Professional Documents
Culture Documents
|
Nӝi dung môn hӑc
Chương 1: TӘNG QUAN CÁC VҨN Đӄ Vӄ MÔI TRƯӠNG (6)
1.1. Khái niӋm các vҩn đӅ vӅ môi trưӡng và tài nguyên thiên nhiên
1.2. Ô nhiӉm môi trưӡng
1.2.1. Khái niӋm, đһc điӇm chung cӫa nguӗn gây ô nhiӉm, tác nhân gây ô nhiӉm.
1.2.2. Ô nhiӉm môi trưӡng không khí, đҩt, nưӟc: đһc điӇm, nguyên nhân và hӋ quҧ.
1.3. Nhӳng vҩn đӅ môi trưӡng toàn cҫu
1.3.1. Suy thoái tài nguyên (sinh vұt, rӯng, đҩt, nưӟc) 1.3.2. Suy thoái tҫng ô zôn
1.3.3. BiӃn đәi khí hұu toàn cҫu 1.3.4. Ô nhiӉm môi trưӡng (đҩt,
nưӟc, không khí)
1.3.5. Bùng nә dân sӕ, nghèo đói, bӋnh dӏch.
1.4. Suy thoái tài nguyên, ONMT ӣ ViӋt Nam
Chương 2: PHÁT TRIӆN VÀ MÔI TRƯӠNG (6+2)
2.1. Khái niӋm phát triӇn và các mô hình phát triӇn.
2.2. Các lĩnh vӵc phát triӇn và vҩn đӅ môi trưӡng.
2.2.1. Phát triӇn nông nghiӋp và môi trưӡng 2.2.2. Công nghiӋp hóa và môi trưӡng
2.2.3. Khoa hӑc, công nghӋ và môi trưӡng 2.2.4. Thương mҥi, dӏch vө, du lӏch và môi trưӡng
2.3. Toàn cҫu hóa vӟi môi trưӡng và phát triӇn
2.4. Bài tұp: Tìm hiӇu vӅ vҩn đӅ môi trưӡng và phát triӇn theo hưӟng dүn cӫa giáo viên.
Chương 3: BҦO Vӊ MÔI TRƯӠNG VÀ PHÁT TRIӆN BӄN VӲNG (8+2)
3.1. Khái niӋm và các công cө bҧo vӋ môi trưӡng
3.1.1. Khái niӋm 3.1.2. Công cө pháp lý BVMT
3.1.3. Công cө kinh tӃ BVMT 3.1.4. Công cө KHCN trong BVMT
3.1.5. Sӵ tham gia cӫa cӝng đӗng trong BVMT
3.2. Phát triӇn bӅn vӳng
3.2.1. Khái niӋm và nӝi dung phát triӇn bӅn vӳng 3.2.2. Mөc tiêu cӫa PTBV
3.2.3. Các vҩn đӅ PTBV 3.2.4. Các chӍ sӕ cӫa PTBV
i
i
Chương1. Tәng quan các vҩn đӅ môi trưӡng
i
!" #!$%"
&' ( )
* ( +
i
C3. BҦO Vӊ MÔI TRƯӠNG & PHÁT TRIӆN BӄN VӲNG
Chương 1
Chương 2
Chương 3
Tӵ hӑc, thҧo
luұn
Tәng kӃt, ôn
tұp
i
i
,ӏch trình cө thӇ
Tuҫn Nӝi dung chính Yêu cҫu SV chuҭn bӏ Hình thӭc tә chӭc giҧng dҥy Ghi chú
i
i
Chương
!
Chương 1. Tәng quan các vҩn đӅ môi trưӡng
1.1. Khái niӋm các vҩn đӅ môi trưӡng, tài nguyên
1.2. Ô nhiӉm môi trưӡng
Khái niӋm, đһc điӇm chung cӫa nguӗn gây ô nhiӉm,
tác nhân gây ô nhiӉm
Ô nhiӉm môi trưӡng không khí, đҩt, nưӟc: đһc điӇm,
nguyên nhân và hӋ quҧ
1.3. Nhӳng vҩn đӅ môi trưӡng toàn cҫu
l Suy thoái tài nguyên (sinh vұt, rӯng, đҩt, nưӟc)
l Suy thoái tҫng ô zôn
l l BiӃn đәi khí hұu toàn cҫu
l Ô nhiӉm môi trưӡng (đҩt, nưӟc, không khí)
l Bùng nә dân sӕ, nghèo đói, bӋnh dӏch
1.4. Suy thoái tài nguyên, ô nhiӉm MT ӣ ViӋt Nam
i
i
1.1.1. Khái niӋm môi trưӡng
¢|
%
J RMV$K=F :
\PO +IK+ OM
¢|
%:
T#=% CMV$KI FC
E X C# E]
CJ ^ *%$O% EL$ P
$=L$ : \P
+I U]%
l i
i
¢ |
C_%
E S=` a X[%F
L$I* P+I` UWZ
b%
cK K ( P +=^
W X : L$M M^J ^ (
"WZ b d
M+[
i
i
¢
| %;*$[O @
M@ PK K (X
++ O +
< O @K
¢
I F%b [ [
@JM" X=eMb` O
Mb$X ? aL$;%$O I F
@M"
¢Mf =:U [ S
M R!$;< K [M R
=:$;F JM"
i
i
1.1.1. Chӭc năng cӫa môi trưӡng tӵ nhiên
i
i
Đһc điӇm cӫa các chӭc năng
i
i
1.1.2. Khái niӋm các vҩn đӅ môi trưӡng
i
i
=+,-./01!
