m
m m

  m

ë
 
   
à
   m r
  m

‡ là phương pháp nghiên cӭu các chҩt, bҵng
cách đo chính xác khӕi lưӧng phân tӱ chҩt
đó, dӵa trên điӋn tích cӫa ion; dùng thiӃt bӏ
chuyên dөng là khӕi phә kӃ.
‡ Kĩ thuұt này có nhiӅu ӭng dөng, thưӡng
đưӧc kӃt hӧp vӟi mӝt sӕ sinh hӑc phân tӱ
khác như:
±  !"#$%&'(
±  !"#$%&)*+,(
±  -.+/
p   à  
 01à
 23à4
p5+56
‡ nghiên cӭu các chҩt bҵng phương pháp khӕi
phә, các phân tӱ chҩt nghiên cӭu phҧi ӣ dҥng
khí hoһc hơi, phҧi đưӧc ion hoá bҵng các
phương pháp thích hӧp(va chҥm điӋn tӱ ,bҵng
trưӡng điӋn tӯ ,ion hoá hӑc,chiӃu xҥ bҵng các
photon.)
m78+,65+569:+,
!;%<=-.+>

‡ Trong buӗng ion hoá, các điӋn tӱ phát ra tӯ

cathode làm bҵng vonfram hoһc reni, bay vӅ
anode vӟi vұn tӕc lӟn.
‡ Các phân tӱ chҩt nghiên cӭu ӣ trҥng thái hơi
sӁ va chҥm vӟi điӋn tӱ trong buӗng ion hoá,
có thӇ nhұn năng lưӧng điӋn tӱ và bӏ ion hoá.
 5+569:+,?7@+,-.+A

‡ Tҥi buӗng ion hoá đһt các ³mũi nhӑn´ là bӝ

phұn phát tӯ trưӡng dưӟi dҥng dây dүn mҧnh
(2.5 µm) hay các lưӥi mҧnh
‡ đһt điӋn áp vào các ³mũi nhӑn´. cho mӝt
trưӡng điӋn tӯ có gradien 107-1010 V/cm
‡ các điӋn tӱ sӁ bӏ bӭt khӓi phân tӱ chҩt nghiên
cӭu do hiӋu ӭng đưӡng hҫm nên không gây sӵ
kích thích,vүn giӳ nguyên ӣ trҥng thái cơ bҧn,
do đó các vҥch phә sӁ rҩt mҧnh.
6B

‡ là mӝt thiӃt bӏ dùng cho phương pháp phә

khӕi, cho ra phә khӕi lưӧng cӫa mӝt mүu, đӇ
tìm ra thành phҫn cӫa nó.
‡ Có thӇ ion hóa mүu và tách các ion cӫa nó
vӟi các khӕi lưӧng khác nhau và lưu lҥi thông
tin dӵa vào viӋc đo đҥc cưӡng đӝ dòng ion
.  C+,7@+,,D=EF+G

‡ phҫn nguӗn ion

‡ phҫn phân tích khӕi lưӧng
‡ phҫn đo đҥc.
„

‡ Máy gӗm mӝt đĩa đӵng mүu, máy bҳn laser,
mӝt ӕng tròn đҧo chiӅu điӋn cӵc liên tөc và
detector.
‡ Bҩt kǤ máy khӕi phә nào cũng có bӕn khӕi
chӭc năng sau đây:
‡ HӋ thӕng nҥp mүu
‡ Buӗng ion hoá
‡ Bӝ phân tích
‡ Bӝ ghi tín hiӋu
|ӵa vào bӝ phұn phân tích mà ngưӡi ta chia các
loҥi máy khӕi phә như sau:

‡ Bӝ phұn tích tӯ.

