ãT<Ûäyês¡+ 25 Ä>∑düߺ 2010
M>ËÐèþ$$ @ °Ç®çÙt ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-yé°Mìü ç³sôýt çÜÐèþ$-Äæý$-
Ðèþ$$¯èþ$ M>ËÐèþ$$ A…sêÆæÿ$.
ç³° @ °Ç®çÙt çÜÐèþ$-Äæý$…ÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Í-W-¯èþ-r$-Ðèþ…sìý
§é°° ç³° A…sêÆæÿ$.
’ JMæü ÐèþÅMìü¢ JMæü ç³°° "x' Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Í-
W¯èþ, B ÐèþÅMìü¢ JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³° = 1/x
AVæü$¯èþ$.
E§é-‘‘ Æ>k JMæü ç³°° 15 Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$.
AÆÿ$$¯èþ Æ>k JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³° = 1/15
’ JMæü ÐèþÅMìü¢ JMæü ÆøkÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³° 1/x
AÆÿ$$¯èþ, B ÐèþÅMìü¢ ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-rMæü$ x ÆøkË$ AÐèþ-
çÜ-Ææÿ-Ðèþ$-Væü$¯èþ$.
E§é-‘‘ Ðèþ*«§æþ$Ç JMæü ÆøkÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³°
1/8¯èþMæü$ çÜÐèþ*-¯èþ-Ðèþ$-Æÿ$$¯èþ Ðèþ*«§æþ$Ç B ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-
rMæü$ 8 ÆøkË$ AÐèþ-çÜ-Ææÿ-Ðèþ$-Væü$-¯èþ$.
’D {Mìü…§æþ CÐèþÓ-º-yìþ¯èþ çÜ…º…«§æþ-Ðèþ$$-˯èþ$ VæüÐèþ$-°…^èþ…yìþ.
1. ç³° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-rMæü$ JMæü ÆøkÌZ
ç³sìýt¯èþ ÆøkË$. ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³°
x ------------------------------> 1/x
2. JMæü ÆøkÌZ ç³NÇ¢ ç³° ç³NÆæÿ¢-Væü$-rMæü$ 2. JMæü ÐèþÅMìü¢ 3/8Ðèþ Ðèþ…™èþ$ ç³°° 6 Æøk-ËÌZ ^óþòܯèþ$.
^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ ç³° ç³r$t ÆøkË$
1/x ------------------------------> x
’ ç³° ^óþÄæý$$ ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$Ë °çÙµ†¢ a : b AÆÿ$$-¯èþ^ø
ç³° ç³NÇ¢ AVæü$-rMæü$ ç³r$t çÜÐèþ$-Äæý$-Ðèþ$$Ë °çÙµ†¢ b : a
AVæü$¯èþ$.
’ç³° ç³NÇ¢ AVæü$-rMæü$ ç³r$t çÜÐèþ$-Äæý$-Ðèþ$$Ë °çÙµ†¢ (b:a)
A¯èþ$-¯èþ¨ ç³° ^óþÄæý$$ ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅ-Ðèþ$$Ë °çÙµ†¢ (a:b)¯èþMæü$
ÑÌZÐèþ$ °çÙµ†¢ AVæü$¯èþ$. ©°° VæüÐèþ$-°…^èþ-Væü-Ë-Ææÿ$.
E§é-‘‘ A, B Ë Äñý$$MæüP ç³° ^óþÄæý$$ ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅ-Ðèþ$$Ë °çÙµ†¢
2:3 AÆÿ$$-¯èþ^ø ÐéÆæÿ$ B ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-rMæü$ ç³r$t
çÜÐèþ$-Äæý$Ðèþ$$Ë °çÙµ†¢ 3:2 AVæü$¯èþ$.
çÜ*{™èþ-Ðèþ$$Ë$ @
M (Men) A¯èþV> Ðèþ$¯èþ$-çÙ$Ë$
D (Days) A¯èþV> ÆøkË$
T (Time) A¯èþV> çÜÐèþ$Äæý$…
W (Work) A¯èþV> ç³°
1) M1D1 = M2D2
2) M1D1T1 = M2D2T2
3) M1D1T1W2 = M2D2T2W1
Ððþ*yæþÌŒý & 1
1. JMæü ÐèþÅMìü¢ 4/7Ðèþ Ðèþ…™èþ$ ç³°° 12 Æøk-ËÌZ ^óþòܯèþ$.
A™èþ¯èþ$ B ç³° Ððþ$$™èþ¢-Ðèþ$$¯èþ$ G°² Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢
^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$? (S.I., RRB)
fÐéº$@ ’ B ç³° Ððþ$$™èþ¢-Ðèþ$$¯èþ$ x A¯èþ$-Mö-¯èþ$Ðèþ$$.
