Professional Documents
Culture Documents
Ch¬ng 1.
Bµi 1. SỰ ĐIỆN LI
I - Môc tiªu bµi häc
1. Về kiÕn thøc
BiÕt ®ược c¸c kh¸i niÖm vÒ sù ®iÖn li, chÊt ®iÖn li
HiÓu nguyªn nh©n vÒ tÝnh dÉn ®iÖn cña dung dÞch chÊt ®iÖn li.
HiÓu ®ược c¬ chÕ cña qu¸ tr×nh ®iÖn li.
2. VÒ kÜ n¨ng
RÌn luyÖn kÜ n¨ng thùc hµnh : Quan s¸t, so s¸nh.
RÌn luyÖn kh¶ n¨ng lËp luËn logic.
3. VÒ t×nh c¶m th¸i ®é
RÌn luyÖn ®øc tÝnh cÈn thËn nghiªm tóc trong nghiªn cøu khoa häc.
II - ChuÈn bÞ
GV : Dông cô vµ ho¸ chÊt thÝ nghiÖm ®o ®é dÉn ®iÖn.
Tranh vÏ (h×nh 2.2 SGK vµ h×nh 2.3 SGK)
HS : Xem l¹i hiÖn tîng dÉn ®iÖn ®· ®ưîc häc trong chư¬ng tr×nh vËt lÝ 6
-1-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
-2-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
HS : quan sat h×nh vÏ vµ tr¶ lêi cùc
GV: T¹i sao díi t¸c dông cña ph©n tö ph©n - Do sù t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö ph©n
cùc HCl, ph©n tö nưíc kh«ng ph©n li thµnh cùc H2O vµ HCl ph©n tö HCl . Qu¸
H+ vµ ion OH- tr×nh ®iÖn li ®ã ®îc biÓu diÔn
Ho¹t ®éng 6 b»ng®iÖn li thµnh c¸c ion H+ vµ Cl
Sö dông bµi tËp SGK ®Ó cñng cè bµi häc ph¬ng tr×nh: HCl ® H+ + Cl-
-3-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
®ã b»ng bao nhiªu ?
85
ChÊt ®iÖn li m¹nh cã ®é ®iÖn li b»ng bao a = 100 = 0,85
nhiªu? II ChÊt ®iÖn li m¹nh, chÊt ®iÖn li
HS : Ph¸t biÓu ®Þnh nghÜa (SGK) yÕu
GV: Cho HS lÊy c¸c thÝ dô vÒ axit m¹nh, 1. ChÊt ®iÖn li m¹nh
baz¬ m¹nh, c¸c muèi tan a - §/n:(SGK)
Dïng mòi tªn mét chiÒu chØ chiÒu ®iÖn li b-C¸c chÊt ®iÖn li m¹nh lµ :
vµ ®ã lµ sù ®iÖn li hoµn toµn.
Yªu cÇu HS viÕt ph¬ng tr×nh ®iÖn li cña
mét
sè chÊt ®iÖn li m¹nh H2SO4, Ba(OH)2, C¸c axit m¹nh: HCl, HNO3, H2SO4,
CuSO4 HClO4...
C¸c baz¬ m¹nh : NaOH, KOH,
GV : yªu cÇu HS tÝnh nång ®é ion trong Ba(OH)2Ca(OH)2…
mét sè dung dÞch : C¸c muèi tan : NaCl, CuSO4, KNO3...
ThÝ dô : KNO3 0,1M ; Ba(OH)20,05M
c - PT & c¸ch tÝnh nång ®é:
Ho¹t ®éng 4
TÝnh nång ®é ion Na+ vµ CO32- trong
GV : Yªu cÇu HS nghiªn cøu SGK vµ cho
dung dÞch Na2CO3 0,1M?
biÕt thÕ nµo lµ chÊt ®iÖn li yÕu ? ChÊt
Na2CO3 ® 2Na+ + CO32-
®iÖn li yÕu cã ®é ®iÖn li a b»ng bao
Theo ph¬ng tr×nh ®iÖn li :
nhiªu ?
n 2n Na 2CO3 = 2´0,1 = 0,2 (mol)
Nh÷ng chÊt ®iÖn li m¹nh ph©n li nhiÒu Na
nÊc th× chØ ®iÖn li m¹nh ë nÊc thø nhÊt. n n Na 2CO3 = 0,1 (mol)
CO32
GV yªu cÇu viÕt ph¬ng r×nh ®iÖn li cña 2. ChÊt ®iÖn li yÕu
mét sè chÊt ®iÖn li yÕu : H2S, Fe(OH)3 ... a - §N:(SGK)
®é ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li yÕu : 0 <
GV : Sù ®iÖn li cña chÊt ®iÖn li yÕu cã a<1
®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc trng cña qu¸ tr×nh b - TD:ChÊt ®iÖn li yÕu lµ :
thuËn nghÞch. VËy ®Æc trng cña qu¸ tr×nh C¸c axit yÕu : CH3COOH, H2S,
thuËn nghịchlµ g× ? H2CO3...
