• CHÖÔNG I.

TOÅNG QUAN VEÀ HEÄ

THOÁNG THOÂNG TIN
• CHÖÔNG II. CAÙC TIEÁN TRÌNH
PHAÙT TRIEÅN HEÄ THOÁNG
• CHÖÔNG III. PHAÂN TÍCH KHAÛ THI
• CHÖÔNG IV. PHAÂN TÍCH QUAÙ
TRÌNH VAØ LAÄP MOÂ HÌNH
• CHÖÔNG V. PHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU
VAØ LAÄP MOÂ HÌNH
• CHÖÔNG VI. THIEÁT KEÁ HEÄ
THOÁNG
CHÖÔNG 1: HEÄ THOÁNG THOÂNG
TIN
I. Toång quan veà heä thoáng thoâng tin
1. KHAÙI NIEÄM HEÄ THOÁNG:

Theo nghóa roäng nhaát, moät “heä thoáng” laø

moät nhoùm caùc thaønh toá taùc ñoäng qua laïi
laãn nhau ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích. Coù nhieàu
loaïi heä thoáng khaùc nhau nhö heä thoáng sinh
hoïc, heä thoáng thieân vaên, heä thoáng
nguyeân töû, heä thoáng xaõ hoäi…
1.1 Ñaëc tröng cuûa heä thoáng:
Muïc tieâu
Ranh giôùi
Moâi tröôøng
Ñaàu vaøo
Ñaàu ra
 Caùc thaønh phaàn cuûa heä
thoáng:

• Phaàn töû
• Thuoäc tính cuûa caùc phaàn töû
• Quan heä giöõa caùc phaàn töû
• Thöïc theå
 2. KHAÙI NIEÄM THOÂNG TIN:
• Ñònh nghóa thoâng tin:
Thoâng tin laø gì?
“ Thoâng tin laø söï phaùt bieåu veà cô
caáu cuûa moät thöïc theå maø noù giuùp
cho con ngöôøi ra quyeát ñònh hoaëc ñöa
ra moät camtinkeát”.
Thoâng toát?
- Thích hôïp
- Kòp thôøi
- Chính xaùc
- Yeáu toá baát ngôø
 3. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN
QUAÛN LYÙ:
3.1.Heä thoáng thoâng tin:
Heä thoáng thoâng tin laø moät nhoùm caùc thaønh toá taùc
ñoängñeå
laãntaïo ra thoâng tin
nhau
Heä thoáng thoâng tin toái thieåu bao
goàm:
DÖÕ QUAÙ
KIEÄN TRÌNH
CON NGÖÔØI
3.2.Heä thoáng thoâng tin quaûn
lyù:

Heä thoáng thoâng tin quaûn lyù laø moät heä

thoáng goàm caùc thieát bò (phaàn cöùng, phaàn
meàm,…), con ngöôøi (ngöôøi chuyeân moân veà
HTTT, nhaø quaûn
döõ lyù,…), thoângvaø tin
vaø caùc
thuû tuïc quaûn lyù/toå chöùc nhaèm cung caáp
lieäu
thoâng tin cho caùc nhaø quaûn lyù ra quyeát ñònh.
Döõ lieäu laø ñaàu vaøo vaø thoâng tin laø ñaàu
ra ñöôïc cung caáp cho nhaø quaûn lyù ra quyeát
ñònh.

Trong HTTTQL khaùc HTTT thoâng thöôøng vì

vai troø cuûa nhaø quaûn lyù laø tích cöïc.
Nhö vaäy, 3 boä phaän raát quan troïng laø döõ
lieäu – thoâng tin, quy trình quaûn lyù vaø chính
nhaø quaûn lyù laø quan troïng
 hoaù:

Maùy tính coù theå ñaûm nhaän nhieàu vai troø trong
vieäc taïo ra thoâng tin.

Kho döõ lieäu vaø coâng cuï truy xuaát

Khaû naêng xöû lyù cho vieäc taïo ra thoâng
tin
Moät coâng cuï giao tieáp
Taïo ra caùc baûng bieåu, baùo caùo, bieåu
ñoà, ñoà thò, vaø caùc taøi lieäu
 II. Thoâng tin vaø laøm quyeát
ñònh
Quaûn lyù laø moät quaù trình bieán ñoåi thoâng tin thaønh
haønh ñoäng, moät quaù trình töông ñöông vôùi vieäc ra
quyeát ñònh.

Vaán ñeà caøng caáu truùc caøng deã tin hoïc hoaù

ñieàu tieân quyeát laø caû nhaø quaûn

lyù vaø kyõ sö phaûi hieåu ñöôïc nhau.
 1. CAÙC LOAÏI QUYEÁT
ÑÒNH
• Muïc ñích cuûa thoâng tin laø giuùp cho nhaø
quaûn lyù / laõnh ñaïo quyeát ñònh. Ra quyeát
ñònh laø moät haønh ñoäng nhaèm thay ñoåi
traïng thaùi hieän taïi tôùi moät traïng thaùi
mong muoán.
Coù 3 loaïi quyeát ñònh: laø quyeát ñònh coù
caáu truùc, quyeát ñònh baùn caáu truùc vaø
quyeát ñònh khoâng caáu truùc.
Ñeå phaân loaïi, ngöôøi ta döïa vaøo 2 yeáu toá
Tieâu chuaån ra quyeát ñònh, ñoä vò lôïi
chính:
hay ñoä ño hieäu quaû.
Döõ lieäu caàn thu thaäp vaø quaù trình
xöû lyù döõ lieäu ñeå coù ñöôïc ñoä ño
2. CAÙC QUYEÁT ÑÒNH THEO CAÁP
QUAÛN LYÙ Möùc
Thôøi Nguoà Chaéc Taàn soá
chi
gian n chaén
tieát

Daøi Toùm Ngoaøi Khoâng Baát

Chieán
löôïc haïn taét chaéc thöôøng
Saùc
h
löôïc
Taùc
nghieäp Hieän Chi Trong Chaéc Thöôøng
taïi tieát chaén xuyeân

Hình 1.1. Ñaëc tính caùc loaïi thoâng tin caàn cung
caáp cho caùc caáp
 3. SÖÏ HOÃ TRÔÏ CUÛA HTTT ÑOÁI VÔÙI
QUYEÁT ÑÒNH CAÙC CAÁP
• a.Taùc nghieäp:
• Ôû caáp quaûn lyù naøy, HTTT coù theå söû duïng hoaøn
toaøn. Vôùi coâng ngheä thoâng tin tieân tieán, haàu nhö coù
theå thieát keá HTTT töï ñoäng hoaøn toaøn ôû möùc taùc
nghieäp

b. Kieåm soaùt quaûn lyù chieán thuaät

Ôû caáp naøy HTTT coù theå söû duïng ñöôïc hoaøn toaøn
nhöng phaûi duøng nhieàu loaïi HTTT khaùc nhau. Heä
thoáng thoâng tin söû duïng chuû yeáu laø heä thoâng tin
quaûn ly.
 c. Chieán löôïc

Trong HTTT daønh cho laõnh ñaïo (ESS) coù moät

boä phaän raát quan troïng laø cô sôû döõ lieäu
moâi tröôøng beân ngoaøi. Caùc thoâng tin veà moâi
tröôøng giuùp cho laõnh ñaïo nhaän bieát caùc vaán
ñeà cuõng nhö caùc cô hoäi coù theå xaûy ñeán
trong töông lai. Cuõng trong HTTT laõnh ñaïo, caùc
thoâng tin noäi boä ñöôïc cung caáp cho laõnh ñaïo
döôùi daïng toång hôïp vaø coâ ñoïng cao ñeå giuùp
cho laõnh ñaïo
– Ñaùnh gía ñöôïc ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa
töøng boä phaän
– Theo doõi keát quaû cuûa vieäc thöïc hieän keá
hoaïch chieán löôïc.
 tin
Chuùng ta seõ nghieân cöùu caùc loaïi heä thoáng thoâng tin ñöôïc aùp duïng trong moät doanh nghieäp:
1. HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ GIAO DÒCH (Transactions Processing Systems – TPS)
2. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN QUAÛN LYÙ (Management Information System – MIS)
3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH (Decision Support System – DSS)
4. HEÄ TÖÏ ÑOÄNG VAÊN PHOØNG (Office Automation Systems – OAS)
5. HEÄ THOÂNG TIN HOÃ TRÔÏ LAÕNH ÑAÏO (Executive Support Systems – ESS)
6. HEÄ CHUYEÂN GIA (Expert systems – ES)
7. MAÏNG TÍNH TOAÙN NÔRON (Artificial Neural Network – ANN)
1. HEÄ THOÁNG XÖÛ LYÙ GIAO DÒCH
(Transactions Processing Systems – TPS)

1.1 Muïc ñích

TPS giuùp cho toå chöùc/doanh nghieäp thöïc hieän
vaø/hoaëc theo doõi nhöõng hoaït ñoäng haøng ngaøy (caùc
giao dòch)

1.2 Caùc vaán ñeà TPS thöôøng ñaët ra

 1.3 Sô ñoà caáu truùc chung cuûa TPS

Bieåu
( Form Cô sôû
Caùc söï Giao ) döõ lieäu
kieän/ giao dieän cuûa TPS
dòch
Baùo
caùo
( Report
)

Ñònh
kyø

Hình 1.2. Caáu truùc chung cuûa heä TPS tröïc tuyeán
 Sô ñoà caáu truùc chung cuûa TPS

Caùc söï Giao

Taäp tin
kieän/ giao dieän
giao dòch
dòch

Chöông
Taäp tin
trình saép
giao dòch
xeáp
ñöôïc saép
xeáp Chöông Cô sôû
trình TPS döõ lieäu
cuûa TPS

Ñònh
kyø

Hình 1.3.Caáu truùc chung cuûa heä TPS theo loâ

1.4 Ñaëc ñieåm thaønh phaàn cuûa heä thoáng
TPS

Thaønh phaàn Ñaëc ñieåm

Ñoái töôïng söû Caùc nhaân vieân vaø caùc nhaø quaûn lyù caáp thaáp
duïng (caáp taùc nghieäp - operational)

Döõ lieäu Caùc giao dòch haøng ngaøy (cuï theå, chi tieát)

Thuû tuïc Coù caáu truùc vaø chuaån hoùa

Coâng ngheä Phaàn meàm: thöôøng söû duïng caùc phaàn meàm löu
thoâng tin tröõ File (Basic, Fortran,…). Phaàn cöùng: Khoâng
caàn phaàn cöùng maïnh
2. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN QUAÛN LYÙ
(Management Information System – MIS)

