách và văn bản pháp.luật. Cơ chế thị trường
đang từng bước được hoàn thiện để tạo ra những cơ hội bình đẳng trong kinh
12
doanh cho tất cả mọi thành phần kinh tế, cho mọi người đều có thể có điều kiện
làm giàu cho bản thân và xã hội.

Nghị quyết của Đại hội lần VI là cơ sở lý luận cho sự đổi mới về thể chế và
được cụ thể hóa bằng nhiều chính sách, văn bản pháp luật trong những năm tiếp
theo.

Tháng 11 – 1987, Hội đồng Bộ trưởng đã ban hành Quyết định 217/HĐBT
về việc mở rộng quyền tự chủ kinh doanh cho các doanh nghiệp Nhà nước. Năm
1998, Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị đã chính thức thừa nhận hộ gia đình là đơn
vị kinh tế cơ bản ở nông thôn, có quyền tự chủ kinh doanh toàn diện. Tháng 1 –
1998, Quốc hội đã thông qua luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Những thay đổi về pháp luật và chính sách trên đã từng bước tạo ra nền kinh
tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước ở nước ta. Có thể xem tháng 3 – 1989 là
thời điểm Việt Nam thực sự đi vào quá trình chuyển biến sang kinh tế thị trường
bởi vì:

- Thứ nhất, tới thời gian đó, Chính phủ đã đổi mới thành công trong chính
sách tài chính – tiền tệ, kiểm soát được lạm phát.

- Thứ hai, Nhà nước đã có những giải pháp đa dạng hóa thành phần kinh
tế, xóa bỏ chế độ độc quyền kinh doanh của Nhà nước, khuyến khích cạnh tranh
lành mạnh.

- Thứ ba, thực hiện một bước tự do hóa thương mại, Chính phủ đã xóa bỏ
các trạm kiểm soát “ngăn sông cấm chợ” và nới lỏng xuất nhập khẩu.

Từ năm 1990 đến nay, xu hướng chuyển sang nền kinh tế thị trường cả về
chiều rộng và chiều sâu. Đặc biệt có hai sự kiện lớn trong những năm 2000 đã thúc
đẩy hoạt động kinh doanh của Việt Nam thực sự phát triển nhảy vọt đó là sự ra đời
13
của Luật Doanh nghiệp 2005 và Luật Đầu tư sửa đổi; sự kiện Việt Nam gia nhập tổ
chức Thương mại thế giới (WTO).

Tình hình kinh tế, xã hội nước ta thời kỳ hội nhập

Kinh tế phát triển nhanh, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tiến bộ, thu
nhập bình quân của người lao động ngày càng cao, đời sống kinh tế và xã hội của
nhân dân có sự cải thiện rõ rệt.

Song, cũng do tác động của kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế
nên nhiều vấn đề xã hội mới nảy sinh và ngày càng phức tạp. Tình trạng phân hóa
giàu nghèo, sự bất bình đẳng trong thu nhập ngày càng lớn, là những mầm mống
cho những bất ổn định xã hội. Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế dẫn đến hàng
triệu lao động nông nghiệp bị mất đất, di chuyển từ nông thôn ra thành thị tìm
kiếm việc làm và phải chấp nhận cuộc sống bấp bênh, đầy rủi ro. Nguy cơ thất
nghiệp, bệnh tật, ốm đau đang đe dọa một bộ phận lao động, nhất là lao động phổ
thông, trong hoàn cảnh khủng hoảng kinh tế đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu,
đói nghèo được thu hẹp nhưng tái nghèo vẫn là nguy cơ đối với hàng chục triệu
người. Hậu quả của tình trạng xã hội trên đã và đang cản trở sự phát triển kinh tế-
xã hội đất nước, ngăn trở mục tiêu xây dựng một xã hội dân giàu, nước mạnh, dân
chủ và văn minh.

Thời cơ và thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam thời kỳ hội nhập

Hội nhập kinh tế quốc tế là thách thức với mọi nền kinh tế, kể cả các nền
kinh tế có trình độ phát triển cao hơn Việt Nam. Thách thức ngày càng khắc nghiệt
hơn khi nước ta là một nước đang phát triển đồng thời là nền kinh tế chuyển đổi.
Hội nhập kinh tế quốc tế đã tạo cho Việt Nam nói chung, các doanh nghiệp Việt
Nam nói riêng những cơ hội và thách thức mới.

14
 Trước hết, Hội nhập kinh tế quốc tế, gia nhập WTO đã tạo cho Việt Nam có
cơ hội mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm do tiếp cận thị trường quốc tế rộng
lớn, hàng hóa thâm nhập thị trường này cũng không gặp bất kỳ trở ngại nào. Việt
Nam được đối xử tối huệ quốc vô điều kiện, thuế thu nhập vào các nước thành viên
sẽ giảm đáng kể. Việt Nam sẽ tiếp nhận và tiếp cận được nguồn nhân lực, vật lực
lớn từ những nước phát triển là thành viên của WTO. Việt Nam sẽ bình đẳng với
các nước thành viên của WTO, Việt Nam sẽ nâng cao vị thế trong các mối quan hệ
kinh tế, trong việc biểu hiện những vấn đề liên quan đến WTO đặc biệt trong việc
giải quyết những tranh chấp trong kinh doanh thương mại quốc tế. Ngoài ra, khi
nước ta hội nhập kinh tế quốc tế thì hàng hóa các nước sẽ xâm nhập thị trường
trong nước, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ không ngừng nâng cao chất lượng sản
phẩm, giảm giá thành nâng cao sức cạnh tranh nhằm tồn tại và phát triển.

Tuy nhiên bên cạnh những thuận lợi, Việt Nam cũng phải đối mặt với những
thách thức lớn là cạnh tranh trở nên quyết liệt hơn, cạnh tranh không chỉ giữa các
doanh nghiệp trong nước mà còn với các doanh nghiệp nước ngoài để xuất khẩu
hàng hóa và dich vụ. Trong khi đó khả năng cạnh tranh cả các doanh nghiệp nước
ta chưa cao. Doanh nghiệp yếu về tiềm lực kinh tế cũng như thương hiệu không có
khả năng cạnh tranh sẽ bị đào thải khỏi thị trường. Điều này gây sức ép không nhỏ
đối với nhiều doanh nghiệp đã quen với sự trợ giúp của Nhà nước, những doanh
nghiệp có tiềm lực tài chính và con người yếu kém. Hội nhập kinh tế quốc tế với
sự chuyển dịch tự do qua biên giới các yếu tố của quá trình tái sản xuất hàng hóa
và dịch vụ tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó có cả những rủi ro về mặt xã hội. Thách
thức ở đây là để ra những chính sách đúng đắn nhằm tăng cường khả năng kiểm
soát vĩ mô, nâng cao tính năng động và khả năng thích ứng nhanh của toàn bộ nền
kinh tế, củng cố và tăng cường các giải pháp an sinh xã hội để khắc phục những
khó khăn ngắn hạn
15
 Trước tình hình đó những năm qua, Đảng và nhà nước ta đã và đang ban
hành những chủ trương, chính sách nhằm giải quyết vấn đề xã hội nói chung và
vấn đề an sinh xã hội nói riêng. Các chính sách về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế,
trợ giúp xã hội, ưu đãi xã hội được Nhà nước ban hành, sửa đổi và bổ sung ngày
càng hoàn thiện và phù hợp hơn với điều kiện kinh tế nước ta Bên cạnh đó, Việt
Nam cũng đã hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế theo cơ chế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và thực hiện công khai minh bạch các thiết chế quản lý.