j& :_K* 9P K *=:
M:*=bWZ bM =VaM@ Phj&
L$[ :_Pj&K $IH$
j&%+I UWZ bL$;V
UL$J ^ bM< X
Mbj& :
W$;F%@; 9p%
( K* RPK _ # q+$; :
@% R
j& : d RPL$;%$OMfMI F'
%" +G< Mb K *
WZ bUM@
PpM
l J ^ bM< XX; q+$;
K _ #=`
"$
K ?L$;M" U %$O
i
i
Giҧi thích tӯ ngӳ
¢ 8
!" % M^M R $H$U
* K %J M*K :'M
^ $H$MU * %F+\K* R
f n a' \K *=:M:*=b
WZ bj&
¢ #$
$%| %P QU +[V
@% RW$L$ V % RU @X;
q @ :M RL$ DL$;VL$;
M" %'^Mstj&
¢ ÿ
&| %+I=*MJU HK
d RPF$ $DX;: \W@$M*
+ O
¢ ±$'
| %+I+$;:V @% R+[% RU
HX;: \W@$M[P
+ O
i
i
¢ ±| %=* fUW:;L$<
MbU
f=*MJ @
UI F
X; q+$; f=*MJ F
¢ ë
()'*
& % @ f;*$[O%rK W$@
<% =" q
¢ ë
(
+ %O @\ _%mK (M R :p+:
W$@K ! !" #+ f MbK
¢ ë
(
+$'
, % @ : ^;*$[Mb
W !q ;!qJ!q'9!q%X; qX;bMb
fMf( $; K
¢
(
+ % Mb X% $O $;
: $+G!# *WG%rF$ U; :%
@ :
¢ 8
-.$ %+: DO%$="% pL$< +:
W$@ fF$!dM R $ `M!d%$;F%$
+:W$@
i
i
¢ ±
/$+| %P Q *
O @ # @X; q
¢
% L$H + ObK $IM"
%rI F @M" d` Mb
L$% P $
¢ `0,
1 %+I NV$`?%+
O +
¢ ë$2| %L$< ?!u [V
;*$[Mb%F e$@ ##
M !q=* @% R
MbW@$M[P
¢
*!| =`+[%$!a%$V H
hVa% R"+ "K *U
$`$;F F FhVMbM[Ph
V @ :hV^Mb=" q+$;
V@MVK
i
i
¢ `
|
-.3 % X( !I=
MbM*U!I *% RL$; K*
PK F!$; e=:M:
=Va
¢ `
4| % X( !I=
MbM*U!IMH$ # MM =
j&K K !IM
¢ i
5
+)'
$
5
%% K (MbM*
+IMJ aM@K W$L$
% MbUK K (=L$ =VfM@
%F
¢ ,,
+
5)'
$
5
%K [
% RK (X; $^ K( U>L$[M R
Q :=H$K (L$; ?L$;M" UMV$
PL$[*%FL$
l i
i
Chính sách cӫa nhà nưӟc vӅ BVMT
¢ i $;*K ( MV$K $O%RMJ ^
bM`!X bM< X Mb
j&
¢ D; $;F$;V!#OMbK* R
!#= ( K *=
K MWX;!Ir ^IKg Mb
j&
¢ G!# R%r*K$;F F F
'% R+ '% R hMD;
*+G!#: $ @ :
¢ v$F:L$;*@MV=^WNhO$WG
%r+\X; q Fh # `\
K $I=" q+$; h Nj&M "
K $!X
¢ l H$ j&%MH$ hM!
$`[MH$ j&=[(K : F
+I X+ e'
i
i
Chính sách cӫa nhà nưӟc vӅ BVMT
i
i
Nhӳng hoҥt đӝng BVMT đưӧc khuyӃn khích
i
i
Nhӳng hoҥt đӝng BVMT đưӧc khuyӃn khích
¢
OK D$L$: @ :! P < ^
¢ B OK D$L$: MbO IO L$K
!" h+ O! # Q
¢ :W$@K ! +: DX;$;
+ O + h+:W$@+G!#$;F
%$O%$WX;!I ^;*$[Mb RL$F$
$D Q
¢ ]X !+: F FK $=:` F F
¢ ]X < *=" ##
Mbj&
¢ Mb Q+ +[\K $IM RL$
DL$;VWM" %K $I@!^MbMf
=$; VM[P+^K m?(
¢ l ?@$ $g :\ Mbj&
%+% !yM*X; O$L$:W@$M[P
¢ =" F@K Vj& ?L$;
