Professional Documents
Culture Documents
Hỗn hợp cơ học của các khí lý tưởng có các tính chất của khí lý tưởng, tuân theo phương trình vạn
năng (phổ biến) ở dạng (1). Các tính chất nhiệt học cụ thể (nhiệt dung riêng, khối lượng riêng ...)
của hỗn hợp phụ thuộc vào các khí thành phần, theo tỷ lệ mol.
Chuùng ta chæ ño ñöôïc caùc khí thaønh phaàn khi chöa coù phaûn öùng hay trong caùc traïng
thaùi caân baèng. Luùc phaûn öùng hoaù hoïc ñang xaåy ra thì coù söï chuyeån hoaù lieân tuïc töø
chaát naøy sang chaát kia. Đo các giá trị tức thời là rất khó. Ta thường dùng caùc kieán thöùc neâu
treân laøm cô sôû ñeå suy dieãn.
Nhiệt hoá học nghiên cứu về năng lượng xuất hiện khi xẩy ra phản ứng hoá học và gắn liền với
phản ứng đó. Đốt tờ giấy là một loại phản ứng hoá học. Nó phát ra nhiệt. Ta cũng đoán được rằng
đốt hai tờ giấy như nhau thì nhiệt lượng giải phóng ra 2 lần nhiều hơn nhiệt khi đốt 1 tờ. Có những
phản ứng khác thì tiêu hao nhiệt , khác hẳn với phản ứng cháy vừa nói. Năng lượng của phản ứng
do vậy mà có thể mang các dấu khác nhau. Chi tiết ta sẽ nói ở dưới.
1.2 Toác ñoä phaûn öùng hoaù hoïc (Chemical reaction rate)
Toác ñoä phaûn öùng hoaù học bieåu thò söï thay ñoåi noàng ñoä vaät chaát tham gia phaûn öùng
(hay saûn phaåm) trong 1 đơn vị thôøi gian.
Ví duï vôùi phản ứng ñôn giaûn A + B → E + F
Toác ñoä phản ứng töùc thôøi ñöôïc định nghĩa và bieåu thò (C có gốc từ concentration):
v = - dCA/dτ = - dCB/dτ = dCE/dτ = dCF/dτ mol/(cm3.s) (2)
tức là tốc độ tiêu hao các chất tham gia ban đầu hay là tốc độ xuất hiện các chất sản phẩm.
Tuy nhieân, ñoái vôùi phaûn öùng thuaän, tieán trình phaûn öùng chæ phuï thuoäc vaøo caùc chaát
tham gia phaûn öùng, nhöng toác ñoä phaûn öùng vaãn ño nhö treân.
Phản ứng rỉ/sét (tốc độ chậm) Phản ứng cháy (tốc độ nhanh)
Giá trị của tốc độ các phản ứng chỉ đo được qua thực nghiệm.
1.3 AÛnh höôûng cuûa noàng ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng hoá học
Toác ñoä phản ứng bò aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá, trước hết là vào bản chất của phản ứng.
Khi phản ứng là của các chất đã biết, thuộc loại đã biết thì tốc độ phụ thuộc vào nồng độ, nhiệt độ,
áp suất, cấu hình và chất lượng bề mặt lò phản ứng, và các chất xúc tác.
Ñònh luaät khoái löôïng taùc duïng
Đôn giaûn trong phản ứng
aA + bB → eE + fF toác ñoä phuï thuoäc vaøo noàng ñoä caùc chaát phản ứng, thoâng thöôøng
theo quan heä (C có gốc từ concentration, hoặc viết khác nhưng cũng có nghĩa là nồng độ)):
v = k CpACqB hay v = k [A]p[B]q (3)
Söï phuï thuoäc naøy noùi chung laø phi tuyeán, tuy nhiên có những trường hợp p=q=0 hay
p=q=1.
Hệ số k goïi laø heä soá toác ñoä phaûn öùng, k laø haèng soá neáu nhieät ñoä khoâng ñoåi, noù
coù 1 giaù trò ôû moãi 1 nhieät ñoä T=const.
Baäc phaûn öùng
Trong phương trình (3) các giá trị p và q gọi là bậc phản ứng đối với chất A và B; p, q có thể
tương ứng bằng a, b nhưng không nhất thiết phải bằng. Toång caùc soá muõ cuûa caùc noàng ñoä
goïi laø baäc phản ứng chung n=p+q+…
Bậc phản ứng có thể bằng không (zêrô) tức là tốc độ phản ứng không phụ thuộc vào nồng độ
(lượng) chất tham gia, chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ.
Baäc phaûn öùng vaø heä soá toác ñoä phaûn öùng ñeàu phaûi xaùc ñònh qua thöïc nghieäm.
Không có phương pháp xác định giá trị của chúng bằng lý thuyết.
Baäc phaûn öùng chung thöôøng laø leû thaäp phaân, caùc phản ứng chaùy coù baäc trong
khoaûng 1,7 – 2,2
Phaûn öùng baäc 0 (zêrô):
v = k0
-dC/ dτ = k0 → C = C0 - k0τ → thôøi gian ñeå tieâu hao heát 1/2 noàng ñoä (baùn kyø suy
giaûm) C0/C = 0,5 là
τ1/2 = C0/(2k0)
Ví dụ :
Hầu hết các phản ứng cháy có bậc phản ứng quanh giá trị này.
Baäc phaûn öùng vaø heä soá toác ñoä phaûn öùng ñeàu phaûi xaùc ñònh qua thöïc nghieäm.
Raát ít caùc phản ứng coù baäc cao hôn 2,5
1.4 AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä ñeán toác ñoä phaûn öùng hoaù hoïc
Nhieät ñoä aûnh höôûng raát maïnh tôùi toác ñoä phaûn öùng, chaúng haïn than (C) haàu nhö coù
toác ñoä phaûn öùng baèng zero vôùi oxy (O2) trong khoâng khí ôû nhieät ñoä thöôøng. Tuy vaäy,
khi nhieät ñoä taêng ñeán giaù trò naøo ñoù thì ta coù phaûn öùng chaùy vôùi toác ñoä khaù
nhanh. Toác ñoä phaûn öùng hoaù hoïc khi nhieät ñoä taêng thay ñoåi theo caùc luaät khaùc nhau
tuyø vaøo töøng tröông hôïp cuï theå:
I – taêng, tyû leä vöøa phaûi (thöôøng gaëp)
II - taêng raát nhanh
III - taêng roài giaûm
IV - taêng – giaûm – taêng
V - giaûm
Heä soá toác ñoä phản ứng cho loaïi I (loaïi ñôn giaûn vaø khaù phoå bieán) coù quan heä vôùi
tuaân theo luaät Arrhenius:
k = k0 exp(-E/RT) (11)
Trong ñoù k0 laø heä soá taàn suaát (va ñaäp); E laø naêng löôïng hoaït hoaù [J/mol]; R laø haèng
soá chaát chí = 8,314 J/(mol.K). Giaù trò k0 vaø E xaùc ñònh qua thöïc nghieäm.