Hs: Qu¸ tr×nh thuËn nghÞch sÏ ®¹t ®Õn tr¹ng C¸c baz¬ yÕu : Fe(OH)3, Mg(OH)2..
th¸i c©n b»ng. §ã lµ c©n b»ng ®éng. c- PT ®iÖn li & c©n b»ng ®iÖn li:
CH3COOH « CH3COO + H+
H CH3COO
H»ng sè K=
CH3COOH
Khi pha lo·ng dd c¸c ion ë c¸ch xa nhau h¬n, it cã Nh¾c l¹i : K lµ h»ng sè phô thuéc vµo
c¬ héi va ch¹m ®Ó t¹o l¹i pt. nhiÖt ®é
Sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ®iÖn li
còng tu©n theo nguyªn lÝ L¬ Sa-t¬-li-e
d - Sù pha lo·ng vµ ®é ®iÖn li
Khi pha lo·ngdd qu¸ tr×nh ®iÖn li x¶y
ra dÔ dµng h¬n, ®é ®iÖn li t¨ng.
-4-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
-5-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
+
mét nÊc ra ion H lµ axit mét nÊchay
monoaxit.
Axit mµ mét ph©n tö ph©n li nhiÒu
nÊc ra ion H+ lµ axit nhiÒu nÊc.
-6-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
2. ¦u ®iÓm cña thuyÕt Bron-stet
Nh÷ng chÊt lµ axit,baz¬
theouAreniut th× theo Bron-stet
vÉn lµ axit,baz¬
Thuyªt axit,baz¬ cña Bron-stet tæng
quat h¬n.
-7-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
-8-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
dung dÞch (m«i trêng axit)?
- TÝnh [H+] vµ [OH-] cña dung dÞch
NaOH 0,01M vµ so s¸nh 2 gi¸ trÞ ®ã
trong dung dÞch (m«i trêng baz¬)?
Ho¹t ®éng 4:
- Yªu cÇu häc sinh nghiªn cøu SGK vµ
cho biÕt pH lµ g×? Cho biÕt dung dÞch II. Kh¸i niÖm vÒ pH- chÊt chØ thÞ axit-baz¬:
axit, kiÒm, trung tÝnh cã pH b»ng bao 1.Kh¸i niÖm vÒ pH:
nhiªu? * [H+]= 10-PHM
- §Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch * Thang pH: 0 ¸ 14
ngêi ta thêng dïng chÊt chØ thÞ nh quú, M«i
phenol phtalein. trêng ñ 10- =10- á 10-
7
- Dïng chÊt chØ thÞ axit - baz¬ nhËn 7
M M 7
M
biÕt c¸c chÊt trong 3 èng nghiÖm ®ùng:
H2O. HCl, NaOH. pH á 7 =7 ñ 7
- Trén lÉn 1 sè chÊt chØ thÞ cã kho¶ng
PH ®æi mµu kÕ tiÕp nhau ®îc hçn hîp 2. ChÊt chØ thÞ axit-baz¬:
chÊt chØ thÞ axit-baz¬ v¹n n¨ng.
- Dïng chÊt chØ thÞ chØ x¸c ®Þnh pH 1 M«i trêng
c¸ch gÇn ®óng cßn ®Ó ®¹t ®é chÝnh Axit Trung KiÒ
x¸c th× ph¶i dïng m¸y ®o pH. tÝnh m
Ho¹t ®éng 5: ChÊt chØ thÞ
- nh¾c l¹i ý chÝnh-lµm bµi tËp 5 Quú §á TÝm Xanh
Phenolphtalei Kh«n Kh«n Hång
n g mµu g mµu
-9-
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
VËn dông thuyÕt axit, baz¬ cña A-re-ni-ut vµ tuyÕt Bron-stet ®Ó x¸c ®Þnh tÝnh axit,
baz¬ hay lìng tÝnh.
VËn dông biÓu thøc h»ng sè ph©n ly axit, h»ng sè ph©n ly baz¬ tÝch sè ion cña níc
®Ó tÝnh [H+], pH.
Sö dông chÊt chØ thÞ axit, baz¬ ®Ó x¸c ®Þnh m«i trêng cña dung dÞch c¸c chÊt.
II. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Bµi 6 Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn ly
- 10 -
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
- ChuÈn bÞ cho mçi nhãm häc sinh 4 èng nghiÖm, gi¸ èng nghiÖm.
