You are on page 1of 11

Sơ lưӧc vӅ cá piranha

Nguӗn http://www.piranha-info.com
r   
Cá piranha là nhӳng thành viên thuӝc hӑ Characidae (hay Characin), mӝt hӑ cá lӟn vӟi gҫn 1200
loài bao gӗm nhӳng loài rҩt phә biӃn như các loҥi cá tetra thông thưӡng và cá rìu vҥch. Cá
piranha thuӝc vӅ mӝt phân hӑ gӑi là Serrasalmidae (serra nghĩa là ³răng cưa´, salmus nghĩa là
³cá hӗi´), tên này dӵa trên mӝt đһc điӇm rҵng tҩt cҧ các loài đӅu có sӕng bөng sҳc và có răng cưa
đӇ rӁ nưӟc tӕt hơn (nhӡ đó bơi nhanh hơn). HiӋn chưa rõ phân hӑ này có bao nhiêu loài bӣi vì
còn rҩt nhiӅu tranh cãi trên phương diӋn phân loҥi. Bên cҥnh đó, nhiӅu loài mӟi chưa đưӧc mô tҧ,
nhiӅu biӃn thӇ đӏa phương và màu sҳc đưӧc phát hiӋn cùng vӟi nhӳng dӳ liӋu mӟi và/hay dӳ liӋu
cұp nhұt (bao gӗm DNA, ký sinh, hình thái«) đưӧc công bӕ mӝt cách khá thưӡng xuyên. Đưӧc
biӃt, tәng cӝng có hơn 40 loài khác nhau (bao gӗm cҧ cá Silver Dollar, Pacu, Whimple
Piranha...).

Phân hӑ Serrasalmidae đưӧc chia thành nhiӅu chi, bao gӗm: ž  ,
  ,
ž  , ž   ,  ,   ,    và mӝt sӕ chi khác. Nhӳng loài nҵm
trong chi đҫu tiên đưӧc gӑi là ³piranha chính hiӋu´, nhӳng loài thuӝc chi
  thưӡng
đưӧc gӑi là "Pirambeba". Hҫu hӃt ngưӡi nuôi cá piranha thưӡng chӑn nuôi các loài thuӝc hai chi
này. Như đã nói ӣ trên, có rҩt nhiӅu nhҫm lүn vӅ vҩn đӅ đâu là cách phân loҥi thích hӧp đӕi vӟi
các loài thuӝc hai chi ž  và
  , bӣi vì sӵ giӕng nhau giӳa mӝt sӕ loài và viӋc
thay đәi tên khoa hӑc: ví dө, trong quá khӭ loài ž    (đưӧc biӃt nhiӅu dưӟi tên
cá piranha bөng đӓ) tӯng đưӧc đһt tên là
    và     , loài
ž    tӯng đưӧc đһt tên là
    , và loài
   
tӯng đưӧc đһt tên là
  . Và còn rҩt nhiӅu trưӡng hӧp tương tӵ như vұy.

Nhӳng phát hiӋn gҫn đây vӅ mӝt sӕ loài và phân loài mӟi khiӃn cho viӋc đӏnh danh và phân loҥi
càng khó khăn hơn nӳa. Chҷng hҥn, loài trưӟc đây là
   thì nay đәi thành