Naêng löôïng hoaït hoaù:
Không phải mọi va đập giữa oxy và nhiên liệu đều dẫn đến phản ứng. Chæ coù nhöõng
nguyên/phaân töû ñaït möùc naêng löôïng nhaát ñònh môùi coù theå phaûn öùng vôùi nhau khi
gaëp nhau. Caùc phaân töû döôùi möùc naêng öôïng naøy neáu va vaøo nhau cuõng khoâng phaûn
öùng. ÔÛ cuøng moät nhieät ñoä thì caùc phaân töû chaát khí trong moät khoái khí coù naêng
löôïng khaùc nhau, phaân boá theo luaät Maxwell, tuy khoái khí ñoù coù noäi naêng vaø entalpy
xaùc ñònh. Khi nhieät ñoä taêng thì naêng löôïng caùc phaân töû noùi chung taêng, töùc laø soá
phaân töû ñaït möùc naêng löôïng phaûn öùng taêng. Do ñoù taêng nhieät ñoä seõ taêng toác ñoä
phaûn öùng. Caùc chaát xuùc taùc hay laø chaát hoaït hoaù hoã trôï cho moät soá phaân töû ñaït
ñeán möùc NL phaûn öùng, laøm cho soá naøy nhieàu leân. Do vậy mà tốc độ phản ứng bị thay
đổi.
1.5 AÛnh höôûng cuûa aùp suaát ñeán toác ñoä phaûn öùng hoá học
Ñoái vôùi caùc chaát khí khi bieát caân baèng hoaù hoïc vaø tyû soá mol cuûa chaát A trong hoãn
hôïp laø
xA = nA/Σni,
phản ứng baäc 1 coù quan heä vôùi aùp suaát theo: v = - dCA/dτ = k1CA = k1 xA (p/RT) (12)
phản ứng baäc 2 coù quan heä vôùi aùp suaát theo: v = - dCA/dτ = k1C2A = k1 xA (p/RT)2 (13)
phản ứng baäc n coù quan heä vôùi aùp suaát theo: v = - dCA/dτ = k1CnA = k1 xA (p/RT)n (14)
Töùc laø phaûn öùng baäc bao nhieâu thì tyû leä vôùi aùp suaát cuõng baäc baáy nhieâu
1.9 Enthalpy cuûa phaûn öùng hoaù hoïc (enthalpy of chemical reaction)
Trong phaûn öùng hoaù hoïc noùi chung, caùc chaát tham gia ban ñaàu khoâng nhaát thieát phaûi
laø caùc nguyeân toá (đơn chất), phản ứng H2O + CaO chaúng haïn. Chúng ta seõ taäp trung noùi
veà phaûn öùng chaùy. Trong caùc quaù trình chaùy phaûn öùng xaûy ra raát nhanh, nhieät (ñoâi
luùc aùnh saùng) thoaùt ra. Enthalpy cuûa saûn phaåm nhoû thua enthalpy caùc chaát tham gia khi
các chất đều được đưa về trạng thái tiêu chuẩn, cheânh leäch ethalpy baèng nhieät löôïng thoaùt
ra, goïi laø enthalpy cuûa phaûn öùng. Nhöõng phaûn öùng loaïi coù enthalpy giaûm goïi laø phản
ứng toaû nhieät. Caùc phaûn öùng chaùy thuoäc loaïi naøy. Caùc phản ứng ngöôïc laïi, có
enthalpy tăng, goïi laø phaûn öùng thu nhieät. Phản ứng phân huỷ chất hữu cơ chẳng hạn, là thuộc
loại thu nhiệt.
Caùc quaù trình chaùy xaåy ra ôû p = const = 1at, seõ coù enthalpy phaûn öùng hay nhieät löôïng
giaûi phoùng ra phuï thuoäc nhieät ñoä. Ñeå ño ñaïc vaø tra cöùu ta cuõng qui veà ñieàu kieän
tieâu chuaån (25oC, 1 at), töùc laø caùc chaát xuaát phaùt ôû ñieàu kieän tieâu chuaån vaø saûn
phaåm cuõng vaäy.
Coâng thöùc chung ñeå tính enthalpy phản ứngΔHoRT laø döïa vaøo enthalpy taïo chaát, và phương
trình hoá học đã cân bằng:
ΔHoR = Σni ΔhofR sanpham - Σnj ΔhofR thamgia (18)
Trong ñoù kyù hieäu o chæ ñieàu kieän tieâu chuaån; Σnj ΔhofR thamgia laø toång caùc enthalpy taïo
chaát cuûa caùc chaát tham gia ban ñaàu; Σni ΔhofR sanpham laø toång caùc enthalpy taïo chaát cuûa
caùc chaát sản phẩm (chú ý: số lượng các chất tham gia và các sản phẩm nói chung là khác nhau)
Ñaïi löôïng naøy ñoåi daáu ñi thöôøng ñöôïc goïi laø nhieät phaûn öùng.
QR = - ΔHoR
Ví duï: tính enthalpy phản ứng ôû ñk chuaån
CH4 (khí) + 2O2 (kh) → CO2 (kh) + 2H2O (loûng)
Tra baûng taïo chaát treân ta tìm ñöôïc
-74.9 + 2* 0 → - 393.7 – 2*286
theo coâng thöùc (18) ta coù enthalpy phaûn öùng chaùy methane vôùi oxy laø ΔHoR298 = -393,7 –
572 - (-74,9) = - 890,8 kJ/mol (chuù yù ñ.v. ño)
Vaäy nhieät cuûa phaûn öùng chaùy methane laø 890,8 kJ/mol (của methane)
Toùm laïi, nhieät löôïng giaûi phoùng ra khi ñoát chaùy hoaøn toaøn moät mol nhieân lieäu vaø
saûn phaåm ñöôïc laøm nguoäi ñeán nhieät ñoä tieâu chuaån 25oC, ñöôïc goïi laø nhieät phản ứng
chaùy (chính xaùc laø enthalpy phản ứng chaùy), kyù hieäu ∆Hc, ño baèng kJ/mol (nhieân lieäu)
Baûng 1.2 Giaù trò enthalpy phaûn öùng chaùy (1at, 25oC, saûn phaåm chaùy ôû pha khí)
Nhieân lieäu Coâng thöùc Traïng thaùi nhiên liệu ∆Hc, kJ/mol
C R -393,7
H2 Kh -242
CO Kh -283
CH4 Kh -802
C2H6 Kh -1560
Các giá trị trong bảng 1.2 có thể tính được từ bảng 1.1
Nhieät trò nhieân lieäu khí coù theå ño cho 1 m 3 tieâu chuaån cuûa nhieân lieäu ñoù, ñ.v seõ laø
MJ/m3tc.
Ta xác định nhiệt trị bằng cách đốt một khối lượng nhỏ nhiên liệu, mf, trong môi trường oxy trong
thiết bị gọi là bom nhiệt lượng kế (bomb calorimeter), nhiệt lượng giải phóng ra làm tăng nhiệt độ
nước và bình chứa có tổng chung nhiệt dung là C B lên một giá trị ΔT; nhiệt trị Q được tính ra từ
cân bằng năng lượng.
Q. mf = CB . ΔT (19)
thermometer
ignition
unit
dewar
O2
stirrer
water sample
bomb
Bomb calorimeter có bộ phận chính là ‘quả bom’ bằng inox, không nổ mà chịu được áp lực cao
tạo ra bởi quá trình cháy mẫu thí nghiệm đặt trong chén mẫu treo trong ruột bom. Bom có nắp vặn
bằng răng để đặt mẫu vào trong và lấy ra, xuyên nắp có đường nạp oxy và 2 điện cực. Mẫu (chỉ
vài g) được cân chính xác, mf , đổ vào chén và treo chén vào trong ruột bom, vặn đóng nắp bom
chặt lại, dùng oxy tẩy không khí ra khỏi bom và nâng áp suất oxy trong bom lên đến mức đã định,
khoá van oxy lại, đặt bom vào vị trí, nối dây điện, đổ một lượng nước cần thiết vào bình Dewar,
đậy nắp bình Dewar, cho khuấy chạy, ghi nhận nhiệt độ ban đầu. Đó là các công việc chuẩn bị.
