So Tay Nuoi Tom (Rat Hay) GAP For Intensive Shrimp Farming-VN

thiet ke chuan.
qxd 1/3/2001 12:47 PM Page 1

thiet ke chuan.qxd 1/3/2001 12:47 PM Page 2
Höôùng daãn thöïc haønh nuoâi toát (GAP) ) toâm suù thaâm canh ôû Vieät Nam
NAFIQAVED NACA/SUMA
Ñeà taøi/ Döï aùn GAP Ñaàu ra 7
SOÅ TAY
HÖÔÙNG DAÃN THÖÏC HAØNH NUOÂI TOÁT (GAP)
TOÂM SUÙ THAÂM CANH ÔÛ VIEÄT NAM
Cuïc Quaûn lyù Chaát löôïng, An toaøn Veä sinh vaø Thuù y Thuyû saûn - NAFIQAVED
Maïng löôùi caùc Trung taâm Nuoâi troàng Thuyû saûn Chaâu AÙ - Thaùi Bình Döông - NACA
LÔØI NOÙI ÑAÀU
Soå tay Höôùng daãn Thöïc haønh Nuoâi toát Nuoâi troàng Thuyû saûn Chaâu AÙ Thaùi Bình
(GAP) cho ñoái töôïng toâm suù nuoâi thaâm Döông (NACA) ñaõ taøi trôï kinh phí in cuoán
canh do taäp theå caùc nhaø khoa hoïc, caùc soå tay naøy.
nhaø quaûn lyù vaø coâng nhaân kyõ thuaät tham
gia trong Ñeà taøi/Döï aùn ÖÙng duïng Qui Nhoùm caùn boä xaây döïng Soå tay Höôùng
phaïm Thöïc haønh nuoâi toát (GAP) cho ñoái daãn Thöïc haønh Nuoâi toát (GAP) Toâm suù
töôïng toâm suù, keát hôïp vôùi noäi dung BMP Thaâm canh ôû Vieät Nam raát mong nhaän
cuûa Ñaàu ra 7 Hôïp phaàn SUMA (Hoã trôï ñöôïc goùp yù cuûa caùc nhaø khoa hoïc, caùc
Nuoâi troàng Thuyû saûn nöôùc maën, nöôùc lôï) chuyeân gia quaûn lyù vaø baø con nuoâi toâm
nhaèm höôùng daãn cho ngöôøi nuoâi toâm ñeå giuùp chuùng toâi boå sung hoaøn thieän soå
nhöõng bieän phaùp kyõ thuaät vaø quaûn lyù caàn tay cho caùc laàn taùi baûn sau.
thöïc hieän trong phoøng ngöøa dòch beänh,
baûo veä moâi tröôøng, ñaûm baûo an toaøn thöïc Chuùc baø con thaéng lôïi
phaåm vaø taêng theâm lôïi nhuaän cho coäng
ñoàng ngöôøi nuoâi toâm.
trong ngheà nuoâi toâm!
Cuïc quaûn lyù CL, ATVS&TYTS, cô quan
chuû trì ñeà taøi vaø döï aùn GAP, chaân thaønh
caùm ôn Hôïp phaàn SUMA vaø Maïng löôùi
Traïi nuoâi toâm suù coù qui hoaïch ñeïp.
Höôùng daãn thöïc haønh nuoâi toát (GAP) ) toâm suù thaâm canh ôû Vieät Nam 5
I. LÖÏA CHOÏN ÑÒA ÑIEÅM VAØ XAÂY DÖÏNG AO NUOÂI
A. Löïa choïn ñòa ñieåm B. Xaây döïng ao nuoâi