- Dung dÞch: NaCl, AgNO3, NH3, NaCH3COO, Al2(SO4)3, GiÊy quú tÝm.
II. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: I. §k x¶y ra ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch
chÊt ®iÖn ly:
- Híng dÉn HS lµm t/ngi÷a Na2SO4 1. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt kÕt tña:
vµ BaCl2,viÕt pt ph¶n øng duêi d¹ng VD1: Na2SO4+BaCl2 ---> BaSO4+2NaCl
ion vµ chi ra thùc chÊt cña ph¶n øng Ph¬ng tr×nh ion:
lµ sù ph¶n øng gi÷a 2 ion Ba2+ vµ 2Na++SO42-+Ba2++2Cl---- > BaSO4↓+2Na+
SO42- t¹o thµnh kÕt tña. +2Cl-
- T¬ng tù: ViÕt phu¬ng tr×nh ph©n Ph¬ng tr×nh ion rót gän:
tö, ion vµ rót gän cña ph¶n øng Ba2+ + SO42- --- > BaSO4↓
CuSO4 vµ NaOH. VD2: CuSO4 + NaOH
* Chó ý: ChÊt dÔ tan vµ ®iÖn ly m¹nh viÕt
Ho¹t ®éng 2: thµnh ion.
- ViÕt pt ph©n tö,ion vµ ion rót gän - ChÊt khÝ, kÕt tña, ®iÖn ly yÕu ®Ó nguyªn
cña ph¶n øng gi÷a 2 dung dÞch d¹ng ph©n tö.
NaOH vµ HCl? 2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn ly yÕu:
- gi÷a Mg(OH)2 víi axit m¹nh HCl? a. Ph¶n øng t¹o thµnh níc:
-t/n: ®æ dung dÞnh HCl vµo cèc VD1: NaOH + HCl --- > NaCl + H2O
®ùng NaCH3COO, thÊy cã mïi giÊm Na+ + OH- + H+ + Cl- --- > Na+ + Cl- + H2O
chua. H+ + OH- --- > H2O
- H·y gi¶i thÝch hiÖn tîng vµ viÕt VD2: Mg(OH)2+ HCl --- >
ph¬ng tr×nh ph©n tö øng díi d¹ng b. Ph¶n øng t¹o thµnh axit yÕu:
ph©n tö, ion vµ ion rót gän. VD1: NaCH3COO + HCl
Ho¹t ®éng 3: c. Ph¶n øng t¹o thµnh ion phøc:
- HS lµm t/n: Nhá vµi giät dd VD: Ph¬ng tr×nh ph©n tö:
AgNO3 vµo dung dÞch NaCl. G¹n AgCl + 2NH3 --- > [Ag(NH3)2]+Cl-
lÊy kÕt tña AgCl. Nhá dd NH3 vµo (ion phøc)
kÕt tña AgCl cho ®Õn khi tan hÕt
(t¹o ion phøc ®iÖn ly yÕu).
Ho¹t ®éng 4:
- HS lµm t/n,viÕt pt ph¶n øng díi 3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt khÝ:
d¹ng ph©n tö, ion vµ ion rót gän khi VD1:
cho dung dÞch HCl t¸c dông víi dung H++Cl-+2Na++CO32--- > 2Na++2Cl-
dÞch Na2CO3? +CO2↑+H2O
- t¬ng tù víi dung dÞch HCl vµ kÕt 2H++ CO32-® CO2↑+H2O
tña CaCO3. VD2: CaCO3 + HCl ®
Þ KÕt luËn:
- Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt
®iÖn ly thùc chÊt lµ ph¶n øng gi÷a c¸c ion.
- Ph¶n øng trao ®æi trong dung dÞch chÊt
- 11 -
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
®iÖn ly chØ x¶y ra khi cã Ýt nhÊt mét trong
c¸c ®iÒu kiÖn sau:
+ T¹o thµnh chÊt kÕt tña.
+ t¹othµnh chÊt khÝ.
TI£T 2 + T¹o thµnh chÊt ®iÖn ly yÕu
Ho¹t ®éng 6:
T/n :nhóng qu× tÝm vµo 4 dd : II. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi:
+ èng 1: Níc cÊt 1. Kh¸i niÖm sù thuû ph©n cña muèi:
+ èng 2: Dung dÞch * Ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a muèi hoµ tan vµ
NaCH3COO níc lµm cho pH biÕn ®æi lµ ph¶n øng thuû
+ èng 3: Dung dÞch Al2(SO4)3 ph©n cña muèi.
+ èng 4: Dung dÞch NaCl 2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi:
- NhËn xÐt vµ kÕt luËn m«i trêng *Muèi t¹o bë axv· yÕu vµ baz¬ m¹nh -- >dd
cña dd cã m«i trêng kiÒm.
