_, - - ~

TRINH CHAT - LE VAN UYEN

.,'

,.'

~ :... ? I

NHA XUAT BAN GIAO OVC

PGS. TS. TR!NH CHAT - TS. LE VAN UYEN

, , ~ ~

,TINH TOAN THIET KE

,."" ,

HE DAN BONG

• • ,

CO KHI

TAP MOT

. . .

(Tsi ban Mn thti stiu)

" ~. 9 ,

NHA XUAT BAN GIAO Dl}C

.. , ......

LO'I NOI DAU

Tbth toan thi~t k~ h~ dAn dOng co kh] la ilQi dung khOng th~ thi~u trong nhidu chuong trlnh dao tao kI su co khl nham cung ca:p cac ki~n thirc CO sO cho sinh vi~n v~ k~t ca:u may.

NOi dung bQ sach bao g6m nhirng va:n d~ CO ban trong thi~t k~ may va M th6ng din dOng j tlnh toan thi~t k~ chi ti~t may theo cac chl ti~u chti y~u v~ kha nAng lam vi~c j thi~t k~ k~t ca:u chi ti~t may, vo, khung va b~ may j chon ca:p chinh xac, lAp ghep va phuong phap trlnh bay ban vl!, trong do cung ca:p nhieu s6 liQu m(Ji v~ phuong phap tlnh, v~ dung sai lAp ghep va cac s6 liQu tra cuu khac. Thuat ngft va kf hiQu dung trong cu6n sach dua theo ti~u chu«n Nha nuec, phu hQPv(Ji thu~t ngft va k{ hiQu qu6c t~.

Sach dUQc trlnh bay thea hu(Jng tin hoc hoa nham tao thuan IQi cho ngubi su dung cO th~ l~p trlnh d~ tlnh toan thi~t k~ tung chi ti~t may hoac tlnh toan thi~t k~ hep giam t6c tr~n may vi tlnh. Theo tai liQu nay, cac chuong trlnh tlnh M din dOng CO . khl di1 dUQc soan thao va hru tru tl;li Trubng Dl;li hoc Bach khoa Ha N¢i. '

Sach dung lam tai li~u thi~t k~ mOn hoc va thi~t k~ t6t ngqi~p cho sinh vi~n nganh CO khl cac truong Dal hoc kI thuat, d6ng thbi co th~ su dung lam tai liQu tham khao

cho cac kI su lam viQc trong llnh v\1c tlnh toan thi~t k~ may. .

BO sach g6m hai t~p, do PGS. TS Trinh Cha:t vi~t t~p mOt va cac ehuong 20, 21 va 24 cua t~p hai, cung cac phan phu luc tuong ung. TS. L~ VAn Uy~n vi~t ph~n ba va cac chuong 22, 23 cua t~p hai cung cac phan phu luc tltOIig dng.

Tac gia chan thanh cam on d6ngnghiQp trong bO mOn Co SO thi~t k~ may va khoa

• Co khl Trubng Dl;li hoc Bach Khoa Ha NQi v~ nhtrng dong gop, quy bau trong qua trlnh bi~n aoan, d6ng thci hoan nghanh va chan thanh mong dc;1i nhirng y ki~n M khuy~t \ eua ban doc xa g~n.

CACTAc GIA

3

Phsn ml)t

•

HE DAN DONG CO KHI

CO SO THIETKE' vA TINH TOAN DONG HOC

1. NHUNG VAN DE co BAN VE THItT Kt MAY VA HE THONG DAN DONG

. ' .

1.1. N(n DUNG THIET KE MAy vA CHI TIET MAy

, ,

M6i mot may bao g6m nhieu chi ti~t may, Cac chi ti~t may co cong dung chung co

mat a hau het cac thiet bi va day chuydn c()ngngM, Vi v~y thiet k~ chi tie:t may co vai tro rat quan trong trong thiet k~ may n6i chung.

Chi ti~t may ducc thi~t ke: ra phai thea man cac yl§u cau kI thuat, lam vi~c 6n dinh trong su6t thai han phuc V\1 da dinh voi chi phi ch~ tao va sa dung thap nhat. Duong nhian cac chi ti~t may duoc thiet k~ ra chi c6 th~ thuc hien ' t6t chuc nang cua

. ' ,

mlnh tran nhung may C\1 the phu-hop vai cOng dung cua may trong day chuysn cOng

nghs. Vai cac may 'phat va bien d6i nang luong thlchi ti~u hang dau cua may la hi(\u sudt trong khi do b cac may cAt kim loai thl nang suat, ,d() chinh X8.C gia ceng lA nhung chi til§u quan trong nhat, con 0 cac 'khl C\1 do thl d()nh~y, d() chinh xac va d() 6n dinh cua cac s6 do lai quan trong hen cA: Nc:Si khac di, chi ti~u kinh t~ - kI thu~t cua chi ti~t may duoc thi~t k~ phal phu hop vCli .chi ti~u kinh t~ - kI thuat Clla toan may. Do truce h~t la nang suat, d() tin c~y va tu6i tho cao, kinh t~trong ch~ tao va sa dung, thuan lei va an toan trong cham s6c bao dudng, kh6i IUQng' giam. Ngoai ra con co cac y~u cau khac, tuy theo truong hop C\1 the, chang han nhu khuon khd kich thuoc nhO gon, lam viec ~m, hlnh thuc dep v.v ...

Xuat phat tu cacchi ti~u kinh' te ki thuat tren day, thiet ke may bao g6m cac n()i dung sau :

a) Xac dinh nguyen tilc hoat ~(>ng va cM' d(> lam vi~c cua may du dinh thie:t ke.

b) Lap so 4d6 chung toan may va cac b() phan may thea man cac y~u cau cho truce.

De xu at met s6 phuong an thuc hien, danh gta va so sanh cac phuong an de tim ra phuong an phil hop nhat dap ung . nhlsu nhat cac y~u cau da dUQC d~t ra.

, '

5

c) Xac dinh luc hoac momen tac dung l~n cac bl) phan may va d~c tinh thay d6i cua tAi treng.

d) Chonvat li~~ thich hop nham su dung met each co loi nhat tlnh chat da dang va khac bi~t cua v~t li~u dg nang cao hieu qU~a' dl) tin c~y lam vi~c cua may. ,

e) Thuc hien cac tlnh toan dOng hoc, luc, dO Mn va cac tinh toan khac nham xac dinh kich thuoc cua chi ti~t may, bO phan may va to an may.

g) Thi~t k~ k~t ca:u cac chi ti~t may, bQph~nmay -va toan may thea man cac chi ti~u vekhA nang lam vi~c d6ng thCJi dap ung cac y~u cgu .ceng nghe- va hip ghep.

h) Lap thuyet minh, cac hucng dAn ve su dung 'va sua chua may.

Vai noi dtlng' nhu tran, ro rang rang 'thiet k~ may la cong vi~c ra:t phuc tap, doi hoi nhung higu biet sau slic ve li thuyet va thuc hanh. Duong nhien bAng viec giao cac de Uti thiet ke thich hQP, ceng vi~c cua nguot kl 8U tuong lai se den gian hen. Tren h.l.l la ml)t thi du : Thi~t k~ M dAn dl)ng xich tai dg van chuydn than. 0 dAy da cho tr] s6 va d~c tinh tAi trong, van t6c va, cac thong s6 cgn thi~t khac, do v~y nguoi thi~t ke khong can thi~t phai thuc hien cac noi dung .kha phirc tap a) va .b) va nhu v~y nl)i dung thiet k~ chi con baa gem cac bucc : tlnh toan dl)ng hoc, chon dl)ng CO di~n va phan ph6i ti s6 truysn, tinh toan thiet k~ cac chi ti~t may, thi~t k~ k~t cau chi tiet may va bl) phan may, thuc hien cac ban ve chung, ban ve hip Mp giam t6c va khung be, ban ve che tao va vi~t thuyet minh.

Ta:t nhien trong qua trlnh thiet k~, sau khi da xac dinh ducc mot s6 thong s6 nhu cong suat, ti s6 truyen va met 86 kich thu(fc khac, nguoi thi~t k~ co thg co nhung nhan xet va danh gia xem cac s6 lieu thi~t k~ da. cho co phil hQP v(fi .loai hop giAtp t6c, so d6 M th6ng va phuong an dAn dl)ng hay khong.

Nhu v~y tinh

toan thi~tk~ chi ti~t may la phdn quan trong eua thi~t K~ may va d6 an men hoc chi ti~t may vai nl)i dung thi~t k~ cac h~ th6ng dAn dOng bang tai, xlch tai, thung tren v.v ... chinh ,la ceng vi~c thi~t M k~t c~u dAu tien cua sinh vien. Nam vtrng nl)i dung thi~t k~ va hoan thanh co chat luong d6 an nay, sinh vien se co dieu ki~n dg thuc hien t6t cac thi~t k~ khac cling nhu thi~t k~ t6t

nghiep sau nay.

6

,;r.-~.,,\-. sr '+-')t, '-' '"

,~-,,'

, ".

5-- ?f-,

1 , ,'\

" -t-m'r'

\. ' .

5 - , - , _,__j__../

Z ' I

---<--

1 - "60ng co dien

2 -n6i (rI,IC

3 - hop giam t6c

4 - be may

5 - xich truyen dOng

6 - xich tai

ffillh 1.1. So ,d6 he dAn dOng xich tai

1.2. PHUONG pllAp TtNH ToAN THl~T Kt MAy vA CHI TlET MAy

D6i VC1i phan len. san ph~m, hoan thanhthi~t k~ chi la k~t qua dl1u ti~n cua cOng vi~c thi~t k~. ThOng qua vi~c ch~ thtl, cac nhuoc di~m v~ k~t ca:u, cOng nghe cua ban thi~t k~, k~ ca cac sai sot v~ tlnh toan, sl,1 khOng phil hop v~ klch thudc, tlnh khOng cOng nghe, cac kho khan trong cham soc bao du6ng may v.v ... , s~ duoc phat hi~n va sira chua.

Duong nhian vi~c thay dc5i k~t ca:u a cac mAu may thtl nghism doi hoi phuong ti~n . va thbi. gian. Chi phi nay cang it n~u thi~t k~ dl1u ti~n -duoc nghisn cuu, tlnh toan cang c~n than, Sl,1 thay ddi du la khOng dang k~ v~ hlnh dang va kich thuec cua chi t[~t nay hoac chi ti~t khac cling gAy ra nhirng kho khan len, vl dieu do lien quan den hang 10l;1t chi ti~t khac. Vi v~y nguoi thi~t k~ phai nam vung tung kich thu(1c, tung duong net cua ban ve, tung yeu t6 ket ca:u tr~n co sa cac tlnh toan chinh xac va chu y d~y dll den d~c di~m tlnh toan chi' tiet may cung nhu phuong phap thiet k~ may noi chung.

1.2.1. D!C DIEM TINH TOAN THIET KE CHI TIET MAY

Trong thuc te tlnh toan chi tiet may g~p ra:t nhieu kh6 khan nhu . hlnb dang chi tiet . may kha phtic tap, cac yeu t6 luckheng biet duoc chinh xac, co nhieu yeu t6 anh huang. d~n kha nang lamvieccua chi ti~t may chua ducc phan anh d~y dll vao c6ng thiic tinh. Vl v~y ngttbi thiet ke cl1n luu ynhung d~c di~m tinb toan chi tiet may

du(1i dAy d~ xtl If trong qua trlnh thiet ke. '

a) 'I'Inh toan xac dinh kich thu(1c chi tiet may thuong tien hanh theo hai buec : tlnh thi~t ke va tlnh Ki~m nghiem, trong do do di~u ki~n lam vi~cphuc tap cua chi ti~t may, tlnh thiet ke thuong duoc don· iian'hda va mang tlnh cha:t gl1n dung. Tu cac ket ca:u va kich thuec dii chon; qua bu~c tlnh ki~m nghiem se quyet, dinh Il1n cu6i gia tr] cua cac thOng s6 va klch thuec co .ba~ ,ella chi tiet may'.

b) B~n canh vi~c stl dung cac cOng thuc chlnh xacd~ xac dinh nhirng yeu t6 quan trong nha:t cua chi ti~t may, ra:t nhieu klch thu(1c cua die y~u t6 k~t ca:u khac dU<;fc tlnh theo cOng thuc kinh nghiem, chAng han d6i v(1i b'~h rAng, ngoal dubng kinh va chi~u r~ng vanh rang dtlQc xac d!nhtu chi ti~u v~ d~ Mn, cac kieh thu(1c can lai cua vanh rdng va mayo duoc xac dinh theo qulin M k~t ca:u, djra theo Ibi khuysn trong tM li~u kI thuat. Cac cOng thuc kinh nghiem nay thuong cho trongrnot pham vi rong, do do khi stl dung cl1n can nhac.Iua chon cho phil hop v(1i trubng hop C1,l th~ cua d~

tai thiet ke. .

c) Trong tlnh toan thiet ke, s6 ~n s6 thuong nhidu hen s6 phuong trlnh, vi v~y can dua vao cac quan M ket ca:u d~ chon trircc met s6 thOng s6, tr~n CO sa .do rna xac dinh cac thong s6 can 11;1i. M~t khac nen k,et hop tlnh toan vC1i ve hlnh, vi rang ra:t nhisu klch thuC1C can cho tlnh toan (chang han khoang each giua cac g6i d6, V! tri d~t luc ... ) chi co th~ nhan dU<;fc tu hlnh ve, d6ng thoi tu cac hlnh v~ cling CO th~ ki~m tra va phat hien cac sai sot trong tlnh toano

.d) Cung m~tn~i dung thiet. ke co th~ 06 nhieu giai phap thuc hian. Vl v~y trong tlnh toan thi~t k~ chi ti~t may nan chon d6ng thbi mot s6 phuong an d~ tinh toan, so sanh, tren co sO do xac dinh phuong an co loi nhat dap ung cac chi ti~u kinh te . \

7

\

ld thu$t. Chon dUc;1e phuong an k~t ca:u co lc;1i nha:t do chlnh la y~u cau eao nha:t trong thi~t k~ may, nhiem V\1 nay doi hOi ngiroi thi~t k~ bi~t v$n dung sang tao cac va:n d~ If thuy~t k~t hop v{Ji cac kinh nghiem rut ra til thuc ti~n san xua:t.

e) Ngay nay, khi kI thu$t tin-hoc dang xA.m nh.$p manh m~ vao mol nganh khoa hoc va cOng nghe, vi~c nAm vftngva ung dung cac ki~n thuc tin hoc. phuc V\1 tlj dOng hoa thi~t k~ chi ti~t may cang tra nan ca:p thi~t va chAc cban s~ gop ph4n nang cao cha:t lUQng thi~t k~, ti~t ki~m dUQc thbi gian va cOng suc thi~t k~. Timi v~ va:n d~ nay xem trong muc 24 (t$p hai).

1.2.2. CAC NGUYtN TAC vA GOO PIlAF TRONG THItT Kf

Trong qua trlnh thi~t k~ may, ngubi thi~t k~ c4n thljC hi~n dung nhftng quy dinh

va can nhAc d~ giAi quy~t t6t cac va:n d~ sau dA.y : '

a) Thljc hi~n dung nhiem V\1 thi~t k~. Cac s6 li~u kI thu$t phal duc;1c tuan thu tri~t d~. Trong qua trlnh thirc hi~n, n~u ngubi thi~t k~ (hoac sinh vi~n) co nhftng d~ xua:t gop phan hoan thien tilng phan hoac toan bO nOi dung va nhiam V\1 thi~t k~ thl di~u do can dUQc slj thOa thu$n cua b~n d~t hang (hoac ngubi hueng dan). '

b) K~t ca:u can co slj hai hoa v~ kfch thu{Jc cua cac bO phan may va chi ti~t may,

v~ M s6 an toan, tu6i tbo va dO tin c$y lam vi~c. .

Slj hAi hoa v~ m~t kfch thu{Jc cua cac bO phan may trong M 'dan dOng co th~ duc;1C thuc hi~n bAng nhi~u bi~n phap nhu chon loa! truy~n dOng (truydn dOng thuong,: truy~n dOng hanh tinh, truy~n dOng true vft ... ), loai kMp n6i, slj phan ph6i tl s6 truy~n trong h~ dan dOng, chon v$t li~u V.V.:. M~t khac y~u cau v~ dO tinc$y lam vi~ khOng cho phep t6n t~i trong M th6ng du chi lamOt y~u t6 khOng du Mn hoae tu6i thQ khOng dam bao, hOi vi di~u do lam giam dO tin c$y lam vi~c cua cA h~ th6ng. Tuy nhian trong thuc t~ l~ g~p trubng hcp cac y~u t6 khac nhau cua ~t ca:u ducc tlnh thea tu6i thQho~c thbi han lam vi~c khac nhau. ChAng han, true co th~ lam vi~c lA.u dai, trong khi 6 IAn co tu6i tho xac djnh. Khi do n~u chon 6 IAn co tu6i thQ l{Jn han, chAng han bAng tu6i thQ cua may, co th~ gA.y ra tlnh tr~ng lam .tang mOt cach khong hop If trong hrong vA kfch thu{Jc toan may. Vi v$y giAi phap adA.y la chon 6 IAn co tu6i the ngdn han va ti~n hanh thay 6trong cac kl d~i tu ho.c trung tu may. Va:n d~ quan trQng a dA.y la khOng cho phep ba:t kl mOt chi ti~t nl)o dUQc hu hong tr11{Jc thbi han quy dinh.

c) B6 trf hcp If cac don vi lAp, dam bao kfch thu{Jc khuOn kh6· nho gon, thao lAp thu$nti~n, di~uchfnh va cham soc bao dUCJng don gian, thuan lQi. Trong cac dlu d~ thi~t k~ chi ti~t may, thuong cho tr11{Jcso d6 b6 trf cac don vi lAp va loai don vi lAp (xem h.1.1). Trong trucng hop nay ngubi thi~t k~ c4n bi~t danhgia uu nhltc;1c di~m cua sa d6 b6 trf dA cho va bi~t llja chon so. d6 thfch hQpnha:t v{Ji nhftng di~u ki~n C\1 th~.

d) Lua chon mOt each co can cu v$t li~u va phuong phap nhi~t luy~n, dam bao giam ·duQc kh6i luong san ph~m, giam chi phi cua \ cac v$t li~u dAt ti~n va giam gia thanh k~t cau. D~ cM' tao cac cht ti~t co anh huang quy~t dinh d~n kfch thu{Jc va kh6i lUQng san ph~m (chAng han banh rang trong hOp s6 oiO), n~n 'su d\1ng rOng rAi cae lo~ thep hc;1P kim va cac phuong phap nhi~t luy~n nhu tOi, tha:m eacbon, tha:m nita... Trai l~, n~u khOng y~u clu kfch thu(Jc va kh6i lUc;1ng phAi gQn, nh~ thl n~n chQn v$t li~u ra ti~n han, nhi~t luy~n d~t .dO rAn tha:phon (HB < 350) nhu th~ s~ giAm duQc chi phf gia cOngo

e) Chon dang cOng nghe gia cOng chi ti~t co xet 1(1i quy mO san xuA:t, phuong phap ch~ tao phOi va gia cOng co.

M¢t qua trlnh cOng nghe nao do (qua trlnh ch~ tao phOi, gia cOng co hay lAp rap) khOng nhung chi phu thuoc vao k~t cA:u cua san ph~m ma con phu thuec vao quy mO san xuA:t tuc la san hrong trong mOt don vi thCJi gian. ChAng han trong. san xuA:t don chi~c thuCJng dung phOi han, trong khi trong san xuA:t hang loat l~i hay dung phOi due, D~ gia cOng CO khi cac chi ti~t may, trong san xuA:t don chi~c thuong' dung cac loai may van nang, daocAt don gian va khong can d6 ga d~c biet, con trong san xuA:t hang loat len ca:nco cac thi~t b] chuysn dung va cac d6 ga d~c bi~t. '

. K~t cA:u chi ti~t may phu thuoc vao cOng nghe tao phOi va phuong phap gia cOng co. D6i vdi phOi ren hlnh) dang k~t ca:u ca:n don gian, d6i vdi phol due, yt'lu cau co s\t chuydn ti~p d~u d~n giua cac chieu day thanh due, cac goc lucn va s\t don gian v~ khuOn mdu, d6i vC1i cac chi ti~t ca:n gia cOng co, s6 mat gia cOng nsn it nhat, dang M mat c~n thuan ti~n cho vi~c gia cOng, chi ti~t co ch6 d~ c6 dinh tr~n ban may ...

g) Stl dung rQng rai tit'lu chudn Nha mroc, tit'lu chuan nganh, tit'lu chuan tlnh, thanh ph6 va tit'lu chuan CO sa trong thi~t k~. Dung bQ ph~n may va chi ti~t may tit'lu chuan cho phep giam nhe cOng vi~c thi~t k~, glam gia thanh ch~ tao, stla_chua va bao dueng,

\

ma rQng trao d6i trong mroc va hQP tac qu6c t~. Ngoai vi~c stl dung r¢ng rili cac chi

i ti~t tit'lu chuan nhu 6 Ian, khop n6i, cac chi ti~t kep chat, tay quay, vO lang v.v., trong tlnh toan thi~t k~ chi ti~t may nhA:t thi~t phai stl dung cac thOngs6 tit'lu chudn nhu

. mOdun banhrang; chi~u dai dai hlnh thang, budc xlch v.v .. Tuy nhisn do s6 lUQng tit'lu chuan cua nudc ta con it, nhidu loai v~t tir nhu thep, kim loai mau, rthi~u chi ti~t may nhu .6 Ian, dai V.v ... con phM nh~p ngoai, vi v~y trong nhieu truCJnghQP phai dung cac tit'lu' chudn khac nhu GOST cua Lien XO trudc dAy, tit'lu chuan cua H¢i d6ng tuong trQ kinh t~ cii (ST SEV), d6ng thCJi a nuoc ta cang bAt da:u nghien cuu ap dung cac tit'lu chuan cua T6 chuc tit'lu chudn hoa Qu6c t~ (ISO).

h) 'I'huc hien s\t th6ng nhA:t hoa trong 'thi~t k~. NhCJ s\t th6ngnhA:t hoa, tuc la kha nang stl dung vdi s6 Iuong t6i da .co th~ cac chi ti~t may va b¢ ph~n may co cung quy each kloh thudc va cac y~u t6 cung Ioai, v~tli~u va pho! cung loai d~ ch~ tao cac chi ti~t do, sE:! lam giam dUQc thCJ1 han va gia thanh thi~t k~, ch~ tao san ph~m, don gian va ha gia thanh stl dung ciing nhu stla chua. Thi du th6ng nhA:t hoa mOdun cua rang s~ giam dUQc danh muc dao cAt, th6ng nhA:t hoa b~ mat lAp ghep s~ giam dUQc danh muc calip ki~m tra,th6ng nhat hoa 'cac chi ti~t ghep co ren s~ lam glam dUQ.c b¢ chla v~n V.v ..

Nhu v~y cung nhu tit'lu chu~n hoa, th6ng nhA:t hda co tac dung nang cao cac chi tit'lu kinh t~ - kI thu~t cua k~t cA:u. NgtiCJi thi~t k~ ca:n thuc hi~n nguyt'ln Mc th6ng nhA:t boa trong tA:t ca _ cac gia~, doan thi~t k~. Phan tich l~n cu6'i! cac k~t ca:u thea nguyen tAc th6ng nbA:thoa dUQc ti~n hanh sau khi hoan thanh cac ban vE:! lAp. Luc nay can xem xet chAng h~nnhu lo~i va kfch thudc 6 lAn, mOd un banh rAng, cac chi ti~t lAp gheP; kfcb tpudc cac M m~t lAp ghep, v$,t li~u v.v .. N~u trong thi~t k~ stl d\1ng nhi~u phuong an clla mOt ya'u t6 nao do, thl d~thu~n ti~n hlly l~p cac ban kt'!, chAng h~n ban M cac chi ti~t cd ren dung.d~ lAp gbep cho trong bang 1.1, ban k~ cac kfch thuC1C lAp gheP ghi trong bang 1.2.

9

Bdng 1.1

86 lucng tlnh thea dCln vi
nn chi ti~t va !{fch thudc lap ghep T6ng s6
s6 hi~u ti~u chuan
1 2 3 4
Bulong, TCVN1889-76 M8 x 40 8 18 12 - 3R
M8 x 45 4 2 - - 6
MI0 x 50 6 10 8 6 30
. M12 x 50 - - 2 - 2
,
Buleng, TCVN 1890-76 MIO x 50 - 6 - - 6 Vai quan diem th6ng nhat hoa va kheng gdy hau qua xau d~n chat lucng ket cau va d¢ Mn cua mdi ghep nen thay th~ cac bulong M8 x 45 (6 chiec) bang bulong M8 x 40 (38 chiec), thay .thsbulcng M12 x 50 (2 chiec) bang bul6ng MI0 x 50 (30 chiec), thay th~ cac bulong nua- tinh dau sau canh nho MI0 x 50 theo TCVN 1890-76 bang bul6ng mra tinh dau sau canh nho MI0 x 50 thea TCVN 1889-76 (30chi~c). Ciing v~y, h~u co the dU<;IC, nen thay the kich thuoc ct>50f7 (gap 1 Ian) bang kich thuoc ct>50f8 (gap 11 Ian) - xem bang 1.2.

Being 1.2

Kich thuoc ~6 lucng tinh thea don vi lap ghep T6ng s6
,
1 2 3 4
ct>50H7 4 - 2 6 12
ct>50H8 2 4 2 - '8
ct>50f7 - - 1 - ,1
esors 3 4 4 - 11 Sau khi thay d6i cac y~u t6 k~t cau theo quan diem th6ng nhat hoa, can saa chua ban v€ tucngxing va ghi l~i ban ke cac chi ti~t lap ghep va cac kich thuoc lap ghep vao thuyet minh.

i) Lua chon mot each co can cu cac kieu lap, dung sai, cap chfnh xac va cap d¢ nham M mat chi tiet. Can cu d day la anh huong cua cac y~u t6 vua neu d~n tinh chat hoat d~ng va sa dung cua san-phsm va kha nang cong nghe thuc M cua noi ch~ tao. TI ml hen ve van de nay co the xem trong phan III, muc 19 va 20 cua tai Ji~u nay.

k) B6i tron tot cac y~u t6 lam vi~c trong dieu ki~n rna sat (6 Ian, co cau ddn huang, an khcp banh rang va true vit ... ) .nham dam bao tu6i tho; chi, ti~t khong bi mon truce thoi han quy dinh, khong xay ra hien tucng trdc 1"6 ho:)c dinh be mat ti~p xuc. Dam bao b6i tron t6t khOngchl bang d¢ tin c~y ,ella M th6ng boi..tron rna con bang chat lucng cua vat li~u bei tron. Thuc t~, cho ' th4y chon dung chat b6i tron co the nang cao tu6i tho chi ti~t may len vai Mn.

10:

1.3. TAl LI~U TH[ET KE (THEOTCVN 3819-83)

Cac h6 so lien quan d~n qua trlnh tfnh to an thi~t k~ may ducc got l~ tai li~u thi~t M, bao g6m cac ban VEf va tai li~u bAng ~hu, xac dinh thanh phan va cau tao san pham vbin¢i dung can thi~t d~nghi~n cuu hoac ch~ tao, ki~m tra, nghism thu, su dung va sua chua san pham.

'Thi li~uthi~t k~ ducc chia thanh cac dang sau day :

- Ban ve .(ban ve chi ti~t, han lAp, .han chung, ban lAp d~t ... )

- Bang M ;

- Ban thuyet minh

- Di~u kien ki thuat

va cae tai li~u khac lien quan d~n su dung, sira chua, bao dttong may v.v ..

1.3.1. BAN vE

Yeu cau co ban d6i voicac ban ve cho trong TCVN 3826-83. Kfch thudc gidy ve thea TCVN 2-74, ghi trong bang 1.3

Bdng 1.3

Kf hieu 44 ('AO) . 21 (AI) 22 (A2) 12 (A3) 11 (A4)
/
Kfch thuec, mm 1189 X 841 594 x 841 594 x 420 297 x 420 297 x 210
-. Ban ve lAp va ban ve ch~ tao thuong' duoc ve voi tI l~ 1: 1. Voi cac ban ve chung cling nhu ban ve ch~ tao cac chi ti~t co klch thuec Ion (chang han vo hep giam t6c) oo th~ su dung met trong cac tl l~ thu nho sau dAy: 1 : 2 ; 1 : 2,5 ; 1 : 4.; 1: 5 ; 1 : 10 ; 1 : 15 ; 1 : 20 j 1 : 25 ; 1 : 40 ; 1 : 50. D~ th~ hi~n cac y~u t6 k~t cdu nho (ranh thoat damM, goc lucn.i.) co th~ su dung mOt trong cac tl l~ phong to sau dAy : 2 : .1; 4 : 1 ; 5 : 1; 10 : 1 ; 20 : 1 ; 40 : 1 ; 50 : 1. S6 luong cac mat cAt ehl nan du M di~h ta hoan toan k~t cdu cua cac chi ti~t hoac b¢ phsn may.

Khung ten. ban. ve(theo TCVN 3821-83)

Khung t~n duoc d~t a phia dttoi, gee ben ph'ai banve. Theo TCVN 3821-83, ngoai khung t~n con dung khung phu va t6ng s6 () tren hai khung nay l~n d~n 29, d~ ghi 29 n¢i dung khac nhau.: Voi thi~tk~ men hoc, thi~t k~ i6t nghiep va trong truong hop can ghi don gian, ~o th~ su dung khung t~n cho trong bang 1.4, a do khong ghi khung

phu va lucc bot met s6 (). .

N¢i dung ghi trong cac () cua khung t~n (s6 cua () ghi trong dau ngoac don) nhu sau (ngoai 8 n¢i dung dA ghi true ti~p t~n khung t~n) :

1 - Ten goi san pham (thi du: hop giam t6c ; banh rang ... )

2 - Ki hieu ban ve .: dung M th6ng cac con s6 d~ ki hieu, Thi du tren ban ve chung ghi 03.06.01, thl ki hi~u nay bi~u thi : 03 - s6 d~ thi~t k~, 06 - s6 phuong an,

11

01 - k{hi~u ban ve chung ; hoac n~u trsn khung ten cua ban ve Iap hQp giam toc ghi 03.06.02 thl can so 02 - ki hieu hop giam t6c tran ban ve chung;

3 - Kf hieu v~t li~u chi ti~t (chi ghi 6 nay tran ban ve chi ti~t) ;

4 - So thii tV cua to (d6ivoi cac tai li~u thiet k~ chi co mot to thl 6 nay d~ tr6ng)

5 -, S6 lucng chung cua cac ban ve ·(chI ghi 6 nay vao tcthu nhat cua tai lieu thi~tk~ ; 6 '- Ten truong va lop sinh vian ;

7 - 'rnn san pham thea da:u d~ hoac d~ Uti thiet k~.

Trang 6 "khdi luong" ghi kh6i luong san pham tinh bang kg rna khong ghi don vi do. Khung ten nay thong nhat cho tat ca cac loai ban ve. Khi dung khd gilly 11 (A4) _

_ ,. ib\ kliung ten duoc d~t d canh ngan cua to giay.

;;::~:>:,t :,: l._ , '

f~~\~-',_C- : ,_.

Z~:k)."Bd'" 1.4 r(~rr - <.~'\'"

18J

(Q 17 23 1S 10 (7) (z)

It-, [hui nang Ho va ten ChU-ki; Ngdy Ie) 55' Luang KhQ/ illr)ng Ty {~
Th;et ke' ~
(f )
Huor1f,/d;Jn -- - In Trf (If) So to- ( 5)
-
DW/~ za ira
--- ( 3 )
-_._-- -- (6 ) Bdng 1.5

So' .
Vi Kg hieu Ten gal {uqny V(jf li~u Ghi chu
trt'
'12 £Jdn v_i lap
QO


Chi fief


Ch/ fief rieu chua'n


~ (7) ( z )
In Chile nang no vd ten Chu"ky Ngoy rd (If) So' fa (5)
Thief k~' zo ~
HUang dan ( 1 )

DlJy~t ( 6)
12

1.3.2. BANG KE (thea TCVN 3824-83) - Bang 1.5.

Bang ke duoc ghi tren kh6 giay 11 (A4) cha tung don vi lap, t6 hop va b{> (tai lieu). Thong thuong bang ke baa g6m : tai li~u, t6 hop, don vi lap, chi tiet, san pham tieu chuan, san pham khac, v~t lieu va b{> tai li~u kern thea (tai Iieu sit dung, lap dat, thay the, du phong, dung C1,1 va phu tung, baa goi...). Tuy nhien thea TCVN 3824-83, tuy thea cau tao cua san 'pham, co th~ bo bot cac noi dung tran, Vci cac thiet ke mon . hoc, ghi bang ke thea mau tren bang 1.5, g6m ba n{>i dung : don vi lap, chi tiet va san pham lieu chuan.

Trang phan "Don vi lap" va "Chi tiet" ghi thea thu t1,i trong bang chu cai ten goi cua .don vi lap hoac chi tiet.

Trang ph an "San pham tiau chuan", truce het ghi ten cac san pham thea tieu chuan Nha nuoc sau do dentieu chuan nganh. Trang pham vi tung loai tieu chuan, ghi Ian hrot ten cac san pham cung loai (chang han 6 Ian, chi tiet ghep bang ren ... ). Trang pham vi cua loai san pham, ghi ten goi san pham thea van chir cai (thi d1,1 bulong, vit, vit cay ... ). Trang cung mot ten goi san pham ghi Ian luot thea ki hieu chi thu tv tieu chuan tang dan va sau cung thea thu tv tang dan cua cac thong s6 hoac kich thuoc co ban (thi d1,1 momen d6i vdi khop n6i, duong kinh d6i vdi bulong ... ).