Đảng và Nhà nước ta đã và đang từng bước nỗ lực để hoàn thiện khuôn khổ
pháp luật có liên quan đến kinh tế và thương mại, các quy định về cạnh tranh để
đảm bảo môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng khi hội nhập. Các bộ, ngành
đã tập trung rà soát và góp ý sửa đổi các quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực
điện ảnh, viễn thông, an toàn thực phẩm cho phù hợp với các cam kết quốc tế của
Việt Nam đồng thời kiến nghị ban hành hàng loạt Nghị định để thi hành những lĩnh
vực trên. Bộ tài chính đã ban hành danh mục sửa đổi thuế xuất khẩu, danh mục sửa
đổi biểu thuế nhập khẩu ưu đãi để thực hiện đúng cam kết về cắt giảm thuế theo
biểu cam kết đối với WTO cho bước cắt giảm của năm 2009..Ngoài những chính
sách trên thì Đảng và nhà nước còn ban hành rất nhiều chính sách về kinh tế- xã
hội, đang tiếp tục bổ sung, sửa đổi và hoàn thiện hệ thống chính sách nhằm thúc
đẩy sự phát triển bền vững của quốc gia trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế hiện
nay.

Đánh giá chung về việc hình thành và phát triển triết lý kinh doanh của các
doanh nghiệpViệt nam thời kỳ hội nhập

Những năm gần đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã có cố gắng nhất định
trong việc xây dựng triết lý để định hướng cho hoạt động kinh doanh cũng là thể
hiện văn hóa kinh doanh và đạo đức kinh doanh của mình. Các doanh nghiệp ở các

16
khu vực kinh tế khác nhau đã xây dựng nên những triết lý kinh doanh khác nhau và
mỗi triết lý kinh doanh ấy đã thể hiện bản sắc riêng của mỗi doanh nghiệp.

Ví dụ về triết lý kinh doanh của “Cà phê Trung Nguyên” và “Viettel”.

• Triết lý kinh doanh của Vietel :

“ Vietel caring innovator” thông qua đó Vietel muốn nhấn mạnh triết lý của
mình cho toàn bộ các nhân viên của mình và những người quản lý coi trọng, đó là:
Tinh thần Caring – quan tâm, chăm sóc, hướng nội và Innovatorv – sáng tạo, hiện
đại, đột phá mang hơi thở kĩ thuật.

• Triết lý kinh doanh của Café Trung Nguyên:

“Tạo dựng thương hiệu hàng đầu qua việc mang lại cho người thưởng thức
cà phê nguồn cảm hứng sáng tạo và niềm tự hào trong phong cách Trung Nguyên
đầm đà văn hóa Việt”.

Tuy nhiên, nhìn chung triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam
vần là hiện tượng mới mẻ, chưa có sự thống nhất trong nhìn nhận và đánh giá.

2.2. Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Nhà nước:
Vị trí của các doanh nghiệp Nhà nước: Bộ phận doanh nghiệp Nhà nước từ
trước đến nay vẫn được xem là thành phần kinh tế chủ đạo của nền kinh tế nước ta.

Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp: Hiệu quả hoạt động của các
doanh nghiệp còn ở mức thấp so với các nguồn lực của nó. Số lượng các doanh
nghiệp Nhà nước có quy mô nhỏ, phấn tán nhưng với số doanh nghiệp nhiều nên
số tài sản trong khu vực kinh tế khá lớn.

Quá trình hình thành và phát triển của Triết lý kinh doanh: Đại đa số các
doanh nghiệp Nhà nước hiện nay chưa có triết lý kinh doanh bến vững, được trình

17
bày rõ ràng với đầy đủ chức năng, giá trị của nó. Nhà nước chưa đặt vấn đề cần
xây dựng một triết lý kinh doanh chung cũng như các triết lý kinh doanh phù hợp
với đặc thù mỗi doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp vẫn chủ yếu nhấn mạnh vào các yếu tố lượng của kinh
doanh thể hiện trong các chỉ tiêu cụ thể như: doanh số, lợi nhuận, nộp ngân sách,
thuế… mà chưa chú ý tới các hệ giá trị của doanh nghiệp, điều này chứng tỏ chưa
có sự chú trọng đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Trên thực tế, các điều kiện như thực tiễn kinh doanh và sự kế thừa về lý
tưởng, kinh nghiệm và triết lý ở các doanh nghiệp Nhà nước ở ta còn yếu ớt, thời
hạn, quyền hạn, chức năng của người lãnh đạo doanh nghiệp Nhà nước chưa rõ
ràng và ổn định. Như chúng ta đã biết, muốn có một bản triết lý kinh doanh giá trị,
thường người lãnh đạo doanh nghiệp cần có khoảng 10, 20 năm lăn lộn trong kinh
doanh và quản lý kinh doanh và giữa họ và người kế nhiệm phải có sự kế thừa về
lý tưởng, kinh nghiệm và triết lý. Cả hai điều kiện trên ở nước ta còn yếu.

Công tác cán bộ trong các doanh nghiệp Nhà nước còn thiếu những quy chế
khoa học, còn nhiều định kiến phiến diện. Chúng ta thường ngại sử dụng và đề bạt
những cán bộ dám làm, dám nói. Tuyệt đại đa số các doanh nghiệp Nhà nước hiện
nay đều không có triết lý kinh doanh được trình bày rõ ràng với đầy đủ chức năng,
giá trị của nó.

Mặt khác, những triết lý chung, giáo điều đúng nhưng khó thực thi, “vô
thưởng, vô phạt” cũng được các nhà quản lý kinh doanh trong khu vực Nhà nước
tuyên truyền thay thế cho các giá trị của các triết lý kinh doanh đích thực. Có thể
kể ra một số triết lý kinh doanh như: “Vì nhân dân phục vụ”; “chúng ta phải biết hi
sinh cho lợi ích tập thể”; “kinh tế phải phục tùng chính trị”. Đây là những triết lý
rất chung chung, khó thực hiện, khó đo lường hiệu quả trong lĩnh vực kinh doanh.
18
 Rõ ràng, vấn đề vai trò, tác dụng của các triết lý kinh doanh trong các doanh
nghiệp Nhà nước có liên quan mật thiết tới công tác quản lý và công tác cán bộ.