- Khi hoµ tan mét sè muèi vµo níc ®· VD1: Dung dÞch NaCH3COO cã pH > 7
x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion gi÷a NaCH3COO+H2O < -- > CH3COOH+OH-
muèi vµ níc lµm pH biÕn ®æi. (HOH)
-
Ho¹t ®éng 7: ↑[OH ] -- > pH > 7
- Tõ t/n biÕt dung dÞch NaCH3COO *muèi t¹o bëi axm¹nh, baz¬ yÕu-- > dd cã m«i
cã pH ñ 7..., ph¶n øng nµy lµm t¨ng trêng axit
[OH-] nªn m«i trêng cã pH ñ 7. VD2: dung dÞchAl2(SO4)3 cãpH <7
- NhËn xÐt thµnh phÇn muèi Gi¶i thÝch:Al2(SO4)3 -- > 2Al3++3SO42-
NaCH3COO? Al3++HOH -- > Al(OH)2++H+
- Sp gi÷a axit vµ baz¬ nµo? m¹nh hay ↑[H+] -- > pH <7
yÕu? *dd muèi cña ax yÕuvµ baz¬ yÕu m«i trêng
- Muèi tao bëi axit yÕu vµ baz¬ m¹nh phô thuéc vµo sù thuû ph©n cña 2 ion
khi thuû ph©n cho m«i trêng kiÒm. VD3: Dung dÞch Fe(CH3COO)3
- Tõ t/n biÕt dung dÞch Al2(SO4)3 cã Fe(CH3COO)3 -- >Fe3++3CH3COO-
pHá7... *dd muèi axit m«i trêng phô thuéc b¶n chÊt
- NhËn xÐt thµnh phÇn anion
muèiAl2(SO4)3? s¶n phÈm gi÷a axit VD4: Dung dÞch NaHCO3
vµ baz¬ nµo?, m¹nh hay yÕu? NaHCO3 -- > Na++HCO3-
- Muèi axit khi hoµ tan trong níc *dd muèi cñ© ax m¹nh ,baz¬ m¹nh - >trung
ph©n ly ra c¸c ion lìng tÝnh th× m«i tÝnh
trêng cña dung dÞch tuú thuéc b¶n VD5: Dung dÞch NaCl
chÊt anion. NaCl -- > Na++Cl-
- Muèi t¹o bëi axit m¹nh vµ baz¬
m¹nh khi tan trong níc kh«ng bÞ thuû KÕt luËn: SGK
ph©n.
Ho¹t ®éng 8:
ChØ dïng qu× tÝm nhËn biÕt c¸c dd
sau:
HCl ; NaOH ; Na2CO3 ; Ba(NO3)2
- 12 -
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
- 13 -
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
I - Môc tiªu
1-VÒ kiÕn thøc
Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ axit-baz¬ vµ ®iÒu kiÖn x¶y ra ph¶n øng trao ®æi ion trong
dung dÞch c¸c chÊt ®iÖn li.
2-VÒ kü n¨ng.
RÌn luyÖn kü n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi lîng nhá hãa chÊt.
II – ChuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm vµ ho¸ chÊt cho mçi nhãm thùc hµnh.
Dông cô thÝ nghiÖm.
- §òa thuû tinh - èng nghiÖm.
- èng hót nhá giät - Th×a xóc hãa chÊt.
- Bé gi¸ thÝ nghiÖm.
2 – Ho¸ chÊt. SGK
III. Gîi ý tæ chøc ho¹t ®ång thùc hµnh cña häc sinh.
ThÝ nghiÖm 1: TÝnh axit – baz¬.
a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.
HS tiÕn hµnh nh SGK.
b) Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch.
- HS: Quan s¸t vµ ghi chÐp c¸c hiÖn tîng ph¶n øng x¶y ra.
- HS: Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®ã.
ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li.
a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm.
HS tiÕn hµnh nh SGK.
b) Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thÝch.
- HS: Quan s¸t vµ ghi chÐp c¸c hiÖn tîng ph¶n øng x¶y ra.
- HS: Gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®ã.
Tªn HS………………………………….Líp………
Tªn bµi thùc hµnh.
Néi dung têng tr×nh.
Tr×nh bµy c¸ch tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, m« t¶ hiÖn tîng quan s¸t ®îc, gi¶i thÝch vµ
viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc(nÕu cã) c¸c thÝ nghiÖm sau:
ThÝ nghiÖm 1: TÝnh axit – baz¬.
ThÝ nghiÖm 2: Ph¶n øng trao ®æi ion trong dung dÞch chÊt ®iÖn li.
- 14 -
THPT Võ Trường Toản Giáo án 11CB Nguyễn Anh Duy
- 15 -