Giaùo trình KT xöû lyù nöôùc thaûi

TÍNH TOAÙN 1 SOÁ COÂNG TRÌNH

LOÏC SINH HOÏC

Nguyeãn Phöôùc Daân

1
 MÖÔNG OXY HOÙA
Laø daïng aeroten caûi tieán, khuaáy troän hoaøn chænh. Xaùo troän ñeàu
buøn hoaït tính.
Vaän toác trong möông: lôùn hôn 0,3 m/s, traùnh caën laéng.
Möông oâxy hoùa coù theå keát hôïp quaù trình xöû lyù nitô

Caùc thoâng soá hoaït ñoäng:

Taûi troïng thieát keá 0,10 – 0,25 kg BOD5/m3 ngaøy,

Thôøi gian löu nöôùc 0,3 – 3 ngaøy,
Haøm löôïng MLSS khoaûng 3.000 – 6.000 mg/L,
Thôøi gian löu buøn töø 10 – 30 ngaøy,
Xöû lyù nöôùc thaûi oâ nhieãm cao: BOD=1000 – 5000 mg/l 2
 MÖÔNG OXY HOÙA
Möông xaây baèng beâtoâng hoaëc ñaøo ñaát
Daïng: hình chöõ nhaät, troøn, hay elip
Ñaùy vaø bôø: beâ toâng coát theùp hay ñaát gia coá
Saâu: 0,7 – 1 meùt
Laøm thoaùng baèng suïc khí hay thieát bò cô hoïc
Tæ soá F/M = 0,04 – 0,1
Noàng ñoä buøn: 2000 – 5000 mg/l
Heä soá tuaàn hoaøn buøn:  = Qt/Q =1-2
Thôøi gian löu nöôùc: 1 – 3 ngaøy
Toác ñoä nitrat hoaù (mgN/mgbuøn.ngaøy): 0,2 – 0,8
Toác ñoä khöû NO3 (mgNO3/mgbuøn.ngaøy):0,1 - 0,4
Vaän toác hoãn hôïp nöôùc, buøn(m/s): 0,4 – 0,5
3
 MÖÔNG OXY HOÙA
• Öu ñieåm :
Hieäu quaû xöû lyù BOD, nitô, photpho cao.
Quaûn lí vaän haønh ñôn giaûn.
Ít bò aûnh höôûng bôûi söï dao ñoäng lôùn veà chaát löôïng vaø löu löôïng
• Nhöôïc ñieåm :
Ñoøi hoûi dieän tích xaây döïng lôùn.
Thôøi gian löu nöôùc daøi
Löôïng oxy cung caáp cho
möông lôùn.
• Möông oxy hoaù coù theå aùp
duïng ñeå xöû lí nöôùc thaûi cao su
sau giai ñoaïn xöû lí kò khí

4
 MÖÔNG OXY HOÙA
• Caùc thoâng soá thieát keá möông oxy hoùa :
Tỉ số F/M = 0,04 – 0,1
Nồng độ bùn: 2000 – 5000 mg/l
Hệ số tuần hoàn bùn:  = Qt/Q =1-2
Thời gian lưu nước: 1 – 3 ngày
Tốc độ nitrat hoá (mg N/mg bùn.ngày): 0,2 – 0,8
Tốc độ khử NO3 (mg NO3/mg bùn.ngày):0,1 - 0,4
Vận tốc hỗn hợp nước, bùn(m/s): 0,4 – 0,5

5
THIEÁT BÒ KHÍ NAÂNG

Thôøi gian löu nöôùc: 5–6 giôø.

Taûi löôïng CHC vaøo: 2,5 kg
COD/m3.ngaøy
Vaän toác thoåi khí (ôû ñaùy):
80m/h
Duy trì nhieät ñoä = 20oC,
pH = 7,0 ± 0,2

6
 THIEÁT BÒ KHÍ NAÂNG
Chu kyø hoaït ñoäng hieäu quaû: 3 giôø/laàn:
2 phuùt: ñöa chaát loûng vaøo heä thoáng.
170 phuùt: thoâng gioù
3 phuùt: laéng ñoïng
5 phuùt: thu hoài doøng ra (caùch ñaùy beå 50cm)
Haït buøn baét ñaàu xuaát hieän sau 1 tuaàn  taêng kích thöôùc daàn daàn 
sau 1 thaùng coù d = 2,5mm.