Tuy nhiên, trong tình hình đó đến nay đã có một số doanh nghiệp Nhà nước
đã đưa ra triết lý kinh doanh của mình trong quá trình phát triển công ty, ví dụ như
Xí nghiệp Thương mại Mặt đất Nội Bài (NIAGS) thuộc Tổng Công ty hàng không
Việt Nam (Vietnam Arlines).

Triết lý kinh doanh của Xí nghiệp Thương mại Mặt đất Nội Bài (NIAGS)
thuộc Tổng Công ty hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines ):

 Nhận thức rằng một danh tiếng bền vững về cách ứng xử văn hóa tự nó là
một tài sản vô giá của doanh nghiệp, toàn thể cán bộ, công nhân viên Xí nghiệp
thương mại Mặt đất Nội Bài luôn hướng tới xây dựng đơn vị mình thành một cộng
đồng những con người có văn hóa.
 Thông qua công việc mỗi ngày, chúng ta phấn đấu không ngừng nâng cao
hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao lợi ích vật chất – điều kiện để xây dựng
cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho từng cá nhân, cho từng gia đình và cho toàn xí
nghiệp.
 Chúng ta cam kết cung cấp cho khách hàng những sản phẩm, dịch vụ chất
lượng ổn định và không ngừng được nâng cao bằng việc áp dụng hệ thống quản lý
chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001: 2000 vì không có khách hàng chúng ta
không có lí do để tồn tại. Chúng ta làm cho khách hàng thấy họ đang được phục vụ
bởi đội ngũ những nhân viên lành nghề ,đáng tin cậy và hết mình. Đồng thời chúng
ta thấu hiểu rằng giá trị của sản phẩm, dịch vụ không chỉ giới hạn ở chính bản thân
chúng ta mà còn ở cách thức chúng ta cung cấp chúng cho khách hàng. Do vậy
việc tuân thủ nghiêm khắc các quy trình, hướng dẫn công việc chúng ta còn quan
tâm đến những chuẩn mực, hành vi, quy tắc ứng xử trong quá trình tạo ra sản
19
phẩm, dịch vụ trong quá trình chúng ta sống và làm việc bên nhau. Chính những
chuẩn mực này tạo nên bản sắc riêng của NIAGS chúng ta.
 Chúng ta tạo ra và duy trì một môi trường để mỗi thành viên đều cảm thấy
được tin yêu và quý trọng như những tài sản quý giá nhất, tự hào khi đứng trong
đội ngũ NIAGS và sẵn sàng thể hiện đầy đủ những khả năng và phẩm chất cao quý
của mình; một môi trường mà sự đóng góp của bất kì thành viên nào vào thành
công của NIAGS đều được thưởng xứng đáng và ngược lại, những hành vi ứng xử
trái với văn hóa NIAGS, làm ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, tổn hại lợi ích của
khách hàng đều phải bị lên án và không còn chỗ đứng ở NIAGS.
 Chúng ta phấn đấu xây dựng một NIAGS mà hình ảnh của nó trong khách
hàng không chỉ là một sản phẩm, dịch vụ hoàn hảo mà còn là sự liên tưởng ngay
đến một cộng đồng, một tập thể những con người sôi nổi, đoàn kết gắn bó, tương
thân tương ái.
Có thể thấy triết lý kinh doanh của công ty đã nói lên ý nghĩa tồn tại của
công ty và cũng chính là nét văn hóa tổ chức của công ty đó. Luôn hướng tới khách
hàng, đáp ứng những nhu cầu của khách hàng ở mọi lúc, mọi nơi là sứ mệnh cũng
như mục đích tồn tại của công ty. Vấn đề con người được quan tâm từ bên trong
nội bộ công ty đến khách hàng cho thấy giá trị nhân văn của NIAGS cũng là một
phần trong đạo đức quản lý của doanh nghiệp.
2.3. Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước
ngoài:
Phát huy vai trò của triết lý kinh doanh trong quản lý doanh nghiêp

Các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài là khu vực kinh tế
phát huy vai trò của triết lý kinh doanh tốt nhất ở nước ta hiện nay. Hầu hết các
công ty nước ngoài thành đạt, đặc biệt là các công ty Mỹ và Nhật Bản đều mang
vào Việt Nam và sử dụng triết lý kinh doanh của họ như là một công cụ quản lý
20
chiến lược, như là hạt nhân của văn hóa doanh nghiệp và là phương tiện giáo dục
tất cả các thành viên trong công ty. Khác với các doanh nghiệp Nhà nước, nơi triết
lý kinh doanh nặng về tính hình thức hoặc chỉ có vai trò phụ trợ, phần lớn các
doanh nghiệp nước ngoài ở Việt Nam đều coi triết lý kinh doanh như một yếu tố
trong sức mạnh quản lý của mình.
Ví dụ: Với các triết lý như “khách hàng là thượng đế”; “khách hàng luôn
luôn đúng”; “tinh thần tranh đua”; “sản phẩm chất lượng là niềm kiêu hãnh”… đã
góp phần làm cho doanh nghiệp đứng vững và phát triển mạnh trên thị trường. Các
doanh nghiệp liên doanh với Nhật thì có riêng triết lý của mình. Đó là các triết lý
đề cao tinh thần cộng đồng và họ đã phát huy được hết nỗ lực, tận dụng được các
thế mạnh tại thị trường của Việt Nam. Ví dụ triết lý “tôn trọng cá nhân” tạo nên
môi trường bình đẳng của công ty Sony tại Việt Nam.
Triết lý kinh doanh của một số doanh nghiệp
• Tập đoàn “Castrol Việt Nam” áp dụng triết lý “tạo ra một nhu cầu tiêu dùng
thực sự và đáp ứng các nhu cầu đó với mức cao nhât”. Bắt đầu vào kinh doanh ở
Việt Nam từ tháng 1 – 1992, do SaigonPetro góp vốn 40% và Castrol Limited
60%, những ngày mới thành lập công ty mới chỉ có 5 người trong đó có 3 người
nước ngoài, đến tháng 4 - 1998 lên tới 165 người, chỉ còn một người nước ngoài và
nâng tổng số đầu tư lên 12 triệu USD, gấp 2 lần so với vốn đầu tư ban đầu.
• Tập đoàn Canon với triết lý “Kyosei” Canon định nghĩa Kyosei là: “Tất cả
mọi người, không kể chủng tộc, tôn giáo hay nền văn hoá, sống hoà thuận và làm
việc cùng nhau cho tương lai”. Triết lý này đã xuyên suốt tại Canon trong mọi khía
cạnh trong kinh doanh, cống hiến cho xã hội cũng như môi trường.
• Triết lý của Samsung: Tại Samsung, chúng tôi thực hiện một triết lý kinh
doanh đơn giản: cống hiến tài năng và công nghệ nhằm tạo ra các sản phẩm và
dịch vụ siêu việt, bằng cách đó đóng góp cho một xã hội toàn cầu tốt đẹp hơn.