Tiếp theo là bấm nút điện, đốt cháy mẫu, ghi nhiệt độ biến thiên theo thời gian cho đền khi đạt
nhiệt độ cao nhất ổn định, hiệu của giá trị này với nhiệt độ ban đầu là ΔT. Nhiệt trị Q tính theo
công thức (19).
Nhiệt dung CB của cả hệ phải được biết trước và được xác định lại định kỳ nhờ đốt 1 lượng một
nhiên liệu có Q biết trước, thường là benzoic acid :
mbenzoic acid 26447 J/g·K = CB T
1.11 Ñònh luaät Lavoisier veà nhieät phaûn öùng
Nhieät löôïng caàn caáp ñeå phaân huyû hôïp chaát thaønh caùc ñôn chaát nguyeân toá baèng
ñuùng nhieät löôïng thoaùt ra khi taïo thaønh hôïp chaát ñoù.
C(r) + 1/2 O 2 (kh) → CO (kh), Δhtaïochaát = -110,6 kJ/mol
CO (kh) → C(r) + 1/2 O 2 (kh), Δhphaân huyû = +110,6 kJ/mol
Ñaây cuõng chính laø 1 daïng cuûa ñ.l baûo toaøn naêng löôïng. Thöïc teá coù nhöõng chaát beàn
vöõng ta khó mà phaân huyû chuùng trôû laïi caùc nguyeân toá ban ñaàu ñöôïc (nước hay khí CO2
chẳng hạn). Các chất đó chæ laø kết quả của phản ứng khoâng thuaän nghòch, khoâng heà traùi
vôùi ñònh luaät baûo toaøn năng lượng theo nghĩa của Lavoisier.
1.12 Ñònh luaät Hess veà toång nhieät naêng töøng böôùc
Toång nhieät naêng giaûi phoùng ra hay caàn caáp vaøo cho phaûn öùng laø khoâng ñoåi, khoâng
phuï thuoäc vaøo ñöôøng ñi qua moät hay nhieàu böôùc trung gian. Töùc laø chæ quyeát ñònh
bôûi caùc chaát phản ứng ban ñaàu vaø saûn phaåm cuoái cuøng.
C (r) + O 2 (kh) → CO2 (kh), Δhtaïochaát = - 393,7 kJ/mol (19)
Một hệ số khác thường gặp: ν = μ/ρ laø heä soá nhôùt ñoäng hoïc; ñv. ño laø m 2/s (cũng không có
tên riêng cho đơn vị này)
Hai heä soá trên xaùc ñònh qua thöïc nghieäm, phuï thuoäc nhieät ñoä, khoâng phuï thuoäc aùp
suaát.
Nhöõng chaát löu (loûng/khí) tuaân theo (2.1) laø nhöõng chaát loûng Newton, coù moät soá chaát
loûng khoâng theo luaät Newton (nhöïa ñöôøng, saùp, caùc chaát deûo nhöïa …).
Ba quaù trình truyeàn ñoäng naêng, truyeàn nhieät vaø truyeàn chaát coù baûn chaát töông töï
nhau vaø 3 phöông trình (1), (2), (3) cuõng coù daïng gioáng nhau. Quan heä giöõa caùc quaù
trình naøy coù theå ñaùnh giaù qua caùc tieâu chuaån ñoàng daïng
Pr = ν/α (Prandtl) (2.4)
Sc = ν/D (Schmidt) (2.5)
Le = α/D (Lewis) Le = Sc/Pr (2.6)
T T T
trong đó T ; λ , ρ và i là hệ số dẫn nhiệt, khối lượng riêng và enthalpy của chất
x y z
lưu; w là vận tốc của chất lưu tại điểm x,y,z
Phương trình năng lượng cân bằng thay đổi năng lượng (enthalpy) trong vi thể tích với dòng nhiệt
đối lưu và năng lượng phát ra do nguồn phát tại chỗ qv:
i
q x q y q z
div q qv trong đó div q
x y z
T
và rồi q x wx i tương tự cho 2 phương y, z; do đó
x
i 2T 2T 2T i i i w wx wx
( 2 2 2 ) ( wx wy w z ) i ( x ) qv
x x x x y z x x x
Baûo toaøn khoái löôïng (phöông trình lieân tuïc hay phöông trình Euler)
(2.9)
( u ) ( v) ( w)
0 (2.10)
x y z
döôùi daïng vector
Bernoulli's Equation is basically a statement of the conservation of energy per unit volume along the pipe.
Baûo toaøn NL nhieät trong doøng chaát loûng: daãn nhieät xaåy ra cuøng vôùi ñoái löu
i 2T 2T 2T i i i w w y wz
( 2 2 ) ( wx wy wz ) i ( x ) qv
x y 2
z x y z x y z
Phương trình khuyếch tán Fick: ω = - D dC/dn
Điều kiện ban đầu khi t=0: T0 = f0(x,y,z)
Điều kiện biên: cho biết cái gì xảy ra trên mặt biên, giống như trong truyền nhiệt.
Tính chất vật lý: thể hiện qua các hệ số dẫn nhiệt, dẫn nhiệt độ, khối lượng riêng, nhiệt
dung riêng, độ nhớt … Vấn đề phức tạp là giá trị các hệ số này phụ thuộc vào nhiệt độ, và
quan hệ là phi tuyến.
Chöông 3. CHAÙY NHIEÂN LIEÄU KHÍ
Ñaây laø quaù trình chaùy ñoàng theå, caùc chaát ban ñaàu vaø saûn phaåm ñeàu ôû pha khí. Ta
chæ giôùi haïn trong caùc quaù trình chaùy vôùi khoâng khí laø chaát oxy hoaù. Nhieân lieäu khí
hieän ñang ñöôïc duøng roäng raõi trong coâng nghieäp cuõng nhö gia ñình, caù nhaân.
Neáu ngoïn löûa laø cuûa doøng nhieân lieäu khí thoåi rieâng bieät vaøo khoâng khí thì ta coù
ngoïn löûa khoâng troän tröôùc. Töùc laø nhieân lieäu ra ngoaøi khoâng khí môùi gaëp oxy vaø
xaûy ra phaûn öùng chaùy luoân.
Neáu nhieân lieäu khí ñöôïc troän laãn tröôùc vôùi khoâng khí, ôû traïng thaùi nguoäi, sau ñoù
môùi thoåi vaøo khoâng gian nôi xaûy ra phaûn öùng chaùy thì ta goïi ñoù laø hoãn hôïp troän
laãn tröôùc (premixed flames). Tyû leä troän laãn tröôùc coù theå thay ñoåi trong khoaûng khaù
roäng neân raát coù theå coù doøng khoâng khí thöù caáp caáp theâm vaøo khoâng gian ñoát cho
tröôøng hôïp troän tröôùc ngheøo.
Ngoïn löûa Bunsen trong phoøng thí nghieäm cho pheùp ta nghieân cöùu haàu heát caùc ngoïn
löûa chaûy taàng; Hình döôùi ñaây cho thaáy ngoïn löûa khoâng troän tröôùc chaûy taàng vaø baét
ñaàu coù daáu kieäu chaûy roái (1). 2 ngoïn löûa tieáp theo laø coù troän moät phaàn chaûy taàng
vaø ngoïn löûa soá 4 coøn laïi laø troän tröôùc, chaûy taàng.