1. Ao nuoâi phaûi naèm trong khu quy hoaïch 1. Khi xaây döïng ao ñaàm, khoâng laøm aûnh
(thoâng tin laáy töø cô quan khuyeán ngö hoaëc höôûng xaáu ñeán röøng ngaäp maën.
cô quan quaûn lyù chaát löôïng, thuù y thuyû saûn
ñòa phöông). 2. Caàn coù heä thoáng keânh caáp nöôùc, thoaùt
nöôùc rieâng bieät.
2. Neân choïn nôi giao thoâng thuaän tieän, coù
ñieän löôùi, coù khaû naêng chuû ñoäng nguoàn 3. Ao chöùa nöôùc caáp coù dieän tích baèng
nöôùc caáp (ngoït, maën), ñaûm baûo an ninh. 20%-30% toång dieän tích ao nuoâi; ao chöùa
nöôùc thaûi coù dieän tích baèng 10-15% toång
3. Khoâng neân choïn ñòa ñieåm nuoâi toâm ôû dieän tích ao nuoâi. Bôø ao caàn ñöôïc gia coá
nhöõng nôi coù nhieàu muøn baõ höõu cô (tröôùc kyõ, nhaèm traùnh thaåm thaáu vaø saït lôû khi
ñaây laø röøng ngaäp maën) vaø nhöõng vuøng ñaát möa baõo.
pheøn, ñaát caùt.
4. Möïc nöôùc ao nuoâi caàn duy trì töø 1m -
4. Khoâng neân choïn nôi gaàn nguoàn gaây oâ 1,4 m trong suoát vuï nuoâi.
nhieãm: nhaø veä sinh, nöôùc thaûi noâng
nghieäp, khu coâng nghieäp taäp trung, nöôùc 5. Neân troàng caây ngaäp maën, thaû caù,
thaûi sinh hoaït. nhuyeãn theå hai maûnh voû, troàng rong
bieån... treân keânh thoaùt nöôùc vaø ao xöû lyù
chaát thaûi ñeå taïo heä loïc sinh hoïc.
II. CHUAÅN BÒ AO NUOÂI
Phôi ñaùy ao nuoâi.
6 Höôùng daãn thöïc haønh nuoâi toát (GAP) ) toâm suù thaâm canh ôû Vieät Nam
1. Caàn loaïi boû chaát thaûi, muøn baõ höõu cô caùc ñoäng vaät ngoaøi töï nhieân loït vaøo ao
trong ao nuoâi. Ao caàn ñeå öôùt ít nhaát 3 ngaøy nuoâi. Neáu sau khi loïc maø vaãn xuaát hieän caù
ñeå kieåm tra chaát löôïng ñaùy. Neáu ñaùy ao coù taïp thì söû duïng saponin hoaëc reã caây thuoác
maøu ñen vaø muøi hoâi, caàn naïo veùt heát buøn caù ñeå dieät taïp. Sau khi dieät taïp, kieåm tra
vaø chuyeån sang ao chöùa buøn. ñoä pH, neáu ñaït yeâu caàu thì tieán haønh gaây
maøu nöôùc.
2. Phôi ñaùy ao (neáu laø ñaát pheøn thì khoâng
neân phôi ñaùy ñeå traùnh ñoä pheøn taêng cao). 6. Gaây maøu nöôùc:
Moät soá ao khoâng theå laøm khoâ ñaùy thì caàn
röûa (thau) vaø duøng bôm huùt heát buøn ñen ôû z Nöôùc ao ñaït yeâu caàu ñeå thaû toâm coù maøu
ñaùy. vaøng xanh ñeán naâu cuûa taûo luïc, taûo kim.
3. Ñieàu chænh ñoä pH cuûa ñaát, theo höôùng z Neân choïn nhöõng ngaøy aám vaø coù aùnh
daãn taïi baûng 1: saùng maët trôøi ñeå tieán haønh gaây maøu
nöôùc theo moät trong hai caùch döôùi ñaây:
Baûng 1: Tyû leä boät ñaù voâi hoaëc voâi ñeå ñieàu
chænh pH cuûa ñaát o Duøng 30-50 kg NPK (5:10:3) cho 1 ha.
Neáu sau 3 ngaøy nöôùc vaãn chöa coù maøu
toát, caàn boå sung theâm 2-3 kg/1ha, sau 3
pH cuûa ñaát Boät ñaù voâi Voâi ngaøy kieåm tra maøu nöôùc, neáu chöa ñaït
(CaCO3) kg/ha (CaO) kg/ha yeâu caàu thì tieáp tuïc laøm nhö treân cho
>6,5 1000 500 ñeán khi nöôùc ao coù maøu toát.
5 ñeán 6 2000 1000 o Duøng 1kg boät ñaäu naønh rang khoâ+1kg
5 ñeán 6 3000 1500 boät caùm gaïo+ 0,5kg boät caù naáu chín,
troän ñeàu, uû qua ñeâm hoaø vaøo nöôùc taït
ñeàu khaép ao nuoâi, laøm lieân tuïc 3-4 ngaøy
Ghi chuù: vaøo luùc saùng sôùm.
pH < 5 neân duøng voâi (CaO); pH > 6,5
neân söû duïng boät ñaù voâi (CaCO3). 7. Kieåm tra pH nöôùc, neáu ñaït yeâu caàu thì
Neáu söû duïng phoái hôïp hai loaïi thì neân tieán haønh thaû gioáng.
tham khaûo yù kieán cuûa caùn boä kyõ thuaät.
4. Ñoái vôùi ao môùi: sau khi xaây döïng xong,

ngaâm nöôùc 4-5 ngaøy roài thaùo caïn, sau ñoù
tieáp tuïc cho nöôùc vaøo ngaâm 2-3 ngaøy roài
thaùo caïn, laøm 3-4 laàn cho ñeán khi pH ñaït
yeâu caàu vaø oån ñònh.
5. Sau khi ñaõ xöû lyù vaø thau röûa ao, tieán
haønh laáy nöôùc. Nguoàn nöôùc caáp vaøo ao
nuoâi phaûi laáy töø ao chöùa ñaõ ñöôïc xöû lyù.
Nöôùc laáy vaøo ao nuoâi vaø ao chöùa ñeàu phaûi
loïc baèng löôùi maét nhoû ñeå ngaên caù taïp vaø
Caûi taïo ñaùy ao öôùt.
Ao coù maøu nöôùc khoâng toát.
Ao coù maøu nöôùc toát.
III. KYÕ THUAÄT CHOÏN GIOÁNG VAØ THAÛ GIOÁNG
A. Choïn gioáng
1. Khoâng mua toâm gioáng khoâng roõ nguoàn theâm 2ml formol, ñoàng thôøi suïc khí. Sau
goác vaø khoâng coù giaáy chöùng nhaän kieåm 1 giôø, neáu toâm cheát nhieàu hôn 10% laø
dòch. gioáng khoâng toát vaø khoâng neân mua.
2. Neân mua toâm gioáng ôû nhöõng traïi coù uy 5. Khi ñaõ choïn ñöôïc meû gioáng öng yù (tuy
tín (gioáng toát, ít dòch beänh, chaát löôïng oån nhieân toâm vaãn coù theå mang maàm beänh
ñònh,..). nguy hieåm) neân thu khoaûng 200 con toâm
gioáng, giöõ soáng vaø ñöa ñeán phoøng kieåm
3. Taïi traïi gioáng caàn quan saùt toâm trong nghieäm ñeå kieåm tra beänh ñoám traéng vaø
töøng beå gioáng baèng maét thöôøng keát hôïp söû MBV. Chuù yù, chæ mua nhöõng meû gioáng
duïng kính luùp hoaëc kính hieån vi ñeå kieåm khoâng coù vi ruùt gaây beänh ñoám traéng vaø tyû
tra ngoaïi quan cuûa toâm ñeå löïa choïn: leä nhieãm MBV thaáp hôn 10%.
z Neáu thaáy toâm trong beå ñeàu côõ (khoaûng
12-15mm ñoái vôùi PL15), hoaït ñoäng
nhanh nheïn, coù khaû naêng bôi ngöôïc
doøng (khi khuaáy nöôùc) vaø phaûn öùng
nhanh leï vôùi taùc ñoäng beân ngoaøi (voã nheï
vaøo thaønh chaäu), toâm saùng ñeïp hoaëc coù
maøu naâu ñen, raâu vaø phuï boä ñaày ñuû, saïch
seõ, khoâng dò hình, ruoät chöùa ñaày thöùc aên
(coù theå quan saùt thaáy moät daûi ñen lieân tuïc
doïc theo soáng löng) thì neân mua.
z Neáu thaáy toâm trong beå öông coù con cheát