21
 Mỗi ngày, chúng tôi mang triết lý này áp dụng vào cuộc sống. Các nhà lãnh
đạo tích cực tìm kiếm những tài năng sáng giá nhất trên khắp thế giới, và cung cấp
cho họ những nguồn lực cần thiết để thực hiện hết khả năng của mình. Kết quả là
tất cả các sản phẩm của chúng tôi - từ các chip nhớ giúp cho doanh nghiệp lưu trữ
thông tin quan trọng đến những chiếc điện thoại di động kết nối mọi người trên
khắp các châu lục - khiến cuộc sống trở nên phong phú hơn. Và đó chính là điều
giúp tạo ra một xã hội toàn cầu tốt đẹp hơn.
• Ngoài ra, chúng ta cũng cần kể đến một doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư
nước ngoài khi đi vào hoạt động tại Việt Nam đã thể hiện rất tốt triết lý kinh doanh
đó là Unilever. Cụ thể triết lý kinh doanh của Tập đoàn Unilever như sau:
- Tôn chỉ của Tập đoàn Unilever: “Tôn chỉ của Tập đoàn Unilever chúng ta là
thỏa mãn các nhu cầu hàng ngày cảu con người ở mọi nơi, nắm bắt được nguyện
vọng đó một cách sáng tạo và hiệu quả thông qua các dịch vụ và nhãn hàng danh
tiếng nhằm nâng cao chất lượng của cuộc sống”.

• Tầm nhìn của Unilever Việt Nam:

 Gốc rễ sâu của chúng tôi trong văn hóa bản địa và các thị trường trên
toàn thế giới là sự kế thừa không thể sánh kịp của chúng tôi và nền tảng cho sự
phát triển trong tương lai của chúng tôi .
 Chúng tôi sẽ mang kiến thức và kinh nghiệm quốc tế của mình để phục
vụ những người tiêu dùng trong nước – thực sự là một công ty đa quốc gia đa nội
địa ( a truly multilocal mutilnational).
 Thành công dài hạn của chúng tôi cần phải có sự cam kết toàn bộ cho các
chuẩn mực đặc biệt về kết quả hoạt động và năng suất, về cùng nhau làm việc một
cách hiệu quả và về mong muốn nắm lấy những ý tưởng mới và liên tục học hỏi.
22
  Chúng tôi tin rằng để thành công cần phải có các chuẩn mực cao hành vi
của doanh nghiệp đối với nhân viên, người tiêu dùng, xã hội và thế giới mà chúng
ta đang sống.
 Đây là con đường mà Unilever để đi đến phát triển bền vững, sinh lợi cho
hoạt động kinh doanh của chúng tôi và tạo ra giá trị dài hạn cho các cổ đông và
nhân viên của mình.
Tuy nhiên, không phải bất kỳ một nhà kinh doanh nước ngoài nào cũng thực
hiện tại Việt Nam một triết lý kinh doanh và quản lý tích cực. Những người chỉ coi
Việt Nam như một thị trường mới lên, có thể tranh thủ kiếm chác và làm giàu thì
không thể có và trung thành với một triết lý kinh doanh tích cực. Những nhà kinh
doanh có ý định làm ăn lâu dài tại Việt Nam sẽ gặp một trở ngại chung là sự khác
biệt về văn hóa. Vì vậy, triết lý kinh doanh của họ, trong trường hợp tích cực cũng
khó có khả năng và điều kiện phát huy vai trò của nó ra khỏi phạm vi một doanh
nghiệp.

2.4.Triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp tư nhân, các công ty TNHH, các
công ty cổ phần:

Điều kiện hình thành và phát triển triết lý kinh doanh

Các doanh nghiệp tư nhân có điều kiện thuận lợi hơn các doanh nghiệp Nhà
nước trong việc phát huy tác dụng của triết lý kinh doanh. Cụ thể:

• Ở khu vực nhà nước thường phải chịu sự chỉ đạo rất khắt khe từ cấp trên
nhưng hiệu quả làm việc lại không đáng kể. Trong khi đó, ở khu vực tư
nhân, do không phải chịu sự cai quản và sức ép của nhiều cấp trên, những
người lãnh đạo doanh nghiệp tư nhân dễ dàng hơn so với đồng nghiệp của

23
 họ. Hơn nữa, ở các doanh nghiệp tư nhân, do họ tự trang trải kinh phí và
nguồn vốn hoạt động nên quá trình hoạt động của họ được thực hiện gắt gao
và quy củ hơn rất nhiều so với tình trạng “của chùa”, “cha chung không ai
khóc” như các doanh nghiệp nhà nước. Vì nếu hoạt động có hiệu quả thì mới
có thể mang lại đc nguồn lợi nhuận cao phục vụ cho các hoạt động của
mình. Đó là lý do trước hết mà các doanh nghiệp chú trọng phát triển triết lý
kinh doanh trong hoạt động của mình hơn doanh nghiệp nhà nước.

• Cũng xuất phát từ việc nâng cao doanh thu và lợi nhuận. Các doanh nghiệp
tư nhân trong sự ảnh hưởng của quá trình kinh tế thị trường, họ ngày càng có
xu hướng đi theo tác phong công nghiệp hóa, làm theo năng lực hưởng theo
lao động, làm nhiều hưởng nhiều làm ít hưởng ít. Nguồn nhân lực thì có
trách nhiệm hơn với công việc so với bộ phận doanh nghiệp nhà nước… Do
vậy, đây là những điều kiện không thể thiếu để triết lý kinh doanh hình
thành và đạt hiệu quả một cách cao nhất.

• Trong các doanh nghiệp tư nhân, do không có sự chỉ đạo từ trên xuống như
các doanh nghiệp nhà nước, không có chuyện sẽ có một nơi tìm nguồn đầu
tư và mang đến cho bạn làm nên hầu như việc tìm kiếm đối tác hay công
việc đều phải tự xoay xở. Vì vậy, việc “lăn lộn” trong thương trường đã để
lại cho các doanh nghiệp tư nhân nhiều kinh nghiệm kinh doanh hơn. Từ đó
diễn ra quá trình các nhà lãnh đạo tổng kết các kinh nghiệm kinh doanh đúc
rút thành triết lý và truyền bá, giáo dục cán bộ nhân viên trong doanh nghiệp

Triết lý kinh doanh của một số doanh nghiệp

• “Chữ tín là vàng” là triết lý kinh doanh của doanh nghiệp vàng Bảo Tín.
Bảo Tín là một doanh nghiệp tư nhân được hình thành từ nhiều năm nay
nhưng chất lượng sản phẩm và sức ảnh hưởng vẫn còn rất lớn trong khi có
24
 rất nhiều doanh nghiệp khác mọc lên. Trải qua nhiều năm hoạt động bản
thân doanh nghiệp cũng nhận thấy rằng nhận được sự tin tưởng của khách
hàng là một điều kiện vô cùng thuận lợi để giúp mình có thể đứng vững trên
thị trường và phát triển mạnh mẽ hơn. Đây chính là kinh nghiệm lâu năm
được chuyển hóa thành triết lý kinh doanh cho doanh nghiệp.
• “Đẹp và hơn thế nữa” là triết lý kinh doanh của hãng thời trang Foci;
• Sứ mệnh của FPT là “FPT mong muốn trở thành một tổ chức kiểu mới, giàu
mạnh bằng nỗ lực lao động sáng tạo trong khoa học kĩ thuật và công nghệ,
làm khách hàng hài lòng, góp phần hưng thịnh quốc gia. Mục tiêu của công
ty là nhằm đem lại cho mỗi nhân viên của mình điều kiện phát triển tốt nhất
về tài năng, một cuộc sống đầy đủ về vật chất, phong phú về tinh thần”.
Nhưng muốn có một bản triết lý kinh doanh tích cực, người lãnh đạo doanh
nghiệp phải có nhiệt tâm theo đuổi nghề nghiệp của mình và phải có đủ tài đức.

