SỰ TIẾN HOÁ CỦA HỆ THẦN KINH

Có 6 giai đoạn cấu trúc hệ thần kinh đánh dấu các giai đoạn khác
nhau của giới động vật:
Chưa có hệ thần kinh

Dạng phân tán

Dạng thần kinh Dạng dây thần kinh

Dạng hạch thần kinh phân đốt

Dạng hạch thần kinh không phân đốt

Dạng thần kinh hình ống

 Như vậy, từ giun đốt hệ thần kinh phân hoá thành hệ thần kinh
trung ương và hệ thần kinh ngoại biên có đủ các nơron cảm giác,
nơron liên hợp và nơron vận động liên kết lại với nhau nhờ các
Xinap cho nên xung động thần kinh chỉ truyền theo một hướng mà
thôi. Điều này cho phép trung ương đóng vai trò của một cơ chế
phối hợp. Nó chọn một số xung động đi đến và trruyền chúng đến
các giác quan bằng cách ức chế hay kìm hãm các xung động khác.
 TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Nguyễn Văn Thuận, Giáo trình Giải Phẫu So Sánh Động Vật,Đại học
Huế.
2. http://ajourneyroundmyskull.blogspot.com/2009_05_03_archive.html
3.www.anselm.edu/homepage/jpitocch...not.ht
 1. CHƯA CÓ HỆ THẦN KINH

1.1. Đại diện: Động vật nguyên sinh.

1.2. Đặc điểm:
- Các động vật đơn bào không có hệ thần kinh bởi vì cơ thể chúng
được cấu tạo từ một tế bào. Tuy nhiên, một số nguyên sinh động vật
có các bào quan chuyên tiếp nhận cảm giác như các nhỡn điểm
(stigmata), các sợi co rút... và những cơ quan hiệu ứng như, tiêm
mao
- Ví dụ: amíp, trùng tiêm mao.
 2. DẠNG PHÂN TÁN

- Dạng phân tán là kiểu thần kinh mạng lưới đặc trưng của Ruột
khoang và Sán tiêm mao không ruột.
2.1. Ruột khoang.
Các động vật thuộc ngành Ruột khoang như thủy tức và sứa là
những động vật đa bào và ở chúng đã xuất hiện dạng đơn giản nhất
của hệ thần kinh là lưới thần kinh (nerve net).
- Thuỷ tức
- Sứa
2.2. Sán tiêm mao không ruột ( dạng thấp):
Hệ thần kinh vẫn ở mức độ phân tán
 3. DẠNG DÂY THẦN KINH
- Dạng dây thần kinh đặc trưng cho Ruột
khoang cao, đa số Giun dẹp, Giun tròn,
Song kinh và Da gai.
3.1. Giun dẹp.
Hệ thần kinh tập trung thành não phía
trước với nhiều đôi dây thần kinh chạy
dọc thường có hai dây bên phát triển
hơn.
- Sán tiêm mao (dạng cao): đã tập trung
thần kinh có hạch não ở đầu và hai đám
rối.
- Sán lá: liên hệ với đời sống kí sinh nên
hệ thần kinh đơn giản hoá. Chúng có
một đôi hạch não nằm trên hầu và
thường từ đó phát ra ba đôi dây thần
kinh.
Sán dây: gồm một đôi hạch não và 10 – 12 dây thần kinh chạy dọc cơ
thể.
3.2. Giun tròn.
Hệ thần kinh gồm vòng thần kinh hầu bao quanh phần trước
thực quản, từ đó phát ra 6 dây ngắn hướng về phía trước, 6 dây dài
hướng về phía sau.
3.3.Da gai.
Cấu tạo chủ yếu là mạng thần kinh miệng bao quanh hầu
hay thực quản, từ đó có các dây thần kinh phóng xạ, từ
các dây thần kinh này có các nhánh đi tới các nội quan.
 3.4. Song kinh:
Có 2 đôi dây dọc theo cơ thể , giữa các dây có cầu nối ngang.
 4. DẠNG HẠCH THẦN KINH PHÂN ĐỐT

- Dạng hạch thần kinh phân đốt

đặc trưng cho Thân mềm trừ
Song kinh.
Đặc điểm:
- Thường có 5 đôi hạch thần kinh
là hạch não, hạch chi, hạch phủ
tạng, hạch bên và hạch thành.
Giữa các hạch cùng tên có cầu
nối ngang, các hạch khác tên có
cầu nối dọc.
- Thân mềm vẫn có mạng lưới
thần kinh phân tán dưới da.
 5. DẠNG HẠCH THẦN KINH KHÔNG PHÂN ĐỐT
Dạng hạch thần kinh không phân đốt đặc trưng cho
Giun đốt và Chân khớp.
5.1. Giun đốt.
- Não có thể phân biệt 3 phần. Phần trước điều khiển
xúc biện, phần giữa điều khiển angten và mắt, phần
sau điều khiển hố khứu giác.
- Trên phần trước của não ở giun nhiều tơ di động
thường phát triển thể cuống, là trung tâm phối hợp
hoạt động quan trọng. Ở giun nhiều tơ định cư thể
cuống tiêu giảm, từ phần sau của não có dây thần
kinh đến hầu và thực quản.
Hệ thần kinh ở Giun đất
5.2. Chân khớp.
Hệ thần kinh có hạch não và
các hạch thân, mạng lưới thần
kinh dưới da hoàn toàn tiêu
giảm, hạch não phát triển và
phức tạp hơn tạo thành não bộ.
Não bộ gồm não trước, não
giữa và não sau
Chuỗi thần kinh bụng có cấu
tạo chuỗi hạch, mỗi đôi hạch
ứng với một đốt và phát đi 3
đôi dây thần kinh
- Ở thủy tức mạng lưới này gồm
các tế bào thần kinh nguyên thủy
chạy khắp cơ thể, nối các thụ quan
trong các lớp biểu mô đến các xúc
tu ở đáy của các tế bào cơ-biểu mô
(epitheliomuscular cell). Khi bị Lưới
kích thích bởi tế bào thần kinh thần
chúng sẽ co rút làm cho cơ thể và kinh
các xúc tu ngắn lại.

Hệ lưới thần kinh ở Thủy tức

- Ở sứa có hai loại thụ quan đặc
biệt là nhỡn điểm (ocelli) dùng
để nhận cảm ánh sáng và túi
thăng bằng (statocyst) giúp cho
sứa duy trì cân bằng của cơ thể.
Giống như thủy tức, sứa cũng có
một lưới thần kinh.

Hệ lưới thần kinh ở Sứa