hoaëc khoâng ñaït caùc yeâu caàu neâu taïi
muïc treân thì khoâng neân mua. Toâm gioáng coù chaân bôi saïch, toát.
4. Sau khi kieåm tra ngoaïi quan, neân tieáp

tuïc kieåm tra söùc khoeû toâm baèng moät trong
hai caùch döôùi ñaây:
z Soác nöôùc ngoït: laáy nöôùc cuøng vôùi 20-30

con toâm gioáng töø beå öông vaøo khoaûng 1/2
coác thuyû tinh, cho theâm moät löôïng nöôùc
ngoït töông ñöông vaøo coác vaø chôø khoaûng
1 giôø. Neáu hôn moät phaàn tö soá toâm trong
coác bò cheát thì khoâng neân mua.
z Soác formalin: laáy 100 con toâm gioáng

cho vaøo 10 lít nöôùc laáy töø beå gioáng vaø
Toâm gioáng coù chaân bôi bò toån thöông.
Toâm gioáng yeáu, tuïm vaøo giöõa.
Toâm gioáng khoûe, phaân taùn ñeàu.
B. Thaû gioáng
1. Caàn tuaân thuû lòch thaû gioáng theo höôùng ñieàu chænh moâi tröôøng töø töø nhaèm traùnh
daãn cuûa cô quan quaûn lyù thuyû saûn ñòa gaây soác cho toâm.
phöông.
5. Neân thaû toâm gioáng xuoáng ao nuoâi vaøo
2. Moãi ao nuoâi caàn thaû ñuû löôïng gioáng luùc saùng sôùm hoaëc chieàu maùt. Choïn ñaàu
trong moät laàn. Toaøn vuøng nuoâi neân taäp höôùng gioù ñeå thaû toâm. Toâm gioáng trong
trung thaû gioáng trong thôøi gian 3-4 ngaøy. caùc tuùi nilon ñöôïc ngaâm xuoáng ao nuoâi
khoaûng 30 phuùt cho ñeán khi caân baèng
3. Neân vaän chuyeån toâm gioáng vaøo luùc saùng nhieät ñoä. Môû tuùi nilon cho nöôùc vaøo töø töø
sôùm hay chieàu toái nhaèm traùnh nhieät ñoä ñeå toâm gioáng töï bôi ra ngoaøi ao nuoâi.
quaù cao gaây soác cho toâm. Thôøi gian vaän
chuyeån con gioáng töø traïi gioáng veà nôi nuoâi 6. Maät ñoä thaû gioáng trong ao öông neân töø
caøng nhanh caøng toát (khoâng quaù 6 giôø). 100 - 150 con/m2.
4. Tröôùc khi thaû gioáng caàn so saùnh caùc yeáu
toá moâi tröôøng (pH, ñoä maën,..) giöõa traïi
gioáng vaø ao nuoâi ñeå khi thaû toâm thöïc hieän
Ngaâm tuùi ñöïng toâm gioáng tröôùc khi thaû.
IV. QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG AO NUOÂI
A. Caùc thoâng soá moâi tröôøng

Caùc thoâng soá moâi tröôøng nöôùc nuoâi thích hôïp cho toâm suù ñöôïc giôùi thieäu trong Baûng 2.
Baûng 2: Caùc thoâng soá moâi tröôøng nöôùc ao nuoâi toâm suù
Thoâng soá Giôùi haïn toái öu Ghi chuù