Song nhìn chung, triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp tư nhân mới chỉ
dừng lại ở câu khẩu hiệu hoặc những câu quảng cáo chứ chưa mang đầy đủ các nội
dung của một bản triết lý kinh doanh. Nguyên nhân chính là do họ thiếu kiến thức,
chỉ có 11% các doanh nhân của tư nhân có kiến thức cơ bản về kinh doanh.

Mặt khác, với triêt lý “tiền là tiên, là phật” một số doanh nghiệp tư nhân bị
chi phối bới lối làm ăn “đánh quả”, “mì ăn liền”, gian lận, những khía cạnh đạo
đức trong kinh doanh chưa được coi trọng đúng mức. Những triết lý vị kỷ, tư lợi
đó không thể phát huy được tinh thần đoàn kết, cộng đồng cùng thúc đấy doanh
nghiệp tiến lên vì mục tiêu chung.

Nhìn chung, nước ta còn thiếu vắng những nhà kinh doanh thành đạt nhờ kết
hợp công nghệ kinh doanh với lý tưởng cao cả. Với thực trạng và trình độ phát
triển như hiện nay, chúng ta còn rất yếu kém so với trình độ và khả năng chung của

25
các doanh nghiệp trong khu vực và trên thế giới. Có rất nhiều nguyên nhân trong
đó có thể kể đến một số nguyên nhân sau:

- Chúng ta chưa chú ý đúng mức đến lý tưởng của các cá nhân và tổ chức, chưa
có một phong cách kinh doanh nào cụ thể phát huy được các giá trị nhân văn của
con người Việt Nam trên mặt trận kinh tế.

- Vai trò của các triết lý kinh doanh bao hàm được các giá trị chân, thiện, mỹ
còn mờ nhạt trong các hoạt động kinh doanh của nước ta hiện nay.

Muốn giải quyết triệt để tình trạng này thì không thể chỉ xuất phát từ phương
diện pháp luật và kinh tế với các chính sách và công cụ của chúng. Cần phân tích
thêm từ phương diện văn hóa doanh nghiệp.

CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT HUY TRIẾT LÝ KINH DOANH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP VIỆT NAM THỜI KỲ HỘI NHẬP

3.1. Điều kiện để triết lý kinh doanh phát huy tác dụng

Như chúng ta đã biết, sự ra đời của triết lý doanh nghiệp, cần có sự hội đủ
những nhân tố khách quan và chủ quan, có những triết lý doanh nghiệp tích cực-
đối tượng nghiên cứu của chúng ta – có cả triết lý kinh doanh và triết lý doanh
nghiệp tiêu cực cần được phê phán, loại bỏ trong việc xây dựng văn hóa kinh
doanh.

Một văn bản triết lý doanh nghiệp tích cực khi đã được tạo lập rồi chỉ phát
huy được vai trò của nó khi bộ phận lãnh đạo, quản lý gương mẫu thực thi. Nếu
những người lãnh đạo không trung thành với nó, “ nói một đằng làm một nẻo”,
hoặc chỉ thực hiện nó khi gặp hoàn cảnh thuận lợi, thì triết lý doanh nghiệp đó chỉ
tồn tại về mặt hình thức, không có giá trị.

26
 Sự gương mẫu thực hiện và trung thành với triết lý doanh nghiệp của giới
lãnh đạo- quản lý, đến lượt nó, lại trở thành điều kiện thiết yếu để lực lượng lao
động của doanh nghiệp noi gương, thực thi triết lý một cách tự giác và rộng khắp.
Và khi đã hội đủ cả hai điều kiện từ hai lực lượng cơ bản này của nguồn nhân lực
thì vai trò của triết lý doanh nghiệp mới thực sự được phát huy. Quá trình này sẽ
tiến triển nhanh hơn nếu các nhà lãnh đạo coi trọng nhiệm vụ truyền bá, giáo dục
triết lý doanh nghiệp cho toàn thể nguồn nhân lực. Thậm chí một số nội dung của
văn bản triết lý doanh nghiệp cần được truyền bá ra ngoài xã hội bằng những cách
thức và phương tiện phù hợp như sách, báo, quảng cáo…

Muốn phát huy được vai trò của triết lý doanh nghiệp thì người lãnh đạo
doanh nghiệp phải biết được cả mặt mạnh và mặt yếu của nó.

Mặc dù có một tiềm lực và khả năng lớn đối với công tác quản lý doanh
nghiệp, nhưng xét toàn diện, triết lý doanh nghiệp chỉ là một yếu tố cơ bản ( và
cũng là một bộ phận) của hệ thống ( nền ) văn hóa doanh nghiệp. Tác dụng định
hướng, điều tiết hành vi của văn bản triết lý này chỉ là trong phạm vi tổ chức của
doanh nghiệp và thuộc về lĩnh vực kinh doanh.

Không có một doanh nghiệp nào thành công trên thương trường chỉ nhờ
một bản triết lý tốt. Mối quan hệ giữa triết lý doanh nghiệp với các nguồn lực và
phương tiện phát triển khác của doanh nghiệp ( vốn, kỹ thuật, công nghệ, nhân lực,
sự quản lý…) không phải là sự thay thế mà là quan hệ tương tác, lồng ghép và linh
hoạt. Chẳng hạn, triết lý doanh nghiệp không thể thay cho việc lập các kế hoạch
kinh doanh, việc ban hành các chế độ và quy định quản lý, việc triển khai các chiến
lược tiếp thị của doanh nghiệp v.v…nhưng nó có thể làm cho các công tác trên
được thực hiện đúng đắn hơn, với tinh thần tự giác và phấn khởi hơn, có văn hóa
hơn.

27
 Triết lý doanh nghiệp là yếu tố rất ổn định so với các nguồn lực khác của
doanh nghiệp. Nhưng khi môi trường kinh doanh có sự biến đổi sâu sắc thì triết lý
doanh nghiệp nói riêng, văn hóa doanh nghiệp nói chung, cũng cần được điều
chỉnh cho phù hợp.