Nhö vaäy, ngoïn löûa phuï thuoäc vaøo cheá ñoä troän, cheá ñoä doøng chaûy, löôïng khoâng khí
dö, vaø moâi tröôøng xung quanh. Cho moät voøi ñoát Bunsen nhaát ñònh, cheá ñoä khoâng
troän tröôùc chaûy taàng seõ coù ngoïn löûa daøi. Daøi nhaát laø khi toác ñoä doøng chaûy baét
ñaàu ñaït ñeán cheá ñoä chaûy roái. Doøng roái seõ töï troän nhieân lieäu vôùi khoâng khí xung
quanh laøm cho ngoïn löûa ngaén laïi. Hoãn hôïp troän tröôùc chaùy nhanh hôn vì nhieân lieäu
vaø oxy ñaõ gaàn keà nhau, do ñoù ngoïn löûa ngaén hôn, vöõng beàn hôn.
Nhieät ñoä ngoïn löûa: nhieät ñoä cao nhaát laø chaùy ñoaïn nhieät vôùi löôïng khoâng
khí vöøa ñuû. Nhieät ñoä ngoïn löûa ñôn khoâng phaûi laø moät giaù trò coá ñònh vì baûn thaân
ngoïn löûa ñôn chieám moät khoâng gian haïn höõu trong ñoù nhieät ñoä thay ñoåi khaù nhanh
vaø phuï thuoäc raát nhieàu vaøo quaù trình trao ñoåi nhieät (böùc xaï) vôùi moâi tröôøng. Nhieät
ñoä ñoaïn nhieät cuûa ngoïn löûa laø giaù trò thöôøng ñöôïc trích daãn, noù ñöôïc tính khi duøng
löôïng kk' toái thieåu vaø toaøn boä nhieät trò chæ duøng ñeå taêng nhieät ñoä cuûa saûn phaåm
chaùy (khoâng bò thaát thoaùt nhieät ra ngoaøi).
3.5 Tính löôïng khoâng khí lyù thuyeát vaø löôïng khoùi
Löôïng khoâng khí lyù thuyeát laø löôïng khoâng khí caáp vöøa ñuû ñoát chaùy heát nhieân lieäu,
töùc laø caáp ñuû oxy theo phöông trình hoaù hoïc đã caân baèng. Thoâng thöôøng ño baèng
kg/kg, töùc laø kg kk'/kg nh.lieäu. Ñôn vò ño naøy toát cho moïi loaïi nhieân lieäu. Ñoái vôùi
nhieân lieäu khí ngöôøi ta coù theå duøng m3/m3 tieâu chuaån.
Ví duï:
CH4 + 2O2 = CO2 + 2H2O
16 kg + 64 kg = 44 kg + 36 kg
Khoâng khí coù 0,233 phaàn khoái löôïng laø oxy neân 1 kg methane seõ caàn 64/(16*0,233) =
17,17 kg khoâng khí. Nhö vaäy, löôïng kk' lyù thuyeát cuûa CH 4 laø 17,17 kg/kg (moät soá saùch
laáy soá nghòch ñaûo thành 0,0582 có nghĩa là 1kg không khí thì đốt vừa hết 0,0582 kg methane).
Neáu tính theo theå tích thì
22,4 m3 + 44,8 m3 = 22,4 m3 + 44,8 m3
1 m CH4 caàn 2 m3 oxy, töùc laø 9,524 m3 kkoâng khí. Tyû soá lyù thuyeát seõ laø 9,524 m3/m3
3
Xeùt tröôøng hôïp ngoïn löûa lan truyeàn trong moät hoãn hôïp chaùy chöùa trong moät khoâng
gian giôùi haïn, töø phaûi sang traùi nhö Hình 1, vôùi phía phaûi laø saûn phaåm chaùy, phía traùi
laø hoãn hôïp chaùy. Toác ñoä dòch chuyeån cuûa ngoïn löûa theo phöông thaúng goùc vôùi beà
maët löûa goïi laø toác ñoä lan truyeàn cô baûn.
Hình 1. Söï lan truyeàn moät chieàu ngoïn löûa taàng trong hoãn hôïp chaùy troän tröôùc
x
Hình 2. Profile nhieät ñoä hoãn hôïp troän tröôùc ñang chaùy ñoaïn nhieät
Lyù thuyeát veà lan truyeàn ngoïn löûa taàng (khoâng roái) - oån ñònh seõ bao goàm heä
phöông trình vi phaân phi tuyeán cuûa baûo toaøn vaät chaát, chuyeån ñoäng chaát khí, hoùa
ñoäng hoïc phaûn öùng, truyeàn nhieät vaø khueách taùn caùc phaàn töû töøng chuûng loaïi. Noù
ñöôïc chia laøm 3 nhoùm lôùn döïa vaøo caùc giaû ñònh maø caùc tröôøng phaùi choïn laøm cô
sôû. Khoâng theå ñöa caùc coâng thöùc phöùc taïp ra ñaây, nhaát laø khi caùc tính chaát vaät lyù
vaø chuûng löôïng ñeàu thay ñoåi phi tuyeán theo nhieät ñoä, ta chæ thöû xuyeân vaøo baûn chaát
cuûa caùc lyù thuyeát ñoù nhö sau:
(i) Lyù thuyeát nhieät (Mallard-Le Chatelier, Damkohler, Bartholomeù ...) döïa treân laäp luaän
raèng toác ñoä lan truyeàn ngoïn löûa baèng toác ñoä truyeàn soùng nhieät sang vuøng chöa
chaùy. Keát quaû phaân tích cho thaáy toác ñoä lan truyeàn ngoïn löûa tyû leä vôùi caên baäc hai
cuûa heä soá daãn nhieät ñoä vaø toác ñoä phaûn öùng hoùa hoïc.
(ii) Lyù thuyeát toång quaùt (Zeldovich-Frank Kamenetski-Semenov, Lewis-von Elbe, von
Karman-Penner ...) ñöa heát caùc phöông trình lieân quan vaøo ñeå giaûi ñoàng thôøi vôùi caùc
ñieàu kieän bieân ñôn giaûn lyù töôûng. Ñieàu naøy keùo theo caùc bieán ñoåi toaùn hoïc heát
söùc phöùc taïp nhöng ñoä chính xaùc cuûa keát quaû cuõng khoâng toát hôn (i) bao nhieâu. Ñaây
laø cô sôû ñeå giaûi baèng phöông phaùp soá vôùi maùy tính hieän ñaïi.
(iii) Lyù thuyeát khueách taùn (Tanford-Pease, Gaydon-Wolfhard ...) laäp luaän raèng toác ñoä
khueách taùn caùc hoaït goác (hoùa hoïc) veà phía vuøng chöa chaùy seõ xaùc ñònh vaän toác lan
truyeàn ngoïn löûa. Noù seõ phuï thuoäc vaøo hai cô caáu: cô caáu xuaát hieän cuûa caùc goác
vaø cô caáu khueách taùn, hai cô caáu naøy laïi lieân quan thuï thuoäc chaët cheõ vôùi nhau.