    và có nhiӅu dҩu hiӋu cho thҩy loài này trên thӵc tӃ là mӝt nhóm loài tuy
có bӅ ngoài tương tӵ nhưng là nhӳng loài khác nhau (dӵa trên đӏa điӇm thu thұp và nhiӅu yӃu tӕ
khác nӳa), điӅu này có nghĩa ³nhóm´
    có lӁ sҳp sӱa đưӧc phân thành
nhiӅu loài khác nhau nӃu có nghiên cӭu khoa hӑc khҷng đӏnh lý thuyӃt này. Cũng tương tӵ đӕi
vӟi loài
      : loài này thӵc sӵ là mӝt nhóm gӗm nhiӅu loài tương tӵ vӟi đôi
chút khác biӋt nhӓ vӅ hình dҥng, màu sҳc và đӏa bàn phân bӕ (chҷng hҥn trên thӏ trưӡng cá cҧnh,
mӝt sӕ cá thӇ đưӧc bán dưӟi tên    vàng, mӝt sӕ lҥi là    tím tuǤ theo màu sҳc
cӫa chúng).
ž 
   (Nelson, 1994)
2: CORDATA (đӝng vұt có dây sӕng)
ž: VERTEBRATA (đӝng vұt có xương sӕng)
 : GNATHOSTOMATA (có hàm)
: ACTINOPTERYGII (cá vây tia)
ž : TELEOSTEI (cá xương chính hiӋu)
: OSTARIOPHYSI (cá xương)
: CHARACIFORMES (bӝ cá characin)
: CHARACIDAE (hӑ cá characin)
ž: SERRASALMINAE (phân hӑ ³cá hӗi răng cưa´)
: gӗm nhiӅu chi
PYGOCENTRUS: Caribe/ cá Piranha chính hiӋu
SERRASALMUS, PRISTOBRYON và PYGOPRISTIS: Pirambeba
CATPRION: Wimpel Piranha
COLOSSOMA: Tambaqui/Pacu
ACNODON: Schaapsnuitpacu
OSSUBTUS: Papagaaipacu
METYNNIS, MYLEUS và MYLOSSOMA: Silver Dollar

°   
(các tên tiӃng Anh lҩy tӯ nguӗn http://www.opefe.com)

Chi PYGOCENTRUS (piranha chính hiӋu)


ž    : piranha lưng đen (Cariba Piranha, Cariba, Caribe, Black Shoulder Piranha,
Orinoco Piranha, Black Eared Piranha, Venuzuelan Red Belly Piranha).
ž   : piranha bөng đӓ (Redbellied Piranha, Red Bellied Piranha, Redbelly
Piranha, Red Breasted Piranha, Red Piranha, Piranha, Common Piranha, Pygocentrus nattereri
'Ternetzi', Ternetzi Piranha, Yellow King Emperor Piranha, Gold Dust Piranha, Yellow
Nattereri, Golden Redbellied Piranha, Yellow Redbellied Piranha).
ž   : piranha đuôi đen (Piraya, Piraya Piranha, Black-Tailed Piranha, Rio São
Francisco Piranha, King Emperor Piranha).

Chi SERRASALMUS (Pirambeba)

    

   : Altuvei Piranha, "Caribe Azul"

    : Brandtii Piranha, Green Piranha, "Cavaca"

     : Compressus Piranha

   : Eigenmann's Piranha

     : Elongated Piranha, Pike Piranha, Pingke Piranha, Serrasalmus pinke,
"Caribe Pinche"

   : Geryi's Piranha, Violet Line Piranha

   : Gibbus Piranha, Castelnau's Piranha, "Caribe Dorado"

   : Goulding's Piranha

    

    : Holland's Piranha

     : Humeralis Piranha,

    : Iredescent Piranha, "Caribe Pinche"

     : Maculatus Piranha, Mac

    : Manuel's Piranha, Green Tiger Piranha, "Caribe Parguasero"

     : "Caribe"

     : Medinai Piranha, Red Throat Piranha, "Caribe"

   : "Caribe Pintado"

    : Rio Neveri Piranha, "Caribe de Rio"

    : Rhombeus Piranha, Rhom, Black Piranha, White Piranha, Peruvian
Black Piranha, Brazilian Black Piranha, Spotted Piranha, S. Niger Piranha, "Caribe Amarillo",
"Caribe Ojo Rojo"

   !: Ruby-Red Piranha, Ruby-Throated Diamond Piranha

     : "Caribe Cortador"

      : Spilopleura Piranha, Spilo, Gold Piranha, Gold Spilopleura, Ruby Red
Piranha, Purple Spilopleura, Black Piranha, Black Diamond Piranha, Speckled Piranha, Black-
Banded Piranha, "Caribe Dorado"

Chi PRISTOBRYON
ž    : Gold Piranha, "Palometa", "Palometa de Rio", Yellow Palometa
ž   : Dusky Piranha
ž    
ž     : Gemarmerde Piranha
ž     : Spotted Piranha, Scapularis Piranha, "Caribito", "Palometa Caribe"

Chi PYGOPRISTIS
ž      : Five-Cusped Piranha, Denticulata Piranha, Big-Toothed Piranha, Gold
Piranha, "Caribe Palometa", "Caribito"