M" U %$O
i
i
1.1.3. Khái niӋm tài nguyên thiên nhiên
¢ $'#
#
# `!
ÄNăng lưӧng
ÄVұt chҩt
ÄThông tin tӵ nhiên
Tӗn tҥi khách quan ngoài ý muӕn con ngưӡi
Có giá trӏ tӵ thân mà con ngưӡi đã biӃt hoһc chưa biӃt
Tuân theo quy luұt cӫa tӵ nhiên
Con ngưӡi có thӇ sӱ dөng đưӧc trong hiӋn tҥi và tương lai
ĐӇ phөc vө cho sӵ phát triӇn cӫa xã hӝi loài ngưӡi
Tәng giá trӏ kinh tӃ cӫa tài nguyên đưӧc tính bҵng tәng các
giá trӏ sӱ dөng trên thӏ trưӡng và các giá trӏ phi thӏ trưӡng
l i
i
¢$;F F FM R X%
? V$ c
TN có khҧ năng tӵ
Tài nguyên vô tұn TN không tái tҥo và
phөc hӗi
có giӟi hҥn
l i
i
Giá trӏ cӫa tài nguyên thiên nhiên
¢ ^/
607-c=$ " $H$+G
!#;*$[O @U$;F
¢ ^/
607-c% a"M R
p+IMU$;FVK *
K I*+G!#;*$
[O @U N
¢ ^/
8c $H$+G!#
$;F
%
¢ ^/9,c=$ L$;VM R+[9
` U H$;F+
OK :%
¢ ^/-
:cW$@ p $H$=:`
$;F<%R( U * +$
l i
i
Sơ đӗ dòng tài nguyên trong hӋ kinh tӃ
Rác W PT Rác W CT
Rác W NT
l i
i
1.2.2. Ô nhiӉm môi trưӡng
l
1.2.2. Ô nhiӉm môi trưӡng Không khí
Nguӗn gây ô nhiӉm cơ bҧn đӕi vӟi MT không khí
¢ { q! c
Ä có nӗng đӝ chҩt đӝc hҥi cao và tұp trung, chia thành
nhiӅu loҥi
Ä lưӧng nguӗn thҧi và mӭc đӝ đӝc hҥi phө thuӝc vào
đһc trưng mӛi ngành công nghiӋp
NhiӋt điӋn: CO, NOx, CO, SO và bөi tro
Vұt liӋu xây dӵng: CO, CO, NOx, khói bөi
Thӫy tinh: HF, SO,
Hóa chҩt, phân bón: Chҩt thҧi rҳn (CTR), khí,
tұp trung, khó phát tán
LuyӋn kim, cơ khí: bөi khói kim loҥi, CTR, khói
thҧi do đӕt nhiên liӋu hóa thҥch (NLHT)
Giҩy và dӋt: bөi và khí đӝc do đӕt NLHT và hóa
chҩt tҧy trҳng
Thӵc phҭm: mùi hôi tӯ phân hӫy hӳu cơ và khí
thҧi tӯ đӕt NLHT
¢{ q! c]]~]=#
K *`
Ä Xҧy ra trên các tuyӃn giao thông
Ä Phát sinh trong quá trình đӕt nhiên liӋu
B
Các tác nhân chính gây ô nhiӉm và suy
thoái KK
% W; W
%? %%j+=?k?}
R @
HG% j#_B%m&
%G +$ $b K +
d
=#f j#M@M=#K%
i L$ kAjW%!? ;
?;%?}
i ( : W
*`
Nhӳng chҩt ô nhiӉm nguy hiӇm nhҩt
¢234
5,6789
Ä Nhӳng quá trình đӕt cháy không hoàn toàn
tҥo ra CO
Ä CO có ái lӵc vӟi hemoglobin trong máu mҥnh
hơn O , nên gây hҥi cho sӭc khoҿ ӣ nӗng đӝ
thҩp và gây tӱ vong ӣ nӗng đӝ >ppm
¢ :=,759=7;=7 =7
Ä NO, NO nhân tҥo chӫ yӃu là tӯ các công nghӋ cháy,
nә và tӯ các quá trình sҧn xuҩt, sӱ dөng hӧp chҩt
chӭa nitơ
Ä Sӱ dөng các loҥi phân khoáng và các quá trình tӵ
nhiên cung ӭng - lưӧng phát thҧi NO,
Ä NO gây tác đӝng xҩu đӃn bӝ máy hô hҩp, ӣ nӗng đӝ
cao có thӇ gây tӱ vong
Ä NO là mӝt khí đӝc mҫu nâu, kӃt hӧp vӟi hơi nưӟc
trong không khí hoһc trong các niêm mҥc phәi tҥo
thành axit, gây tác đӝng xҩu cho bӝ máy hô hҩp nói
riêng và gây mưa axit
Ä NO là mӝt khí trơ, do đó nó tích luӻ theo thӡi gian
trong khí quyӇn NO là mӝt trong nhӳng thӫ phҥm
gây gia tăng hiӋu ӭng nhà kính
¢±+<+245,±79
Ä Do đӕt nhiên liӋu than, dҫu mӓ, khí đӕt, sinh
khӕi thӵc vұt, quһng sunfua,«
Ä Rҩt đӝc hҥi vӟi sӭc khӓe con ngưӡi và sinh
vұt, gây các bӋnh vӅ phәi và hô hҩp
Ä Khi gһp hơi nưӟc và mưa thì tҥo thành mưa
axit
¢ÿ 9 HM[% $ H
M[% $% @K (X; q
Ä Nӗng đӝ Ol tӯ ,l- ppm gây bҩt lӧi cho sӭc
khoҿ con ngưӡi
Ä Ӣ nӗng đӝ ,ppm Ol gây nguy hҥi cho cà
chua, thuӕc lá, đұu Hà Lan và nhiӅu loҥi cây
trӗng khác
Ä Ôzôn có tác đӝng bҩt lӧi đӃn các vұt liӋu sӧi,
đһc biӋt là sӧi bông, nilon, sӧi nhân tҥo, màu
thuӕc nhuӝm, làm cӭng cao su
l
¢ ,=
42349
¢ >?
Ä phát sinh tӯ các quá trình sinh hӑc biӃn đәi chҩt
hӳu cơ
Ä là mӝt chҩt khí gây hiӋu ӭng nhà kính mҥnh hơn
cacbonic 30 lҫn
¢ @>@ 63* *8
Ä tӯ các hoҥt đӝng công nghiӋp, sӱ dөng xăng.