Caùc phöông phaùp thöïc nghieäm chính ñeå xaùc ñònh toác ñoä lan truyeàn löûa cô baûn
thì bao goàm:
- voøi ñoát oån ñònh (ño toác ñoä doøng hoãn hôïp tröôùc khi chaùy vaø beà maët ngoïn löûa
ñaõ oån ñònh);
- chaùy trong oáng trong suoát (quan saùt vaø ño tröïc tieáp);
- boùng xaø phoøng (ñaúng aùp) vaø
- taïo maët löûa phaúng.
Moãi phöông phaùp ñeàu coù öu vaø nhöôïc ñieåm rieâng cuûa mình, nhöng taát caû ñeàu bò aûnh
höôûng bôûi caùc yeáu toá nhö: baûn chaát nhieân lieäu; tyû leä nhieân lieäu/khoâng khí; aùp
suaát; nhieät ñoä; vaø caùc chaát khí ñoän khoâng tham gia phaûn öùng chaùy.
Toác ñoä lan truyeàn ngoïn löûa Λ trong hoãp hôïp troän laãn tröôùc vôùi khoâng khí laø khoâng
cao laém, thöôøng döôùi 100 cm/s, ngoaïi tröø Acetylene vaø hydrogen. Moät soá giaù trò Λ max
cho trong baûng 3.1.
(Reactants) vaø
i p p tf
H P ni h fPi ni C pi dT tính töø enthalpy taïo chaát cuûa caùc chaát thaønh
i 1 1 298
phaåm (Products) vaø ñoä taêng enthalpy töø nhieät ñoä tieâu chuaån leân tôùi Tf .
Caân baèng laïi:
j r i p p tf
n
j 1
j h fj = n h i fi n C i pi dT , chuyeån veá ñi
i 1 1 298
p tf j r i p
n C
1 298
i pi dT ni h fj ni h fi
j 1 i 1
(3.6)
Giaù trò veá phaûi phöông trình (3.6) chính laø enthalpy phaûn öùng ñaõ ñoåi daáu, töùc laø
nhieät phaûn öùng Q.
jr i p
ni h fj ni h fi Q
j 1 i 1
Ban ñaàu, giaù trò cuûa Tf chöa bieát neân thaønh phaàn saûn phaåm caân baèng cuõng chöa
bieát, do ñoù phaûi tính baèng phöông phaùp laëp:
Böôùc 1: Baét ñaàu töø moät giaù trò T f1 phoûng ñoaùn, ta tính thaønh phaàn caân baèng öùng
vôùi nhieät ñoä ñoù theo dữ liệu về cân bằng hoá học trong các tài liệu tra cứu.
Böôùc 2: Tính nhieät phaûn öùng Q ôû ñieàu kieän thành phần hỗn hợp cân bằng đã biết ở bước 1
Böôùc 3: Duøng thaønh phaàn caân baèng treân böôùc 1 vôùi caùc giaù trò nhieät dung rieâng, ta
tính giaù trò veá traùi phöông trình (3.6)
Böôùc 4: So saùnh keát quaû soá cuûa böôùc 2 vaø 3, neáu böôùc 2 cao hôn thì nhieät ñoä phoûng
ñoaùn bò cao quá vaø ngöôïc laïi. Hieäu chænh laïi giaù trò phoûng ñoaùn vaø tieáp tuïc tính lặp
lại cho ñeán luùc sai bieät chaáp nhaän ñöôïc.
Nhieät ñoä thöïc: Thöïc teá ta chæ ñaït ñöôïc nhieät ñoä cöïc ñaïi nhoû hôn T f do coù toån thaát
nhieät hoaù hoïc (moät phaàn ít nhieân lieäu chuyeån hoaù khoâng heát ra saûn phaåm do caân
baèng hoaù hoïc), toån thaát nhieät do caùch nhieät khoâng lyù töôûng vaø cuoái cuøng laø toån
thaát qua caùc chaát pha loaõng (khoâng tham gia phaûn öùng nhö N2 chaúng haïn)
Ta có thể đánh giá nhiệt độ cực đại đạt được bằng cách lấy nhiệt trị của nhiên liệu chia cho nhiệt
dung trung bình của sản phẩm cháy thực tế.
Baûng 3.1 Caùc ñaëc tính chaùy cuûa moät soá nhieân lieäu vôùi khoâng khí
NL Tyû leä Giôùi haïn töông T töï Toác ñoä Tyû leä T ngoïn Khoaûng Emin
khoái ñoái chaùy max.cm/s λ öùng löûa ôû caùch taét 10-5 J
löôïng caân döôùi treân o
C ngoïn löûa vmax vmax, K löûa mm
baèng hoaù
hoïc nl/kk
C2H2 0,0755 0,31 - 305 155,25 1,33 0,76 3,01
CH4 0,0582 0,46 1,64 632 37,31 1,06 2236 2,55 0,63
C2H6 0,0624 0,5 2,72 472 44,17 1,12 2244 1,78 24,03
C3H8 0,064 0,51 2,83 504 42,84 1,14 2250 2,03 30,52
4.2 Nhieät ñoä chôùp chaùy vaø nhieät ñoä baét löûa (flash and fire temperatures)
Nhiên liệu lỏng bốc hơi như bao chất lỏng khác (ta ngửi thấy mùi). Tốc độ bốc hơi phụ thuộc vào
nhiệt độ, nhiệt độ tăng thì tốc độ bốc hơi tăng. Coác chöùa nhieân lieäu loûng bao giờ cũng coù 1
ít hôi nhieân lieäu treân maët thoaùng, trộn lẫn với không khí. Neáu nó ở nhieät ñoä thaáp thì hôi
nhieân lieäu bốc lên ít khoâng ñuû taïo thaønh hoãn hôïp chaùy ñöôïc (do loãng quá). Tức là tia
lửa điện mồi đánh gần mặt thoáng cũng không làm thay đổi gì. Taêng nhieät ñoä leân thì lượng
hơi bốc lên cũng tăng lên và ñeán moät giaù trò naøo ñoù hoãn hôïp trên mặt thoáng seõ giàu hơn,
coù khaû naêng chôùp löûa qua maët thoaùng khi gaëp löûa moài. Nhöng chôùp löûa đó chæ
thoaùng qua vaø taét luoân vì lửa tiêu thụ hết phần hơi đã tích trữ được, lượng hơi tiếp tục bốc lên
ít, chưa đủ duy trì quá trình cháy (ngọn lửa). Nhieät ñoä thaáp nhaát ñeå coù hieän töôïng ñoù goïi
laø nhieät ñoä chôùp chaùy. Taêng nhieät ñoä leân nöõa thì ta seõ ñaït tôùi giá trị nhieät ñoä
baét löûa. Luùc ñoù löûa sau khi mồi seõ töï duy trì, khoâng coøn bò taét nöõa maø maïnh leân do
nó truyền nhiệt xuống pha lỏng làm tăng lượng bay hơi. Có một khoảng nhiệt độ giữa các giá trị
chớp cháy và bắt lửa. Caùc boä gia nhieät nhieân lieäu loûng phaûi hoaït ñoäng döôùi nhieät ñoä
baét löûa moät khoaûng nhaát ñònh.
m.ñoä nhieân
lieäu
Gioït m.ñoä
nhieân Oxy
lieäu
0
Maøng
löûa Maët Maøng
Hình 4.1 Giaûn ñoà ngoïn löûa khueách taùn
loûngvaø maätlöûa
ñoä caùc chaát phaûn öùng
Caùc keát luaän chính lieân quan gaàn guõi vôùi thöïc teá coù theå ruùt ra töø phaân tích quaù
trình phöùc taïp naøy goàm:
(a) Naêng suaát ñoát (năng lượng giải phóng ra trong 1 đơn vị thể tích trong 1 giây, J/m3) nhieân
lieäu loûng taêng khi ta giaûm kích thöôùc haït loûng, taêng maät ñoä pha khí vaø taêng toác ñoä
trao ñoåi chaát.