2.1 Muïc ñích

Muïc ñích cuûa MIS laø taïo ra caùc baùo caùo thöôøng
xuyeân hoaëc theo yeâu caàu döôùi daïng toùm taét veà
hieäu quûa hoaït ñoäng noäi boä cuûa toå chöùc hoaëc
hieäu quaû ñoùng goùp cuûa caùc ñoái töôïng giao dòch
(khaùch haøng vaø nhaø cung caáp)
2.2 Vaán ñeà ñaët ra
MIS phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù (hoaïch ñònh, thöïc
hieän vaø kieåm soùat) coøn TPS phuïc vuï cho vieäc xöû
lyù caùc coâng vieäc haøng ngaøy.
2. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN QUAÛN LYÙ
(Management Information System – MIS)
2.3 Caáu truùc chung cuûa MIS

Cô sôû
döõ
lieäu
MISvaán Chöông trình
Truy
Cô sôû MIS
(Query) Nhaø
döõ Bieåu quaûn lyù
lieäu (Form) caáp trung
TPS Baùo caùo
(Report)

- Ñònh kyø
- Baát
thöôøng
- Ngoaïi
Hình 1.4. Caáu truùcleä
chung cuûa heä MIS
2. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN QUAÛN LYÙ
(Management Information System – MIS)
2.4 Ñaëc ñieåm MIS

 Hoã trôï cho TPS trong xöû lyù vaø löu tröõ giao
dòch
 MIS söû duïng CSDL hôïp nhaát vaø hoã trôï cho
nhieàu chöùc naêng trong toå chöùc
 MIS ñuû meàm deûo ñeå coù theå thích öùng ñöôïc
vôùi nhöõng nhu caàu veà thoâng tin cuûa toå chöùc
 MIS taïo ñöïoc lôùp voû an toaøn cho heä thoáng vaø
phaân quyeàn cho vieäc truy caäp heä thoáng
 MIS cung caáp thoâng tin theo thôøi gian cho caùc
nhaø quaûn lyù, chuû yeáu laø caùc thoâng tin caáu
truùc.
2. HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN QUAÛN LYÙ
(Management Information System – MIS)
2.5 Ñaëc ñieåm caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng MIS
Thaønh Ñaëc ñieåm
phaàn
Ñoái töôïng Caùc nhaø quaûn lyù caáp trung. Nhaø quaûn lyù phaûi hôïp
söû taùc vôùi phaân tích vieân trong quaù trình xaây döïng MIS
duïng
Döõ lieäu Coù caáu truùc. Töø 2 nguoàn: TPS (caùc giao dòch haøng
ngaøy) vaø töø nhaø quaûn lyù (keá hoaïch)
Thuû tuïc Coù caáu truùc. Thoâng tin caàn taïo ra: baùo caùo toùm taét
ñònh kyø (chính xaùc, deã hieåu); baùo caùo theo yeâu caàu
(kòp thôøi vaø tin caäy); baùo caùo ngoaïi leä
Coâng Phaàn meàm: duøng heä quaûn trò cô sôû döõ lieäu (Fox,
ngheä Access…) cho nhöõng thuû tuïc cuõng xöû lyù ñôn giaûn
thoâng vaø truyeàn thoáng. Ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà khoâng
tin truyeàn thoáng, duøng theâm chöông trình baûng tính Excel.
Phaàn cöùng: ñuû maïnh ñeå hoã trôï phaàn meàm vaø löu tröõ
ñöôïc nhieàu döõ lieäu quùa khöù
 3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH
(Decision Support System – DSS)
3.1. Ñònh nghóa
DSS laø heä hoã trôï ra quyeát ñònh cho caùc nhaø quaûn lyù veà caùc vaán ñeà baùn caáu truùc trong moät hoaøn caûnh
nhaát ñònh / khoâng thöôøng xuyeân

3.2 Vaán ñeà ñaët ra

 3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH
(Decision Support System – DSS)
• 3.3. Caáu truùc chung cuûa DSS
Caùc moâ
hình DSS

Chöông trình
Quaûn lyù
DSS
moâ hình
Quaûn Töông Ngöôøi söû
lyù ñoái taùc duïng DSS
Döõ Quaûn lyù thoaïi
lieäu döõ lieäu
töø MIS

- Khaùch haøng
Dòch vuï - Ñoái thuû
döõ lieäu - Ngaønh coâng
nghieäp
 3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH
(Decision Support System – DSS)
3.4. Ñaëc ñieåm cuûa DSS
- Linh ñoäng (Flexible)
- Töông taùc giöõa ngöôøi vaø maùy (Interactive)
 Khoâng thay theá ngöôøi ra quyeát ñònh
 Thôøi gian soáng ngaén
 Chuù yù ñeán keát quaû giaûi quyeát vaán ñeà
 Ngöôøi khoâng chuyeân coù theå laøm
 3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH
(Decision Support System – DSS)

• 3.5. Ñieàu kieän söû duïng DSS

• - Moâi tröôøng hoaït ñoäng baát oån, khoâng
chaéc chaén
• - Muïc tieâu ra quyeát ñònh khoâng roõ raøng
hoaëc nhieàu muïc tieâu.
• - Khi phoøng xöû lyù thoâng tin khoâng tieân lieäu
ñöôïc heát caùc yeâu caàu ña daïng vaø phong
phuù cuûa nhaø quaûn lyù.
• - Khi coâng cuï maùy tính deã söû duïng.
 3. HEÄ HOÃ TRÔÏ QUYEÁT ÑÒNH
(Decision Support System – DSS)
3.6. Ñaëc ñieåm caùc thaønh phaàn cuûa heä thoáng DSS
Thaønh phaàn Ñaëc ñieåm
Ñoái töôïng söû Caùc nhaø quaûn lyù caùc caáp. Ngöôøi söû duïng cuõng
duïng laø ngöôøi taïo ra DSS
Döõ lieäu 2 loaïi döõ lieäu caàn töø beân trong (TPS, MIS) vaø beân
ngoaøi ( nghieân cöùu thò tröôøng, thoáng keâ, maïng
dòch vuï thoâng tin…)
Thuû tuïc Caùc moâ hình / caùc coâng cuï cuûa DSS. Thoâng tin
caàn taïo ra : Ñoä nhaïy vaø daïng thöùc / quan heä
Coâng ngheä Phaàn meàm nhö Excel, Access, @Risk, Risk Master,
thoâng tin SPSS…
Phaàn cöùng: ñuû maïnh ñeå hoã trôï phaàn meàm vaø löu
tröõ ñöôïc nhieàu döõ lieäu quaù khöù. Coâng ngheä
phaùt trieån töông ñoái oån ñònh co ùhöôùng phaùt
trieån toát
 4. HEÄ TÖÏ ÑOÄNG VAÊN
PHOØNG (Office Automation
Systems – OAS)
4.1.Muïc ñích
Heä töï ñoäng vaên phoøng giuùp taïo, löu tröõ, trình baøy caùc hoaït ñoäng
giao tieáp. Muïc ñích cuûa OAS laø hoã trôï giao tieáp vaø truyeàn
thoâng.
4.2. Caùc thaønh phaàn
 Goàm caùc phaàn meàm cho pheùp taïo vaø trình baøy moät vaên baûn
ñeïp nhö Word. Caùc coâng cuï cho pheùp giao tieáp truyeàn thoâng xa
nhö ñieän thoaïi, fax, e – mail
 Network
 Sieâu vaên baûn laø moät daïng phaùt trieån cao cuaû OAS. Thö vieän
trong Internet laø moät daïng sieâu vaên baûn ñieån hình vaø ñaày ñuû.
 Hoäi nghò töø xa (Video teleconference) laø moät daïng phaùt trieån
khaùc cuûa OAS.
 4. HEÄ TÖÏ ÑOÄNG VAÊN
PHOØNG (Office Automation
Systems – OAS)
4.2. Caáu truùc
Caáu truùc cuûa OAS döïa vaøo caáu truùc maïng vaø heä thoáng ñieän thoaïi vaø
ñöôïc trang bò baèng heä thoáng ña phöông tieän, trong ñoù tính noái keát,
töông öùng raát quan troïng.

Thaønh phaàn Ñaëc ñieåm

Ñoái töôïng söû Taát caû moïi ngöôøi
duïng

Döõ lieäu Ña daïng: vaên baûn, tieáng noùi, hình aûnh, chöông trình

Thuû tuïc Giao tieáp vaø truyeàn thoâng

Coâng ngheä Phaàn meàm: thay ñoåi nhieàu vaø nhanh
thoâng tin Phaàn cöùng: thay ñoåi nhieàu vaø nhanh
 5. HEÄ THOÂNG TIN HOÃ TRÔÏ LAÕNH ÑAÏO
(Executive Support Systems – ESS)
5.1. Ñònh nghóa:
Laø moät heä thoáng thoâng tin ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin cuûa caùc nhaø
quaûn trò caáp cao (chieán löôïc) nhaèm muïc ñích cuoái cuøng laø hoaïch
ñònh vaø kieåm soaùt chieán löôïc.
Nhöõng heä thoáng thoâng tin hoã trôï laõnh ñaïo (ESS/EIS) chuû
yeáu ñöôïc phaùt trieån cho nhöõng muïc tieâu sau:
 Phuïc vuï nhöõng nhu caàu thoâng tin cho ban laõnh ñaïo
 Giao tieáp cöïc kyø thaân thieän vôùi ngöôøi söû duïng
 Ñaùp öùng ñöôïc phong caùch ra quyeát ñònh cuûa töøng nhaø
laõnh ñaïo
 Coù khaû naêng theo doõi vaø giaùm saùt ñuùng luùc, hieäu
quaû
 Coù khaû naêng cung caáp thoâng tin chi tieát theâm naèm sau
vaên baûn, con soá hay ñoà thò (khaû naêng chi tieát hoaù)
 Coù khaû naêng loïc, neùn, vaø tìm kieám nhöõng döõ lieäu vaø
thoâng tin quan troïng
 5. HEÄ THOÂNG TIN HOÃ TRÔÏ LAÕNH
ÑAÏO
Töø (Executive
ñoù coù theå: Support Systems – ESS)
 Nhaän ra ñöôïc vaán ñeà (cô hoäi) cuûa moâi tröôøng kinh doanh
 Ñaùnh giaù ñöôïc nhöôïc ñieåm, öu ñieåm cuûa moãi boä phaän noäi boä
cuûa toå chöùc.
5.2. Vaán ñeà
 Caùc vaán ñeà maø ESS caàn giaûi quyeát lieân quan tôùi söï toàn taïi vaø
phaùt trieån laâu daøi cuûa toå chöùc/doanh nghieäp
 Tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc boä phaän trong doanh nghieäp hieän taïi
nhö theá naøo?
 Tình hình hoaït ñoäng cuûa moâi tröôøng kinh doanh nhö theá naøo ôû
hieän taïi vaø töông lai?
 Phaûi chuaån bò nguoàn löïc hieän taïi nhö theá naøo ñeå coù theå ñaùp
öùng ñöôïc caùc yeâu caàu töông lai cuûa moâi tröôøng kinh doanh?
5. HEÄ THOÂNG TIN HOÃ TRÔÏ LAÕNH
ÑAÏO
5.3. Caáu truùc
(Executive chung cuûa
Support moät ESS
Systems – ESS)
OAS MIS DSS
data data models