Ä dӉ nә, gây đӝc qua đưӡng hô hҩp, tiêu hoá, qua
da
Ä nӗng đӝ C6H6 > 60mg/l gây ngӝ đӝc chӃt ngưӡi.
Ä có thӇ tích luӻ trong mӥ, xương, nên tác đӝng gây
đӝc kéo dài, dҩu hiӋu ngӝ đӝc có khi xuҩt hiӋn
muӝn...
¢AB+2A29
/E1!
F
75,C Ôzôn
B+2A2 >4D formanđehyt,
C=7 A2 anđehyt,
peroxyaxetyl
nitrat (PAN -
C2H3O5N)
¢2345,6789
Ä Nӗng đӝ CO cao trong không khí làm giҧm
áp suҩt riêng phҫn cӫa O, gây khó chӏu cho
hô hҩp, CO>lppm gây tӱ vong
Ä Hàng năm con ngưӡi thҧi vào khí quyӇn
khoҧng tӹ tҩn CO sӵ gia tăng lưӧng
CO khí quyӇn gây tăng nhiӋt đӝ trái đҩt
khoҧng ,oC
¢ 4
4<+4
4234Gc
C %%$? ?
%E
C! %
!%$? ?
%E
C %
%$? ?
%E
C! %
?%$? ?
%E!
lC %?%$? ?
l%E
Ä là nhӳng hӧp chҩt tәng hӧp, dùng nhiӅu trong công nghiӋp,
kӻ nghӋ làm lҥnh,«
Ä có thӇ tӗn tҥi ӣ dҥng sol khí và không sol khí, có tính әn đӏnh
cao, chұm phân hӫy
Ä Lên tҫng cao khí quyӇn, nhұn bӭc xҥ cӵc tím, CFC giҧi
phóng Clo tӵ do hoҥt dӝng, tác dөng vӟi oxy cӫa ôzôn làm
lӟp ôzôn cӫa Trái đҩt (TĐ) bӏ mӓng dҫn đi
TiӃng ӗn
Mb \
Mb \
@E
Tác hҥi cӫa ÔNKK lên thӵc bì, HST và công trình XD
ll
1.2.2. Ô nhiӉm môi trưӡng nưӟc
l
Phân loҥi ÔN nưӟc theo dҥng ô nhiӉm
¢{ qO%r
Ä Màu sҳc
Ä Mùi và vӏ
Ä Đӝ đөc
Ä NhiӋt đӝ
Ä Chҩt rҳn lơ lӱng
Ä Đӝ cӭng
Ä Đӝ dүn điӋn
Ä Đӝ pH
l
¢{ q %r
Ä DO: nӗng đӝ ôxy tӵ do tan trong nưӟc
Ä BOD - Nhu cҫu ôxy sinh hóa: lưӧng ôxy mà
Vi sinh vұt cҫn dùng đӇ ôxy hóa các chҩt hӳu
cơ có trong nưӟc
Ä COD - Nhu cҫu ôxy hóa hӑc: là lưӧng ôxy cҫn
thiӃt cho quá trình ôxy hóa các chҩt hӳu cơ
Ä Phóng xҥ: tӯ khí quyӇn hoһc chҩt thҧi cӫa
các cơ sӣ sӱ dөng
B
¢{ q+
Ä Vi khuҭn, siêu vi khuҭn, ký sinh trùng gây
bӋnh ± tҧ, lӷ, thương hàn, sӕt rét, viêm gan B,
giun đӓ,
Ä Chӫ yӃu là tӯ phân, rác, nưӟc thҧi sinh hoҥt,
xác chӃt sinh vұt, nưӟc và rác thҧi bӋnh
viӋn,
Ä Đánh giá mӭc đӝ ÔN sinh hӑc ± dùng chӍ sӕ
coliform, phҧn ánh sӕ lưӧng vi khuҭn û
trong nưӟc
Phân loҥi ÔN nưӟc theo thӫy vӵc bӏ ÔN
¢{ PfC+ `E
Ä Nguӗn gây ô nhiӉm nưӟc mһt là các khu dân
cư tұp trung, các hoҥt đӝng CN khai thác mӓ,
sҧn xuҩt nhiӋt điӋn, cơ khí luyӋn kim, giao
thông thӫy và sҧn xuҩt nông nghiӋp
Ä Sông có lưu lưӧng và tӕc đӝ dòng chҧy càng
lӟn, các quá trình tӵ làm sҥch nhӡ pha loãng,
chuyӇn dӏch và biӃn đәi hoá hӑc diӉn ra càng
tӕt và cũng là nguy cơ làm cho lan truyӅn ô
nhiӉm có nguy cơ cao theo dӑc sông
¢{ PfC+ `E
Ä Hӗ là thuӹ vӵc nưӟc đӭng, tӕc đӝ đәi mӟi
nưӟc thưӡng chұm, các đһc trưng thuӹ lí,
thuӹ hoá phân hoá theo đӝ sâu rõ nét
Ä Nhӳng quá trình làm sҥch chӫ đҥo trong hӗ là
lҳng đӑng, biӃn đәi sinh hӑc, tích luӻ sinh hӑc
Ä Quá trình lҳng đӑng đưa chҩt gây ô nhiӉm
xuӕng vùng đáy khó tӵ làm sҥch hơn, biӃn
nơi đây thành vùng ô nhiӉm nһng
Ä Khi nguӗn chҩt thҧi hӳu cơ gia nhұp nhiӅu,
hӗ rҩt dӉ bӏ phú dưӥng và bӏ suy giҧm chҩt
lưӧng nguӗn nưӟc
¢{ PfC+ `E
Ä Các lưu vӵc nưӟc gҫn các khu công nghiӋp (KCN),
khai thác khoáng sҧn, có nguy cơ ÔN kim loҥi nһng