Ghi cac c{>t tren bang ke nhu sau :

a) Trang cet "Vi trf" ghi s6 thu tu cac phan cau thanh san ph am (chang han cac chi tiet trang hQp giam t6c) duoc l~p trong bang ke (ghi thea s6 thu tv da ghi tren ban ve cac don vi lap).

b) Trang c{>t "Ki hieu" ghi ki hieu ban ve cac phan cau thanh san pham (chang han ghi 03.06.02.01 - ki hieu ban ve banh rang trong hop giam t6c, d~ s6 3, phucng an 6). Trang phan "San ph am tieu chuan" khong ghi cot nay.

I

c) Trang c¢t "Ten goi" ghi ten san pham. Rieng phan "San pham tisu chuan" con ghi them ki hieu quy uoc tuong ung voi tieu chuan (chang han ghi :.buI6ng M12 x 50.36 TCVN 1890-76).

d) Trang c{>t "S6 lucng" ghi s6 luong cac phan cau thanh cua san pham duoc lap bang ke,

e) Trang cot "V~t li~u" ghi ki hieu vat li~u thea TCVN v~ v~t lieu,

g) Trong c{>t "Chu thich" ghi cac chi ddn phu nham tao dieu kien thuan lei cho viec lap ke hoach va t6 chuc san xuat san pham.

Phan khung ten phla duci bang ghi (bang 1.5) ve co ban gi6ng each ghi cac 6 a khung ten ban ve, chi khac a chO khong co 6 (3), tren 6 4 ghi 86 thu tv cua to bang ke (neu bang ke chi co 1 to thl khong ghi 6 nay) va tren 6 5 ghi s6 luong chung cua cac bang ke.

Cac to 'cua bang ke duoc dong' thanh t~priengho~c ghep voi thuyet minh .

., . . --r

1.3.3. BAN THUYET MINH

Trell co sa cac tai li~u ghi chep trong qua trinh thiet ke va sau khi da hoan thanh cac ban ve, nguoi thiet ke tien hanh viet thuyet minh.

13

N¢i dung thuyet minh bao g6m .a) M\1c luc,

b) Cac s6 li~u kI thuat phuc V\1 chod~ Uti thi~t k~ (d6i vai thi~t k~ men hoc la d~u d~ thi~t k~.

. c) PMn tich va trlnh bay co so cua so d6 co ca:uda duoc chon (sinh vien thi~t k~ se .thuc hien n¢i dung nay n~u mu6n'thay d6i so d6 M th6ng dAn dOng da cho trong d~u d~ thi~t k~.

d) 'I'inh toan dOng hoc va tinh l\1C co ca:u : tinh cong sua:t c~n thi~t, chon dOng co, tlnh ti s6-truy~n chung va ph fin ph6i ti s6 truyen chung cho cac cap, tinh cong suat va mOmen tac d¢ng- l~n cac true.

e) 'I'Inh toan thi~t k~ cac chi ti~t may va b¢ phan may, bao g6m : chi tieu tlnh toan, chon v~t lieu va xac dinh ung suat cho phep, tinh thlet k~ va tinh kiem nghiem. Vai d6 an men hoc chi ti~t may, n¢i dung nay bao g6m: tinh cac b¢ truyen, tinh thiet M true, chon 6 Ian, tinh cac y~u t6 cua vo hop giam t6c, chon khop n6i va v~t

li~u hOi tron. .

g) Lap bang ghi cac chi ti~t tieu chuan (6 Ian, chi ti~t ghep co ren ... ), th6ng k~ cac m6i ghep voi kich thuoc danh nghla va sai l~ch giai han, tren co so do va d6i chieu voi cac y~u cau v~ th6ng nhat hoa trong thi~t k€, giam I bOt chung loai va quy each cac m6i ghep va chi ti€t tieu chuan (xem diem 7, muc 1.2.2).

Nhln chung thuyet minh c~n trlnh bay d~y du va sue tich co so cua phuong phap tlnh, each lua chon cac thong s6, k~t qua bang s6 va cac tai ii~u tham khao.

'I'huyet minh duoc vi~t tren khd gia:y 11 (A4) hoac tren gia:y vi~t hoc sinh khd 270 x 180 (d6i vai thi~t k~ men hoc), duoc dong Mng bla cung, ngoai bla ghi cac n¢i dung, chang han nhu :

Truong D?i hoc Bach Khoa Ha N¢i Thuyet minh D6 an men hoc Chi ti€t may

Sinh vien ...

Giao vien huang dAn ...

Lap ...

Ha N¢i 200

. . 2. DQNG COO DltN

Chon dOng co di~n de dAn dOng may moe hoac cac thi~t b] cOng nghe la giai doan d~u ti~n trong qua trlnh tinh to an thi~t k~ may. Trong truong hop dung hep giam t6c va dOng co bi~t lap, vi~c chon dung 16~i' dong co anh huang ra:t nhieu d~n vi~c lua chon va thi~t k~ hep giam t6c cling nhu cac b¢ truysn ngoai hop, Mu6n chon dung dOng CO can hieu ro d~c tinh va pham vi su dung cua tung loai, d6ng thoi c~n chu y d~n cac y~u c~u lam vi~c cu th~ cua thi~t b] can duoc dAn dong.

14

2.1. CAC LO~I DONG CO DI~N

2.i.1. DONG CO DltN MOT CHI~U (klch tit mAc song song, n6i ti~p hoac h6n hop) va M th6ng dOng co - may ph~t (dung dong di~n klch tit di~u. chin h) cho phep thay d6i tr] s6 cua momen va v~n t6c goc-trong met pham vi rOng (3 : 1 d«n 4 : 1 d6i v(Ji dOng co di~n met chieu va 100 : 1 d6i v(Ji\ dOng CO - may phat), dam bao khai dOng ~m, ham va dao chieu d~ dang, do do dugc dung rOng rai trong cac thi~t b] .v~n chuydn

bAng di~n, thang may, may true, cac thi~t bi thf nghiem v.v.. '

Nhucc di~m cua chung la dAt, ri~ng loai dOng co di~n mOt chidu l~i kho ki~mva phai tang them v6n d4u tu d~ d~t cac thi~t bi chlnh luu,

2.1.2. DONG co DltN XOAY CHI~U

Bao g6m hai loai : mOt pha va ba pha.

DOng co met pha co cong sua:t tucng d6i nhc, co th~ mAc vao mang di~n chi~u sang, do v~y dung thugn ti~n cho cac dung C1,l gia dlnh, nhung hi~u sua:t thap.

Trong cong nghlsp stl dung rOng rai dOng co ba pha, Chung g6m hai loai : d6ng bO va khong d6ng 60.

D~ng co ba pha d3ng b~ co v~n t6c goc kheng d6i, khOngph1,l thuoc vao tr] s6 cua tlli trong va thuc t~ khong di~u chinh duoc.

So vdi dOng co ba pha khong d6ng bO, dOng co ba pha d6ng bO co uu di~m hi~u sua:t va cOSlp cao, h~ s6 qua tai ldn, nhung co nhuoc di~m : thi~t bi tuong d6i phirc tap, gia thanh tuong d6i cao vi phai co thil!'t bj phu d~khai dOng dOng ca. VI v~y dOng co ba pha d6ng bO dugc stl dung trong nhung trubng hop hi~u 'sua:t dOng co ~1. tri s6 cose co vai tro quy~t dinh (thf du khi y~u c4u ceng' sua:t dOng ~<1 !(In - tren 100kW, lai It phai ma may vadirng' may) cling nhu khi c4n ,da~ bao ch~t che tr] s6 khong d6i cua v~n t6c gee,

D~ng co ba pha kh6rtg d3ng b~ g6m hai ki~u : roto day qua:n va roto ngan mach, DOng co ba pha khong d6ng bOrOto day quan cho phep !di~u chlnh v~n· t6c trong met pham vi nho (khoang 5%), co dong di~n ma may nha nhung M s6 cong sua:t (cose) thap, gia thanh cao, klch thuoc !(In va v~n hanh phuc tap, dung thlch hop khi can di~u chlnh trong met . pham vi hep d~ tim ra v~n t6c thich hgp cua day chuyan cong nghe da ducc lAp d~t.

DOng co ba pha khong d6ng bO rOto ngdn mach co uu di~m : k~t ctiu don gian, gia thanh tuong d6i ha, d~ bao quan, lam vi~c tin c~y, co th~ mAc true ti~p vao lu(Ji di~n ba pha khong can bi~n ct6idong di~n. Nhuoc di~m cua no la : hi~u sua:t va M s6 cong sutit tha:p (so v(Ji dOng co ba phs, d6ng b{), khong di~u chinh duoc van t6c (so v(Ji dOng co mOt chieu va. dOng co ba pha khong d6ng bO reto dAy quan).

Nho co nhi~u uu di~m co ban, dOng co xoay chi~u ba pha khong d6ng bO roto ngAn mach dugc Stl dung ra:t phd bil!'n trong cac nganh cong nghiep. D~ dAn dOng cac thi~t bi v~n chuy~n, bang tai, xfch tai; thung trOn v.v .. nsn stl dung loai dOng co nay:

15

2.2~ D!e TfNH Ki THU!T eUA DONG eo DI~N

Cae thong' s6 kl thul)t cua d~ng co di~n xoay chieu bapha khOng d6ng b~ rOto ngan mach cho trong cac bang PI. 1 q~n P1.3, (Ph", luc) con klch thucc lap d~t cua cac d()ng co nay ghi trong cac bang P 1.4 d~n PI. 7. N goai tr] s6 cua ceng sua: t d~c trung cho kha nang tai cua d()ng co di~n, can luu y cac thOng s6 sau dfiy :

a) So vong quay dong bp

S6 yang quay d6ng b() cua d()ng co khOng d6ng' be, dttc}c xac dinh khi d()ng co chay khOng tai theo cOng thuc sau :

ndb = 60f/p (2.1)

trong d6 f - t~n s6 cua dang di~n xoay chidu, Hz (thuong hay sa dung f = 50 Hz) ; P - s6 dOi cue.

Khi c6 tai t6c dQ cua d()ng co giam xu6ng. Sv giam s6 yang quay cua d()ng co di~n duoc d~c trung bang d() truct s, tfnh theo cOng thll'c

trong d6 : n la s6 yang quay thuc cua d()ng co ll'ng vC1i tai trong da. cho.

I

Tuong irng VC1i ch~ d() sa dung danh dinh cua d()ng co ta c6 s6 Yang quay danh

nghla ndn va mOmen danh nghla T drr

, VC1i ch~ d() lam vi~c danh dinh,

d()ng co co th~ lam vi~c lfiu dai

rna khOng bi nong, trong khi d6 trj s6 cua hi~u sua:t g~n bang tr] s6 eVc dai, Khi rna may (n = 0) dQng CO sinh ra mOmen khai dong . TK (d() truct cue d~i s = 1) - xem h.2.1. TUy thea each khdi d()ng, momen quay cua d()ng co hie d~u tang l~n d~n T max (ll'ng vC1i s6 yang quay tC1i han nth) sau d6 gtam da:n d~n mOmen eua tai trong lam vi~c (chang han d~n T dn ll'ng vC1i ndn) hoac giam dan d~n 0 ll'ng vC1i ndb (khi dQng co chay khOng taf). Doan tit T = 0 (chay khOng tai) d~n T~ gtin nhu duong thAng, tll'c la trong giC1i han nay mOmen tl l~ vC1i d() truct hoac d() giam cua ta:n s6 quay.

Trong cac bang tra dong co thuong cho tri s6 cua s6 yang quay danh nghla irng vC1i cOng sua:t P va s6 yang quay d6ng b() ndb xac dinh. Vi vl)y, ~n canh cOng sua:t, s6 yang quay d6ng b() duoc dung lam can cll' d~ chon kich thttC1c d()ng co.

s =

n -n

db 100%

ndb

(2.2)

n

T

n tiJ

-r;"ax T

a

.s.1

Hinh 2.1. Dac tuyen ella dOng co ba pha kh6ng d6ng bO r6to ngAn ~eh

b) Momen khlli dpngva momen -danh nghia

Dac tfnh cua d()ng co (quan M gifta mOmen d()ng co Td va s6vang quay n) dttc}c gift nguyen kheng iphu thuec vao vi~c d()ng co chay kheng tAi hay c6 tai. Khi chaykhong tai, toan b() mOmen quay rOto chi phi chi d~ gia t6c rOto va cac kh6i luong bi dAn :

16

Td = JE )

J = Jd + Jt

trong do:Jd = GDz/4g - m6men quan tinh cua khoi luong roto d¢~g co ; GDz - momen v6 lang cua reto (xem hang Pl.2 Phu luc) ; g - gia toc trong truong ; E = dw/dt - gia toc goc ; Jt - momen quan tinh thay the (momen quan tinh cua cac khOi hrong hi dAn thu gon v~ true roto). Chang han doi voi M thong tren h.2.2 co the tinh dUQC Jt, theo c6ng-thuc

(2.3)

(2.4)

trong do: up uZ'" - ti so truyen tu d¢ng co den cac khdi luong quaytuong ung.

Ceng thirc (2.4) cho thay anh huong cua khOi luong quay den luc quan tinh cua M thong

giam tl l~ voi binh phuong cua tl so truydn. ~c,WI Jz, UlZ r,. W3

Chang han khi Jd = J3, u1 = 5, Uz = 4 thl anh hucng cua J 3 se bang 400 la:n nho hon so vci Jd.

Tu do suy ra rang khi thiet ke can dac hi~t chu y giam khdi lucng quay hip tren true quay

nhanh .. Chang han trong truong hop dung noi

true de noi d¢ng co vdi hop giam toc thi nan Hinh 2.2. so d6 he v!l momen quan.tinh thay tile chon loai co khdl luong nhe.

Khi chay co tai

Td = T + JE trong do T = momen xoan cua tai trong (momen tan.

Chu y rang khi md may, momen tai khong duoc vuot quA mOmen khoi d¢ng cua d¢ng co (T <TK) neu khong d¢ng co se khOng chay,

Trong cac hang tra cua d¢ng co d~u cho tl so TK/Tdn, do; cling 1;\ met so li~u ca:n duoc tham khao khi chon nhan hi~u d¢ng co,' yoi di~u ki~tl',

(2.5)

(2.6)

trong do: T mm - mOmen rnd may cua thiet hi ca:n dAn d¢ng.

Neu dang lam vi~c d che d9 61'1 dinh nao do (chAng han voi T dn va ndn) rna d¢ng co hi qua tai vi hat kl H do nao, so yang quay cua d¢ng co se giam. Momen qua tai du chi tac ~¢ng trong thai .gian ngan khong <1uQc vuot qua mOmen cue dai T max cua dong CO, neu khong d¢ng co se dung lai hoac hi chay khi khong kip ngat ngu6n hoac giam tai, Vi v~y ngoai ti so TK/Tdn trong m¢t so hang tra d9ng co can cho tri so cua Tma,/Tdn' Khi thiet ke, dung' tr] so.cua.Tma,/Tdn de kiem tra ikha nang qua tai cua thiet hi dam bao di~u ki~n

T qrlT E:; T max/Tdn

trong do: T t - momen qua tai, xuat hien khi thiet hi lam viec, q.

(2.7)

2·mK HEDANDONGCK n·A

17

c) Di;ie tinb ki thu/!.t eua mpt sO' dpng co

Tran bang 2.1 ghi pham vi cong suilt ung vC1i cac s6 yang quay d6ng bQ khac nhau ella ba loai dQng co ~ dQng co nhan hi~u DK do nha may Di~n - Co Ha NQi eM' tao, dQng eo nhan hi~u K do nha may dQng co Vi~t - Hung eM' tao va dQng co nhan hieu 4A do Lien XO (cti) eh~ tao,

Bdng 2.1. So sanh pham vi cOng su«t cua eac loai dt)ng co di~n

S6 yang quay d6ng Pham vi eOng suat, kW, ella dQng co
bQ ndb (vg/ph) DK K 4A
3000 0,6 ' .. 33 0,75 ,., 30 0,09 .. , 315
0,6 28 0,75 .. ' 30 , 0,06 .. , 315
1500 ...
1000 0,6 ... 40 - 0,18 .. , 200
750 14 ... 75 - 0,25 .. , 160
600 - - 37 .. : 110
500 - - 45 .. , 90 N goai ra d6 eo th6 so sanh them met s6 tfnh nang khac, tr~n bang 2.2 giC1i thieu mot s6 thong s6 ella ba loai dQng co tran da.y ungvt'1i s6 yang quay d6ng bQ la 3000

vg/ph va 1500 vg/ph. .

Bdng 2.2. Thong s{) cua cac loai dOng co di~n

S6 yang quay d6ng bO ndb, vg/ph
3000 1500
ThOng s6
Loai dQng co LOl;I.i dQng eo
DK K .4A DK K 4A
Ki hi~u DK 42-2 Kl12M2 4A9'OL2Y3 DK 52-4 K160S4 4A132S4Y3
Cong suat, kW 2,8 3 3 7 7,5 7,5
eostp 0,88 0,9 0,88 0,85 0,86 0,86
TK/Tdn 1,9 2,5 2,0 1,5 2,2 2,0
Kh6i luong, kg 47 42 28,7 104 94 77 Tit cac bang 2.1, 2.2 va cac bang Pl.1 - P1.6 (Phu luc) eo th6 rut ra mily nhan xet sau :

- Cac dQng co 4A dl1<;1e eh~ tao theo GOST 19523-74 thay th~ cac dQng co eii A2, A01 va A02 noi ehung eokh6i hrong nhe hon khoang 18% so vC1i A2 va A02, cung d6ng thbi nhe hen so vC1i DK va K. M~t khac chung eo pham vi cong suilt km hen va s6 yang quay d6ng bQ rQng hon S9 VC1i DK va K.

- Cac dQng co K eo kh6i htQng nho hon so vC1i DK va d~e bi~t eo mOmen khdi dQng cao hon 4A va DK.

18

2-TTIK HEDAN£)ONGCK T1-B

2.3. PHlJONG PHAP CHON DONG CO

Chon dOng co di~n ti~n hanh theo cac buoc sau ddy - 'I'Inh eOng sua:t e~n thi~t cua dOng co ;

- Xac dinh so bO s6 yang quay d6ng bO cua dOng CO ;

- Dua vao cOng sua:t va s6 yang quay d6ng bO k~t hop voi cac y~u eO:u v~ qua tai,

mOmen rna may va phuong phap lAp d~t dOng CO dg chon klch thudc dOng co phil hop vC1i y~u e~u thi~t k~.

2.3.1. lic DJNH CONG SUAT DONG CO

COng sua:t tren true dOng co di~n ducc xac dinh theo cong thuc

Pet = P/'l . (2.8)

trong do Pet - eOng sua:t can thi~t tren true dOng co, k W ; P t - eOng sua:t tlnh toan tren tr\lemay eOng tac, kW ; 'l - hi~u sua:t truydn dOng

(2.9)

voi 'l1' 'l2' 'l3 la hi~u sua:t cua cac bO truydn va cua cac cap is trong M th6ng dAn dOng, chon thea bang 2.3.

Bdng 2.3. Tr] s6' hi~u sua:t clla cac loai bl) truy~n va is

Hieu sua:t 'l cua bO truy~n ho~eiS
~n g9i
DI.1Qe. ehe kin Dg ho
BO truy~n banh rang tru 0,96 - 0,98 0,93 - 0,95
BO truy~n banh rang cOn 0,95 - 0,97 0,92 - 0,94
BO truydn true vit
- Tlj ham 0,30 - 0~40 0;2 - 0,3
- KhOng tlj ham voi zl = 1 0,70 - 0,75
zl = 2 0,75- 0,82
zl = 4 0,87 - 0,92
BO truy~n xlch 0,95 - 0,97 0,90- 0,93
BO truydn banh rna sat 0,90 - 0,96 0,70 - 0,88
BO truy~n dai 0,95 - 0,96
MOt cap is 'Ian 0,99 - 0,995
MOt cap is truct 0,98 - 0,99
Chu thlch : Trt 86 hieu suti: cua cce b~ truyen. banh rang cho trong bang ung uoi
aip chlnb. x6.c 8 ua 9. Khi dung b~ truyen. kin voi cdpchinh xac 6 hoac 7 thi tang
trio 86 trong bang l~n. 1 - 1,5%. Nhu v~y mu6n xac dinh eOng sua:t dOng co can bi~t eOng sua:t tlnh .toan Pt' Tr] s6 cua P t va do do eOng sua:t cua dOng CO ducc xac dinh tily thuec vao eh~ dO lam vi~e cua dOng co va tlnh chat tAi trong,

19

D6i v(ji cac d~ng co lam VH~C lau dai, chang han d~ng co keo may born, quat gro, may ci1t kim loai, M thong dAn d~ng bang taL, ta.i trong tac dung co tM la tai trong khong d6i hoac thay d6L

- Truong hop lui trong khong doi : Cong suat tinh toan la cong suat lam viec tren tf\}.C may cOng tac

Pt == Ply (2.10)

Voi cac M thong dAn d~ng bang tai, xich tai thucng biet truocIuc keo va van toc bang tai hoac xich tai, khi do cong suat lam viec duoc tinh thea cong thuc

(2.11)

trong do: Ply - cong suat tren true tang quay hoac dla xich, kW tai hoac xich tai, N ; v - van t6c bang tai hoac xich tai, m/s.

- Truong h(1p lui trong Ihay doi (h.2.3) : Truong hop nay nhiet d~ dong co tang giam tuy theo sl,i thay d6i cua .tai trong, do do can chon d~ng' co sao cho trong qua trlnh lam viec, Ilk chay qua tai, luc chay non tai nhung nhiet dl? dl?ng co dat duoc t ri so 6n dinh. Muon v~y ta coi ·d¢ng co lam vi~c . vdi cong sua::t tuong duong kheng d5i rna mat mat nang luong do no sinh ra tuong duong vOi mat mat nang lucng do cong sua:t thay d6i (thi du nhu tren h.2.3) gay nen trong cung met thai gian.

Khi do, thea h.2.3 :

F - I uc keo bang

p

P, ~
_..:_
Pz
P3
r---:'-
t, tz t3 ~J
tel< kw

ffinh 2.3. So d6 tai trong thay dOi

P == Ptd (2.12)
t
,
Ptd == V Z Z Z +tZ+t3) (2.13)
(P ltl + P ztz + P 3t3)/(tl
hay Ptd == PI ~n:P/Pl)\/Lti (2.14) trong do: P 1 - cong suat Ion nhat trong cac cong suat tac dung lau dai tren true may cong tac, kW ; Pi - cong suat .tac dung trong thai gian ti' kW.

2.3.2. tic DINH so BQ s6 VONG QUAY D(}NG BO

Nhu da bie-t,. vci de)ng co xoay chieu ba pha khnng d6ng be) co the' chon so yang quay d6ng b¢ khac nhau ung' vOi cung mot pham vi cong suat : ndb == 3000, 1500, 1000, 750 ... vg/ph (xem bang 2.1 va bang Pl.1 - P1.3, Phu luc).

Chu y rang khi so vong quay d6ng b¢ cua di)ng co cang tang thi khuon khd, khOi luong va gia thanh dQng co cang giam (vi s6 d6i cue p giam) , trong khi do hi~u' suat va M s6 cong suat (cose ) cang tang. Vi v~y nguoi s11 dung mong muon dung di)ng co co so yang quay cao.

Thy nhien dung d¢ng co vei s6 Yang quay cao lai yeu cau giam toc nhieu hen, tuc Ia phai s11 dung M thOng dAn dQng voi t] so truy~nlon hen, ke't qua la kich thuoc va gia thanh cac bl) truydn tang len. Vi v~y trong thiet ke nan ph6i hop hai yeu t6

20

vira neu, d6ng thbi can-can cu vao so d6 cua M th6ng ddn. d¢ng can thi~t k~ d~ chQn s6 yang quay thich hop cho d¢ng CO.

Co th~ tham khao bang 2.4 du(1i dAy d~ chon tl s6 truy~n nan" dung cho cac b¢ truydn co m~t trong M th6ng ddn dOngr6i djra vao s6 yang quay cda true may cong tac d~ xac dinh so b¢ s6vang quay d6ng b¢ Clla d¢ng co.

Bdng 2.4. TI 86 truyt§n nan dung eho cae bO truyt§n trong h~

Loai truydn d¢ng

Ti s6 truy~n nan dung u

Truydn d¢ng banh rang tru :

. - D~ ha

- Hop giam t6c 1 ca:p ,.. Hep giam t6c 2 ca:p

Truydn d¢ng banh rang cOn: - D~ ha

- . H¢p giam t6c 1 ca:p

- Hop giam t6c con - tr\1 2 cap

Truydn d¢ng true vit : - D~ ha

- Hop giam t6c 1 ca:p

- Hop giam t6c 2 ca:p true vit

- Hop giam t6c 2 ca:p true vit - banh rang

hoac banlrrang - true vlt Truy~n d¢ng dai det :

- Thuang

- Co banh cang

Truy~n d¢ng dai thang Truy~n d¢ng xlch

Truy~n d¢ng banh rna sat

4 ... 6
3 ... 5
8 ... 40
2 ... 3
2 ... 4
10 ... 25
15 ... 60
10 ... 40
300 ... 800
60 ... 90
2 ... 4
4 ... 6
3 ... 5
2 ... 5
2 ... 4, TI s6 truy~n toan bO ut cua M th6ng dAn d¢ng dUQc tinh theo cOng thuc

ut = u1.u2.u3•.. (~.15)

trong do up u2' u3 ... la tis6 truy~n cua tung bO truy~n tham gia vao h~ th6ng dAn dOng. 86 yang quay cua true may cOng tac (true tang quay hoac dla xfch tai)

n1v = 60000 v/(nD) (2.16)

ho~c trong do v - v~n t6c bang tai hose xfch tai, m/s

D - duang klnh tang quay, mm ;

z - 86 rang dla. xlch tai ;

t - buec xfch cua xlch tai, mm.

Tu Ut va n1v co th~ tfnh Qugc s6 yang quay SO b¢ cua dOng CO

nsb = n1v·ut (2.18)

n1v = 60000v/(zt)

..

(2.17)

21

2.3.3. CHQN QUY CACH nONG CO

Dua vao cong suat can thi~t tlnh theo (2.8) va s6 Yang quay sc bQ ella dQng co tlnh theo (2.18) k~t hop voi cac y~u cau vEl momen+mc may va phuong phap lap dat dQng co de chon quy each d{>ng co trong cac bang P 1.1 ... P 1. 7, Phu luc.

. '.~.

DOng co duoc chon phai co congsuat P de va s6 yang quay dong b{> thea man dieu ki~n;

Pde ~ Petl

_ (2.19)

ndb - nsb

dong thai 'Co momen mO may thea man dieu ki~n (2.6) T mm/T ~ TK/T dn

Trong cac bang Pl.l, PL2 va P1.3, Phu luc, ghi cac .thong s6 kl thuat ella dong co dUQc caon, bao g6m cong suat, s6 Yang quay danh nghla, M s6 oong suat, TK/Tdn va ~6i Iuong d{>ng· co.

Duong kinh true d{>ng co va cac kich thuoc lap d;)t cua dQng co. tra trong hang Pl.4, P1.5, P1.6 hoac Pl.7, Phu luc, tily thuoc vao phuong phap lap d;)t dQng co, phil hop voi h~ th6ng d~n dQrtg.

2.3.4. mUONG HQP nONG CO LAM vmc NGAN ~~

Ch9D. dong co cho truong hop lam viec ngan han

thuong ti~n hanh nhu sau : xac dinh cong suat can thiet cua d{>ng co va thai gian lam vi~e thuc te ella thi~t bi r6i k~t hop voi diEiti ki~n qua tai va mo may de chon d{>ng co.

Thi trong tac dung co the khong ddi hoac thay ddi nhu tren hlnh 2.4.

1. Truang hc;1p dOng co chl lam vi~c trong mot thai gian ngAn viii tii trQng khOng ddi : sau do nghi rat IAu, chang han d{>ng co de d~n dong h~ thong dong mCJ cua eong ella cac ceng

trinh thuy 1<;1i. o dAy trong thai gian lam vi~c dQng co chua kip nong toi met nhiet di? xac dinh, con khi dung thl du thai gian d~· nguol bang.nhi~t dQ mol truong xung quanh. Cac dong co nay ducc san xuat chuyen dung, co kha nang qua tai Ion va co cong suat ung voi thai gian lam viec xac dinh (10, 15, 30 va 60 phut).

Trong truong hop nay cong suat d(lng co duoc xac dinh thea cong suat tinh toan gan vdi dQ dai thai gian lam vi~e

P kw

P, P,
I--'- r---
Pr ~
i--=-
t, tz to t,s
t{v
fel< Hinh 2.4. So d6 tai trong d6i voi . dOng co lam viec ngiin han

(2.20)

vci Ptg - cong suat lam vi~c ung voi thai gian 10, 15, 30 hoac 60 phut.

22

2. Truong hop dOng co Him vi~c ngan han vai tili trQng thay d6i .: con goi la che di) ngan han lap lai (h. 2.4). o dfiy d¢ng co lam viec theo chu kl ": Iam viec _ nghl _ lam' vise. Trong hie lam viec di)ng' co chua kip nong den nhiet di) xac dinh, luc nghl lai chua kip nguoi den nhiet di) moi truong xung quanh, chang han eac di)ng co keo toi, di)ng co dung cho can true, may nang ...

Che di) ngan han lapIai duoc dac trung hOi di) dai lam viec tuong d6i, tuc la tl s6 cua thai gian lam viec cua di)ng co tren thai gian cua mot chu kl lam vf~c (ts%) :

tlv tlv

= -100 = t +t +t 100

tek 1 2 0

trong do: tlv = tl + t2 _ thai gian lam viec ; to _ thai gian nghi ; tek _ thai gian chu kl (xem h. 2.4).

ts%

(2.21)

D~ lam viec theo che di) nay, di)ng co cung duoc cM' tao chuyen dung co kha nang qua tai Ion va momen quan tinh nho voi cac di) dai lam viec tuong d6i la 15, 25, 40 va 60%. Tr] s6 cua ts cang nho, cong suat di)ng co cang Ion. Trong truong hop nay, cong suat tlnh to an duoc xac dinh theo cong thuc

voi

Pt = Ptd vts1/tSz

Ptd = ~ (pit1 + P~t2)/(tl + t2)

(2.22)

. (2.23)

trong do: P td _ cong suat tuong ducng, kW ; tSI _ tr] s6 thuc cua ts thea d6 thi tai trong (thi du h.2.4) :

tl + t2 tlv

tSI = t + t + t . 100 = - 100'

1 2 0 tck'

tS2 ._ tr] s6 cua ts tieu chuan g§:n tSI nhat (bang P1.8, PhuIue).

Truong hop tSI > 60%, di)ng co ducc coi nhu lam viec trong che di) dai han vdi tai trong thay d6i.

3. Chon dOng co :

_ Truong hop tai trong khong d5i : Sau khi xac dinh duoc ceng suat c§:n thiet cua di)ng CO theo (2.8) (2.10) va (2.11), hay chon trong bang P1.8,Phl;l luc, thai gian lam vi~c ti~u chuan g§:n nhat voi thoi gian lam vi~c thuc te d~ chon di)ng co.· Dong CO duoc chon phai dam bao di~u ki~n

P de ;;!: Pet ) Tqt :!iO Tmax

(2.24)

trong do P de la cong suat d¢ng co tuong llng voi thai gian lam vi~c tieu chuan dd chon ; Tmax _ momen cue dai cua d¢ng co ung vdi P de (bang P1.8, Phu luc) ; Tqt _ momen qua tai xuat hien khi thist bi lam viec.

_ Truong hop tai trong thay d6i : Sau khi xac dinh dU<;Icc6ng sudt can thiet cua di)ng co theo (2.8), (2.22) va (2.23), tinh tSI theo (2.21), chon tS2 gan nhat voi tSI va dua vao cong suat can thiet d~ tra d¢ng co trong bang P1.8, Phu luc, Dong co duoc chon phai co cong suat P de iing voi tS2 d~ chon va T max ,tuong img, thea man dieu kien (2.24).

23

2.3.5. ,THi DV

Chon dong co di~n d~ ddn d¢ng xfch tai thea so d6 tren hlnh 1.1v{1i cac s6 li~u sau : lire keo xich tai F = 11000N, v~n t6c xlch tai v = 0,4 m/s,bUdC xich t = 80mPl, s6 rang dla xich z = 10 ; T mm/T = 1,4. Thi trong tlnh.

Gitii :

1. Til cong thirc (2.8), (2.10) va (2.11) ta co

Fv 11000, 0,4

P - _. - - - 5,238kW

et - 100o,z - 1000.0,84 -

trong "do thea ceng thuc (2.9)

rz = rzKrz~I' rz;r' rzx' rzot = 0,99.0,993.0,972.0,93 = 0,84

v{1i rzK - hi~u suat n6i true di d¢ng ; rzol - hieu sulit 1 c~p d· Ian ; rzbr - hieu sulit 1 cap banh rang trong hep giam Mc, d dAy can luu y rAng sau khi ph lin doi, dong cong suat lai duoc nhap lai nen chi tinh hieu sulit cho met cap banh rang d clip phan dOi ; rzx - hieu suat b¢ truydn xfch ; rzot - hieu sulit 1 cap d truot, tr] s6 cua cac hieu sudt tren tra thea bang 2.3.