‡ Bӝ phұn tích tӭ cӵc.
‡ Bӝ phұn tích theo thӡi gian
‡ Bӝ phұn tích cӝng hưӣng ion cyclotron.
Theo tính năng bӝ ghi, ngưӡi ta chia các máy
khӕi phә thành hai loҥi:
‡ Máy khӕi phә ký ghi bҵng kính ҧnh. Tín hiӋu
phә đưӧc ghi bҵng kính ҧnh ӣ dҥng vҥch có đӝ
đen khác nhau.
‡ Máy khӕi phә kӃ: các tín hiӋu cӫa chùm ion
đưӧc ghi dưӟi dҥng xung điӋn bҵng các dao
đӝng ký điӋn tӱ nhiӅu kênh, hoһc đưa vào máy
tính điӋn tӱ,tín hiӋu sӁ đưӧc đưa ra dưӟi dҥng
bҧng sӕ hoһc đӗ thӏ thích hӧp.
Ngày nay trong phân tích khӕi phә ngưӡi ta
dùng các máy khӕi phә kӃ.
+,HBI+)&5<- +,%J;=6B
‡ Mүu chҩt cҫn phân tích sӁ đưӧc chuyӇn thành
trҥng thái hơi, sau đó mӟi bҳt đҫu quá trình
đo khӕi phә
‡ ĐӇ đo đưӧc đһc tính cӫa các phân tӱ cө thӇ,
máy khӕi phә sӁ chuyӇn chúng thành các
ion,kiӇm soát chuyӇn đӝng cӫa chúng bӣi các
điӋn tӯ trưӡng bên ngoài
‡ quá trình đưӧc thӵc hiӋn trong môi trưӡng
chân không
‡ Trong khi áp suҩt khí quyӇn vào khoҧng 760
mmHg, áp suҩt môi trưӡng xӱ lý ion thưӡng tӯ
10-5 đӃn 10-8 mmHg (thҩp hơn mӝt phҫn tӍ cӫa áp
suҩt khí quyӇn).
‡ Ion sau khi đưӧc tҥo thành sӁ đưӧc phân tách
bҵng cách gia tӕc và tұp trung chúng thành mӝt
dòng tia mà sau đó sӁ bӏ uӕn cong bӣi mӝt tӯ
trưӡng ngoài.
‡ Các ion sau đó sӁ đưӧc thu nhұn bҵng đҫu dò
điӋn tӱ và thông tin tҥo ra sӁ đưӧc phân tích và
lưu trӳ trong mӝt máy vi tính.
Ž+,/K+,%J;=6B?5+,L+'%
?5M+

‡ protein đưӧc tinh chӃ rӗi cҳt bҵng enzyme

pepsin . Enzyme pepsin cҳt polypeptide tҥi
nhӳng điӇm nhҩt đӏnh trên chuӛi (giӕng
enzyme giӟi hҥn ӣ acid nucleic).
‡ Ta có thӇ dӵ đoán đưӧc các mҧnh
(fragments) polypeptide sau khi bӏ cҳt
‡ Đưa mүu đã xӱ lý pepsin vào đĩa và cho máy
chҥy. Laser ion hoá các fragments làm cho
chúng tích điӋn dương và bұt ra bay vào ӕng.

‡ Ӕng này có chiӅu dài nhҩt đӏnh, 4 phía gҳn 2

loҥi điӋn cӵc (+) và (-)

‡ ӕng có thӇ xoay tròn, do đó các cӵc điӋn đәi

chiӅu liên tөc làm cho các mҧnh polypeptide
không bám đưӧc vào thành mà bay theo chiӅu
xoҳn ӕc
‡ Vұn tӕc bay cӫa 1fragment phө thuӝc 2 yӃu tӕ
‡ điӋn tích (z)
‡ khӕi lưӧng (m)