’ 4/7 x = 12 ÆøkË$ , x = (7/4) x 12
x = 21 ÆøkË$
Shortcut
’ 4/7 À¯èþ²-Ðèþ$$ÌZ àÆæÿÐèþ$$ "7' A¯èþ$-¯èþ¨ ç³° Äñý$$MæüP
Ððþ$$™èþ¢… ¿êVæü-Ðèþ$$-˯èþ$ ™ðþÍ-Äæý$-gôý-Äæý$$¯èþ$.
’ ËÐèþÐèþ$$ "4' A¯èþ$-¯èþ¨ ç³°-¯èþ…§æþ$ ç³NÇ¢ ^óþíܯèþ ¿êV>-
˯èþ$ ™ðþÍ-Äæý$-gôý-çÜ$¢…¨.
ç³°¯èþ…§æþ$ ¿êV>Ë$ çÜÐèþ$Äæý$… (Æø-k-Ë-ÌZ-)
4---------------------------->12
7-------------------------> G…™èþ?
’ ç³° ¯èþ…§æþ$ ¿êV>Ë$ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø çÜÐèþ$Äæý$…
Mæü*yé GMæü$PÐèþ ç³yæþ$-™èþ$…¨. Mæü¯èþ$Mæü
(GMæü$P-Ðèþ/™èþMæü$PÐèþ)x 12 = (7/4)x12 = 21 ÆøkË$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
1. JMæü ÐèþÅMìü¢ 5/8Ðèþ Ðèþ…™èþ$ ç³°° 20 Æøk-ËÌZ ^óþòܯèþ$.
A™èþ¯èþ$ B ç³° Ððþ$$™èþ¢-Ðèþ$$¯èþ$ G°² Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢
^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$?
Ððþ*yæþÌŒý &2
JMæü ÐèþÅMìü¢ 2/5Ðèþ Ðèþ…™èþ$ ç³°° 4 Æøk-ËÌZ ^óþòܯèþ$. Shortcut
Ñ$W-ͯèþ ç³° ^óþÄæý$-yé-°Mìü A™èþ-°Mìü G°² ÆøkË$
ç³r$t¯èþ$?
fÐéº$@
’ ç³° Ððþ$$™èþ¢-Ðèþ$$¯èþ$ x A¯èþ$-Mö-¯èþ$Ðèþ$$.
’ ç³NÇ¢ ^óþíܯèþ ç³° (2/5)x AVæü$¯èþ$.
’ Ñ$W-ͯèþ ç³° x& (2/5)x = (5x & 2x)/5
= (3/5)x
’ 2/5 x = 4 ÆøkË$, x = (5/2)x4
x = 10 ÆøkË$
’ Ñ$W-ͯèþ ç³° A¯èþV> (3/5)x = -(3/5-) x10 ÆøkË$
= 6 ÆøkË$
Shortcut
’ 2/5 A¯èþ$ À¯èþ²-Ðèþ$$ÌZ àÆæÿÐèþ$$ 5 A¯èþ$-¯èþ¨ ç³°
Äñý$$MæüP Ððþ$$™èþ¢… ¿êV>-˯èþ$, ËÐèþÐèþ$$ 2 A¯èþ$-¯èþ¨ ç³°-
¯èþ…§æþ$ ç³NÇ¢ ^óþíܯèþ ¿êVæü-Ðèþ$$-˯èþ$ ™ðþÍ-Äæý$-ç³-Ææÿ$-^èþ$¯èþ$.
’ Ððþ$$™èþ¢… 5 ¿êVæü-Ðèþ$$-ËÌZ 2 ¿êV>Ë$ ç³NÇ¢ ^óþòܯèþ$
A¯èþV> Ñ$W-ͯèþ ¿êV>Ë$ (5&2) 3 AVæü$¯èþ$.
ç³° ¯èþ…§æþ$ ¿êV>-Ë$ -çÜ-Ðèþ$Äæý$… (Æø-k-Ë-ÌZ-)
2---------------------------->4
3 --------------------------> G…™èþ?
’ ç³° ¯èþ…§æþ$ ¿êV>Ë$ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø çÜÐèþ$Äæý$…
Mæü*yé GMæü$PÐèþ ç³yæþ$-™èþ$…¨.