Laõnh
CSDL ñaïo/nhaø
moâi tröôøng/ quaûn lyù
dòch vuï döõ
lieäu tröïc Chöông trình
tuyeán ESS

Ngöôøi
quaûn lyù
chöông Ñoà thò Baùo caùo
trình
Hình 1.6. Caáu truùc chung cuûa moät ESS
 5. HEÄ THOÂNG TIN HOÃ TRÔÏ LAÕNH
ÑAÏO
5.4. Ñaëc ñieåm caùc thaønh phaàn cuûa moät heä thoáng ESS
(Executive Support Systems – ESS)
Thaønh phaàn Ñaëc ñieåm
Ñoái töôïng Caùc nhaø quaûn lyù caáp cao. Ngöôøi söû duïng
söû duïng thöôøng coù hieåu bieát haïn cheá veà coâng
ngheä thoâng tin
Döõ lieäu 2 loaïi döõ lieäu caàn beân trong (TPS, MIS, DSS)
vaø beân ngoaøi (nghieân cöùu thò tröôøng,
thoáng keâ, maïng dòch vuï thoâng tin
Thuû tuïc Toång hôïp cao, caùc phöông tieän bieåu dieãn deã
nhìn (ñoà thò), deã söû duïng. Thoâng tin caàn
taïo ra: ñieåm maïnh, yeáu cuûa toå chöùc vaø cô
hoäi, nguy cô
Coâng ngheä Phaàn meàm: thöôøng ñöôïc thieát keá rieâng
 6. HEÄ CHUYEÂN GIA (Expert systems – ES)

6.1. Ñònh nghóa

Laø moät heä thoáng maùy tính thöïc hieän nhieäm vuï cuûa moät
chuyeân gia hay ñoùng vai troø cuûa moät chuyeân gia.
Heä chuyeân gia laø moät nhaùnh cuûa trí tueä nhaân taïo ñöôïc
aùp duïng trong nhieàu lónh vöïc khaùc nhau.
Yù töôûng cô baûn cuûa ES raát ñôn giaûn. Khaû naêng chuyeân
moân ñöôïc chuyeån töø moät chuyeân gia sang cho maùy
tính. Sau ñoù kieán thöùc naøy ñöôïc löu tröõ trong maùy tính
vaø ngöôøi söû duïng goïi chuùng treân maùy tính ñeå nhaän
nhöõng lôøi khuyeân cuï theå khi caàn. Maùy tính coù theå
suy luaän vaø daãn ñeán nhöõng keát luaän cuï theå. Sau ñoù,
gioáng nhö nhöõng coá vaán thöïc thuï, noù coù theå cho lôøi
khuyeân ñoái vôùi ngöôøi khoâng chuyeân vaø neáu caàn coù
theå giaûi thích phöông phaùp/logic naèm sau lôøi khuyeân.
 6. HEÄ CHUYEÂN GIA (Expert systems –
ES)
6.3. Ích lôïi cuûa heä chuyeân gia
 Baoû toàn ñöôïc tri thöùc cuûa chuyeân gia
 Giuùp cho nhieàu ngöôøi coù cuøng trình ñoä
“chuyeân gia” ñeå ra quyeát ñònh
 Taêng hieäu quaû cuûa quaù trình ra quyeát
ñònh
 Quyeát ñònh nhaát quaùn, ít phuï thuoäc vaøo
con ngöôøi
 Coù theå duøng laøm coâng cuï huaán luyeän
 6. HEÄ CHUYEÂN GIA (Expert systems –
ES) ES
6.4. Caáu truùc chung cuûa
Heä thoáng Giao dieän Nhaø quaûn
Kieán thöùc
giaûi thích ngöôøi söû lyù/ ngöôøi
chuyeân gia
duïng söû duïng
(quy taéc)

Maùy suy luaän

(Ñieàu kieän keát
luaän)
Heä thoáng
thu thaäp
kieán thöùc

Kieán Caùc söï

thöùc kieän cuï
chuyeân theå
gia
(CSDL)
(caùc quy
Cô sôû kieán
taéc)
thöùc
 7. MAÏNG TÍNH TOAÙN NÔRON
(Artificial Neural Network – ANN)
Taát caû caùc kyõ thuaät tröôùc ñaây ñeàu döïa vaøo döõ lieäu, thoâng tin, hay kieán thöùc
roõ raøng ñöôïc löu tröõ treân maùy tính vaø ñöôïc söû duïng khi caàn. Tuy nhieân, trong
theá giôùi thöïc teá phöùc taïp, chuùng ta coù theå khoâng coù ñuû döõ lieäu, thoâng tin,
hay kieán thöùc roõ raøng. Nhöõng ngöôøi ta laïi phaûi ra nhöõng quyeát ñònh döïa treân
nhöõng thoâng tin tönøg phaàn, khoâng ñaày ñuû hay khoâng chính xaùc. Nhöõng tình
huoáng nhö theá ñöôïc taïo ra do söï thay ñoåi nhanh choùng cuûa moâi tröôøng. Nhöõng
ngöôøi ra quyeát ñònh thöôøng söû duïng kinh nghieäm ñeå xöû lyù nhöõng tính huoáng
naøy; nghóa laø, hoï nhôù laïi nhöõng kinh nghieäm vaø hoïc hoûi töø kinh nghieäm cuûa
hoï ñeå suy ra vieäc caàn laøm vôùi nhöõng tình huoáng môùi töông töï. Khaû naêng hoaït
ñoäng cuûa kyõ thuaät tính toaùn nôron khi maát döõ lieäu laø moät trong nhöõng öu
ñieåm lôùn nhaát cuûa kyõ thuaät môùi naøy, noù ñöïôc söû duïng thaønh coâng trong
nhieàu öùng duïng quaûn lyù taøi chính.
Trong taát caû caùc kyõ thuaät tröôùc ñaây, chuùng ta chöa heà thaáy yeâuù toá maùy tính
coù khaû naêng “hoïc” (learning). Coâng ngheä cho pheùp kheùp kín loã hoång naøy ñöôïc
goïi laø kyõ thuaät maïng tính toaùn nôron hay maïng nôron nhaân taïo (ANN). Kyõ thuaät
ANN, duøng phöông phaùp nhaän daïng maãu, ñaõ ñöôïc söû duïng thaønh coâng trong
moät vaøi öùng duïng kinh doanh nhöng vaãn caàn coù nhieàu nghieân cöùu vaø phaùt
trieån.
 8. TOÅNG KEÁT SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA
NHÖÕNG
HEÄ THOÁNG THOÂNG TIN
Höôùng TPS MIS DSS ES ESS
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
Öùng duïng Tính löông, ks toàn kho, Ks saûn xuaát, döï baùo Laäp keá hoaïch chieán Chaån ñoaùn, laäp keá Hoã trôï quyeát ñònh
xöû lyù ñôn haøng baùn haøng, giaùm löôïc daøi haïn, hoaïch kieåm quaûn lyù caáp
saùt nhöõng vaán ñeà soaùt noäi boä, cao, thu thaäp
toång hôïp phöùc chieán löôïc thoâng tin moâi
taïp tröôøng
Troïng taâm Nhöõng döõ kieän giao Thoâng tin quaûn lyù Quyeát ñònh, linh hoaït, Suy luaän, söï truyeàn Theo doõi, kieåm soaùt,
dòch deã söû duïng ñaït chuyeân moân yeâu caàu chi tieát
theâm
Cô sôû döõ lieäu Duy nhaát cho moãi öùng Heä quaûn lyù cô sôû Heä quaûn lyù cô sôû Kieán thöùc thuû tuïc vaø Trong vaø ngoaøi (tröïc
duïng, caäp nhaät döõ lieäu, truy döõ lieäu, truy döõ kieän, cô sôû tuyeán), truy xuaát
theo boù xuaát töông taùc xuaát töông taùc kieán thöùc (döõ roäng ñeán taát
bôûi ngöôøi laäp bôûi ngöôøi söû kieän, quy taéc) caû caùc cô sôû
trình duïng döõ lieäu
Khaû naêng quyeát Khoâng coù quyeát ñònh Vaán ñeà coù caáu truùc Vaán ñeà baùn caáu Thöïc hieän nhöõng Chæ khi ñöôïc keát hôïp
ñònh söû duïng nhöõng truùc, moâ hình quyeát ñònh phöùc vôí moät DSS
moâ hình khoa khoa hoïc quaûn taïp, khoâng caáu
hoïc quaûn lyù lyù toång hôïp, truùc, söû duïng
thoâng thöôøng pha troän giöõa söï caùc quy luaät
phaùn ñoaùn vaø (Kinh nghieäm)
moâ hình
Loaïi xöû lyù Soá Soá Soá Kyù hieäu Soá (chuû yeáu); kyù
hieäu
Loaïi thoâng tin Baùo caùo toùm taét, Baùo caùo ñònh lyø vaø Thoâng tin hoã trôï Lôøi khuyeân vaø giaûi Baùo caùo ngoaïi leä,
vaän haønh theo nhu caàu, nhöõng quyeát thích caùc chæ soá chuû
baùo caùo ngoaïi ñònh ñaëc tröng yeáu
leä
Caáp phuïc vuï Quaûn lyù caáp thaáp, Quaûn lyù caáp trung Phaân tích vieân vaø Nhaø quaûn lyù vaø Laõnh ñaïo caáp cao
trôï lyù nhaø quaûn lyù chuyeân gia
 Söï phaân loaïi HTTT khoâng coù nghóa laø moät HTTT trong
thöïc teá phaûi thuoäc veà moät loaïi duy nhaát. Ngöôïc laïi, moät
MIS coù theå ñöôïc gheùp/phoái hôïp vôùi moät heä thoáng xöû
lyù giao dòch TPS. Moät DSS coù theå ñöôïc keát hôïp vôùi moät
MIS vaø ñöôïc toång hôïp vôùi moät ES.
 Caàn nhaán maïnh laø giaûi phaùp thaønh coâng cho vaán ñeà
quaûn lyù chöù khoâng phaûi laø kyõ thuaät hay coâng cuï söû
duïng trong quaù trình giaûi quyeát vaán ñeà. Nhaø quaûn lyù
cuõng thöông töï nhö ngöôøi söûa maùy, anh/ coâ ta mong muoán
tìm kieám moät coâng cuï toát nhaát ñeå giaûi quyeát vaán ñeà
cuûa mình. Ñoâi khi khoâng coù moät coâng cuï toát coù theå
duøng ñöôïc, khi ñoù ngöôøi ta phaûi nghó ra caùc coâng cuï
ñaëc bieät neáu nhö khoâng muoán giaûi quyeát vaán ñeà
khoâng caàn coâng cuï. DSS,ES,ANN vaø nhöõng kyõ thuaät
khaùc coù theå xem laø caùc coâng cuï. Moät caùch lyù töôûng,
neân keát hôïp nhieàu coâng cuï khaùc nhau ñeå coù keát quaû
toát hôn
 CHÖÔNG II. CAÙC TIEÁN
TRÌNH PHAÙT TRIEÅN HEÄ
THOÁNG
I. Chu kyø soáng cuûa Heä thoáng thoâng tin
quaûn lyù
Sinh thaønh