7
THIEÁT BÒ KHÍ NAÂNG

Kích thöôùc haït

buøn trong thieát bò
khí naâng theo
thôøi gian

8
Beå hieáu khí giaùn ñoaïn (SBR)

9
Toång quan veà loïc sinh hoïc
Vi sinh vaät coá ñònh dính baùm vaø phaùt trieån treân beà maët vaät lieäu
ñeäm daïng raén taïo thaønh caùc lôùp maøng sinh hoïc (biofilms).
Vi sinh vaät tieáp xuùc vôùi nöôùc thaûi vaø tieâu thuï cô chaát (chaát höõu
cô, dinh döôõng, khoaùng chaát) laøm saïch nöôùc.

Vaät lieäu ñeäm :(ñaù, soûi,

chaát deûo, than…
kích thöôùc vaø hình daïng
khaùc nhau),ù
Maøng sinh hoïc bao goàm
vi khuaån, naám, ñoäng vaät
baäc thaáp

10
 Toång quan veà loïc sinh hoïc
• Öu ñieåm
Chieám ít dieän tích, ñôn giaûn deã vaän
haønh.
Khôûi ñoäng nhanh.
Löôïng buøn sinh ra thaáp.
Chòu ñöôïc bieán ñoäng veà nhieät ñoä
vaø taûi löôïng oâ nhieãm
Maøng vi sinh vaät
Nöôùc thaûi
Kò khí Hieáu khí

Khöû muøi cao.

Lôùp
maøng
hieäu quaû
BOD

Chi phí xöû lí thaáp. Medium

H2S
Acid Höõu NH4
Cô

• Nhöõng vaät lieäu ñöôïc söû duïng laøm O2

giaù theå thöôøng laø caùc vaät lieäu trô

NO3
nhö caùt soûi, goám, xæ quaëng, hoaëc NO2

chaát deûo…
CAÁU TAÏO MAØNG SINH HOÏC
11
Toång quan veà loïc sinh hoïc
Bảng: Đặc điểm kỹ thuật các công trình lọc sinh học
Đặc điểm thiết kế Tốc độ Tốc độ Tốc độ cao Xử lý sơ
thấp trung bình bộ
Loại vật liệu lọc Đá Đá Đá Nhựa Đá/nhựa
plastic plastic
Tải trọng thuỷ lực, 1–4 4 – 10 10 – 40 10 – 75 40 - 200
m3/m2.ngày
Tải trọng hữu cơ, 0,07 – 0,22 0,24 – 0,48 0,4 – 2,4 0,6 – 3,2 > 1,5
kgBOD/m3.ngày
Tỉ lệ tuần hoàn 0 0–1 1–2 1–2 0-2
Hiện tượng tróc Thỉnh Thỉnh Liên tục Liên tục Liên tục
màng thoảng thoảng
Độ sâu, m 1,8 – 2,4 1,8 – 2,4 1,8 – 2,4 3,0 – 12,2 0,9 - 6
Hiệu quả xử lý BOD, 80 – 90 50 – 80 50 – 90 60 – 90 40 - 70
%
Chất lượng nước ra Khử nitrat Khử nitrat Không khử Không khử Không khử
tốt một phần nitrat nitrat nitrat 12
 LOÏC SINH HOÏC NHOÛ GIOÏT

Goàm caùc loaïi: loïc sinh hoïc nhoû gioït quay, beå loïc sinh hoïc thoâ, …
Coù 5 thaønh phaàn chính:
+ Moâi tröôøng loïc ñeäm: ñaù, goã, chaát deûo toång hôïp
+ Beå chöùa
+ Heä thoáng cung caáp nöôùc thaûi
+ Coáng thoaùt ngaàm
+ Heä thoáng thoâng gioù Sprinkler

Filter media
Air supply
vents Underdrain system

Influent
Effluent
13
 LOÏC SINH HOÏC NHOÛ GIOÏT

Xử lý nước thải triệt để

Hiệu suất khử BOD cao (90%)
Đặc điểm riêng của bể là kích thước hạt vật liệu lọc nhỏ hơn 25 -
30mm.
Tải trọng thủy lực 0,5 - 1 m3/m3 vật liệu lọc

Thieát bò thoâng khí – loïc sinh hoïc

14
 LOÏC SINH HOÏC NHOÛ GIOÏT
Tính toán thiết kế:
100
E
1  a LV
Với E: Hiệu quả xử lý theo BOD5 của bể lọc sinh học, E thường
được chọn trên 85%.
L: tải trọng chất bẩn hữu cơ của bể lọc, kgBOD5/m3 vật liệu
lọc.ngày.
a: hệ số thực nghiệm phụ thuộc nhiệt độ nước thải và BOD5
trước khi xử lý, ở điều kiện 20oC được xác định như sau:
BOD5, mg/l a

100 0,38
150 0,34
200 0,30 15
 LOÏC SINH HOÏC NHOÛ GIOÏT

Thể tích vật liệu lọc W

( La  Lt )Q 3
W ,m
1000.LV

Với: La, Lt: BOD5 của nước thải trước và sau khi xử lý.
Q: Lưu lượng nước thải, m3/ngày.
w: Thể tích vật liệu lọc
Để đảm bảo tải trọng thủy lực q đạt 1 – 3m3/m2.ngày,
Chiều cao bể lọc H thường chọn từ 1,5 – 2m.
Tổn thất áp lực qua bể lọc sinh học h thường lấy bằng H + 1,8m.