2. Thea cong thirc (2.17) :

nlv = 60000 v/(zt) = 60000.0,4(10.80) = 30 vg/ph

3. Til bang 2.4 chon tl s6 truyen cua hop giam t6c banh rang hai clip uh = 20, ~ = 2,2, do do s6 vong quay so b¢cuad¢ng co thea (2.18)

nsb = nlvut = 30.20.2,2 = 1320 vg/ph

Chon s6 vong quay d6ng b¢ cua d¢ng co ndb = 1500 vg/ph

4. Thea bang P1.3, Phu luc voi Pet = 5,238kW va ndb :::: 1500 vg/ph dung d¢ng co K132M4 co P de = 5,5kW, nde = 1445 vg/ph ; T K/T dn = 2 > Trrun/T. =' 1,4.

3. H{)P GIAM T6c vA TINH TOAN DONG HOC

" • J:: - < •

Ht DAN DONG CO' KlIi

Trang cac M ddn dong co khf thuong sit dung cac b¢' truy~n banh rang hoac true

vft duoi dang mot td hop bi~t lap, duoc goi 1a hop giam t6c. .

Hop giam t6c la co cliu truydn d¢ng bAng an khop true ti~p, co tl s6 truydn khOng ddi va duoe dung d~ giam v~n t6c goc va tang momen xailn.M¢t loai co cliu tuong tv nhung duoc dung d~ tang van t6c gdc va giam mom en xaan dl1Qc goi 1a hop tang t6c.

'Thy thea tl s6 truyen chung cua hop giam t6c, ngttCli ta phan ra : hop giam t6c met clip va h¢p giam t6c nhieu clip.

'Thy thea loai truydn d¢ng trang hop giam t6c ph An ra : hep giam t6c banh rang tru ; hop giam t6c banh rang con hoac con - tru ; hep giam t6c true vit, true vit -

24

banh rang hoac banh rang -:- true vit ; hop giam toc banh rang hanh tinh ; hop giam toc banh rang song va dong co - hop giam toc. Hop giam toc dU<;1C sa dung re>ngrai trong cac nganh co khi, luyen kim, hoa chat, trong cong nghiep dong tau V.V .. Duci day trinh bay cac loai hop giam t6c thucng dung, phuong phap phan phOi ti so truyen trong he>p giam t6c nhidu cap va tinh toan de>ng hoc M ddn d(>ng co khi,

3.1. cAe LO~I HOP GIAM Toe

3.1.1. HOP GIAM T6CBANH RANG TRl,1

Hop giam t6c banh rang tru duoc dung rong rai hen ca nho cac uu diem : tudi tho va hieu suat cao, ket cau don gian, co the sa dung trong mot pham vi r(>ng cua v~n t6c va tai trong.

Loai rang banh rang trong hop giam toc co the la : thang, nghieng hoac chir V.

Phan Ion cac hop giam toc co cong dung chung dung rang nghisng nho kha nang tai Ion hen va van t6c lam viec cao hen so vdi rang thang, Banh rang chu V do che tao phuc tap nen it sa dung hen, chu yeu trong truong-hop tai nang va khong cho phep luc doc true Ion tac dung len 6. S6 cap cua hop giam toe dU<;1C chon tuy thuoc ti s6 truyen chung cua hop.

1. HQP giam toc banh rAng tr\l mQt ctlp (h.3.1.a) dU<;1C sa dung khi .ti so truyen u .s;; 7 + 8 (neu dung banh rang tru rang tM.ng thl u .s;; 5). Neu dung; ti s6 truyen Ion hen, kich thuoc va khOi luong hop giam toc mot cap se Ion hon so vdi hop giam toc hai cap.

2. HQP giam toc banh r~ng tr\l hai ctlp (h.3.1b, c, d, e) duoc sa dung nhidu nhat, ti so truydn chung cua hop giam toc -thuong bang tu 8 den 40. Chung dU<;1C b6 tri theo ba so d6 sau day :

a) So d~ khai trien. (h.3.1b) : Hop giam to'c kieu nay don giAn nhat nhung co nhuoc diem la cac banh rang b6 trf khOng doi xung voi cac 6, do do lam tang su phan b6 khong deu tai trong tran chidu dal rang. VI v~y can chu y thiet ke true du cung, d~c bi~t la trong truong hop cao banh rang duoc nhiat luyen dat d9 ran cao va chiu tai trong thay d6i, 'vl khi dokha nang chay mon cua banh rang rat kern.

Thy nhian vl ket cau don gian nen loai so d6 nay duoc Stl dung nhidu trong thuc te.~ b) So d~ phan. d6i (h.3.1d, e) : Cong suat duoc phan dOi (j cap nhanh (h. 3.1d) hoac cap cham (h.3.1e), trong do hop giam toc phan dOi cap nhanh dU<;1C dung nhidu hen. Voi ket cau nay, cap cham chiu tai Ion hen co the che tao voi chidu r(>ng vanh rang kha lo'n (1fJba ~ 0,5) nho vi tt:f banh rang doi xung voi cac 6 co the khac phuc su ph an b6 khOng deu tai trong trsn chidu rong vanh rang.

De tai trong phan b6. deu cho cac cap banh rang phan doi, nguoi ta dung hai cap banh rang nghisng 'co goc nghiang Ion (f3 = 30 ... 40°) va hucng rang ngucc nhau (xem h.3.2), d6ng thbi trong hai true mang cap banh rang phan dOi, chi mot true duoc co dinh doi vdi vo hop, con true thu hai duoc d(lt tran 6 tuy de>ng (xem muc 13, phan ba, t~p hai) cho phep true nay tuy y di de>ng doc true. Neu ciic 6 cua ca hai true deu

la (5 c6 dinh thi do sai s6khong tranh khoi ve che tao va hip ghep, cong suat SEl phan b6 khong deu cho cac cap banh rang cua c~p phan doi.

",)

n)§

. .

'''~~.''~: ~r. '" .. v. ••

.

. '

,

Htnb. 3.1. Cac loai so d6 hop giam t6e

'Phuong d~t (5 tuy d¢ng (j g6i da chiu Uti nho han, Kinh nghiem s11 dung cho thay sai s6 che taoco th~ lam cho true di chuydn vai milimet, vl v~y d~ giam man be mat la,p ghep giua (5 va vo, thuong dung ($ dua tru ngan da co ngan chan trsn vong trong ~nl {$ tuy dQng (x em h. 3.2) hoac dung (5 truot. Trang hop giam t6c ph An doi cap

'}~l'J.anh'(h. '3.2), banh rang cua cllp cham CO th~ duoc cM' tao vdi rang thang, rang nghisng hoac rang chfr V. Truong h<;lp dung rang thllng hoac rang nghieng thl (5 cua true cham la (5 c6 dinh, con khi dung rang chu V, {$ cua true cham la (5 tuy dc)ng,

Khi chon sa d6 b6 tr] (5 Ian con phai dam bao sao cho tai trong doc true khong duoc can bang (j cap rang ke ben, khong duoc tac d¢ng va_9 true tuy dQng cua cap phan doi (hoacbo truyen banh rang chir V) neu kheng thl su can bang cua tai trong

26

doc true a ca:p phan dOi sE'§ bi pha va va cOng sua:t se ph An b6 khOng d~u cho cac c~p banh~ rang phan dOi nay. Vi th~, n~u a hop giam t6c phan dOi cap cham (h.3.le) stl dung rang nghieng cho bO truydn banh rang ca:p nhanh thl lS cua true I va 2 (cap nhanh) la lS c6 dinh con lS cua true 3 la lS tuy dOng. Cung vCli H do d6, a hep giam t6c tran h.3.2, dung lS c6 dinh cho true 2 va 3 con lS cua true I la lS tuy dOng.

A-A

•

fflnh 3.2. HOp giam lde phan dOi c:{p nhanh So vOi so d6 khai tri~n, so d6 phan dOi co uu di~m :

- TAi trong ph An b6 d~u cho cac (5 j

- GiAm dUQc s\1 ph An b6 khOng d~u tAi trong tr~n chieu rOng vanh rang nho cac

banh rang ducc b6 trl d6i xung d6i vci cae lS j

- ~i cac ti~t di~n nguy hi~m cua true trung gian(tr\1c 2) mOmen xoAn chi tuong ung vCli mOt ntla cOng sua:t dUQc trUy~n tCli true.

Nho cac uu di~m tren, hOp giAm t6c 10~i nay n6ichung co th~ nhe hen khoang 20% so vOi Mp giam t6c khai tri~n.

Thy nhien hep giam t6c phan dOi lal co nhuoc di~m la chieu rQng cua hep tang, . ca:u tao bO phan lS phuc tap hen, s6 hrcng chi I ti~t va kh6i luong gia cOng tang.

c) So d'fJ d'fJng true (h.3.lc, g, 1 va-h.3.3) : Loai nay .c6 d~c di~m la dubng tam cua true vao va true ra trung' nhau, nho d6 co th~ giam Mt dUQc chieu dai cua hep giAm t6c va nhidu khi giup cho vi~c b6 trl gon CO ca:u (x em hlnh 3.4).

Thy nhien so d6 d6ng true co mOt s6 nhuoc di~m sau :

- KhA nang tAi cua ca:p nhanh khOng dung h~t vi, tAi trong tac dung vao cA:p cham IOn 'hen kha nhieu so vClica:p nhanh (Tc = unrn VCli Tn' Tc Idn luct la mOm en xoAn . tr~n ca:p nhanh va ca:p cham, un - tl s6 truydn ca:p nhanh) trong khi d6 khoang each true cua hai ca:p lai bang nhau (xem cOng thuc tlnh khoang each true 6. 15a).

27

Hinb 3.3. HOp giarn t6c d6ng true

H'inh3.4. Dong co - HOp giarn t6c d6ng true

28

- Phai b6 trf cac lS cua cac true d6ng tam ban trong hep giam t6c, lam phuc tap k~t cau g6i dB va gAy khd khan cho vi~c hOi tran cac lS nay;

- Khoang each giira cac g6i dB cua true trung gian len, do do muon dam bao true du Mn va du cung can phai tang ducng klnh true,

Nhirng nhuoc diGm tr~n han cM' pham vi su dung cua hop giam t6cd6ng true, Chung duoc stl dung khi khOng ,ca:n thi~t phai co hai da:u ra cua true quay nhanh va true quay cham, trong khi do lai y~u cau b6 trl gon co ca:u (hlnh 3.4).

Ngoai Mp giam t6c met dong cOng sua:t (h.3.3) trong thuc t~ can dung hQp giam t6c hai dong cong sua:t (h.3.1g va h.3.5). 0 dAy cOng sua:t tit true chu dQng dtl<,1c truyen

Hlnh 3.5. HOp giam t6c hai dong cOng sulh

tl'1i true b] dQng theo hai dong nho do co thG giam dang kG dtlClngkfnh banh rang, v~n t6c vong cling nhu klch thuoc khuOn khlS theo hucng thAng goc v(Ji m*t phang M tri cac ducng tam true. Vi~c phan b6 d~u tai trong cho haitr\lc trung gian du:<,1c thuc hi~n bang cac bi~n phap cOng nghe va k~t cau. ChAng han tran ,h.3.5 dung cac true xoan 1, trong do co mQt true lAp t~i cM v(Ji banh rang sau khi chon khe ha cua cac canh rang lam vi~c a cac bQ truyen.

3. HOp giam t6'e bain'h rAng tr\1 ba ellp. (h.3.1h, i, k) dtl<,1c sU d\lng khi tl s6 truydn u = 37 ... 250,' duoc b6 trl .theo sa d6 khai triGn (h.3.1h) hoac ph An dOi a ca:p trunggian (h.3.1i).

Nhu dB. tha:y tran h.3.1, cac dt1bng tAmtr\lc cua hop giam t6c banh rang tru 1 cap, 2 ca:p va 3 ca:p thubng dtl<,1c b6 trl tr~n met mat phAng nA~ ngang. Tuy nhien cac duong tam true co thG dtl<,1c b6 trl tren mat phAng nghlsng nham tao thuan l<,1i cho vi~c hOi tron ch5 An khdp bAng each nhung cac banh rang trong da:u (xem h.3.1k), nhung trong truong hop nay k~t ca:u vo hQp s~ phuc tap han. HQp giam t6c v(Ji cac true b6 trl trong m*t phang thAng ddng (h. 3.1m) chism di~n tlch mat bAng nho han .. dtl<,1c sU dung khi di~u ki~n b6 trl chung cua may doi hOi nhu v~y.

29

Dg ddn dQng cac true thang dung, trong thuc te con gap cac hop giam toc banh rang tru c6 true thang dung (h.3.1n), .loal nay thuong sa dung dQng co c6 bich (xem muc 2). R6 rang ding khi sa dung cac hop giarn toc c6 so do ve tren h.3.1l, m, n, viec boi trcn cac banh rang va 6 phia tren se gap kh6 khan.

3.1.2. HOP GIAM TOe BANH RANG eON vA eON:"'TRlj

HQp giam toc banh rang can (h.3.6a, b) duoc sudung khi can truyen mornen xoan va chuye n dOng quay giira cac true giao nhau, goc gifia cac true thucng Ia 90°. Khi ti so truyen u ~ 3 dung banh rang con rang thang, voi tl so truydn IOn han (u ~ 6) thuong sa dung banh rang' can rang nghieng hoac rang cung tron. .

~

c ,

dJ

30

Hinh 3.6.Cac loai so d6 hop giarn t6~ banh rang con va con - In)

ThOng thuong cac duang tam true cua Mp giam t6c banh rang con duqc b6 trf trong mat phang nAm ngang (h.3.6a), tuy nhien cling co th~ stl dung h¢p giam t6c banh rang cOn co true chgm b6 trl thAng dung (h.3.6b) hoac true nhanh thAng dung,. khi do thuong dung d¢ng co co blch d~ dAn d¢ngh¢p giam t6c.

Khi cdn truydn mOmen xoan va chuydn d¢ng quay giua cac tr\lc giao nhau nhung voi d s6 truy~n Ion hon, ngttbi ta stl dung h¢p giam t6c banh rang cOn - tru hai ca:p (h.3.6c, d, e) hoac ba ca:p (h.3.6g, h) trong do chi b6 trf cap banh rang cOn a ca:p nhanh.

Hep giam t6c banh rang cOn - trl,l hai ca:p thuong duqc b6 trf theo sa d6 v~ tren h.3.6c, a do cac duang tam true duqc sAp x~p trong mat phAng nam ngang. Cling co <th~ stl dung hep giam t6c banh rang cOn - tru co true nhanh nam ngang va hai true cham thang dung (h.3.6d) hoac hOp giam t6c banh rang cOn - tru co true nhanh thAng dung duoc dAn d¢ng bang dOng co Co bich va hai true cham nAm ngang (h.3.6e).

Hop giam t6c banh rang cOn - truba ca:p voi m¢t ca:p banh rang con va hai ca:p banh rang tru co th~ b6 trl theo so d6 khai tri~n (h.3.6g) hoac d6ng true (h.3.6h).

Hop giam t6c banh rang cOn - tru hai cap thuong duqc stl dung khi ti s6 truydn u = 8 ... 15, con d6i voi hep giam t6c con - tru ba ca:p, thong thuong u = 25 ... 75. Tuy nhien thea kinh nghiem cua nganh cOng nghiep san xua:t hep giam t6c, co th~ thi~t k~ h¢p giam t6c banh rang cOn - tru hai ca:p va ba ca:p vC1iti s6 truyen tuong ung bang u = 6,3 ... 27,5 va u = 28,3 ... .182. Thl du v~ hOp giam t6c banh rang.con cho tren h.3.7.

Nhuoc di~m cua Mp giam t6c banh rang cOn - tru Ia :

- Gia thanh ch~ tao dAt hon (phai co. dao va may chuyan dun:g d~ ch~ tao banh rang cOn, ngoai dung sai v~ klch thuoc va rang con phai dam bao dung sai v~ goc giua hai tr\lc)"

•

Hlnh 3.7. HOp giarn t6c banh rang cOn

31

- LAp ghep kho khan vi bo . truyen banh rang cOn ra:t nh$y vCli slj khOng trung dlnh eua cac cOn IAn do sai s6 cM' tao va l!p ghep, do bi~n dang cua true khi chiu tai va do bi~n dang nhiet.

- Kh6i luong va klch thuoc Ion hon so vCli hop giam t6c banh rang tru,

M~c du co nhirng .nhuoc di~m tren dAy, h¢p giam t6c banh rang con va cOn - tru vdn dugc sit dung trong thuc t~ vi k~t ca':u may nhieu vkh! doi hOi cac true vao va ra phai ducc b6 trf thAng goc vCli nhau.

D~ giam Mt slj phan b6 khOng d~u tai trong trsn chidu dai rang do banh cOn nho phai l!p chla (lAp cOngxOn) - xem h.3.7, co th~ sit dung k~t cau l!p khOng chla nhu tren h.3.B, tuy nhian k~t ca':u nay phuc taphon, do do chi nan dung khi hop giam t6c chiu tai trong lon,

Jnllh 3.B. HOp giarn 16c banh rang con - 11"1,1 viii banh rang con khong lAp ~hia

3.1.3. HOP GIAM T6c TRVC vIT

Hop giam t6c true vlt duoc dung d~ truydn chuydn d~ng va mOmen xoAn giua cac true chao nhau.

So d6 d~ng chu y~u cua hop giam t6c true y{t cho tren h.3.9, g6m :h¢p giam t6c true vlt m~t cap (h.3.9a, b, c, d), hep giam t6c banh rang .- true vlt (h.3.ge), hop giam t6c true vit - banh rang (h.3.9g) va hop giam t6c true vit hai ca:p (h.3.9h).

H~p gidm to c true vtt m~t clip dugc dung khi tl 86 truyen u = B ...63, co th~ dugc thi~t k~ vCli 4 dang so de> sau :

- Hep giam t6c met ca':p vCli true vlt d~t dUCli banh vlt (h.3.9a) duoc sit dung khi v$n t6c vong cua true vit vI = 4 ... 5 mis,' hOi tron ch6 An khop bAng each ngam true vit trong dau. VCli each b6 trf theo so d6 nay, xac sua':t ro! cua bet kim loai do mob vao cM An khep It hon.

32

~ HOp giam toc met cap voi true vlt dac tren (h.3.9b) duoc sit dung khi vI > 5 mis, boi tron chd an khop bang each ngam banh vit trong dau. Dung so d6 nay tranh . duoc mat mat nhidu vi khuay dau do true vit quay nhanh, nhung dieu kien toa nhiet qua dau kern hen, ngoai ra phai co thiet bi risng d~ boi tron 6 cua true vito

- HOp giam t6c mot ca:p voi true vlt thang dung an khop Val banh vit tap tran true nam ngang (h.3.9c) thubng dUQc dAn dOng bAng dOng co co bich d~t tren va hop giam t6c.

a)

~i··

J\J:)l · ~ ..

6)

e)

Hinb 3.9. So d6 hop giarn t6c true vii va hop giarn t6c true vit - banh rang

- HOp giam t6c mot cap voi true vit nam ngang an khop voi banh vit lap 'tr~n true thling dung (h.3.9d) ducc dung d~ dAn dOng cac true dung cua co cau lam vi~c, thi d1,1 co cau xoay cua can true.

Hai loai so d6 hep giam t6c true vit met cap voi mot true thling dung to nhuoc di~m la boi tron 6 true thAng dung ra:t kho khan va phai dung k~t cau 16t kin phiic tap d~ dam bao cho da:u khoi chay ra ngoai, vi v~y trong th1,1C t~ it dung.

H9P gidm toe banh rang - true vit va h~p gidm toe trr,te vit J.. banh rang duoc sit dung khi ti s6 truysn u = 50 ... 130, d~c biet co th~ la:y u = 480.

So vdi hOp giam t6c banh rang - true vit (h.3.ge), hop giam t6c true vlt - banh rang (h.3.9g) co uu di~m : hieu suat cao hon, kich thuec banh vit nho hen (bO truyen true vit d~t C1 cap nhanh men momen xoan nho hen) do do ti~t kiem duoc kim loai mau quy hiern d~ ch~ tao banh vit. Th~ nhung hop giam t6c banh rang - true vlt (thi d1,1 v~ k~t ~u vEl tren h.3.10) lai co uu di~m : Khuon khd kich thuoc hOp gon hon, van t6c truot nho hen do do co th~ dung dt;mg CO quay nhanh hen d~ dAn dOng hOp giam t6c, d6ng thoi co th~ dung d6ng thanh khong thi~cre hen d~ ch~ tao banh ".{t .

. H9P gidm toe true vit hai clip duoc sit dung khi ti 86 truydn u = 70 ... 2500 •. d~ biet 'co th~ toi 3600. TI s6truy~n ca:p nhanh nen chon nho hon met it so vol ca:p cham, nhu th~ khuon khd kich thtioc hop s~ gon hen. Voi ca:p nhanh, tr\1c .vit n~n dat tren banh vit con d6i voi ca:p cham true vit nen d~t duoi.

So voi hop giam t6c banh rang, hop giam t6c true vit co uu di~m : vci khuon kh6 klch thucc nho co th~ th1,1C hien duoc ti s6 truydn Icn, lamvi~c em nhung co nhu~c di~m : hiau sua:t thap, nguy hi~m v~ dlnh va mon ta.ngkhi bQ t ruyen laDvi~ Uu

3-mK HEDAN£lONGCK Tl-A

33

dai,phai dung kim loai mau hiem va dih ti~n de che tao banh vito Vi vay nan sa . dung hep giam toc true vit lam vi~c trong nhtrng khoang thai gian ngan, can neu can phai .lam vi~c IAu dai thi chi nan dung hep giam toc true vit de truydn cong suat duel 40 00' 50kW.

H'inh 3.10. Hop giam t6c banh rang - true vit

3.1.4. HQP GIAM T6c BANH RANG HANH TINH

Cac loai hep giam toc vira trlnh bay co cac banh rang (true vlt, banh vft) I8.p tran cac true co vi trf c6 dinh, Khac voi cac hep giam ~oc nay, hep giam toc banh rang hanh tinh co mot banh rang lap tren true di d¢ng, duoc goi Ia banh v~ tinh. Hop giam toc banh rang hanh tinh co the duoc thiet ke theo cac so d6 cho tr~n hlnh 3.11.

Tren h.3.11a,. b, c la co c~u hanh tinh co hai banh trung tam 1 va 3 va can 0 mang true cua banh v~ tinh co mot vanh rang 2. Nho cac uu diem : ket c~u don gian, khuon khd gon, hieu suat cao Va quan tinh nho, cac. phuong an ketc~u nay duoc dung

reng ra! hen ca. .

- Hop giam toc hanh tinh voi banh rang ~o rang trong 3 co dinh (h.3.11a) co the thuc hien ti so truyen u~l = 3 ... 9 va hieu BU~t "l = 0,97 ... 0,9~. Thehhung so d6 nay kM:Q,g thich hop voi so yang quay cao cua can, vi khi do luc Ii tam Ion han che

34

3-TTIK HEDANIlONGCKT1-B

kba nang tai cua cac d cua banh v~ tinh. Trubng hop nay thuong dung hep giam t6c v{Ji cA:n 0 c6 dinh d~ ghep cac true cua hai td may quay thea hai chieu nguoc nhau (h. 3.11c). Truyen d¢ng hanh tinh v{Ji banh rang trung t~m 1 c6 dinh (h.3.l1b) duoc

dung khi-ti s6 truyen nho (u~3 = 1,13 ... 1,5) hi~u suat lC1n (rz = 0,99 ... 0,996) chang han de dAn d¢ng chong chong cua d¢ng co may bay.

z~ .

,+,

3_~

a)

•

d)

022~ZI Z

I, 3z~3,

h)

3

b)

C) .

.

e)

9)

ffinh 3.11. Cac loai sCI d6 hOp gi3m t6c banh rang hanh tinh

So del cua CO cau hanh tinh cling gdm hai banh trung tam va can nhung banh v~ tinh cd hai vanh rang duoc ve tr~n h.3.11d, tuy phuc tap ve Mt cau va lap rap nhung cho phep tang tri s6 tuy~t d6i cua tl s6 truyen d~n 15 (khi Wo = 0) va 16 (khi w3 = 0).

So del CO cau hanh tinh .vC1i ba banh rang trung tam 1, 3, 5 duoc ve tran h. 3.11e v{Ji banh v~ tinh co met vanh rang va ti'~n h.3.11g v{Ji banhve tinh cd hai vanh rang. CA:n 0 trong cac co cau nay khong ti~p nhan tai trong ngoai va chi dung de do. cac banh v~ tinh. V{Ji cac k~t cau nay, truyen d¢ng hanh tinh co the thuc hien dUQc ti s6 truyen tit 20 ... 200 va hlau sudt rz = 0,7 ... 0,9.

Tr~n h.3.12 la k~t cdu cua hep giam t6cbanh rang hanh tinh m¢t cap gdm hai banh trung tam va canfheo so d6 h.3.11a. So vC1i Mp giam t6c banh rang, hep giam t6c banh rang hanh tinh co klch thuC1C gon-hon, kh6i Iuong nho hen nho cong suat

35

d.llQC truy~n, thea mot sq dong (tuong ling voi s6 banhve tinh) va sa dung banh rang Wlkhop trong co d¢ ben ti~pxuccao hen so voi banh rang an khop ngoai.:

Mu6n thiet k~ hop giam t6c hanh tinh voi ti s6 truydn Ian co th~ d ung so d6 3;11dhol).c 3.11e, g, nhung khi do hieu suat truysn d¢ng giam (xem [5]). Vi ~y hop ll hon ca d6i voi truong hop ti s6 truyen Ion va hieu suat cao la ph6i hqp cac cap truyen ct¢ng hanh tinh vci nhau (so,d6 3.11h, HhOl).cph6i hop 1 cap truydn d¢ng banh rang co. true c6 dinh voi met cap banh rang hanh tinh (h.3.13). 0 day nho kha nang tai Ion hen, truyen d¢ng hanh tinh d~t(j cap cham la cap chju tai Ion hen.

36

... . _,

Hinb 3.12. HOp giarn t6c banh rang 'hanh tinh mot d!:p

ffinh 3.13. HI)p giam.t6cbanh' rang thuong vabanh rang hanh tinh

Cu6i cung voi hep-giam t6c hanh tinh, va:nd~ pha.n b6d~\l tal trQng cho cac banh v~ tinh can dttQc luu ygiaiquy~t M.ng cac bi~n phapk~tca:u,' chitlghl(ln tt~n h.3.12 dung banh rang tuy d~ng b (khOng dung 6 d~ da·banh.trung· tAm' 3 cO,ra.ng trong). TI ml hon v~ va:n d~ nay eo th~ xemtMm mue 14.1 va tai li~u '[9].

Nhttv$y bang" each lua chon m.t so d6 thlch hop, co th~ thi~t kt h¢p giam t6e hanh tinh d$,t hi~u sua:t cao, pham vi tl s6 truydn reng, k~t ca:u gQn,'kh6i ht<;,ng nM. Nhb nhirng uu di~m ra:t co ban do nen dupha! 'nang cao d~chinhxac ch~ tl(lb va Idp ghep, hop giam t6chanh tinh duoc ' slf d\lng ngay cang r~ng rAl.

M~t kil~u truydn d~ng hanh tinh vci.banh v~ tinh la banh rang mdm d~ bi~n d~ng

.dttC}.c goi la truydn d~ng song. Tren h.3.14 la k~t caucaa hep giam t6c banh ra.ng song mot ca:p. Chuydn d~ng ttt true vao 2 tren do ldp b¢ tao song 1 qua banh rang msm 4 ~n kllbp vbi banh rang cirng c6djnh 3 va bac then hoa 6 tCJi true ra 5. Nhc tlnh Clla:t .an khbp nhisu de,i, truy~n. d~ng banh rang song dam bao d¢ chlnh xac d¢ng hoc cao, lam vi~c ~m, rang it bi mon, thuc hien dttgctl 86 truydn Ibn trang m¢t ca:p (u = 70 ... 400). Tuy nhien hi~usua:t tuong d6i tha:p ,("l = 0,8 ... 0,9) han ch~ pham vi sa dung cua b¢ truydn nay. Chung dung thlch hop d~ truydn chuydn d¢ng quay qua cac thanh kin hoac d~ dAn d¢n'g cac thi~t b] lam vi~c trong nhirng khoang thbi gian ngan.

. ,

lnnh ,3.14. HOp giam f6c banh rang s6ng

3.1.5. DONG CO -, HOP GIAM' T(')'C

Ngoai cachep giam t6c vbi tlnh chat la m~t CO ca:u d¢c I$p, trong thuc t~ sa dung ra:t r¢ng rAid¢ng co - hOp giam: t6c. Do la1n¢t' t6 hC}p g6rn d¢ng" co dien va 'hOp giAm t6c co vo dttC}cc6 dinh vbi nhau (hlnh 3A). K~t ca:U: nay eo nhidu ttud'i~in hhlt :khOng phAid ung khop n6i d~; n6icActr1,l6 eua d¢ng co va hOp giAm. t6cbi~t l$p, -do do k~t ca:u gon hon, giam chi phi v~ ch~ tao va lAp ghep, thi~t 'bi lamvi~c 6n djnh va hi~u

37

eiUIU cao hen. Vi v~y trong nhf:tng nam g~n dAy cac nghisn ciru v~ D"ng' co - hop giam t6c duoc phat tri~n ra:t manh, nhidu loai k~t ca:u mei dA duoc ch€ tao, pham vi cong sua:t va tl s6 truy(;n ngay cang rna r¢ng.

Cling nhu hop giam t6c bi~t l~p, hi~n nay dA san xua:t duoc cac loai D¢ng co - hop giam t6c banh rang. tru v{ji s6 cap tit 1 d~n 3, .p¢ng co - hop giam t6c banh rang con - tru, D¢ng co - Mp giam t6c true vlt va banh rang - true vlt, D¢ng co - Mp giam t6c banh rang hanh tinh (hlnh 3.16), lIip rap v{ji cac may lam vi~c bang d~ (hlnh 3.15a), bich (hlnh 3.15b) hoac ca d~ va blch (hlnh 3.15c) d~t nam ngang hoac thAng dung. Ngoai.. ra can dung D"ng co - bi~n t6c co s6 vong quay cua true ra duoc di~u chlnh v6 cap nho bien t6c dai hoac b" bi~n vt~n.


= £.J
~

1 r

-----'" C)

ffinh ,3.1~. Cac phuong an lAp d~t dOng co - hop giarn t6c

So ,:oi hop giam t6c bi~t l~p,D¢ng co - Mp giam t6c CO m¢t s6 d~c 4i~m sau dAy : - K~t ca:u duoc thuc hi~n thea ki~u blOc, nho do co. thg lAp ghep cac blOc nay thea nhidu phuong an, co th~ la. dOng co va. hOp giA.m t6c bi~t l.p, DOhg Cel- hOp giam t6c boac DOng co -hOp giam t6c ksm bifn t6c

- Sit dung b¢ truy~n banh rang tr'l,1 viJi quy each xac dinh d~ n6i true d~ng co viJi true quay nhanh cua cac loai hOp giam t6c khac nhau, du do .la. D~ng cel- h¢p giam t6c banh rang tru, banh rang cOn - tr'l,1, banh rang - true vithay loai D~ng Cel - hep giam t6c dung b~ bi~n t~n ;

- V oi Dong co - Mp giam t6c banh rang tru cac b¢ truy~n banh rang diroc lIip lan cac true co dttbng tam nam trong mat phAng thAng dung va duoc b6 tri theo ki~u . d6ng true (hlnh 3.4) nhung voi mot khoang l~ch nab do nham rna r¢ng kha nang sit dung cua chang. Cach b6 tri nay lam cho hOp gon ca v~ chidu r¢ng va chisu cao. Kich thttoc vo Mp dttQc thi~t k~ phu hop vC1i klch thttiJc vo d¢ng co.

K~t ca:u cua D¢ng co - Mp giam t6c viJi nhirng d~c di~m tr~n dAy dA va dang dttQc thuc hi~n ngay cang hoan thi~n nhi1 nhtrng gi8i phap sau dAy·:

,

- Th6ng nha:t hoa va quy each hda cac thOng s6 co ban cua cac bO truydn va cua cac loai D¢ng co - hop giam t6c.

38

- Dung cac loai vat li~u co dl) Mn va dl) ran cao d~ ch~ tao cac chi ti~t cua liQp nham giam kh6i luong va klch thucc khuon khd cua Deng co - hep giam t6c. .

- Ma rong pham vi sitd"mg cua cac loai Deng cO - hop giam t6c, d~c bi~t chu y nang cao dl) tin c~y lam vi~c va ha gia thanh d6i· vei cac loai Dong co - hop giam t6c co sit dung cac bl) bi~n Mn.

- L1,1a chon t6i uu cac thong s6 co ban cua hop va cua M truysn dl)ng banh rang , trong hl)p xuat phat tu nhung chi ti~u xac dinh. Da.y la met trong nhimg nl)i dung dang thu hut s1,1 chu, Y cua cac chuyenigia trong llnh v1,1c thi~t k~ t6i 11~.

ffi1lh 3.16. DOng co - hop giarn t6c banh rllng hanh tinh

Nhu v~y d~ dAn dQng cac may eOng tac khac nhau cd th~sit 'd\lng nhidu loai hOp giam t6c coceng dung chung nhung th1,1C hi~n theo nhleu SCI d6 dOng khac nhau. Chon loai va SCI d6 nao cua hQpgiam t6c d~ dung tr116c ht1t pha! xullt phat tu di~u ki~n lam vi~c va y~u cau cu th~ cua may cong tac, s1,1 thuan ti~ntrong vi~cb6 tri cac thi~t bi cua h~ th6ng dAndl)ng, d6ng thbi c4n can cu vao d~c di~1n k~t cau cling nhujru, nhuocdidm cua tung loai.