Phaùt trieån

Khai thaùc

Thoaùi hoaù
 II. Caùc tieán trình phaùt trieån heä
thoáng
1. Phaùt trieån heä thoáng theo kieåu truyeàn thoáng
(Traditional system development)
Hay coøn goïi laø Moâ hình thaùc nöôùc (Waterfall), Phaân tích thieát
keá theo kieåu caáu truùc (Structured analysis and design)

Khaû
o saù
t

Phaâ
n tích

Thieá
t keá

Thöïc hieä
n
a.Böôùc khaûo saùt:
Xaùc ñònh muïc tieâu, nhöõng giôùi haïn vaø phaïm vi cuûa döï aùn.
Caàn öôùc löôïng veà CF, nhöõng lôïi ích seõ ñaït ñöôïc sau khi thöïc hieän
döï aùn .
Ñaùnh giaù tính khaû thi .
Loïc tö lieäu, xaùc ñònh roõ muïc tieâu , giôùi haïn vaø phaïm vi ( vieát baèng
vaên baûn )
b.Böôùc phaân
Phaûi ñaït ñöôïc tích chaáp thuaän ñeå chuyeån qua böôùc keá tieáp.
nhöõng
Phaân tích yeâu caàu cuûa toå chöùc, cuûa ngöôøi söû duïng cuõng nhö moâi
tröôøng toå chöùc
Phaân tích moâi tröôøng ngöõ caûnh ñoái vôùi töøng chöùc naêng
Phaân tích heä thoáng hieän thôøi ( ñang toàn taïi ): phaân tích vaät lí
Logic
Xaùc ñònh caùc chöùc naêng caàn coù trong heä thoáng môùi. Yeâu caàu ôû
giaùc ñoä logic nhö theá naøo? Tính chaát cuûa ngöôøi söû duïng. Caùc giao
dieän vôùi caùc heä thoáng khaùc nhö theá naøo
Loïc tö lieäu ñoái vôùi caùc yeâu caàu cuûa ngöôøi söû duïng.
Phaûi ñaït ñöôïc söï cthuaän ñeå … . Caàn phaûi coù baûng lieät keâ caùc yeâu
caàu cuûa ngöôøi söû duïng cuõng nhö ñaùp öùng cuûa ngöôøi laäp trình
c. Böôùc thieát keá :
Toång quaùt : ôû giaùc ñoä logic thieát keá vaät lí ôû dieän roäng cuûa moät
hay nhieàu giaûi phaùp
Ñgiaù caùc giaûi phaùp choïn giaûi phaùp
Chi tieát: thieát keá vaät lí cuï theå cuûa giao dieän ngöôøi söû duïng . Thieát
keá Database . Thieát keá chöông trình phaàn meàm hay löïa choïn moät phaàn
meàm ñaõ coù. Phaàn cöùng
Thieát keá caùc chöông trình huaán luyeän cuõng nhö taøi lieäu
höôùng daãn, vaø loïc tö lieäu toaøn boä caùc vaán ñeà.

d. Thöïc hieän:
XD caùc thaønh phaàn trong heä thoáng. Vieát höôùng daãn heä thoáng
cho ngöôøi söû duïng. Huaán luyeän ngöôøi söû duïng. XD CSDL. Laäp trình
Chuaån bò caùc tieän ích cho phaàn cöùng( phoøng oác, ñöôøng truyeàn).
Thöïc hieän vieäc kieåm tra (test) öùng vôùi töøng ñôn vò. Sau ñoù test
toaøn boä heä thoáng.
Caøi ñaët: Test söï chaáp thuaän ngöôøi söû duïng.
Thöïc hieän söï xem xeùt sau khi heä thoáng ñöa vaøo thöïc hieän.
 2. Phaùt trieån theo kieåu lieân keát
(Joint Application Development

Baèng phöông phaùp laøm baûn maãu (Prototype)

Ñöa ra giao dieän cho ngöôøi söû duïng xem tröôùc nhaèm
thoáng nhaát quan ñieåm
Chieán löôïc thöïc hieän:
-Xaây döïng baûn maãu cho nhöõng boä phaän quan troïng
nhaát
-Chæ laø giao dieän maøn hình
-Taäp trung cho moät soá heä con
 3. Phased Development
Nhaèm khaéc phuïc nhöôïc ñieåm khoâng naêng ñoäng
Phaân raõ thaønh caùc heä thoáng con (sub - systems)

Khaû
o saù
t

Phaâ
n tích 1 Phaâ
n tích 2 Phaâ
n tích 3

Thieá
t keá1 Thieá
t keá2 ….

….
Thöïc hieä
n1 Thöïc hieä
n2
 4. Phöông phaùp laøm baûn maãu nhanh (Rapid
application development)
Ñònh nghóa he äthoá
ng

Ñònh nghóa
laïi
Xe m xe ù
t cuû
a ngöôø
i
Xaâ
y döïng baû
n maã
u
duø ng

Thay ñoå
i

Ne á
u söûa ñoåi
nhoû , phuï

Ñaù
nh giaùhe äthoá
ng

Khai thaù
c
 So saùnh caùch tieáp caän truyeàn
thoáng vaø theo phöông phaùp laøm
baûn maãu
Caùch tieáp caän truyeàn Laøm baûn maãu
thoáng
Xaùc ñònh tính khaû thi cuûa döï Xaùc ñònh tính khaû thi cuûa döï
aùn aùn
Nghieân cöùu heä thoáng hieän Xaùc ñònh baûn maãu
thôøi
Nghieân cöùu cuûa ngöôøi duøng Xaây döïng baûn maãu
Thieát keá heä thoáng môùi Thöû nghieäm baûn maãu
Laäp trình Chuyeån ñoåi, caøi ñaët
Kieåm tra thöïc hieän
Kieåm tra söï chaáp thuaän cuûa ngöôøi
duøng
Ñaøo taïo ngöôøi söû duïng
Chuyeån ñoåi, caøi ñaët
 Theo phöông phaùp tieán
hoaù
Phaùt bieåu veànhu caàu cô baûn cuûa ngöôøi söû
Xaùc ñònh yeâu caàu thoâng tin cô duïng:
baûn cuûa ngöôøi söûduïng vaønhaø - Phaïm vi heäthoáng
thieát keá - Giaùöôùc löôïng cho vieäc thöïc hieän döïaùn

Baûn maãu ban ñaàu Phaùt trieån heäthoáng baûn maãu ban ñaàu

Laøm roõyeâu caàu cuûa ngöôøi söû

duïng vaønhaøthieát keá
Khoâng thoaû
Thoaûmaõn
maõn
Vaän
haønh Ngöôøi söûduïng vaønhaøthieát keá Ñieàu chænh baûn maãu Baûn maãu caûi tieán
baûn coùthoaûmaõn hay khoâng?
maãu
 Phöông phaùp tieán hoùa cuûa
Pilking
Nghie â
n cöùu he ä
thoá
ng cuû
a ngöôø i söû Xe m xe ù
t caù
c ye â
u
duïng caà u

Nghie â
n cöùu chung
Söû
a ñoå
i baû
n maã
u
caùc ye â
u caà
u

Thie á
t ke áhe äthoá
ng
He äthoá
ng cuoá
i cuø
ng
ban ñaà u

Baû
n maã
u ban ñaà
u Kieå
m thöû

Caø
i ñaë
t
 CHÖÔNG 3: PHAÂN TÍCH KHAÛ
THI
I. Nhöõng Giai Ñoaïn Khôûi Ñaàu
Vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån heä thoáng thoâng
tin maùy tính hoùa laø vì coù ai ñoù ôû ñaâu ñoù
ñaõ nhaän thöùc ñöôïc nhu caàu hay thôøi cô
cuûa kyõ thuaät thoâng tin hieän ñaïi
Trong moät toå chöùc lôùn vôùi moät chieán löôïc heä
thoáng thoâng tin vaø kyõ thuaät hieän taïi thì ban
chæ ñaïo heä thoáng thoâng tin seõ laø nguoàn
ñoäng löïc. Trong moät toå chöùc nhoû thì yù
töôûng veà moät heä thoáng thoâng tin phaûi do
moät thaønh vieân cao caáp cuûa ban giaùm ñoác
ñeà xuaát yù kieán hay ít nhaát laø ñoàng yù söû
duïng kyõ thuaät môùi naøy.
 Lyù do ñeà xöôùng ñeà aùn heä thoáng maùy tính
coù theå laø söï keát hôïp cuûa caùc lyù do sau:
 Heä thoáng thoâng tin hieän taïi, duø treân cô sôû baèng tay hay maùy tính,
khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu ñöôïc ñaët ra.
 Coù theå caét giaûm ñöôïc nhöõng chi phí quan troïng nhôø vaøo khaû
naêng xöû lyù reû cuûa maùy tính.
 Ban quaûn lyù hieåu roõ hôn veà nhu caàu thoâng tin noäi boä trong vieäc
ra quyeát ñònh.
 Vieäc maùy tính hoùa seõ cung caáp nhöõng dòch vuï toát hôn cho nhöõng
khaùch haøng cuûa coâng ty.
 Vieäc ñöa vaøo nhöõng kyõ thuaät môùi seõ môû ra nhieàu coâng cuï maïnh
maø coâng ty muoán khai thaùc.
 Coâng ty muoán ñaåy maïnh yù nieäm hình aûnh kyõ thuaät cao, coù theå
nhö moät chieán löôïc tieáp thò vôùi moät phaïm vi roäng lôùn hôn nhieàu.
 Nhöõng thay ñoåi trong luaät phaùp ñoøi hoûi phaûi thieát keá laïi heä
thoáng.
II. Phaùt bieåu veà phaïm vi vaø muïc tieâu
Teân ñeà aùn: Xöû lyù ñôn haøng – coâng ty 44TM ngaøy:
14/02/06
Nhöõng vaán ñeà hieän taïi:
Nhöõng vaán ñeà ñaõ ñöôïc nhaän ñònh:

