Professional Documents
Culture Documents
DỰA VÀO TÍNH CHẤT CỦA DUNG DỊCH HNO3 XÂY DỰNG BÀI TOÁN ĐÁNH GIÁ SỰ TẠO
THÀNH MUỐI AMONI TRONG DUNG DỊCH
Phan Kim Ngân
Trường THPT Đức Thọ-Hà Tĩnh
- Như đã biết dung dịch HNO3 có tính oxi hoá rất mạnh, khi chất khử phản ứng với dung dịch HNO3 thì sản
phẩm khử ngoài chất khí còn có thể có sự tạo thành NH4NO3. Trong một số câu hỏi khi học sinh không để
ý thường rất dể nhầm lẫn và dẫn đến giải sai bài toán. Ở đây tôi xây dựng một số bài toán giúp học sinh
nhìn nhận một cách sâu sắc về tính chất của dung dịch HNO3, đồng thời có kĩ năng giải một số bài toán về
axit HNO3.
- Một số ví dụ minh hoạ như sau:
Ví dụ 1: Cho 1,68gam bột Mg tác dụng vừa đủ với 500ml dung dịch HNO3 aM thu được dung dịch Y và
0,448lít khí NO duy nhất. Tính a và khối lượng muối tạo thành trong Y?
Bài giải:
- Ở đây cần chú ý rằng khí NO là khí duy nhất chứ không phải là sản phẩm khử duy nhất. Một số học sinh
không để ý điều này và cho rằng bài toán khá đơn giản và dễ mắc phải sai lầm như sau:
+ nMg = 0, 07 mol ⇒ trong dung dịch Y có 0,07mol Mg(NO3)2 ⇒ Khối lượng muối = 0,07. 148 =
10,36gam và nNO = 0, 02mol ⇒ NO3 + 4H+ + 3e → NO + 2H2O
−
dụng với HNO3 không sinh ra NH4NO3 thì trong X có: 0,07mol Mg(NO3)2, do đó
⇒ mmuối = 0,07.148 = 10,36g < 11,16g ⇒ trong X còn có NH4NO3 với
11,16 − 10,36
nNH 4 NO3 = = 0, 01mol . Các quá trình xẩy ra như sau:
80
- 2e → Mg2+ (1) NO3 + 10H+ + 8e → NH 4 + 3H2O (2)
− +
Mg
0,07 0,14 0,1 0,08 0,01
+ Gọi CTPT của khí Y là NxOy thì
x NO3 + (6x – 2y)H+ + (5x – 2y)e → NxOy + (3x – y) H2O (3)
−
Page 1 of 4
LuyÖn Thi §¹i Häc-Cao §¼ng Phan Kim
Ng©n-§øc Thä-Hµ TÜnh
+ Khí sinh ra có thể là: NO, NO2, N2, N2O...Thì chỉ có khí NO phù hợp với (*)
⇒ Y là NO và V = 0,72lít
- Trên cơ sở đó có thể xây dựng dạng toán hỗn hợp cho học sinh rèn luyện:
Ví dụ 3: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,1mol CuO và 0,14mol Al trong 500ml dung dịch HNO3 aM
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,672lít khí N2O duy nhất. Tính a và khối lượng muối tạo thành trong Y?
Bài giải: - Hoàn toàn tương tự ta xét các quá trình sau:
CuO + 2H+ → Cu2+ + H2O (4)
0,1 0,2
Al - 3e → Al 3+
(5) 2 NO3 + 10H+ + 8e → N2O + 5H2O (6)
−
Page 2 of 4
LuyÖn Thi §¹i Häc-Cao §¼ng Phan Kim
Ng©n-§øc Thä-Hµ TÜnh
Bài 3: Hoà tan hoàn toàn 7,8gam kim loại Zn vào 800ml dung dịch HNO3 aM, vừa đủ thu được dung dịch
Y và 1,792lít khí màu nâu duy nhất . Tính a và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 4: Hoà tan hoàn toàn 2,97gam bột Al vào 400ml dung dịch HNO3 aM, vừa đủ thu được dung dịch Y và
0,672lít khí không màu duy nhất hoá nâu trong không khí. Tính a và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 5: Hoà tan 6gam Ca vào Vlít dung dịch HNO3 1M vừa đủ thu được dung dịch Y chứa 25,4gam muối và
0,4928lít một chất khí X duy nhất. Tìm CTPT của X và tính V?