(KLN) và các chҩt nguy hҥi khác và kéo theo ÔN
đҩt ,nưӟc ngҫm, không khí,«
Ä Các lưu vӵc nhұn nưӟc thҧi sinh hoҥt, nưӟc thҧi
bӋnh viӋn dӉ bӏ nhiӉm vi sinh vұt và tӯ nguӗn nưӟc
bӏ ÔN lҥi tiӃp tөc lan truyӅn bӋnh tҥi các khu dân cư
tұp trung
Ä Ӣ các khu thâm canh nông nghiӋp, mӝt lưӧng
Thuӕc bҧo vӋ thӵc vұt và phân bón bӏ đҭy vào vӵc
nưӟc ruӝng, ao, đҫm, hӗ, sông lan truyӅn và tích
lũy gây ÔN đҩt, nưӟc và thâm nhұp vào cơ thӇ
ngưӡi
l
¢{ q$` PH
Ä Các tҫng nưӟc ngҫm nҵm cách biӋt vӟi khí
quyӇn, là nguӗn cung cҩp nưӟc sinh hoҥt chӫ
yӃu cӫa nhiӅu vùng dân cư
Ä Các tác nhân gây ô nhiӉm có thӇ nҵm sҹn
trong tҫng đҩt đá chӭa nưӟc, bên trên tҫng
nưӟc ngҫm, hoһc theo các dòng chҧy xâm
nhұp vào nưӟc ngҫm
Ä Nưӟc ngҫm khó bӏ ô nhiӉm hơn nưӟc mһt,
nhưng nó cũng khó tӵ làm sҥch hơn
Ä ÔN nưӟc ngҫm nguy hiӇm không kém ÔN
nưӟc mһt
¢ X q$` PH
Ä Tӵ nhiên: nhiӉm mһn, nhiӉm phèn, hàm lưӧng
cao cӫa Fe, Mn và mӝt sӕ kim loҥi
Ä Nhân tҥo: kim loҥi nһng, các anion, vi sinh
vұt,«
¢$; $`%R PHc@K :
'K @I P
¢{ PH: \%PM* @
% R$b+[U
¢{ q=
Ä BiӇn là nơi tiӃp nhұn phҫn lӟn các chҩt thҧi tӯ
lөc đӏa theo các dòng chҧy sông, suӕi
Ä Sông tҧi ra biӇn phù sa lơ lӱng, các loҥi chҩt
thҧi khi gһp nưӟc biӇn xҧy ra các quá trình
biӃn đәi hoá hӑc, lҳng đӑng gây ô nhiӉm trҫm
tích ven biӇn
Ä Dòng chҩt tan theo các dòng chҧy biӇn đi đӃn
nhiӅu vùng đҥi dương và ven bӡ tích luӻ theo
dây chuyӅn sinh hӑc ҧnh hưӣng xҩu đӃn sinh
vұt biӇn và các hӋ sinh thái biӇn
¢{ q= $` :MKc
Ä các hoҥt đӝng kinh tӃ trên biӇn và ven biӇn:
nghӅ cá, nuôi trӗng thuӹ sҧn, khai thác
khoáng sҧn (dҫu khí), giao thông vân tҧi biӇn
Ä ÔNKK có ҧnh hưӣng mҥnh đӃn ÔN biӇn
Ä Nguӗn tӵ nhiên: núi lӱa phun, đӝng đҩt, sóng
thҫn, lũ lөt, eninô
Ä Các hiӋn tưӧng biӃn đәi khí hұu toàn cҫu làm
thay đәi mӵc nưӟc biӇn và suy thoái hӋ sinh
thái biӇn biӇn
Mӝt vài hiӋn tưӧng ô nhiӉm và suy thoái biӇn điӇn hình
1.2.2 Ô nhiӉm môi trưӡng ± đҩt
¢ @%b +[b + PMH;MU
Mf U
¢ @K :'I%+ c
Ä Đҩt có tính đӋm, là khҧ năng điӅu chӍnh pH vӅ trung
tính
Ä Đҩt có khҧ năng lӑc, giӳ lҥi các hҥt kích thưӟc lӟn,
hҩp phө ion kim loҥi bӣi keo đҩt, liên kӃt vӟi mùn,
hӳu cơ thành các chelat không đӝc, như muӕi humat
hay fulvat
Ä Các vi sinh vұt (VSV) và sinh vұt (SV) phân huӹ chҩt
hӳu cơ, dҫu mӓ thành chҩt dinh dưӥng cho cây
trӗng, hҥn chӃ sӵ phát triӇn cӫa các SV gây hҥi
Ä Nưӟc trong đҩt hoà tan, pha loãng nӗng đӝ chҩt ÔN
1.2.3 Ô nhiӉm môi trưӡng đҩt
¢ÿ= %+I=*MJU H
M@K d RPF$ $D
M[P PX;: \W@$M*
+ O
¢ =+QRÿ=9
Ä Tӵ nhiên: Núi lӱa, ngұp úng, đҩt bӏ mһn do
xâm nhҩp thӫy triӅu, đҩt vùi do cát bay
Ä Nhân sinh: chҩt thҧi sinh hoҥt, công nghiӋp,
giao thông và nông nghiӋp,
Phân loҥi ô nhiӉm đҩt
¢{ qO%r
Ä Ô nhiӉm nhiӋt: do sӵ thҧi bӓ nưӟc làm mát cӫa
NM nhiӋt điӋn, điӋn nguyên tӱ, cơ khí, cháy rӯng,
phát nương
ҧnh hưӣng đӃn khu hӋ vi sinh vұt đҩt, làm đҩt chai
cӭng, mҩt dinh dưӥng
Giҧm ôxy, quá trình phân hӫy kӷ khí tҥo sҧn phҭm
