SÔ ÑOÀ CAÙC BÖÔÙC KHAÛO SAÙT SÖÏ BIEÁN THIEÂN VAØ VEÕ ÑOÀ

THÒ CUÛA HAØM SOÁ

1. Haøm baäc ba : y = ax3 + bx2 + cx + d (a  0)

a. TXÑ : D = R
b. Söï bieán thieân :
+. Chieàu bieán thieân: Ñaïo haøm y’ = A x2 + Bx + C ( Tính  ) , Sau ñaây laø caùc khaû
naêng
coù theå xaåy ra :
0
TH1:  A  0  y’ < 0 vôùi moïi x  R  HS nghòch bieán treân R (1)

0
TH2:  A  0  y’ > 0 vôùi moïi x  R  HS ñoàng bieán treân R (2)

0
TH3:   y’  0 vôùi moïi x  R  HS nghòch bieán treân R (3)
A0
 0
TH4:  A  0  y’  0 vôùi moïi x  R  HS ñoàng bieán treân R (4)

 x  x1  y  f (x1 )
TH5, 6:  > 0 . Cho y’= 0   x  x  y  f ( x ) (5) vaø (6)
 2 2

Caên cöù vaøo BBT ñeå keát luaän caùc khoaûng maø haøm soá taêng hoaëc
giaûm
+. Cöïc trò :
* Caùc TH1, TH2, TH3, TH4 : Keát luaän khoâng coù cöïc trò
* TH5: Haøm soá ñaït cöïc ñaïi taïi x = x1 vaø yCÑ = f(x1)
Haøm soá ñaït cöïc tieåu taïi x = x2 vaø yCT = f(x2)
* TH6: Haøm soá ñaït cöïc tieåu taïi x = x1 vaø yCT = f(x1)
Haøm soá ñaït cöïc ñaïi taïi x = x2 vaø yCÑ = f(x2)

+. Giôùi haïn: a > 0 : Limy  - , Limy  + ; a<0: Limy  +

x   x   x  

, Limy  -
x  
+. Baûng bieán thieân : (ÖÙng vôùi caùc tröôøng hôïp ñaïo haøm phía treân )
B
(1) x    (3) x   
2A  (5) x   x 1 x2 
y'  _ y'  0  y'  0  0 
y  y  y CÑ 
  f ( x1 ) CT
 f (x 2 )
B (6) x   x 1 x2 
(2) x   ( 4) x    
y' 

y' 
2A

0 _  y'  0 
0 
y  CÑ
y  y  CT f (x 2 )
c. Ñoà thò :   
f ( x )
+. Ñieåm ñaëc bieät : Tìm gñ cuûa ñoà thò (C) vôùi Ox vaø Oy; ñieåm CT ; laáy1 theâm vaøi
ñieåm khaùc
+. Veõ ñoà thò : Goàm caùc böôùc : Veõ heä tuïc ; Laáy ñieåm ñaëc bieät ; Veõ ñoà thò .
(Caùc daïng
ñoà thò )
(1) (2 ) (3) ( 4) (5) (6 )
2. Haøm truøng phöông : y = ax4 + bx2 + c (a  0 )
a. TXÑ : D = R
b. Söï bieán thieân:
+. Chieàu bieán thieân: Ñaïo haøm y’ = 4ax3 + 2bx = x (4ax2 + 2b). Coù theå xaåy ra 1
trong
4 tröôøng hôïp sau:
TH1: Neáu a < 0 vaø b < 0 thì y’= 0  x = 0  y = f(0) . Xem BBT ñeå keát luaän
khoaûng taêng , giaûm (1)
TH2: Neáu a > 0 vaø b > 0 thì y’= 0  x = 0  y = f(0) . Xem BBT ñeå keát luaän
khoaûng taêng , giaûm (2)
 x  x1  y  f (x1 )

TH3: Neáu a < 0 vaø b > 0 thì y’= 0   x  0  y  f (0) . Xem BBT ñeå keát
x  x 2  y  f (x 2 )
luaän
khoaûng taêng , giaûm (3)
 x  x1  y  f (x1 )