Chi CATOPRION (Wimpel Piranha)


  : Wimpel Piranha

Cá PACU
     : Black Pacu, Silver Pacu
       : Pacu, Common Pacu, Red Pacu
     
    
    

"  : Sheep Pacu


"    

#  $ : Parrot Pacu

Cá SILVER DOLLAR
     
    : Silver Dollar
  %   : Striped Silver Dollar
    
    : Schreitmüller's Silver Dollar, Striped Silver Dollar
     : Spotted Silver Dollar
    : Red-Spot Silver Dollar
     : Speckled Silver Dollar
   
  & 

   : Red Hook Silver Dollar


    ': Black-Barred Silver Dollar

    : Silver Mylossoma, Hard-Bellied Silver Dollar

p  

Đһc điӇm giҧi phүu


Xin chân thành cҧm ơn Frank Magallanes (OPEFE) đã giúp tôi hoàn thành tҩm hình trên.

Như đã nói, cá piranha bao gӗm nhiӅu chi khác nhau vӟi nhӳng đһc điӇm bӅ ngoài khác nhau.
Các loài thuӝc chi ž  có đҫu lӗi và hàm dưӟi giӕng như chó bulldog (trông mҥnh mӁ
và cơ bҳp hơn so vӟi hҫu hӃt các loài thuӝc chi
  ). ĐiӅu này phҧn ánh chӃ đӝ dinh
dưӥng cӫa chúng: bên cҥnh viӋc ăn xác thӕi, khi cҫn thiӃt, tҩt cҧ các loài thuӝc chi ž 
trӣ thành loài săn mӗi hung hãn và chӫ đӝng săn đuәi con mӗi.

Các loài thuӝc chi


  có đҫu lõm và hàm dưӟi không mҥnh mӁ bҵng. Mӝt sӕ loài chӫ
yӃu ăn vây và vҧy cӫa các loài khác, và cҧ trái cây và hҥt; do đó chúng không cҫn hàm dưӟi cӵc
khoҿ đӇ cҳn xé da, thӏt và xương. Nhưng điӅu này không hoàn toàn đúng đӕi vӟi mӑi loài thuӝc
chi này, chҷng hҥn các loài
    ,  ,    và mӝt sӕ loài khác thӵc
sӵ là nhӳng loài săn mӗi khi chúng trưӣng thành, và cũng có bӝ hàm cӵc kǤ khoҿ mҥnh. Bӓ qua
vҩn đӅ dinh dưӥng, tҩt cҧ các loài thuӝc chi
  có đҫy đӫ các đһc điӇm đһc trưng
không thӇ nhҫm lүn cӫa cá piranha như thân hình tam giác, răng sҳc như dao cҥo: răng lӟn ӣ hàm
dưӟi và răng nhӓ ӣ hàm trên. Khi miӋng đóng lҥi, răng ӣ hai hàm chӗng khít giӕng như mӝt cái
bүy gҩu. ĐiӅu này thӵc sӵ giúp chúng cҳn xé con mӗi thành tӯng mҧnh thӏt, vây hay vҧy.
Dҥng đҫu lӗi đһc trưng ӣ chi ž  và dҥng đҫu lõm đһc trưng ӣ chi
  .

Tҩt cҧ các loài piranha đӅu có thân hình mҥnh mӁ, cao, dày nhưng hҽp theo bӅ ngang vӟi viӅn
lưng chҥy tӯ đҫu cho đӃn vây lưng, và viӅn bөng chҥy dӑc theo mһt bөng. Vӟi cái đuôi to, mҥnh
mӁ và thân phӫ đҫy vҧy nhӓ, thân hình dҽp khiӃn chúng bơi rҩt nhanh và linh hoҥt. Mӝt loài có
hình dáng khác lҥ là
     (Elongated hay Pike Piranha). Loài này trông giӕng
như cá hӗi vӟi thân hình thuôn và mҧnh mai nhưng vүn mҥnh mӁ, đuôi rҩt phát triӇn. Nghe nói
nó là loài piranha bơi nhanh nhҩt.