pH 7.5 - 8.5 Dao ñoäng haøng ngaøy <0.5
Ñoä maën 15-30%o Dao ñoäng haøng ngaøy <5%o
Oxy hoaø tan 5 - 6mg/l Khoâng döôùi 4mg/l
Ñoä kieàm 80 - 130 mg CaC03/l Phuï thuoäc vaøo giao ñoäng cuûa pH
Ñoä trong 30 - 40 cm Ño baèng secxi
H2S < 0.03 mg/l Ñoäc hôn khi pH giaûm thaáp
NH3 < 0.1 mg/l Ñoäc hôn khi pH vaø nhieät ñoä cao leân
Caùc thoâng soá treân phaûi ñöôïc theo doõi, ñieàu chænh ñeå duy trì trong suoát quaù trình nuoâi.
1. Duy trì ñoä pH: Dolomite. Neáu laø ao pheøn (nöôùc thöôøng
coù maøu vaøng) caàn raéc voâi doïc theo bôø
z Ñoä pH cuûa nöôùc ao nuoâi thöôøng bieán ao. Ngay sau khi trôøi möa to, caàn boùn
ñoåi theo chu kyø ngaøy, ñeâm vaø chu kyø voâi xuoáng ao.
nuoâi. Caàn ño pH 2 laàn/ngaøy vaøo luùc 6h
vaø 18h. z Sau khi ñieàu chænh pH, caàn duy trì ñoä
kieàm 80-130mg CaCO3/lít.
z Neáu pH>8,5 caàn tieán haønh thay nöôùc
hoaëc xöû lyù theo moät trong hai caùch döôùi 2. Duy trì haøm löôïng oxy hoaø tan (DO):
ñaây:
z Caàn söû duïng thieát bò ñeå kieåm tra löôïng
o Ñöôøng caùt: 2-3g/m3 raûi ñeàu khaép oxy hoaø tan haøng ngaøy, ñaëc bieät laø vaøo
maët ao nuoâi vaøo khoaûng 9-10h saùng, saùng sôùm, keát hôïp quan saùt bieåu hieän
keát hôïp vôùi suïc khí ( ñeå kích thích cuûa toâm vaø kieåm tra ñaùy ao. Neáu haøm
phaùt trieån vi sinh vaät phaân huûy höõu löôïng oxy hoaø tan döôùi 4mg/l, toâm coù
cô). bieåu hieän baát thöôøng (daït bôø, noåi ñaàu,
keùo ñaøn…) vaø ñaùy ao coù maøu ñen thì
o Daám aên: 5-10ml/m3 taït ñeàu khaép taêng cöôøng quaït nöôùc hoaëc thay 10% -
maët ao vaøo khoaûng 10-12 giôø saùng. 20% löôïng nöôùc trong ao.
z Neáu pH< 6,5 söû duïng boät ñaù voâi hoaëc
3. Duy trì maøu nöôùc: khu vöïc cho toâm aên:
z Neáu ñoä trong <25 cm neân thay nöôùc o Neáu buøn ñaùy ao coù maøu naâu hoaëc coù
taàng maët töø 15 - 20% löôïng nöôùc trong moät lôùp moûng maøu naâu treân beà maët
ao ñeå loaïi boû bôùt taûo laø ñaùy coù chaát löôïng toát.
z Neáu nöôùc ao coù boït hoaëc ñoä trong >50 o Neáu nöôùc ao coù maøu ñen, nhieàu taûo
cm, caàn thay 15-20% löôïng nöôùc trong ñaùy thì duøng moïi bieän phaùp (tröø söû
ao keát hôïp vôùi boùn ñaù voâi (200kg- duïng hoaù chaát) ñeå loaïi boû taûo ñaùy,
300kg/ha) vaø phaân NPK gaây maøu vaøo keát hôïp thay 15-20 % löôïng nöôùc vaø
saùng sôùm ñeå taêng löôïng taûo trong ao. ñieàu chænh löôïng thöùc aên cho phuø
hôïp
4. Duy trì chaát löôïng ñaùy ao:
o Neáu buøn ñaùy coù maøu ñen thì söû duïng
z Sau moãi laàn cho aên kieåm tra thöùc aên cheá phaåm sinh hoïc ñeå phaân huyû chaát
baèng saøng aên, ñeå kòp thôøi ñieàu chænh höõu cô, giaûm löôïng thöùc aên (10%)
nhaèm traùnh ñeå thöùc aên dö thöøa, gaây tích trong 2 ngaøy, thay 15-20 % löôïng
tuï ôû ñaùy ao. nöôùc, keát hôïp vôùi duøng bôm ñeå huùt buøn
z Lieân tuïc kieåm tra thöùc aên vaø buøn ñaùy taïi ñen ôû ñaùy vaø quaït nöôùc ñeå taêng cöôøng
oxy.
Ao nöôùc coù maøu toái ñen.
Ñaùy ao baån vaø coù nhieàu taûo ñaùy phaùt trieån.
5. Caáp nöôùc vaø thay nöôùc z Nguoàn nöôùc caáp phaûi ñöôïc laáy töø ao
chöùa ñaõ ñöôïc xöû lyù vaø phaûi loïc qua löôùi
z Chæ thay nöôùc trong tröôøng hôïp thaät söï maét nhoû.
caàn thieát ñeå ñieàu chænh caùc yeáu toá moâi
tröôøng vaø ñaùy ao (muïc 4 vaø 5) hoaëc caáp z Neân thay nöôùc töø töø vaø thöïc hieän nhieàu
nöôùc boå sung khi nöôùc trong ao bò caïn. laàn ñeå traùnh gaây soác cho toâm.
V. QUAÛN LYÙ THÖÙC AÊN VAØ PHÖÔNG PHAÙP CHO AÊN
A. Löïa choïn thöùc aên

1. Caàn löïa choïn thöùc aên cuûa nhöõng cô sôû cuûa loâ haøng. Khi coù nghi ngôø, caàn laáy maãu
saûn xuaát coù uy tín vaø loaïi thöùc aên phuø hôïp ñeå kieåm tra caùc chæ tieâu chaát löôïng vaø
vôùi thaùng tuoåi cuûa toâm. khaùng sinh caám.
2. Caàn kieåm tra thoâng tin treân bao bì ñeå 3. Baûo quaûn thöùc aên nôi khoâ raùo, thoaùng
bieát chaát löôïng vaø haïn söû duïng cuûa thöùc maùt ñoàng thôøi coù bieän phaùp ngaên chuoät vaø
aên, ñoái chieáu caùc chæ tieâu chaát löôïng ghi coân truøng xaâm haïi.
treân nhaõn vôùi phieáu kieåm tra chaát löôïng
Cho toâm aên baèng thuyeàn.
B. Phöông phaùp cho aên

1. Löôïng thöùc aên söû duïng trong ngaøy ñöôïc xuoáng ao ñeå traùnh tình traïng toâm vaøo saøng
tính toaùn döïa treân toång löôïng vaø kích côõ aên tröôùc, daãn ñeán vieäc kieåm tra löôïng thöùc
toâm trong ao, keát hôïp vôùi kieåm tra treân aên seõ khoâng chính xaùc. Caên cöù vaøo löôïng
saøng aên. Thôøi ñieåm cho aên trong ngaøy phuï thöùc aên coøn dö treân saøng ñeå ñieàu chænh
thuoäc vaøo löùa tuoåi cuûa toâm, thöôøng laø 5 löôïng thöùc aên cho laàn sau, caùch tieán haønh
laàn/ngaøy: laàn 1 (6h), laàn 2 (10h), laàn 3 nhö sau:
(14h), laàn 4 (18h), laàn 5 (20h).
z 4 saøng coøn thöùc aên (töø 20% trôû leân):
2. Trong 2 thaùng ñaàu, do taäp tính cuûa toâm Giaûm 10% thöùc aên cho laàn sau.
phaân boá ôû khu vöïc ven bô neân thöùc aên caàn
ñöôïc raûi ôû vuøng nöôùc gaàn bôø. Töø thaùng thöù z 3 saøng coøn thöùc aên (töø 20% trôû leân):
3 thöùc aên ñöïôc raûi ñeàu khaép ao. Traùnh raûi Giaûm 3 - 5% thöùc aên cho laàn sau.
thöùc aên nôi ñaùy ao dô baån vaø quaù saùt bôø.
z 2 saøng coøn thöùc aên (töø 20% trôû leân): Giöõ
Caùc vò trí coù nhieàu chaát caën baõ laéng tuï neân
nguyeân thöùc aên cho laàn sau.
laøm daáu baèng coïc ñeå traùnh cho toâm aên ôû
ñoù. Neân taét maùy suïc khí 15 phuùt tröôùc khi z 1 saøng coøn thöùc aên ( töø 20% trôû leân):
cho aên, sau 1 giôø kieåm tra saøng aên vaø baät Taêng 3 - 5% thöùc aên cho laàn sau.
laïi maùy suïc khí.
z 4 saøng heát thöùc aên: Taêng 10% thöùc aên
Töø ngaøy nuoâi thöù 21 trôû ñi, söû duïng saøng cho laàn sau.
aên (nhaù) ñeå ñieàu chænh thöùc aên. Löôïng
thöùc aên cho vaøo saøng 2 thaùng ñaàu laø 3%, Ghi chuù: trong thôøi gian toâm loät voû, nhieät
caùc thaùng coøn laïi laø 4% toång löôïng thöùc ñoä trong ao quaù cao hoaëc quaù thaáp, hoaëc
aên, chia ñeàu cho caùc saøng. Chæ cho thöùc khi toâm coù daáu hieäu beänh, v.v..… caàn ñieàu
aên vaøo saøng sau khi ñaõ raûi heát thöùc aên chænh giaûm löôïng thöùc aên cho phuø hôïp ñeå
traùnh thöùc aên thöøa laøm oâ nhieãm nöôùc ao.
Thöùc aên coâng nghieäp.
Duøng saøng aên ñeå kieåm tra thöùc aên
VI. QUAÛN LYÙ SÖÛ DUÏNG THUOÁC THUÙ Y THUYÛ SAÛN VAØ
HOAÙ CHAÁT XÖÛ LYÙ MOÂI TRÖÔØNG
1. Khoâng neân söû duïng thuoác khaùng sinh vaø 2. Tuyeät ñoái khoâng söû duïng thuoác, hoaù chaát
hoaù chaát xöû lyù moâi tröôøng, ñeå ñaûm baûo an caám söû duïng trong nuoâi troàng thuûy saûn,
toaøn cho moâi tröôøng ao nuoâi vaø an toaøn theo chæ daãn ôû baûng 3 vaø baûng 4.
thöïc phaåm cho saûn phaåm toâm nuoâi.
Baûng 3: Danh muïc caùc loaïi thuoác caám söû duïng trong nuoâi troàng thuyû saûn taïi Vieät Nam
(caäp nhaät ñeán thaùng 12/2005)
TT Teân hoaù chaát, khaùng sinh Ñoái töôïng aùp duïng