Bài 6: Hoà tan 4,8gam Mg vào mgam dung dịch HNO3 10% vừa đủ thu được dung dịch Y chứa 30,4gam
muối và 0,896lít một chất khí X nguyên chất, duy nhất. Tìm CTPT của X và tính m?
Bài 7: Hoà tan 7,8gam Zn vào mgam dung dịch HNO3 15% vừa đủ thu được dung dịch Y chứa 24,28gam
muối và 1,792lít một chất khí X nguyên chất, duy nhất. Tìm CTPT của X và tính m?
Bài 8: Hoà tan 2,97gam bột Al vào Vlít dung dịch HNO3 2M vừa đủ thu được dung dịch Y chứa 25,83gam
muối và 0,672lít một chất khí X duy nhất. Tìm CTPT của X và tính V?
Bài 9: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,15mol Ca và 0,02mol ZnO trong 500ml dung dịch HNO3 aM
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,4928lít N2 duy nhất. Tính a và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 10: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,2mol Mg và 0,03mol MgO trong Vlít dung dịch HNO3 0,5M
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,896lít N2O duy nhất. Tính V và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 11: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,12mol Zn và 0,04mol Al2O3 trong mgam dung dịch HNO3
20% vừa đủ thu được dung dịch Y và 1,792lít NO2 duy nhất. Tính m và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 12: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,11mol Al và 0,05mol ZnO trong 500ml dung dịch HNO3 aM
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,672lít NO duy nhất. Tính a và khối lượng muối thu được trong Y?
Bài 13: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,15mol Ca và 0,02mol ZnO bằng mgam dung dịch HNO3 10%
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,4928lít một chất khí Z nguyên chất duy nhất. Cô cạn dung dịch Y thu
được 29,18gam muối khan. Xác định CTPT của Z và tính m?(Quá trình cô cạn không làm muối phân huỷ)
Bài 14: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,2mol Mg và 0,03mol MgO bằng mgam dung dịch HNO3 15%
vừa đủ thu được dung dịch Y và 0,896lít một chất khí Z nguyên chất duy nhất. Cô cạn dung dịch Y thu
được 34,84gam muối khan. Xác định CTPT của Z và tính m?(Quá trình cô cạn không làm muối phân huỷ)
Bài 15: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,12mol Zn và 0,04mol Al2O3 bằng Vlít dung dịch HNO3 1M
vừa đủ thu được dung dịch Y và 1,792lít một chất khí Z nguyên chất duy nhất. Cô cạn dung dịch Y thu
được 41,32gam muối khan. Xác định CTPT của Z và tính V?(Quá trình cô cạn không làm muối phân huỷ)
Bài 16: Hoà tan hoàn toàn hỗn hợp X gồm 0,11mol Al và 0,05mol ZnO bằng Vlít dung dịch HNO3 1M vừa
đủ thu được dung dịch Y và 0,672lít một chất khí Z nguyên chất duy nhất. Cô cạn dung dịch Y thu được
35,28gam muối khan. Xác định CTPT của Z và tính V?(Quá trình cô cạn không làm muối phân huỷ)
Bài 17: Hoà tan 7,5gam hỗn hợp X gồm Al, Mg có tỉ lệ mol 1:2 trong Vlít dung dịch HNO3 1M vừa đủ thu
được dung dịch Y và 7,616 lít hổn hợp khí Z gồm NO, NO2 nặng 14,04 gam.
a. Tính khối lượng các chất trong X? b. Tính % số mol các khí trong Z?
c. Tính V? d. Cô cạn dung dịch Y thu được bao nhiêu gam muối khan?
Bài 18: Hoà tan hoàn toàn 26,255gam hổn hợp X gồm Zn, Mg có tỉ lệ mol 1:1 trong mgam dung dịch
HNO3 20% vừa đủ thu được dung dịch Y và 4,48 lít hổn hợp khí Z gồm NO, N2O có tỉ khối so với H2 là
18,5.
a. Tính khối lượng các chất trong X? b. Tính % số mol các khí trong Z?
c. Tính m? d. Cô cạn dung dịch Y thu được bao nhiêu gam muối khan?
Page 3 of 4
LuyÖn Thi §¹i Häc-Cao §¼ng Phan Kim
Ng©n-§øc Thä-Hµ TÜnh
..............................Hết..............................
Page 4 of 4