Không giӕng vӟi nhӳng loài cá khác, cá piranha có mӝt vây mӥ nhӓ nҵm giӳa đuôi và vây lưng.
Đây là đһc điӇm đһc trưng cӫa hӑ Characidae, mһc dù mӝt sӕ loài thuӝc nhӳng hӑ cá khác, như
cá nheo, cũng có vây mӥ.

Lӕi sӕng săn mӗi cӫa chúng đưӧc thӇ hiӋn ӣ cһp mҳt to và lӛ mũi to đӇ gia tăng dòng nưӟc chҧy
vào. Chúng đánh hơi rҩt tӕt: trong môi trưӡng tӵ nhiên cӫa chúng, tӭc nhӳng con sông bùn lҫy ӣ
Nam Mӻ, ngay ӣ nhӳng vùng nưӟc tӕi vì bӏ thӵc vұt nәi che phӫ thì đánh hơi vүn là phương thӭc
săn mӗi chính cӫa chúng.

ViӋc xác đӏnh giӟi tính cӫa cá piranha, theo mӝt sӕ chuyên gia, là hҫu như không thӇ thӵc hiӋn
đưӧc, bӣi vì không có dҩu hiӋu khác biӋt bӅ ngoài nào vӅ giӟi tính (hay nói cách khác, cá piranha
không phҧi loҥi lưӥng hình giӟi tính. Nói chung, cách duy nhҩt đӇ xác đӏnh giӟi tính cӫa cá
piranha là quan sát chúng khi sinh sҧn. Đúng là cá cҧi trưӣng thành có vҿ mұp hơn vì phҧi mang
trӭng, nhưng cách này không hoàn toàn đáng tin cұy bӣi vì cá đӵc ăn no trông cũng mұp như
vұy.

Đưӧc biӃt, chӍ có mӝt ngoҥi lӋ duy nhҩt vӅ lưӥng hình giӟi tính là loài    (Wimpel
Piranha) mà cá đӵc và cá cái đưӧc phân biӋt rҩt dӉ dàng, và có lӁ loài ž     
(Five-Cusped Piranha) cũng vұy.

3 
Ngoài tӵ nhiên, các loài cá piranha thuӝc chi ž  tө tұp thành bҫy lӟn và di chuyӇn
trong các con sông ӣ Nam Mӻ. ĐiӅu này tuy không thӇ mô phӓng trong môi trưӡng nuôi dưӥng
nhưng chúng vүn thӇ hiӋn mӝt vài đһc điӇm cӫa hành vi hoang dã mӝt khi chúng đưӧc cung cҩp
điӅu kiӋn sӕng phù hӧp.

Đҫu tiên, hҫu hӃt các bҫy sӁ có mӝt hay vài cá thӇ đҫu đàn tuǤ theo quy mô cӫa bҫy đó: nhӳng kҿ
dүn dҳt bҫy đàn. Mһc dù cá thưӡng quây quҫn vӟi nhau nhưng trong thӡi khҳc quyӃt đӏnh cá đҫu
đàn sӁ thӇ hiӋn quyӅn lӵc cӫa nó, là con ăn đҫu tiên hay chiӃm và bҧo vӋ vӏ trí tӕt nhҩt trong hӗ
(vӏ trí có tҫm nhìn tӕt nhҩt, vӏ trí tӕt nhҩt đӇ kiӃm thӭc ăn là dòng nưӟc thәi ra tӯ máy lӑc). Sӵ
xuҩt hiӋn cӫa bҩt kǤ ³thuӝc cҩp´ nào ӣ đó đӅu đưӧc chӍnh đӕn ngay lұp tӭc bҵng biӇu hiӋn hung
dӳ, tӭc đuәi hay thұm chí cҳn bӏ thương.

Nhóm cá ž  sӕng trong sӵ sӧ hãi và thiӃu tin cұy lүn nhau mӝt cách thưӡng trӵc, thұm
chí ngay khi mӑi thӭ đӅu bình әn: chúng luôn có khҧ năng gây ra nhӳng vӃt thương nghiêm
trӑng hay thұm chí giӃt lүn nhau. ĐӇ sӕng sót, mӝt cá thӇ luôn phҧi nhұn biӃt đâu là vӏ trí cӫa
nhӳng con khác, tính khí cӫa chúng và chúng có thӇ làm gì kӃ tiӃp. ViӋc thiӃu cҧnh giác sӁ phҧi
trҧ gía rҩt đҳt.