‡ Máy khӕi phә đo đưӧc thӡi gian, biӃt trưӟc

quãng đưӡng => tính đưӧc vұn tӕc => xác
đӏnh đưӧc chӍ sӕ m/z cӫa fragment.
‡ Các tín hiӋu đưӧc phát hiӋn bӣi detector và
khuӃch đҥi, cuӕi cùng biӇu diӉn trên đӗ thӏ ӣ
dҥng các đӍnh (peak). Mӛi đӍnh tương ӭng 1
fragment.
‡ Vӟi máy MS/MS (tandem MS) thì đây mӟi là
lҫn MS thӭ nhҩt, cho phép hiӇn thӏ các
fragment cӫa mӝt polypeptide bӏ cҳt bҵng
pepsin. Lҫn MS thӭ 2 cho phép khҷng đӏnh
chҳc chҳn 1 fragment nhҩt đӏnh nhӡ hӋ thӕng
lӑc.
¨

 G p%M=;% 5N ;  Oà2P ;## pM%?5=MM?
m



‡ Vì protein bao gӗm 20 amino acid có khӕi
lưӧng khác nhau do đó khӕi lưӧng cӫa mӝt
trình tӵ đӫ nhӓ cũng nói lên đưӧc trình tӵ cӫa
nó. (Giҧ sӱ Valin có khӕi lưӧng là 3,
methionin là 5 thì mӝt fragment có khӕi
lưӧng là 8 sӁ có trình tӵ Valin ± Methionin
hoһc Methionin ± Valin).
p %6%78+,6#+Q%
L+>6%RS+,/K+,

 !"#$%''T;#
?5=;5,?;B;##pM%5=M?BU

‡ Phương pháp Sҳc ký khí kӃt hӧp vӟi Khӕi

phә(viӃt tҳt là GC-MS hoһc GCMS) là mӝt
phương pháp mҥnh mӁ vӟi đӝ nhҥy cao đưӧc
sӱ dөng trong các nghiên cӭu vӅ thành phҫn
các chҩt trong không khí.
‡ Bҧn chҩt GC-MS là sӵ kӃt hӧp cӫa Sҳc ký khí
(Gas Chromatography) và Khӕi phә (Mass
Spectometry). Ngưӥng phát hiӋn cӫa phương
pháp này là 1 picogram (0.000000000001
gram).
VH<5%J;Op
± p

 phân tách hӛn hӧp hóa
chҩt thành mӝt mҥch theo tӯng chҩt tinh
khiӃt
±  p
 ) xác đӏnh đӏnh tính và
đӏnh lưӧng
‡ A. Cӱa tiêm mүu (injection port): 1 microliter
dung môi chӭa hӛn hӧp các chҩt sӁ đưӧc tiêm
vào hӋ thӕng tҥi cӱa này. Mүu sau đó đưӧc dүn
qua hӋ thӕng bӣi khí trơ, thưӡng là helium. NhiӋt
đӝ ӣ cӱa tiêm mүu đưӧc nâng lên 3000C đӇ mүu
trӣ thành dҥng khí.
‡ B. Vӓ ngoài (oven): Phҫn vӓ cӫa hӋ thӕng GC chính
là mӝt lò nung đһc biӋt. NhiӋt đӝ cӫa lò này dao
đӝng tӯ 400C cho tӟi 3200C.

C. Cӝt (column): Bên trong hӋ thӕng GC là mӝt

cuӝn ӕng nhӓ hình trө có chiӅu dài 30 mét vӟi mһt
trong đưӧc tráng bҵng mӝt loҥi polymer đһc biӋt.
Các chҩt trong hӛn hӧp đưӧc phân tách bҵng cách
chҥy dӑc theo cӝt này.
‡ Sau khi đi qua cӝt sҳc kí khí, các hóa chҩt
tiӃp tөc đi vào pha khӕi phә.Ӣ đây chúng bӏ
ion hóa.Sau khi khӕi phә,chúng sӁ tӟi bӝ
phұn lӑc

‡ dӵa trên khӕi lưӧng ,bӝ lӑc lӵa chӑn chӍ cho
phép các hҥt có khӕi lưӧng nҵm trong mӝt
giӟi hҥn nhҩt đӏnh đi qua.
‡ ThiӃt bӏ cҧm biӃn có nhiӋm vө đӃm sӕ lưӧng
các hҥt có cùng khӕi lưӧng. Thông tin này sau
đó đưӧc chuyӇn đӃn máy tínhvà xuҩt ra kӃt
quҧ gӑi là khӕi phә

