You are on page 1of 118

Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:

Lª V¬n Chuyªn
Gi¸o ¸n líp 10 ban c¬ b¶n M«n To¸n
____________________  ___________________
TuÇn 1 :
§¹i sè : Ch¬ng1 : MÖnh ®Ò . TËp hîp
I- Môc tiªu :
Cung cÊp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n, ban ®Çu cña lÇgic häc, cña lÝ thuyÕt tËp
hîp vµ c¸c kh¸i niÖm sè gÇn ®óng vµ sai sè, t¹o c¬ së ®Ó häc sinh
häc tËp tèt c¸c ch¬ng sau. H×nh thµnh ë häc sinh kh¶ n¬ng suy luËn
cã lÝ, hîp lÇgic, kh¶ n¬ng tiÕp nhËn, biÓu ®¹t c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch
chÝnh x¸c, gãp phÇn ph¸t triÓn n¬ng lùc trÝ tôª cña hä.
II- Néi dung :
MÖnh ®Ò, TËp hîp, Sè gÇn ®óng vµ sai sè.
III- Bµi gi¶ng :
TiÕt 1 :
§1. MÖnh ®Ò
Ngµy so¹n :
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu :
N¾m ®îc k/n mÖnh ®Ò, phñ ®Þnh cña mÖnh ®Ò . PhÐp kÐo
theo vµ ¸p dông ®îc vµo chøng minh ®Þnh lý to¸n häc .
B- Néi dung vµ møc ®é :
Tr×nh bµy k/n mÖnh ®Ò trùc quan khÇng dïng b¶ng ch©n trÞ . KhÇng
nªu phÐp héi vµ tuyÓn . Nªu ®îc c¸c vÝ dô trong to¸n häc ®Ó minh
häa .
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa.
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp :
- Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh s¸ch gi¸o khoa
cña häc sinh.
• Bµi míi :
Ho¹t ®éng 1( KiÓm tra kiÕn thøc vÒ ®Þa lÝ vµ to¸n häc ) :
®äc vµ so s¸nh c¸c c©u : ph¬ng - xi - p¬ng lµ ngän nói cao nhÊt
ë ViÖt nam. ( a )
π2 < 9,86 ( b )
MÖt qu¸ ! chÞ ¬i mÊy giê råi ? ( c )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Ph©n tÝch c¸c c©u ( a ), ( b ), - Tõ c¸c ph©n tÝch, gióp häc
( c ) theo ®Þnh híng so s¸nh vÒ sinh chØ quan t©m ®Õn c¸c
®Æc tÝnh kh¼ng ®Þnh ®óng c©u cã ®Æc ®iÓm lµ nhÖng
hoÆc sai kh¼ng ®Þnh ®óng, sai.

1
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- ( a ), ( b ) lµ nhÖng kh¼ng - §a ra kÕt luËn : C¸c c©u
®Þnh cã tÝnh chÊt ®óng, sai : ( a ), ( b ) lµ nhÖng mÖnh
( a ) - ®óng, ( b ) - sai v× ®Ò, ( c ) khÇng ph¶i lµ mÖnh
π ≈
2
®Ò.
9,8696044010893586188344909 - Kh¸i qu¸t : Mçi mÖnh ®Ò
9987 cßn ( c ) khÇng cã tÝnh ph¶i hoÆc ®óng hoÆc sai.
kh¼ng ®Þnh. Mçi mÖnh ®Ò kh«ng thî
võa ®óng võa sai.
Ho¹t ®éng 2( LuyÖn kÜ n¬ng nhËn biÕt, n¾m kh¸i niÖm ) : Nªu
vÝ dô vÒ nhÖng c©u lµ mÖnh ®Ò vµ nhÖng c©u khÇng ph¶i lµ
mÖnh ®Ò ? C©u : x > 5 cã ph¶i lµ mÖnh ®Ò khÇng ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Häc sinh nªu c¸c vÝ dô theo - Ph©n tÝch c¸c vÝ dô cña häc
yªu cÇu sinh dÉn ra.
- nhËn biÕt ®îc c©u x > 5 - Ph©n tÝch t¹i sao c©u x > 5
khÇng ph¶i lµ mÖnh ®Ò. khÇng ph¶i lµ mÖnh ®Ò.
Ho¹t ®éng 3 ( DÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm phñ ®Þnh cña mét
mÖnh ®Ò ) :
H·y x¸c ®Þnh tÝnh ®óng, sai cña hai mÖnh ®Ò sau :
A = " D¬i lµ mét loµi chim "
B = " D¬i khÇng ph¶i lµ mét loµi chim "
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- B»ng kiÕn thøc sinh häc, häc - Kh¸i qu¸t : Phñ ®Þnh cña
sinh ®a ra ®îc tÝnh ®óng, sai mÖnh ®Ò A lµ mét mÖnh ®Ò,
cña tõng mÖnh ®Ò. kÝ hiÖu lµ Ā, sao cho :
- NhËn biÕt ®îc B lµ mét mÖnh Ā ®óng khi A sai, Ā sai khi
®Ò vµ lµ mÖnh ®Ò phñ ®Þnh A ®óng.
cña mÖnh ®Ò A. - Nªu quy t¾c phñ ®Þnh cña
mét mÖnh ®Ò.
Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè kh¸i niÖm phñ ®Þnh cña mét mÖnh
®Ò ) :
Ph¸t biÓu phñ ®Þnh cña c¸c mÖnh ®Ò sau :
C = " π lµ mét sè hÖu tØ "
D = " T¾ng hai c¹nh cña mét tam gi¸c lín h¬n c¹nh
thø ba "
XÐt tÝnh ®óng, sai cña c¸c mÖnh ®Ò trªn vµ phñ ®Þnh cña
chóng ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Ph¸t biÓu ®îc c¸c mÖnh ®Ò - LuyÖn c¸ch biÓu ®¹t mÖnh
phñ ®Þnh cña c¸c mÖnh ®Ò C, ®Ò phñ ®Þnh mét c¸ch chÝnh

2
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
D. x¸c, gän.
- NhËn biÕt ®îc mÖnh ®Ò C, vµ - Ph©n tÝch tÝnh ®óng sai cña
mÖnh ®Ò phñ ®Þnh cña mÖnh c¸c mÖnh ®Ò trªn c¬ së kiÕn
®Ò D sai. MÖnh ®Ò D vµ phñ thøc mµ häc sinh ®· häc ë cÊp
®Þnh cña mÖnh ®Ò C ®óng. THCS.
Ho¹t ®éng 5 (DÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm mÖnh ®Ò kÐo theo ) :
T×m mèi liªn hÖ to¸n häc giÖa hai mÖnh sau :
A = " Tam gi¸c ABC cã hai gãc b»ng 600 "
B = " Tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c ®Òu "
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- ThÊy ®îc hai mÖnh ®Ò cã thÓ - Kh¸i qu¸t : NÕu A th× B, ®a kÝ
liªn hÖ ®îc víi nhau ®Ó ®îc hiÖu
mét ®Þnh lÝ h×nh häc quen A⇒B
thuéc, t¹o nªn mét mÖnh ®Ò - ChØ xÐt A ®óng. khi ®ã :
míi. NÕu B ®óng th× A ⇒ B
- Ph¸t hiÖn ®îc c¸c liªn tõ : ®óng. NÕu B sai th× A ⇒ B
NÕu.. th×.. sai. A ⇒ B chØ sai khi A
- Cho vÝ dô minh häa, ch¼ng
Ho¹t ®éng 6 (DÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm ®óng, mÖnh B ®Òsai.®¶o Khi) : A ⇒ B
Cho c¸c mÖnh ®Ò : A = " Tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c ®Òu " vµ B
= " Tam gi¸c ABC lµ tam gi¸c c©n ". H·y ph¸t biÓu c¸c mÖnh ®Ò
A ⇒ B vµ B ⇒ A, xÐt tÝnh ®óng sai cña chóng ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Ph¸t biÓu mÖnh ®Ò A ⇒ B vµ - Ph¸t biÓu k/n mÖnh ®Ò ®¶o.
B ⇒ A b»ng c¸ch sö dông c¸c - MÖnh ®Ò ®¶o cña mét
liªn tõ : NÕu... th×... mÖnh ®Ò ®óng khÇng nhÊt
- Chøng minh ®îc c¸c mÖnh thiÕt lµ mét mÖnh ®óng.
®Ò A ⇒ B ®óng, B ⇒ A sai.
Ho¹t ®éng 7 (DÉn d¾t ®Õn ph¬ng ph¸p chøng minh mÖnh ®Ò A
⇒B):
Cho bµi to¸n : " Chøng minh r»ng nÕu tam gi¸c ABC cã c¸c c¹nh
AB = 3, AC = 4, BC = 5 th× gãc A vuÇng ". H·y ph¸t biÓu bµi to¸n
díi d¹ng A ⇒ B vµ gi¶i bµi to¸n ®ã ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Gäi A = " Tam gi¸c ABC cã - Kh¸i qu¸t c¸ch chøng minh
c¸c c¹nh AB = 3, AC = 4, BC = 5 ®Þnh lÝ d¹ng A ⇒ B theo 3 bíc :
", B = " Tam gi¸c ABC cã gãc A a- Gi¶ thiÕt A ®óng.
vuÇng ", th× bµi to¸n trë thµnh b - Sö dông gt vµ c¸c kiÕn thøc
mÖnh ®Ò : A ⇒ B . ®· biÕt, b»ng c¸c lËp luËn to¸n
- VËn dông ®Þnh lÝ Pi - ta - go häc, suy ra mÖnh ®Ò B ®óng.