Hành vi này có thӇ phҫn nào giҧi thích tҥi sao có nhiӅu cá piranha trong môi trưӡng nuôi dưӥng
trӣ nên nhӧt nhҥt và nhút nhát mһc dù chúng tӯng rҩt đҽp. ChӍ mӝt tích tҳc không cҭn trӑng có
thӇ trҧ giá bҵng cҧ mҥng sӕng, điӅu này còn nghiêm trӑng hơn ngoài tӵ nhiên, nơi cá piranha là
thӭc ăn cӫa rҩt nhiӅu loài săn mӗi như báo, cá sҩu, cá heo nưӟc ngӑt và nhӳng loài cá săn mӗi
kích thưӟc lӟn. Thұm chí, cá piranha còn ăn thӏt lүn nhau, đһc biӋt là giӳa cá con và trong mùa
khô hҥn khi lưӧng thӭc ăn trӣ nên khan hiӃm và bҫy cá bӏ kҽt trong nhӳng vũng nưӟc nhӓ. Cá
non thұm chí còn có nhiӅu kҿ thù tӵ nhiên hơn và là mөc tiêu săn đuәi cӫa cҧ côn trùng và đӝng
vұt giáp xác. Hҫu hӃt cá piranha trong môi trưӡng nuôi dưӥng sӁ bӟt nhӧt nhҥt và nhút nhát mӝt
khi chúng đưӧc nuôi trong hӗ có đҫy đӫ chӛ ҭn nҩp và ánh sáng dӏu. ĐiӅu đó khiӃn cá thoҧi mái,
an tâm và chúng thӇ hiӋn bҵng hành vi bên ngoài: cá sӁ trӣ nên năng đӝng hơn, bơi lӝi tung tăng
và hành xӱ ³tӵ nhiên´ hơn.

Ngoài tӵ nhiên, nguӗn thӭc ăn chính cӫa các loài ž  là cá. Chúng săn mӗi bҵng cách
săn đuәi hay rình mӗi. Bên cҥnh cá, chúng còn ăn cҧ côn trùng, đӝng vұt giáp xác, chim con rơi
xuӕng nưӟc và đôi khi cҧ đӝng vұt có vú, bò sát và lưӥng cư: nói chung là bҩt cӭ thӭ gì lôi cuӕn
sӵ chú ý cӫa bҫy cá đói khát mà không kӏp thoát ra khӓi nưӟc. Quan sát cho thҩy bҫy cá
ž    nҵm bҩt đӝng dưӟi nhӳng cây có chim đang làm tә. Bҵng cách nào đó,
chúng biӃt đưӧc khi nào chim con bҳt đҫu nӣ: chúng kiên nhүn đӧi dưӟi cây chӡ chim con rơi
xuӕng theo cách rҩt giӕng nhӳng con cá sҩu hay làm ӣ khu công viên Everglades, Florida, Mӻ.
Và khi mà mӗi đӝng vұt trӣ nên hiӃm hoi, cá piranha thұm chí còn ăn cҧ trái cây, vӓ và hҥt, điӅu
này cho thҩy chúng biӃt cách thích nghi vӟi mӑi hoàn cҧnh trong môi trưӡng sӕng cӫa mình.

Hҫu hӃt nhӳng con thú lӟn bӏ cá tҩn công đӅu đã suy yӃu, bӋnh tұt hay bӏ thương, ngay đӃn mӝt
bҫy piranha lӟn cũng chӍ tҩn công thú mҥnh khoҿ trong nhӳng trưӡng hӧp đһc biӋt: vào mùa khô
khi không thӇ di chuyӇn và nguӗn thӭc ăn hiӃm hoi. ViӋc cá ăn thӏt lүn nhau trong thӡi gian này
là điӅu bình thưӡng và tҩt cҧ thӭ gì rơi xuӕng nưӟc đӅu trӣ thành nҥn nhân cӫa nhӳng kҿ săn mӗi
đang chӵc chӡ bӳa ăn dâng sҹn. Và có lӁ cҧ trong mùa sinh sҧn, khi mà mӭc đӝ hung dӳ đҥt đӃn
đӍnh điӇm. Bҵng viӋc loҥi bӓ nhӳng con thú yӃu ӟt, cá piranha thӵc thi nhiӋm vө tương tӵ như
nhӳng con kên kên và linh cҭu trên thҧo nguyên: chúng là nhӳng nhân viên vӋ sinh trong môi
trưӡng hoang dã. Cá piranha bӏ hҩp dүn bӣi cӱ đӝng đҥp nưӟc hay di chuyӇn cӫa thú bӏ bӋnh.
Mӝt khi chúng bҳt đҫu tҩn công con mӗi, nhӳng con piranha khác sӁ tham gia rҩt nhanh, chúng
lao vào nơi phát ra chuyӇn đӝng cӫa nҥn nhân, máu, tiӃng đӝng và sӵ hӛn loҥn gây ra bӣi nhӳng
con piranha điên cuӗng đang ăn mӗi khác.