16
 LOÏC SINH HOÏC NHOÛ GIOÏT
Bảng: Thông số thiết kế các bể lọc sinh học nhỏ giọt
Thông số Tiêu chuẩn Trung gian Cao tải Siêu cao tải Mạnh
Tải trọng hữu 0,0088 – 0,032 – 0,081 – 0,123 – > 0,317
cơ 0,032 0,081 0,317 0,739
(m3/m2.ngày)
Tải trọng hữu 1416 – 7079 4248 – 8495 7079 – Lên đến > 84950
cơ (BOD/m2) 84950 84950
Tái tuần hoàn Không Thường Luôn luôn Thường Không thường
xuyên xuyên xuyên
Độ sâu lớp 2 – 2,5 2 – 2,5 1- 2,5 Lên đến 1 – 12,5
đệm (m) 12,5
Loại đệm Đá, plastic, Đá, plastic, Đá, plastic, Plastic Đá, plastic, gỗ
gỗ gỗ gỗ
Nitrat hóa Có Một phần Một phần Giới hạn Không
Loại BOD 80 – 85% 50 – 70% 65 – 80% 65 – 85% 40 – 65%
Loại TSS 80 – 85% 50 – 70% 65 – 80% 65 – 85% 40 – 65%
Nguồn: Spellman, F.R., Spellman’s Standard Handbook for Wastewater Operation,
Vol. 1, 199917
 RBC (Roltating Biological Contactor – ÑÓA QUAY SH)

Goàm nhieàu ñóa troøn, phaúng (polystyren hoaëc polyvinylclorua), laép

treân truïc theùp coù d = 3,5m
Ñóa ñaët ngaäp 40% trong nöôùc, vaän toác quay 1 – 3 voøng/phuùt.
Öùng duïng: xöû lyù nöôùc thaûi CBTS.

18
 TÍNH TOAÙN RBC – ÑÓA QUAY SINH HOÏC

Bảng: Những Thông Số Thiết Kế cho quá trình RBC

Mức xử lý
Thông số Đơn vị Khử BOD và Nitrat hoá
Khử BOD
nitrat hoá tách riêng
Tải lượng thủy
m3/m2.ngày 0,08-0,16 0,03-0,08 0,04-0,1
lực
Tải lượng hữu g sBOD/m2.ngày 4-10 2,5-8
cơ gBOD/m2.ngày 8-20 5-16 0,5-1,0
Tải lượng hữu g sBOD/m2.ngày 12-15 12-15
bậc 1 tối đa gBOD/m2.ngày 24-30 24-30 1-2
Tải lượng NH3 gN/m2.ngày 0,75-1,5
Thời gian lưu
Giờ 0,7-1,5 1,5-4 1,2-3
nước
BOD đầu ra mg/l l 15-30 7-15 7-15
NH4-N đầu ra mg/l <2 1-2
19
 RBC (Roltating Biological Contactor – ÑÓA QUAY SH)

Điều kiện lý học đối với quá trình RBC

Những yếu tố đặc trưng của thiết kế hệ thống RBC là:
Trục: Trục RBC được ứng dụng để chống đỡ và quay đĩa plastic. Chiều
dài trục tối đa được giới hạn 8,23m với 7,62m hữu ích. Chiều dài trục ngắn
khoảng 1,52 đến 7,62m cũng có thể được dùng
Những hợp chất làm đĩa và hình dạng: Polyethylene mật độ dày là
hợp chất được ứng dụng phần lớn đối với những nhà sản xuất đĩa RBC,
những hình dạng khác nhau hoặc kiểu gấp nếp. Sự gấp nếp làm tăng diện
tích bề mặt và làm tăng độ bền cấu trúc
Hệ thống truyền động
Bể lắng: Bể lắng cho RBCs tượng tự như bể lắng cho lọc nhỏ giọt. Tốc
độ chảy tràn đối với bể lắng được dùng cho RBCs tương tự đối với lọc nhỏ
giọt với giá thể tiếp xúc plastic
20
 TÍNH TOAÙN RBC – ÑÓA QUAY SINH HOÏC