3
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
®¶o ®Ó c/m bµi to¸n. c - KÕt luËn mÖnh ®Ò A ⇒ B
®óng.
Ho¹t ®éng 8 ( Cñng cè ) :
Sö dông bµi tËp 1 ( a ), 2 ( a ), 4 ( a ) trang 8 - 9 ( SGK )
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Gi¶i c¸c bµi tËp - Giao bµi cho c¸c nhãm häc
- Nªu ®îc c¬ së lÝ thuyÕt, biÓu sinh .
®¹t ®îc c¸c kh¸i niÖm chÝnh - Híng dÉn c¸c nhãm ho¹t
x¸c. ®éng gi¶i to¸n vµ söa chÖa
c¸c sai sãt vÒ c¸ch diÔn ®¹t,
suy luËn, tÝnh to¸n cha chÝnh
x¸c.
- Tãm lîc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n :
MÖnh ®Ò, phñ ®Þnh cña
mÖnh ®Ò, mÖnh ®Ò kÐo theo,
ph¬ng ph¸p c/m mÖnh ®Ò kÐo
theo
• Bµi tËp vÒ nhµ :
Bµi tËp 1 ( b, c, d ), bµi tËp 2 ( b, c, d ), bµi tËp 3 , bµi tËp 6 ,
trang 8 - 9 ( SGK )
• Híng dÉn :
Bµi tËp 1 : b, c khÇng lµ mÖnh ®Ò, chØ lµ mÖnh ®Ò víi gi¸ trÞ
cña x, y cô thÓ .
Bµi tËp 2 : c - Phñ ®Þnh cña mÖnh ®Ò ®· cho lµ :
2
3+ 5  3+ 5 
  − 3 
 2   2  +1 ≠ 0
   
®Ó xÐt tÝnh ®óng sai cña mÖnh ®Ò , h·y xÐt ph¬ng tr×nh : x2 - 3x
+1=0?
Bµi tËp 6 : a - n lµ sè nguyªn lë th× n = 2k + 1, k ∈ Z.
b - Gi¶ sö mét sè nguyªn lµ 2k + 1, cßn sè nguyªn kia
lµ 2l + 1, k ; l ∈ Z .
Lóc ®ã ( 2k + 1 ) + ( 2l + 1 ) = ?
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( NÕu cã ) :

4
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt 2 : MÖnh ®Ò t¬ng ®¬ng - Bµi tËp


Ngµy so¹n :
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc k/n mÖnh ®Ò t¬ng ®¬ng vµ ¸p dông ®-
îc vµo bµi tËp
B- Néi dung vµ møc ®é : MÖnh ®Ò t¬ng ®¬ng, ®iÒu kiÖn cÇn
vµ ®ñ . Chän vµ chÖa bµi tËp ë trang 8 - 9 ( SGK)
C- chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa, bµi tËp chuÈn
bÞ ë nhµ cña häc sinh.
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi tËp,
häc vµ nghiªn cøu lÝ thuyÕt cña häc sinh .
- CÇn rót kinh nghiÖm, uèn n¾n :
• Kiîm tra bµi cò : Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp 1
trang 8
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Häc sinh chÖa bµi tËp 1 ( c ), - ChÖa nhÖng sai sãt cña h/s.
(d): - Ph¸t vÊn : C¸ch nhËn biÕt
( c ) khÇng ph¶i lµ mÖnh ®Ò. Nã mét c©u lµ mét mÖnh ®Ò ?
lµ mÖnh ®Ò khi x, y nhËn gi¸ - Cñng cè kh¸i niÖm mÖnh
trÞ cô thÓ. ( d ) lµ mét mÖnh ®Ò. ®Ò.
• Bµi míi :
Ho¹t ®éng 1 : ( Tõ bµi tËp dÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm )
Gäi häc sinh lªn b¶nh chÖa bµi tËp 4 trang 9
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Häc sinh ph¸t biÓu mÖnh ®Ò - Uèn n¾n nhÖng sai sãt vÒ tõ
®¶o, sö dông kh¸i niÖm ®/k ngÖ, c¸ch biÓu ®¹t.
®ñ, ®/k cÇn ®èi víi 2 mÖnh ®Ò - Ph¸t vÊn : Ph¸t biÓu c¸c
: mÖnh ®Ò díi d¹ng A ⇒ B vµ B
a- Sè cã tËn cïng b»ng 0 th× ⇒ A vµ xÐt tÝnh ®óng, sai cña
chia hÕt cho 5. c¸c mÖnh ®Ò ®ã ?
b- Tam gi¸c c©n cã hai ®êng - §a ra kh¸i niÖm mÖnh ®Ò t-
Ho¹t ®éng 2 : ( Cñng cè vµ dÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho hai mÖnh ®Ò : A = " Tam gi¸c ABC ®Òu " vµ B = " Tam gi¸c
ABC c©n vµ cã méi gãc 600 ". Cã thÓ t¹o ®îc mét mÖnh ®Ò míi
d¹ng A ⇔ B ®îc khÇng? t¹i sao ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- ThiÕt lËp mÖnh ®Ò A ⇔ B : Tam - Uèn n¾n nhÖng sai sãt vÒ tõ

5
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
gi¸c ABC ®Òu t¬ng ®¬ng víi tam ngÖ, c¸ch biÓu ®¹t.
gi¸c ABC c©n vµ cã mét gãc - Kh¸i qu¸t : Tø hai mÖnh ®Ò
600. A vµ B cã thÓ t¹o nªn mÖnh
- Chøng minh c¸c mÖnh ®Ò A ⇒ ®Ò míi A ⇔ B, mÖnh ®Ò nµy
B vµ ®óng khi A vµ B t¬ng ®¬ng
B ⇒ A ®óng nhau vµ sai khi c¶ A vµ B ®Òu
sai.
- §a ra kh¸i niÖm ®Þnh lÝ
thuËn, ®¶o, cÇn vµ ®ñ, ®iÒu
kiÖn cÇn vµ ®ñ, ...
Ho¹t ®éng 3 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
Cho hai mÖnh ®Ò : C = " T¾ng c¸c gãc trong cña tam gi¸c ABC
lín h¬n 1800 " vµ
D = " Ph¬ng tr×nh x2 -1 = 0 vÇ nghiÖm "
Cã thÓ thiÕt lËp mÖnh ®Ò d¹ng C ⇔ D ®îc khÇng ? T¹i sao ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- Kh¼ng ®Þnh ®îc C ⇔ D vµ - Uèn n¾n nhÖng sai sãt vÒ tõ
dùa vµo lÝ thuyÕt ®Ó gi¶i thÝch. ngÖ, c¸ch biÓu ®¹t.
- Ph¸t biÓu b»ng lêi mÖnh ®Ò - Cñng cè kh¸i niÖm mÖnh
®ã. ®Ò t¬ng ®¬ng, ®iÒu kiÖn cÇn
vµ ®ñ ... b»ng c¸ch cho häc
sinh ph¸t biÓu díi nhiÒu h×nh
thøc kh¸c nhau.
Ho¹t ®éng 4 : ( Cñng cè vµ luyÖn kÜ n¬ng )
ChÖa bµi tËp 3 trang 8
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- ChÖa bµi tËp : - Cñng cè kiÕn thøc vÒ phÐp
a- 23 < 5 ⇒ 2 23 < 2.5 = 10 ®óng kÐo theo, t¬ng ®¬ng vµ phÐp
b- 23 < 5 ⇒ (−2 ) 23 < (−2 ).5 = − 10 sai nh©n chia hai vÕ cña bÊt
®¼ng thøc víi mét sè d¬ng,
c- π < 4 ⇔ π2 < 16 ®óng
sè ©m. PhÐp b×nh ph¬ng hai
d- - π < - 2 ⇔ π2 < 4 sai
vÕ cña mét bÊt ®¼ng thøc.
- Gi¶i thÝch ®îc trªn c¬ së c¸c - Cho häc sinh ph¸t biÓu
kiÕn thøc ®· häc ë cÊp THCS vµ thµnh lêi, díi nhiÒu d¹ng kh¸c
kiÕn thøc vÒ m.®Ò. nhau.
• Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi 5 trang 9.
• Bµi tËp thªm : H·y t×m mét mÖnh ®Ò d¹ng A ⇒ B vµ
mét mÖnh A ⇔ B ®ång thêi xÐt tÝnh ®óng, sai cña
nhÖng mÖnh ®Ò ®ã ?
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( NÕu cã ) :