Baûng giaù vaø saûn phaåm baùn, duøng ñeå ñònh giaù
nhöõng ñôn haøng cuûa khaùch haøng thöôøng laø quaù
haïn. Nhöõng yeâu caàu cuûa khaùch haøng ñoâi khi khoù
giaûi quyeát vì nhöõng maãu ghi cuûa nhöõng ñôn haøng
khoâng ñöôïc löu tröõ döôùi daïng deã truy xuaát.

Khoâng theå xöû lyù ngay nhöõng ñôn haøng töø soá haøng
toàn kho hieän taïi – nghóa laø, khoâng xöû lyù thoáng
nhaát nhöõng ñôn haøng bò traû veà.
 Vì coù quaù nhieàu taøi lieäu löu chuyeån
trong heä thoáng neân ñoâi khi thôøi gian ñeå
xöû lyù moät ñôn haøng coù theå leân ñeán
nhieàu ngaøy, thaäm chí khi taát caû caùc
haøng hoùa ñeàu naèm trong kho

 Döõ lieäu ñöôïc löu tröõ trong heä thoáng noùi

chung ñöôïc löu tröõ keùm neân gaây khoù
khaên cho nhaø quaûn lyù truy xuaát nhöõng
thoâng tin caàn thieát.
Nhöõng muïc tieâu:
 Nghieân cöùu khôûi ñaàu tính khaû thi cuûa vieäc maùy
tính hoùa heä thoáng xöû lyù ñôn ñaët haøng, heä thoáng
laäp hoùa ñôn, vaø heä thoáng kho.
Nhöõng raøng buoäc:
 Toaøn boä ñeà aùn döï ñònh phaûi thöïc hieän trong saùu
thaùng vôùi chi phí khoaûng 100.000 ñoâ la.
Keá hoaïch hoaït ñoäng:
 Nghieân cöùu ñaày ñuû heä thoáng xöû lyù ñôn haøng, heä
thoáng kho vaø heä thoáng hoùa ñôn hieän taïi.
 Nghieân cöùu tính khaû thi cuûa heä thoáng maùy tính hoùa
ñöa ra moät giaûi phaùp cho nhöõng vaán ñeà hieän taïi.
 Phuùc thaûo toång quaùt veà heä thoáng ñöôïc ñeà nghò
keøm theo caùc chi phí.
 Hình thaønh baùo caùo khaû thi trong hai tuaàn vôùi chi phí
khoaûng 1.500 ñoâ la.
 III. Ñieàu Nghieân Heä Thoáng
Baây giôø phaân tích vieân phaûi quen thuoäc hoaøn
toaøn vôùi heä thoáng hieän taïi. Ñaëc bieät phaân
tích vieân phaûi xaùc ñònh:
 Muïc ñích cuûa heä thoáng hieän taïi;

 Heä thoáng hieän taïi hoaït ñoäng nhö theá naøo;

 Nhöõng ñieàu luaät, quy ñònh cuûa chính phuû, hay

baát cöù nhöõng luaät leä naøo khaùc coù theå aûnh
höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa heä thoáng
 Moâi tröôøng kinh teá vaø moâi tröôøng toå chöùc
maø trong ñoù heä thoáng hoaït ñoäng vaø ñaëc
bieät laø nhöõng thay ñoåi chaéc chaén seõ xaûy ra.
Phaân tích vieân caàn coù nhöõng thoâng tin veà
heä thoáng hieän taïi vaø moâi tröôøng cuûa
noù. Coù naêm nguoàn chính maø phaân tích
vieân coù theå söû duïng:
 phoûng vaán

 taøi lieäu

 quan saùt

 baûng caâu hoûi

 ño löôøng
 2. TIEÁN HAØNH ÑIEÀU NGHIEÂN
2.1. Sô ñoà khoái doøng chaûy
Nhöõng sô ñoà doøng khoái trình baøy nhöõng heä
thoáng con quan troïng trong moät toå chöùc vaø
söï löu thoâng thoâng tin giöõa chuùng.

Noùi chung nhöõng sô ñoà doøng khoái xoay quanh

nhöõng chöùc naêng kinh doanh coå ñieån – baùn,
mua, cheá taïo, kho löu tröõ, keá toaùn, laäp keá
hoaïch, kieåm tra… Moät sô ñoà khoái doøng
chaûy cuûa 44TM ñöôïc trình baøy nhö sau
 Töø /
ñeán Thanh toaùn
khaùch Hoùa
haøng ñôn
Xöû lyù
Ñôn
ñôn haøng Keá toaùn
haøng Thanh
Hoùa
toaùn
ñôn
Kieåm
Kho haøng soaùt kho Mua Ñaët
haøng
haøng

Haøng hoùa Ñoùng Baùn vaø

ñeán goùi tieáp thò
khaùch vaø gôûi
haøng ñi
Haøn
Töø
g
nhaø
hoùa
cung
 Trong moãi heä thoáng, phaân tích vieân seõ
phaûi nhaän daïng nhöõng coâng vieäc chuû yeáu.
Moâ hình söû duïng thích hôïp laø moâ hình heä
thoáng (xem hình sau),
 Ñieàu khieån coâng vieäc

Coâng vieäc Coâng vieäc

Xöûlyùcoâng vieäc
nhaäp xuaát

Löu tröõ
IV. Nghieân Cöùu Vaø Baùo Caùo Tính Khaû
Thi
Moät trong nhöõng muïc ñích thöïc hieän ñieàu nghieân, khaûo saùt
heä thoáng, coù leõ muïc ñích chính laø thieát laäp tính khaû thi cuûa
vieäc ñöa moät heä thoáng maùy tính vaøo hoaït ñoäng. Baùo caùo
khaû thi seõ ñaùnh giaù chi phí vaø lôïi nhuaän coù theå cuûa heä
thoáng ñöôïc ñeà xuaát. Nhôø ñoù, ngay ôû giai ñoaïn khôûi ñaàu
cuûa ñeà aùn, chuùng ta coù theå bieát ñöôïc ñeà aùn coù thöïc thi
ñöôïc hay khoâng. Hoaït ñoäng naøy phaûi ñöôïc tieán haønh vôùi
moät chi phí toái thieåu. Neáu ñeà aùn laø khoâng khaû thi thì taát caû
nhöõng chi phí veà thôøi gian vaø tieàn baïc trong quaù trình ñieàu
nghieân, khaûo saùt naøy seõ “bò maát traéng”.

Nhìn vaøo baùo caùo khaû thi, phaân tích vieân

quan taâm ñeán ba lónh vöïc chính – tính khaû thi
kinh teá, kyõ thuaät, vaø toå chöùc.
 1. TÍNH KHAÛ THI KINH TEÁ

1.1. Chi phí kinh teá

a. Phaân tích vaø thieát keá heä thoáng: Chi phí cho
phaân tích vieân phaûi ñöôïc ñöa vaøo toång chi
phí cuûa ñeà aùn.

b. Mua phaàn cöùng: Choïn löïa mua nhö laø thueâ

hay cho thueâ coù theå ñöôïc xem xeùt ôû ñaây.
• C. Chi phí phaàn meàm: Phaàn naøy thöôøng laø
phaàn khoù öôùc löôïng nhaát.
• D. Chi phí huaán luyeän: Nhaân vieân caàn ñöôïc huaán luyeän söû duïng
heä thoáng môùi.

• E. Chi phí laép ñaët: Ñaây laø moät chi phí quan troïng khi xaây döïng
phoøng ban môùi, ñaët daây caùp vaø thay ñoåi moâi tröôøng laøm vieäc.

• F. Chi phí chuyeån vaø ñoåi

• H. Chi phí dö thöøa: Neáu muïc ñích cuûa vieäc maùy tính hoùa
laø thay theá ngöôøi baèng maùy thì phaûi traû soá tieàn dö.

• I. Chi phí hoaït ñoäng:

• - Nhöõng chi phí baûo trì phaàn cöùng vaø phaàn meàm.
• - Nhöõng chi phí naêng löôïng, giaáy…
• - Nhöõng chi phí ñieàu haønh heä thoáng môùi – ví duï,
nhaân vieân cuûa trung taâm tính toaùn, thö kyù nhaäp döõ
lieäu…
• 1.2 Lôïi ích kinh teá
• A. Tieát kieäm chi phí lao ñoäng: Coù theå öôùc löôïng ñöôïc
döïa vaøo khaû naêng thay ñoåi cuûa tyû leä löông trong töông lai.

• B. Xöû lyù nhanh hôn

• C. Ra quyeát ñònh toát hôn: Nhöõng heä thoáng thoâng tin ñöôïc maùy tính hoùa
cung caáp nhöõng thoâng tin ñuøng muïc tieâu hôn vaø chính xaùc hôn, nhanh hôn
vaø reû hôn heä thoáng thuû coâng. Keát quaû laø quyeát ñònh quaûn lyù toát hôn.
• D. Dòch vuï khaùch haøng toát hôn: moät laàn nöõa, noùi
chung chuùng ta khoâng theå öôùc löôïng ñöôïc lôïi ích
kinh teá cuûa moät dòch vuï khaùch haøng toát hôn hay
coù tính caïnh tranh hôn. Ñaây chæ laø moät yeáu toá
aûnh höôûng ñeán söï löïa choïn cuûa khaùch haøng.