3.2.Giải pháp phát huy triết lý kinh doanh của các doanh nghiệp Việt Nam
trong thời kỳ đổi mới

3.2.1.Tăng cường nghiên cứu, giảng dạy và quảng bá triết lý kinh doanh

Điều kiện đầu tiên để sử dụng và phát huy được vai trò của triết lý kinh
doanh là phải có nhận thức đúng và đầy đủ về nó, bao gồm cả mặt mạnh và mặt
yếu, ưu điểm và khuyết điểm. Ở các nước có nền kinh tế thị trường phát triển, triết
lý kinh doanh mà hình thức quan trọng nhất là triết lý doanh nghiêp đã trở thành
một công cụ quản lý chiến lược rất quan trọng, là coi cốt lõi và nền tảng của văn
hóa doanh nghiệp. Nhưng ở nước ta hiện nay, triết lý doanh nghiệp vẫn còn là một
vấn đề tương đối mới mẻ. Bởi vậy vấn đề nghiên cứu, giảng dạy về triết lý kinh
doanh, triết lý doanh nghiệp có một ý nghĩa quan trọng, không thể bỏ qua, đối với
nhiệm vụ nâng cao năng lực kinh doanh và sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt
Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Công việc nghiên cứu về triết lý kinh doanh cần tiến hành theo ba bước
chính:

• Tìm hiểu về triết lý kinh doanh của nước ngoài, tập trung vào triết lý kinh
doanh của các công ty, tập đoàn xuất sắc của thế giới, từ đó rút ra những
kinh nghiệm, bài học thiết thực cho ta.
Ví dụ: Tập đoàn ô tô Trường Hải( Trường Hải Group) đã xây dựng
triết lý kinh doanh riêng của mình trên cơ sở học hỏi, nghiên cứu, tìm hiểu

28
 triết lý kinh doanh của nước ngoài, tập trung chủ yếu vào triết lý kinh doanh
của các công ty, tập đoàn xuất sắc của thế giới, từ đó rút ra những bài học
kinh nghiệm thiết thực. Trong các triết lý kinh doanh nước ngoài, Trường
Hải đặc biệt quan tâm đến triết lý kinh doanh của Ford. Ford là một công ty
dẫn đầu quốc tế trong nghành ô tô và các dịch vụ sản phẩm có liên quan đến
ngành ô tô cũng như trong các ngành non trẻ như hàng không, viễn thông và
các dịch vụ tài chính. Triết lý của Ford là “không ngừng cải tiến sản phẩm
và dịch vụ nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng, giúp chúng ta phát triển
trong kinh doanh và đem lại lợi nhuận hợp lý cho cổ đông, những người sở
hữu công ty chúng ta.”
• Nghiên cứu về triết lý kinh doanh truyền thống của dân tộc ta trong lịch sử
Việt Nam, để tìm ra những nét bản sắc phong cách kinh doanh truyền thống
cần phát huy trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa các nền kinh tế hiện
nay.

• Nghiên cứu về thực trạng của triết lý kinh doanh trong các doanh nghiệp
nước ta hiện nay để phê bình mặt tiêu cực, phát huy mặt tích cực của nó,
giúp cho doanh nghiệp xây dựng và hoàn thiện triết lý phát triển của mình.

Công việc nghiên cứu triết lý kinh doanh có liên quan chặt chẽ, liên hệ biện
chứng với công việc giảng dạy và quảng bá về nó, trước hết là trong các trường,
khoa giảng dạy về quản trị kinh doanh, văn hóa kinh doanh… Người học về kinh
tế, quản trị kinh doanh cần thấu hiểu và sử dụng được triết lý kinh doanh như một
công cụ trong hoạt động và sự nghiệp của mình. Ở phạm vi rộng hơn, xã hội cần có
một cách hiểu tích cực và thống nhất về triết lý kinh doanh qua sự thành công, phát
triển của các doanh nghiệp kinh doanh có văn hóa.

29
 Công việc quảng bá về triết lý kinh doanh không chỉ do các nhà nghiên cứu
và giảng dạy tiến hành mà cái chính là phải do các doanh nghiệp kiên trì thực hiện.
Cách thức quảng bá có thể tiến hành lồng ghép vào các chương trình quảng cáo sản
phẩm, xây dựng thương hiệu nhưng chủ yếu phải bằng chính hoạt động và hiệu
quả kinh doanh của doanh nghiệp, thông qua sự đóng góp của họ cho xã hội.

3.2..2.Nhà nước tiếp tục đổi mới hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường tạo ra môi
trường kinh doanh thuận lợi, công bằng, minh bạch

Thể chế kinh tế thị trường ở đây bao gồm hệ thống pháp luật và hệ thống tổ
chức điều hành của nhà nước đối với các doanh nghiệp, doanh nhân. Thể chế kinh
tế thị trường sẽ tạo ra một môi trường được ví như là một sân chơi bằng phẳng, nhà
nước có vai trò là người trọng tài khách quan, vô tư, khuyến khích các doanh nhân,
doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đầu tư và kinh doanh lâu dài, cạnh
tranh công bằng, người nào giỏi và tốt sẽ được phần thưởng xứng đáng, người kém
hoặc xấu sẽ bị thị trường trừng phạt như thua lỗ, phá sản hoặc bị pháp luật và công
luận kết tội.

Hơn 20 năm thực hiện sự nghiệp đổi mới, đặc biệt từ khi Luật Doanh nghiệp
có hiệu lực ( năm 2000) đến nay, thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa của nước ta đang được hoàn thiện từng bước, từng bước một. Thế nhưng tình
trạng các doanh nghiệp nhà nước được hưởng chính sách bảo hộ, ưu đãi cả Nhà
nước hoạt động kém hiệu quả vẫn diễn ra ở mức độ và phạm vi đáng lo ngại. Hiện
tượng tập trung quá nhiều quyền lực, nguồn lực của các gia vào các PMU với “các
doanh nghiệp sân sau” của nó mà PMU 18 là trường hợp điển hình, không chỉ tạo
ra một sân chơi gồ ghề, lồi lõm mà còn triệt tiêu động lực tích cực của nhiều doanh
nghiệp. Trong tình hình như vậy, lối làm ăn chụp giật, phi văn hóa sẽ thắng thế lối
kinh doanh có văn hóa, nếu xuất hiện các triết lý kinh doanh thì sẽ có tính chất tiêu

30
cực có thể “ trói chân, trói tay” những doanh nhân, doanh nghiệp tích cực và làm
giảm hiệu lực, thậm chí làm vô hiệu văn hóa kinh doanh và triết lý kinh doanh tốt
đẹp mà họ theo đuổi.

Muốn văn hóa kinh doanh, mà cốt lõi của nó là triết lý kinh doanh, được sử
dụng, phát huy vai trò tích cực của nó thì nhà nước cần tiếp tục đổi mới thể chế,
nâng cao năng lực quản lý nền kinh tế thị trường ở nước ta theo các nguyên tắc
công bằng, công khai, minh bạch, đáp ứng các thách thức, yêu cầu mới của thời kỳ
xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân, đáp ứng các thách thức
yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chủ động hội nhập
kinh tế quốc tế. Mặt khác cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp nước ta cũng cần
không ngừng mở rộng tầm nhìn, biết tranh thủ thời cơ, phát huy sức mạnh của văn
hóa dân tộc để chủ động đối mặt với các thách thức mới của thì trường trong nước
và quốc tế.