1 Aristolochia spp vaø caùc cheá phaåm töø chuùng
2 Chloramphenicol
3 Chloroform Thöùc aên, thuoác thuù y,
4 Chlorpromazine hoaù chaát, chaát xöû lyù
5 Colchicine moâi tröôøng, chaát taåy
röûa khöû truøng, chaát
6 Dapsone baûo quaûn, kem boâi
7 Dimetridazole da tay trong taát caû
8 Metronidazole caùc khaâu saûn xuaát
gioáng, nuoâi troàng
9 Nitrofuran (bao goàm caû Furazolidone) ñoäng thöïc vaät döôùi
10 Ronidazole nöôùc vaø löôõng cö,
11 Green Malachite (Xanh Malachite) dòch vuï ngheà caù vaø
baûo quaûn, cheá bieán.
12 Ipronidazole
13 Caùc Nitroimidazole khaùc
14 Clenbuterol
15 Diethylsilbestrol (DES)
16 Glycopeptides
17 Trichlorfon (Dipterex)
Baûng 4: Danh muïc khaùng sinh nhoùm Fluoroquinolones caám söû duïng trong saûn xuaát, kinh
doanh thuûy saûn xuaát khaåu vaøo thò tröôøng Myõ vaø Baéc Myõ (caäp nhaät ñeán thaùng 12/2005)
TT Teân hoùa chaát, khaùng sinh Ñoái töôïng aùp duïng

1 Danofloxacin
2 Difloxacin Thöùc aên, thuoác thuù y, hoùa
3 Enrofloxacin chaát, chaát xöû lyù moâi tröôøng,
chaát taåy röûa khöû truøng, chaát
4 Ciprofloxacin baûo quaûn, kem boâi da tay
5 Sarafloxacin trong taát caû caùc khaâu saûn xuaát
6 Flumequine gioáng, nuoâi troàng ñoäng thöïc
vaät döôùi nöôùc vaø löôõng cö,
7 Norfloxacin dòch vuï ngheà caù vaø baûo quaûn,
8 Ofloxacin cheá bieán.
9 Enoxacin
10 Lomefloxacin
11 Sparfloxacin
3. Chæ söû duïng thuoác thuù y khi ñaõ bieát chaéc 4. Sau khi söû duïng thuoác caàn lieân tuïc theo
chaén toâm bò beänh gì vaø söû duïng loaïi thuoác doõi dieãn bieán söùc khoeû cuûa toâm vaø laáy
naøo ñeå chöõa trò. Khi söû duïng thuoác thuù y maãu toâm kieåm tra ñeå bieát ñöôïc hieäu quaû
phaûi tuaân theo höôùng daãn cuûa cô quan thuù cuûa vieäc chöõa beänh. Caàn ngöøng söû duïng
y thuyû saûn hoaëc ngöôøi coù chöùng chæ haønh thuoác ít nhaát 4 tuaàn tröôùc khi thu hoaïch.
ngheà thuù y thuyû saûn. Ngöôøi keâ ñôn trò beänh
phaûi ghi roõ caùc hieän töôïng beänh lyù, keát 5. Ghi nhaät kyù taát caû caùc loaïi thuoác thuù y
quaû phaân tích maàm beänh (neáu coù), ghi roõ thuyû saûn, hoaù chaát xöû lyù moâi tröôøng ñaõ söû
loaïi thuoác, lieàu duøng vaø phöông phaùp ñieàu duïng.
trò. Khi mua thuoác, caàn yeâu caàu nhaø cung 6. Maãu bao bì, nhaõn hieäu thuoác, hoaù chaát
caáp xuaát trình giaáy chöùng nhaän ñaêng kyù ñaõ söû duïng caàn löu giöõ ít nhaát 2 vuï nuoâi ñeå
saûn xuaát thuoác thuù y thuyû saûn do Cuïc Quaûn phuïc vuï cho vieäc tra cöùu sau naøy.
lyù CL, ATVS & TYTS caáp. Neáu thaáy nghi
ngôø caàn laáy maãu ñeå kieåm tra.
VII. QUAÛN LYÙ SÖÙC KHOEÛ TOÂM
A. Ngaên ngöøa laây nhieãm cheùo