3.2. PHA.N PHOI rt SO TRU~N TRONG HOP GIAM TOe NHI~ueAP

Ben canh v~t li~u cht1 tao banh rang va dieu ki~n chiu tai, v1~c phan ph6i ti s6 truyen uh cho cac cap bl) truydn trong hop co anh huang rat Ion den kich th116c va kh6i lucng cua hop giam t6c. Co nhidu phuongphap phan ph6i ti s6 truy~n,xuatphat tu cac y~u cau ve cong nghe, ve kich thuec va kh6i Iuong gon nhe va van deb()i tron cac banh rang an khep. Song cac phuong phap nay deud1,1a vao dieu ki~n suc ben deu : cac cap banh rang tron~ hop can co kha nang tai ti~p xuc nhu nhau.

39

3.2.1. HOP GIAM TOC BANH RANG TRl,J HAl CAP

Tit ceng thuc tinh ung sua:t ti~p xuc trong b~ truysn banh rang (xem cong thuc 6.33) c6 th~ xac dinh ducc momen ~wan cho phep tran true banh rang chu d~ng cua bO truyen :

[T 1] ~1 u [O'H] 2
= ----
2 u + 1 K (Z Z Z )2
H M E H
ho~c
[T 1] t/'bd<I!,1 u
= 2 u + 1 [!<o]
trong d6: t/'bd = bJ~1 ; [Ko] = [O'Hf /[KH (ZMZHZE)2] Ki hieu chi so 1 cho cac thong s6 cua b~ truyen ca:p nhanh va chi so 2 - cho be, . truyen cap cham, tri s6 cua ~6men xoan cho phep tran true banh chu dOng doi voi cap nhanh va cap cham se la .

. (3.1)

(3.2)

va uh = u1.u2' ta duoc phuong trlnh d¢ Mn d~u sau day (u1 + l)ui

..1.c3 = 1

(uh + ul)u~

(3.3)

trong d6:

c = ~22/~21 t/'bd2 [Ko2] ..1. = tPbdl' [Kol]

Nhung ~1 = 21\v/(u + 1) do d6 c6 th~ vi~t phueng trlnh d¢ Mn d~u duel ~¢t dang khac :

(3.4)

(3.5)

a u +1

'..1. (_-W2)3 ( 1. ) 4 uhUI = 1

. I\vl uh + u1

Voi cac hop giam t6c' ti~u . chuan, nham muc dich th6ng nhllt h6a t6i da vo hep, nguo! ta quy dinh t1 s6 1\v2/Bwl va thay cho M s6 t/'bd dung hi s6 t/'ba = b/aw )voi

t/'bd = (u + 1)t/'ba/2

(3.6)

40

Do d6 tit (3.6) suy ra :

~2 3 Ul + 1 3

e ( ~l) (Uh + Ul). Uh = 1

a) Phiin uh thea y€u eliu gia cong vo h(jp : Voi cac hop giam t6c tisu chuan, nham muc dich thong nhat h6a t6i da vo hop tao thuan lqi cho viec gia

-C6ng co vo hop, nguoi ta quy dinh ti

s6 cua khoang cach : true cap cham ~2 va cap nhanh awl' t.r~n co so do rna phan ph6i ti s6 truysn uh cho cac cap. Chang han theo GOST 2185-66, tuy thea uh tl s6 aw2/al = 1,56 ... 1;6.

D6 thi xac dinh tri s6 cua ul = f[uh ; () ; (~2/~1)3] theo cong thuc (3.7) ve h.3.17m 0 d6 chon () = 1 va ~2/~1 = 1,58. '

trong d6

t/Jba2 [Ro2] ()=--- 1fbal . [Rol]

Tit cac cong thuc (3.3), (3.6) va (3.7). c6 th~ thay rang vci nhirng gia tri xac dinh cua A. hoac (), tl s6 truyen' cua cap nhanh Ul phu thuecvao each chon gia tr] cua C = dw22/dw21 hoac ' cua tl s6 aw2/aWl' va vi v~y xuat hi~n nhirng phuong phap phan tl s6 truysn khac nhau :

(3.7)

(3.8)

'7

r-r-n- : J
r-r -f- I
r- j +-1-- , v
I-- ,--- cf-.-t 1-_ v \
++-
i I J:.++ I ,/
p-:, I • I ' I
E I I L--r
WD _J_
-i_-r -f-I--+
I- +1- 1---
I
r- I-I--+-t- r-"~ 1- r-I--
I-- :=j-t tzf<"'+- -= t'-I--
I-- --
F ~I:-_ if' -r-

1 z -r-
I I I I 6

5

3

2

6

10 Iff 18 ZZ 26 30 3ff 38'1-2 46 50 Uh

ffinh 3.17. Chon u1 thea yeu diu gia cong vo hcp

tren

b) Phan uh theo y€u eliu hOi tron : D~ boi tron cM an khop ella cac banh rang trong hl)p giam t6c, nguoi ta tinh toan d~ cac banh Ian duoc nhung vao dau dung trong hop. Khi d s6 dtrong kinh c = dw2/dwl = 1 ca hai banh Ion cua hop giam t6c c6 cac true duoc b6 tri trong mat phang nam ngang, se duoc nhung nhu nhau trong hop dau, d6ng thOi kich thuoc hep giam t6c do theo mat phang tha.ng g6c voi mat phang chua ducng tam cac true, se nho nhat.

Tuy nhisn can luu y rang banh rang cap nhanh quay nhanh hon banh rang cap cham, do d6 ne"u nhung banh IOn cap nhanh sau vao trong dau se lam tang t6n that do khuay dau, vi vay nan chon c > 1 ; trong thuc te" thuong chon 1 ~ c ~ 1,3.

D6 thi xac dinh tr] s6 cua ul = f'(u., ; A.C3) tfnh theo cong thuc (3.3) cho treu h.Bd S.

Dung d6 thi nay co th~ phan ti 86 truyen cua hop giam t6c banh rang tru hai cap thea du kie"n ke"t cau thong qua ti s6 duong kfnh c.

c) Phan uh theo y~u cau. g(Jn nh« : Vdi cac Mp giam t6c banh rang tru loai nang thl . chi ti~u v~ kich thucc va, kh6i lU<,1ng lai co y nghla quan trong. Vi v~y trong truong

. hcp nay nguoi ta phan uh chocac cap xuat phat tit di~u. ki~n tdng khoang each true la nh6 nhat.

41

7 6 5 4- 3.

2 6

I v ~ ~ ~ / /
I i V V V // / /
, i : I ,/, t> v Vv / /
, ,/ ",- v:: // / I---
I I 1/1' VI /[/ / ...-
VI/. V ~I~l
Vy/ ~
v: ./'/J.-::: r~ V '.J , -t +--_~
~......:: ~ V
/ ~v. r;:;- ~,
r- ~ ~I:" ~ Vi' .~~l
~~ ~ -t-t-t-'
"
~ , ",!
~ I , -", I , ~l
~~ I i
~\ 'T ( 2'
, I I I I I , '3

lte ;0,6 0,8 1,0 1,3 1,6 2,0 2.5

3.0 *.0

10 14 18 22 Z5 30 36 'to 4-2 46 50 51f 58 uh

ffinh 3.18. Chon ut thea d\l kien ket cllu va Y,eu cau b6i tron

Sit dung cac cong thuc trsn ta co cong thuc tlnh t6lig khoang each true

[ , ,(£))'1/3] ( [T12] )1/3

~ = aw2 + awl = (U2 + 1) + (Uh + U2) 2" 2u [K]

, Uh ii'ba2 =oz

Giai hili toan cue tri d6i voi aw sE§ xac dinh duoc awmin khi:

u2/3 + U 01/3

2 h h

u2/3 + £)1/3 h

U2 =

(3.9)

trong do;£) tinh theo (3.8):

Khi £)= 1 tit (3.9) tlnh duoc

U u2/3 + 1 h . h

2 u2/3 + U

h h

(3.10)

D6 thi u1 = f(uh) tfnh thea (3.10) cho tran h.3.19.

Nhu v~y vbi cung met gia trj cua uh tuy thea each phan jlh6i ti s6 truydn, sE§ nhan duoc gia tri ul va u2 khac nhau. V<1i cac h()p giam t6c ti~u chuan u1 co th~ Ion hen hoac nho hen u2' nhung n~u xuat ph at tit yeu cd:u b'Oi tron va th~ tich nho nhdt cua h()p giam t6c thl luen luon . ul > u2' trong khi do n~u mu6n dam bao yeu cau t6ng khoang each true nho nhat thi luon luon ul < u2. Trong thuc t~ con co nhimg yeu csu khac, thi du phan ti s6 truy~n uh sao cha hop giam t6c co kich thudc thea chidu cao nhO nhat, thea chidu dai hoac chidu rong nho nhat, dien tich Mp d~t nho nhat hoac th~ tich hop nho nhat ...

Cho d~n nay da co nhlsu ceng trinh giid hili toan phan pl!.6i tf s6 truydn thea nhirng chi tieu khac nhau va d~ xuat cac cong thiic thue nghism, hang s6 va do thi tao thuan IQi cho nguoi thi~tk~ [4, 5, 8, 9, 10, 11]. CM.ng-h~n khi phan ph6i ti s6 truydn cho cac cap trong hop giam t6c banh rang tru khai tri~n co' th~ dung cong thuc thuc nghiem sau day [4] :

42

ul = (1,2 ... 1,3)uz

trong do: up Uz Mn lU<,:It Iii ti s6 truy~n ca:p nhanh va' ca:p ch~I11.

(3.11)

~t 6

5

F~ --r-tt~-=--=t i.--- I--'"
-!-- - I---'
..... I-
,--
I I---' --I-
r ~ r--
I ....... ~ Qwt,awz....J
~ r-
I- t-. -+-+ - '-: ~ ~, t---
-t-_;... r I I
t-- -- - I--'" I ~ l-
I-
~ I--t-- I I-
1-- --+-- j 1-- I I 1 2 2

----~

:;t

4

3

2

1 6 m U ffl n u ~ ~ 'D ~ ~ ~

Un

ffinh 3.19. ChQn ut theo yet! du tOng' khoang each true nho nbat

Tuy nhian n~u dung cOng thuc nay, du~ng kinh banh Ion cua ca:p cham thucng kha Ibn so voi ca:p nhanh, n~u dung phuong phap bOi tron bangeach I nhung cac banh Ion trong hep dttu thi banh Ion ca:p cham pha! nhung kha sau trong dttu ga.y n~n tdn thdt Ion han v.~ khuay dau. Trai lai n~u 8tl dung d6 thi tr~n hlnh 3.17 thi ul tinh duoc se Ion han va chenh l~ch cua cac banh rang len 8e it han. Truong hop mu6n thu duoc hop giam t6c co kh6i lucng nhO nhat, co th~ dung cOng thuc sau da.y d~ tinh ul theo ti s6 t ruydn uh cua hop [9] :

ul = 0,7332 u~,6438

(3.12)

Tuy nhien d~ giai bai toan phan ph6i tl 86 truydn, hop H han ca la xua:t ph at tu met s6 chi ti~u quan trong nha:t d~ xa.y dung cac ham muc ti~u va chon phuong phap thich hop d~ gi8.i bai toan t6i uu da muc ti~u 'thea man d6ng th~icac chi ti~ quan trong do. Trong bang 3.1 la k~t qua .pha.n ph6i ti 86 truydn cho cac ca:p banh rang

". .

trong Mp giam t6c hai ca:p banh rang tr\1 khai tri~n va phan dOi thea man d6ng th~i

3 chi ti~u : kh6i Iuong nho nhat, mOmen q,uan tfnh thu gon nho nha:t va th~ tfch cac banh Ibn nhung trong dttu it nha:t [11] :

Bdng 3.1

TST cua 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30
hep uh --
HGT ul 2,73 3,30 3,83 4,32 4,79 5,23 5,66 6,07 6,48 6,86 7,23 '7,60 7,96
khai
trien Uz 2,20 2,42 2,61 2,78 2,92 3,06 3,18 3,29 3,39 3,50 3,59 3,68 3,77
i
HGT \11 2,54 3,08 3,58 4,05 4,49 4,91 5,31 5,69 6,07 6,42 6,77 7,12 7,45
pha.n 1/
dOi Uz 2,36 2,60 2,79 2,97 3,12 3,26 3,39 3,51 3,63 3,74 3,84 3,94 4,03 43

D6i vai hop giam toc d6ng true, ~l = aw2' d()d6 ttl (3.6) tim duoc

Tren h.3.20 la do th] d~ chon trt s6 u1 = f(uh) d6i vai hop giam toc dong true thea (3.13).

D6i vdi hop giam toc dong true cling con dung each phan uh cho cac cap thea ceng thuc [4]

U1 =. u2 = .;u;:

Vai each phan nay banh Ian cua hai cap, duoc nhung trong dau vai d¢

sau nhu nhau. Thy nhien kich th uac hop giam t6c duoc thi€t ke thee (3.14) Ian hen dang k~ so vdi truong hQpsu dung each phan uh thea (3,.13), ngoai ra can chu yrang, trong ca hai phuong an, kha nang tai cua cap nhanh kheng dung het.

Tren h.3.3 la ket cau cua hQp giam t6c dong true vai tl s~ ttuyen cap nhanh duoc xac dinh thea (3.13).

d ·da.y dubng kinh banh ffinh 3.20. ChQn u1 cho hop giarn t6c d~ng true

IOn cua cap nhanh Ian hon ducng klnh banh Ian ella cap ch~m(aw21 > dw22) do d6 c~n luu y tlm bi~n phap giam tdn that do khuay dau, chAng han a phan hop phia dudl banhlan cua cap nhanh d~t luai can d~u' 1(11,.3.3).

(3.14)

!I. = 0.6 0,8 1,0 1,3 1,6 2 ° 25 11:3.0

9

T- V p_.,- ~ v y v Y
/. j7
f- +- 4--- V Y ~ vV i- ,.- ~ v [....0 v
V 1/ V v- v V / .t-'
, V v, I.-- v ..... v I_.... .....
'I-; ~ v vy ...... V ./ l/ r;::: Vt.,.-
- - -f- ~
v~ v v v 1/
Vl/ Vy V V .....
l7 V!/1/ Vy V V1 1
17 17 V VV ~ k" •
i/ V V V V Y I
--:'-[7 17 v v I
7[7 "'-;1/ 1/ 1/ I
7 ~vv
l- v ~ l
..-: I/' \ , 2
I 1 8

7

6

5

3

2

6

10 Iii-

18 22 26 30 3'f- JB 4-2 'r{j 50 51(, 58 U h

Do th] tren h.3.20 cung dUQC8U dung d~ chon tr] 86 u1 Ct6i va!i hep giam t6c dong true hai dong cong sudt (h.3.5).

3.2.2. HOP GIAM T6c CON - TRV HAl CAP

Kich j.huoc va kh6i lugng hQp giam t6c con - trl,1 ~e dat gia tri nho nhat neu ,vai ' cac tri s6 hQP u cua cac thong '86 Kbe =bJRe, va tPbd = b/dwl, ta:i trong tac dung tren hai cap banh rang tuongungvoi, d¢ben tiep XU,C cho phep ella, cac mat rang lam vi~c. Trsn co so cong thirc (6.58) c6, th~ xac dinh m6irien xoa'll cho phep tren true' banh con chu d¢ng a cap nhanh :,

44

0, 85bct U1

1

2~u~ + 1

Thay -b = KbeRe,;, dml =, (I - 0, 5Kbe) de - (xem bang 6: 19) va chu y rang [6H]i

(1 - 0,5Kbe)2 "" 1,04(1 - Kbe), ngoai ra thay ----(ZMZHZE)iKH

1

, 3 '

(1-,KbJKbede2l[Kol] [Tu] =

, 4,5ui

Voi banh rang tru (j dip cham [theo (3.1)]

2~(U2 +1)

Sa dung cong thuc (3.2) va voi uh = ul,u2 ta tim duoc phuong trlnh d(> ben d~u doi voi hep giam tocMnh rang con - tru hai cap :

trong do

Thttong chon truce A.K theo 1f'bd2 va Kbe, con cK thuong nam trong khoang 1 :E; cK ~ 1,4. D~ nhan dttqc kich thuoc nho nhat trong mat, phang thang gocvclcac duong tam true quay banh rang n~n chQn cK = 1 ... 1,1. Do thi d~ chon tri s6 ul = f(uh

A.Kc~) cho tren h. 3.21.

Thl du : .Can phan ti so truyen uh = 25. Chon Kbe = 0,3 ; 1f'bd2 = 1,2; [Kol] = [Ko21 va 'cK = ~22/de21 = 1,1. Ti¥ A.K' thea (3.17).

,(3.15)

cK = dw22/de2l
A.K 2,25pbd2[Ko2]
= (1 ~ KbJKbe[Kol] (3.16)

(3.17) ,

U1
8
7
6 -
5
If
3
2 :
1
6 .:IKC.3:10 15

" 2/} 3D 40 !ilL 60

i ./ V./ L> ./ .....-./ ./ I '

10 1'+ 18 22 26 3D, 3'+ 38 4Z % 50 5'+ 58 uh '

Hl,h3.Z1.ChQl1ti s6 truy~n,~,tJUy~n,banh rang con tro~ h~p giam' t6c con - tru

;'\" ',';l "".

2,25.1,2

A.K = = 12,9.

(1 - 0,3)0,3

Tit do A.~~ = 12,9.1,13 = 17,1.

Thee h.3.21, voi uh = 25 tim duoc ul = 5,75, do do ti so truyen cua cap banh rang tru cdp cham ise la u2' = uh/ul k 25/5,75 = 4;35.

45

3.2.3. HOP GIAM T<1,C BANH RANG TRl) BA CAP vA HOP GIAM T6c C()N - TRl) 3 CAP

Phan uh cho cap nhanh Up cap trung gian u2 va cap cham u3 duoc ti~n hanh bang each giai M hai phuong trlnh dl) b~n d~u : phuong trlnh thii nhat d6i vdi cap nhanh va cap trung gian, phuong trlnh thii hai d6i vci cap trung gian va cap cham, H~ phuong trlnh nay, tuong t11 cac cong thuc (3.3), (3.7) va (3.15) chua 4 Itns6 : up u2'

~22/dw21 (hoac dw22/de21) va dw23/dw22' '

m"h 3.22. Chon Ii s6 truyen c~p nhanh(ul) va cap trung gian (Uz) d6i vdi hOp giarn t6c banh rangrru ba c~p

Ket qua phan tl .s6

truyen cho tran h.3.22, (d6i

voi hop giam t6c banh rang tru ba cap) va tran h.3.23 (d6i voi hop giam t6c con (- tru ba cap).

Thi du : Can phan uh = 196 cho cac cap cua

'Mp giam t6c banh rang tru ba cap: Theo h.3.22, voi uh = 190tlm duoc u1 = 6,3 ; u2 = 5,6, do do tl s6 truyen cap cham

8

T '+ ''IT t' r-r-
" l-
I I j.... I- 1 u,
. I ,.!.....r-~ 1
1--4 f-t-l- ~~ fr- r-i,L + r- +-
r' l-
I I iY ..... I' I
! f'11 i II' I , U-I- u1
k" 1 -~ i
- -I ;j' :..-~ I :'
I 1--' ..... , , I , I
~ -+' +- ~±i l - 1
"" . J -,
I I 1 7

6

5

3

''0 60 80 100 Il0 14-0 160 180 ZOO 210 2q.[] 260 280 300 Uh

m"h 3.23. Chon ul va Uz d6i vdi hOp giam t6c con - tru ba c~p

u3 = uh/(u1.u2) = 196/(6,3.5,6) = 5,55.

I ,

D6i voi hep giam t6c banh rang tru ba cap co tM' xuat phat tit chi ti~u kh6i IUQng

nho nhat cua h!')p d~ xac dinh tl s6 truyen cap nhanh u1 va cap trung gian u2 theo cac cong thuc sau [9]

u1 = 0 4643uo,609

, h

(3.18)

u2 = 1 205.uO,262

, h

(3.19)

hoac theo k~t qua cua bai toan t6i uu da muc ti~u cho trong bang 3.2 (11]

46

Bdng 3.2

Uh ul u2 u3 uh ul Uz ~ uh ul u2 ~
10 2,16 2,08 2,22 24 3,68 2,89 2,29 38 4,68 3,45 2,36
12 2,44 2,19 2,24 26 3,78 2,99 2,30 40 4,82 3,51 2,36
14 2,65 2,35 2,24 28 3,94 3,07 2,31 42 4,95 3,58 2,37
16 2,89 2,44 2,27 30 4,08 3,17 2,32 44 5,09 3,62 2,39
18 3,09 2,57 2,26 32 4,25 3,22 2,34 46 5,22 3,68 2,39
20 3,27 2,72 2,27 34 4,39 3,31 2,34 48 5,37 3,71 2,39
22 3,45 2,80 2,28 36 4,53 3,38 2,35 50 5,48 3,78 2,41 Ngoai ra niu6n thi~t k~ hep giam t6c banh rang khai tri~n c6 kh6i lucng nho-nh4t, momen quan tlnh thu gQD nho nh4t va t6n that it nhat v~ khu4y dau, n~n chon B6 c4p cua hOp nhu sau :

up < 6 : dung hOp 1 -cap ; uh < 16 : dung hOp 2 cap ; 16 :E; uh < 52 :, dung hop 3 clip; uh ~ 52 :, dung hop 4 cap.

D6i v{Ji hOp giam t6c banh rang hanh tinh hai c4p c6 th~ tham khao tAi li~u [5] va [12] d~ phan uh cho cac cap.:

3.2.4. HOP GIAM T6c TRVC vIT vA. TRVC vIT - BANH RANG

Tuong 111 nhu d6i v{Ji hop giam t6c banh rang, d6i v{Ji hOp giam t6c true .vlt - banh rang hoac hop giam t6c banh rang - true vlt, c6 th~ BU dung cac cOng thtic tlnh ung su4t ti~p xuc :cOng thuc (6.33) d6i v{Ji b() truy~n banh rang va cOng 'thuc (7.19) d6i v{Ji bO truy~n true vlt d~ xac dinh mOmen xoAn T 11 va T 12 tren cac tr\lc. Ti::t di~u ki~~ Tl2 = u1Tll va uh = u1.u2 B~ xac dinh dUQc cac phuong trlnh sau dAy [10] :

a) D6i uoi h()p gidm t6c true v{ t - banh r4ng :

3r-~-----

V tg2yu~(l + ut!u1)

--u-I t-g-y-+---"""I-- = CIOAI

(3.20)

~ lrH2 2 KHI

o = 30,68/Kd ;Al = I - I tfbd -- .

O"HI KH2 '

D~ thuan ti~n cho vi~c bOi tron cac bO truy~n trong hOp va cling khOng lam tang klch thu{Jc hOp giam t6c do dW22 qua l{Jn, nan chon c1 = 2,5 ... 3. V{Ji Kd == 77 MPa1l3 (d6i v{Ji banh rang thAn g) vA Kd =67,5. MPa1l3 (d6i v{Ji banh rang nghlang) va ci = 2,5 ... 3, dem thay vao (3.20) va giAi n6 bAng phuong phap x4p xl d~n, s~ xac dinh dUQc u1• D6 th] UI = f(uh, y, c) v{Ji c =CtOAI cho tr~n h.3.21, 0 d6 14y tgy = 0,2. Anh

u7,- ----- r---- T

C = 1,6 1

'10--- 35-- 30~-------c--

ft.0 60 80 TOO f20 fifO 160 T80 200 220 Uh,

fflnh 3.24. Chon ti 56 lruy~n Ut cua b¢ truyen true vit lrong hOp giam 16c true viI - banh rAng

47

huang cua y den ket qua tinh toan khong dang M [10], nhat la voi ti s6 truyen cua help thay d6i tu uh = 40 den 120.

Khi banh rang duoc che tao bang thep nhom I (HB ::;; 350) co th~ chon c = 2 (d6i vdi rang thang) va c = 2,4 (d6i vci rang nghieng) d~ tra u1 theo uh.

b) D6i uoi hQP gidm t6e btinh. rang - tructiit :

2uiCu1 + 1) - ~B3,q12uh = 0 (3.21)

-- ~/1·(5(5HHl11·2 ;/Jbd.~HH. 21

trong do: c2= dW12/dw21 ; A2 V 'Y n.

D~ banh rang Ion khong

. nhung qua sau trong dau, lam tang t6ri th~t v~ khuay dau cung nhu d~ co th~ b6 tri gon hop giam t6c (xem h,.3.10), nsn l~y c7 = 1,5 ... 1,8. Do thi u1 = HUh' c, 12) cho tren h.3.25, voi c = clBA7- = 0,8 ... 1,2 va 12 = 0,8. Khi dung vat lieu thep nhom I d~ che tao banh rang co th~ chon c = 0,9 (d6i voi rang thang) va c = 1,1 (d6i voi rang nghieng) d~ tra ra tl s6 truydn u1 cua b¢ truyen banh rang theo de; thi tren h.3.25.

D6i voi hop giam t6e hai c~p true vit, ket cau chung cua hop se hop If neu khoang each true c~p cham bang khoang hai l~n

khoang each true cap nhanh (awl = 2~1)' nho hen mot it so voi c~p cham, tuc la

u1 < '..JU;;

12 - hieu suat b(> truysn true vit.

C.I,2

31

I

_o,r~·

1 - •.....

._ __ L . .2. _ _L_~.L L L_,L"

W 6D BO 100 IZC 1IfO 16C f8D. 200 220 U /7

ffinh 3.25. Chon Ii s6 truyen ul cua b~ truyen banh rang trong Mp giam t6c banh rang - true vit

Mu6n vay can chon tl s6 truydn cap nhanh

(3.22)

3.3. TINH TO AN DONG HQC H~ DAN DONG CO KHI '

Sau khi phan tlch va lua chon s6 yang quay dong b(> de chon d(>ng co va nghien ciiu van d~ phan ph6i ti s6 truyen cho cac b(> truyen trong hop, can tien hanh tinh toan dong hQC.

'I'Inh toan d¢ng hoc M d~n d(>ng co khi duoc thuc .hien theo cac buoc sau day 1. Xiu: dinh. ti 86 truyen. ut eua h~ dan dong :

ut = ndc/n1v (3.23)

trong do: ndc - s6 yang quay cua d(>ng co da chon, vg/ph ; nLv - s6 Yang quay cua trlJ,c may cong tac, vg/ph, xac dinh theo cong thuc (2.16) hoac (:~.17).

2. Ph an tl 86 truyen. eua h~ dan dQng ut' tlnli theo (3.23), eho ccc bQ truyen. :

ut = un.uh (3.24)

trong do: un - tl s6 truysn cua cac b(> truyen ngoai hop giam t6c un co th~ la tl s6 truysn cua b(> truysn dai (ud), cua b(> truydn xlch (ux)' cua b(> truydn banh rang (ubr), hoac la tich cac tl s6 truyen cua cac b¢ truydn nay ;

uh - ti s6 truydn cua hop giam t6c.

~

48

De xac dinh un va uh theo cong thuc (3.24) co the ti~n hanh nhu sau :

a) Dua vao M d~n d(>ng da chon hoac cho truce va bang 2.4, chon so be:> tri so un' Chu y rang ducng kinh banh dai trong b(> truyen dai duoc tieu chuan hoa, do do de tranh cho sai l~ch ti s6 truyen khong qua mot gia tri cho phep (~ 4%), nan chon ud thea day so sau (tuong ung v:ai day ducng kinh tisu chuan) :

2 ; 2,24 ; 2,5 ; 2,8 ; 3,15 ; 3,56 ; 4 ; 4,5 ; 5 Do do tinh duoc

uh = u/un (3.25)

b) Phan uh tinh ducc theo (3.21) cho cac cl1p b(> truyen trong hop giam t6c (x em muc 3.2). Rieng voi hop giam toc true vit - banh . rang hoac banh rang true vit nan chon utv la so nguyen, phan 19 con lai d6n cho ti s6 truyen ·cua b(> truydn banh rang.

c) Tfnh lai gia trj cua un theo uj trong hop giarrr toc

un = ut ./ (ul . uz··')

3. Xac dinh. cong suat, momen. ui: 86 uong quay tren. cdc true :

Dua VaG cong suat lam vi~c P lv va so d6 M dan dong, co the tinh duoc tri so cua cong suat, mornen va s6 vcng quay tren' cac true, phuc vu cac buoc tinh toan thiet ke cac bo truyan, true va 6.

Chang han vdi so d6 d~n d(>ng tran h.3.26, ta co :

P3 == Plv/(rzot'1]k) kW

P2 = P3/(rzol.rzbr) kW

PI = PZ/(rzol.rzbr) kW

nI =:: nddud vg/ph

n2 =:: nI/uI vg/ph

n3 = nz/uz vg/ph

Tz = 9,55.106 P/nj Nmm

vai i = 1 ; 2 ; 3.

trong do : P lv - cong suat tren true lam vi~c, kW, tlnhtheo (2.11) ; ud - ti so truydn .cua b(> truyen dai ; up Uz - d s6, truyen cap nhanh va cap cham trong hop giam toc hai cap ; rzd' rzo!' rzbr Ian luot la hieu suat cua b¢ truyen dai, mot cap <5 Ian va b¢ truydn banh rang, tra thea bang 2.3.

Ket qua tinh toan nan ghi

thanh bang. Chang han tucng fflnh 3.26. H~ dan dl>ng bl\n~ tai

iing voi SO, d6 h. 3.26, noi dun% bang nhu sau :

1 ~ Dong co

2 ~ Truyen dong dai

3 ..: HOp giarn toe 4 ~ Khop noi

5 - Tang quay

z

~ D(>ng cO 1 2 I 3
,
Cong suat P, kW
Ti so truydn u I I I I
S(5 yang quay n, vg/ph
Momen xoan T, Nmm 4-mK HEDANDONGCK T1-A

49

Phan hal

. TINH ToAN THIETKE CHI, TIET MAy

, '" A

4. TRUYEN DONG DAI

Truydn d~ng dai duoc dung de truydn dong giira cac true xa nhau. Dai duoc mac l~n hai banh voi luc cang ban dllu F 0' nho d6 c6 th~ tao ra luc rna sat tren M mat ti~p xuc giira' dai va banh dai va nhb h,tc rna sat rna tai trong duoc truy~n di.

, -

Nho dai c6 d~ deo, b~ trU:y~n lam vi~c ~m, khOng en, thich hop voi van t6c Ion.

, Chi ti~u v~ kha nang lam vi~c cua truydn d~ng dai la kha nang keo va tudi tho Clla dai.

Thi~t k~ truyen d~ng dai g6m cac bucc - Chon loai dai.

- ~ac dinh cac kich thuoc va thong s6 b() truy~n.

- Xac dinh cac thong so cua dai thea chi ti~u v~ kha nang keo' cua dai va v~

tudifho.

- Xac dinh luc cang dai va luc tac dung l~n true.

Theo hlnh dang tiet dien dai, phan ra : dai det (ti~t dien chu' nhat), dai hlnh thang (dai hlnh chem), dai nhieu chem' (daihinh luqc) va dai rang, Duoi daytrinh bay each tinh toan thiet k~ cac .loai b~ truyen dai d6 .

.,_ A

4.1. TRUYEN DONG DAI D~T

4.1.1. CHQN LO~I HAl

Trong cong nghisp stl dung cac loai dai det sau day : dai da, dai viii cao SU, dai viii bong, dai soi len va dai sci tdng hop, Dai da c6 d~ Mn man' cao, chiu va d~p t6t nhung khong dung duoc a noi. c6 axit. hoac Am uot, gia thanh lai dl'it nen it dung. Dai viii cao su g6m nhisu lop viii bong va cao su sunfua h6a, duoc xep titng lop cuen tung vong kin hoac cuen xoan DC. NhC! cac d~c tinh : Mn, deo, it' bi anh huang cua d~ am

50

4·mK HEDANflONGCKT1·B

va ~lj thay d6i nhiet d¢, dai vai caosu duoc dung kha rong rai. Dai sol bong nhe, mem, thlch hop v:oi banh dai ducng kinh nho va voi van toc Ion nhung kha nang tai va tudi tho thap. Dai sci len nho co d¢ dan h6i tot nan chiu duoc tai trong va dap, d6ng thai ding it bi anh huang cua nhiet d¢, d¢ ~m, axit v.v., tuy nhien kha nang tai lai thap hen cac loai dai khac.

Cac loai dai det tr~n day duoc che tao thanh nhirng cuen dai, so lop, chisu rong b va chieu day «:5 cua dai duoc tieu chuan hoa,

Gan day bat dau su dung cac loai dai sci t6ng hop. Do la cac loai dai hang chat deo tren cot la soi capron voi cac lop phu la nhua poliamit tren vci cao su nitrin (CKH - 40) hoac nhua nairit. Dai sci t6ng hop c6 gioi han b~n cao (Ob = 120 - 150MPa) co tht1 lam viec voi van toc v ~ 60 rals, ceng suat tai 3000kW. Ngoai b va «:5, dai sci t6ng hop duoc tieu chuan hoa ca chieu dai dai (bang 4.5).

Chon loai dai nao la .tuy thuec VaG di~u kien lam viec cu the (cong suat, van toc, mei truong lam viec ... ). Hien nay dai vai cao su va dai soi t6ng hop duoc dung nhieu hon ca.

, Tren cac bang tu 4.1 d~n 4.5 ghi cac kich thuoc cua dai det (theo tieu chuan Lien X6 cu).