Bảng: Các bước tính toán thiết kế cho quá trình RBC
STT Mô tả
1 Xác định nồng độ sBOD đầu vào và đầu ra, và lưu lượng nước thải
Xác định diện tích đĩa RBC cho bậc 1 dựa trên sBOD tối đa là 12 đến 15 g
2
sBOD/m3.ngày
3 Xác định số trục RBC sử dụng đĩa tiêu chuẩn mật độ khoảng 9300 m2/trục
Chọn lựa số dãy cho thiết kế, lưu lượng mỗi dãy, số bậc, và diện tích
4 đĩa/trục trong mỗi bậc. Đối với bậc tải lượng thấp mật độ đĩa cao hơn có thể
được ứng dụng.
Dựa trên những giả sử trong bước 4, tính toán nồng độ sBOD của mỗi bậc.
Xác định nếu nồng độ sBOD đầu ra sẽ đạt được. Nếu không, hiệu chỉnh số
5
bậc, số trục cho mỗi bậc, và/hoặc diện tích cho mỗi bậc. Nếu nồng độ
sBOD đầu ra phù hợp
6 Mở rộng thiết kế bể lắng 2
21
 LOÏC SINH HOÏC NGAÄP NÖÔÙC

Loïc sinh hoïc ngaäp nöôùc

Hoaït ñoäng theo chu kyø: nöôùc thaûi vaø khoâng khí, ñi cuøng chieàu
hay ngöôïc chieàu, tieáp xuùc vôùi vaät lieäu loïc.
Nöôùc (ñaõ laéng)  beå  hoãn hôïp khoâng khí + nöôùc  ñi qua lôùp
vaät lieäu loïc  khöû BOD, caën lô löûng
Loïc sinh hoïc vôùi lôùp vaät lieäu laø caùc haït coá ñònh
Caùc haït vaät lieäu teân Biolite: khoái löôïng 1,4 – 1,8 g/cm3, kích côõ 1
– 4mm  laøm giaù mang maøng sinh hoïc + loïc. Coù 3 loaïi:
+ Biofor: beå loïc sinh hoïc vôùi chieàu hoãn hôïp doøng khí - nöôùc ñi töø
döôùi leân treân.
+ Biodrof: loïc sinh hoïc vôùi chieàu doøng khí - nöôùc ñi töø treân xuoáng
döôùi.
+ Nitrazur: loïc coù hoøa tan tröôùc khoâng khí hoaëc oxy kyõ thuaät vaøo
nöôùc. 22
 TÍNH TOAÙN BEÅ LOÏC SINH HOÏC NGAÄP NÖÔÙC

Thiết kế bể lọc sinh học với kích thước vật liệu nổi d = 2 – 5mm để
khử BOD và chuyển hóa NH4+ thnh NO3- (BOD5 < 500 mg/l và tốc độ
lọc < 3 m/h) có thể dùng công thức:
So
k  10F  
Trong đó: S
So , S : hàm lượng BOD5 đầu vào và đầu ra (mg/l)
F : chuẩn số tổng hợp tính theo: F = H.B0,6KT/q0,4
KT là hằng số tiêu thụ oxy phụ thuộc vào nhiệt độ: KT = 0,2 x 1,407T-20
T : nhiệt độ nước thải (oC)
H : chiều cao lớp vật liệu lọc (m)
B : lưu lượng đơn vị không khí (m3 không khí /1m3 nước thải: chọn từ
8 – 12 m3 không khí /1m3 nước thải)
q : tải trọng thủy lực (m3 nước thải /m2 mặt bể.ngày), chọn từ 20 – 80
m3/ m2.ngày. 23
 TÍNH TOAÙN BEÅ LOÏC SINH HOÏC NGAÄP NÖÔÙC (TT)

α và β : hệ số phụ thuộc vào đơn vị lưu lượng đơn vị của không khí
vào giá trị của chuẩn số tổng hợp F lấy theo bảng sau:

Bảng 6.10 Giá trị của hệ số α và β

Lưu lượng đơn Chuẩn số α β
vị của không khí tổng hợp F
B = m3/ m2
8 ≤ 0,662 1,51 0
≥ 0,662 0,47 0,69
10 ≤ 0,85 1,2 0,13
≥ 0,85 0,4 0,83
12 ≤ 1,06 1,1 0,19
≥ 1,06 0,2 1,15
Nguồn: Lương Đức Phẩm, Sách Công nghệ xử lý nước thải bằng biện
pháp sinh học
24