1. Duïng cuï chaêm soùc (chaøi, saøng kieåm hieän töôïng toâm baùm bôø, keùo ñaøn, noåi ñaàu,
tra…) duøng rieâng cho töøng ao hoaëc phaûi chim aên caù xuaát hieän, kieåm tra caùc daáu
khöû truøng baèng chlorine 65% (noàng ñoä hieäu baát thöôøng treân thaân toâm ...
5g/100l) tröôùc khi söû duïng cho ao khaùc.
1. Neáu toâm coù maøu saùng ñeïp, phuï boä ñaày
2. Coâng nhaân chaêm soùc ao nuoâi phaûi khöû ñuû, ñöôøng chæ thöùc aên ôû löng ñeàu (lieân tuïc)
truøng tay, chaân tröôùc khi chuyeån sang laø toâm bình thöôøng.
chaêm soùc ao khaùc. Nhöõng ao toâm ñaõ
nhieãm beänh hoaëc nghi nhieãm beänh caàn 2. Neáu toâm giaûm aên, maøu saéc thay ñoåi,
cöû ngöôøi chaêm soùc rieâng. ñöôøng chæ thöùc aên môø, khoâng lieân tuïc,
chim aên caù xuaát hieän, coù toâm cheát laø toâm
3. Khoâng chuyeån toâm nghi nhieãm beänh coù daáu hieäu beänh. Caàn laáy maãu ñeå xeùt
sang ao khaùc. nghieäm beänh hoaëc baùo cô quan quaûn lyù
thuyû saûn ñòa phöông, ngöôøi coù chöùng chæ
4. Thöôøng xuyeân veä sinh, doïn saïch caùc buïi haønh ngheà thuù y thuyû saûn ñeå ñöôïc höôùng
caây treân bôø ao. Tuyeät ñoái khoâng ñeå gia suùc daãn bieän phaùp xöû lyù.
vaø gia caàm vaøo khu vöïc nuoâi toâm.
3. Neáu thaáy toâm boû aên, daït bôø, coù phaân
5. Bôø ao vaø bôø keânh caàn ñöôïc kieåm tra traéng, baån ôû voû, mang vaø caùc daáu hieäu baát
thöôøng xuyeân ñeå phaùt hieän vaø xöû lyù kòp thöôøng, caàn giaûm löôïng thöùc aên cho toâm
thôøi nhöõng choã roø ræ, thaåm laäu. vaø thay 15-20cm nöôùc, sau ñoù duøng boät ñaù
6. Thöôøng xuyeân kieåm tra phaùt hieän vaø voâi 200-300kg/ha raûi ñeàu khaép maët ao.
dieät kyù chuû trung gian nhö cua, coøng, giaùp Neáu sau 2 ngaøy, beänh khoâng giaûm, caàn
xaùc... trong ao nuoâi vaø trong heä thoáng caáp hoûi yù kieán cô quan quaûn lyù thuyû saûn ñòa
nöôùc. phöông, ngöôøi coù chöùng chæ haønh ngheà thuù
y thuyû saûn ñeå ñöôïc höôùng daãn bieän phaùp
7. Toâm cheát, toâm bò beänh phaûi ñöôïc thu xöû lyù.
doïn vaø tieâu huyû, nhöõng nôi coù xaùc toâm
cheát caàn ñöôïc khöû truøng. 4. Neáu toâm cheát coù ñoám traéng treân voû laø
khaû naêng toâm ñaõ nhieãm vi ruùt ñoám traéng
B. Giaùm saùt söùc khoûe toâm nuoâi vaø raát cao, thì khoâng thaùo nöôùc ao ñeå traùnh
laây lan beänh, laäp töùc baùo cho caùc hoä nuoâi
xöû lyù söï coá:
xung quanh bieát ñeå phoøng ngöøa, ñoàng thôøi
Haøng ngaøy kieåm tra 2 laàn caùc daáu hieäu baùo cho cô quan quaûn lyù thuyû saûn ñòa
ngoaïi quan cuûa toâm treân saøng aên, keát hôïp phöông, ngöôøi coù chöùng chæ haønh ngheà thuù
kieåm tra caùc chæ tieâu moâi tröôøng ñeå nhaän y thuyû saûn (raát quan troïng vì phaàn lôùn toâm
bieát tình traïng söùc khoeû cuûa toâm. Löu yù caùc cheát laø do beänh naøy) ñeå ñöôïc höôùng daãn
Toâm bò beänh ñoám traéng. Toâm baån voû.
Toâm bò ñaàu vaøng. Toâm bò ñoùng rong.
Toâm nhieãm khuaån. Mang toâm baån.
Toâm daït bôø.
Kieåm tra toâm baèng saøng aên.
VIII. QUAÛN LYÙ CHAÁT
1. Caàn thöôøng xuyeân kieåm tra bôø möông, 3. Buøn ñaùy ao caàn chuyeån ñeán ao xöû lyù
bôø ao chöùa nöôùc thaûi ñeå kòp thôøi xöû lyù caùc rieâng vaø kieåm soaùt ñeå maàm beänh khoâng
tröôøng hôïp thaåm laäu. laây nhieãm ra moâi tröôøng xung quanh.
2. Caàn xöû lyù nöôùc thaûi ñaït tieâu chuaån Vieät 4. Khoâng vöùt xaùc ñoäng, thöïc vaät cheát
Nam veà chaát thaûi tröôùc khi thaûi ra moâi xuoáng caùc keânh caáp, thoaùt nöôùc.
tröôøng, ñaëc bieät khi coù dòch beänh xaûy ra.
Xöû lyù buøn ñaùy.
IX. THU HOAÏCH VAØ BAÛO QUAÛN SAÛN PHAÅM
Ñaûm baûo quy taéc Nhanh-Saïch-Laïnh trong 3. Duïng cuï thu hoaïch vaø vaän chuyeån phaûi
thu hoaïch. saïch seõ nhaèm traùnh laây nhieãm vi sinh vaät
gaây beänh vaøo saûn phaåm.
1. Neáu toâm nuoâi coù söû duïng thuoác khaùng
sinh vaø hoaù chaát, thì phaûi laáy maãu kieåm tra 4. Sau khi thu hoaïch toâm, caàn ñöôïc röûa
dö löôïng khaùng sinh, hoaù chaát caám söû baèng nöôùc saïch vaø baûo quaûn laïnh baèng
duïng, neáu ñaït yeâu caàu thì tieán haønh thu nöôùc ñaù ôû nhieät ñoä < 40 C.
hoaïch.
5. Toâm ñöôïc vaän chuyeån baèng xe baûo oân
2. Khoâng ñeå toâm tröïc tieáp döôùi naéng quaù ñeán nhaø maùy cheá bieán caøng nhanh caøng
15 phuùt vì toâm seõ bò giaûm chaát löôïng raát toát.
nhanh.
Duøng löôùi ñieän ñeå thu hoaïch.
Thu hoaïch toâm.
Toâm ñöôïc öôùp ñaù ngay sau khi thu hoaïch.
Vaän chuyeån baèng xe baûo oân.
X. LIEÂN KEÁT COÄNG ÑOÀNG
A. Caùc noäi dung caàn lieân keát B. Lôïi ích cuûa lieân keát coäng ñoàng
1. Thöïc hieän ñuùng luaät lao ñoäng vaø caùc 1. Ñöôïc cung caáp thoâng tin veà thôøi tieát,
chính saùch lieân quan ñoái vôùi ngöôøi lao muøa vuï, giaù caû thò tröôøng, tình hình dòch
ñoäng. beänh, vaø kinh nghieäm phoøng, trò beänh, hoã
trôï nhau trong phoøng, choáng thieân tai vaø
2. Caùc hoä nuoâi toâm caàn lieân keát ñeå ñaûm baûo veä taøi saûn.
baûo söï ñoàng thuaän giöõa nhöõng ngöôøi nuoâi
toâm vaø nhöõng ngöôøi söû duïng cuøng nguoàn 2. Taïo söùc maïnh chung trong kieåm soaùt
taøi nguyeân taïi vuøng nuoâi (saûn xuaát noâng con gioáng, thöùc aên, thuoác thuù y vaø chaát xöû
nghieäp, ñaùnh baét caù). lyù moâi tröôøng ñeå baùn toâm ñöôïc giaù cao.
3. Hình thöùc lieân keát: caâu laïc boä, hieäp hoäi, 3. Taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc cô quan
hôïp taùc xaõ, nghieäp ñoaøn… thoâng qua ñieàu chöùc naêng kieåm tra, caáp chöùng nhaän saûn
leä hoaït ñoäng. phaåm thu hoaïch töø ao nuoâi ñaït tieâu chuaån
an toaøn veä sinh thöïc phaåm .
4. Taïo thuaän lôïi trong vieäc baûo veä thöông