3.2.3.Khuyến khích các doanh nhân, doanh nghiệp chú trọng việc xây dựng triết lý
kinh doanh, triết lý doanh nghiệp và kiên trì vận dụng, phát huy nó vào trong hoạt
động kinh doanh
Triết lý kinh doanh như đã nói ở các mục trên, thể hiện lý tưởng, tầm nhìn
và phương thức hành động của các chủ thể kinh doanh có văn hóa. Xây dựng một
văn bản triết lý kinh doanh của doanh nghiệp phải mất nhiều năm hoạt động và suy
nghĩ. Việc áp dụng, phát huy nó vào thực tế hoạt động kinh doanh và sinh hoạt của
doanh nghiệp đòi hỏi không chỉ người lãnh đạo mà cả đội ngũ các bộ, nhân viên
của doanh nghiệp phải có niềm tin sâu sắc và có tính kiên trì theo đuổi sự nghiệp
chung, tinh thần vượt lên khó khăn gian khổ… Trong điều kiện thể chế thị trường
chưa hoàn thiện, môi trường cạnh tranh chưa công bằng, việc theo đuổi một triết lý
kinh doanh có văn hóa có thể tạo ra tình trạng “ trói chân, trói tay” cho doanh
nghiệp, làm giảm sức cạnh tranh trong giai đoạn khởi nghiệp của nó so với các đối
31
thủ kinh doanh phi văn hóa. Song nhìn tổng thể và lâu dài, triết lý kinh doanh tốt sẽ
là cơ sở và động lực để doanh nhân, doanh nghiệp phát triển bền vững, tạo ra nhiều
sản phẩm và giá trị cho xã hội.
Nhóm chúng tôi rất chú trọng yếu tố của nhà lãnh đạo vì đây chính là những
người đứng đầu tổ chức – phong cách lãnh đạo của họ sẽ góp phần quan trọng hình
thành nên triết lý kinh doanh của doanh nghiệp. Và cũng chính họ sẽ quyết định
phương hướng, triết lý kinh doanh theo mục đích nào. Vì vậy, m uốn kinh doanh
bền vững, phải đi từ những điều cơ bản nhất . Các doanh nghiệp kinh doanh thành
công và có thương hiệu lớn trên thị trường nội địa cũng như trên toàn thế giới đều
đã xác định mục tiêu và xây dựng cho doanh nghiệp mình một triết lý kinh doanh
ngay từ đầu.

Theo sơ đồ Pareto, 20% người giỏi tạo ra 80% hiệu quả của doanh nghiệp.
Một câu hỏi đặt ra: người giỏi luôn được trải thảm, mời mọc, họ thừa khôn ngoan
để chọn cho bản thân mình một người quản lý, một người chủ để phục vụ, thì tại
sao họ không làm việc cho doanh nghiệp khác mà làm việc cho doanh nghiệp bạn?
Họ phấn đấu hết sức mình cho bạn? Đem lại cho bạn những giá trị lớn như vậy?

Câu trả lời là người quản lý phải có cái gì đó thu phục họ, có cái gì đó làm
cho họ muốn gắn bó và cống hiến, có cái gì đó họ cảm nhận giống như một phần
của chính họ. Như vậy, việc sử dụng người có tính tương tác hai chiều: sử dụng và
được sử dụng. Nên ngạn ngữ có câu: dùng người thì được người dùng. Dùng người
phải kết hợp giữ “vật” và “tâm”. Thiếu chữ Tâm, là thiếu đi một vế quan trọng của
việc dùng người, và đưa đến sự khập khiễng trong quản lý.

500 công ty đứng đầu thế giới đều nhấn mạnh khẩu hiệu “lấy con người làm
gốc – dùng điều kiện, đời sống của con người để phân tích và giải quyết mọi vấn
đề liên quan tới con người”. Trong văn hóa của những doanh nghiệp này, giá trị cốt

32
lõi “lấy con người làm gốc”, “phát triển toàn diện con người” đã trở thành một
trong những từ ngữ có tần số xuất hiện cao nhất – đó chính là triết lý kinh doanh
bền vững cho mọi tổ chức dù là khu vực kinh tế nào trong xã hội. Con người ở đây
chính là: cán bộ nhân viên, khách hàng, cộng đồng, xã hội.

Quay về Việt Nam, đến thăm Hoa Sen Corporation (Tôn Hoa Sen, VLXD
Hoa Sen, CKXD Hoa Sen…), hoạt động theo mô hình Công ty mẹ Công ty con.
Sau 06 năm hoạt động, Hoa Sen đã xây dựng hẳn cho mình 70 chi nhánh khắp cả
nước (mua tậm gốc, bán tận ngọn). Một hệ thống bán lẻ trực tiếp đến khách hàng
có qui mô lớn nhất ở Việt Nam. Năm 2004, doanh thu Tổng công ty là 625 tỉ đồng,
lợi nhuận sau thuế 18,8 tỉ đồng; năm 2005, doanh thu đạt được hơn 1.071 tỉ đồng;
năm 2006, doanh thu đạt được hơn 1.700 tỉ đồng, lợi nhuận hơn 110 tỉ đồng; năm
2007, nhà máy thép cán nguội đi vào hoạt động cuối quí 1, doanh thu Hoa Sen sẽ
đạt 2.200 tỉ đồng, lợi nhuận ước tính từ 120 – 150 tỉ đồng. Số tiền Hoa Sen làm từ
thiện phải tính bằng con số tỉ đồng, ủng hộ, tài trợ cho đội trọng tài Việt Nam, đội
tuyển bóng đá Việt Nam vì màu cờ sắc áo Việt Nam… Dựa vào đâu mà Hoa Sen
Corporation có một kết quả kinh doanh tốt, phát triển nhanh và bền vững như vậy?

Ông Lê Phước Vũ – Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Hoa Sen Corporation
tâm sự: “Tiền bạc chỉ là phương tiện, đức mới là cứu cánh, vì vậy, tôi mong mang
đức đến cho đời”. Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, chữ Tâm đã thể hiện rất
rõ trong cái tên công ty, trong logo và trong triết lý kinh doanh (Trung Thực –
Cộng Đồng – Phát Triển) của mình. Chữ Tâm đó không chỉ dừng lại ở cá nhân
ông, ở các cộng sự trực tiếp của ông mà ông còn chuyển tải nó đến từng cán bộ
nhân viên của Hoa Sen. Đây là công việc mà ông Vũ đã đầu tư rất nhiều công sức,
và chính nó đã phát huy tác dụng thật sự, đã - đang - sẽ đem lại cho Hoa Sen
Corporation một sự phát triển nhanh và bền vững trong bối cảnh Việt Nam hội
nhập toàn diện với kinh tế thế giới. Đến nhiều công ty có tên tuổi như SAMCO,
33
SAPUWA, May Việt Tiến…, chúng ta sẽ thấy chữ Tâm luôn được chú trọng và đề
cao.