!(GMæü$P-Ðèþ/™èþMæü$PÐèþ) x 4 = (3/2) x 4 = 6 ÆøkË$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
Ñ$W-ͯèþ ç³° ^óþÄæý$-yé-°Mìü A™èþ-°Mìü G°² ÆøkË$ ç³r$t¯èþ$? Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
Ððþ*yæþÌŒý & 3
A JMæü ç³°° 10 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. A§óþ ç³°°
B 15 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. A Ðèþ$ÇÄæý$$ B C§æþªÆæÿ$
MæüÍíÜ B ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-rMæü$ G°² ÆøkË$
ç³r$t¯èþ$? (RRB, S.I, Bank, APPSC)
f @ A JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³° = 1/10
B JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³° = 1/15
ø±\eTT - |üì (Time and Work)
(A+B) C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³°
= (1/10) + (1/15-) = (6+4)/60
= 10/60 = 1/6
! (A+B) Ë$ MæüÍíÜ Ððþ$$™èþ¢Ðèþ$$ ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-
rMæü$ ç³r$t ÆøkË$ = 6
Shortcut
A = 10 ÆøkË$, B = 15 ÆøkË$
A, B C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ ç³° ^óþíÜ-¯èþ^ø (AxB)/A+B
Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$.
(10x15)/25 = 6 ÆøkË$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
3. A JMæü ç³°° 10 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. A§óþ ç³°°
B 20 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$$¯èþ$. A Ðèþ$ÇÄæý$$ B C§æþªÆæÿ$
MæüÍíÜ B ç³°° ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$-rMæü$ G°² ÆøkË$
ç³r$t¯èþ$. (S.I-2008)
Ððþ*yæþÌŒý &4
A JMæü ç³°° 10 Æøk-ËÌZ, B 20 Æøk-ËÌZ, C 60
Æøk-ËÌZ Ñyìþ-Ñ-yìþV> ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. A, B Ðèþ$ÇÄæý$$ C
Ðèþ$$Væü$YÆæÿ$ MæüÍíÜ B ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$?
f@ A JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³° = 1/10
B JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³° = 1/20
tj C JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË ç³° = 1/60
(A+B+C) Ðèþ$$Væü$YÆæÿ$ MæüÍíÜ JMæü ÆøkÌZ ^óþÄæý$-VæüË
ç³° = (1/10) + -(1/20-) + (1/60)
= (6+3+1)/60 = 10/60 = 1/6
! (A+B+C)Ë$ Ðèþ$$Væü$YÆæÿ$ MæüÍíÜ Ððþ$$™èþ¢Ðèþ$$ ç³°°
^óþÄæý$$-rMæü$ ç³r$t ÆøkË$ = 6
A = 10 ÆøkË$ , B = 20 ÆøkË$, C = 60 ÆøkË$
A, B Ðèþ$ÇÄæý$$ C Ðèþ$$Væü$YÆæÿ$ MæüÍíÜ ^óþíÜ-¯èþ^ø
(AxBxC)/(AB+BC+CA) Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢
^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. = (10x20x60)/(200+1200+600)
= 12000/2000 = 6 ÆøkË$
Á|üC„ nqTã+<Ûä+ 9
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @ Ððþ*yæþÌŒý &8
4. A JMæü ç³°° 6 Æøk-ËÌZ, B 10 Æøk-ËÌZ, C 15 A JMæü ç³°° 15 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. A Mæü…sôý B
Æøk-ËÌZ Ñyìþ-Ñ-yìþV> ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. A, B Ðèþ$ÇÄæý$$ C 50% GMæü$PÐèþ ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$ MæüË-Ðéyæþ$. AÆÿ$$™óþ B
Ðèþ$$Væü$YÆæÿ$ MæüÍíÜ B ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$? JMæüPyóþ B ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$? (SSC
Ððþ*yæþÌŒý 5 CPO S.I-2006)
f@ A Äñý$$MæüP ÝëÐèþ$Ææÿ¦üÅ… 100 A¯èþ$-Mö-¯èþ$Ðèþ$$
A Ðèþ$ÇÄæý$$ B C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ JMæü ç³°° 15 Æøk-ËÌZ
B Äñý$$MæüP ÝëÐèþ$Ææÿ¦üÅ… = (100+50) = 150 AVæü$¯èþ$.
ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. B JMæüPyóþ B ç³°° 20 Æøk-ËÌZ
ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. AÆÿ$$¯èþ A B ç³°-° G°² Æøk- ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅ-Ðèþ$$ -Æø-kË$
100--------------> 15
ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$¯èþ$? (S.I., Bank)
150--------------> G…™èþ?
fÐéº$ @ (A+B) JMæü Æøk ç³° = 1/15 ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø ™èþMæü$PÐèþ Æøk-
B JMæü Æøk ç³° = 1/20
ËÌZ ^óþÄæý$-Ðèþ-^èþ$a¯èþ$.