• E. Giaûm sai soùt: lôïi nhuaän coù ñöôïc nhôø giaûm sai
soùt naøy coù theå öôùc löôïng neáu bieát ñöôïc nhöõng
thua loã hieän taïi coù lieân quan tôùi vieäc xöû lyù sai
soùt.
2. TÍNH KHAÛ THI KYÕ
2.1.THUAÄT
Coâng vieäc theo quy ñònh

2.2. Coâng vieäc laëp ñi laëp laïi

2.3. Coâng vieäc phöùc taïp.

2.4. Möùc ñoä chính xaùc cao

2.5. Toác ñoä ñaùp öùng

2.6. Döõ lieäu ñöôïc duøng cho nhieàu coâng vieäc

 3. TÍNH KHAÛ THI TOÅ
CHÖÙC
Tính khaû thi toå chöùc hay, nhö ñoâi khi ngöôøi ta goïi noù,
“tính khaû thi hoaït ñoäng” lieân quan ñeán khaû naêng soáng
coøn cuûa heä thoáng ñöôïc ñeà nghò trong moâi tröôøng
hoaït ñoäng vaø quaûn lyù. Vaán ñeà seõ thay ñoåi töø toå
chöùc naøy ñeán toå chöùc khaùc, nhöng ñoái vôùi moät
phaân tích vieân caàn nhaän ra ít nhaát nhöõng caâu hoûi sau:
- Söû duïng heä thoáng thoâng tin trong lòch söû cuûa toå
chöùc coù ñöôïc chaáp nhaän khoâng hay daãn tôùi maâu
thuaãn?nhaân vieân trong toå chöùc coù theå ñöông ñaàu
- Nhöõng
vôùi kyõ thuaät môùi khoâng?
-Caáu truùc toå chöùc coù töông thích vôùi heä thoáng thoâng
tin ñöôïc ñeà nghò hay khoâng?
Nhöõng tieâu chí phaùt thaûo cho moät baùo caùo tính
khaû thi tieâu bieåu.
Trang tieâu ñeà: Teân ñeà aùn, teân baùo caùo, soá phieân
baûn, taùc giaû, ngaøy.
Muïc tieâu vaø phaïm vi: Nhöõng thuaät ngöõ naøy laáy töø
phaùt bieåu veà phaïm vi vaø muïc tieâu.
Toùm taét: Phaàn naøy ñöa ra moät soá phaùt bieåu suùc tích
roõ raøng veà quaù trình nghieân cöùu tính khaû thi vaø
nhöõng ñeà nghò cuûa noù.
Neàn taûng: Phaùt bieåu veà nhöõng lyù do khôûi ñaàu ñeà
aùn, neàn taûng cuûa heä thoáng hieän taïi, noù ñaëc tröng nhö
theá naøo trong toå chöùc, tính toaùn nhö theá naøo trong
nhöõng keá hoaïch phaùt trieån cuûa toå chöùc, nhöõng vaán
ñeà naøo noù gaëp phaûi.
Phöông phaùp nghieân cöùu: Moâ taû chi tieát veà quaù trình
ñieàu nghieân, khaûo saùt heä thoáng bao goàm phoûng vaán
nhaân vieân vaø tìm kieám taøi lieäu, cuøng vôùi baát kyø keânh
thoâng tin naøo khaùc. Nhöõng giaû thieát phaûi chaáp nhaän vaø
phaûi xeùt ñeán nhöõng giôùi haïn.
Heä thoáng hieän taïi: Phaùt bieåu veà nhöõng ñaëc tính chính
cuûa heä thoáng hieän taïi bao goàm nhöõng coâng vieäc chính
cuûa noù, vieäc boá trí nhaân vieân, löu tröõ, thieát bò, nhöõng quy
trình kieåm tra, vaø caùch noù quan heä vôùi nhöõng heä thoáng
khaùc trong toå chöùc.
Nhöõng heä thoáng ñeà nghò: Moãi heä thoáng, neáu nhieàu hôn
moät, ñöôïc ñeà nghò phaûi phaùc thaûo. Phaùc thaûo naøy phaûi
chöùa caùc coâng cuï (nhöõng sô ñoà doøng chaûy döõ lieäu,
nhöõng kyõ thuaät laäp bieåu ñoà). Ñoái vôùi moãi ñeà xuaát,
chuùng ta phaûi ñaùnh giaù tính khaû thi kinh teá, kyõ thuaät vaø
toå chöùc. Nhöõng ñaëc tính kieåm soaùt chính cuõng ñöôïc ñöa
vaøo.
Keá hoaïch phaùt trieån: Keá hoaïch phaùt trieån ñoái vôùi
heä thoáng ñeà nghò phaûi ñöôïc trình baøy khaù chi tieát; bao
goàm nhöõng chi phí döï kieán cho nhöõng giai ñoaïn töông
lai trong chu kyø soáng öôùc löôïng thôøi bieåu cho moãi giai
ñoaïn.
Phuï luïc: Phaàn naøy seõ cung caáp taøi lieäu hoã trôï cho
baùo caùo chính. Noù bao goàm nhöõng taøi lieäu tham
khaûo, baûng toùm taét phoûng vaán, nhöõng bieåu ñoà vaø
ñoà thò trình baøy chi tieát quaù trình xöû lyù giao dòch vaø
öôùc löôïng nhöõng chi phí phaàn cöùng… Phuï luïc chöùa
taát caû nhöõng phaàn caàn cho nhöõng ai ñoïc baùo caùo cho
pheùp ta quyeát ñònh coù nhieàu thoâng tin hôn.
Moät khi baùo caùo tính khaû thi ñöôïc chaáp nhaän thì ñaõ
coù theå tieán ñeán giai ñoaïn keá. Baùo caùo cung caáp cho
chuùng ta moät khaû naêng phaân tích, nhôø ñoù coù theå
 CHÖÔNG 6: PHAÂN TÍCH QUAÙ
TRÌNH VAØ LAÄP MOÂ HÌNH
• I. Löu Ñoà Heä Thoáng Thuû Coâng
• Doøng thoâng tin hình thöùc trong moät heä
thoáng thöôøng xaûy ra: nhöõng taøi lieäu
chuyeån töø boä phaän naøy ñeán boä phaän
khaùc. Coâng cuï phaân tích heä thoáng coå
ñieån laø löu ñoà cuûa heä thoáng thuû
coâng.
Doøng chaûy
Bieåu dieãn höôùng vaø trình töï doøng chaûy

Thao taùc thuû coâng

Ví duï: chuaån bò xöû lyù moät choàng hoaù ñôn
Taøi lieäu
Ví duï: Maãu ñôn
haøng cuûa coâng ty
Nôi löu tröõ ngoaïi tuyeán toång quaùt
Ñaây laø nôi löu tröõ khoâng ñöôïc noái tröïc tieáp vôùi
ñôn vò xöû lyù trung taâm cuûa maùy tính. Do ñoù noù
bao goàm taát caû nhöõng phöông tieän löu tröõ baèng tay,
ví duï moät taäp tin hoaù ñôn baèng tay
Nhaäp / xuaát toång quaùt
Vò trí vaø hoaït ñoäng taïi ñoù moät taøi lieäu ñi vaøo
hay rôøi khoûi heä thoáng trong sô ñoà
Daáu noái tieáp trang

Daáu noái heát trang

So saùnh ñoái chieáu

Saép xeáp
Ví Duï veà Löu ñoà heä thoáng thuû coâng
cuûa quaù trình xöû lyù ñôn haøng
Vaán ñeà laø phaûi nhaän thaáy raèng quaù trình trao
ñoåi döõ lieäu vaø löu tröõ döõ lieäu laø quan troïng
Nguoàn hay
ñích döõ
lieäu
hay Xöû lyù döõ
lieäu

Löu tröõ döõ

lieäu

Doøng chaûy
döõ lieäu
 1. LÖU ÑOÀ DOØNG CHAÛY DÖÕ LIEÄU
• Neáu quan saùt, nhö ñöôïc moâ taû trong ñoaïn
treân, coù theå thaáy moät tieán trình raát toång
quaùt. Ñôn haøng cuûa khaùch haøng ñöôïc xöû
lyù ñeå taïo ra phieáu xuaát (keøm vôùi nhöõng
haøng hoùa ñöôïc göûi ñeán khaùch haøng) vaø
laäp nhöõng hoùa ñôn (ñöôïc göûi ñeán khaùch
haøng vaø boä phaän keá toaùn). Trong khi thöïc
hieän ñieàu naøy, phaûi tra cöùu baûng giaù
(catalog) vaø xem xeùt chi tieát veà nhöõng taøi
khoaûn cuûa khaùch haøng vaø caäp nhaät
nhöõng maãu ghi kho.
Danh saùch Chi tieát khaùch
haøng

Khaùch Xöû lyù

ñôn Taøi
haøng khoaûn
haøng

Kho Phieáu
xuaát

Ñoùng goùi
vaø göûi ñi
 Ñ.haøng c.ty (ñöôïc chaáp nhaän) Giaùm ñoác
kieåm tra tín
duïng
1 Ñ.haøng c.ty (khoâng ñöôïc chaáp nhaän)
Ñôn
Khaùch Ñ. haøng cty Ñ.haøng c.ty
haøng ñöôïc chaáp
haøng Giôùi haïn tín duïng
cuûa nhaän Giaù
k.haøng loaïi khaùch haøng vaø thu chi
KH
haøng D3 c.tieát khaùch
Yeâu caàu D2 D4 l.tröõ ñ.haøng cty
haøng d.saùch haøng c.tieát ñôn
hoaù Giaù k.haøng Ñ.haøng c.ty
2 loaïi
haøng 3
xöû lyù Hoaù ñôn
laäp hoùa Taøi
giao dòch c.tieát c.ty
ñôn khoaûn
h.hoaù xuaát cuûa Ñ.haøng c.ty vaø
c.ty Hoaù ñôn
s.löôïng hoaù ñôn vaø chi
c.ty
h.hoaù tieát xuaát
Khaùch
D5 ñ.haøng/h.ñôn/xuaát haøng
c.tieát
D1 kho xuaát cuûa
cty
Ñoùng goùi vaø gôûi
ñi
 Löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu cho thaáy
nhieàu doøng chaûy döõ lieäu giöõa nhöõng
quaù trình. Tuy nhieân, ñieàu quan troïng laø
noäi dung cuûa nhöõng doøng chaûy döõ lieäu
vaø nhöõng kho döõ lieäu phaûi ñöôïc xaùc
ñònh chính xaùc. Ñieàu naøy seõ höõu ích khi
thieát keá taäp tin hay cô sôû döõ lieäu vaø
khi vieát chöông trình
 Nguoàn / ñích  Quaù trình
Khaùch haøng (1) Taïo ñôn haøng ñaõ ñöôïc
xuaát
Giaùm ñoác kieåm tra tín
duïng (2) Xöû lyù giao dòch kho
haøng
Ñoùng goùi vaø xuaát (3) Laäp hoùa ñôn haøng hoùa
Keá toaùn