(b) Maøng löûa khueách taùn khoâng bao giôø tieán saùt ñöôïc ñeán beà maët loûng. Toác ñoä
chaùy caøng cao thì maøng löûa caøng caùch xa maët loûng.
(c) Maät ñoä nhieân lieäu coù giaù trò cöïc ñaïi ngay treân maët loûng vaø giaûm xuoáng ñeán
zero trong maøng löûa cuõng nhö phía beân kia maøng löûa. Maät ñoä oxy thì baèng zero ôû treân
maët loûng tôùi maøng löûa, sau ñoù taêng leân cho ñeán giaù trò cuûa moâi tröôøng töï do phía
ngoaøi.
(d) Nhieät ñoä cöïc ñaïi coù theå ñaït ñöôïc cuûa ngoïn löûa khueách taùn cuõng baèng tröôøng
hôïp ngoïn löûa troän laãn tröôùc.
Döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä cao moät soá chaát raén thaêng hoa (naphtalene, long naõo…),
moät soá chaûy loûng roài bay hôi. Ngoïn löûa cuûa caùc nhieân lieäu loaïi naøy naèm trong pha
khí, döøng caùch maët raén moät khoaûng ngaén bao boïc quanh maët ñoù. Noù coù theå khaù
gioáng vôùi ngoïn löûa cuûa gioït nhieân lieäu loûng.
Phần lớn than đá đều bị nhiệt phân một phần, biến thành khí đưới tác dụng của nhiệt độ cao. Phần
này còn gọi là chất bốc. Phần còn lại là carbon dạng rắn. Than càng trẻ về tuổi địa chất thì càng
chứa nhiều chất bốc. Than gầy (anthracite) có ít chất bốc nhất, cho nên nó có thành phần (hàm
lượng) carbon cao nhất trong các loại than.
5.3 Tính toaùn löôïng khoâng khí lyù thuyeát vaø khoùi
V0kk = 0,0889(Clv + 0,375 Slvc) + 0,265Hlv – 0,0333Olv m3tc/kgnl
Coâng thöùc này ñuùng cho caû nhieân lieäu raén vaø loûng, trong ñoù thaønh phaàn khoái löôïng
tính theo %, và là thành phần làm việc (đã loại ẩm và tro ra khỏi nhiên liệu). ví duï Clv= 67 (67%
khoái löôïng, khoâng caàn chia 100)
Khoái löôïng kk' lyù thuyeát tính theo coâng thöùc
G0kk = 0,115(Clv + 0,375 Slvc) + 0,342Hlv – 0,0341 Olv kg/kg
Löôïng khoùi (thể tích tiêu chuẩn) taïo thaønh sau khi 1kg nhieân lieäu chaùy heát goàm:
Theå tích nitô V0N2 = 0,79 V0kk + 0,8 Nlv/100 m3tc/kg(nl)
Theå tích caùc loaïi khí 3 nguyeân töû:
V0RO2 = 1,866 (Clv + 0,375 Slvc)/100 m3tc/kgnl
Theå tích hôi nöôùc
V0H2O = 0,111Hlv + 0,0124Wlv + 0,0161 V0kk m3tc/kgnl
Theå tích khoùi lyù thuyeát:
V0kh = V0N2 + V0RO2 + V0H2O m3/kg
Theå tích khoùi thöïc vôùi heä soá λ cho tröôùc
Vkh = V0N2 + V0RO2 + V0H2O + (λ - 1) V0kk m3/kg
Mô hình nhiệt phân của Nusselt (lõi teo dần – shrinking core)
Quá trình cháy hạt nhiên liệu rắn trong chừng mực nào đó có thể nhìn nhận rất giống với mô hình
nhiệt phân của hạt theo Nusselt. Các giả thiết cho mô hình này là hạt có hình cầu đường kính
d0=2R, nhiệt độ ban đầu đồng đều T0 rồi tại thời điểm t≥0 bề mặt hạt đột nhiên được nâng nhiệt độ
lên đến T∞ và giữ ổn định ở đó; các thông số vật lý của hạt xem đã biết và không đổi, nhiệt sẽ
được dẫn vào trong hạt làm nhiệt độ tăng lên. Nếu nhiệt phân xảy ra ở nhiệt độ nhất định là Tp thì
mặt có nhiệt độ này sẽ tiến vào tận tâm hạt sau một thời gian. Vị trí (bán kính r) của mặt đẳng
nhiệt Tp theo thời gian có thể tính được qua công thức dẫn nhiệt không ổn định cho hình cầu là:
T( r ,t ) T0 2 R ( 1) n nr
T T0
r n1 n
sin
R
exp[ n 2 2 at / R 2 ]
Phụ Lục
TÓM TẮT
Ngắn gọn nhất, muốn cháy được phải có 3 yếu tố: nhiên liệu, oxy và nhiệt độ cao. Muốn dập lửa
phải cắt giảm 1 trong 3 yếu tố đó hoặc tốt nhất là đồng thời giảm cả 3.
Energy can be defined as the capacity to do work (move matter) or produce heat. A wound clock acquires
"something" with which it can do work. This "something" that enables the clock to do work is energy. An object can
exhibit energy in two fundamental ways, kinetic energy (Ek) and potential energy (EP).
Kinetic energy is the energy of motion an object associated with mechanical work, and is described mathematically
by the equation; EK = ½ mv2, where m is mass and v is velocity.
Potential energy is stored energy, it is energy related to position. An object has potential energy by virtue of its
position in a field of force. A 1 kg object held 1 m above the surface of the earth has a potential energy of EP = mgh =
(1 kg)(9.8 m/s2)(1 m) = 1 kgm2/s2. Potential energy can be thought of as work already done.
The SI unit of energy is a derived unit called the joule (J). The SI natural units of energy are kgm2/s2. (1 J = 1
kgm2/s2 )
1 calorie (cal) = 4.184 J
Example 1
How many joules are in 8.32 cal? [34.8 J]
The Law of Conservation of Energy states that in a physical or chemical change energy may be exchanged between
a system and its surroundings but energy cannot be created or destroyed. Energy may be converted from one form to
another, but the total quantity of energy remains constant. The energy of the universe remains unchanged and is
therefore constant.
Work is defined by the mathematical relationship: work = force x distance. The SI unit of force is the newton (N). 1N
= 1 kgm/s2. Energy and work have the same units. work = force x distance = 1 N x 1 m = 1 kgm2/s2 = 1 J
Chemists define work as directed energy change resulting from a process. Chemical processes (reactions) are almost
always accompanied with the absorption or release of one form of energy, heat (thermal energy). The study of the
energy (heat) change associated with chemical reactions is known as thermochemistry.
Temperature is a relative measure of how hot or how cold an object is. It is a measure of the average random motion
(kinetic energy) of the unit particles of an object. It is the property of an object that determines the direction in which
thermal energy will be transferred when it is in contact with another object at a different temperature. When two
objects are in contact with one another, and at the same temperature, the average kinetic energy of the unit particles of
the two objects is equal.
Heat (q) is the thermal energy that "flows" into or out of a substance due to a temperature difference. Heat flows
spontaneously from the warmer object to the colder object.