Lấy con người làm gốc là thể hiện thước đo giá trị chuyển dịch từ “vật” sang
“người”, phản ánh sự tập trung của việc quan tâm tới số phận con người hiện thực
và quan tâm tới phương hướng giá trị cuộc đời, là hạt nhân của tinh thần thời đại.
Lấy con người làm gốc không chỉ là khẩu hiệu mà là nhân tính, cái tâm của doanh
nghiệp. Đây là việc đầu tư dài hạn và khả năng sinh lợi cao. Nó được chứng minh
qua sự phát triển bền vững của 500 công ty hàng đầu thế giới.

Vậy, muốn phát huy sức mạnh của triết lý kinh doanh trong xã hội nước ta
hiện nay cần thực hiện một số biện pháp chính sau đây:
• Chính phủ khuyến khích, tôn vinh các doanh nhân, doanh nghiệp kinh doanh
có văn hóa, có đóng góp xuất sắc vào sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội
của đất nước, hàng năm nên tổ chức trọng thể các buổi lễ tôn vinh tặng
thưởng thành tích này ở tầm quốc gia vào ngày Doanh nhân Việt Nam ( 23
tháng 10)
Ví dụ: Đảng và nhà nước luôn quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho
các doanh nghiệp phát triển sản xuất và kinh doanh, khuyến khích, tôn vinh
các doanh nhân, doanh nghiệp có văn hóa, có đóng góp xuất sắc cho sự
nghiệp phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Cụ thể, hàng năm chính phủ
đã tổ chức trọng thể các buổi lễ tôn vinh, các giải thưởng cho các doanh
nghiệp trong đó có hai giải thưởng tiêu biểu đó là: giải thưởng sao đỏ, giải
thưởng sao vàng đất Việt. Giải thưởng sao vàng đất Việt được đánh giá là
giải thưởng có quy mô và có chất lượng tốt nhất Việt Nam, là chứng chỉ
quan trọng cho các doanh nghiệp Việt Nam trong mở rộng thị trường và hội
nhập quốc tế.

34
 • Công việc đánh giá, bình chọn chất lượng và năng lực kinh doanh của các
doanh nghiệp cần xem xét về triết lý kinh doanh và văn hóa kinh doanh của
nó như một tiêu chí không thể bỏ qua

• Doanh nghiệp cần sử dụng triết lý kinh doanh như là một “ bệ đỡ tư tưởng”
cho văn hóa kinh doanh của nó, lồng ghép nội dung, tinh thần của triết lý
kinh doanh vào các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ của doanh nghiệp, trong các
chương trình, kế hoạch hành động khác của doanh nghiệp như chương trình
ISO 9000, chương trình phát triển nguồn nhân lực, phát triển sản phẩm
mới…

• Giới khoa học cần kết hợp với giới truyền thông tăng cường việc giới thiệu,
quảng bá cho những triết lý kinh doanh có giá trị trong thực tiễn phát triển
kinh tế của nước ta giai đoạn hiện nay..

Như vậy, khía cạnh của người lãnh đạo, những năng lực mà người lãnh đạo cần
có là phải có khả năng lãnh đạo nhân viên; phải có kiến thức về chuyên ngành;
năng lực quản lý, kinh doanh và nắm bắt chính xác tình hình. Ngoài ra, Nhóm cũng
khẳng định, một người lãnh đạo thành công, là người lãnh đạo phải nắm bắt được
kiến thức của nhân loại với cái tâm trong sáng, có lòng tin mạnh mẽ để tìm kiếm
con đường mới, xét đoán nhìn nhận bản chất của vấn đề bằng tự thân. Cuối cùng là
có khí chất hướng tới sự phát triển thật sự, mở ra một cánh cửa mới cho lịch sử.

35
 C – KẾT LUẬN

Văn hóa đã và đang trở thành một nhân tố có tác động tới mọi khía cạnh của
hoạt động kinh doanh: Từ tổ chức quản lý hoạt động kinh doanh, các quan hệ trong
và ngoài doanh nghiệp cho đến phong thái, phong cách của người lãnh đạo và cách
ứng xử giữa các thành viên trong doanh nghiệp. Với tư cách là một nguồn lực vô
hình, triết lý kinh doanh là một trong những nguyên nhân tạo nên thành công của
các doanh nghiệp lớn trên thế giới. Thực tế đã khẳng định quản lý doanh nghiệp
được định hướng bởi một triết lý kinh doanh tích cực là một phương pháp, công cụ
để phát triển doanh nghiệp bền vững. Ngày nay, mọi định hướng phát triển cũng
như đường lối chiến lược của tổ chức đều phụ thuộc vào tài năng và phẩm chất của
người lãnh đạo. Đã qua rồi thời của những hoạt động kinh doanh hỗn loạn mà mọi
giá trị văn hóa bị phủ nhận, trong thời kỳ hội nhập – kinh doanh phải gắn liền với
những triết lý nhân bản vì con người mà phát triển, vì con người mà tiến bộ. Đó
cũng chính là kinh nghiệm được đúc kết qua thực tiễn lịch sử, làm nền tảng cho
các doanh nghiệp hiện nay phát triển bền vững và tạo nên những giá trị mang tính
bản sắc toàn cầu.

36
 Danh mục tài liệu tham khảo:

1. PGS, PTS. Nguyễn Thị Doan – PTS. Đỗ Minh Cương, Triết lý kinh doanh
với quản lý doanh nghiệp, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999;
2. Đỗ Minh Cương, Triết lý kinh doanh, Tạp chí Thông tin lý luận, Số 7– 1988;
3. Lê Minh Quốc và các chuyên gia của PACE, Bộ sách Đạo kinh doanh Việt
Nam và thế giới – Bạch Thái Bưởi, khẳng định doanh tài nước Việt, NXB
Trẻ, 2005.
4. Bài giảng “Văn hóa kinh doanh” – Trường Đại học kinh tế quốc dân
5. PGS.TS. Phạm Ngọc Thanh: “Những vấn đề lý luận chủ yếu của văn hoá
quản lý”, ĐH Quốc Gia Hà Nội,2008.
6. http://chungta.com/Desktop.aspx/ChungTa-SuyNgam/Suy-ngam/Heidegger-
Triet_ly_la_gi/
7. http://www.docstoc.com/docs/22163663/TRI%E1%BA%BET-L%C3%9D-
QU%C3%82N-S%E1%BB%B0-TRUY%E1%BB%80N-TH%E1%BB
%90NG-VI%E1%BB%86T-NAM
8. http://www.doanhnhan360.com/Desktop.aspx/Lanh-dao-360/Lanh-

dao/Triet_ly_doanh_nghiep/

37
38