Bdng 4 .. 1. Kieh thuoc eua dai viii eao su

Ki hieu dai
Chieu rong- B-800 va B-820 BKHJI-65 va BKH!1-65-2
So lop dai b (mm)
Chieu day dai «:5, mm
C6 lop lot, Khong c6 lop 16t Co lop 16t KMng c6 lop 16t
3 20 ... 112 4,5 3,75 3,0 3,0
4 20 ... 250 6,0 5,00 4,8 4,0 -
5 20 .. ·. 250 7,5 6,25 ,6,0 5,0
6 80 ... 250 ~,O 7,50 7,2 6,0
Chu thich cnu« ri)ng tieu chudn cua dai nhu sau 20 ; 25 , (30) ; 32 ; 40 ;
50 ; (60) ; 63 ; (70) ; 71 .. (75) ; 80 ; (86) ; 90 ; 100 ; 112 ; (115) ; (120) ; 125 ;
140 ; (150) ; (160) ; (175) ; 180 ; 200 ; 224 ; (225) ; 250 (Kich thuoc trong d6.u
ngoqc nen. it dung). ,

Bdng 4.2. Cac thong so cua dai sqi b6ng

Chieu r¢ng dai b, So lop Chieu day dai
mm «:5, mm
30, 40, 50,60, 75, 90, 100 4 4,5
30, 40, 50, 60, 75, 100, 115, 125, 150, 175 6 6,5
50, 75, 110, 115', 125, 150, 175, 200, 225, 250 8 8,5 51

Bdng 4.3. Cac thong so cua dai da

, Chidu day .dal 15, mm
Chidu rong dai b, mm
Lo:;ti don Loai kep
10, 16, ·20, 25 3,0 ... 3,5 -
32, 40, 50 3,5 ... 4 -
63, 71 4 ... 4,5 -
80, 90, ,100, 112 . 4,5 ... 5,0 7,5 '" 8,0
125, 140 5,0 .... 6,0 9,0 '" 9,5
160, 180, 200, 224, 250, 280, 355, 400, 450, 5,5 ... 6,0 9,5 ... 10,0
500, 560 Bdng 4.4. Cac thong so e,ua dai sqi len

Chidu r~ng dai b, mm S6 lap Chieu day 15, mm
50, 60, 75, 90 3 6
100, 115, 12'5, 150, 175 , 4 9
200, 225, 250, 300, 400, 500 5. 11 Bdng 4.5. Cac thong so cua dai sQi tdng hop

Chidu dai trong
Chidu Chi~u
Loai v~t li~u dai day 15, reng b, Sai l~ch
mni mm Danh nghla l,mm gi{Ji han,
mm
Sgi capron phu bang 10 250, 260, 280, 300, 320, 340 j ± 20
mang poliamit tren 15 350, 380, 400, 420, 450, 480 j ± 20
vai cao su nitrin 20 500, 530, 560, 600, 630, 670 j ± 20
CKH-40 0,4 ... 0,6 25 71~ 75~ 80~ 85~ 90~ 950 ± 20
30 1000, 1060, 1120, 1180, 1250 ± 25
1320, 1400
Sgi capron tran c6t 40 1500, 1600, 1700, 1800, ± 40
viti cheo hai sgi 1900, 2000
ngang, phu bang 1,0 ... 1,2 50,60, 2120, 2240, 2360, 2500, 2650, ± 45
nhua nairit 2800, 3000,3150, 3350
80, 100 3550, 3750, 4000 ± 55 52

1. Duong klnh banh dai nho duoc xac dinh theo cOng thuc thuc nghiem sau

3

d1 = (5,2 ... 6,4). \f'i';

(4.1)

trong do: T I - momen xoan tren 'true banh dai nho, Nmm. Duong kinh nsn chon theo tieu chuan thuec day sau :

50, 55, 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250, 280, 315 ... (xem hang 20.15) va phai Ion hen dmin ghi trong bang 4.6

Bdng 4.6. Tr] so nho nhat cua duong kinhbanh dai det

Dai vai .cao su
B-800, B-820' BKHJI -65, BKHJI -65-2
S6 lop dmin (nen dung/cho phep) dmin (nen dung/cho phep)
Co lop lot Khong co Co lop lot KhOng co
lop lot lop lot
3 180/140 140/112 140/112 125/90
4 224/180 200/140 180/140 160/112 ' •
5 315/224 250/180 224/180 200/140
6 355/315 315/224 280/200 224/180
Dai soi t6ng hop
Chi~u day 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 ,1,0 1,1 1,2
0, mm
dmin, mm 28 36 45 56 " 63 71 80 90 100 Duong kinh banh dai lrm

dz = d1u/(l - E)

(4.2)

trong do: u - ti s6 truyen ; E = 0,01 - 0,02 - M s6 truot ; dz cung nan chon thea gia tr] tieu chuan. Tit d1 va dz tieu chuan can tinh lai ti s6 truyen thuc M cua bO truyen va s6 vong quay thuc M cua banh dai Jon. Sai I~ch ti s6 truyen khong duoc

vuot qua pham vi cho phep so voi tl s6 truydn da cho (khoang 3 4%).

2. Khoang each trvc duoc xac dlnh thea cong thuc

(4.3)

trong do M s6 1,5 dung cho bO truydn quay nhanh, M s6 2 dung cho bO truysn van t6c trung blnh.

53

3. Chieu dai dai duC}c xac dinh

Ttl khoang each true a da chon

1 = 2a + .7l(dl + d2)i2 + (d2 - d//(4a) hoac ttl chidu dai nho nh4t . do y~u c~u v~ tudi tho

(4.4)

(4.5)

trong do : i - s6 l~n u6n cua dai trang 1 gtay, i E; imax = 3 + 5 j

v = .7ldl n/60000 la v~n Mc dai, m/s j

Neu chieu dai dai tlnh thea (4.4) khOng thea man di~u ki~n (4.5) can tang J l~n.

D6i v{Ji dai caa su (dai da, vAi sC}i bong) 'sau khi tinh xong, c~n tang 1 them khoang 100 ,.;.. 400mm tuy thea each n6i dai. V{Ji dai sol tdng hop tr] s6 cua 1 phAiphu hop vCli cac gia tri ti~u chuan ghi trong bang 4.5.

Ttl gia tri 1 da chon nay, xac dinh lai khoang each true

a = (). + ~A.2 - 8fl.2)/4 trong do A. = 1 - n(dl tI- d2)/2 j fl.= (d2 - dl)/2 j

'4. G6c l)m at tr~n banh dai nho duoc tfnh thea cong thuc

(4.6)

(4.7)

trong do al ;;, 1500 d6i vbi dai vAi cao su va a ;;, 1200 d6i vbi dai sC}i tdng hop.

4.1.3. tic DJNH TI~T DI~N DAI

Di~n tlch ti~t di~n dai det d~Qc xiic djnh ttl chi ti~u v~ khA nang Ma cua dai

(4.8)

trong deS : b va <5 - chleu rQng va chleu day dai, mm j F t - luc vong, N Kd - M s6 tAi trong d~ng (bang 4.7) j [O"F] - ung su4tc6 Ich cho. phep, MPa.

-

Luc vong duC}c xac dinh ttl cong su4t Pi' kW va v~n t6c v, m/s

(4.9)

Chieu daydai <5 duC}c chon theo ti s6 <5/dlsao cho ti s6 nay khOng vuot qua met tri s6 cho phep nham han ch~ ung su4t u6n sinh ra trong dai va tang tudi th<.> cho dai : t5/dl (E; (Mdl)max. Tri s6 cua (<5/dl)max cho trong bang 4.8. Thea tr] s6 nan dung nay va duong klnh di' tfnh <5 va 14y <5 theo ti~u chuan (xem bang 4.1 ... 4.6 tuy loai dai).

54

Bdng 4.7. Tr] 86 cua h~ 86 tai trQng dOng K(I

. D~c tlnh tAi trong

LO(li may

1,1

H~ s6 Kd khi dan d¢ng bAng d¢ng co nhom

I IJ

1,0

1,1'

. 1,25

1,5 ... 1,6

Chii thlch : 1. D~ng co nhom: I g'tJm : d~ng co di~n m~t chieu, d~ng co xoay chieu m~t pha, d~ng co kh6ng d'tJng b~ kUu l'tJng 86c, tuabin nuoc, tuabin. hoi ; d~ng co nh6m II g'tJm : d~ng co xoay chi'~u d'tJng b~, d~ng co xoay chi~ kh6ng ~ng b~

kUu day qutin, d~ng co d6t trong. .

2. Tri 86 trong bdng ung vdi chi d~ lam vi~c 1 ca. Khf lamvi~c 2 ca : ldy tri 86 trong bdng t4ng them. 0,1 ; Khi lam vi~c 3 ca - t4ng them. 0,2.

Tai trong tInh, tAi trQngma may d~n 120% tAi trong danh nghla

Tai trong dao d¢ng nhe,' tAi trong ma may d~n 150% tAi trong danh nghla

Tai trong dao d¢ng manh, tM trong ma may d~n 200% tAi trong danh nghla

Tai trong va d$p va r4t khong ($n dinh, tAi trong ma may d~n 300% tAi trong danh nghla

May phat di~n, quat, may nen va may born li tam, bang tAi, may ti~n, may khoan, may mai

May bom va may nen khl ki~u pittong co 3 xilanh tra l~n, xlch tAi, mayphay, may ti~n rovenve

Thi~t b] dan d¢ng quay 2chi~u, may bao, may XQC j may bom va may nen khl m¢t hoac hai xilanh j vlt v$n chuydn va mang cao j may ep ki~u vlt va may ep l~ch tam co vO lang nang j may keo sci, may d~t

May ep ki~u vlt va may ep l~ch tam co vO lang nhe j may nghien da, may nghien quang ; may cAt t4m, maybaa, may mal bi, ~n true, may xuc d4t

Bdng 4.8. Tl 86 cua chi4Su day dai va dttbngklnh banh dai nhc)

1,25

1,5

1,7

TI $6 (6/dt)max
Loai . dai det
N~n dung Cho phep
Dai vAi cao su 1/40 1/30
Dai da 1/35 1/25
Dai sqi bong 1/30 1/25
Dai sqi len " 1/30 1/25
Dai sqi tdng hop 1/50 ... 1/70 1/100 ... 1/150 55

(lng BUt!t c6 lch cho phep [O'Fl xac dinh theo cOng thuc

[O'Fl = [O'FloCaCvCO (4.10)

trong do :

[O'FlO - ung sua:t co Ich cho phep xac dinh bAng thuc nghlsm d6i v(Ji cac IOlJ.i dai, ung v(Ji d1 = d2 (a = 180°), bO truy~n d~tnAm ngang, v = 10 tal», Uti trong tInh. Tr] s6 cua [O'FlO dUQc tfnh thea cOng thuc :

[O'FlO = kl - k2c5/d1 (4.11)

v(Ji kl va k2 Ia cac M s6 cho trong bang 4.9 phu thuoc vao ung sua:t cang ban d~u 0'0'

Bdng 4.9. Tri s{) cua h~ s{) kl va kz trong ~ang thuc (4.11)

U ngsuat cang ban d~u 0'0' MPa
LOlJ.i dai
1,6 1,8 2,0 2,4
Dai vai cao su kl 2,3 2,5 .. , 2,7 3,05
kz 9,0 10,0 11,0 13,5
Dai da kl 2,65 2,9 3,15 3,6
kz 26,5 30,0 33,0 40,0
Dai sQi bOng kl 1,95 2,1 2,25 ,2,5
kz 13,5 15,0 17,0 20,0
Dai sQi t6ng hop Ung sua:t cang ban d~u 0'0' MPa
4,0 5,0 7,5 10,0
- DUQc phil bAng nhua kl 5,75 7,0 9,6 11,6
poliamit C6 trOn v(Ji kz 176 220 330 440
cao su nitrin CKH-40
.
- DU<;1c phil bAng nhua kl 6,55 8,P 11,4 14,3
nairit kz ,124 156 233 311 D~ chon ung sua:t cAng ban d~u co th~ dua vao huong dAn sau dAy : D6i v(Ji dai vai cao su, dai da, sQi .bong, sQi len : 0'0 = 1,6 MPa - khi bO truy~n d~t tha.ng dung hoac g~n nhu thAng dung, khoang each true khOng Ibn va khOng di~u chlnh duQc, 0'0 = 1,8 MPa - khi gdcnghiang cua dubng tam bO truy~n so vbi phuong nam ngang t(Ji 60° va djnh kl di~u chlnh khoang each true ; 0'0 = 2,0 MPa - d6i v(Ji cac bO truy~n t\1 cang vbi I\1c cang khOng d6i va 0'0 = 2,4 MPa - d6i v(Ji cac bO truy~n t\1 cang v(Ji I\1C cang thay d6i.

D6i v(Ji dai . sQi t6ng hop :

0'0 = 4 ... 5 MPa - khi (cS/dmin) " 1/80 va dinh kl di~u chlnh khoang each true j

56

0'0 == 7,5 MPa - khi (d"/dmin) > 1180 va bQ truydn tlj cang ;

0'0 = 10 MPa - khi (d"/dmin) > 11100 d6i .vdi bQ truy~n t1j cang VCJi luc cang thay d6i. Ca - M s6 k~ d~n anh huang cuagoc Om al tran banh dai nho p~n kha nang keo

cua dai, tri s6 cua Ca eho trong bang 4.10 hoac tinh theo eOng thuc

Ca = 1 - 0,003~180 - a)

Bdng 4.10. Tri st) cua h~ !it) k~ d(fn anh hltang cua g6c Om Ca

Gc5e O:tp. a l' ° no 120 130 140 150 160 170 180
H~ s6 c, 0,79 0,82 0,85 0,88 0,91 0,94 0,97 ' 1,0 Cy - M s6 k~ d~n anh huang cua luc Ii tam d~n dQ bam cuaidai tr(\n banh dai, tr] s6 cua Cy eho trong bang 4.1J hoac tlnh theo eOng thuc Cy = 1 - ~(O,Olv~ - 1) a day ~ = 0,04 d6i v6i dai vAi eao su, dai da, dai sgi bOng, dai len ; ~ = 0,01 d6i

vCJi dai sgi t6ng hop ,

Bdng 4.11. Tri st) cua h~ st) k~ d~n anh hltdng cua v$n tt)c Cv

V~n t6e dai v, m/s
Loai dai ' .
5 10 15 20 25 30 35 40 50 70
VAi cao su(·) 1,03 1,0 0,95 0,88 0,79 0,68 - - - -
Sgi t6ng hop 1,01 1,0 0,99 0,97 0,95 0,92 0,89 0,85 0,76 0,52
(.) Ciing dung cho dai da, dai sl)i bOng, dai soi len. co- M s6 k~ d~n anh huang cua vi . trl b¢ truy~n trong khOng gian va phuong phap cang dai, tr] s6 eho trong bang 4.12

Bdng 4.12. Tri st) cua h~ st) k~ d(fn anh hltang cua vi trl bO truy~n Co

Gc5e nghieng cua dubng' t~m
Ki~u truy~nd~ng b¢ truysn d6i vCJi dubng nAm ngang
.tit ° d~n 60° tit 6fP d~n 80° tit 80° d~n 90°
Tlj cang (cang dai tlj dQng) 1 . 1 1 ,
Truy~n d¢ng thtrong 1 0,9 0,8
Truyen dQng cheo 0,9' , 0,8 0,7
Truy~n dQng naa eheo 0,8 0,7 0,6 57

Chieu r¢ng dai b dl1<;1C xac dinh tit (4.8) thea Ft, ° va [6'F] vita tinh dl1<;1C. Tr] s6 cua b phai la:y thea tieu chuan (bang 4.1 den 4.5).

Tit chidu rong b tra ra chieu r¢ng banh dai B (bang 20.16). Ket ca:u banh dai xem m1,lc·13.3.

4.1.4. tic DINH Ll,J'C CANG BAN DAU vA Ll)"C TAC Dl)NG LEN TRl)C

Vai 6'0 da chon khi xac dinh [6'F]O tlnh dl1<;1C luc cang ban dilu

.. ~

F 0 = 6'oob Luc tac dung len true

,(4.12)

(4.13)

4.2. 1RUYEN DONG DAI HINH THANG

Loai dai nay co tiet. dien hlnh thang, mat lam viae ~a hai mat hai ben tiep xuc voi cac ranh hinh thang tuong ung tran banh dai, nho do M s6 rna sat gifta dai va banh dai hinh thang Ian hen so vdiidai det va do do kha nang keo cling Ian hen. Tuy nhian cling do rna sat Ian hen nan hieu suat cua dai hinh thang thap hen dai det.

4.2.1. CHQNLO~I DAI vA TIET Dr¢N DAl

Co 3 loai dai hlnh thang : dai thang thuong, dai thang hep va dai thang rong.

(} dai thang thuong, tl s6 gift a chidu lr¢ng tinh toan bt do theo. lop trung hoa va chidu cao h cua Wl't dien hlnh thang .btlh ::::: 1,4, a dai thang hep btlh = 1,05 + 1,1 va d dai thang rong btlh = 2 + 4,5. Dai thang reng thuong dung trong cac bien t6c dai. Nho lop soi co d¢ ben cao hen, tai trong phan b6 deu hen tran chieu rong cua lop chiu tai trong dai thang hep nan kha nang tai cua no Ion hen so voi dai thang thuong, do do vai cung m¢t cong sua:t ciln. truydn, chi phi v~t li~u lam dai va banh dai giam xu6ng (~ ~. Ian) j dai thang hep co th~ lam vi~c voi van t6c cao hen v ~ 40 mis, trong khi dai thang thuong thuong dl1<;1C sit dung voi van t6c v ~ 30 m/s. Do v~y ben canh dai thang thuong dl1<;1C sit dung phd. bien hien nay, dai thang hep dl1<;1C I sit dung ngay cang nhidu.

GOST 1284.1-80 j 2-80 j 3-80 (tieu chuan Lien X6 cu) quy dinh 7 loai tiet dian dai thang thuong theo thu tv dien tich tiet dian tang dan : 0, A, B, B, I', .IJ:, E va 4 loai tiet dien dai thang hep : YO, YA, YB, YB cling theo thu tv tiet dien tang dan (bang 4.13). Ta:t ca cac loai dai hlnh thang deu dl1<;1C cM' tao thanh yang lien, do do ngoai klch thucc tiet dien ngang cua dai, chieu dai dai cling dl1<;1C tieu chuan hoa. Voi dai co chieu dai Wi 1600mm, chieu da! dai do theo mat trong. cua dai la chieu dai tieu chuan, con lai chieu dai do theo lap trung hoa la chidu dai tieu chuan. Goc cham

J

cua dai !Po = 40°.

58

'Bang 4.13. Cae thong so cua dai hlnh .thang

Loai dai

Dai hlnh thang thuong

b

bt

Dai hlnh thang hep

b

5000 -s. 3150 ~

l2000

;g 1250

-t:

-§ BOD

-Q

:::r,

~ 500

g> 315 '~

~ zoa

32

b

10. 13 17 22 32 38 50.

10. 13 17 22

47 81 138 230. 476 692 1170.

Ki hieu

Kich thuoc ti~t dien, mm

Di~n deh ti~t dien . 2 A, mm:

o 8,5

A 11

14 19

B 13 r .n E' 42

27

YO 8,5 YA 11 YB 14 YB 19

h .I

Yo

6 8 10.,5 13,5 19,0. 23,5

30.

2,1 2,8 4',0. 4,8 6,9 .8,3

11

8 2

10. 2,8

13 3,5

18 4,8


A / V
V 5 /
/
V / V B V
/
V / V V r /
/ V V / A
V V / .
./ 2 . 3.15 5

8 1Z,5Z0 31,S 50 80 125 200 400

Cong .suat can fruy€n p. KW

ffinh 4.1. Chon loai tiet dien dai hinh thang '

56 95 158 278

63-18.0 90.-250 140.-20.0. 224-315

Tri 86 tieu chiuin. eua' chieu dai dai (mm) nhii sau :

400, (425),450, (475), 500, (530), 560, (600), 630, (670), 710, (750), 800, (850), 900, (950), 1000, (1060), 1120, (1180), 1250, (1320), 1400, (1500), 1600, (1700), 1800, (1900), 2000, (2120), 2240, (2360), 2500, (2650), 2800, (3000), 3150, (3350), 3550, (3750), 4000, (4250), 4500, 5000, 5600, 6300, 7100, 8000, 9000, 10000, 11200, 12500, 14000.

Chu thich : Tri 86 trong ngoqc it dung.

Duong klnh banh dai nho d1, mm

70.-140. 10.0.-20.0. 140.-280. 20.0.-40.0. 315-630. 50.0.-10.0.0. 80.0.-160.0.

Chieu dai giai han 1, mm

40.0.-250.0' 560.-40.0.0. 80.0.-630.0.

180.0.-10.60.0. 3150.-150.0.0. 450.0.-180.0.0. 630.0.-180.0.0.

630.-3550. 80.0.-450.0. 125'0-80.0.0. 20.0.0.-80.0.0.

Nhu v~Y 4 loai ti~t dien dai thang hep tuong ung vci 7 loai ti~t dien dai thang thuong, Chon loai nao la tuy thuec vao di~u ki~n lam vi~e cua be> truydn va kich thudc khuOn . khd mong mu6n. ThOng thuong voi van t6e v < 25 mls . dung dai thang thuong va v ~ 25 mls dung dai thang hep, Con chon ti~t dien 118.0 ella hai loai dai tren

. thl co th~ dua theo cong suat' va van t6e can truyen.

59

Dai thang thuong, tiet dian '0 dung khi cong suat den 2kW, tiet dian E dung khi cong suat tren 200kW. Can cac tiet dian kh~e co the tham khao hlnh 4.1 de chon, ph~ thu¢e vao e6ng sua:t ea:n truy~n va s6 yang quay eua banh dai nh6.

4.2.2. tic DfNH CAC THONG s6 CVA Be) TRUYtN

1. Dui1ng klnh banh dai nho dl dune chon theo bang 4.13 theo tiet dien dai, trong do ghi tri s6 nho nhat va tt'i s6 nsn dung. ChI khi nao yeu cau kich thuoc phai th~_t gon mci dung tri s6 duong klnh nho mhat, trai lai khi tang duong kinh se tang duoc tudi tho eho dai. Co the ,tham khao day s6 sau day de chon duong kinh banh dai .nho dl'. mm : 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250, 280, 315 ... voi chii y la tri s6 duoc chon phai nam trong khoang duong kinh nho nhat va nan dung a bang 4.13.

Tu duong kinh banh dai, xac dinh van t6e dai

v = .n:d1n1/60000, m/s

voi lei khuyen v < 25 m/s d6i voi dai thang thuong va v < 40m/s d6i vci dai thang hep. Neu v Ion hen cac igia tri vira neu thl co the giam bot duong kinh di 'da chon hoac thay dai thang thuong bang dai thang hep.

re dl' tinh d2 thea e6ng thuc (4.2). Chu y rang d1 va d2 la duong kinh yang tron qua lop trung hoa cua dai (khi dai yang qua banh dai), d2 cling nan la:y thea tisu chuan (xem bang 4.21) ; tu d1 va d2 tieu chudn tlnh lai ti /s6 truyen u, voi sai l~eh cua u nam trong pham vi eho phep (3 ~ 4%).

2. Khoimg cach tr-ue a nen dung co the chqn theo bang 4.14 dua vao ti -s6 truyen u va duong kinh banh dai d2 :

Bdng 4.14

u 1 2 3 4 5 ~ 6
a/d2 1,5 1,2 1,0 0,95 0,9 0,85
.' Tr] s6 a tinh duoc can thoa man -di~u ki~n sau 0,55(d1 + d2) + h ~ a ~ 2(d1 + d2)

(4.14)

3. Chi~u dai dai 1 duoc xac dinh thea khoang each true da chon a thea cong thiic (4.4), sau do quy tron thea tieu chuan (bang 4.,13) r6i kiem nghism dai v~ tudi tho

i = v/l ~- imax = 10 (4.15)

Tu chieu dai dai tieu chuan can tfnh chinh xac lai khoang each true a thea cong thuc (4.6).

4. Gac om al tran banh dai nho duoc xac dinh thea cong thuc (4.7) voi di~u kien =. ~ 120°.

4.2.3. tic DfNH s6 DAI

S6 dai z duoc tlnh thea cong thuc

z = PIKd/([PO]CaC)CuCz)

(4;16)

60

i trong do :

PI - cong suat tren true banh dai chu d(>ng, kW ;

[PO] - cong suat eho phep, kW, xac dinh bang thuc nghiem ung voi b(> truydn co 86 dai z = 1, chidu dai dai 10, tl s6 truydn u = 1 va tai trong tInh, tri s6 ella [Po] d6i voi dai thang thucng eho trong bang 4.19 va d6i voi dai thang hep, trong bang 4.20 :

Kd - M s6 tai trong d(>ng, bang 4.7 ;

Ca - h~ s6 M d~n anh huang ella goc Om al' bang 4.15 hoac tlnh theo cong thuc Ca = 1 - 0,0025(180 - al) khi al = 150 ... 180°.

Bdng' 4.15. 'I'ri s() ella h~ s() Ca

al 180' 170 160 150 140 130 . 120 110 100 90 80 70
Ca 1 0,98 0,95 0,92 0,89 0,86 0,82 0,78 0,73 0,68 0,62 0,56 C, - M s6 k~ d~n anh huang ella chlsu dai dai, tr] s6 ella C( eho trong bang 4.16 phufhuoc tl s6 chieu dai dai ella b(>, truydn dang xet 1 va. chieu dai dai 10 la:y lam thl nghiem (10 ghi trong bang 4.19 va 4.20)

Bdng 4.16. Tr] s() ella h~ s() C,

1110 0,5 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 . 1,8 2,0' 2,4
C) 0,86 0,89 0,95 1,0 1;04 1,07 1,10 1,13 1,15 1,20 Cu - h~ s6 M d~n anh huang ella tl 86 truydn (u tang lam tang duong klnh banh dai len, do do dai it bi u6n hen khi vao ti~p x\\e vei banh dai nay), tri s6 cua Cu eho

trong bang 4.17 .

Bdng 4.17. Tr] s() ella h~ s() Cu

u 1 1,2 1,6 1,8 2,2 2,4 ;;!: 3
Cu 1 1,07 1,11 1,12 1113 1,135 1,14 Cz - M s6 M d~n anh huang ella sV phan b6 khOng d~u tai trong eho cac dAy dai, tri s6 eho trong bang 4.18. Khi tlnh co th~ dua vao tl s6 P l/[P] =Z' d~ tra C~ trong bang 4.18.

Bdng 4.18. 'I'ri s() ella h~ s() Cz
z I 1 2; 3 I ~; 5 6
Cz 1 0,~5 0,9 0,85

61 Bdng 4.19. Tr] s6 cua cong suat cho phep [Po] d6i vai dai thang thuong'

Ki hieu ti~t dien Duong klnh Van t6cdai, m/s
dai vachisu dai 'banh dai nh6
dai thf nghism dl' mm
10, mm 3 5 10. 15 20 25
0 \ 63 0,33 0,49 0,83 1,04 1,14 -
10 = 1320 90 0,46 0,64 1,17 1,54 1,80 1,88
112 0,48 0,75 1,33 1,78 2,12 2,30
-
112 0,70 1,08 1,85 2,40 2,73 '2,85
A 125 0,78 1,17 2,0 2,75 3,08 3,26
10 = 1700 140 0,80 1,25 2,20 2,92 3,44 3,75
160 0,84 1,32 2,34 3,14 3,78 4,09
180 0,88 1,38 2,47 3,37 4,06 4,46
125 0,92 1,38 2,25 2,61 - -
B 180 1,20 2,13 3,38 4,61 5,34 5,93
10 = 2240 224 1,35 2,30 4,0 5,53 6,46 7,08
I 280 1,65 2,51 4,47 5,57 '7,38 8,22,
20(} 1,83, 2,73 4,55 5,75 6,28 -
250. 2,30 3,54 6,02 8,0 9,23 9,69
B 280 2,46 3,77 6,59 8,82 10,27 11,0
10 = 3750 315 2,63 3,88 7,39 9,71' 11,33 1~,27
355 2,84 4,29 7,57 10,51 12,42 13,63
450 3,08 4,74 8,54 11,53 14,15 15,62
355 - 6,67 11,17 14,91 16,50 17,51
r 500 - 9,75 15,57 20,23 24,90 26,47
10 = 6000 630 - 10,76 17,46 23,60 27,89 32,19
800 -It 11,14 19,16 '26,50 31,11 34,23 Bdng 4.20. Tr] s6 cua cong sua:t cho phep [Po] d6i vai dai thang hep

Ki hieu tiet Duong kinh V~n t6c dai, m/~
dian dai va banh dai
chieu diii nho dl' mm
dai 10, mm 3 5 10 15 20 25 30 35
63 0,71 0;93 1,46 , 1,77 1,85 - - -
71 0,77 1,15 1,85 2,46 2,72 2,69 ,- -
YO 90 0,93 1,46 2,74 3,74 4,23 . 4,52 4,54 -
io = 1600 112 1,15 1,·73 3,15 4,26 5,23 5,85 6,15 6,0
140 1,29 1,88 3,54 4,93 6,14, 7,0 7,54 7,74
180 1,46 2,23 4,0 5,74 6,87 7,28 8,74 8,98'
180 2,0 3,05 5,33 7,53 9,15 10,26 11,03 11
YA ·220 2,12 3,14 5,77 7,93 9,77 11,15 11,92 12,07
10 = 2500 224 2,23 3,26 6,02 8,46 10,30 11,85 12,73 13,5
250 2,34 3,72 6,61 8,77 10,85 12,55 13,74 14,0 62

S6 dai z tinh duoc c~n la:y tron d~n s6 nguyen va khong nan qua 6 VI s6 dai cang nhisu tAi trong phan b6 cho cac dai cang khOng d~u. Truong hop z > 6, n~u khuon kh6 kich thuoc b¢ truyen khong bi han ch~, co th~ tang duong kfnh banh dai nho d1 va tinh lai s6 dai. Truong hop khuon khd kich thuoc bi han ch~, co th~ dung ti~t dien dai len hen va tinh lai s6 dai va kich thuoc b¢ truydn.

Ttl s6 dai z co th~ xac dinh chidu .rong banh dai B theo cong thuc:

B = (z - 1)t + 2e

(4.17)

Duong kinh ngoai cua banh dai: da = d + 2ho trong do: ho' 't, e - x,em bang 4.21

(4.18)

Bdng 4.21. Cae thong so cua banh dai hlnh thang

~_B___
.
~ ~1.
t - ~
I + t l:'
c~r'i. . ~
~ . ::;J
Y> .'
Ki hieu <{J = 34° <{J = 36° <{J = 38° <(J = 40°
liel dien H ho I e
dai . d hi d hi d 01 d hi
0 10 2,5 12 8 63 ... 71 10 80 ... 100 10,1 112 '" 160 10,2 .. 180 10,3
A 12,5 3,3 15 10 90 ... 112 13,1 . 125 ... 160 13,3 180 ... 400 13,4 .. 450 13,5
B 16 4,2 19 12,5 125 ... 1liO 17 180 ... 224 17,2 250 ... 500 17,4 . .. 560 17,6
B 21 5,7 25,5 17 200 22,7 '224 ... 315 22,9. 355 ... 630 23,1 .. 710 23,3
YO 12,5 2,5 12 8 63 .... 80 10 - - > 80 10,2 - _.
YA 16 3 15 10 90 ... 112 12,8 - - >112 13,1 - -
YB 21 4 19 12,5 140 .r , 180 16,4 - - >180 16,7 - -
YB 24 5 26 17 224 ... 315 22 - - >315 22,4 - -
Chu thich : Duong kinh banh dai d, mm : 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250,280, 315,
355, 400, 450, 500, 560, 630, 710, 800, 900, 100O, 1120, 1250, 1400, 1600, 1800, 2000, 2240, 2500, 2800, 3150,
3550, 4000 . . . 4.2.4. tic DlNH Ll,J'C CANG BAN DAU vA Ll,J'C TAC Dl)NG LEN TRl,JC

Luc cang tren 1 dai diroc xac dinh theo cong thiic sau Fo = 780P1Kd/(vCaz) + Fv

(4.19)

63

trong do:

F v - I\iC cang do I\iC Ii tam sinh ra ; truong hop b(> truyen co kha nang tu d(>ng dieu . chlnh. luc cang, F v = 0 ; neu dinh kl dieu chinh luc cang thl

F = q v,2

v m

(4.20)

trong do: qm - khdi luong 1 met chieu dai dai, bang 4.22 .

Bdng 4.22. Kh6i Iuong m§t met chi~u dai dai qrn

K1 hieu tiet dien dai 0 A I B B YO YA
YB YB
qm' kg/m 0,061 0,105 0,178 0,300 0,069 0,118 0,196 0,363 v - van toc yang, m/s ;

P 1 - c_ong suat tren true banh dai chu dong, kW. L\iC tac dung len true

(4.21)

4.3. 1RUYEN DONG'DAI NHIEU CHEM

Dai nhidu chern (dai hlnh luoc - xem hlnh ve tren bang 4.23) gam nhieu doan nho hlnh cham phan bo doc theo mat trong cua dai va tiep xuc voi cac ranh chern cua banh dai. Lop sci (sci vitkozo, soi thuy tirrh ... ) la lop chiu tai chu yeu. Cung nhu dai hlnh thang, dai nhidu chem-ducc che tao thanh yang kin voi chidu d~i tieu chuan, Dai nhieu cham co the thay the cho tung dai ho{l~ ca b(> gam z dai hinh thang. Voi cung mot cong suat truyen, chieu rong cua dai nhidu cham nho han so vdi b(> dai hinh thang.Si:l dung dai nhieu chem phdi hop duoc uu diem ve d(> bam tot cua dai hlnh thang vdi uu diem lieri kh6i vadeo cua dai det, nho do co the dung banh dai nho vci ducng kinh be han va b(> truyen dai nhieu chem co the lam vise vdi tl so truyen Ion han (u ~ 15).