A JMæü Æøk ç³° = (A+B) JMæü Æøk ç³°& BJMæü
! (™èþMæü$PÐèþ/GMæü$P-Ðèþ)x15 = (100/150)x15
Æøk ç³° = (1/15)&(1/20) = (4&3)/60 = 1/60 = 10 ÆøkË$
! A Ððþ$$™èþ¢Ðèþ$$ ç³° ^óþÄæý$$-rMæü$ ç³r$t ÆøkË$ = 60
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
ShortCut 8. A JMæü ç³°° 25 Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. A Mæü…sôý B
A+B = 15 ÆøkË$, B = 20 ÆøkË$
25% GMæü$PÐèþ ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$ MæüË-Ðéyæþ$. AÆÿ$$™óþ B
A JMæüPyóþ B ç³°° {(A+B)xB}/{B-
(A+B)}Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$.
JMæüPyóþ B ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$?
Ððþ*yæþÌŒý & 9
(15x20)/(20&15) = 300/5
A Äñý$$MæüP ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$ B Äñý$$MæüP ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅ-
= 60 ÆøkË$
Ðèþ$$-¯èþMæü$ Æðÿ…yæþ$ Æðÿr$Ï E…yæþ$¯èþ$. B JMæüPyóþ B ç³°°
12 ÆøkÌZ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ, A, B Ë$ C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ B
5. A Ðèþ$ÇÄæý$$ B C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ JMæü ç³°° 4 Æøk-ËÌZ ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$?
ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. B JMæüPyóþ B ç³°° 6 Æøk-ËÌZ f@ B = 12 ÆøkË$
ç³NÇ¢ ^óþÄæý$-Væü-Ëyæþ$. AÆÿ$$¯èþ A B ç³°-° G°² Æøk- A B ç³°° B Mæü…sôý Æðÿ…yæþ$ Æðÿr$Ï ÐóþVæü-Ðèþ$$V> ^óþÄæý$-Væü-
ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$¯èþ$? (Syndicate Bank-2005) Ëyæþ$. Mæü¯èþ$Mæü B=2A ---> A=B/2 ! A=12/2
Ððþ*yæþ-ÌŒý&6 A= 6 ÆøkË$, B = 12 ÆøkË$
A, B C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ (AxB)/(A+B) Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢
ÕÐèþ JMæü Væü…rÌZ çÜÆ>-çÜ-ÇV> 8 õ³i-˯èþ$ sñýOç³# ^óþÄæý$-
^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$. (6x12)/18 = 4 ÆøkË$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
Væü-Ëyæþ$. C§óþ »ê×îýÌZ A™èþyæþ$ 100 õ³i-˯èþ$ sñýOç³#
9. A Äñý$$MæüP ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅÐèþ$$ B Äñý$$MæüP ç³° ÝëÐèþ$-Ææÿ¦üÅ-
Ðèþ$$-¯èþMæü$ Ðèþ$*yæþ$ Æðÿr$Ï E…yæþ$¯èþ$. B JMæüPyóþ B ç³°°
24 ÆøkÌÌZ ^óþÄæý$-Væü-Í-W¯èþ, A, B Ë$ C§æþªÆæÿ$ MæüÍíÜ
B ç³°° G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$?
^óþÄæý$$-rMæü$ G°² Væü…rË$ ç³r$t¯èþ$? (S.I-2008) Ððþ*yæþ-ÌŒý&10
Shortcut 5 Ðèþ$…¨ 3 Æøk-ËÌZ 6 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë ´÷Ë-Ðèþ$$ÌZ ÐèþÇ-
8 õ³iË$--------------> 1 Væü…r Mø™èþ MøÄæý$-Væ-Ë-Ææÿ$. 8 Ðèþ$…¨ 5 Æøk-ËÌZ G°²
100 õ³iË$ --------------> G…™èþ? GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë ´÷Ë-Ðèþ$$ÌZ ÐèþÇ-Mø™èþ MøÄæý$-Væü-ËÆæÿ$? (S.I.,
õ³iË çÜ…QÅ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø sñýOç³# ^óþÄæý$$-rMæü$ Bank PO, APPSC)
f@ M1 = 5 , D1 = 3 , W1 = 6
GMæü$PÐèþ çÜÐèþ$Äæý$… ç³yæþ$-™èþ$…¨.
! (GMæü$P-Ðèþ/™èþMæü$PÐèþ)x1 Væü…r = (100/8)x1 M2 = 8 , D2 = 5, W2 = ?