‡ Khӕi phә là mӝt biӇu đӗ phҧn ánh sӕ lưӧng

các ion vӟi các khӕi lưӧng khác nhau đã đi
qua bӝ lӑc.
± 

Bӝ phұn chӏu trách nhiӋm tính toán các tín

hiӋn do bӝ cҧm biӃn cung cҩp và đưa ra kӃt
quҧ khӕi phәå
C+,/K+,
± Phân tách: GC-MS có thӇ phân tách các hӛn
hӧp hóa chҩt phӭc tҥp trong không khí hay
trong nưӟc. Ӣ đây, tӕc đӝ đưӧc quyӃt đӏnh
bӣi tính bay hơi. Chҩt nào có tính bay hơi
cao sӁ di chuyӇn nhanh hơn chҩt có tính bay
hơi thҩp.

± Đӏnh lưӧng: GC-MS có thӇ đӏnh lưӧng mӝt

chҩt bҵng cách so sánh vӟi mүu chuҭn, là
chҩt biӃt trưӟc và đã đưӧc đӏnh lưӧng chuҭn
bҵng GC-MS.
‡ Nhұn dҥng: NӃu trong mүu có mӝt chҩt lҥ
xuҩt hiӋn, khӕi phә có thӇ nhұn dҥng cҩu
trúc hóa hӑc đӝc nhҩt cӫa nó. Cҩu trúc
cӫa chҩt này sau đó đưӧc so sánh vӟi
mӝt thư viӋn cҩu trúc cӫa các chҩt đã
biӃt. NӃu không tìm đưӧc chҩt tương ӭng
trong thư viӋn ,ta thu đưӧc mӝt dӳ liӋu
mӟi và đóng góp vào thư viӋn cҩu trúc
sau khi tiӃn hành thêm các biӋn pháp đӇ
xác đӏnh đưӧc chính xác loҥi hӧp chҩt
mӟi này.
‡ 
 
‡ å å Máy s͇c kí khí k͗t hͻp khͩi phͭ vͳi
đͱ phân gi̻i cao(HRGC-HRMS) chuyên
phân tích DIOXIN.
‡ Máy có thӇ phân tích đưӧc hàm lưӧng siêu
vӃt Dioxin phù hӧp vӟi tiêu chuҭn EPA 1613
cӫa Mӻ ӣ đӝ phân giҧi 10.000, giӟi hҥn phát
hiӋn ӣ mӭc 0,5ppt.
‡ Máy có thӇ đҥt đӃn đӝ phân giҧi 80.000,
đӏnh lưӧng đưӧc đӗng thӡi 17 đӗng phân
PCDDs / PCDFs trong mүu vұt ӣ mӭc giӟi
hҥn phát hiӋn 0,01ppt
‡ Máy còn có chӭc năng tӵ đӝng kiӇm tra đӝ
phân giҧi sau mӛi 12 giӡ và tӵ đӝng dӯng
phân tích nӃu phát hiӋn đӝ phân giҧi giҧm
thҩp hơn giӟi hҥn cho phép.
 Ž+,/K+,

‡ phân tích |ioxin và Furan trên nhiӅu lĩnh vӵc

vӅ môi trưӡng : đҩt, bùn trҫm tích, nưӟc sông
ngòi, nưӟc ngҫm«
‡ vӅ thӫy hҧi sҧn : tôm, cá, mӵc«
‡ vӅ nông sҧn thӵc phҭm : gҥo, đұu, cà phê,
sӳa«
‡ đһc biӋt là quy trình phân tích đӏnh lưӧng
|ioxin trong mүu bӋnh phҭm : mô mӥ, huyӃt
thanh, gan«
6B#$%'' !"+WH
)F+TXp+U
S%+Y+,
‡ Nhұn danh, xác đӏnh cҩu trúc các hӧp chҩt
hӳu cơ tәng hӧp và tӵ nhiên tương đӕi dӉ bay
hơi

‡ Đӏnh lưӧng vi lưӧng và đa lưӧng.