6
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt 3
LuyÖn tËp
Ngµy d¹y: …………………………. Líp 10A3 - SÜ sè:
1- Môc tiªu :
a. Cñng cè c¸c kiÕn thøc vÒ mÖnh ®Ò.
b. LuyÖn kÜ n¬ng chøng minh mÖnh ®Ò d¹ng A ⇒ B .Chøng
minh b»ng ph¬ng ph¸p ph¶n chøng Cñng cè kiÕn thøc c¬
b¶n
c. TÝch cùc ph¸t biÓu, x©y dùng bµi
2- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa vµ mét sè ®Ò
to¸n
3- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Néi dung
vµ häc sinh
H§1: Kiîm tra bµi cò : Gäi - Gäi A = " x = 3 ", B = " x lµ
mét häc sinh lªn b¶ng chÖa sè vÇ tØ " th× bµi to¸n trë
bµi tËp 6 ( a ) trang 13. thµnh P = " A ⇒ B "
HS: Lªn b¶ng lµm bµi tËp: -Gi¶ sö P sai ⇒
GV: - Ph¸t vÊn : ph¸t biÓu bµi a
to¸n díi d¹ng mÖnh ®Ò : P = " 3 = b a, b ∈ N , ( a, b ) = 1 - Suy ra :
A ⇒ B "? 3b2 = a2 ⇒ a2  3 ⇒ a  3
- Nªu ph¬ng ph¸p chøng ⇒ a = 3k ⇒ 3b2 = 9k2 ⇒ b2 =
minh mÖnh ®Ò P b»ng Ph¶n 3k2 suy ra
chøng ? b2  3 ⇒ b  3 ⇒ a vµ b cã ¦C lµ
- Cñng cè ph¬ng ph¸p 3, mt !
chøng minh mÖnh ®Ò b»ng - MÖnh ®Ò P ®óng !
Ph¶n chøng.
- Uèn n¾n nhÖng sai sãt vÒ
tõ ngÖ, c¸ch biÓu ®¹t, c¸ch
dïng kÝ hiÖu .

• Bµi míi :
Cho bµi to¸n : Chøng minh ®Þnh lÝ : " Trong mÆt ph¼ng, nÕu hai
®êng th¼ng a vµ b song song víi nhau th× mäi ®êng th¼ng c
c¾t a ph¶i c¾t b ". H·y ph¸t biÓu bµi to¸n díi d¹ng mÖnh ®Ò : P
= " A⇒ B " vµ b»ng Ph¶n chøng, gi¶i bµi to¸n ®ã ?
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Néi dung
vµ häc sinh
H§ 2: ( LuyÖn kÜ n¬ng gi¶i Cho bµi to¸n : Chøng minh

7
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
to¸n) ®Þnh lÝ : " Trong mÆt ph¼ng,
nÕu hai ®êng th¼ng a vµ b
- Ph¸t vÊn : ph¸t biÓu bµi to¸n song song víi nhau th× mäi ®-
díi d¹ng mÖnh ®Ò : P = " A⇒ B êng th¼ng c c¾t a ph¶i c¾t b
"? ". H·y ph¸t biÓu bµi to¸n díi
- Nªu c¸c bíc chøng minh bµi d¹ng mÖnh ®Ò : P = " A⇒ B "
to¸n b»ng ph¶n chøng ? vµ b»ng Ph¶n chøng, gi¶i bµi
- §n tËp tiªn ®Ò ¥ - clit to¸n ®ã ?
- Uèn n¾n nhÖng sai sãt vÒ tõ - Gäi A = " Trong mÆt ph¼ng
ngÖ, c¸ch biÓu ®¹t, c¸ch dïng cã hai ®êng th¼ng a vµ b
kÝ hiÖu . song song vµ ®êng th¼ng c
c¾t ®êng th¼ng a ". B = " D-
êng th¼ng c c¾t ®êng th¼ng
b ", ta cã mÖnh ®Ò : P = " A⇒
B ".
- Gi¶ sö P sai tøc lµ B sai cßn A
®óng. Suy ra c c¾t b t¹i M vµ c
|| b ⇒ Qua M cã hai ®êng
th¼ng a, c cïng song song víi
b. Suy ra m©u thuÉn víi tiªn
®Ò ¥ - clit.
- VËy P ®îc chøng minh
Ho¹t ®éng 2 ( LuyÖn kÜ n¬ng gi¶i to¸n vµ cñng cè kiÕn thøc c¬
b¶n)
ChÖa bµi tËp 6 ( c ) trang 13:
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Häc sinh lµm bµi theo nhãm 3 - Cho häc sinh lËp thµnh hai
em. Cö mét ®¹i diÖn tr×nh bµy, nhãm ®Ó thi ®Êu víi nhau, theo
hai thµnh viªn cßn l¹i cã nhiÖm tiªu trÝ : lËp luËn ®óng, tr×nh
vô b¾ xung. bµy chÝnh x¸c vµ nhanh . Thêi
- C¸c häc sinh cßn l¹i theo dâi, gian thùc hiÖn trong 7'.
®¸nh gi¸.
Ho¹t ®éng 3 ( LuyÖn kÜ n¬ng gi¶i to¸n vµ cñng cè kiÕn thøc c¬
b¶n)
Chøng minh b»ng Ph¶n chøng ®Þnh lÝ :
" NÕu a, b lµ hai sè khÇng ©m th× a + b
≥ 2 ab
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Häc sinh lµm bµi theo nhãm 3 - Cho häc sinh lËp thµnh hai
em. Cö mét ®¹i diÖn tr×nh bµy, nhãm ®Ó thi ®Êu víi nhau, theo
hai thµnh viªn cßn l¹i cã nhiÖm tiªu trÝ : lËp luËn ®óng, tr×nh

8
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
vô b¾ xung. bµy chÝnh x¸c vµ nhanh . Thêi
- C¸c häc sinh cßn l¹i theo dâi, gian thùc hiÖn trong 7'.
®¸nh gi¸ vµ cho ®iÓm. - Cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n
• Bµi tËp vÒ nhµ :
Chøng minh c¸c bµi to¸n sau b»ng ph¬ng ph¸p ph¶n chøng :
1- NÕu a + b < 2 th× mét trong hai sè a, b ph¶i nhá h¬n 1.
2- Cho n lµ sè tù nhiªn. NÕu 5n + 4 lµ sè lë th× n lµ sè lë.
a + b + c > 0 (1)

3- Cho c¸c sè a, b, c tho¶ m·n ®iÒu kiÖn : ab + bc + ca > 0 ( 2 ) C
abc > 0 ( 3 )

høng minh r»ng : a > 0, b > 0, c > 0.
• Híng dÉn, dÆn dß :
Híng dÉn bµi 3 : Gi¶ sö a ≤ 0 , tõ ( 3 ) suy ra a ≠ 0 do ®ã a <
0, bc < 0. Tõ ( 2 ) suy ra a ( b + c ) = - bc > 0 ⇒ b + c < 0
⇒ a+b+c<0.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã ) :

TiÕt 4 §2 - TËp hîp


Ngµy so¹n :
Ngµy d¹y:
A- Môc tiªu : N¾m ®îc k/n tËp hîp,tËp rçng, tËp hîp con , tËp
hîp b»ng nhau vµ c¸ch x¸c ®Þnh TËp hîp .
B- Néi dung vµ møc ®é : TËp hîp, tËp rçng, tËp con, tËp b»ng
nhau. C¸ch x¸c ®Þnh tËphîp. ¸p dông vµo bµi tËp. Giíi thiÖu
c¸c kÝ hiÖu: ∈,∉, ⊂, ⊆ , ⊃ , ⊇
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa vµ biÓu b¶ng
minh häa.
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi ë nhµ
cña häc sinh
• Kiîm tra bµi cò :
- Gäi mét häc sinh chÖa bµi tËp 3 cho ë
tiÕt 5
• Bµi míi :
I- Kh¸i niÖm TËp hîp :
1- TËp hîp vµ phÇn tö :
Ho¹t ®éng 1 : ( §n tËp dÉn ®Õn kh¸i niÖm )
a- Nªu vÝ dô vÒ tËp hîp ®· häc trong ch¬ng tr×nh THCS
b- Dïng c¸c kÝ hiÖu ∈, ∉ ®Ó viÕt c¸c mÖnh ®Ò :