~ A

4.3.1. CHQN TIET DI~N DAI

Trong bang 4.23 gioi thieu cac thong so cua 3 loai tiet dian dai K, JI, M (duoc , dung a Lien XI) cu).

64

Bdng 4.23. Cac thong so cua dai nhieu chem (dai hlnh hroc)

K1 hieu Kich thuoc Chieu dai S6 cham dlmin Kh6i luong 1m chidu
ti~t dien ti~t dien, mm giol han, dai dai co 10 cham
mm qml(» kg/m
H h n~n cho mm
t dung phep
R 4,0 2,35 2,4 400-2000 2-36 '36 40 0,09
JI 9,5 4,85 4,8 1250-4000 4-20 50 80 0,45
M 16,7 10,35 9,5 2000-6000 2-20 50 180 1,60
Chu thich : 1. Chieu dai tlnb. to an l eua dai, mm : 400, (425), 450, (475), 500, (530), 560, (600), 630, (670), (710), (750), 800, (850), 900, (950), 1000, (1060), 1120, (1180), 1250, (1320), 1400, (1500), 1600, (1700), 1800, (1900), 2000, (2120), 2240, (2360), 2500, (265lJ),. 2800, (3000), 3150, (3350), (3750), 4000, (4250), 4500, (4750), 5000, (5300), 5600, (6000).

2. Chieu dai trong dtLu ngoac nen. it dung ;

3. Chieu dai tinli to[Ln la chieu dai qua lop trung hba, each lop ngoai mot hhoting biuig 0,5 (H-h). Chenh. lech. eua ch.ieu dai tinh. toan. va chieu dai ngoai la 6,3mm d6i uai dai K ; 15,lmm d6i voi dai JI ua 21,3mm d6i uoi dai M.

Chon loai ti~t dien nao la tuy thuoc vao cong suat hoac momen xoan can truyen.

Voi momen xoan tren banh chu de>ngT 1 < 40000Nmm co th~ dung dai ti~t dien R hoac JI.

, . , A ."..,,...... ~

4.3.2. XAC DINH CACTHONG SO CUA BQ TRUYEN

Duong kinh banh dai nho dl duoc xac dinh theo cong thuc sau 3

d1 = 3 Wr, mm

(4.22)

trong do; T 1 - momen xoan tr~n tr\lc banh dai chu de>ng, Nmm. Theo cong thuc (4.2) xac dinh duong kinh banh dai Ion d2. Cac tri s6 dl va d2 nen chon theo tieu chuan

vdi. sai I~ch ti s6 truy~n khong qua 3 - 4%. I .

Khoang each true a cung duoc xac 'dinh theo ibang 4.14 va thoa man di~u kien (4.14). Chieu dai dai xac dinh thea cong thuc (4.4) sau do quy tron theo tieu chuan (bang 4.23) r6i kiem nghism dai ve tu6i tho theo cong thiic (4.15), ,sau do tu chieu

dai dai tieu chuan xac dinh lai khoang each true a theo (4.6). .

Goc 6m tren banh dai nho tjnh theo (4.7) va phai thoa man dieu kien al ~ 120°,

5·TTTK HEDANIlONGCK T1·A

65

4.3.3. tic DINH s6 CHEM

S6 chem cua dai nhieu cham duoo tinh theo cong thuc. . z = 10P}Kd/([PolCaC)Cu)

(4 .. 23)

trong do:

p}- cong suat tren true banh dai chu d(>ng, kW ;

[Pol - cong suat cho phep, kW, xac dinh bang thuc nghiem ung vci dai co 10 chern, ti 86 truysn u = 1, goc om a} = 180°, chidu daidai bang 10, tai trong tlnh, cho trong hang 4.24 ;

Kd - h~ 86 tai trong dong, hang 4.7 ;

Ca - h~ 86 M den anh huang cua gee om tren banh dai nho, bang 4.15

C, - M 86 k~ denanh huang cua chieu dai dai, C1 phu thuec ti 86 chieu dai dai cua b(> truydn dang xet 1 va 'chieu dai dai 10 lay lam thl nghiem, tri 86 cua C) cho trong bang 4.25, trong do 10 tra bang 4.24 phu thuoc loai tiet di~n. dai.

Bdng 4.24. Cong suilt cho phep [Po] doi voi dai nhieu chem

Tiet dien dai Duong kinh V~n t6c dai, m/8
dl'mm
5 10 " 15 20 25 30
50 1,65 2,9 4,0 4,8 5,3 -
,
56 1,80 3,1 4,3 5,2 5,9 6,2
K 63 1,90 3,4 4,6 5,7 6,4 6,8
10 710mrn 71 2,00 3,6 4,9 6,0 6,9 7,4
= 80 2,05 5,2 7,3
3,7 6,4 7,9
90 2,15 3,9 5,4 6,7 7,7 8,4
100 2,20 4,0 5,6 6,9 8,0 8,7
80 3,9 6,4 7,9 8,3 - -
, 90 4,5 7,6 9,7 10,8 - -
JI 100 5,0 8,6 11,2 12,7 13,0 -
112 5,5 9,6 12,7 14,7 15,3 -
10 = 1600mm
125 5,9 10,4 13,9 16,3 17,4 17,0
140 6,3 11,0 15,0 17,8 19,2 19,0
160 6,7 12,0 16,2 19,4 2,,2 . 21,5
180 14,5 24,0 30,2 32,8 33,8 34,2
M 200 16,3 27,7 35,8 40,3 43,4 45,4
10 2240mm 224 18,0 31,3 41,2 r . 47,5 49,5 50,3
= 250 19,7 34,4 45,9 53,8 57,0 59,0
280 21,0 37,4 50,3 59,8 65,0 68,0 Cu - M s6 k~ den anh hudng cua ti 86 truysn, bang 4.17.

S6 cham nan la s6 chan va phai nam trong pham vi 86 cham nan dung va khong vuot qua $6 chem cho phep ghi trong bang ,4.23.

66

5·TTIK HEDANDONGCKT1·B

Bdng 4.25.' Tr] so cua h~ so C,

1/10 0,3 0,4 0,5 0,6 0,8 1 1,2 1,4 1,6 2,0 2,4
.
H~ s6 C, 0,8 0,85 0,89 0,91 0,96 1 1,03 1,06 1,08 1,12 1,15 D¢ khong song song cua cac true banh dai va' d¢ dich chuydn doc true cua banh dai anh huong xau d~n di~u ki~n lam vi~c cua dai nhieu chem. Vi v~y khi thi~t k~ can han ch~ d¢ kheng song song cua cac true kheng qua 20' va g6c dich chuydn cac

mat lam vi~c' cua banh dai kheng qua 15'. __,

Chieu r¢ngbanh dai B tlnh thea ceng thuc (4.17) ; duong klnh ngoai cua banh dai da xac dinh thea cong thuc (4.24) va bang 4.26

(4.24)

Bdng 4.26. Cac thOng so cua banh dai nhieu chem

Ki hieu tic~t Kich thuoc, mm Khoang dlJdng
dien dai kinh .banh dai
dmin, <;1max'
.h ht e ri I'2max mm
mm
K 2,15 ... 2,53 3,3 2,4 ± 0,02 3,5 0,3 0,2 2,0 40 500
JI 4,68 ... 5,06 6,6 4,8 ± 0,03 5,5 ·0,5 0,4. 4,8 80 800
M 10,20 ... 10,58 13,05 9,5 ± 0,04 10,0 0,8 0,6 " 7,0 100 1000 cno thich : 1. Duong klnh bdnh dai d, mm : 25, 40, 45, 50, 56, 63, 71, 80, 90, 100, 112, 125, 140, 160, 180, 200, 224, 250, 280, 315, 355, 400, 450, 500, 560, 630, 710, 800, 900, 1000.

2. Truong hop th~t can thiet, e6 tM Iffy duong klnh nho nhti: ella banb dai d6i v6i dai tiet di~n K bang 25mm.

4.3.4. tic, D1NH LVC CANG BAN DAU vA LVC TAC Dl,JNG LtN TRl,JC

Luc cling dai vei z cham duoc tlnh thea c~ng ·thuc Fo. = 780PIKd/(vCa) + Fy

(4.25)

trong d6:

F v - luc cang do luc -Ii tam sinh ra ; truong hop luc cling cua b9truy~n duoc di~u chinh tt,t d¢ng F v = 0, n~u dinh . kl di~u chlnh luc cling thi

r, = 0,1 qml0 zv2

(4.26)

67

a day Qm10 - kh6i luong 1 met dai co 10 chem, kg/m, bang 4.23 v - van t6c yang, m/s ;

PI - cong suat tran true banh dai chu dong, kW. Luc tac dung len true

F r = 2F oSiri(al/2)

(4.27)

4.4. 1RUvEN DONG DAI RANG

Dai rang la loai dai det duoc che' tao thanh yang kin, co rang a mat trong. Khi vao tiep xuc -voi banh dai, cac rang cua dai sEl an khop voi cac rang tren banh dai. Do truysn luc bang an khop, truyen dong dai rang co nhung uu diem : Khong co truot, ti s6 truydn Ion (u ~ 12, dCli khi u « 20), hieu suat cao, khong can luc cang ban dau Ion, luc tac dung len true va lend nho. Dai rang duoe che tao tti cao su tron vdi nhua nairit hoac duoc due tti cao su poliuretan (CKY-7). Lop chiu 'tai chu yeu la day thep, sci th uy tinh hoac sci poliamit.

Duong kinh day thep bang 0,3 - 0,4mm (d6i voi dai co modun m = 2 ; 3 va 4mm) va bang 0,65 - 0,8mm (d6i voi m = 4 ; 5.; 7 va 10mm) thuong dung loai dai rang bang cao su nhan tao co c6t la day kim loai, Nho lop c6t cung va M'n rna buoc cua dai khong bi thay dOi. De nang cao d() Mn man cua rang nguoi ta phu th~m lop vai nilong.

Modun la thong s6 co ban cua dai tang. Modun m va cac thong s6 khac cua dai rang cho trong bang 4.27

Bdng 4.27. Cac thong so' cua dai : rAng

,
I P I
I l~
~~r=~
_ ~'1-'!. - _-. _-
-1l
W--l ~ '(
Modun Budc dai Chieu Chi~ Chieu Khoang each tit G6c profin Ban kinh g6c luon
cua dai p, mm day rang cao rang day dai day rang den rang y, 0 cua rllng
11)., mm nho nhlh h, mm H, mm duong trung
S, mm binh cua ldp Rl R2
chiu tai ~, mm
1,0 3,14 1,0 0,8 1,6 0,4 50 0,2 0,2
1,5 4,71 1,5 1,2 2,2 0,4 50 0,3 0,3
2,0 6,28 1,8 1,5 3,0 0,6 50 0,4 0,4
3 9,42 3,2 2,0 4.0 0,6 40 0,5 0,5
4 12,57 4,4 2,5 5,0 0,8 40 1,0 , 1,0
5 15,71 5,0 3,5 6,5 0,8 40 1,2 '1,2
7 21,99 8,0 6,0 11,0 0,8 40 1,5 1,2
.10 31,42 12,0 9,0 15,0 0,8 40 2,0 1,5 Chi tieu chu yeu ve kha nang lam vi~ccua truyen d¢ng dai rang' la d¢ Mn cua rang dai. No phu thuoc truce het vao dq Mn cua cao su va d¢ bam cua cao su vao c6t, d6ng thoi phu thuoc vao cac dac trung .hlnh h9C cua rang dai va banh dai,

68

4.4.1. tic DJNH M()DUN vA CHIEU RONG DAI

MOd un duge xac dinh thea eOng thuc 3

m = 35. vP/nl

(4.28)

trong do

PI -~Ong suat tr~n banh dai chu d~ng, kW ;

ni - s6 yang quay cua banh dai chu d~ng, vg/ph

Tr] s6 cua m tlnh duge phai l§:y thea ti~u chuan " bang 4.27 . . Chidu' r~ng, dai b

b = tpdm

(4.29)

trong do : tp d = 6 ... 9 la M s6 chidu rong dai, chon gia tr] nho khi l§:y mOdun ti~u chuan U1n hon m tlnh to an va l§:y gia tr] Ibn trong truong hop nguoc lai.

Chidu r~ng b phai l§:y theo ti~u chuan trong bang 4.28

Bdng 4.28. Chieu rOng dai rang' b

MOdun
cua dai ChMu r¢ng dai rang b, mm
m, mm
1 3; 4; 5; 8; 10; 12,5
1,5 3 ; 4 ; 5 ; 8 ; 10 ; 12,5 ; 16 ; 20
2 5 ; 8 ; 10 ; 12,5 ; 16 ; 20
3 12,5 ; 16 ; 20 ; 25 ; 32; 40 ; 50
4 20 ; 25 ; 32; 40 ; 50 ; 63 ; 80 ; 100
5 I 25 ; 32 ; 40 ; 50 ; 63 ; 80 ; 100
/
7 40 ; 50 ; 63 ; 80 ; 100 ; 125
10 50 ;63; 80; 100; 125; 160; 200 4.4.2. xAC DJNH cAC THONG 86 CVA BO TRUYEN

86 rl1ng Zl cua banh dai nhO du<;1e chen theo bang 4.29 nham dam bao tudith9 cho dai. 86 rang cua banh dai U1n

Z2 = uZI trong deS : u = n/n2 = z2/zl ;

Khodng each. true a duoc chon theo di~u ki~n

vai

amin Ei a Ei' amax

amin = 0,5m(zl + z2) + 2m ; amax = 2m (zi + z2)

86 rl1ng dai zd

2a . zi + z~ = -p + 2

(4.30)

69

Bang 4.29. S6 rAng oua banh dai rAng nho Zt

MOdun 86 vong quay zl khong nho MMun 86 vong quay zl khong nho
cua dai banh dai nho hon cua dai banh dai nho hon
m, mm n, vg/ph m, mm n, vg/ph
2 500 : .. 3000 12 5 500 16
3500 ... 4500 14 1000 ... 1500 18
5000 ... 6800 16 2000 ... 3000 20
7000 ... 7500 18 3500 ... 4000 22
3 500 ... 1000 12 6 500 20
1500 ... 2000 1.4 1000 22
2500 ... 3500 16 1500 24
4000 ... 5000 18 2000 26
4 I 500 12* ; 14 7 500 20
1000 14* ; 16 1000 22
1500 ... 2000 16* ; 18 1500 24
2500 ... 3500 18* ; 20 2000 26 ... 28
Chu thich : * l)6i uoi dai dung day kim loai. trong do:

p - bucc dai, mm, xem bang 4.27 ;

Tri 86 zd tinh duoc can lam tron d~n gia tri gan nhat cho trong bang 4.30 va tu zd da chon va modun m xac dinh chidu dai dai ld (bang 4.30)

Bang 4.30. Chieu dai dai rAng ld,mm

•

86 rang Modun m, mm
dai zd 2 3 4 5 7, 10
32 201 - - - - -
36 226,1 339,1 - - - -
40 251,2 376,8 502,4 - - -
45 282,6 423,9 565,2 706,5 - -
50 314 471 628 785 989,1 -
56 351,7 527,5 703,4 879,2 1099 1570
63 395,6 593,5 791,3 989,1 1230,9 1758,4
71 445,9 668,8 891,8 1114,7 1384,7 1978,2
80 502,4 753,6 1004,8 1256 1560,6 2229,4
90 565,2 847,8 1130,4 1413 1758,4 2512
100 628 942 1256 1570 1978,2 2826
112 703,4 1055 1406,7 1758,4 2198 3140
125 785 1177,5 1570 1962,5 2461,8 -
140 1318,8 • 1758,4 2198 2747,5
- -
160 - 1507,2 2009,6 - - - 70

Tit Id thea cong thiic (4.6)xae dinh lai khoang each true a, trong do.

A. = Id - p(z , + z2)/2 y4 I!:. = m(z2 - zl)/2.

Duong kinh yang ehia cua cac banh dai: d1 = mZ1 ; dz' =. mZ2 Duong klnh· ngoai cua ba~h dai:

d = mZ1 - 2~ . d = mZ2 - 2~

al ' ~

trong do:~ - khoang each tit day rang d~n ducng trung blnh cua lop chiu tai, xem bang 4.27, S6 rang d6ng thai An khop tren banh dai nho .

Zo = zla 1/3600

trong do: a1 - goc om tren banh dai nho

a1 = 1800 - [m(z2 :- zl)/a]57,3°

(4.31)

(4.32)

Nen dung s6 dai d6ng thai an khop tren banh dai nho Zo .~ 6, ~~u Zo < 6 co th~. tang them khoan&" each true,

Cac thong s6 chu y~u cua banh dai eho trong bang 4.32.

,4.4.3. KIEM NGHI:¢M DAI vE Ll)'C VONG RIENG

Luc yang riang tren dai phai thoa man diEiu ki~n: q = FtKdlb + qm~2 .... [q]

(4.33)

trong do:

Ft - luc yang, N, xac dinh theo cong thiic (4 .. 9) ; qm - kh6i luong 1 met dai co chieu rong 1mm, tr] 86 cua qm cho trong bang 4.31 ; Kd - M s6 tai trong d¢ng, bang 4.7 ; Y - Y~n t6e Yang, m/s ;

[q] = [qo]CzCu (4.34)

voi [qo] - luc yang rieng cho phep, N/mm, diroc xac dinh bang thuc nghiem ung yoi dai co tl s6 truyEin u ~ 1, s6 banh dai la 2 va s6 rang dai d6ng thai an khep tran banh dai nho Zo ~ 6, tri s6 cua [qo] cho trong bang 4.31.

Bang 4.31. Tr] s6 kh6i h.tQng mOt met dai q~ va 111c vong rieng cho phep [qo]

, ."

MMun In, mm
qm' [qo]
2 3 4 5 7 10
'.
qm' kg/(m, mm) ·0,0032 '. 0,004 0,005 0,0075 0,009 0,011
[qo], N/mm 5 10 15/25(*) 35 45 60
Chu thich : (*) [qo] = 15,N/mm khi duang kinh ddy bang 0, 35mm ,
va [qo] = 25 Nlmm khi dubng kinh qdy bli.ngO,65mm Gz - M s6 kg' d~n anh huang cua s6 ra~g d6ng thai An khop, xac dinh theo bang sau :

z.,. I ~ 5 4

Cz... 0,8 0,6

71

1-0,8

Cu - M s6 ke den anh huong cua truydn dOng tang t6c :

0,3 va nho hon

1,0

0,8

0,8-0,6

0,95

0,6-0,4

0,4-0,3

0,9

0,85·

4.4.4. tic DlNH r.trc CANG BAN Dlu VA trrc TAC Dl,JNG LEN TR\JC

KM.c voi cac truydn dl?ng dai det, dai thang va dai nhisu chsm can phai mac dai lenbanh dai voi luc cang ban dau du Ion de tao ra luc rna sat can thiet, trong truyen dQng dai rang, luc cang ban dau chi nham khac phuc khe hd khi an khop va dam bao cho dai tiep xuc t6t voi banh dai. N 6 chi can len hen luc cang do luc li tam sinh ra :

Fo = 0,1 -:- 1,3)Fy = 0,1 -:- 1,3)qmbv2 (4.35)

Luc tac dung len true (khi van t6c khong Ion v < 20 m/s) co the tinh thea cong thuc

F r = 0,0 -i- 1,2)Ft (4.36)

Bdng. 4.32. Cac thong' so eua banh dai ra.ng

B

'I'hong' s6

Ceng thuc tinh

Kf hieu

Kf Modun m, mm
Kfch thuoc cua pr6fin ranh hieu
, . 1 1,5 2 3 4 5 7 10
ChiEiu reng nho nMt cua ranh, mm s 1,0 1,5, 1,8 3,2 4,0 4,8 7,5 11,5
Chieu sau ranh, mm h 1,3 1,8 2,2 3,0 4,0 5,.0 8,5 12,5
Gee profin ranh, dO y 50 50 50 c 40 40 40 \ 40 40
Ban klnh gee luon, mm r1 0,3 0,4 0,5 0,7 1,0 1,5 2,5 3,0
r2 0,3 0,4 0,5' 1,0 1,3 2,0 3,0 3,5
72 Modun an khop, mm 86 rang

Duong kfnh dinh rang, mm Duong klnh day rang, mm Chieu cao rang, mm

Duong kinh yang chia, mm Chieu dai rang, mm

m =. pin

da1(2) = mZ1(2) - 2<5

df1(2) ~ ~a~:~~ 1,8m

d1(2) = mZ1(2)

B = b + m voi b - ChlEiU rOng dai (xem 'bang 4.27)

4.5. THt nu

Thl du 1 : Tfnh truyen d¢ng dai hlnh thang thucng trong M th6ng d~n d¢ng tit d¢ng eel d6t trong den bang dai vci cac s6 li~u sau : P 1 = 7,5kW ; n1 = 1240 vg/ph, u = 3,5. Dai duoc vdjnh kl dieu' chinh luc cang, Mong muon co ket cau nho gon.

Guii

1. Theo hinh4.1 chon tiet dien dai B ;

2. Theo bang 4.13 chon duong kinhbanh ,dai nho d1 = 160mm. V~n t6e dai v = nd1n1/60000 =n.160.1240/60000 = 10,38 m/s. nho hen van t6e eho phep v max = 25 m/s.

Theo cong thiic (4.2), voi E = 0,02, duong kinh banh dai Ion dz = ud.I l - E) = 3,5.160(1 - 0,02) = 548mm

Theo bang 4.26 chon ducng kinh tieu chuan dz = 560mm.

Nhu v~y ti s6 truyen thuc te ut = dz/[d1 (1 - E)] = 560/[160(1 - 0,2)] = 3,57 va Llu = (ut - u)/u = [(3,57 - 3,5)/3,5]100% = 2,0% < 4%.

- Theo bang 4.14 chon so b¢ khoang each true a = dz = 560mm, theo cong thuc (4.4) chidu idai dai

I = 2a + 0,5n(d1 + dz) + (dz - d1)z/(4a)

= 2.560 + 0,5.3,14(160 + 560) + (56e - 160)z/(4.560) = 2322mm Theo bang 4.13 chon chidu dai dai tiau chuan I == 2240mm

- Nghism s6 yang chay cua dai trong 1 giay, theo (4.15), i = v/l 4,6/s < 10/s.

10,38/2,24

- 'I'Inh khoang each true a thea chidu dai tieu chuan I = 2240mm :

Theo (4.6), a = (A. + ~A.z - 8Llz)/4, voi A.= 2240 - 0,5.3,14(160 + 560) = 1109,6,; Ll = (dz - d1)/2 = (560 - 160)/2 = 200, <}.O do a = 516mrn.

- Theo (4.7) gee om a1 = 180 - 57(dz - d1)/a = 180 - 57(560 - 160)/516 = 135° > amin = 120°.

3. Xac dinh s6 dai z : Theo cong thuc (4.16)

z = PIKd/([Po]CaCICuCz) - Theo bang 4.7, Kd = 1,25 ;

- vet a1 = 135°, Ca = 0,88 (bang 4.15)

- Voi lilo == 2240/2240 = 1, C1 = 1 (bang 4.16)

- Theo bang 4.17, voi u = 3,9, Cu = 1,14 ;

- Theo bang 4.19, [Pol = 2,71kW (v = 10,38 tnle, d1

'- p]/[Pol = 7,5/2,71 :::::: 2,76 do do C, =.0,93

160mm)

Do do

z = 7,5.1,25/(2,71.0,88.1.1,14.0,93) = 3,7

Lliy z = 4 dai.

- Chieu reng banh dai, theo (4.17) va bang 4.21, B = (z- l)t +2,e = (4 - 1).19 + 2.12,5 = 82mm.

- Duong kinh ngoai cua banh dai da == d + 2ho = 160 + 2.4,2 == 168,4mm.

73

4. Xac dinh lire cang ban d~u va luc tac dung len true - Theo (4.19), Fo =: 7'80P1Kd/(vCaz) + Fy

trong d6 F = q v2 (dinh kl di~u chinh luc cang), v(ji qm = 0,178 kg/~ (bang 4.22),

Fy = ° 178~1O 38P = 19,2N, do d6 .

Fo = 780.7,5.1,25/(10,38.0,88.4) + 19,2 =.220N - Theo (4.21) hrc tac dung len true

F r = 2Fozsin(a1/2) =2.220.4sin(1350/2) = 1629N

Thi du 2 : Dung s6 lieu trong thl du 1 d~ tfnh truyen dong dai thang hep va dai nhidu chem,

Guii : Trinh tu tinh toan nhu dB. tien hanh a thi du 1. Ket qua tinh toan nhu sau

Thong s6

Tiet dien dai

Duong kinh banh dai nho V~n t6c dai

Duong kinh banh dai Ion Tri s6 tieu chuan cua d2 Ti s6 truyen thuc t~

Sai lech ti s6 truyen Khoang each true so bo Chieu dai tinh toan Chteu dai tieu chuan

S6 yang chay cua dai Khoang each true chinh xac Goc om tren banh dai nho

Cac he s6

Cong su~t cho phep He s6

S6.dai (chern) can thit!t S6 dai (chern) chon Chieu rong banh dai

Duong kinh ngoai banh dai

Luc ding ban dllu (d6i Ydi

dai thang la luc.cang 1 dai) Luc tac dung len true

74

Ki hieu Cong thuc tinh 'hoac bang Dai thang hep Dai nhieu chern
- - YO JI
di, mm b.4.13 ; ct 4.22 140 125
.7ldlnt
v, rn/s y =-- 9,08 8,11
60000
'd2, mm ct.4.2 480 428
b.4.21 ; b.4.26 500 450
.
ur 3,64 3,67
~ 4% 2,6%
,
lis, mm b.4.14 500 450
It, mm ct.4.4 2070 1860
I, mm b.4.13 ; 4.23 2000 1800
i ct.4.15 '4,1 lis 4,5 lis
a, mm ct.4.6 462 417
aI, 0 ct.4.7 141 135
Kd b.4.7 1,25 1,25
Ca b.4.15 0,89 0,88
Ce b.4.16 ; 4.25 1,07 1,02
Cu b. 4.17 1,14 1,14
[Pol b.4.20 ; 4.24 4,91kW 8,05kW
Cz b.4.18 0,95 -
z ct.4.16 ; ct.4.23 2,27 11,6
z 2 12
B, mm ct.4.17 40 62
dar, mm ct.4.18 ; ct.5.24 145 120,2
da2, mm 505 445,2 •
-
Fo, N ct 4.19, 4.20 ; ct 4.25, 4.26 304 1060
F".N ct 4.21 ; ct 4.27 1719 1958 Thl du 3 : 'I'inh truysn dQng .dai det vl1i cac s6 li~u nhu thi du 1. BQ truydn dat nam ngang. Sa sanh k~t qua tinh vbi cac k~tqua a hai thi du truce.

Gidi :

1. Chon dai vai cao su

2. Xac dinh cac thOtib s6 cua bQ truyen

• 3' 3.-===-=-=

- Thea (4.1), dl = (5,2 ... 6,4). lff\ = (5,2 ... 6,4). V57262 = 200 ... 247mm.

J

Chon dl ti~u chuan dl = 200mm, trong do TI = 9,55.106 PI/n,l = 9,55.106 7;5/1240 .

= 57262Nmm.

- V~n toc v = ndlnl/60000 = n.200.1240/60000 = 12,97 m/s < vmax'

- Duong kinh banh dai Ibn d2 =:' udl(1 - E) = 3,5.200(1 - 0,01) = 693mm. La:y trj

s6 tieu chuan d2 = 710mm (bang 20.15).

- Ti s6 truysn thuc t~ 'ut = d2/[dl(1 - E)) = 710/[200(1 - P,Ol)] = 3,55

Sai I~ch ti so truydn ~u = (u, - u)/u = [(3,58 - 3,5)/3,5]100% = 2,3% < 4%.

- Thea (4.3), as = (1,5 ..;- 2)(dl + d2) = (1,5 ... 2)(200 + 710) = 1365 ... 1820, Ia:y as = 1400mm.

- Thea (4.4), I = 2.1400 + 0,5n(200 + 710) + (710 - 200)2/(4.1400) = 4328mm

Cong them tu 100 d~il 400mm tuy thea each n6i dai.

- So yang chay cua rdai i = vII =, 12,97/4,328 = 3 1/s < imax = 3 ... 5 1/s

- Thea (4.7), al = 180 - 57(710 - 200)/1400 = 159° :> amin ::: 150°.

3. Xac dinh ti~t dien dai va chidu r¢ng banh dai

- Thea (4.9), F, = 1000 PI/v = 1000.7,5/12,97 = 578,~N

- Thea bang 4.8 tl s6 (~/dl)max nan dung Ie. 1/40 (dai vai cao su), do do ~ = dl/40

= 200/40 = 5mm, thea bang 4 . .1 dung loai dai B-800 khong co lep lot, tri s6 ~ tieu chuan la ~ = 5mm (voi s6 lop la 4).

- Ung suat co Ich cha phep, thea (4.10)

[O'F] = [O'F]O'CaCyCO = 2,25.0,94.0,97.1 = 2,05MPa ;

trang do vci b¢ truy~nd~t nam ngang, di~u chinh dinh kl luc cang, chon 0'0 = 1,8MPa, thea bang 4,9, kl = 2,5, k2 = 10, do do [O'F]O = 2,5 - 10.5/200 = 2,25 MPa, Ca = 0,94 (bang 4.10) ; c, = 0,97 (bang 4.11) ; Co = 1 (bang 4.12)

- Thea cong thuc (4.8), b = FtKdI([O'Fl~) = 578.1,25/(2,05.5) = 70,5mm, trang do Kd = 1,25 (bang 4.7) ; thea bang 4.1, My tri s6 tieu chuari-b = 71mm. Chieu rQng banh dai B = 80mm (bang 20.16).

75,

4. Xac dinh luc cang ban d~u va luc tac dung l~n true

- Theo (4.12), Fo = 6"obO" = 1,8.71.5 = 639N ;

- Theo (4.13), Fr = 2Fosin(al/2) = 2.639sin(159°/2) = 1256N.

5. So sanh k€t qua tlnh toan cac loai dai (PI = 7,5kW, nl = 1240 vg/ph, u = 3,5)

TMng s6 Dai det Dai thang Dai thang Dai nhidu
h~p cham
Duong klnh banh dai nho dl' mm 200 160 140 125
Duong kinh banh dai Ion d2, mm 710 560 500 450
.... -
Chieu rong banh dai B, mm 80 82 40 62
Chieu dai dai 1, mm 4328 2240 2000 1800
S6 dai (chem) z - 4 2 12
Ti€t dien dai b x 0" (mm2) 71 x 5 - - -
Luc tac dung len true F/N) 200 1256 1629 1719 1958
'- Thea yeu c~u gon nhe, co the' chon dai thang hep hoac dai nhieu chem de dung.

5. TRUYEN DQNG XICH

Truyen dong xlch thuoc loai truyen dl)ng bang I1n khop gran ti€p, duoc dung de truysn dong giua cac true xa nhau. Co the dung truyen dong xich de giam t6c hoac tang t6c. So veri truyen d'(mg dai, kha nang tai va hi~u suat ctia truyen dl)ng xich cao hon, cung met luc co the truyen chuydn dl)ng va cong suat cho n~ieu true, Tuy nhisn truyen dl)ng xich doi hoi ch~.t~o va cham soc phac tap, lam vi~c co va d~p, chong mon nhat la khi Mi tron khong t6t va mol truong lam viec nhidu bui.

(Trong thuc t~ thuong dung truydn dl)ng xich de truydn cong suat dudi 100kW, van t6c toi 15 m/s. Tudi tho ctia truydn dl)ng xich trong cac may tlnh tai vao khoang 3000 - 5000 gio.

Bl) truydn xich lam vi~c co the xuat. hien cac danghong sau day : mon ban Ie va rang dla, con Ian bi r6 hoac vO,cac ma xich bi dut vi moi, trong do mon ban Ie nguy hiern hen ca va thucng la nguyen nhan chti y€u ,lam mat kha nang lam vi~c ctia bl) truyen xlch. Vi vay chi tieu tinh toan co ban ctia bl) truyen xfch la tlnh ve mon, xuat ph at tu dieu j:{i~n ap suat sinh ra trong iban Ie khong dUQC vuot qua met gia tr] cho phep.

76

Thiet ke truyen dOng xich bao g6m cac b110c - Chon loai xich.

Chon s6 rang dla xich, xac dinh b110c xich theo chi tieu ve dO ben man va xac dinh cac thong s6 khac cua xich va be> truydn.

Ki~m tra xich ve dO ben (d6i vdi xich bi qua taO.

- Thiet ke ket cau dla xich va xac dinh luc tac dung len true,

5.1. CHON LOA-I XICH

Co 3 loai xich : xich 6ng, xich con Ian va xich rang. Cac kich th 110C co ban cua xich 6ng cho trong bang 5.1, xich con Ian - bang 5.2 va xich rang - bang 5.3, trong do b110c xich p la thong s6 hlnh hoc quan trong rnhat, tai trong pha h~mg Q Ia d~c trung co ban ve dO ben.

r

Hinh 5.1. Cau tao ella xieh 6ng

•

Hinh 5.2. Cau tao ella xich eon IAn

Xlch ong (hlnh 5'.1) don gian, gia thanh ha va kh6i 111Qng giam vi khong dung con Ian, nhung cung vi the ma ban Ie man nhanh. Vi v~y chl dung xich 6ng d6i voi cac bO truydn khong quan trong mat khac yeu cau kh6i 111Qng nho.

Xich ong - con Ian goi tlit .la xich 'con Ian (hlnh 5.2), ve ket cau gi6ng nhu xich 6ng, chi khac phia ngoai 6ng lap them con Ian,. nho do co th~ thay the rna sat truot gif1a 6ng va rang dla (0 xich 6ng) bang rna satIan giira con Ian va rang dia (0 xich con Ian). Ket qua la de> ben man cua xich con Ian cao hen xlch6ng, che tao no khong phuc tap bang xlchrang, do do xich con Ian d11QC dung kha rong rai.