Thermochemistry Terms
To study the heat associated with a particular reaction, scientists have developed a convention which defines and
designates that part of the universe where the heat is being transferred. The universe is understood to be divided into
two separate but integral parts, the system and the surroundings (Universe = System + Surroundings). The system is
the substance or mixture of substances under study in which a change occurs or simply stated, it is the part of the
universe under investigation. The surroundings compose the other part of the universe. In other words, the
surroundings include both the apparatus which contains the substance under study, and the space around the
apparatus. Separating the system from the surroundings is the boundary, which can be real (like the walls of a
beaker) or imaginary.
The internal energy (E) of a system is the sum of the kinetic energy (Ek) and potential energy (EP) of all the unit
particles (atoms, molecules, ions) of the system. E = Ek+ EP The following table will perhaps aid in understanding the
concept and origin of the energies of a system’s composition.
The kinetic energy (thermal energy) is associated The potential energy (chemical energy) is associated
with random molecular motion. There are three with electrostatic attractions within and between
types. molecules. There are two types.
3. Vibrational
The Greek letter (delta) is used to indicate changes in state functions. Thus, E = Efinal - Einitial is the change of
internal energy between initial and final states.
Stated mathematically in terms of internal energy, heat and work, the law of conservation of energy is referred to as
the first law of thermodynamics and is expressed as: Esystem = qsystem + wsystem
In this equation, qsystem is the quantity of energy transferred by heating the system and wsystem is quantity of energy
transferred by doing work on the system.
These two thermodynamic quantities will have a magnitude and a sign. The sign conventions are as follows:
If heat is transferred into the system from the surroundings, then q is assigned a positive sign, +q.
If heat is transferred out of the system to the surroundings, then q is assigned a negative sign, -q.
If work is done on the system by the surroundings, then w is assigned a positive sign, +w.
If work is done by the system on the surroundings, then w is assigned a negative sign, -w.
Example 2
A gas absorbs 35.0 J of heat and does 15.0 J of work. What is E?
Substances differ in their response to being heated or cooled. The specific heat capacity (or specific heat) is the
amount of thermal energy required to raise the temperature of one gram of a substance one degree Celsius or Kelvin.
Specific heat is an intensive property but varies with temperature. The mathematical equation relating specific heat
and temperature change is:
q = (mass)(specific heat)(T)
Example 3
How much heat is required to raise the temperature of a 850 gram block of aluminum from 22.8oC to 94.6oC?
The specific heat of Al is 0.902 J/g.oC.
q = (mass)(specific heat)(T) = (850 g)(0.902 J/g.oC)(94.6oC-22.8oC) = + 55.0 kJ
Example 4
What is the specific heat of iron at 25oC if 285 J of heat were transferred when a 33.69 gram sample of iron cooled
from
43.8o0C to 25oC?
q = (mass)(specific heat)(T)
-285 J = (33.69 g)(specific heat)(25.0oC - 43.80oC)
specific heat = 0.45 J/g.oC
Example 5
A 25.88 g sample of a metal was heated to 85.32 oC and then dropped into 35.14 g of water at 22.48 oC. The
temperature of the water rose to 26.47 oC. What is the identity of the metal? Al 0.902 J/g.oC; Cu 0.385 24.5 J/g.oC;
Fe 0.449 J/g.oC; Pb 0.128 J/g.oC; Ag 0.235 J/g.oC
[Answer pecific Heat = 0.385 J/g.oC The metal is copper.]
Example 6
Calculate the final temperature when 25.00 g of water at 20.0 oC is mixed with 75.00 g of water at 40.00 oC.
[TFinal = 35.0 oC]
A change of state or phase transition is a change of a substance from one state to another.
Melting (fusion) is the change of a solid to the liquid state. H2O(s) ---> H2O(l)
Freezing is the change of a liquid to the solid state. H2O(l) ---> H2O(s)
Vaporization is the change of a liquid to the vapor. H2O(l) ---> H2O(g)
Condensation is the change of a gas to a liquid. H2O(g) ---> H2O(l)
Sublimation is the change of a solid directly to the vapor. H2O(s) ---> H2O(g)
Deposition is the change of a vapor directly to the solid. H2O(g) ---> H2O(s)
In any phase transition, heat (q) will be transferred as the substance undergoes the transition.
Vaporization is an endothermic process. Endothermic processes occur when heat energy is transferred into a
system.
Condensation is an exothermic process. Exothermic processes occur when heat energy is transferred out of a
system.
Enthalpy (H) is the heat transferred in a physical or chemical process occurring at constant pressure. The quantity of
heat associated with a physical change (e.g., heat of vaporization, qvap) can be calculated as the product of the amount
(mole) of the substance and the enthalpy of the phase change (e.g., enthalpy of vaporiztion, qvap). qvap = (mole)
(Hvap)
Example 7
How much heat is required to vaporize 25.0 g of carbon disulfide at 25oC?
The heat of vaporization (Hvap) for carbon disulfide is +27.4 kJ/mol.
qvap = (mole)(Hvap) = (25.0 g)(1mol/76.15 g)(27.4 kJ/mol) = 9.00 kJ
Example 8
Liquid butane, C4H10, is stored in cylinders to be used as a fuel. Suppose 31.4 g of butane gas is removed from a
cylinder. How much heat must be provided to vaporize this much gas? The heat of vaporization of butane is 21.3
kJ/mol.
qvap = (mole)(Hvap) = (31.4 g)(1 mol/ 58.14 g)(21.3 kJ/mol) = 11.5 kJ
A negative value (-) for H indicates an exothermic reaction, that is heat is produced by the reaction system.
CH4(g) + 2 O2(g) ---> CO2(g) + 2 H20(g) H = - 890 kJ
A positive value (+) for H indicates an endothermic reaction, that is heat is absorbed by the reaction system.
CH3OH(l) ---> CO(g) + 2H2(g) H = +90.7 kJ
The value of H depends upon the phase of the reactants and the products.
2H2 (g) + O2 (g) ---> 2H2O(g) H = -483.7 kJ
2H2(g) + O2(g) ----> 2H2O(l) H = -571.7 kJ
EXAMPLE 3
Using the following thermochemical equation, calculate how much heat is associated with the decomposition of
4.00 moles of NH4Cl.
EXAMPLE 4
How much heat is associated with the synthesis of 45.0 g of NH3 according to the following equation?
4 NO(g) + 6 H2O(l) ---> 4 NH3(g) + 5 O2(g) Hrxn = +1170 kJ
EXAMPLE 5
Calculate the mass of ethane, C2H6, which must be burned to produce 100 kJ of heat.
2 C2H6(g) + 7 O2(g) ---> 4 CO2(g) + 6 H2O(l) H = - 3120 kJ
Bomb calorimeters are usually composed of two parts, the bomb itself wherein the reaction takes place and the water
which surrounds the bomb. The calculations for determining the heat of reaction require that the heat change of the
bomb and the water be considered individually.
or another way of looking at it is that the heat associated with the reaction will be transferred to the calorimeter so that
the heat will have the same magnitude but opposite sign.
Thus, qwater and qbomb must be formed before qrxn can be determined.
EXAMPLE 11
Exactly 3.00 g of graphite is burned to CO2 in a copper calorimeter. The initial temp is 25.0oC and the final temp was
36.3oC. The heat capacity of the calorimeter is 8.887 kJ/oC. What is the thermochemical equation for the combustion
of graphite?