trung gian đӝc và có mùi khó chӏu
Ä Ô nhiӉm phóng xҥ: có sҹn trong lòng đҩt hoһc tӯ
các trung tâm nghiên cӭu nguyên tӱ, phóng xҥ, các
bӋnh viӋn, nhà máy điӋn nguyên tӱ, vө thӱ VKHN,
Xâm nhұp vào cơ thӇ ngưӡi, làm thay đәi cҩu trúc
TB, gây các bӋnh di truyӅn, máu, ung thư
l
¢ ÿK
A2S9 @ : +
X= j&& @K( (
+ \
Ä Chҩt thҧi CN: chҩt thҧi CN tӗn tҥi ӣ thӇ rҳn,
trong đó có khҧ năng gây đӝc nguy hiӇm: phóng
xҥ, kim loҥi nһng, axit
Ä Hóa chҩt nông nghiӋp: gây tác đӝng tӭc thӡi lên HST
đҩt, gây chӃt mӝt sӕ loài và có thӇ tӗn tҥi lâu dài trong
MT
Ä Kim loҥi nһng: Hg, Cd, Pb, Ni, As, Cr, Mn, Zn, Sn ±
do chҩt thҧi CN, kӻ nghӋ pin, hoҥt đӝng khai khoáng,
cơ khí, giao thông, sinh hoҥt, phân bón, hóa chҩt
dùng trong công nông nghiӋp
¢ÿK
JS
Ä Nguӗn ô nhiӉm: chҩt thҧi mҩt vӋ sinh, sӱ
dөng phân bҳc tươi, bùn ao tươi, bùn kênh
dүn chҩt thҧi SH bón trӵc tiӃp vào đҩt
Ä TruyӅn bӋnh ngưӡi ± đҩt ± ngưӡi: trӵc khuҭn
và nguyên sinh đӝng vұt đưӡng ruӝt như trӵc
khuҭn tҧ, lӷ, thương hàn, lӷ amip
Ä TruyӅn bӋnh vұt ± đҩt ± ngưӡi: BӋnh xoҳn
khuҭn vàng da (trâu bò, chuӝt), dӏch hҥch
(chuӝt), than (gia súc)
Ä TruyӅn bӋnh đҩt ± ngưӡi: uӕn ván, nҩm
¢ SF$ qM@Vf+ c
Ä ëh͡ sͩ v͟ sinh: là tӹ sӕ giӳa nitơ anbumin và nitơ
hӳu cơ cӫa đҩt Khi đҩt bӏ nhiӉm bҭn thì vi sinh vұt
hoҥt đӝng yӃu, nitơ hӳu cơ tăng và chӍ sӕ vӋ sinh
giҧm
Ä Bҧng :Phân loҥi đҩt theo chӍ sӕ vӋ sinh
¢ T T /NWLMU+4V+
¢ T ? ÿK
6;P;L
LM8
¢ T X /YW=IJR;Z4A;3 =[
T ±+,4+,-6J
U;
C;;P8
B
Suy thoái tài nguyên sinh vұt
Suy giҧm đa dҥng sinh hӑc
¤ `&$'(; C! ?%Ec%
+: DUL$< =*!"!$;V
% ( * %
)9
¤
t+\M:=:K QK( $< +
M"
X=e+ CE=:
h
¤
$@$;F F F"
Dx( ):(
h
¤
+\ V' X%
M!
Suy giҧm năng suҩt HST
±LR=±\2>±!
± ±
1 Rӯng ҭm nhiӋt đӟi 450 2.200 152,9
2 Rӯng nhiӋt đӟi lá rөng 350 1.600 96
3 Rӯng thông ôn đӟi 350 1.300 52
4 Rӯng ôn đӟi lá rөng 300 1.200 60
5 Rӯng Taiga vùng cӵc 200 800 31,7
6 Đҫm lҫy 150 2.000 1.600
7 Savan 40 900 200
8 Đӗng cӓ ôn đӟi 16 600 88,9
9 Cӱa sông 10 1.500 324,9
10 HST nông nghiӋp 10 650 6,1
11 Sa mҥc cát bөi 7 90 3,9
12 Đài nguyên 6 140 3,8
13 Hӗ và sông 0,2 250 50
14 Sa mҥc vùng cӵc 0,2 3 0,0008
15 Đҥi dương 0,03 125 73,3 l
Nguyên nhân Suy giҧm đa dҥng sinh hӑc
Nguyên nhân suy thoái và suy giҧm diӋn tích rӯng
B
Tài nguyên đҩt và Suy thoái tài nguyên đҩt
¤ M@M%Z J
¤ M@`CM@ J )Ec%%PW[F
dU L$;K :' '
+$@X;`
¤
( M@%VH$% $
M
¤ là đҩt đang canh tác ( triӋu ha),
¤ làm đӗng cӓ nuôi gia súc,
¤ l là diӋn tích rӯng và đҩt rӯng,
¤ l còn lҥi là đҩt dùng vào các mөc đích khác (dân
cư, đҫm lҫy, đҩt ngұp mһn )
Tài nguyên đҩt và Suy thoái tài nguyên đҩt
Tài nguyên đҩt và Suy thoái tài nguyên đҩt
¤ c
¤ Phá vӥ cân bҵng sinh thái đҩt, thҧm thӵc vұt, không
khí và nưӟc ӣ các vùng khô hҥn và bán ҭm ưӟt,
¤ Làm giҧm sút hoһc huӹ hoҥi hoàn toàn khҧ năng dinh
dưӥng cӫa cӫa đҩt trӗng, gia tăng cҧnh hoang tàn
¤ 'K :$ M@="
@K :' ! a Mb
U
¤ i :B!( M@ed
K =K M="
M?!