= 100/8 = 121/2 Væü…r-Ë$ çÜ*{™èþÐèþ$$ @ M1D1 W2= M2D2W1
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @ 5x3xW2 = 8x5x6
W2 = (8x5x6)/(5x3) = 16 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$-Ë$
6. Æ>k JMæü Væü…rÌZ çÜÆ>-çÜ-ÇV> 5 õ³i˯èþ$ sñýOç³# ^óþÄæý$-
Væü-Ëyæþ$. C§óþ »ê×îýÌZ A™èþyæþ$ 85 õ³i-˯èþ$ sñýOç³# ^óþÄæý$$- Shortcut
’ 5 Ðèþ$…¨ 3 ÆøkË$ ç³° ^óþòܯèþ$ A¯èþV> 5x3 = 15
rMæü$ G°² Væü…rË$ ç³r$t¯èþ$? Ðèþ$…¨Mìü çÜÐèþ*-¯èþ-Ðèþ$-Væü$¯èþ$.
Ððþ*yæþÌŒý &7 ’ A§óþ Ñ«§æþ-Ðèþ$$V> 8 Ðèþ$…¨ 5 ÆøkË$ ç³° ^óþòܯèþ$
JMæü ç³°° 12 Ðèþ$…¨ 10 Æøk-ËÌZ ç³NÇ¢ ^óþÄæý$$¯èþ$. A¯èþV> 8x5 = 40 Ðèþ$…¨Mìü çÜÐèþ*-¯èþ-Ðèþ$-Væü$¯èþ$.
A§óþ ç³°° 15 Ðèþ$…¨ G°² Æøk-ËÌZ ^óþÄæý$-Væü-ËÆæÿ$? 15 Ðèþ$…¨ --------------> 6 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë$
(SBI P.O -2008) 40 Ðèþ$…¨ --------------> G…™èþ?
’ Ðèþ$¯èþ$-çÙ$Ë$ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø GMæü$PÐèþ GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë
f@ M1 = 12 , D1 = 10
M2 = 15 , D2 = ? ÐèþÇ Mø™èþ MøÄæý$-Væü-ËÆæÿ$.
çÜ*{™èþÐèþ$$ @ M1D1 = M2D2 ! (G-Mæü$P-Ðèþ/™èþMæü$P-Ðèþ)x6 = (40/15)x6 = 16
12x10 = 15 x D2 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$-Ë$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @
D2 = 120/15 D2 = 8 ÆøkË$
Shortcut
10. ¯èþË$-Væü$Ææÿ$ 2 Æøk-ËÌZ 5 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë ´÷Ë-Ðèþ$$ÌZ
ÐèþÇ-Mø™èþ MøÄæý$-Væ-Ë-Ææÿ$. Ðèþ$$Væü$Y-Ææÿ$ 8 Æøk-ËÌZ G°²
12 Ðèþ$…¨ --------------> 10 ÆøkË$
GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$Ë ´÷Ë-Ðèþ$$ÌZ ÐèþÇ-Mø™èþ MøÄæý$-Væü-ËÆæÿ$?
15 Ðèþ$…¨ --------------> G…™èþ?
Ðèþ$¯èþ$-çÙ$Ë$ GMæü$PÐèþ AÆÿ$$-¯èþ^ø B ç³°° ™èþMæü$PÐèþ Æøk- Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ @ fÐé-º$Ë$ @
ËÌZ ^óþÄæý$-Ðèþ^èþ$a¯èþ$. 1) 32 ÆøkË$ 2) 10 ÆøkË$
! (™èþMæü$P-Ðèþ/GMæü$PÐèþ)x10 ÆøkË$ = (12/15)x10 3) 6 2/3 ÆøkË$
= 8 Æøk-Ë$ 4) 3 ÆøkË$ 5) 12 ÆøkË$
6) 17 Væü…rË$ 7) 50 °‘-‘-Ë$
Ò$Ææÿ$ {ç³Äæý$-†²…^èþ…yìþ. 8) 20 ÆøkË$ 9) 6 ÆøkË$
7. JMæü Mæü…§æþ-MæüÐèþ$$¯èþ$ 5 Ðèþ$…¨ ™èþÐèþ#Ó-rMæü$ 2 Væü…rË$ ç³sìýt- 10) 15 GMæü-Ææÿ-Ðèþ$$-Ë$
¯èþ-rÏ-Æÿ$$™óþ A§óþ Mæü…§æþ-Mæü-Ðèþ$$¯èþ$ ™èþÐèþ#Ó-rMæü$ 12 Ðèþ$…¨Mìü
K.VENKATA SWAMY
G…™èþ M>ËÐèþ$$ ç³r$t¯èþ$? (S.I-2008) Hyd. Cell: 9885357654