9
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
i- 3 lµ mét sè nguyªn.
ii- 2 khÇng ph¶i lµ sè hÖu tØ.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a- TËp hîp N c¸c sè tù nhiªn, ThuyÕt tr×nh : TËp hîp ( cßn
TËp hîp Z c¸c sè nguyªn, TËp gäi lµ tËp ) lµ mét kh¸i niÖm
hîp Q c¸c sè hÖu tØ... c¬ b¶n cña To¸n häc.
b- i/ 3 ∈ Z ii/ 2 ∉ - C¸c kÝ hiÖu a ∈ A, a ∉ A.
Q
2- C¸ch x¸c ®Þnh tËp hîp :
Ho¹t ®éng 2 : ( NhËn thøc kh¸i niÖm )
LiÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp A c¸c íc nguyªn d¬ng cña 36 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
A = { 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12. 18, ThuyÕt tr×nh : C¸ch x¸c ®Þnh
36 } tËp hîp b»ng ph¬ng ph¸p liÖt
kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp.
§Æt vÊn ®Ò : Trong trêng hîp
sè lîng c¸c phÇn tö cña tËp
hîp vÇ h¹n hoÆc ngay c¶ khi
hÖu h¹n nhng víi sè lîng lín
th× x¸c ®Þnh tËp hîp b»ng
c¸ch nµo ?
Ho¹t ®éng 3 : ( NhËn thøc kh¸i niÖm )
Nªu c¸ch x¸c ®Þnh tËp B c¸c sè thùc lµ nghiÖm cña ph¬ng
tr×nh x + y = 0 ? TËp C lµ tËp c¸c nghiÖm cña ph¬ng tr×nh 2x2
-5x + 3 = 0 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
B={x∈R/x+y=0} - ThuyÕt tr×nh : C¸ch x¸c ®Þnh
C = { x ∈ R / 2x - 5x + 3 = tËp hîp b»ng ph¬ng ph¸p mÇ
2

0} t¶ tÝnh chÊt ®Æc trng cña tËp


hîp.
- Cñng cè hai c¸ch x¸c ®Þnh
tËp hîp.
3- TËp hîp rçng :
Ho¹t ®éng 4 : ( NhËn thøc kh¸i niÖm )
H·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp hîp a = { x ∈ R / x2 +x + 1 = 0
}?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
A = { KhÇng cã phÇn tö nµo } - ThuyÕt tr×nh : Kh¸i niÖm tËp
⇒ rçng , kÝ hiÖu ∅. A ≠ ∅ ⇔ ∃ x

10
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
A=∅ :x∈A
II- TËp hîp con :
Ho¹t ®éng 5 : ( NhËn thøc kh¸i niÖm )
Cho A lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh 2x2 - 5x + 3 = 0.
B lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh ( 2x2 - 5x + 3 )( x2 -
4 ) = 0. Cã nhËn xÐt g× vÒ phÇn tö cña c¸c tËp hîp ®ã ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- LiÖt kª c¸c tËp hîp A = { 1, - ThuyÕt tr×nh : Kh¸i niÖm tËp
3 con, kÝ hiÖu A ⊂ B, A ⊄ c¸c
}
2 biÓu ®åvµ c¸c tÝnh chÊt : a / A
3 ⊂ A , b / A ⊂ B vµ B ⊂ C th×
B = {1, , - 2, 2 }
2 A ⊂ C . Qui íc : ∅ ⊂ A víi mäi
- NhËn xÐt : A ⊂ B tËp A.
-N⊂Z⊂Q⊂R - Cñng cè kh¸i niÖm tËp con :
H·y nªu quan hÖ bao hµm giÖa
c¸c tËp R, Q, Z, N
- C¸ch chøng minh A ⊂ B :
A ⊂ B ⇔ (x ∈ A ⇒x ∈
B)
III- TËp hîp b»ng nhau :
Ho¹t ®éng 6 : ( Cñng cè vµ nhËn thøc kh¸i niÖm )
Cho hai tËp hîp : A = { n ∈ N / n lµ béi cña 4 vµ 6 }, B = { n ∈
N / n lµ béi cña 12 }
H·y kiÓm tra c¸c kÕt luËn : a/ A⊂B ; b/ B⊂A ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a/ n ∈ A ⇒ n lµ béi cña 4 cña 6 - ThuyÕt tr×nh : Kh¸i niÖm tËp
⇒ n lµ béi cña 2 cña 3 cña 4 hîp b»ng nhau. KÝ hiÖu A = B.
nªn n lµ béi cña 4 vµ 3 ⇒ n lµ - C¸ch chøng minh hai tËp hîp
b»ng nhau :
béi cña 12 ⇒ n ∈ B
A=B⇔(x∈A ⇔x∈B)
b/ n ∈ B ⇒ n lµ béi cña 2, cña
3, cña 4 nªn n lµ béi cña 4,
cña 6 ⇒ n ∈ A
- KÕt luËn : A ⊂ B vµ B ⊂ A .
Ho¹t ®éng 7 : ( LuyÖn tËp cñng cè )
Cho häc sinh thùc hiÖn bµi tËp 1 trang 16 ( SGK )
• Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi t©p 2, 3, 4, 5 trang 16 ( SGK )
• DÆn dß : §äc hiÓu kÜ c¸c kh¸i niÖm tËp hîp, tËp con , tËp
b»ng nhauvµ lµm bµi tËp.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

11
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TuÇn 3 :
§¹I Sè
TiÕt 5 §3- C¸c phÐp to¸n trªn tËp
hîp
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸c phÐp to¸n: Hîp, giao , hiÖu vµ
phÇn bï. Bíc ®Çu vËn dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : KhÇng ®Ò cËp tÝch §Ò c¸c . Giíi
thiÖu c¸c kÝ hiÖu : ,,C E A . Chän bµi tËp ë trang 18 - 19
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß :
- S¸ch gi¸o khoa
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra vÒ
nhµ
• Néi dung bµi míi :
I- Giao cña hai tËp hîp :
Ho¹t ®éng 1 : ( §n tËp vµ dÉn ®Õn kh¸i niÖm )
Cho hai tËp hîp A = { x ∈ N / x lµ íc cña 12 }, B = { x ∈ N / x
lµ íc cña 18 } vµ gäi C lµ tËp c¸c íc chung cña 12 vµ 18. H·y :
a- LiÖt kª c¸c phÇn tö cña A vµ cña B
b- LiÖt kª c¸c phÇn tö cña C
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a- A = { 1, 2, 3, 4, 6, 12 } - ThuyÕt tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ
B = { 1, 2, 3, 6, 9, 18 } hai tËp A vµ B ®· cho, thiÕt lËp
b- NhÆt ra c¸c phÇn tö chung tËp míi C gåm c¸c phÇn tö
cña A vµ B ta cã : C = { 1, 2, chung cña hai tËp ®· cho. C lµ
3, 6 } tËp giao cña hai tËp A vµ B.
- TËp C = A ∩ B ( BiÓu diÔn s¬
®å Ven )
1-Kh¸i niÖm tËp giao :
A ∩ B = { x / x ∈ A vµ x ∈ B }
2- Chøng minh x lµ phÇn tö chung cña hai tËp A vµ B :
x ∈ A
x∈ A ∩ B ⇔ 
x ∈ B
II- Hîp cña hai tËp hîp :
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )

12
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Cho A lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh : x2 - 3x + 2 =
0 vµ B lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh : x2 - 4x + 3 =
0. Gäi C lµ tËp c¸c sè thùc tho¶ m·n Ýt nhÊt mét trong hai ph¬ng
tr×nh trªn. H·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña C ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- LiÖt kª c¸c phÇn tö cña hai - ThuyÕt tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ
tËp : hai tËp A vµ B ®· cho, thiÕt lËp
A = { 1, 2 }vµ B = { 1, 3 } tËp míi C gåm c¸c phÇn tö
- Tõ ®ã suy ra c¸c phÇn tö thuéc A hoÆc thuéc B ( mçi
cña tËp C lµ : phÇn tö chØ kÓ mét lÇn ). Hîp
C = { 1, 2, 3 } cña hai tËp A vµ B lµ tËp C. C
=A∪B
1- Hîp cña hai tËp hîp :
A ∪ B = { x / x ∈ A hoÆc x ∈ B }
2- Chøng minh x thuéc tËp A ∪ B :
x ∈ A
x∈A∪B ⇔ 
x ∈ B
III- HiÖu vµ phÇn bï :
Ho¹t ®«ng 3 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho A lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh x2 - 3x + 2 = 0 ,
B lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh x2 - 4x + 3 = 0 . Gäi
C lµ tËp c¸c nghiÖm thùc cña ph¬ng tr×nh
x 2 − 3x + 2
=0
x 2 − 4x + 3
H·y liÖt kª c¸c phÇn tö cña tËp C ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- LiÖt kª c¸c phÇn tö cña : - ThuyÕt tr×nh + ph¸t vÊn : Tõ
A = { 1, 2 }, B = hai tËp A vµ B ®· cho, thiÕt lËp
{ 1, 3 }. tËp míi C gåm c¸c phÇn tö
- x ∈ C ⇔ x ∉ B vµ x ∈ A suy thuéc A nhng khÇng thuéc B.
ra : TËp C ®îc gäi lµ tËp hiÖu.
C={2} - KÝ hiÖu : C = A \ B.
- Nãi riªng :
NÕu B ⊂ A th× tËp C ®îc gäi lµ
phÇn bï cña B trong A vµ kÝ
hiÖu : CAB
1- TËp hîp HiÖu :
A \ B = { x / x ∈ A vµ x ∉ B }
CAB = { x / x ∈ A vµ x ∉ B , B ⊂ A }
2- Chøng minh x ∈ A \ B :