 Doøng chaûy döõ lieäu  Doøng chaûy döõ lieäu  Doøng chaûy döõ lieäu

Nhöõng chi tieát xuaát cuûa coâng ty

Ñôn khaùch haøng Ñôn coâng ty phieáu xuaát#
Khaùch# ñôn# ñôn#
ngaøy khaùch#
Teân khaùch teân khaùch
khaùch#
[maët haøng# ñòa chæ phaân phoái
teân khaùch ngaøy xuaát
soá löôïng] ñòa chæ khaùch [maët haøng#
ñòa chæ phaân phoái [maët haøng# soá löôïng]*

soá löôïng
giaù]
  Hoùa ñôn haøng hoùa cuûa coâng  Yeâu caâu kho
ty
Hoùa ñôn#
ñôn#
Ngaøy khaùch#
Khaùch# teân khaùch
Teân khaùch ñòa chæ phaân phoái
Ñòa chæ khaùch [maët haøng#
Ñôn#
[maët haøng#
soá löôïng
giaù  Kho döõ lieäu
soá löôïng]* D2 Catalog
maët haøng#
thueá baùn giaù
ñòa chæ khaùch
khaáu hao% [ñòa chæ phaân phoái]
 Kho döõ lieäu giôùi haïn tín duïng
toång phaûi traû lôïi töùc
D3 Nhöõng chi tieát ngaøy ñaêng kyù

cuûa khaùch haøng

khaùch#
 Kho döõ lieäu teân khaùch
D1 Kho
maët haøng#
soá löôïng trong kho
Thieát keá löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu cho nhöõng heä
thoáng ñôn giaûn töông ñoái khoâng phöùc taïp. Tuy
nhieân, ñoái vôùi nhöõng heä thoáng lôùn hôn chuùng ta
caàn phaûi tuaân theo moät taäp caùc höôùng daãn. Ñoù
laø:
 Nhaän ñònh nhöõng quaù trình chính.

 Nhaän ñònh nhöõng nguoàn, ñích vaø nhöõng kho döõ

lieäu chính.
 Nhaän ñònh nhöõng doøng döõ lieäu chính.

 Ñaët teân nhöõng doøng chaûy döõ lieäu, nhöõng quaù

trình, nguoàn, ñích vaø kho.

 Veõ löu ñoà.

 Raø soaùt laïi löu ñoà, cuï theå laø kieåm tra nhöõng

doøng chaûy döõ lieäu, kho, nguoàn, ñích töông töï coù
cuøng teân vaø nhöõng doøng chaûy döõ lieäu khaùc
nhau coù teân khaùc nhau.
V. Baûng quyeát ñònh:
 Löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu cho thaáy söï phaân raõ nhöõng

chöùc naêng ñöôïc thöïc hieän trong moät toå chöùc thaønh
nhöõng quaù trình xöû lyù vaø nhöõng doøng chaûy döõ lieäu
ñôn giaûn hôn. Baûn thaân moät vaøi quaù trình xöû lyù naøy
coù theå phöùc taïp nhöng khoâng theå ñöôïc phaân tích nhoû
hôn nöõa trong löu ñoà doøng chaûy döõ lieäu. Ví duï nhö quy
trình tính toaùn tieàn chieát khaáu.
 Ba thoâng soá xaùc ñònh phaàn traêm tieàn chieát khaáu. Thöù

nhaát laø toång giaù trò cuûa ñôn haøng (ñaët ít ñôn haøng hôn
nhoû ñeå deã phaân phoái vaø laëp thôøi khoùa bieåu vaän
chuyeån). Tieàn chieát khaáu laø 3% ñoái vôùi nhöõng ñôn
haøng treân 4000$. Neáu giao haøng trong phaïm vi 50 km thì
chi phí phaân phoái seõ reû hôn vaø chieát khaáu laïi laø 2%
(Trong tröôøng hôïp ñaõ chieát khaáu 3% thì seõ ñöôïc chieát
khaáu theâm laø %). Nhöõng khaùch haøng mua treân 100.000$
(doanh thu) trong 12 thaùng qua ñöôïc tính chieát khaáu laø 2%.
VII. Lôøi vaên caáu truùc:
Lôøi vaên caáu truùc laø moät taäp hôïp con cuûa
ngoân ngöõ vieát töï nhieân coù quy ñònh vaø
chính xaùc. Khoâng coù moät tieâu chuaån ñöôïc
chaáp nhaän ñoái vôùi lôøi vaên caáu truùc
nhöng taát caû nhöõng caùch duøng thoâng
thöôøng ñeàu coù moät soá nhöõng ñaëc tính
chung.
 Khoái leänh tuaàn töï: caùc leänh phaûi
ngaén goïn vaø chöùa moät ñoäng töø vaø
moät tuùc töø. Ví duï:
• Tính toång
• Ñaët thueá doanh thu baèng toång soá nhaân
vôùi thueá suaát
• Ñaët toång baèng toång coäng thueá
• Tính chieát khaáu
• Ñaët toång thöïc tröø chieát khaáu
• Vieát toång vaøo hoaù ñôn
  Caáu truùc quyeát ñònh: nhöõng caáu truùc naøy ñöôïc
duøng khi yeâu caàu moät chuoãi tuaàn töï caùc hoaït
ñoäng phaûi thöïc hieän neáu moät ñieàu kieän naøo ñoù
thoaû maõn vaø moät chuoãi tuaàn töï caùc hoaït ñoäng
khaùc ñöôïc thöïc hieän neáu noù khoâng thoûa.

Vaên caáu truùc

(1) Chuoãi tuaàn töï = khoái <leänh>
leänh 1
leänh 2
leänh 3

Quyeát ñònh If <ñieàu kieän>

THEN do khoái –1
ELSE do khoái -2
  CASE<bieán>
CASE 1<bieán –1>
do khoái –1
CASE 2<bieán –2>
do khoái –2
CASE 3<bieán –3>
do khoái -3
Laëp
DO WHILE <ñieàukieän>
do khoái

REPEAT
do khoái
UNTIL <ñieàu kieän>
 Chöông 6: PHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU
VAØ LAÄP MOÂ HÌNH

I. Laäp Moâ Hình Thöïc Theå – Quan Heä

 Giaû thieát cô baûn naèm sau moâ hình
thöïc theå – quan heä laø caáu truùc döõ lieäu
cuûa toå chöùc coù theå ñöôïc moâ hình hoaù
baèng caùch söû duïng ñuùng ba loaïi ñoái
töôïng phaân bieät sau ñaây khoâng. Ñoù laø:
 1. LOAÏI THÖÏC THEÅ:
 Loaïi thöïc theå laø loaïi söï vieäc coù khaû
naêng toàn taïi ñoäc laäp vaø noù coù döõ lieäu caàn
löu tröõ. Döõ lieäu laø ñaëc tính chuû yeáu cuûa
moät loaïi thöïc theå.

2. QUAN HEÄ
 Nhöõng loaïi thöïc theå trong moät toå chöùc coù theå
coù quan heä vôùi nhau.
3. THUOÄC TÍNH
 Nhöõng loaïi thöïc theå trong moät toå chöùc
cuõng coù caùc thuoäc tính. Nhöõng thuoäc tính naøy
coù theå xem nhö nhöõng ñaëc tính hay tính chaát.

 Thuoäc tính khoaù

4. NHÖÕNG LOAÏI QUAN HEÄ
Coù nhieàu caùch phaân bieät caùc moái quan
heä khaùc nhau. Söï phaân bieät naøy ñöôïc xaùc ñònh
theo moät soá söï kieän cuûa nhöõng loaïi thöïc theå
töông öùng coù vai troø trong moái quan heä.

 Moái quan heä 1;n

 Moái quan heä m;n
 Moái quan heä 1;1
 phaùp.

Ñònh nghóa nhöõng phaïm vi döõ

lieäu chính cho toå chöùc

Xaùc ñònh nhöõng loaïi thöïc theå

cho moãi phaïm vi döõ lieäu

Xaùc ñònh nhöõng moái quan heä

giöõa nhöõng loaïi thöïc theå

Ruùt ra moâ hình thöïc theå cho

phaïm vi cuûa toå chöùc

Xaùc ñònh thuoäc tính cho moãi Xaùc ñònh laïi nhöõng thöïc
loaïi thöïc theå theå vaø nhöõng moái quan heä