Ngoài mӝt sӕ ngoҥi lӋ (như


      ,
     và
  
 ), cá piranha thuӝc chi
  là nhӳng loài cá sӕng đơn lҿ. Nói chung, chúng không
chҩp nhұn cá khác sӕng cùng hӗ, chúng rҩt hung dӳ và bҧo vӋ lãnh thә. Hành vi ngoài tӵ nhiên
cӫa chúng, vì chưa đưӧc nghiên cӭu đҫy đӫ, nên đa phҫn chưa đưӧc biӃt đӃn. Nhӳng gì mà
chúng ta biӃt đó là loài
    đôi khi di chuyӇn và tìm kiӃm thӭc ăn theo nhӳng
đàn tҥm thӡi ngoài tӵ nhiên, nhưng chúng vүn chuӝng lӕi sӕng đơn lҿ hơn. ĐiӅu này có lӁ bӏ ҧnh
hưӣng bӣi yӃu tӕ môi trưӡng (chҷng hҥn như sông cҥn nưӟc vào mùa khô khiӃn cá phҧi sӕng
chung trong mӝt không gian chұt hҽp) và/hay trong mùa sinh sҧn.

Đưӧc biӃt, cá con cӫa rҩt nhiӅu loài thuӝc chi


  trông rҩt khác vӟi cha mҽ cӫa chúng
bӣi vì mӝt lý do đһc biӋt: viӋc ăn thӏt diӉn ra rҩt phә biӃn ӣ cá piranha và cá con còn có nhiӅu kҿ
thù hơn. NhiӅu cá con trông giӕng như cá ž  trưӣng thành (đһc biӋt là màu đӓ ӣ phҫn
bөng như các loài
      và
   !) và sӕng lүn vào đàn cӫa
chúng. Hành vi này đưӧc gӑi là sӵ giҧ trang. ViӋc sӕng trong mӝt bҫy gӗm nhӳng con cá tương
tӵ và lӟn hơn có mӝt vài thuұn lӧi cho cá con: sӕng thành bҫy lӟn không chӍ khiӃn chúng chӕng
chӑi vӟi các loài săn mӗi tӕt hơn mà còn đem lҥi nguӗn thӭc ăn әn đӏnh cho nhӳng con piranha
non đang phát triӇn. Cá piranha non là nhӳng kҿ rӍa vây và không do dӵ ăn vây cӫa nhӳng con
trong bҫy mà chúng trú ngө. Khi đã đӫ lӟn, chúng thưӡng rӡi bҫy và bҳt đҫu cuӝc sӕng đơn đӝc.


Không phҧi hành vi sinh sҧn ӣ tҩt cҧ các loài cá piranha đӅu đã đưӧc biӃt hӃt, mà chӍ có vài loài
đưӧc quan sát ngoài tӵ nhiên. Hҫu hӃt nhӳng gì chúng ta biӃt vӅ hành vi sinh sҧn cӫa cá piranha
đӅu đưӧc quan sát trong hӗ nuôi, và cho đӃn nay, chӍ có mӝt vài loài đưӧc cho sinh sҧn thành
công. Các loài ž   (bao gӗm cҧ biӃn thӇ đӏa phương "Ternetzi"),
  
  ,
      , và vài loài mӟi gҫn đây (2002) ž    đã sinh
sҧn thành công trong hӗ cҧnh. Hơn nӳa, vài loài khác như
    đã sinh sҧn
thành công trong các hӗ kính công cӝng và sӣ thú.