Z+Y+,L+'%
‡ |ư lưӧng hóa chҩt có nӗng đӝ ppb trӣ lên

‡ Đӝc tӕ, dư lưӧng thuӕc trӯ sâu, diӋt cӓ, dư

lưӧng kháng sinh

‡ Phө gia công nghiӋp, hương liӋu, dҫu«

47 +,=[H
‡ Thuӕc trӯ sâu, thuӕc diӋt cӓ;

‡ Thӵc phҭm, nông sҧn thӵc phҭm;

‡ |ưӧc phҭm, hương liӋu, tinh dҫu;

‡ Hӧp chҩt tӵ nhiên khác;

‡ Sҧn phҭm công nghiӋp.

 p$%)')*+, TpXpXpU
‡ Phương pháp sҳc ký lӓng ghép khӕi phә là
phương pháp đưӧc hiӇu là mүu đưӧc phân
tách và tinh sҥch qua sҳc ký, sau đó mүu đưӧc
đưa qua máy khӕi phә đӇ tiӃp tөc xác đӏnh
khӕi lưӧng nguyên tӱ cӫa nó.
‡ KӃt thúc quá trình ta thu đưӧc lưӧng mүu
nhҩt đӏnh và cҩu trúc phân tӱ đó.
 S+,/K+,
‡ xác đӏnh protein
‡ kiӇm tra chҩt lưӧng nông sҧn, thӵc phҭn chӃ
biӃn, thӭc ăn gia súc và thӫy hҧi sҧn: đӝc tӕ
nҩm mӕc, vitamin, thành phҫn aa, phө gia
thӵc phҭm, chҩt hoҥt đӝng bӅ mһt, dư lưӧng
kháng sinh (chloramphenicol, nitrofuran,
fluoroquinolone, hӑ tetracycline,
sulfamide«), dư lưӧng hormone kích thích
tăng trưӣng đã bӏ cҩm, vi sinh vұt có hҥi, mҫu
bӏ cҩm trong thӵc phҭm (các loҥi Soudan), dư
lưӧng thuӕc trӯ sâu.
4.+/ 
‡ Thưӡng đưӧc dùng đӇ xác đӏnh protein.
Phương pháp này cho phép ta quan sát và
nhұn dҥng sӵ hiӋn diӋn tҩt cҧ các protein ӣ
các trҥng thái tӃ bào
‡ Khӕi phә là phương pháp mang lҥi năng suҩt
và đӝ chính xác cao trong quá trình nhұn biӃt
nhӳng protein đã phân tách bҵng điӋn di 2
chiӅu.
‡ Protein đưӧc phân tách trên gel
polyacrylamide sau đó đưӧc đưa vào máy khӕi
phә đӇ phân tích.Các máy móc ngày nay có
thӇ tӵ thӵc hiӋn các bưӟc phân tích và cho
phép chúng ta quan sát đưӧc nhӳng protein có
mӵc đӝ lӟn.
 MALDI

OF
Mass map

G l-s parat d prot in

p
u nc

databas

and m

ë mass

sp ctrom try and m mass sp ctrum

: xác đӏnh prot in thu đưӧc trong các mҭu sinh hӑc.Prot in tӯ mҭu có
thӇ đưӧc phân tách bҵng điӋn di mӝt hoһc hai chiӅu và prot in đưӧc nhұn
dҥng bҵng cách sӱ dөng MALDI-OF và đánh dҩu khӕi p ptid .P ptid
thu đưӧc tҥi nhӳng vӏ trí đһc biӋt cӫa prot in đã đưӧc phân tách trên g l
polyacrylamid có thӇ đưӧc phân tách bҵng cách sӱ dөng khӕi phә
tand m.Dӳ liӋu tӯ khӕi phә tand m có thӇ đưӧc dùng đӇ tҥo nên 1 cơ sӣ
dӳ liӋu