Chuaån hoaù caùc thuoäc tính 7cuûa

nhöõng loaïi thöïc theå

Toång hôïp caùc moâ hình thöïc

theå ñeå ruùt ra moät moâ hình thöïc
theå ñaày ñuû cho toå chöùc
Ñònh nghóa laïi neáu
Kieåm tra tính chính xaùc cuûa moâ khoâng chính xaùc
hình thöïc theå so vôùi caùc chöùc
naêng vaø quaù trình ñöôïc yeâu
caàu
 Phaân tích vieân ñònh nghóa nhöõng vuøng (chöùc naêng) döõ lieäu
chính caàn ñöôïc moâ hình. Nhöõng vuøng döõ lieäu chính naøy
thöôøng ñöôïc xaùc ñònh bôûi nhöõng chöùc naêng chính cuûa toå
chöùc. Quaù trình xöû lyù ñôn baùn haøng, tieáp thò, keá toaùn, mua
haøng, cheá taïo, kho vaø quaûng caùo laø taát caû nhöõng ví duï veà
nhöõng lónh vöïc chöùc naêng chính. Phaân tích vieân sau ñoù seõ taäp
trung vaøo moät lónh vöïc naøy vaø phaùt trieån moâ hình döõ lieäu
cho moãi lónh vöïc naøy. Sau naøy, nhöõng moâ hình seõ ñöôïc toång
hôïp laïi. Chæ neân phaân chia theo nhöõng lónh vöïc chöùc naêng nhö
theá naøy khi toå chöùc coù quy moâ lôùn vaø phöùc taïp. Ñoái vôùi
moät toå chöùc ñôn giaûn, chuùng ta phaùt trieån moâ hình döõ lieäu
maø khoâng caàn phaân chia.
Nghieân cöùu tröôøng hôïp ñöôïc haïn cheá trong heä thoáng con
xöû lyù ñôn ñaët haøng. Trong moät heä thoáng ñaày ñuû chuùng
ta coøn phaûi keå ñeán nhöõng lónh vöïc khaùc. Nhöõng vuøng
döõ lieäu chuùnh töông öùng vôùi nhöõng lónh vöïc chöùc naêng
chính cuûa heä thoáng, nhö quaù trình xöû lyù ñôn mua, kieåm
soaùt kho vaø laäp thôøi khoaù bieåu xuaát kho.
 Phaân tích vieân choän taát caû nhöõng loaïi thöïc theå quan
troïng cho nhöõng vuøng döõ lieäu ñöôïc choïn trong toå chöùc.
ñaët ra caâu hoûi “Ñaây coù phaûi laø loaïi söï vieäc maø toå
chöùc caàn löu tröõ thoâng tin veà noù vì moät lyù do naøo ñoù
khoâng?”. Phaân tích vieân lieät keâ nhöõng loaïi thöïc theå
naøy. ÔÛ giai ñoaïn naøy, phaân tích seõ moâ taû thuoäc tính
chuû yeáu cho moãi loaïi thöïc theå.

 Phaân tích vieân xaùc ñònh nhöõng moái quan heä naøo toàn taïi
giöõa nhöõng loaïi thöïc theå. ÔÛ giai ñoaïn naøy, phaân tích vieân
xaùc ñònh nhöõng moái quan heä naøo toàn taïi giöõa nhöõng loaïi
thöïc theå trong toå chöùc ñaõ ñöôïc xaùc ñònh tröôùc ñaây. Trong
khi xaùc ñònh söï toàn taïi cuûa nhöõng moái quan heä, phaân tích
vieân khoâng chæ quan saùt nhöõng tröôøng hôïp thöïc teá maø
coøn phaûi quan taâm tôùi nhöõng tröôøng hôïp coù theå xaûy ra.
Thöïc theå Thöïc theå Teân moái Baä
quan heä c
KHAÙCH ÑÔN ÑAËT Ñaët haøng 1:n
HAØNG HAØNG Yeâu caàu m:n
ÑÔN ÑAËT HAØNG HOAÙ Bao goàm m:n
HAØNG HAØNG HOAÙ Lieân quan n:1
PHIEÁU XUAÁT ÑÔN ÑAËT Laäp hoaù m:n
PHIEÁU XUAÁT HAØNG ñôn 1:1
HOAÙ ÑÔN HAØNG HOAÙ Lieân quan n:1
PHIEÁU XUAÁT HOAÙ ÑÔN Göûi ñeán 1:n
PHIEÁU XUAÁT KHAÙCH Nhaän
KHAÙCH HAØNG
HAØNG HOAÙ ÑÔN
 Phaân tích vieân xaây döïng moâ hình thöïc theå vaø
phaùc thaûo sô ñoà thöïc theå. Moâ hình thöïc theå laø
moät söï toång hôïp cuûa taát caû nhöõng thöïc theå
vaø nhöõng moái quan heä toàn taïi giöõa chuùng
KHAÙCH

Ñaët Nhaä
haøng Gôûi n
ñeán
Lieân quan
ÑÔN ñeán PHIEÁU
XUAÁT HOAÙ ÑÔN

Bao Lieân quan

Yeâu goàm ñeán
caàu Caùc hoùa
ñôn
HAØNG
  Phaân tích vieân xaùc ñònh nhöõng thuoäc tính cuûa moãi
thöïc theå. Sau khi quyeát ñònh caáu truùc chung cuûa moâ
hình, phaân tích vieân seõ baét ñaàu ñi vaøo chi tieát baèng
caùch lieät keâ thuoäc tính cuûa moãi thöïc theå.

Thöïc theå Thuoäc tính

(1) (2)
ÑÔN HAØNG Maõ soá ñôn haøng, ngaøy ñaët haøng, maõ soá khaùch haøng. teân
khaùch haøng, [maõ haøng, soá löôïng, ñôn giaù]*
KHAÙCH HAØNG Maõ soá khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch , [ddiaj chæ
phaân phoái]*, teân ngöôøi ñaïi dieän, ñieän thoaïi, maõ phaân loaïi
khaùch, giôùi haïn tín duïng, thôøi haïn nôï, chieát khaáu chuaån,
doanh thu, soá dö taøi khoaûn.
PHIEÁU XUAÁT Maõ soá phieáu xuaát, ngaøy laäp phíu xuaát, maõ soá ñôn haøng, maõ
soá khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch, [maõ maët
haøng, soá löôïng]*
HOAÙ ÑÔN Maõ soá hoaù ñôn. Ngaøy laäp hoaù ñôn, maõ soá ñôn haøng, maõ soá
khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch, [maõ maët
haøng, teân maët haøng, ñôn giaù, soá löôïng]*, thaønh tieàn, chieát
khaáu, thueá, tieàn phaûi traû.
HAØNG HOAÙ Maõ maët haøng, teân maët haøng, soá löôïng toàn kho, giaù voán, giaù
 Chuaån hoaù nhöõng thuoäc tính treân moâ hình thöïc theå. Söï chuaån
hoaù ñaûm baûo raèng moâ hình thöïc theå bao goàm nhöõng loaïi thöïc
theå döôùi daïng ñôn giaûn nhaát cuûa chuùng. Ñieàu naøy quan troïng
ñoái vôùi quaù trình thieát keá moät moâ hình döõ lieäu. Ñeå coù ñöôïc
moät cô sôû döõ lieäu hieäu quaû vaø ñöôïc xem nhö moät saûn phaåm
sau cuøng cuûa thieát keá. Chuaån hoaù laø phaân raõ nhöõng loaïi thöïc
theå thaønh nhöõng thaønh phaàn hôïp thaønh ñôn giaûn hôn cuûa
chuùng. Nhöõng thaønh phaàn naøy chính baûn thaân noù cuùng laø
nhöõng loaïi thöïc theå.

 Toång hôïp nhöõng moâ hình thöïc theå rieâng bieät

thaønh moät moâ hình thöïc theå toång theå cho toå
chöùc. Chuùng ta thöïc hieän böôùc naøy neáu ôû böôùc 1
tröôùc ñaây chuùng ta ñaõ taùch ra nhieàu vuøng döõ lieäu
cho nhöõng chöùc naêng rieâng bieät trong toå chöùc.
Trong moät toå chöùc ñôn giaûn, moâ hình thöïc theå coù
ñöôïc phaùt trieån cho toaøn theå toå chöùc ngay töø ñaàu.
 Kieåm tra söï phuø hôïp cuûa moâ hình thöïc theå
vôùi nhöõng quaù trình yeâu caàu. Laøm theá naøo
phaân tích vieân coù theå ñaûm baûo raèng moät moâ
hình thöïc theå vöøa phaùt trieån laø phuø hôïp? Coù
hai caâu hoûi phaûi traû lôøi:
(a) Coù theå cung caáp nhöõng döõ lieäu caàn
khoâng?
(b) Coù theå truy xuaát döõ lieäu khoâng?
 CHÖÔNG 6 THIEÁT KEÁ HEÄ
THOÁNG

Ôû giai ñoaïn naøy, chuùng ta phaûi quyeát ñònh

phaïm vi maùy tính hoaù, nhöõng quaù trình ñöôïc
thöïc hieän theo loâ, hay theo cheá ñoä tröïc
tuyeán. Chuùng ta cuõng phaûi quyeát ñònh heä
thoáng seõ ñöôïc taäp trung hay hay phaân boá vaø
heä thoáng döïa treân cô sôû taäp tin hay cô sôû
döõ lieäu. Trong chöông naøy chuùng ta seõ phaùt
thaûo nhöõng phöông aùn khaùc nhau.
II. Ñeà Nghò Nhöõng Caùch Thieát Keá Khaùc
Nhau
Ñeå chuaån bò thieát keá, phaân tích vieân caàn taïo nhieàu
choïn löïa khaùc nhau. Seõ coù nhöõng quyeát ñònh veà
phaïm vi maùy tính hoaù – nhöõng quaù trình xöû lyù naøo
trong moâ hình xöû lyù seõ ñöôïc maùy tính hoaù vaø nhöõng
quaù trình xöû lyù naøo seõ ñöôïc thöïc hieân baèng tay – vaø
nhöõng quyeát ñònh veà loaïi heä thoáng cho nhöõng quaù
trình xöû lyù ñöôïc maùy tính hoùa. Trong tröôøng hôïp sau,
nhöõng chonï löïa bao goàm:
- Heä thoáng taäp trung vaø phaân boá
- Heä thoáng treân cô sôû taäp tin hay cô sôû döõ lieäu
- Heä thoáng theo loâ hay tröïc tuyeán.
- Phöông phaùp nhaäp
- Phaàn meàm öùng duïng vaø nhöõng chöông trình ñöôïc
thieát keá chuyeân bieät
NHÖÕNG PHÖÔNG PHAÙP NHAÄP
Ôû giai ñoaïn naøy, phaân tích vieân cuõng seõ moâ
taû nhöõng loaïi thieát bò vaø nhöõng phöông phaùp
nhaäp chính caàn ñöôïc söû duïng. Nhöõng yeáu toá
chính caàn xem xeùt laø :
- Khoái löôïng giao dòch nhaäp
- Toác ñoä nhaäp caàn thieát
- Chi phí khôûi ñaàu vaø chi phí vaän haønh cuûa
phöông phaùp ñöôïc choïn
- Möùc ñoä chính xaùc ñöôïc yeâu caàu treân trò
nhaäp
- Nhöõng ñaëc tính ñaëc bieät cuûa öùng duïng
Baøn phím

Nhaän daïng kyù töï ñöôïc in tröôùc

Ñoïc maõ thanh
Nhöõng theû ñuïc loã

Nhaäp baèng aâm thanh