77

Being 5.1. Cao thong so cua xleh ong

Buoc xich Kich th uoc xich 6ng, mm Tai trong Kh6i luong
p, mm B, khong do dl I h, khong b, khong pha hong 1 met xich
nhO han Ion han Ion han Q, kN ql' kg
9,525 7,60 3,59 5 - 8,8 18,5 11 0,5
9,525 9,52 4,45 6 - 9,85 21,2 12 0,65.
9,525 5,20 4,45 6 10,75 9,85 27,5 18 1,0 Being 5.2. Cae thong so cua xleh eon IAn

Buoc Kich thucc, mm Tai trong Kh6i hrong
xich p, B, khong pha hong 1 met xich
mm do dl I h, khcng b, kheng Q, kN ql' kg
nhO han Ion hen ldn han
Xich con Ian 1 day
8 3,0 2,31 5,0 - 7,5 12 4,6 0,2
9,525 5,72 3,28 6,35 - 8,5 17 9,1 0,45
12,7 2,4 3,66 7,75 - 10,0 8,7 9,0 0,30
12,7 3,3 3,66 7,75 - 10,0 12 9,0 .0,35
12,7 5,4 4,45 8,51 - 11,8 19 18,2 0,65
12,7 7,75 , 4,45 8,51 - 11,8 21 18,2 0,75
15,875 6,48 5,08 10,16 - 14,8 20 22,7 0,8
15,875 9,65 5,08 10,16 - 14,8 24 22,7 1,0
19,05 12,7 5,96 11,91 - 18,2 33 31,8 1,9 ,
25,4 15,88 7,95 15,88 - 24,2 38 56,7 2,6
31,75 19,05 9,55 19,05 - 30,2 46 88,5 3,8
38,1 25,4 11,1 22,23 - 36,2 58 127,0 5,5
44,45 25,4 12,70 25,70 - 42,4 62 172,4 7,5
50,8 31,75 14,29 28,58 - 48,3 72 226,8 9,7
63,5 38,10 19,84 39,68 - 60,4 89 353,8 16,0
Xlch con Ian 2 day
12,7 7,75 4,45 8,51 13,92 11,8 35 31,8 1,4
15,875 9,65 5,08 10,16 16,59 14,8 41 4(5,4 1,9
19,05 12,70 5,88 11,91 25,50 18,2 54 72,0 3,5 .
25,4 15,88 7,95 15,88 29,29 24,2 68, 113,4 5,0
31,75 ' 19,05 9:55 19,05 35,76 30,2 82 177,0 7,3
38,1 25,4 11,12 22,23 45,44 36,2 104 254,0 11,0
44,45 25,4 12,72 25,40 48,87 42,4 110 344,8 14,4
50,8 31,75 14,29 28,58 58,55 48,3 130 ·453,6 19,1
Xich con Ian 3 day
12,7 7,75 4,45 8,51 13,92 11,8 50 45,4 2,0
15,875 9,65 5,08 10,61' 16,59 14,8; 57 68,1 2,8
19,05 12,70 5,88 11,91 25,50 18,2 86 108,0 5,8
25,4 15,88' 7,95 15,08 29,29 24,2 98 170,1 7,5
31,75 19,05 9,55 19,05 35,76 30,2 120 265,5 11,0
38,1 25,4 11,12 22,23 45,44 36,2 150 381,0 16,5
44,45 . 25,4 12,72 25,40 48,87 42,4 160 517,2 21,7
50,8 31,75 14,29 28,58 58,55 48,3 190 680,4 28,3' 78

1::11,

Hlnh 5.3. Dlu tao cua xich rang

Bang 5.3. Cac thong 86 cua xich rAng

No dung thich hop khi van t6c lam vi~c duoi 10 den 15 m/s. Nen uu ti~n dung xich mot day, nhung CJ cac bO truydn quay nhanh, tiii trong Ion neu dung xich 2, 3 hoac 4 day se lam giam duoc buoc xich, giam t:ii trong dong va kich thucc khu6n kh6 cua bO truyen.

Xleh ~ rAng (hlnh 5.3) co uu dit~m kha nang t:ii Ion, lam vi~c ~m, nhung che tao phuc tap va gia thanh d:it hen xich con lari, do V?y chi nen dung xich rang khi van t6c xich tren 10 den 15 m/s.

Buoc xich Kich thuoc xich rang, mm Tai trong Khoi II1<:Jng
p, mm t, pha hong 1m xieh
b bi S B I Q, kN q, kg
,
22,5 28,S 26 1,3
28,S 34,S 31 1,6
34,S 40,S 36 2,0
12,7 13,4 7 1,5 40,S 46,5 42 2,3
46,S 52,5 49 2,7
52,5 58,S 56 3,0
30 39 41 2,2
38 46 50 2,7
46 54 ~8 , 3,3
15,875 16,7 8,7 ' 2,0 54 62 69 3,9
I 62 70 86 4,4
70 78 91 5,0
45 54 74 3,9
57 66 89 '4,9
19,05 20,1 10,5 3,0 69 78 105 5,9
81 90 124 7,0
93 102 143 8,0
57 65 116 8,4
26,7 75 84 132 10,8
25,4 13,35 3,0 93 102 164· 13,2
104 120 196 15,4
75 85 166 14,35
93 103 206 16,55
31,75 33,4 16,7 3,0 , 111 • 121 . 246 18,8
129 139 286 21,0 79

5.2. xAc DlNH cAc THONG so CVA XiCH vA BQ TRUYEN XiCH

5.2.1. CHON s6RANG DiA xicu

So rang dla xich cang It, dia bi dqng quay cang kh6ng deu,. dqng nang va d~p cang Ion va xich mon cang nhanh. Vi v~y khi thiet ke can dam ba.o cho so rang nho nhat cua dla xich Ion hen zmin (zmin = 17 - 19 doi vdi xich con Ian v~n toc trung blnh, zmin = 13 - 15 khi van toc thap ; doi vci xich rang zmin bang 1,2 + 1,3 Ian cac gia tri tren), Co the dua vfloti so truyen u de chon zl thea bang 5.4 hoac theo cong thuc zl = 29 - 2u ~ 19 va nan quy tron theo so Ie.

Bang 5.4

Loai xich So rang zl khi ti so truyen u
1...2 2 ... 3 3 .. .4 4 ... 5 5 ... 6 6
- Xich ong va 31 ... 27 27 ... 25 25 ." 23 23 ... 21 21 .. . 17 17 ... 15
xich con Ian
- Xlch rang 35 ... 32 32 ... 30 30 ... 27 27 ... 23 23 .. . 19 19 ... 17 Tit so rang dla nho zl tlnh ra so rang dia Ion z2!

(5.1)

Zmax duoc xac dinh tit dieuki~n han che de? tang buoc xich do ban Ie bi mon sau mot thai gian lam vi~c:

zmax = 120 doi vdi xich eng va xich ~on Ian ; zmax = 140 doi voi xich rang.

5.2.2. tic DINH BUOC xicn P

1. Buoc xieh cua xlch ong va xlch con IAn

Buoc xich p duoc xac dinh tit chi tieu ve de? ben mon cua ban Ie. Muon v~y ap suatpo tran mat tua ban Ie phai thoa man dieu ki~n

Po = F/A ~ [pol (5.2)

Trong do F, - luc vong ; A - dien tlch mat tua ban Ie (dien tlch chieu).

Xuat phat tit dieu kien (5.2) nguoi ta tien hanh . thi nghiem de xac dinh ap suat cho phep [pol hoac cong suat cho phep [P] va nhu v~y co the xac dinh buoc xich theo [Pol hoac theo [Pl.

a) Tren bang 5.5 trinh bay cac gia tri cua c6ng suat cho phep [P] xac dinh bang thuc nghiem ung vdi cac buoc xich tieu chuan cua be> truyen xich co so rang dia nho zOl = 25, s6 vong quay dla nho nOl = 50 ; 200 ; 400 ; 600, 800 j 1000 ; 1200 va 1600 vg/ph, lam viec trong dieu kien : be? truyen di'j.t nam ngang, co khoang each true a = (30 V'O 50)p, co the dieu chinh duoc lljccang xich, chiu tai trong tlnh, lam viec 1 ca va duoc boi tron bang phuong phap nho giot.

80

Khi thi~t k~, can Cll vao cOng 8Ud:t can truy~n ,P, di~u ki~n lam vi~c cua bO truy~n . c4n thi~t k~ vA dua vao cOng 8Ud:t cho phep [P] 8a xac dinh ducc buec xlch.

Bdng 5.5~ GOng su«t cho phep [P] c.ua xlch con IAn

Buoc DUCJng ChMu COng 8Ud:t cho phep [P], kW, khi 86 Yang quay dla nM
xlch klnh dAi nOl' vg/ph
p, mm ch6t 6ng
dc' mm B, mm 50 200 400 600 800 lOOO 1200 1600
.
12,7 3,66 5,80 0,19 0,68 1,23 1,68 2,06 2,42 2,72 3,20
12,1 4,45 8,90 0,35 1,27 2,29 3,13 3,86 4,52 5,06 5,95
12,7 4,45 11,30 0,45 1,61 2,91 3,98 4,90. 5,74 6,43 7,55
15,875 5,08 10,11 0,57 2,06 3,72 5,08 6,26 7,34 8,22 9,65
15,875 5,08 13,28 0,75 2,70 4,88 6,67 8,22 9,63 10,8 12,7
19,05 5,96 17,75 1,41 4,80 8,38 11,4 13,5 15,3 16,9 19,3
25,4 7,95 22,61 3,20 11,0 19,0 25,7 30,7 34,7 38,3 43,8
31,75 9,55 27,46 5,83 19,3 32,0 42,0 49,3 54,9 60,0 -
38,1 11,12 35,46 10,5 34,8 57,7 75,7 88,9 99,2 10.8 -
44,45 12,72 37,19 14,7 43,7 70,6 88,3 101 - - -
50,8 14,29 45,21 22,9 68,1 110 138 157 - - - Di~u ki~n dam bao chi ti~u v~ dO Mn man cua bO truy~n xlch du<]c vi~t dul:1i dang :

(5.3)

trong do :

Pt, P, [P] 14n lu<]t. IA cOng 8Ud:t tlnh toan, cOng 8Ud:t c4n truy~n vA cOng 8Ud:t cho phep, kW ;

kz = zOl/z1 = 25/z1 - h~ 86 86 rAng ; kn = n01/n1 - h~ 86 86 yang quay;

k = kOkakdckbtkdkc

(5.4)

k du<]c tlnh tit cac M 86 thAnhph4n cho trong bang 5.6, vl:1i ko - M 86 k~ d~n anh huang cua vi trfbO truy~n ;

ka - M 86 k~d~n khoang each .truc vA chldu dAixfch ;

kdc - h~ 86 k~ d~n anhhuangcua vi~c di~u chlnh luc cang xlch ;,

,

kbt - h~ 86 k~ d~n ~n4 huang. cua hOi tron ;

.. ~ .

•

kd - M 86 tai trong d~ng, k~ d~n tlnh chd:t cua tAi trQng ; kc - M 86 . k~ d~n ch~ dO lam vi~c cua bO truy~n

6·TTIK HEDAN!JONGCK T1·A

81

Bang 5.6. Tri sc> cuacac h~ sc> thanh phan trong h~ sc> sit dung k

Dieu kien him vi~e Tri so eua cae M so
Duong n6i hai tam dla xich so voi duong nam ngang
den 60° ko = 1
trsn 60° ko - 1,25
-
I
Khoang each true a = (30 ... 50)p ka = 1
a ~ 25p ka = 1,25
a ~ (60 .... 80)p ka = 0,8
.
Vi trf true' duoc dieu chlnh bang
mot trong cac dla xich : kdC = 1
dla cang hoac con Ian cang xlch : kdC = 1,1
vi tri true kheng dieu chinh duoe : kdC = 125
, ,
'I'ai trong tlnh, lam vi~e ~Jn kd = 1
Thi trong va d~p kd = 1,2 ... 1,5
Thi trong va d~p manh kd = 1,8
Lam vi~e 1 ea kc = 1
2 ea kc = 1,25
3 ea kc = 1,45
Moi truong lam vi~e Boi tron (xem bang 5.7)
Khong bui I kbt = 0,8
II I kbt = 1
Co bui II kbt = 1,3
III kbt = 1,8 khi v < 4 mls
kb; = 3 khi v < 7 mls
B~n III kbt = 3 khi v < 4 mls
kbt = 6 khi v < 7 mls
IV , kbt = 6 khi v < 4m/s Bang 5.7. Chon phuong phap bOi tron bi? truyen xleh

Chat luong Boi tron bQ truyen xlch, khi v~n t6e yang v, m/s
bei tron
< 4 <7 < 12 ~ 12
I -'T6t Nh6 giot Dung van d~u Chu kl duci Kh.u~y' d~u
4 ... 10 giot/phut ap luc
II _ Dat y~u eau nho giot dung van dau . Chu kl duoi
20 giQt!phut lip luc
t
III _ KhOng du dinh kl. ell satJ. 6 ... 8 gio
IV _ Khong boi tron eho phep khi v ~ 0,07 mls 82

6·TTIK HEDANflONGCKT1·B

Khi tinh kn can chu y chon s6 vong quay nOl trong bang 5.5 g~n nhat VC1i np sau khi tinh duoc PI thea (5.3), thea c¢t nOl dA chon s~ tim duoc [P]nghi~m di~u ki~n (5.3), tit do tim duoc bUC1C xlch p.

D~ han cM' anh hucng co hai cua va d~p ct6i vC1i b¢ truydn, bl1C1C xich p tim diroc phai nho hon Pmax cho trong bang 5.8.

Bdng 5.8. Tri 86 cua bude xleh Ian nha:t cho phep Pmax

S6 vong quay dla
nho np vg/ph 800
- d6i VC1i xlch 6ng 1250 1000 900 630 500 400 300
va xlch con IAn khi I
zl ;;;. 15
- d6i VC1i xich rang 3300 2650 2000 1650 1320 - - -
khi zl ;;;. 17
Bl1C1C xich IC1n nhat 12,7 15,875 19,05 25,4 31,75 38,1 44,45 50,8
cho phep Pmax' mm Truong hop p > Pmax cho trong bang 5.8 hoac mu6n co biroc xlch nho hon co th~

dung xlch nhisu day, khi do bl1C1C xlch duoc chon tit di~u ki~n .

P d = P/kd= Pkkzkn/kd E: [P] (5.5)

trong do: kd - h~ 86 phan b6 khong d~u tai trong eho cac day, Itly kd = 1 ; 1,7 ; 2,5 va 3 khi 86 day la 1 ; 2 ; 3 va 4.

b) Xutlt phat tit vi~c han cM' d¢ tang bl1C1C xich do man ban 1~, bi~u thi bang ti 86 ~p/p = 0,03 co th~ xac dinh dl1Qc ap suat cho phep [po] va.tit do xac dinh ducc buoc xich p theo ceng th uc :

P >-: [T kt n1!3/(78000k z7/6ul!3)]3/8

,.... 11 hEll dl

(5.6)

trong do :

T 11 - momen xoan IC1n nhat trong cac momen xoan tac dung lau dai tren dla 1, Nmm ;

illl - s6 vong quay dia 1 ung vC1i T 1t' vg/ph ;

k - M 86 Stl dung, xac dinh. thea (5.4) ; kd - M 86 phan b6 khong d~u tai trong cho cac day, chon nhu khi tlnh theo ceng thuc (5.5) ;

thE - thai gian lam vi~c tuong duong cua b¢ truydn xich, gia, tinh theo ceng thiic

t - 2: Tlithi ( nli ) 113

hE - . T1I nll

I

(5.7)

trong do; thi - thai gian lam vi~c, gib ; nli - s6 vong iquay, vg/ph khi chiu momen xoan Tli ;

83

Khi bl) truyen chiu tai trong tlnh va laJill> viec vai s6 yang quay khong d6i, thE ::: th vaith la thoi igian lam viec trong su6t thai han phuc vu, gia.

Tr] s6 cua bucc xich p tlnh ducc thea cong thtic (5.6) phai lily theo cac gia trj ti~u chuan (bang 5.2) va phai nho hen Pmax cho trong bang 5.8.

2. Buoc xlch ,va chi~u rc)ng xlch rang'

Xuat phat tit chi tieu v~dl) ·b~n mon cua ban l~ xich rang co th~ xac dinh duoc bucc xich p va chidu rong can thiet B, cua xich rang theo cong thuc [10]

pBt ~ 250PkkjvZ/3 (5.8)

trong do : .

P - cong suat can truyen, kW ;

k - h~ s6 su dung, xac dinh thea (5.4)

v - van t6c xich, m/s ~

k,. - h~ s6 van t6c ; khi v ~ 10 m/s,k,. = 1 ; khi v > 10 mis, k,. = 1 + qmv/P, vai qm la kh6i luong 1 met xich tran ml)t don vi chieu rong xlch, xac dinh thea q a bang 5.3 hoac c6 th~ ldy gan dung theo bang sau

p, mm

0,058

0,072

0,086

0,114

0,145

12,7

15,875

19,05

'25,4

31,75

qm' kg/mm

D~ su dung cong thuc. (5.8) truce het theo bang 5.8, dua theo s6 vong quay dla nho n1 chon buoc xlch p < Pmax sau do tinh van t6c v = zrpnl/60000, mis, xac dinh k va k,.. Tit (5.8) 8e tinh duoc chieu rong xich can thiet

(5.9)

Tri 86 B, tlnh dU:QC phai lam tron den gia t ri B gan nhat trong bang 5.3.

5.2.3. KHOANG CACH TRlJC vA 86 MATxicH

Khoang each true nho nhat bi giai· han boi khe ho nho nhat cho phep giira cac dla xlch (30 ... 50mm)

amin = 0,5(da1 + daZ} + (30... 50)

(5.10)

M~t khac d~ tranh luc cang qua Ian do trong luong ban than xich gay nan, khoang each true khong. nen qua Ian

a ~ amax = 80p Khi thiet ke thuong so bl) chon

aj= (39 ... 50)p

(5.11)

trong do M 86 nho dung khi u = 1..2 va M 86 Ian dung khi u =6 ... 7.

84

Tu khoang each true a chon thea (5.11) xac dinh s6mAt xlch x : x = 2a/p + (zl + z2)/2 + (z2 - zi)2p/(4Jr2a) , '

(5.12)

quy tron d~n s6 nguyen (t6t nhl(t la s6 chin) r6i tlnh l~i khaArig each t1'\1C a thea s6 mAt xfch chdn Xc :

a" = 0,25p{xc - 0,5(z2 + zl) + ~[xc - 0,5(z2 +zl)]2 - 2[(z2 - zl)/n]2} (5.13) D~ xlch khOng chiu hrc cang qua Usn, khoang each true a tlnh dUQc c~n giAm Mt 'm~t IUQng ~a = (0,002 '" 0,004)a.

8au khi xac dinh ducc s6 mAt xlch va khoang each true, can ti~n hanh ki~m nghiem s6 l~n va d~p i cua han. l~ xlch trang 1 gia.y :

i == z 1 n1/(15x) IE; [i] (5.14)

trong do [i] - s6 l~n va d~p cho phep, 1/s, tri s6 cho trong hang 5.9

Bdng 5.9. So lin va: d.p cho rphep [i] cua cac loai xlch

86 la:n va d~p cho phep [i], l/s; khi bUC1C xfch p, mm
Loai xfch
12,7 1'5,875 19,05 25,4 31,75 38,1 44,45 50,8
Xfch 6ng va 60 50 35 ' 30 25 20 15 15
xfch can IAn I
) ,
Xfch rang 80 65 50 30 25 - - -
, 5.3. Kl~M NGHltM XtCH ~ DO BtN

Yesi cac bO truy~n xlch bi qua tAi lesll khi mo, may ho~~ thu~ngxuyan chju tAi trong va d~p trong qua trlnh lam vi~c c~n ti~n hanh ki~m nghiQm v~ qua tAi thea h~ s6 an toan

(5.15)

trang deS :

Q - tAl trong pha hong, N, tra thea bang 5.2' hO$c 5.3

kd - M s6 tAi trong d~ng ; kd = 1,2 ; '1,7 va 2,0 ung vesi ch~ dO lam vi~c trung blnh, n~ng va rl(t nang, vesi tAi trong mO may bAng '150, 200 va 300% so vesi tAi trong

danh nghla ; . "

Ft - hrc vong, N ; Ft = 1000 P/v ;

F v - 11jC cang do 1# li tam sinh ra, N ; tlnh thea cOng thuc F v = qv2,. vesi q Ill. kh6i luong 1 met xfch, cho trang bAng 5.2 hoac 5.3 phu thu~c loai xlch va buoc xfch.

F 0 - luccang do trong hrong ~hanh xfch bi d~ng sinh ra, N, tlnh thea cOng thuc

F 0= 9,81kc<la (5.16)

vesi a - khoang each true, m ; kf - M s6 phu thuec dO vOng f cua xfch va vi trl b~ truy~n. YC1i gia tr] thu~ng dung cua dO vong f = (0,01 ... 0,02)a ll(y kf = 6 ;' 4 ; 2

* De kiem tra k~t qua tinh theo 5.13 c6 the sll d ... ng cong thllc g~n dung sau : ac = a + 0,5(Xc - x)p

85

va 1 ung v{Ji b(l truy~n nAm ngang, nghiang m(lt goc duoi 40~ tr~n 40° so voiphuong nam ngang va b(l truydn thang dung ;

[s] - h~ s6 an toan cho phep, tr] s6 cho trong bang ~.10.

5.4. xAc DJNB cAc mONG s6 CllA DfAxiCH vA inc TAc DVNG rnN, TRl)C

a) Xac dinh cac thong s6 cua dla xlch Bdng 5.10. Tri st) eua h~ st) an toan

Buoc xich [s] d6i v{Ji xlch 6ng vA. xlch con IAn
p'mm (Khi zl = 15 ... 30) khi nl, vg/ph
,. ~
:E; 50 200 400 600 800 1000 1200 1600 2000 2400 2800
12,7 vA. 15,875 7 7,8 8,5 9,3 10,2 11 11,7 13,2 14,8 16,3 18
19,05 va 25,4 7 8,2 9,3 10,3 11,7 12,9 14 16,3 - - -
31,75 va 38,1 7 8,5 10,2 13,2 14,8 16,3 19,5 - - - -
44,45 va 50,8 7 9,3 11,7 14 16,3 - - - - - -
,
Chu thich : D6i uoi xieh rang khi 86 rang dia nhO Zz = 15 - 30 h~ s6 an toan. eho:
phep [s] = 8 ... 15,Uiy gia tri nho khi 86 vong quay tluip, Duong kinh yang chia cua dla xlch ducc xac dinh theo cong thirc (h.13.7) dl =, p/Si.· n(.n/Z1)]

(5.17) d2 = p/sm(.n/z2)

Cac klch thuoc can lai cuadla xlch tlnh theo cac cong thiic ghi trong bang 13.4.

V~t li~u chl!' tao dla xich vA. phuong phap nhiet luy~n gi{Ji thi~u trong bang 5.11.

Bdng 5.11
V$t Nhi~t D(I rAnb~ U'ng su«t
li~u luy~n m~t til!'p xuc
cho phep
[O'H]' MPa
Gang Jearn Wi, ram HB321 ... 429 550 ... 650
C"9: 24-44
C"9: 28-48
Thep 45 Wi cM thi~n HB170 ... 210- 500 ... 600
-
Thep 45, Wi, ram HRC45 ... 50 800 ... 900
45r, 50, 50r.
Thep 15, Th«m caebon, HRC55-60 930 ... 1030
20, 20X tol, ram
86 Di~u ki~n lam vi~c cua dla xich

Dla bi d(lng co s6 rang len (z > 50) voi v$n t6c xich v < 3 m/s.

Dla bj d(lng co Z > 30 voi v$n t6c xich v < 5 m/s Dla chu d(lng va bi d(lng cd s6 rang Z < 40 khong bi va d~p manh khi lam vi~c Dla chu d(lng va dla bi d(lng co s6 rang nho (z :E; 19)

Ung suat tiep xuc O'H tren m~t rang dla xfch phai nghiam dieu ki~n

O'H = 0,47V~(FtKd + FYd)E/(Akd) :E; [O'H] (5.18)

trong do :

[O'H] - ung sudt tiep xuc chcpbep, MPa,. bang 5.11 ; Ft - luc yang, N F vd - luc va d~p tren m day xich, N ; tlnh theo cong thuc

FYd ::::: 13.1O-7nlP3m (5·.19)

kd - M so phan b6 khong deu tai trong cho cac day ;

Kd - M so tai trong dong, bang 5.6 ';

kr - M so kg den anh huang cua so rang dla xich, phu thuoc Z

z

0,59

0,48

0,36

0,29

0,24

0,22

15

20

30

40

50

60

E = 2El E2/(E1 + E2) ,... modun dan hoi, MPa, voi El' E2 Ian luot 18. modun dan Mi cua v~t Ii~u con Ian va rang dla ;

A - dian tich chisu cua ban Ie, mm2, tra bang 5.12

Bang 5.12

Buoc xich Dien tich chieu mat tua ban Ie A, mm2, cua xich con Ian
p, mm
1 day 2 day 3 day '4 day
. .
8 11 - - -
9,525 28 - .,... - -
12,7 39,6 85,3 12515 -
15,875 51,5 115 1619 -
19,05 106 180 26.5 318
25,4 180 . 306 4~0 540
31,75. 262 446 655 786
38,1 395 672 986 1185
44,45 473 802 1180 1420
50,8 645 1095 1610 1935 b) Xac dinh luc tac dung len true

Khac vci bi) truyen dai, a b" truyen xich khong yeu cau phai co luc cang ban dliu.

Do do luc cang tran nhanh chu dong F 1 va trsn nhanh. bi dong F 2 chi bang :

F 1 ::::: F t + F 2 ; F 2 = F 0 + Fy

trong do : F t - luc yang ; F 0 -'- luc cang do trong luong nhanh xich bi d"ng sinh ra, tinh thea ceng thuc (5.16) ; Fy - luc cang do luc li tam sinh ra, tlnh theo cong thuc Fy = qv2.

87

Trong tinh toan thuc te co the bo qua F ° va Fv va luc tac dung len true duoc tlnh thea cling thiic

(5.20)

trong do ~ - M s6ke d~n trong luong xich ; ~ = 1,15 khi b~ truyen mam ngang hoac nghiang met goc nho hen 40° ; ~ = 1,05 khi b~ truyen nghieng m~t goc tran 40° so voi ducng nam ngang.

5.5. THt DlJ

Tinh b~ truyen xich trong M th6ng dAn d~ng xich tAi vCli cac s6 lieu sau : PI = 2,15kW ; nl = 160 vg/ph ; u = 3 ; duong tam cua cac dla xich lam voi phuong nam ngang 30° ; b~ truysn lam viec met ca, trong moi truong co bui, tAi trong va d~p, tAi trong md may bang 2 Ilfn tAi trong danh nghla, vi trf cua true duoc di{\u chinh bang dla xich nho .

. Gicii :

1. Chon loai xich :

Vi tAi trong nho, van t6c thap, dung xich con Ian. 2. Xac dinh cac thong s6 cua xich va b~ truydn :

- Theo bang 5.4, vci u = 3, chon s6 rang dla nho zl = 25, do do s6. rang 'dla Ion z2 = uZI = 3.25 = 75 < zm~ == 120,

- Theo cling thuc (5.3), cling sua:t tfnh toan

P, = P.kkzkn

trong do: vCli zl = 25, kz = 25/z1 = 1 ; vCli nOl = 200 vg/ph, kn = nol/ni = 200/160 = 1,25 ; thea cling thuc (5.4) va bang 5.6 :

k = ko.ka.kdc.kd.kc.kbt = 1.1.1.1,35.1.1,3 = 1,755

vCli ko = 1 (duang tAm cac dla xlch lam vCli phuong nam ngang met goc < ·40°) ka = 1 (chon a. = 40p) ;

kdc = 1 (di{\u chlnh bang met trong cac dla xlch) kd = 1,35 (tai trong va d~p) ;

kc = 1 (b~ truydn lam vi~c 1 ca)

kbt = 1,3 (moi truong co bui, chat luong hOi tron II - bang 5.7) Nhu v~y:

Pt = 2,15.1,755.1,25 = 4,71kW

Theo bang 5.5 voi nOI = 200 vg/ph, chon b~ truyen xich 1 day co buoc xich p = 19,05 mm thoa man dieu ki~n Mn mon :

P, < [P1 = 4,8kW d6ng thai thea bang 5.8, p < Pmax

88

- Khoang each true a = 40p = 40.19,05 = 762mm Thea cong thuc (5.12) s6 mat' xich

x = 2a/p + 0,5(zl + z2) + (z2 - zl)2p/(4n2a) .

= 2.40 + 0,5(25 + 75) + (75 - 25)2.19,05/(4n2,762) = 131,6

La:y s6 mat xich chan x = 132, tinh lai khoang each true thea cong thtrc (5.13) :

a = 0,25.19,05 {132 - 0,5(25 + 75) + ~ [132 .; 0,5(25 -+ 75)f - 2[(75 - 25)/nf } = 766mm

. De xich khong chiu luc cang qua ,lon, giam a mot luong bang Aa = 0,003.a = 2mm, do do a = 764mm.

- S6 Ian va d~p cua xich : Thea (5.14)

i = zln1/(15x) = 25.160/(15.132) = 2 < [i] = 35 (bang 5.9).

3. Tfnh kiem nghiem xich ve dl) ben :

Thea (5.15) j

- Thea bang 5.2, tAi trong pha hong Q = 31800N, kh6i luong 1 metxich q = 1,9kg j

- kd = 1,7 (tai trong md may bang 2 Ian tai trong danh nghla) j

- v = Zltn1/60000 = 25.19,05.160/60000 = 1,27 m/s F, = 1000P/v = 1000.2,15/1,27 = 1693N '.

Fv = qv2 = 1,9.1,272 =3,06Nj

Fo = 9,81krqa.= 9,81.4.1,9.0,764 - 56,9N j trong d6: kr = 4 (b¢ truyen nghlsng 1 g6c < 40°)

Do d6 :

s = 31800/(1,7.1693 +56,9 + 3) =. 10,8

Thea bang 5.10 voi n = 200 vg/ph, [s] = 8,2. Vo.y 8 > [8] b~ ~ruyen xfch dam baa dti ben.

4. Duong klnh dla xich : Thea cong thuc (5.17) va bang 13.4 d1 = p/sin(n!zl) = 19,05/sin(n/25) = 151,99mm

d2 = p/sin(n/z2) = 19,05/sin(n/75) = 454,92mm

da1 = p[0,5 + catg(n/Z1)] = 160,32mm j da2 = 464,04mm

dfl = d1 - 2r = ,151,99 - 2.6,03 \= 139,92mm j df2 = 442,86mm

voi : r = O,5025d) + 0,05= 0,q025.11,91 + 0,05 = 6,03mm va d) = 11,91

(xem bang 5.2).

89

Cac klch thuoc can l~i tinh theo bang 13.4.

- Ki~m nghiem d" Mn ti~pxuc cua dIa xich theo cOng thuc (5.18)

O'H = 0,47 ~ 0,42(1693 + 1,43).2,1. 105/(106.1) = 558MPa

1

trong do vdi Zl = 25, kr = 0,42 ;, E = 2,1.105 MPa ; A = 106mm2 (bang 5.12). kd. = 1. (xlch 1 day), luc va d~p tran 1 c;iay xlch theo (5.19)

FYd = 13.1O-7nlP3m = 13.10-7.160.19,053.1 = 1,43N

Nhu v~y dung thep 45 Wi cai thien dat d" ran HB210 se dat ducc ung suat ti6p xuc cho phep [O'H] = 600MPa, dam bao dtt<;fc d" Mn ti~p xuc cho rang dla 1. Tuong tu, O'H ~ [O'H] (vci cung v~t li(!u va nhiet luy(!n).

2

5. Xac dinh luc tac dung len true :

Theo (5.20), r, = IY't = 1,15.1693 = 1947N ;

trong do d6i vdi b" truydn nghieng mot goc nho hon 40°, ~ = 1,15.

6. TRUyl:N DONG BANH RANG

Truydn d"ng banh rang dung d~ truyen d"ng giua cac true, thong thuong co' kern theo stj~ thay ddi v~ tri s6 va chidu cua v~n t6c hoac momen.

TUy theo V! tri tuong d6i gitra cac true, phan ra : truyen. d~ng btmh. rang tru (rang thAng, rang nghisng, rang chtr V) d~ truydn chuydn d"ng giua cac true song song ; truyen. d~ng btinh. rang e6n (rang thAng, rang nghfang, rang cung trim) d~ truydn chuydn d"ng giua cac true giao nhau ; truyen. d~ng banh , rang tru cheo hoqc btinh. rang e6n cheo d~ truydn chuydn d"ng giua cac true cheo nhau,

Trong qua trlnh lam vi(!c, rang cua banh rang co th~ bi hong a mat rang nhu tree r6, man, dlnh hose hong a chan rang nhu gAy, trong do nguy hi~m nhat la troc r6 mat rang va gAy rang, Do 1a cac pha hong mol do tac dung lau dru cua ung suat ti~p

. xuc Yaung suat u6n thay ddi co chu kl gAy n~n. Ngoai ra rang co th~ b] bi~n dang du, gAy gion lap M mat, hoacpha hong tInh a chan rang do qua taL Vi v~y khi thi~t k~ c~n ti~n hanh tlnh truydn d"ng banh rang v~ d" Mn ti~p xuc cua mat rang lam vi(!c va d" Mn u6n cua chan rang, sau do ki~m nghiem rang v~ qua, taL

V~y d~ thi~t k~ truyen d"ng banh rang c~n ti~n hanh theo cac buoc sau dAy : - Chon v~t li(!u.