13
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x ∈ A
x∈A\B⇔ 
x ∉ B
• Bµi tËp vÒ nhµ :
Bµi tËp 3, 4, 5, 6 trang 19 ( SGK )
• Híng dÉn dÆn dß :
§äc l¹i ®Ó hiÓu vµ thuéc lÝ thuyÕt vÒ tËp hîp Hîp, Giao, HiÖu
vµ PhÇn bï.
Híng dÉn bµi tËp 4 ( Ph¬ng ph¸p dïng biÓu ®å Ven )
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã ) :

TiÕt 6 §4- TËp hîp sè


Ngµy soan :
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸c tËp sè vµ c¸c tËp con thêng dïng
cña tËp R. ¸p dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : HiÓu vµ dïng ®îc c¸c kÝ hiÖu . BiÕt
biÓu diÔn trªn trôc sè . Giíi thiÖu c¸c kÝ hiÖu ± ∞ , nöa kho¶ng ,
nöa ®o¹n, kho¶ng, ®o¹n,R+, R- , R*, R+*, R-*. Bµi tËp chän ë trang
22 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : - S¸ch gi¸o khoa vµ bµi tËp chuÈn
bÞ cña häc sinh.
- Mét sè ®Ò bµi tËp vÒ c¸c phÐp
to¸n tËp hîp sè.
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t vµ Çn tËp kh¸i niÖm )
H·y nªu c¸c tËp sè ®· biÕt vµ quan hÖ bao hµm cña chóng ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- TËp c¸c sè tù nhiªn : N, tËp - ThuyÕt tr×nh vÒ c¸c tËp sè ®·
c¸c sè nguyªn Z, tËp c¸c sè a
hÖu tØ Q, tËp c¸c sè vÇ tØ I, häc, vÒ tËp sè hÖu tØ : ( a,b
b
tËp sè thùc R a c
- N ⊂ Z ⊂ Q ⊂ R, I ⊂ R ∈Z,b≠0, = ⇔
b d
- Z = N ∪ Z-, R = Q ∪ I ad = bc )

14
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- PhÐp to¸n trªn tËp sè ®·
häc ?
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
T×m tËp nghiÖm cña hÖ bÊt ph¬ng tr×nh sau :
x + 1 > 0

x − 1 < 0
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
x > − 1 - Híng dÉn gi¶i hÖ , c¸ch lÊy
- HÖ ®· cho ⇔  ⇔ -1 < tËp nghiÖm cña hÖ.
x < 1
- §Æt vÊn ®Ò : H·y biÓu diÔn tËp
x<1
nghiÖm t×m ®îc trªn trôc sè ?
- Ph¸t biÓu c¸ch t×m nghiÖm
Cã thÓ viÕt tËp nghiÖm díi d¹ng
cña hÖ
kh¸c ®îc khÇng ?
- ThuyÕt tr×nh c¸c tËp sè lµ tËp
con cña tËp sè thùc thêng gÆp.
C¸c tËp con thêng gÆp cña tËp sè thùc :
a b
(a;b)={x∈R/a<x<b}
//////////////( )///////////////////////////////////////////////// x
( a ; +∞ ) = { x ∈ R / a < x }
(-∞;a)={x∈R/x<a} a b
[a;b] ={x∈R/a≤x≤b} ////////////////[ ]
/////////////////////////////////////////////// x
[a;b) = {x∈R/a≤x<b}
(a;b] = {x∈R/a<x≤b}
[ a ; +∞ ) = { x ∈ R / a ≤ x }
( - ∞ ; a] = { x ∈ R / x ≤ a }, C¸c tËp R+, R-, R*, R*+, R*- ...
Ho¹t ®éng 3 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
Bµi tËp 1 trang 22 ( SGK ) : X¸c ®Þnh c¸c tËp hîp sau vµ biÓu
diÔn chóng trªn trôc sè :
a- [- 3 ; 1) ∪ ( 0 ; 4 ] b- ( 0 ; 2 ] ∪ [- 1 ;
1]
4
c- (- 2 ; 15 ) ∪ ( 3 ; +∞ ) d- ( -1 ; ) ∪ [- 1 ;
3
2)
e- (-∞ ; 1 ) ∪ (- 2 ; +∞ ) . Còng c©u hái nh trªn nhng thay kÝ hiÖu
∪ bëi kÝ hiÖu ∩ ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a- [- 3 ; 4 ], b- [ -1 ; 2 ], c - (- 2 ; - Cñng cè c¸c phÐp to¸n trªn

15
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
+∞ ) tËp hîp.
d- [- 1 ; 2 ], e- (-∞ ; +∞ ) - Híng dÉn häc sinh biÓu diÔn
Thay kÝ hiÖu ∪ bëi ∩ ta cã : c¸c tËp sè trªn trôc sè vµ c¸ch
a- ( 0 ; 1 ), b- ( 0 ; - 1 ], c- ( 3 ; dïng trôc sè ®Ó lÊy hîp, giao
15 ) c¸c tËp sè
4 - §Æt vÊn ®Ò ®Ó häc sinh gi¶i
d- ( - 1 ; ), e- ( - 2 ; 1 ) quyÕt : thay kÝ hiÖu " ∪ " bëi kÝ
3
hiÖu " \ " ?
• Bµi tËp vÒ nhµ : 2, 3 trang 22 ( SGK )
• Híng dÉn, dÆn dß : Tr×nh bµy, vÏ cÈn thËn, tr¸nh biÓu diÔn
Èu.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã ) :

TuÇn 4 :
§¹I Sè
TiÕt 7 §5- Sè gÇn ®óng. Sai sè
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc K/n sè gÇn ®óng, sai sè tuyÖt ®èi , sai
sè t¬ng ®èi . Bíc ®Çu vËn dông ®îc vµo bµi tËp
B- Néi dung vµ møc ®é : Tr×nh bµy sè gÇn ®óng trong trêng
hîp sè thËp ph©n . Bµi tËp chän ë trang 26 ( SGK) .
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
I- Sè gÇn ®óng :
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm - Gäi 2 häc sinh lªn b¶ng
thùc hiÖn)
TÝnh diÖn tÝch h×nh trßn b¸n kÝnh r = 2 cm ( lÊy π ≈ 3,1, π ≈
3,14 ) ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
Häc sinh dïng m¸y tÝnh ®Ó - Híng dÉn häc sinh sö dông
tÝnh to¸n : m¸y tÝnh ®Ó tÝnh to¸n

16
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Häc sinh 1 : S = 3,1. 4 = 12,4 ( - Ph¸t vÊn :KÕt qu¶ cña ai chÝnh
cm2 ) x¸c h¬n?
Häc sinh 2 : S = 3,14. 4 = Gi¶i thÝch ?
12,56 ( cm2 ) - ThuyÕt tr×nh vÒ sè gÇn ®óng.
( trong ®o ®¹c, tÝnh to¸n ta
thêng chØ nhËn ®îc sè gÇn
®óng )
II- Sai sè tuyÖt ®èi :
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
X¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ai chÝnh x¸c h¬n ? (π ≈
3,1415926535897932384626433832795 )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
3,1 < 3,14 < π⇒ 3,1. 4 < - Híng dÉn häc sinh thùc
3,14. 4 <π.4 hiÖn phÐp so s¸nh víi gi¸
Hay 12,4 < 12,56 < 4π= S hay trÞ ®óng S = 4π
: - ThuyÕt tr×nh vÒ kh¸i niÖm sai
sè tuyÖt ®èi ∆a = | a - a |
| S - 12,56 | < | S - 12,4 |.Suy
ra kÕt qu¶ cña häc sinh thø hai
chÝnh x¸c h¬n .
Ho¹t ®éng 3 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
H·y íc lîng sai sè tuyÖt ®èi cña c¸c kÕt qu¶ trªn ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
3,1 < 3,14 < π < 3,15 suy ra - Híng dÉn häc sinh íc lîng sai
: sè.
12,4 < 12,56 < S < 12,6 suy ra - Dùa vµo kÕt qu¶ thu ®îc ®Ó
: kÕt luËn vÒ ®é chÝnh x¸c
| S - 12,56 | < | 12,6 - 12,56 | - ThuyÕt tr×nh vÌ kh¸i niÖm cËn
= 0, 04 trªn
| S - 12,4 | < | 12,6 - 12,4 | =
0,2
III- Sai sè t¬ng ®èi :
VÝ dô : ( SGK )
Gi¸o viªn thuyÕt tr×nh vÝ dô trang 25 . nªu kh¸i niÖm vÒ sai sè t-
¬ng ®èi .
§Þnh nghÜa vÒ sai sè t¬ng ®èi : ( SGK )