Mô tҧ dưӟi đây dӵa trên quan sát vӅ sӵ sinh sҧn cӫa loài ž   , loài đưӧc nuôi
phә biӃn nhҩt trong hӗ cҧnh. Nhưng cũng có thӇ áp dөng cho nhӳng loài khác cùng chi, và có lӁ
cho cҧ nhӳng chi khác, mһc dù sӵ ghép cһp và sinh sҧn ӣ chi
  có thӇ khác, bӣi vì hҫu
hӃt các loài đӅu sӕng đơn đӝc và rҩt hung dӳ ngay cҧ vӟi chính đӗng loҥi cӫa chúng. Ngưӡi ta
đoán rҵng các loài thuӝc chi
  tiӃt ra mӝt loҥi hormon đӇ hҩp dүn nhӳng cá thӇ thành
thөc đӃn sinh sҧn và do đó làm giҧm mӭc đӝ hung dӳ.

ViӋc kích thích sinh sҧn trong mӑi trưӡng hӧp là cҫn thiӃt. Trưӟc tiên, hӗ phҧi thұt yên tĩnh. Bên
cҥnh đó, cá phҧi thích nghi vӟi nhau (nghĩa là bҫy cá phҧi đưӧc nuôi chung tӯ lâu và phát triӇn
các mӕi quan hӋ xã hӝi). Ngoài ra, chҩt lưӧng nưӟc phҧi đҧm bҧo (không có ammonia và nitrate,
đӝ pH phù hӧp và nhiӋt đӝ khoҧng 28 đӝ C), và hӗ phҧi đӫ rӝng đӇ cá có khҧ năng bҳt cһp và
xây dӵng lãnh thә riêng mà không bӏ tác đӝng quá nhiӅu. ĐiӅu cuӕi cùng nhưng rҩt cҫn thiӃt là
sӵ may mҳn«

Khi cһp cá sҹn sàng đҿ trӭng, chúng chiӃm mӝt lãnh thә riêng và đuәi tҩt cҧ cá khác đi. Màu cá
trӣ nên sүm lҥi, hành vi trӣ nên rҩt hung dӳ. Trong lãnh thә cӫa mình, cһp cá xây tә dưӟi đáy,
chúng dӑn sҥch cây thuӹ sinh và đá« bҵng cách quүy lҳc đuôi đҭy rác ra xa tә. Khi tә đã sҹn
sàng, cá đӵc kè cá cái vào phía trên tә. Cá cái đҿ trӭng ӣ đó và cá đӵc nhanh chóng thө tinh cho
trӭng. Sau khi sinh sҧn, cá đӵc canh tә và đuәi tҩt cҧ cá khác tiӃn lҥi gҫn. Đôi khi cá cái bӓ đi
nhưng cũng đôi khi nó ӣ lҥi giúp canh tә. Trӭng thө tinh có màu vàng sӁ nӣ sau 2-3 ngày. Noãn
hoàng cung cҩp dinh dưӥng cho cá bӝt trong vài ngày đҫu tiên. Vài ngày sau chúng bҳt đҫu bơi
lӝi tӵ do. Tӕt nhҩt nên vӟt cá con ra và đem nuôi trong hӗ riêng. Vào giai đoҥn này, cá bӕ mҽ
vүn bҧo vӋ bҫy con rҩt dӳ dӝi vì vұy hãy hӃt sӭc cҭn thұn khi hút cá bӝt.

Vài hình ҧnh vӅ vòng đӡi cá piranha bөng đӓ

Trӭng cá và cá bӝt (1 tuҫn tuәi)


Cá non (1 tháng tuәi) và cá trưӣng thành (4 năm rưӥi)

Cá piranha bөng đӓ non có màu bҥc, thân phӫ nhӳng đӕm đen. Đҫu lõm hơn nhiӅu so vӟi cá
trưӣng thành và mҳt rҩt to. Cá non ӣ chi ž  có thӇ rҩt khó phân biӋt so vӟi các loài
thuӝc chi
  bӣi vì bӅ ngoài cӫa chúng rҩt giӕng nhau, khiӃn viӋc đӏnh dҥng là vô cùng
khó khăn.