Nguyên nhân Suy thoái tài nguyên đҩt
¢ $H$ VM@ K p'c
$=< >'
l$
P+ H
Fl$ M@ P
¢ K R%rCj_$xE
+I% !#% X= '$
fmL$^C X$
X$ E
¢ @pK pL$^C X$$
xE
¢ X; q
l
Tài nguyên nưӟc & Suy thoái tài nguyên nưӟc
! !± "
&9%PI Fc
¤ I * !$; < +I +[ +: W$@ U
h
¤ t
+[ U % $g + J
+ U V$ % K h
¤ t ;*$ [ K ( O$ M" < h
¤ t $` $ @ ' % Rh
¤ t M
h
¤ ^ MI @ : WG %r % +
h
¤ : L$ ' Mf d
Tài nguyên biӇn và Suy thoái tài nguyên biӇn
02
^\23
4-;+9
¤
=
+[ % U;+ h
¤ @K +:!H$K (h
¤ '% R $gV$+ h
¤ V$K $gh
¤ : L$=Z_MV$K !$%" S
! )
¤ $;F PV'h
¤ t= @ #
¤ %
;+nK M Rp
=@: a<M@%VK M^M R
X% CK +[$` P+:
W$@$^% I I DE
! !± "
BB
T ±+,4V
B
Ozon, Tҫng Ozon
B
Cơ chӃ phá hӫy tҫng ozon
B
, thӫng tҫng ozon
¢ '
cAAM%> Uk?%HMH$F
=e
¢ '
Bl
Giá trӏ thҩp nhҩt cӫa ozon đưӧc đo đҥc theo tӯng năm
B
Hұu quҧ cӫa viӋc suy giҧm tҫng Ozon
B
Hұu quҧ cӫa viӋc suy giҧm tҫng Ozon
`ͩi vͳi con ngư͵i: Tia UV ӣ nӗng đӝ thҩp sӁ tҥo
t:K
vitamin D :'q
Ӣ nӗng đӝ cao, sӁ gây bӓng, ung thư da, phәi,
!" U
gây bӋnh bҥch tҥng, đөc thuӹ tinh thӇ«
B
é P0- C'
l`MV$K :Ec
é Xây dӵng sӵ hӧp tác nhҵm nghiên cӭu tҫng ôzôn
é Bҧo vӋ tҫng ôzôn trưӟc các hoҥt đӝng cӫa con ngưӡi
é Bҧo vӋ sӭc khoҿ cӫa con ngưӡi trưӟc sӵ thay đәi cӫa
tҫng ôzôn
é PT%KF @$`[I
F ; X K :'% ;MJ(
@ %rUHk c234;
*;4
;3
;,
*
B
Các công ưӟc, nghӏ đӏnh quӕc tӃ vӅ bҧo vӋ tҫng ozôn
1.3.3. Sӵ gia tăng hiӋu ӭng nhà kính
và BiӃn đәi khí hұu toàn cҫu
HiӋu ӭng nhà kính
l
BiӃn đәi khí hұu là gì?
$-4;
5
$
4(.
0
23+,
9
5<$'
$=<$'
<$'
,
<$'
,
>. ?
$'#
)
#
),
Các quá trình bên ngoài và trên trái đҩt đưӧc giҧ thiӃt là
nguyên nhân cӫa sӵ BĐKH
Các biӇu hiӋn cӫa sӵ biӃn đәi khí hұu trái đҩt
¢ IA-\2LMB+, M@
¢ I=I24
P3 C='E!y
P+IONUdM@ @M:
m
¢ I=+,\2PLMU+ M?! +I
+[U%+ O +
CE MbU
¢ I2,WH4DH UL$
< % $K (L$; $< P
$< + M" K
¢ I2,WgJ+JS U
@% R HU $gL$;+
L$;M"L$;
¢ I2g\2 :N
42
P+/NWLMU+ UtF
Rs$[ C
E
| JM" `MbK (L$;\^
| ^ :M ebK $
MU
M + ( b I F
P+I ;MJK ( O$
| =:M:+:W$@% IK ="M?
! K :' +I K *
*b =Va
=[,446rrs8 V=*MJK ( O$
CI< $
=OE
B
1.3.4. Ô nhiӉm môi trưӡng
(đҩt, nưӟc, không khí)
1.3.5. Bùng nә dân sӕ,
nghèo đói, bӋnh dӏch
Bҧn đӗ vӅ mұt đӝ dân sӕ
tH X M M*
^
S +[ l
' !X +[
,ương thӵc/đҫu ngưӡi.