∆a |a −a|
CÇng thøc : δa = =
|a| |a|
Ho¹t ®éng 4 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )

17
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Cho häc sinh ph©n nhãm, sö dông m¸y tÝnh bá tói , lµm bµi tËp
sè 1 ( SGK )
• Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi 2, 3, 4 Trang 26 ( SGK )
• Híng dÉn : Bµi 4
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( NÕu cã )

TiÕt 8 ¤n tËp
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu :
ThÇng qua bµi tËp ®Ó luyÖn kÜ n¬ng gi¶i to¸n vµ cñng cè kiÕn
thøc c¬ b¶n cña ch¬ng
B- Néi dung vµ møc ®é :
MÖnh ®Ò ( kÐo theo, c/m ph¶n chøng ). C¸c phÐp to¸n trªn tËp
hîp( Hîp , giao , hiÖu,tËp hîp sè ). Sè gÇn ®óng ( sai sè , c¸c
phÐp to¸n, sö dông m¸y tÝnh ) Bµi tËp chän ë trang 29 -30 - 31
( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o
viªn
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
Ho¹t ®éng 1 : ( ChÖa bµi tËp )
ChÖa bµi tËp 15 trang 31 ( Sgk )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
a- Gäi a vµ b lÇn lît lµ sè - §n tËp vÒ ph¬ng ph¸p chøng
hÖu tØ, vÇ tØ. ta chøng minh minh b»ng ph¶n chøng.
a + b = c lµ mét sè vÇ tØ. - Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn
ThËt vËy, gi¶ sö ngîc l¹i c bµi tËp.
khÇng ph¶i lµ sè vÇ tØ ⇒ a Uèn n¾n vÒ tõ ngÖ, c¸ch biÓu
= c - b lµ mét sè vÇ tØ ⇒ ®¹t, c¸ch tr×nh bµy bµi gi¶i.
m©u thuÉn víi gi¶ thiÕt a lµ - C©u hái thªm : Dïng ph¬ng
sè hÖu tØ. ph¸p chøng minh ph¶n chøng,
b- Gi¶ sö tø gi¸c ABCD lµ mét chøng minh r»ng : Víi mäi sè
tø gi¸c cã 4 gãc ®Òu nhän . thùc a,2 b, c,2d ta 2luÇn 2cã : (2 ac
Khi ®ã A < 900 + bd ) ≤ ( a + b ) ( c + d )
B < 900, C < 900, D < 900 suy Híng dÉn :
ra : Gi¶ sö ( ac + bd )2 > ( a2 + b2 )
( c2 + d 2 )

18
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
A + B + C + D < 3600 . MÆt dïng biÕn ®¾i t¬ng ®¬ng ®Ó
kh¸c : dÉn ®Õn m©u thuÉn.
0
A + B + C + D = 360 . §ã lµ
mét ®iÒu m©u thuÉn. ⇒
§iÒu ph¶i chøng minh.
Ho¹t ®éng 2 : ( ChÖa bµi tËp )
ChÖa bµi tËp 19 trang 31 ( Sgk )
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
a- A ∪ B = A ⇒ B ⊂ A - §n tËp c¸ch chøng minh
b- A ∩ B = A ⇒ A ⊂ B quan hÖ bao hµm c¸c tËp
hîp
c- A \ B = A ⇒A ∩ B = ∅ - Gäi häc sinh lªn b¶ng , híng
d- A \ B = B \ A ⇒ A= B dÉn thùc bµi tËp
Ho¹t ®éng 3 : ( ChÖa bµi tËp ) ChÖa bµi tËp 19 trang 31
( Sgk )
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
∆ - §n tËp c¸c phÐp to¸n vÒ sè
Theo cÇng thøc : δ a = a suy
a gÇn ®óng.
ra : Sai sè tuyÖt ®èi, sai sè t¬ng
∆a 1000 ®èi cña sè gÇn ®óng.
a = δ = 5. = 1667
a 3

Ho¹t ®éng 4 ( Thùc hµnh tÝnh to¸n trªn m¸y tÝnh bá tói )
Híng dÉn häc sinh sö dông m¸y tÝnh bá tói gi¶i bµi tËp 21
trang 32 ( S gk )
a- 3 ^ 7 × 14 =
Ên liªn tiÕp phÝm MODE cho ®Õn khi mµn h×nh hiÖn ra

Fix Sci Norm


1 2 3
Ên 1 ®Ó chän chÕ ®é hiÓn thÞ thÇng thêng, Ên 4 ®Ó lÊy 4 chÖ
sè ë phÇn thËp ph©n
KÕt qu¶ 8183, 0047
• Bµi tËp vÒ nhµ : lµm bµi tËp phÇn Çn ch¬ng trang
31, 32 ( Sgk )
• DÆn dß Çn tËp ch¬ng ®Ó chuÈn bÞ KiÓm tra viÕt
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( NÕu cã )

Ch¬ng2 : Hµm sè bËc nhæt vµ bËc hai

19
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
I- Môc tiªu : H×nh thµnh vµ chÝnh x¸c hãa c¸c kh¸i niÖm c¬
b¶n nh¬ hµm sè, tËp x¸c ®Þnh, ®å thÞ, hµm ®ång biÕn, nghÞch
biÕn, hµm ch½n, hµm lë. ¸p dông ®îc c¸c kiÕn thøc ®ã vµo viÖc
kh¶o s¸t c¸c hµm bËc nhÊt, hµm bËc hai .
II- Néi dung : Kh¸i niÖm hµm sè, tËp x¸c ®Þnh cña hµm sè,
hµm ®ång biÕn, nghÞch biÕn, hµm sè ch½n, hµm sè lë, ®å thÞ cña
hµm sè. Giíi thiÖu mét ph¬ng ph¸p nghiªn cøu hµm sè lµ kh¶o
s¸t sù biÕn thiªn vµ vÏ ®å thÞ cña hµm sè. ¸p dông vµo viÖc
nghiªn cøu hµm sè bËc nhÊt, hµm sè bËc hai. phÐp tÞnh tiÕn ®îc
giíi thiÖu mét c¸ch trùc quan.
III- Bµi gi¶ng :
TiÕt 9-10 §1 - Hµm sè
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc k/n hµm sè , c¸ch cho hµm sè . ¸p
dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : k/n vµ ®Þnh nghÜa hµm sè . Ba
c¸ch cho hµm sè . Bµi tËp chän ë trang 48 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa, c¸c biîu
b¶ng minh häa, m¸y tÝnh bá tói .
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
I- Kh¸i niÖm hµm sè :
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- NhËn xÐt vµ nhËn biÕt ®îc - Giíi thiÖu vÝ dô cña s¸ch gi¸o
c¸c tËp gi¸ trÞ cña x, y cho khoa thÇng qua b¶ng ®· chuÈn
trong b¶ng. bÞ s½n.
- Víi mçi gi¸ trÞ x ∈ D = { 1, 2, - Ph¸t vÊn : T×m tËp c¸c gi¸ trÞ
... , 12 } cã mét gi¸ trÞ duy cña x, cña y, cã nhËn xÐt g× vÒ
nhÊt y ∈ R c¸c gi¸ trÞ cña y ?
- DÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm hµm
sè : Nªu ®Þnh nghÜa hµm sè
cña s¸ch gi¸o khoa.
Ho¹t ®éng 2 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
H·y nªu mét vÝ dô thùc tÕ vÒ hµm sè ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn

20
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- Cho hµm sè díi d¹ng b¶ng - NhËn xÐt c¸c vÝ dô mµ häc
hoÆc díi d¹ng cÇng thøc ®· gÆp sinh ®a ra
trong vËt lý - Ph¸t vÊn : §Ó cho hµm sè, cã
- Nªu ®îc tËp x¸c ®Þnh, tËp nhÖng c¸ch nµo ?
gi¸ trÞ cña hµm sè mµ m×nh - ThuyÕt tr×nh c¸c c¸ch cho
®a ra hµm sè.
II- C¸ch cho hµm sè :
1- Hµm sè cho b»ng b¶ng :
Ho¹t ®éng 3 :
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- T×m tËp x¸c ®Þnh cña hµm - Giíi thiÖu c¸ch cho hµm sè
- Ph©n biÖt ®îc b¶ng biÓu b»ng b¶ng.
diÔn hµm - Cho häc sinh t×m tËp x¸c
®Þnh cña hµm
2- Hµm sè cho b»ng biîu ®å :
( Cho häc sinh nghiªn cøu vÝ dô cña s¸ch gi¸o
khoa , gi¸o viªn thuyÕt tr×nh ph¸t vÊn vÒ tËp x¸c ®Þnh, tËp gi¸
trÞ cña hµm sè )
3- Hµm sè cho b»ng c«ng thøc :
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
H·y kÓ c¸c hµm sè ®· häc ë trung häc c¬ së ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Nªu c¸c hµm sè : y = f ( x ) = - ThuyÕt tr×nh c¸ch cho hµm sè
ax + b b»ng cÇng thøc.
y = g( x ) = - ThuyÕt tr×nh vÒ tËp x¸c ®Þnh
2
ax cña hµm sè trong trêng hîp
hµm cho b»ng cÇng thøc
Ho¹t ®éng 5 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
T×m tËp x¸c ®Þnh cña c¸c hµm sè sau :
a- y = 1 − x
2x + 2
b- y =
2 x − 3x + 1
2