The energy change for the reaction is equal in magnitude and opposite in sign to the heat energy required to
raise the
temperature of the calorimeter. This means that qrxnis -100.4 kJ.
B. Derive the thermochemical equation for the combustion of graphite.
C(s) + O2(g) ---> CO2(g) H = ?
(-100.4 kJ)/[(3.00 g C)(1 mol C/12.01 g C)] = -401.9 kJ/mol C
EXAMPLE 12
A certain calorimeter has a heat capacity of 16.35 kJ/oC. What is the final temperature of the calorimeter if 17.038 g of
kerosene (C12H26) is burned in the calorimeter? The initial temperature of the calorimeter is 25.00 oC. The heat of
combustion of kerosene is shown in the equation below.
Hess’s Law
For a chemical equation that can be written as the sum of two or more steps, the enthalpy change for the overall
equation equals the sum of the enthalpy changes for the individual steps. In other words, no matter how you go from
given reactants to products (whether in one step or several), the enthalpy change for the overall chemical change is the
same.
Hess's law states that the heat transferred in a given change is the same whether the change takes place in a single step
or in several steps.
Hrxn for a given reaction is the same whether that reaction takes place directly through one step or via several
different reactions.
2) If the coefficients in a balanced equation are multiplied by some number, the value of H must be multiplied by
that same number.
EXAMPLE 14
Calculate H for the following reaction using the thermochemical equations given.
Solution:
2 CO2 (g) + H2O(l) ---> C2H2 (g) + 2 1/2 O2 (g) H = +1299.4 kJ
_____________________________________________________
2 C(s) + H2 (g) ---> C2H2 (g)H = +226.6 kJ
The standard enthalpies of formation of the elements in their standard states are zero.
The standard enthalpy change, Ho, for any chemical reaction is found by subtracting the sum of the heats of
formation of the reactants from the sum of the heats of formation of the products. This is shown in the following
equation.
Ho= Hof (Products) - Hof (Reactants) [NOTE: "" is the symbol which means "sum".]
EXAMPLE 15
Using the standard heats of formation, calculate the standard heat of reaction, Ho , for the following reaction.
Hof NO2 (g)= +33.9 kJ/mol; Hof N2O4 (g) = +9.7 kJ/mol
Ho = [(1 mol N2O4)(9.7 kJ/mol)] - [(2 mol NO2)(33.9 kJ/mol)] = -58.1 kJ
EXAMPLE 16
Using the standard heats of formation, calculate the standard heat of reaction, Ho , for the following reaction.
Hof C7H16 (l) = -198.8 kJ/mol; Hof CO2 (g) = -393.5 kJ/mol; Hof H2O(l) = -285.9 kJ/mol
Ho = [(7 mol CO2)(-393.5 kJ/mol) + (8 mol H2O(l))(-285.9 kJ/mol)] - [(1 mol C7H16 (l))(-198.8 kJ/mol)]
1. How much heat is liberated when 6.00 mol of Fe2O3(s) are reacted according to the following reaction? (-21.4 kcal)
3 Fe2O3(s) + CO(g) --> 2 Fe3O4(s) + CO2(g) H = -10.7 kcal
2. What amount of heat is associated with the reaction of 43.77 g of NaCl with sulfuric acid? (+23.81 kJ)
H2SO4(l) + 2 NaCl(s) --> Na2SO4(s) + 2 HCl(g) H = +63.60 kJ
3. A 466 g sample of water is heated from 8.50C to 74.60C. Calculate the amount of heat absorbed by the water. The specific heat of water is 4.184 g oC. (129
kJ)
4. An electrical heater is used to supply 25.0 J of energy to a 25.0 g sample of Ag originally at 22 oC. Calculate the final temperature. The specific heat of Ag
is 0.2349 goC. (26oC)
5. Assuming no heat loss to the surrounding or to the container, calculate the final temperature when 100 g of silver at 40.0 oC is immersed in 60.0 g of water
at 10.0oC. The specific heat of silver is 0.2349 J/g oC and for water is 4.184 J/goC. (12.6oC)
Hf of C2H5OH(l) = -65.9 kcal/mol; Hf of CO2(g) = -94.1 kcal/mol; Hf of H2O(l) = -68.3 kcal/mol
7. From the following equations and the enthalpy changes, calculate the enthalpy of reaction of iron(III) oxide, Fe 2O3, with carbon monoxide:
8. Using the thermochemical equations given, calculate the heat of hydrogenation of acetylene.
C2H2(g) + 2 H2(g) --> C2H6(g) H = ? (-312 kJ)
9. The combustion of 1 mol of benzene, C6H6(l), to produce CO2(g) and H2O(l) liberates 3271 kJ. Given the the Hf of CO2(g) and H2O(l) are -394 kJ/mol and
-286 kJ/mol respectively, calculate the heat of formation of benzene. (+49 kJ/mol)
CALORIMETRY
10. A quantity of 1.435 g of naphthalene (C10H8) was burned in a constant-volume bomb calorimeter. Consequently, the temperature of the water rose from
20.17C to 25.84C. If the quantity of water surrounding the calorimeter was exactly 2000 g and the heat capacity of the bomb calorimeter was 1.80 kJ/C,
calculate the heat of combustion of naphthalene on a molar basis; that is , find the molar heat of combustion. (-5.15 x 10 3 kJ/mol)
11. A quantity of 1.00 x 102 mL of 0.500 M HCl is mixed with 1.00 x 10 2 mL of 0.500 M NaOH in a constant-pressure calorimeter having a heat capacity of
335 J/C. The initial temperature of the HCl and NaOH solutions is the same, 22.50C, and the final temperature of the mixed solution is 24.90C. Calculate the
heat change for the neutralization reaction
NaOH(aq) + HCl(aq) ---> NaCl(aq) + H2O(l)
Assume that the densities and specific heats of the solutions are the same as for water (1.00g/mL and 4.182 J/gC, respectively). (-56.2 kJ/mol)
WORK
12. A certain gas initially at room temperature undergoes an expansion in volume from 2.0 L to 6.0 L at constant temperature. Calculate the work done by the
gas if it expands (a) against vacuum and (b) against a constant pressure of 1.2 atm. 1 L.atm = 101.325 J ((a) 0 (b) -4.8 Latm = -4.9 x 102 J)
13. The work done when a gas is compressed in a cylinder is 462 J. During this process, there is a heat transfer of 128 J from the gas to the surroundings.
Calculate the energy change for this process. (334 J)
14. The oxidation of nitric oxide to nitrogen dioxide is a key step in the formation of smog: 2NO(g) + O2(g) ---> 2NO2(g) H = -113.1 kJ
If 6.00 moles of NO react with 3.00 moles of O2 at 1.00 atm and 25C to form NO2, calculate the work done (in kilojoules) against a pressure of 1.00 atm.
What is the U for the reaction? Assume the reaction to go to completion. 1 L.atm = 101.325 J (7.39 x 103J = 7.39 kJ, U = -331.9 kJ)
Aluminum Solid Al 0
Beryllium Solid Be 0
Calcium Solid Ca 0
Carbon(Graphite) Solid C 0
Chromium Solid Cr 0
Copper Solid Cu 0
Fluorine
Fluorine Gas F2 0
Hydrogen Gas H2 0
Manganese
Mercury
Nickel
Nitrogen
Oxygen
Phosphorus
Potassium
Silicon
Silica (Quartz) Solid SiO2 -910.86
Silver
Sodium
Sulfur