- Xac dinh iing suat cho phep.

- 'I'Inh so b" mot klch thuoc co ban. cua truydn d"ng banh rang, tren co SO do xac

dinh cac y~u t6 anh hudng' d~n kha nang lam vi(!c cua b" truydn r6i ti~n hanh ki~m nghiem rang v~ ct" Mn ti~p xuc, dO Mn u6n va v~ qua ta.L

- Xac dinh cac klch thuoc hlnh h9C cua b" truydn,

90

6.1. CHON V! T LI~U

, . Chon v$,t li~u thlch hop la m~t buec quan trong trong vi~c tinh toan thi~t k~ chi ti~t may ndi chung va truydn d~ng banh rang nol ri~ng. Bang 6.1 gi(Ji thi~u m~t s6 nhdn v$,t .li~u dtlQc dung d~ ch~ tao banh rang va co tfnh cua chung.

Thep d~ ch~ tao banh rang dtlQcchia lam 2 nhom khac nhau v~ cOng ngM cAt rang, nhi~t luy~n va kha na.llg chay man. Nhom I co d~ rAn HB ~ 350, banh rang dt1Qc thtlbng hoa \ hoac tOicai thi~n. Nho d~ rAn thA:p n~n co th~ cAt rang chlnh xac sau khi nhiet hiy~n, d6ng thbi b¢ truy~n co kha nang chay mono Nhdm II co d~ rAn' HB > 350, banh rang thuong dtlQc tOi th~ tlch, tOi M mat, tham cacbon, thA:m nita V.v .. Do 'd~ rAn cao nan phai cAt rang trudc khi nhi~t luy~n, sau khi nhiet luy~n phai dung cac nguyen cOng til saa dAt tMn nhu mai, mai nghien v.v .. RAng chay man ra:t kem, do do phai nAng cao dQ chlnh xac cM' tao, nAng cao d¢ cung cua true va d. Tuy

, nhien khi dung, thep nhom II v(Ji d~ rAn HRC = 50 ... 60 (1HRC :::: 10HB), (ing stiA:t ti~p xuc cho phep co th~ tang t(Ji 2 l4n va nang cao kha nang tai cua b¢ truysn cung tang t(Ji 4 l4n so v(Ji thep thuong hoa hoac tOi cai thi~n.

Nhu v$,y chon loal v$,t li~u nao la tuy thuec vao y~u cau cu th~ : tai trong l(JIt hay nho, kha nang cOng ngM va thi~t bi ch~ tao cung nhu v$,t ttl dtlQc cung ca:p, co y~u . cau klch thtl(Jc pha! gon hay khOng ? V.v .. D6i v(Ji hOp glam t6c chiu cOng suat trung blnhhoac nho, chi can 'chon v$,t li~u nhom I, d6ng thbi chu y rAng d~ tang kha nang chay mon cua rang, nsn nhi~t luy~n banh rang len dat d~ rAn, tha:p han d~ rAn banh rang nha ttl 10 d~n 15 dan vi :

Hl .~ H2 + (10 ... 15)HB

V(Ji cong sua:t len han co th~ chon v$,t li~u banh nho la thep nhom II, banh l(Jn la "thep nhdm I hoac ca hal banh bAng thep nhom II, khi do thuong nhiet luy~n hai banh nhu nhau va dat d~ rAn bAng nhau, Co tlnh cua m~t s6 v$,t li~u thuong dung cho trong bang 6.1.

6.2. UNG SUAT. CHO PHEP

~~~~~~~~~~~~~~~~~~

cac cOng thuc sau

[O'H] = (O~)UiJSH)ZRZAHKHL' 10'F] = (oFlinlSF)Y R Y J<x~FcKFL

(6.1)

(6.2)

trong do :

ZR - h~ s6 xet d~n dQ nham cua m~t rang lam. vi~c. V(Ji Ra ~ 1,25 ... 0,63,um ; ZR = 1 ; v(Ji Ra = 2,5 ... 1,25,um; ZR = 0;95 ; v(Ji Rz :;:: 10 ... 40,um, ZR =0,9 ; Zy - M 86 xet d~n anh huCJ.ng eua v$,n t6c vong, khi dQ' rAn m~trAng HB .;. 350, Zy = 0,85vo, 1 ; khi HB > 350, Zy= 0,925vo,05 ; khl v > 5 m/s vOi ;. KxH ...:. h~ s~ xet d~n anh htlCJng cua kich thu6c banh rt'lng, k4i .• (itCbng kfllb vOllg. dlnbb4nb. rang da .; 700mm,

KxH = 1 ; khi da = 2500mm".KxH =·0,9 ; . . .

91

Bdng 6.1. Co tlnh cua mot s{) v~t li~u ch~ tl;1o banh rAng

d_ b~ll ~ i± r1~1 /~_
- r=-:rrs;r.
s-o.s d I /<5 S = 0,5 d I
Nhan hi~u Kich thut'1e Git'1i han GiC1i han
thep Nhi~t luy~n S, mm, DO rAn Mn chay
kheng len hen c1b, MPa c1ch' MPa
40 Wi eM thien 60 HB 192 .. 228 700 400
45 Thubng h6a 80 HB 170 .: 217 600 340
• 'Wi eM thien 100 HB 192 .. 240 750. 450
• " 60 HB 241 .. 285 850 580
50 -Thubng h6a 80 HB 179 .. 228 640 350
• _ Wi cai thi~n 80 HB 228 .. 255 700 .. 800 ·530,
40X Wi eM thien 100 HB 230 .. 260 850 550
• " 60 HB 260 .. 280 950 700
• Thdm nito 60 HRC 50 .. 59 1000 800
45X Wi eAi thien 100 HB 230 .. 280 850 650
• • 100 .. 300 HB 163 .. 269 750 500
• • 300 .. 500 HB 163 .. 269 700 450
40XH Wi eM thlen 100 HB 230 .. 300 850 600
" " 100 .. 300 HB iii' 241 800 580
• Wi 40 HRC 48 .. 54 1600 1400
35XM Wi eM thi~n 100 HB 241 900 800
" " 50 HB 269 900 800
" " 40 HRC 45 .. 53 1600 1400
20X Tham eaebon 60 HRC 46 .. 53 650 400
12XH3A " 60 HRC 56 .. 68 900 700
25XrT " - HRC 58 .. 63 1150 950
45JI Thubng h9a - - 550 320
30XHMJI " - - 700 550
40XJI " - - 650 500
35XMJI " 700 550 Y R - M s6 xet d~n anh huang cua dO nham m~t lucn chan rang, thong thucng YR = 1, khi mat lU<;1n duoc danh b6ng YR = 1,05 ... 1,2 j

Ys= 1,08 - 0,06951n(m) ., M s6 xet d~n dO nhay cua v~t li~u d6i vt'1i t~p trung ung suat, trong d6 m - medun, tfnh bl\pg mm j

~F - M s6 xet d~n klch thudc banh rang anh huang d~ndO Mn u6n j ~ la:n lu<;1t bAng 1 j 0,95 j 0,92 j 0,85 ung vt'1i da 1IO 400 j 700 j 1000 va 1500mm j

Trong buoc tlnh thi~t k~, so bO la:y ZRZV~ = 1 va Y R Y s~ = 1, do d6 cac cong thuc (6.1) va (6.2) tra thanh :

92

[O"H] = oHlirrf(HJS~

. [O"F] = ~lirrf(FcKFJSF trong do, cling nhu trong (6.1) va (6.2) :

~lim va ~lim bin luot la ling suat th3'p xuc cho phep va ling suat u6n cho phep ling voi s6 chu kl co sa, tris6 cua chung tra a bang 6.2 ;

SH' SF - M s6 an toan khi .tinh v@ tit3'p xuc va u6n tra bang 6.2 ;

KFC - M s6 xet den anh huang dat tai, KFC = 1 khi dl).t tai met phla (b¢ truyen quay mot c~H~u) ; KFC = 0,7 - 0,8 khi dl)t tai hai phia (dung tri s6 0,8 khi. HB > 350) ;

KHL, KFL - M s6 tudi tho, xet den anh huang cua thci han phuc vu va cht3' dQ tai trong cua b¢ truyen, duoc xac dinh theo cac cong thuc sau :

mF 0

KFL = VNFdN'FE

(6.1a)

(6.2a)

(6.3)

(6.4)

(j day

mH, mF - bac cua duong cong moi khi thti v~ tiep xuc va u6n ; mH = 6 ; mF = 6 khi d¢ ran mat rang HB ::s:; 350 hoac banh rang co mai mat luon chan rang ; mF - 9 _khi d¢ ran mat rang HB > 350 va khong mai mat IU<;Jn chan rang.

o '

NHO - s6 chu kl thay d6iling ,suat co sa khi thti v~ tit3'p xuc

NHO = 30H~~

(6.5)

voi HHB - d¢ ran Brinen ; nt3'u bit3't d¢ ran Rocoen co t.he tra bang 6.3 de co d¢ ran Brinen.

N FO - s6 chu kl thay d6i ling suat eO sa khi thu v~ u6n ; NFO = 4.106 d6i voi tat ca cac loai thep.

NHE, NFE - s6 chu kl thay d6i ling suat tuong ducng.

KhibQ truyen chiu tai trong tlnh NHE = NFE = N = 60cntL

(6.6)

voi c, n, tL Hin luot la s6 Ian an khop trong mot yang quay, s6 vong iquay trong met phut va t6ng s6 gib

lam viec cua banh rang dang xet: '

Truong hop bQ truysn lam viec voi tai trong thay d6i nhieu bac (h.6.1) NHE va NFE duoc tinh thea ceng thuc :

NHE = 60cflT/Tmru/niti N FE = 6OcllT/T ~~ njti

To

Tr- max
'--
n r--
Tr ~
nr n3
Tz
nz
t t f tz t3 t

Hinb 6.1. Thi du ve ch8 d<) tai trong thay d6i

(6.7) (6.8)

trong do: Ti' ni, ti Ian IU<;Jt la znemen xoan, 86 yang quay ~a t6ng s6 gib lam viec a cht3' dQ i cua banh rang dang xet:

93

Bdng 6.2. Trj so cua 6'fIlim va ~lim ung vl1i si> chu ky co sa

D() rAn a~lim (MPa)
vai lieu Nhiet luyen SH a~lim (MPa) Sp
M~t rang L6i rang
40, 45, 40X, Thuong h6a hoac
40XH,35XM t6i cai thien HB180 ... 350 2HB + 70 1,1 1,8HB 1,75
40X,40XH, Wi the rich HRC 45 ... 35 18HRC + 150 1,1 550 1,75
35XM ...
.
40X,40XH, Wi be:! mat bilng HRC56 ... 63 HRC 25 ... 55 17HRC'; + 200 1,2 900 1,75
35XM ... dOng di.;n tan s;'5 ClIO
(rnOdun I1ln ;;. 3mm)
40X,40XH, T6i be:! mat biing HRC 45 ... 55 HRC 45 ... 55 17HRCm + 200 1,2 '550 1,75
35XM ... dOng di.;n tan s;'5 ClIO
(rnOdun I1ln < 3mm)
40X,40X<l>A, Tham nito HRC 55 ... 67 HRC 24 .. .40 1050 1,2 12HRCI + 30 1,75
35XrOA. ..
Thep thAm Tham cacbon HRC 55 ... 63 HRC 30 .. .45 23HRCm 1,2 750 1,55
cacbon cac loai va toi
Thep molipden Tham cae bon - HRC 57 ... 63 HRC 30: . .45 23HRCm 1,2 1000 1,55
25XrM, nito va t6i
25xrHM
Thep khong Tharn cae bon - HRC 57 ... 63 HRC 30 .. .45 23HRCm 1,2 750 ,1,55
chua molipden nito va t6i
25xrT, 30xrT,
35X ...
Chu thich : HRCm - d(j rdn miu rang ,. HRC! - d(J rdn Wi rang Bdng 63. Quan h~ giua d" r{m Rocoen va dQ r{m Brinen

HRC 35 38 40 42 45 48 50 , 53 55 60
HE 325 355 375 395 425 460 482 520 542 605 Khi tinh I\HL va KFL theo cac cong thuc (6.3) va (6.4) can chu y rang bat dau tit

. NHO va NFO duong cong moi gan dung ~a met duong thang song song voi true hoanh, tuc la tren khoang nay gidi han mol ti~p xuc va gioi han moi uon khong thay d6i. Vi v~y khi tinh ra N HE > N HO thl la:y N HE = N HO d~ tinh, do do KHL = 1 ; cling th~ khi tinh ra N FE > N FO thl la:y N FE = N Fod~ tinh va KFL = 1.

Truong hop tai trong thay d6i lien tuc co th~ quy v~ mot trong 5 ch~ d¢ chiu tai di~n hlnh (h.6.2), voi I : nang, II : trung blnh dong xac suat, III : trung blnh chuan,

94

r; 1T",a>: 1.0

a

0.5

I~ t-,
~ I'\. <, <, »: I
~ ~ II , r---. r-,
S i\." -, -, "
~' "- <, ~- Bl '\
", <, !;;;::li C'\ r-< \
<, ...... ~ "-
...... r...... r-.. N "I\.
J[ -.... -, ~
-~ a

0,5

Hinh 6.2. Cac ehe d" ehju tai dien hinh '

IV : nhe ; V : ra:t nhe, (0: tAi trong kMng thay ddi). Luc nay 86 chu kl Wong duong xac dinh thea cong thdc

NHE = KH~L NFE = KF~L

(6.9) (6.10)

trong do KHE, KFE - M 86 quy ddi tra thea bang 6.4 ; NL - tdng 86 ehu kl chiu tAi

(6.11)

Bdng 6.4. Trl stl cua cac h~stl KHE va KFE

Tfnh v~ dt) Mn 'I'inh v~ dt) Mn moi u6n
Che dt) moi tiep xuc
lam vi~e Nhi~t
luy~n mH/2 KHE Nhi~t luy~n mF KFE Nhi~t luy~n mF KFE
.
0 1,00 1,00 1,00
I T6i eAi thien 0,30 , 0,20
0,50
II 0,25 0,14 T6i th~ tlch, ~ 0,10
III ba:t kl 3 0,18 thuong hoa, 6 0,06 tOib~ mat, 9 0,04
IV 0,125 tham N 0,038 tham C 0,015
V 0,063 0,013 0,004 Tit cong thuc (6.1) va (6.2) 8~ xac dinh duoc tlng 8Ua:t tiep xuc cho phep va tlng suat u6n cho phep cua titng banh rang trang bt) truy~n :

[O'HI]' [0'H2]' [O'FI]' [O'F2]

Khi tinh truy~n dt)ng banh rang tr\l rang tM.ng va banh ra.ng con rang thAng, tlng 8Ua:t tiep xuc cho phep la gia tr] nho hen trong hai gia tr] cua '[O'HI] va [0'H2]' con khi tlnh truy~n dt)ng banh rang nghlang, tlng suat tiep xuc cho phep [O'H] la gia tr] trung blnh cua [O'HI] va [0'H2] nhung khOngvllQt qua 1,25[O'H]min d6i vCli truyen dt)ng banh rang tru va khOng VllQt qua 1,15[O'H]min d6i voi truy~n d()ng banh ra.ng con rang nghisng

hoac rang eung tron, ttle la .

[O'HI] + [O'HZ] , 11,25 [O'H]min - banh ,ra.ng tru

[O'H] = "'-

2 ' 1,15TO'H]min - banh rang con

Ung suat tiep xuc cho phep khi qua tlii :

VCli banh rang thllC1ng hoa, tOi cAi thi~n boac tOi th~ tlch : [O'H]max = 2,8O'eh (6.13) VCli banh ra.ng'tOi M m~t tham C, tha:m N : [O'H]max = 40HRCm (6.13')

(6.12)

trong do HRCm - dt) rAn m~t rang.

95

Ung sua:t uon cho phep khi qua tai [6F]max = 0,86ch khi HB :!;; 350 [6F]max = 0,66ch khi HB :> 350

(6.14)

6.3 .. 1RUYEN DONG BANH RANG TRlJ

Sau khi chon v~t lieu vi. xac dinh ung suat cho phep, dt10i day tien hanh tinh thiet ke, tlnh kiem nghiem va xac dinh Ian cuoi cac thong so va kich thuoc b(> truy~n banh rang tru rang tM.ng va rang nghisng.

6.3.1. xA'C DINH THONG 86 CO BAN CVA Be) TRUYEN

I

Doi vdi hop giam tOc, thong so co ban la khoang each true aw' No duoc xac dinh

thea cong thuc

(6.15a)

vong Ian banh rang nho :

(6.15b)

trong do :

Ka·, Kd - M s6, phu thuec vao v~~ li~u cua cap banh rang va loai rang (thAng hoac

nghieng hay chit V) - bang 6.5 ;

Tl - momen xoan 'tr~n true banh chu dong, Nmm ; [6H] - ung suat tiep xiic cho phep, MPa, xem muc 6.2 u - ti s6 truydn ;

1pba = bJ~ ; If'bd = bJ~1 - cac M s6, trong do bw lit chieu rt?ng vanh rang; xem bang 6.6 ;

Bang 6.5. Tr] s6 cua cac h~ s6 Ka, Kd va ZM

V~t lieu banh nho va banh Ion
He s6 L04li rang thep - thep thep - gang thep - . gang - gang techtolit - Poliamid -
d6ng thanh thep thep
Ka, (MPa1/3) th~ng 49,5 44,5 43 41,5 '20 15,5
nghieng va chfr V 43 39 37,5 36 17 13,5
Ka, (MPa1/3) I th~ng 77 70 68 64,5 31 24
nghieng va chu V 67,5 61 60 56,5 27 21
ZM(MPa)1!3 - 274 234 225 209 69,5 47,5 * Ka = ~ O,5(ZHZMZdKHaKHV suy ttt (6.33) va (6.39).

96

KHP - M s6 k~ d~n slj pha.nb6 khong d~u t8.i trong tren chiau rong vanh rang khi tlnh v~ ti~p xuc. Tr] 86 cua KHP tra trong hang 6.7 tuy thuoc vao V! tri cua banh rang d6i voi cac «1 (xem so d6 V! tri a hinh ve phia tren trong hang 6.7) va M s6 1fJbd xac dinh theo cong thuc :

1fJbd = 0,531fJba(u ± .1) (6.16)

. Trong cac ceng thuc (6.15) va (6.16), dau + dung trong truong hop banh rang an khop ngoai, dau - : An khep trong.

Bdng 6.6. Trj so eua eac h~ 86 1fJba va 1fJbdmax

v! tri banh rang d6i Tr! s6 D~ ran mat rang lam vi~c
'voi cac «1 trong hop n~n dung
giam .t6c H2 ."'" HB 350 hoac HI va H2 > HB 350
HI va H2 "'" HB 350
D6i xung 1fJba 0,3 ... 0,5 0,25 ... 0,3
1fJbdmax 1,2 ... 1,6 0,9 ... 1,0
Khong d6i xung 1fJba '0,25 ... 9,4 0,2 ... 0,25
1fJbdmax 1,0 1,25 . 0,65 0,8
... ...
1fJba 0,2 ... 0,25 0,15 ... 0.2
Chia 1fJbdmax 0,6 ... 0,7 0,4p ... 0,55
Chu thich : 1. Voi banh: rang chi: V, tri l6 1fJba tang len. 1,3 ... 1,4 lan. 2. Voi c{ic
btinh. rang trong hf!p t6c df! 1fJba = 0,1 ... 0,2 ; 3. Tri s6 lon. dung cho trubng hop
td.i trong tinh hoac g'lin nhu tinh ; 4. Tri s6 1fJba d6i voi cap cham. trong hQP gid.m
t6c n~n Zay lon. han 20 ... 30% so uoi cap nhanh, I

, Sit dung bang 6.6 can chu y rtmg khi tang 1fJba se lam giam duoc klch thuoc hoac

kh6i .Iuong b~ truydn, nhung lai doi hoi nang cao d~ cung va d~ chlnh xac chsteo, n~u khong se lam tang them slj phan b6 khong d~.u tai trong tran chidu reng vanh rang. va nhu v~y anh huang co l<;li cua vi~c tang chidu reng vanh rang khong bu duoc anh huang co hai do vi~c tang them slj phan b6 khong d~u tai trong gAy ra.

6.3.2. xAC DINH CAC THONG s6 AN KHOP

1. Xac djnh modun :

Nhu da biet, modun duoc xac dinh tit di~u ki~n Mn u6n. Tuy ri~i~nd~ thuan ti~n trong thi~t ke, sau -khi xac dinh dul;1c khoangcach true ~ cd th' theo cong thue sau dAy d~ tinh mod un, sau do se ki{fm nghi~m rAng v~ dO Mn u6n :

m = (0,01 + O,02)~ (6.17)

7 -rrr« HEDAN!lONGCK T1·A

97

Bdng 6.7. Tr] s6 cua h~ s6 phan b6 kh6ng d~u tali trQng tren chi~u r~ng vanh rAng KHB va KFB

~ itjf~iI

s. 1'15 '-, • r: 6
DE5 2 ~D 3 r:: 3 IT ~

g 9 1:....=:.J ~
.
KH{i ung vci so d6 KF.8 ung v(Ji SO d6
lPbd 1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7
Khi Hl Ei HB 350 vaH2 Ei HB 350
0,2 1,08' 1,05 1,02 1,01 1,01 1,0 1,0 1,18 1,1 1,05 1,03 1,02 1,01 1
0,4 1,18 1,12 1,05 1,03 1,02 1,01 1,01 1,38 1,21 1,11 1,06 1,05 1,03 1,01
0,6 1,31 1,19 1,07 1,05 1,03 1,02 1,02 1,61 1,39 1,17 1,12 1,08 1,05 1,02
0,8 1,45 1,27 1,12 1,08 1,05 1,03 1,02 1,95 1,58 1,24 1,17 1,12 1,07 1,03
1 - - 1,15 1,11 1,07 1,05 1,03 - - 1,32 1,~3 1,16 1,1 1,Q5
1,2 - - 1,2 1,13 1,1 1,06 1,04 - - 1,41 1,3 1,22 1,14 1,08
1,4 - - 1,24 1,17 1,13 1,07 1,05 - - 1,5 1,38 1,28 ,1,19 1,12
11,6 - - , 1,28 1,21 1,16 1,11 1',06 - - 1,6 1,45 1,37 1,26 1,15
Khi Hl > HB 350 va H2 > HB 350
0,2 1,22 1,1 1,05 1,04 1,02 1,~1 1,0 1,31 1,2 1,08 1,04 1·103 1,02 1,0
,
0,4 1,44 1,25 1,12 1,08 1,05 1,02 1,01 1,69 1,42 1,18 1,06 1,1 1,04 1,01
0,6 - 1,45 1,2 1,14 1,08 1,04 1,02 - 1,71 1,3 1,17 1,12 1,18 1,03
0,8 - - 1,28 1,2 1,14 1,07 1,03 - - 1,43 1,27 ' 1,2 1,14 1,06
1 - - 1,37 1,27 1,19 1,12 1,06 - - 1,57 1,39 1,28 1,2 1,1
1,2 - - 1,47 1,35 1,25 1,16 1,08 - - 1,72 1,53 1,41 1,3 1,15
1,4 - - - - 1,31 1,22 1,12 - - - 1,7 1,53 1,4 1,22
1,6 - - - - - 1,26 1,16 - - - - - - 1,29 Khi dung cong thuc (6.17) cdn luu y rAng v(Ji cung du~ng klnh yang chia (xac dinh tit ~) n~u modun IC1n sE! lam tAng duong klnh yang dinh, tang chieu cao rang, chidu day rang va chieu rl)ng ranh 'do do lam tang kh6i luong cat got kim loai.

. M~t khac v(Ji cung met du~ng kinh yang chia, 'tang mOdun sE! lam giam s6 rang z, lam tang tlSn tha:t khi An khC1pf*), do doIam gtam hi~u suat, d6ng th~i tang z cling lam giam M s6 trung khdp (xem cong thuc 6.38) do do lam tang ti~ng 6n trong truydn dl)ng banh rang. Vi nhung If do d6, trong di~u ki~n dam bao ducc dl) Mn u6n, khOng nen chon mOdun 1C1n. Tuy nhian trong cac bO truydn truydn luc lachu y~u, khong nen la:y m~dun nho hen 1,5 - 2mm, n~u khong khi qua tai rang d~ hi gAy .:

Sau khi xac dinh duoc mOdun phai la:y m theo ti~u chuan, ghi 0 bang 6.8.

(*) He 56 tOn thllt khi An khop '" = 2,3f(1IZt + 1Iz2) viii f lA he 56 rna sat.

98

7-TTTK HEDANDONGCKT1-B

Bting 6.S. Trj so tUm' chuan cua modun

,'1

.
m Day I 1.25 1.5 2 I 2,5 3 4 5 6 8 10 12
(mm) Day 2 1,375 1,75 2,25 3,5
4,5 5,5 7 9 11 14
Chu thich : I - Doi v6i banh' rang nghieng' va rang chit v,. modun lieu chudn La modun phap mn ; 2. Vu tien
dung day 1. 2. Xae dinh so rang, g6e nghieng fJ va h~ siS, dich chinh x

Gitra khoang each true aw' so rang banh nho zl' s6 rang banh Ion z2' goc nghieng (3 cua rang va modun trang b¢ truyen an khbp ngoai, li~n h~ vC1i nhau thea cong thuc

~ = mtz , + z2)/(2casfJ)

(6.18)

a) B~ truyen. Mnh rang tru rang (hang :

Ta co goc nghieng fJ = 0, tu (6.18) xac dinh so rang banh nho

zi = 2~/[m(u + 1)] (6.19)

La:y zi nguyen va tuti s6 truyen tinh z2

z2 = =. (6.20)

La:y z2 nguyen, tinh s6 rang tc1ng Zt = Z 1 + z2 va tu Zt tlnh lai khoang each true

~ = mz/2 (6.21)

Ro rang la ~ tlnh thea (6.21)khac vC1i ~ tinh thea (6.15a) va noi chung no la met s6 le. Tr] s6 cua ~ duoc qUYI~'t dinh tuy thuec vao quy me san xua:t va cac y~u cau C1,l thg khi thi~t k~ :

V6i cac hQP gitim. t6c tieu chudn. duoc ch( tao d cac nha may chuyen. m6n, vi~c han ch~ kich C(J h¢p la ra:t' quan trong, vi trong cungm¢t vo hop co thg' ch~ tao met s6 h9P giam t6c co nhirng d~c tinh khac nhau. Ti~u chuan SEV229.-75 quy dinh cac tr] so sau da.y cho ~

Day 1 40 50 63 80 100 125 160 200 250 315 400 ...

Day 2

140 180 225 280 355 450

dong thoi cling quy dinh gia tr] cua M so 'Pba :

0,1 ; 0,125 ; 0,16 ; 0;2 ; 0,25 ; 0,315 ; 0,4 ; 0,5 0,63 0,8 1 1,25

va tl s6 truyen u :

Day 1 1 ; 1,25 1,6; 2,0 ; 2,5.; 3,15 ; 4 ; 5; 6,3 j 8 ;

Day 2

1,12 ; 1,4 ; 1,8 2,24; 2,8 ; 3,55 ; 4,5 .; 5,6 ; 7,1 9 11,2

(sai l~ch cho phep ± 4%).

Trong sa.n xtuit hang loqt nho hoiJ,c san xuat don -chiec, khoang each true khong c~n la:y theo cac gia tr] ti~u chuan tr~n da.y, nhung n~n lam tron d~n cac gia tr] t~n cimg bang 0 va 5, hoac co khi nguo! thi~tk~ Dlu6n cm thi~n m¢t vai chi ti~u an khcp, ca hai y~u cau dO' co th~ dat duoc bang' each cM rang co dich. chlnh,

99

\\'dc dink k~ so dick ckink :

Nhu da bi~t, cat rang c6 dich chlnh khdc phuc duoc hien tirong cat chan rang banh nho khi 86 rang nho, nang cao dUQC d~ Mn ti~p xuc, d~ Mn u6n, lam tang kha nang chiu mon cua rang. Tuy nhian c~n luu y rAng trong khi cM thien ducc m~t 86 chi ti~u an khcp, dich chlnh cling anh huang d~n m~t 86 chl ti~u khac, chAng han lam giam M 86 trung khop. VI v~y nen tham khao bang 6.9 dl$ quy~t dinh c6 nan dich chlnh hay khOng va nen chon M 86 djch chlnh th~ nao :

1. Khi zl > 30 khOng dung dich chlnh ;

2. Khi zl > 30 nhung y~u c~u dich chlnh dl$ dam bao khoang each true cho truce thl can xua:t ph at tit ~'y~u cau nAy dl$ xac dinh M 86 .dich chlnh xl' X2 va g6c an khop. Ta ti-gn hanh nhu 8aU :

'I'inh M86 djch tam y vA h~ 86 ~ :

y = BvJm - 0,5(zl + z2) (6.22)

Bang 6.9. Chon h~ so djch chlnh cho banh rAng

,

Chu thich :

• D( tranh edt chan rang; Zmin Illy llin luot thea {3 nhu sau " ung voi {3 d(n 12°, tren 12 dtn 17", tren 17 dtn 21°, tren 21 dtn 24°, tren 24 dtn 28°, tren 28 dtn 30° Illy Zmin = 17; 16; 15 ; 14 ; 13; 12 .

•• D( tranh edt ehdn rang; Zmin Illy llin luot thea {3 nhu sau " voi {3 dtn 10°, tren 10 dtn 15°, tren 15 dtn 20°, tren 20dtn 25°, tren 25 dtn 300 Illy Zmin = 12 ; 11 ; 10; 9 ; 8 .

••• Tri stJ gioi han dual ella Zl xac dlnh thea he stJ trung khap nhd nhllt fa = 1,2 phil thu~e vao Z2 "

H~ 86 dich chlnh
Banh Banh
nho xl Ion x2
0 0
0,3 -0,3
0,5 0,5 Truy~n·d~ng

Banh rang thAng

Banh rang nghisng va rang chir V

Zl Oil: Z . + 2·

rrun

zl Oil: zrnin + 2 nhung khOng nho

hen 10 vA u Oil:' 3,5··

KhOng n~n dung cho cac b~ truy~n c6 d~ ran banh l(1n HB2 =e; 320 ma d~ ran banh nho khOng l(1n hen 70 don vi d~ ran 80 .v(1i HB2.

Zl Oil: 21

14 =e; zl =e; 20 va u Oil: 3,5

10 =e; zl =e; 30"·

Z2 zr

16 18 ... 19

16. 14

20 ... 21 13

29 10

22 ... 24 12

25 ... 28 11

~ = 1 00 Oy/Zt (6.23)

dua vao ~ di! tra ra ~ = 1000Ay/Zt theo bang 6.10a r6i tit ~ tlnh ra h~ 86 giam dlnh rang Ay .

t6ng h~ 86 dich

Ay = ~/1000 chlnh X (.)

t

xt = y + Ay

(6.24)

(6.25)

100

(.) Cung c6 the tinh atw theo cOng thllc (6.27) r6i sU dung bang P2.I, Phu 11,1C de' tinh Xt.

va cac M 86 dich chinh banh 1 vI) banh 2 : xl = 0,5[xt - (z2 - zl)Y/Zt]

(6.26)

X2 = xt - xl Cu6i cung tinh goc An khdp

c08atw ;. ztmco8a/(2aw)

(6.27)

Bang 6.10a. Tr] so cua h~ so ~ va ky dung trong rlnh to an banh rang dich chjnh nham dam bao khoang each ~r\le djnh trl1ae

.
~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~.
1 0,009 11 0,844 21 2,930 31 6,12
2 0,032 12 1,020 22 3,215 32 6,47
3 0,064 '13, 1,180 23 3,475 33 6,84
4 0,122 14 1,354 24 3,765 34 7,19 .
5 0,191 15 1,542 25 4,070 35 7,60
6 0,265 16 1,752 26 4,430 36' 8,01
7 0,350 17 1,970 27 4,760 37 8,40
8 0,445 18 2,240 28 5,070 38 8,81
9 0,568 19 2,445 29 5,420 39 9,42
10 0,702 20 2,670 30 5,760 40 9,67 Thl du :

Khi tinh toan b¢ truydn banh rang tru rang thang duoc ke't' qua sau da.y : at = 138,75mm, m = 2,5mm, zl = 27, z2 = 84. HAy dung dich chinh de dam bao khoang each true ~ = 140mm.

Guii :

H~ 86 dich tam y - ~/m - 0,5(zl + z2)
= 140/2,5 - 0,5(27 + 84) = 0,5
H~ 86 ~ = 1000Y/zt = 1000.0,5/(27 + 84) = 4,5045 va

Theo bang 6.10a, tra duoc ~ = 0,1603

H~ 86 giam dlnh rang tl.y = ~z/1000 = 0,1603.111/1000 = 0,0178 T6ng M 86 dich chinh xt = y + tl.y,= 0,5 + 0,0178 = 0,5178

Do do M 86 dich chinh banh rang 1 tlnh thea (6.26) :

xl :;::: 0,5[xt .: (Z2 - ZI)Y/Zt]

== 0,1:)[0,5178 - (84 - 27)0,5/111] = 0,13 x2 = xt - xl :;::: 0,51T8 - 0,13 == 0,39. cosatw = 111.-2,5.cos20o/2.140 = p,9313

atw = 21°361.

Goc An khop .

Do do

101