3x 2 x ≥ 2
c- y= 
1 − x x < 2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- a / x ph¶i tho¶ m·n : 1 − x ≥ 0 - Híng dÉn häc sinh t×m tËp
cho x ≤ 1 x¸c ®Þnh cña hµm sè .
nªn tËp x¸c ®Þnh lµ ( - ∞ ; 1 ] - §n tËp c¸ch t×m giao c¸c tËp
- b / x ph¶i tho¶ m·n : 2x - 3x sè thùc
2

+ 1 ≠ 0 cho

21
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
1
x≠1;x≠ nªn tËp x¸c ®Þnh
2
l R \ { 1, 2 }
- c / TËp x¸c ®Þnh lµ tËp R
• Bµi tËp vÒ nhµ : 1, 2 trang 48 trang 48 ( sgk )
• DÆn dß : Xem l¹i lý thuyÕt vÒ hµm sè ( §Þnh nghÜa, kÝ hiÖu
hµm sè .. )
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 10 Hµm sè ( TiÕp theo )


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc k/n ®å thÞ , chiÒu biÕn thiªn cña hµm
sè . VËn dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : §å thÞ , chiÒu biÕn thiªn cña hµm sè
. Nh¾c l¹i mÆt ph¼ng to¹ ®é ( ®¬n vÞ trªn hai trôc to¹ ®é ph¶i
b»ng nhau ) .
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa, c¸c biîu
b¶ng minh häa, m¸y tÝnh bá tói .
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
III - §å thÞ cña hµm sè :
Ho¹t ®éng 1 ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho hµm sè :
x -1 0 1 1 3 2 3
2 2
y= 3 2 -1 2 4 0 1
f(x)
a- T×m tËp x¸c ®Þnh D Vµ tËp gi¸ trÞ F cña hµm sè ?
b- BiÓu diÔn c¸c cÆp sè ( x ; f ( x ) ) trªn mét mÆt ph¼ng to¹
®é ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- T×m tËp x¸c ®Þnh D = { -1, - Híng dÉn häc sinh t×m tËp
1 3 x¸c ®Þnh D, tËp gi¸ trÞ F
0, , 1, , 2, 3 }, tËp gi¸ trÞ
2 2 trong trêng hîp hµm sè cho
F ={ 3, 2, -1, 2, 4, 0, b»ng b¶ng.
1}

22
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- Dùng c¸c cÆp sè ( -1; 3 ) ; - T×m c¸c cÆp sè ( x ; f ( x ) ) t-
( 0; 2 ) ; ¬ng øng ?
1 3 - Nªu ®Þnh nghÜa ®å thÞ cña
( ; -1 ), ( 1; 2 ), ( ; 4 ), ( 2; 0
2 2 hµm sè : §å thÞ cña hµm sè f :
),( 3; 1 ) D → R lµ tËp hîp tÊt c¶ c¸c
lªn mÆt ph¼ng to¹ ®é Oxy ®iÓm M ( x ; f ( x ) ) trªn mÆt
ph¼ng täa ®é víi mäi x∈ D
- §Æt vÊn ®Ò : khi tËp x¸c
®Þnh D cña hµm sè f ( x ) lµ
mét kho¶ng ta khÇng thÓ x¸c
®Þnh ®îc tÊt c¶ c¸c ®iÓm M
( x; y ).
§Ó vÏ ®îc ®å thÞ cña hµm sè
ta lµm nh thÕ nµo ?
Chó ý : C¸ch vÏ ®å thÞ cña hµm sè mét c¸ch gÇn ®óng khi
biÕt d¹ng ®å thÞ cña nã
( gi¸o viªn thuyÕt tr×nh theo s¸ch giÊo
khoa )
Ho¹t ®éng 2 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
VÏ ®å thÞ cña hµm sè y = f ( x ) = 2x + 4 , y = g ( x ) = x2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- VÏ ®å thÞ b»ng c¸ch dùng - Nªu ®å thÞ cña c¸c hµm sè
c¸c ®iÓm ®Æc biÖt ®· cho lµ c¸ch vÏ gÇn ®óng.
C¸ch vÏ ®ã h×nh thµnh do ®·
biÕt d¹ng ®å thÞ cña hµm sè
IV- Sù biÕn thiªn cña hµm sè :
Ho¹t ®éng 3 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
NhËn xÐt vÒ d¸ng ®iÖu cña c¸c ®å thÞ vÏ ®îc trong ho¹t
®éng 2 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- NhËn xÐt vÒ d¸ng ®iÖu " ®i - Dïng b¶ng ®· vÏ s½n hai ®å
lªn " , "®i xuèng" cña c¸c ®å thÞ ë ho¹t ®éng 2 ( GiÊy kh¾ to
thÞ øng víi c¸c kho¶ng x t¬ng ) cho häc sinh nhËn xÐt vÒ
øng d¸ng ®iÖu cña ®å thÞ
- Víi x1 < x2 so s¸nh ®îc - DÉn d¾t ®Õn kh¸i niÖm
f ( x1 ) víi f ( x2 ) ®ång biÕn, nghÞch biÕn cña
hµm sè.
1- §Þnh nghÜa :
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn

23
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- Dïng ®Þnh nghÜa chøng §Æt vÊn ®Ò : Nªu ®Þnh nghÜa
minh c¸c nhËn ®Þnh ë ho¹t vÒ sù ®ång biÕn, nghÞch biÕn
®éng 3 cña hµm sè ?
- Chøng minh : y = f ( x ) ®ång - Nªu ®Þnh nghÜa cña s¸ch
biÕn gi¸o khoa :
( t¬ng ) trªn ( a ; b ) y = f ( x ) ®ång biÕn ( t¬ng )
⇔ ∀ x1, x2 ∈ ( a ; b ) : x1 ≠ x2 ta trªn ( a ; b )
luÇn cã ⇔ ∀ x1, x2 ∈ ( a ; b ) : x1 < x2 ta
f ( x 2 ) − f ( x1 ) luÇn cã :
k= > 0
x 2 − x1 f ( x1) < f (x2)
y = f ( x ) nghÞc biÕn ( gi¶m ) y = f (x) nghÞch biÕn (gi¶m)
trªn ( a;b ) trªn ( a ; b ) ⇔ ∀ x1, x2 ∈ ( a ;
⇔ ∀ x1, x2 ∈ ( a ; b ) : x1 ≠ x2 ta b ) : x1 < x2 ta luÇn cã : f ( x1)
luÇn cã > f (x2)
f ( x 2 ) − f ( x1 )
k= < 0
x 2 − x1
Ho¹t ®éng 5 ( Cñng cè kh¸i niÖm )
Kh¶o s¸t vÏ ®å thÞ cña hµm sè : y = f ( x ) = x2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Thùc hiÖn bµi to¸n theo 3 b- - Híng dÉn häc sinh gi¶i bµi
íc : to¸n kh¶o s¸t vÏ ®å thÞ cña
T×m tËp x¸c ®Þnh, ChiÒu biÕn hµm sè theo 3 bíc :
thiªn ( Cã lËp b¶ng biÕn thiªn ), a- T×m tËp x¸c ®Þnh
VÏ gÇn ®óng ®å thÞ cña b- T×m chiÒu biÕn thiªn ( Cã lËp
hµm sè nhê biÕt d¹ng, biÕt tÝnh b¶ng biÕn thiªn )
chÊt cña nã. c- VÏ ®å thÞ gÇn ®óng b»ng
c¸ch dùng mét sè ®iÓm ®Æc
biÖt nhê biÕt d¹ng cña ®å thÞ
• Bµi tËp vÒ nhµ : 4, 5 trang 48 trang 48 ( sgk )
• DÆn dß : Xem l¹i lý thuyÕt vÒ hµm sè ( C¸ch vÏ ®å thÞ , t×m
chiÒu biÕn thiªn )
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 11 : §2 - Hµm sè bËc nhæt


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : Kh¶o s¸t ®îc hµm bËc nhÊt, n¾m ®îc ®Þnh lÝ .
¸p dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : Kh¶o s¸t d¹ng y= ax + b, hµm sè
h»ng y = b . Bµi tËp chän ë trang 52
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng
dÉn, biÓu b¶ng cã vÏ ®å thÞ