Khi còn nhӓ, cá piranha rҩt háu ăn. Ban đҫu, chúng nên đưӧc cho ăn bҵng ҩu trùng artemia, sau
đó kèm thêm thӭc ăn tәng hӧp dҥng tҩm, trùng đӓ, ҩu trùng muӛi và nhӳng thӭc ăn khác khi
chúng lӟn hơn. Nên cho chúng ăn thưӡng xuyên, 2-3 lҫn mӝt ngày đӇ giúp chúng mҥnh khoҿ và
phát triӇn thích hӧp. Cá non lӟn rҩt nhanh: trong nhӳng tháng đҫu, tӕc đӝ lӟn có thӇ tӯ 1 đӃn 2
cm mӛi tháng, và chúng nhanh chóng có thӇ ăn đưӧc nhӳng loҥi cá nhӓ (như cá neon), thӏt cá
vөn, tép« Không nên cho cá ăn tim bò cho đӃn khi chúng cá đҥt tӕi thiӇu 9 tháng tuәi bӣi vì nó
có chӭa nhiӅu chҩt béo và chҩt xơ. ĐiӅu khiӃn hӋ thӕng tiêu hoá đang phát triӇn cӫa chúng làm
viӋc khó khăn và chӭng táo bón có thӇ khiӃn chúng bӏ nguy hiӇm. Cũng tương tӵ đӕi vӟi cá
trưӣng thành, mһc dù viӋc thӍnh thoҧng cho chúng ăn tim bò (mӛi tháng mӝt lҫn) cũng không hҥi
gì.

Sau vài tháng, màu đӓ bҳt đҫu xuҩt hiӋn trên các vây và bөng, các chҩm đen mӡ dҫn, và màu bҥc
trên thân bҳt đҫu đưӧc thay thӃ bҵng các màu đұm hơn (ánh xanh dương và ánh xanh lөc), đһc
trưng ӣ cá trưӣng thành. Tӕc đӝ tăng trưӣng vүn cao cho đӃn khi cá đҥt tӯ 12 đӃn 15 cm, khi đó
cá đҥt tӯ 12 đӃn 14 tháng tuәi, tuǤ thuӝc vào môi trưӡng sӕng: kích thưӟc hӗ, dinh dưӥng, chҩt
lưӧng nưӟc, mӭc đӝ căng thҷng, sӵ hiӋn diӋn cӫa dòng nưӟc tӯ máy lӑc. Sau đó, cá piranha bөng
đӓ lӟn chұm đi chӍ còn khoҧng 2.4 cm mӛi năm (thұm chí chұm hơn khi chúng đҥt trên 25 cm)
và thành thөc sinh dөc khi đҥt tӯ 18 đӃn 24 tháng tuәi, mӝt lҫn nӳa, tuǤ vào các yӃu tӕ như đã
nói ӣ trên. Cá càng lӟn thì càng đұm màu. Mӝt sӕ cá thӇ thұm chí mҩt luôn màu đӓ ӣ bөng và trӣ
thành mӝt khӕi đen sì (xem hình ӣ trên) đôi khi vì quá già, đôi khi vì bӏ căng thҷng, hay đôi khi
chӍ là dҩu hiӋu chúng đang sҹn sàng sinh sҧn.

Sӵ phát triӇn ӣ cá piranha bөng đӓ

Trong 12 tháng đҫu, cá piranha bөng đӓ phát triӇn mӝt cách ҩn tưӧng vӅ kích thưӟc và màu sҳc.
Khi đҥt 18-24 tháng tuәi, cá đҥt thành thөc sinh dөc. Tҩt cҧ chúng đӅu giӕng như nhau như đúc.

r  !
Cá Pacu là các loài mà ӣ ta gӑi là ³cá chim trҳng´ (       ) và cá chim đen
(     ), mӝt thӡi báo chí đã đưa tin rҫm rӝ vӅ chúng. Đây là cách đһt tên ³ăn gian´
vì ³cá chim´ xưa nay vүn đưӧc dùng đӇ gӑi mӝt sӕ loài cá biӇn có thӏt rҩt ngon. Vì vұy, chúng tôi
khuyӃn khích bҧo lưu tên ³cá Pacu´ đӇ tránh nhҫm lүn.

You might also like