hieäu chaát löôïng saûn phaåm cho coäng ñoàng,
naâng cao uy tín saûn phaåm treân thò tröôøng.
Caùc hoä daân tham gia hoaït ñoäng nhoùm.
27
XI. HOÀ SÔ VAØ LÖU TRÖÕ HOÀ SÔ
Khi aùp duïng GAP, vieäc ghi cheùp vaø löu giöõ hoà sô lieân quan ñeán quaù trình nuoâi laø raát quan
troïng vaø caàn thieát
A. Muïc ñích C. Löu tröõ hoà sô

1. Phuïc vuï cho vieäc kieåm soaùt moâi tröôøng Caùc hoà sô löu tröõ bao goàm:
vaø dòch beänh trong suoát vuï nuoâi vaø ñeå tích
luyõ kinh nghieäm cho vuï nuoâi tieáp theo. 1. Vaên baûn phaùp lyù, caùc luaät leä cuûa Nhaø
nöôùc coù lieân quan vaø taøi lieäu tham khaûo.
2. Phuïc vuï cho cô quan thaåm quyeàn kieåm
tra, ñaùnh giaù, coâng nhaän cô sôû ñaït GAP. 2. Caùc taøi lieäu phaùp nhaân (chuû quyeàn sôû
höõu ñaát, maët nöôùc…), baèng caáp, chöùng chæ
3. Phuïc vuï cho vieäc truy xuaát nguoàn goác ñaøo taïo.
saûn phaåm.
3. Nhaät kyù vaø caùc bieåu maãu ghi cheùp.
B. Noäi dung caàn ghi cheùp
4. Caùc hôïp ñoàng thueâ khoaùn coâng vieäc:
1. Caùc yeáu toá ñaàu vaøo: Bieän phaùp xöû lyù ao thueâ nhaân coâng, mua saém trang thieát bò…
ñaàm, tieáp nhaän con gioáng, thöùc aên, hoaù
5. Caùc thoâng tin veà caùc loaïi thöùc aên,
chaát xöû lyù,...
thuoác, hoaù chaát, cheá phaåm sinh hoïc ñaõ vaø
2. Caùc thoâng tin trong quaù trình nuoâi: ngaøy ñang söû duïng.
thaû gioáng, caùc thoâng soá moâi tröôøng haøng
6. Hoà sô thu maãu, keát quaû kieåm nghieäm,
ngaøy, dieãn bieán veà söùc khoeû toâm, dieãn
xeùt nghieäm.
bieán thôøi tieát, dòch beänh, bieän phaùp xöû lyù
vaø keát quaû. 7. Hoà sô thu hoaïch vaø giaáy chöùng nhaän
saûn phaåm.
3. Naêng suaát, saûn löôïng vaø hieäu quaû kinh
teá cuûa töøng ao nuoâi vaø cuûa traïi nuoâi.
Chuùc baø con thaønh coâng

trong vieäc aùp duïng moâ
hình GAP ñeå coù vuï nuoâi
toâm boäi thu!
Nhöõng ngöôøi tham gia xaây döïng soå tay:

Nhoùm caùn boä thöïc hieän ñeà taøi/ döï aùn GAP
KS. Nguyeãn Töû Cöông Cuïc Quaûn Lyù Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn
Ths. Phan Thò Vaân Vieän Nghieân Cöùu Nuoâi Troàng Thuyû Saûn I
Ths. Trình Trung Phi Vieän Nghieân Cöùu Nuoâi Troàng Thuyû Saûn II
Ths. Nguyeãn Vaên Loäc Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 3
KS. Ngoâ Vaên Ñaûm Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 5
Th.s Leâ Hoaøng Laâm Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 3
KS. Nguyeãn Hieàn Naêng Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 5
KS. Nguyeãn Duy Döông Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 5
KS. Nguyeãn Vieát Khueâ Vieän Nghieân Cöùu Nuoâi Troàng Thuyû Saûn 1
Ths. Leâ Duy Bình Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 4
KS. Cao Vieät Haø Trung taâm Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn vuøng 4
Ths. Hoaøng Haûi Hoùa Cuïc Quaûn Lyù Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn
Ths. Nguyeãn Huy Phöông Cuïc Quaûn Lyù Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn
KS. Buøi Vieät Haèng Cuïc Quaûn Lyù Chaát Löôïng, An Toaøn Veä Sinh Thuù Y Thuyû Saûn
TS. Ñinh Thöông Vaân Vieän Coâng Ngheä Sinh hoïc
KS. Ñoaøn Vaên Ñaûnh Sôû Thuyû saûn Beán Tre
KS. Nguyeãn Vaên Buoäi Sôû Thuyû saûn Beán Tre
KS. Voõ Thanh Bình Vuøng nuoâi K22 -Bình Ñaïi, Beán Tre
Vaø caùc coäng taùc vieân thöïc hieän Ñeà taøi/ Döï aùn GAP.
Ñaàu ra 7 Döï aùn SUMA/ NACA (Maïng löôùi caùc Trung taâm Nuoâi troàng Thuyû saûn Chaâu
AÙ - Thaùi Bình Döông)
TS. Flavio Corsin
Phaïm Vaên Khang
Nguyeãn Haûi Haø
Vaø caùc coäng taùc vieân thöïc hieän ñaàu ra 7 Döï aùn SUMA.

So Tay Nuoi Tom (Rat Hay) GAP For Intensive Shrimp Farming-VN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

So Tay Nuoi Tom (Rat Hay) GAP For Intensive Shrimp Farming-VN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

thiet ke chuan.

qxd 1/3/2001 12:47 PM Page 1

LÔØI NOÙI ÑAÀU

Traïi nuoâi toâm suù coù qui hoaïch ñeïp.

I. LÖÏA CHOÏN ÑÒA ÑIEÅM VAØ XAÂY DÖÏNG AO NUOÂI

A. Löïa choïn ñòa ñieåm B. Xaây döïng ao nuoâi

II. CHUAÅN BÒ AO NUOÂI

Phôi ñaùy ao nuoâi.

4. Ñoái vôùi ao môùi: sau khi xaây döïng xong,

Ao coù maøu nöôùc khoâng toát.

Ao coù maøu nöôùc toát.

III. KYÕ THUAÄT CHOÏN GIOÁNG VAØ THAÛ GIOÁNG

z Neáu thaáy toâm trong beå öông coù con cheát

4. Sau khi kieåm tra ngoaïi quan, neân tieáp

z Soác nöôùc ngoït: laáy nöôùc cuøng vôùi 20-30

z Soác formalin: laáy 100 con toâm gioáng

Toâm gioáng yeáu, tuïm vaøo giöõa.

Toâm gioáng khoûe, phaân taùn ñeàu.

Ngaâm tuùi ñöïng toâm gioáng tröôùc khi thaû.

IV. QUAÛN LYÙ MOÂI TRÖÔØNG AO NUOÂI

A. Caùc thoâng soá moâi tröôøng

Thoâng soá Giôùi haïn toái öu Ghi chuù

3. Duy trì maøu nöôùc: khu vöïc cho toâm aên:

Ao nöôùc coù maøu toái ñen.

Ñaùy ao baån vaø coù nhieàu taûo ñaùy phaùt trieån.

V. QUAÛN LYÙ THÖÙC AÊN VAØ PHÖÔNG PHAÙP CHO AÊN

A. Löïa choïn thöùc aên

Cho toâm aên baèng thuyeàn.

B. Phöông phaùp cho aên

Thöùc aên coâng nghieäp.

Duøng saøng aên ñeå kieåm tra thöùc aên

TT Teân hoaù chaát, khaùng sinh Ñoái töôïng aùp duïng

TT Teân hoùa chaát, khaùng sinh Ñoái töôïng aùp duïng

VII. QUAÛN LYÙ SÖÙC KHOEÛ TOÂM

A. Ngaên ngöøa laây nhieãm cheùo

Toâm bò beänh ñoám traéng. Toâm baån voû.

Toâm bò ñaàu vaøng. Toâm bò ñoùng rong.

Toâm nhieãm khuaån. Mang toâm baån.

Toâm daït bôø.

Kieåm tra toâm baèng saøng aên.

VIII. QUAÛN LYÙ CHAÁT

Xöû lyù buøn ñaùy.

IX. THU HOAÏCH VAØ BAÛO QUAÛN SAÛN PHAÅM

Duøng löôùi ñieän ñeå thu hoaïch.

Thu hoaïch toâm.

Toâm ñöôïc öôùp ñaù ngay sau khi thu hoaïch.

Vaän chuyeån baèng xe baûo oân.

X. LIEÂN KEÁT COÄNG ÑOÀNG

4. Taïo thuaän lôïi trong vieäc baûo veä thöông

Caùc hoä daân tham gia hoaït ñoäng nhoùm.

XI. HOÀ SÔ VAØ LÖU TRÖÕ HOÀ SÔ

A. Muïc ñích C. Löu tröõ hoà sô

Chuùc baø con thaønh coâng

Nhöõng ngöôøi tham gia xaây döïng soå tay:

TS. Ñinh Thöông Vaân Vieän Coâng Ngheä Sinh hoïc

KS. Ñoaøn Vaên Ñaûnh Sôû Thuyû saûn Beán Tre

KS. Nguyeãn Vaên Buoäi Sôû Thuyû saûn Beán Tre

TS. Flavio Corsin

Phaïm Vaên Khang

Nguyeãn Haûi Haø

You might also like