Tăng sҧn lưӧng lương thӵc nhanh
hơn gia tăng dân sӕ thӃ giӟi
Tình trҥng nghèo khә trong thӃ giӟi đang PT
1985 - 2000
jdJ!X
+[ ï45'3&6
938
7
:; <"
M Khu vùc 8
c B 198
1990 2000 1985 1990 2000
$ 5
/
6
l, , , ll
M
, , l, l
S
K |= , , ,
M R
!d /5 >
, , , l
P 9
+
? ±+,4+,-
K
t0
=2
6T8 !+,-L4J_
G!#K +:
% $;FK
$X UM" P (
%K +G!# R%r*K
¤ V$% K +:M MW$@K D$
U;*$\! L$f L$f
$;FK fPL$+$;
¤ M& X=[\ V$
J% RK V$K :
lg@+ 'K P
K [% R@%PC'BBK :B
$@E
¤ ]$@K D$ V$% K +: L$
M
$ K K+
M R
¢ J @L$< K 9
L$%P @%K H%9
do K 9% O$
¢
+$K mK +:
M RK"
#
M@p$;FpX;
q PMH$$`=e @
Mb c $gXW$+?
l
¢i +:%% +,-L
D4; % @H * $H$
+G!#VK *L$[!X P
_%X$!
¢ M*; %OM R! #
% K +:L$L$r *H
M R $F!Ia=:%
K +:@ fM R QW$@
K D$
1.4.2. Các vҩn đӅ môi trưӡng ӣ ViӋt Nam
68 1f
P
¤ { q
P;'
V^Mb! X=[
¤ jFfF!9+%P\V$c
+ ++ $j`+
W$ P%@+X$ (%#
M"dK
¤ $;F X U;*$%!MbUI
P=!+I=*MJK ( O$H$Mf
=%!
p\K I
MH$$`
6T8u+_v_
.t0 =2
w
^+3U
'BB% R @ :_
*K : J%
R @ :
_: PM @ :$;
*g % R @ :
d; ?p +:
W$@
B
¤ H @ :_+ @M!
^
¤ # $b[Mb K * WZ b
^MbM " ^+[ L$?F$!d
U
!X
¤ fM $U @ :_+ %
¤ thành phҫn rác nguӗn gӕc hӳu cơ chiӃm tӹ lӋ cao (-
),
¤ có đӝ ҭm cao (l-)
¤ chӭa nhiӅu vұt liӋu xây dӵng: đҩt, cát, sӓi, đá vөn,
gҥch vөn
Tӹ lӋ thu gom rác ӣ mӝt sӕ đô thӏ phía Bҳc (năm 2002)
: B ll lB
¤ & $ @ :_ á à [
-
!;
M "M: O
\b+[M " t ájì j$
$b« ó á; X $
O $; @ :_
¤ g% @ :_M R $ # $b@
V$àK :'J ^à L$:%rUá
M" g%à;!Mbb
K :%Ppl\tAM* @%à
B\ p F$*C'BBE ì $
g% $ @ :_M ": P
'!Hpl'BBB%F'BB
]G%rà %@c : PMZó b
+[ à á; *=* X+pá :
+$@B
lB@à;cH$
qà bh
&ì ú h úi ájì hX
à jà "
&Tà$«
à9ó b+[ à á; *=* @ :
_M " à X=óà +: D I -
\ "WZ $O\ à [$* : D
Uá à á;à;M R "
@ O
K [%- R @ :_9 : %@+$
*=* *g%K :B
wHMX; @ à [` í % RK í
áp=ZáTw9áMZM R $M
;á; áM
¢ @:M "U PMV$=Z %@
PL$;K $
¢ H%P=Z %=Z%b F
fG <GJ pb+[=Z
%@M R *K*WX;!I S =Z
$g U [$*=Z
U [b9% H%P%
a=Z %@K MNL$;
¢ L$< M " V$=Z
%@% e;K $IM "M
< %\ [` ( b f
@HK $!X M " \j<
j< " j_ }
l
(4) Bӭc xúc môi trưӡng làng nghӅ
i ӵR ӕ Ӎ R ӕ Ӆ ҫ
Ӆ
Ӆ ҳR
TT Phân loҥi Sӕ lưӧng Phҫn trăm %
(làng)
lB
Đһc điӇm cӫa ÔNMT làng nghӅ
¤ { q
%à V%à ì
á qO$ b
K $I %àWZ« i $
Ià;%à O RU V$$`
q! MC+\+:W$@ mE
: \I*M*K %VKV
à áK $!X X;áMbI*
M*+^K bM`
¤ { q
U%à V
MOéMf ù U Mb+:W$@
? Và % ì +: DáMb
I*P@:á à H
PK íM@UK $I l
¤ { q
%à V @u\
%MbK M F$ $D Mb
`+á +áMb$MbD Mb=#
¤ { q
\á%à V: \
uP+^K U
%Mbà !X
%à
¤ £%IU áK *WZ b %à V
%à $;F X!yP+I qà +$;:
@% R
+[UK $Ió
Mb%à V
l
¤ áL$:%r=:
á%à
V9;*$Ké ó L$;
ó ì á!#
%Mbí $=*VáMbU qà
á= á 9á
¤ *$á í +á à : áU$
à M" VK *
í +á
>R e:
ó %FL$P
á=Va%à V
¤ ó +I_K*aáO# PP
á:
%à V
¤ ó á: áL$; L$:%rT
: áKx $O eWG%r @ ::
p= P
%à V
l
¤ tà V%à éMf UWZ bK *
\ P%à VMZó $;V
[%X$M
à;;%à V%à =_
$`%à >!IM* à á
¤ j:
%à VM:=: á
=Vaá%à V%à @L$à
@ * à;K M:
M9 m :ó a: áM`=b
l