TH4: Neáu a > 0 vaø b < 0 thì y’= 0   x  0  y  f (0) . Xem BBT ñeå keát
x  x 2  y  f (x 2 )
luaän
khoaûng taêng , giaûm (4)
+. Cöïc trò :
TH 1: Haøm soá ñaït cöïc ñaïi taïi x = 0 vaø yCÑ = f(0)
TH 2: Haøm soá ñaït cöïc tieåu taïi x = 0 vaø yCT = f(0)
TH 3: Xem BBT ñeå keát luaän
TH 4: Xem BBT ñeå keát luaän

+. Giôùi haïn: a> 0 : Limy  + vaø Limy  +  ; a< 0 : Limy 

x   x   x  

- vaø
Limy  -
x  
+. Baûng bieán thieân :

(1)
x  0  (2)
x  _ 0 
y’ + 0 _ y’ 0 +
y CÑ
 y  
 f(0
)
CT
f(0)

(3)
x  x1
_
0 x 2
_
 (4)
x
 _ x1 0
_
x2 
y’ 00 0 + y’ 00 + 0 +

+ 0 0
CÑ 
y
  y
CD CT CD
f (x 2 )
CT f(0) CT
f (x1 ) f(0) f ( x1 ) f (x 2 )
c. Ñoà thò :
* Ñieåm ñaëc bieät : Töông töï nhö HS baäc ba
* Veõ ñoà thò : Thöù töï caùc böôùc veõ nhö HS baäc ba. Caùc daïng ñoà thò cuûa haøm
truøng phöông(1) (2 ) (3) ( 4)
öùng vôùi caùc tröôøng hôïp nhö sau :
 ax  b
3. Haøm nhaát bieán : y = cx  d
( c  0 ; ad –bc  0 )
 d
a. TXÑ : D = R \  
 c
b. Söï bieán thieân:
ad  bc
+. Chieàu bieán thieân: Ñaïo haøm : y’ = . Coù theå xaåy ra 1 trong 2 tröôøng
(cx  d ) 2
hôïp sau :
d d
TH1: ad - bc > 0  y’> 0 vôùi moïi xD HS taêng treân 2 khoaûng: (-,  );(  ,
c c
+ ) (1)
d d
TH2: ad - bc < 0  y’< 0 vôùi moïi xD HS giaûm treân 2 khoaûng: (-,  );(  ,
c c
+ ) (2)
+. Cöïc trò: Khoâng coù
+. Tieäm caän : ( coù TCÑ vaø TCN )
lim y   lim y   d
* y’ > 0 :  d
x   

vaø  d
x   

 ñöôøng thaúng x =  laø TCÑ
 c  c c

lim y   lim y   d
y’ < 0 :  d
x   

va  d
x   

 ñöôøng thaúng x =  laø TCÑ
 c  c c
a a
* lim y   ñöôøng thaúng y = laø TCN
x   c c
+. Baûng bieán thieân :
d d
 
(1) x   c  (2) x   c 
y'   _ y'   _
y  a y a 
a a
 c c 
c c

c. Ñoà thò :
* Ñieåm ñaëc bieät : Tìm giao ñieåm cuûa ñoà thò vôùi caùc truïc toaï ñoä ; Laáy theâm
vaøi ñieåm khaùc
* Veõ ñoà thò : Goàm caùc böôùc : Veõ heä truïc ; veõ hai ñöôøng tieäm caän ; laáy
ñieåm ñaëc bieät ,
töø ñoù veõ ñoà thò. Caùc daïng ñoà thò öùng vôùi 2 tröôøng hôïp treân nhö sau:
 TCÑ TCÑ

(1) (2) TCN

TCN

Ñoâi ñieàu taâm söï:

Taïi sao hoïc sinh ñi thi TN laïi khoâng ñöôïc ñieåm 2, ñi thi ÑH laïi bò ñieåm
khoâng 0, thaät ñôn giaûn laø khoâng naém vöõng baøi toaùn khaûo saùt haøm soá
. Ñaây laø baøi toaùn luoân coù trong caùc kì thi nhöng nhieàu hoïc sinh vaãn
khoâng naém ñöôïc. Qua kinh nghieäm giaûng daïy mình ñaõ laäp sô ñoà naøy
cho hoïc sinh photo, ñaëc bieät laø hoïc sinh yeáu thì ñeàu laøm ro ro heát. Baây
giôø mình xin chia xeû cuøng ñoàng nghieäp nheù.

Neáu thaáy hieäu nghieäm, xin moät lôøi caûm ôn vaøo ñòa chæ :
hoangsen95@gmail.com