24
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
I- Kh¶o s¸t hµm sè bËc nhæt y = ax + b ( a ≠ 0 )
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
XÐt chiÒu biÕn thiªn cña c¸c hµm sè sau : y = f( x ) = 3x + 2 vµ y
= g( x ) = -3x + 2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Nªu tËp x¸c ®Þnh cña hµm - Híng dÉn , ®Þnh híng xÐt
sè. chiÒu biÕn thiªn cña c¸c hµm
- LÊy x1, x2 ∈ R / x1 ≠ x2 xÐt c¸c sè ®· cho b»ng c¸ch dïng hÖ
tØ sè biÕn thiªn : k1 = sè biÕn thiªn.
f ( x 2 ) − f ( x1 ) - Gäi hai häc sinh lªn b¶ng thùc
x 2 − x1 hiÖn.
g ( x 2 ) − g ( x1 ) - Híng dÉn xÐt chiÒu biÕn thiªn
k2 = cña hµm sè trong trêng hîp
x 2 − x1
- KÕt luËn ®îc f( x ) lµ hµm t¾ng qu¸t y = ax + b
®ång biÕn, cßn g( x ) lµ hµm - §a ra kÕt luËn ( §Þnh lý ) vÒ
nghÞch biÕn. chiÒu biÕn thiªn cña hµm y = ax
+ b.
- §a ra s¬ ®å kh¶o s¸t hµm sè :
t×m tËp x¸c ®Þnh, chiÒu biÕn
thiªn, vÏ ®å thÞ.
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Kh¶o s¸t hµm sè y = f( x ) = ax + b ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Kh¶o s¸t hµm theo 3 bíc : - Híng dÉn ®Þnh híng häc sinh
T×m tËp x¸c ®Þnh, t×m chiÒu tiÕn hµnh kh¶o s¸t theo 3 bíc :
biÕn thiªn b»ng c¸ch sö dông a) T×m tËp x¸c ®Þnh . b) T×m
®Þnh lÝ, lËp ®îc b¶ng biÕn chiÒu biÕn thiªn ( cã lËp b¶ng
thiªn. vÏ ®å thÞ. NhËn biÕt biÕn thiªn ). c) VÏ ®å thÞ.
®îc : - Dïng biÓu b¶ng vÏ s½n tr×nh
+) a > 0, khi x → +∞ th× y → bµy vÒ b¶ng biÕn thiªn, ®å thÞ.
+∞ vµ khi x → -∞ th× y → -∞ . - C¸ch vÏ ®å thÞ lµ ®êng
+) a < 0, khi x → +∞ th× y → - th¼ng b»ng c¸ch dùng 2 ®iÓm
( ®Æc biÖt )
∞ vµ khi

25
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x → -∞ th× y → +∞
Ho¹t ®éng 3 : ( ho¹t ®éng cñng cè kh¸i niÖm )
Tõ ®å thÞ cña y = ax + b ®· vÏ t×m tËp nhÖng gi¸ trÞ
cña x ®Ó y ≥ 0 ? y ≤ 0 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- §äc trªn ®å thÞ hai hµm sè, Híng dÉn häc sinh ®äc ®å thÞ
®a ra ®îc kÕt luËn ®óng ). ®Ó t×m tËp ®iÓm tháa m·n yªu
Ph©n tÝch thÊy râ c¸c tÝnh cÇu cña c©u hái ®Æt ra.
chÊt c¬ b¶n cña hµm sè ®îc - §Þnh híng vÒ viÖc dïng ®å thÞ
thÓ hiÖn trªn ®å thÞ ®Ó gi¶i ph¬ng tr×nh , bÊt ph¬ng
tr×nh
II- C¸c trêng hîp ®Æc biÖt :
1) Trêng hîp b = 0 :
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
VÏ ®å thÞ cña hµm sè y = 2x ? y = 2x +
1?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- VÏ ®å thÞ cña hai hµm sè - Híng dÉn vÏ b»ng c¸ch dùng
®· cho. thªm mét ®iÓm ngoµi ®iÓm
- NhËn xÐt ®îc ®å thÞ cña gèc O.
hai ®å thÞ song song víi - Ph¸t vÊn : Cã nhËn xÐt g× vÒ
nhau, kh¸i qu¸t ®îc : §å thÞ hai ®å thÞ vÏ ®îc ?
cña y = ax + b vµ ®å thÞ cña
y = ax song song hoÆc trïng
nhau, tuú theo
b ≠ 0 hoÆc b = 0 .
2) Hµm sè h»ng : y = b ( a = 0 )
Ho¹t ®éng 5 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho hµm sè y = f( x ) = 0x + b . §©y khÇng ph¶i lµ hµm bËc
nhÊt : Víi mäi gi¸ trÞ cña x hµm luÇn nhËn gi¸ trÞ khÇng ®¾i y =
b. H·y ®iÒn c¸c gi¸ trÞ thÝch hîp vµo b¶ng sau vµ vÏ ®å thÞ
cña hµm sè ®ã :
x -2 -1 0 1 2
y=-2

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o


viªn
- TÝnh vµ nhËn xÐt c¸c gi¸ - Cho häc sinh tÝnh vµ ®iÒn c¸c
trÞ t×m ®îc. gi¸ trÞ vµo b¶ng ®· cho. Dùng
- Dùng c¸c ®iÓm ( - 2 ; 2 ) ; c¸c ®iÓm :
( -1 ; - 2 ) v...v... vµ nhËn xÐt ( - 2 ; 2 ) ; ( -1 ; - 2 ) v...v...

26
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
vÒ tÝnh th¼ng hµng cña - Ph¸t vÊn : NhËn xÐt vÒ c¸c
chóng. ®iÓm dùng ®îc, vÒ ®å thÞ
- §a ra c¸ch vÏ nhanh. kh¸i dùng ®îc ?
qu¸t vÒ ®å thÞ cña hµm y = - ThuyÕt tr×nh vÒ c¸ch gäi ®-
b. §¹c biÖt khi b = 0. êng th¼ng
y = b vµ y = ax + b .
• Bµi tËp vÒ nhµ : Bµi tËp 1, 2, 3, 4 ë trang 52 ( Sgk )
• DÆn dß : §äc kÜ vµ hiÓu phÇn kh¶o s¸t hµm sè, c¸c bíc gi¶i
bµi to¸n kh¶o s¸t hµm sè . Lµm bµi tËp.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 12 : LuyÖn tËp


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch vÏ ®å thÞ vµ x¸c ®Þnh hÖ sè
cña hµm bËc nhÊt . ViÕt ®îc ph¬ng tr×nh cña ®êng th¼ng nhê
vµo tÝnh chÊt cña hµm bËc nhÊt . Cñng cå lÝ thuyÕt c¬ b¶n .
B- Néi dung vµ møc ®é : ChÖa bµi tËp 1 , 2 , 3.§èi víi häc sinh
kh¸ , cã thÓ chÖa bµi tËp 4 trang 52 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng
dÉn, biÓu b¶ng cã vÏ ®å thÞ
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
Ho¹t ®«ng 1 : ( ChÖa bµi tËp - LuyÖn kÜ n¬ng vÏ ®å thÞ )
ChÖa bµi tËp 1 ( trang 52 ) : VÏ ®å thÞ cña c¸c hµm sè

27
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
a) y = 2x - 3 b) y =
-3x + 2

Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o


sinh viªn
- §iÒu kiÖn ®Ó ®iÓm M ( x0 ; - Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn
y0 ) thuéc ®å thÞ cña hµm sè bµi tËp .
y = f( x ) lµ y0 = f( x0 ) - Ph¸t vÊn : §iÒu kiÖn ®Ó ®iÓm
- Thùc hiÖn bµi tËp 2 ( a, c ). M ( x0 ; y0 ) thuéc ®å thÞ cña
hµm sè y = f( x ) ?
ViÕt ph¬ng tr×nh cña ®êng th¼ng :
a) §i qua hai ®iÓm A ( 4 ; 3 ) , B ( 2 ; - 1 )
b) §i qua ®iÓm A ( 1 ; - 1 ) vµ song song víi trôc 0x
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp
a) Do ®êng th¼ng ®i qua - Nªu c¸ch viÕt ph¬ng tr×nh ®-
hai ®iÓm A vµ B ®· cho nªn : êng th¼ng : Qua hai ®iÓm vµ
y = ax + b th× ta ph¶i cã qua mét ®iÓm biÕt thªm mét
4 a + b = 3
 suy ra a = 2 ; b = - tÝnh chÊt
 2 a + b = −1
5 tõ ®ã ®êng th¼ng cÇn t×m
lµ y = 2x - 5 b) §êng
th¼ng || 0x nªn cã d¹ng y = b
. L¹i do ®i qua ®iÓm A ( 1 ; -
1 ) nªn ta cã b = - 1. Suy ra b
= - 1. VËy ®êng th¼ng cÇn
t×m lµ y = - 1.

Ho¹t ®éng 4 ( Cñng cè , luyÖn kÜ n¬ng )


ChÖa bµi tËp 4 trang 52 ( Sgk )
VÏ ®å thÞ cña hµm sè :
2 x x≥0

a)y=  1 b)y=
− 2 x x < 0
x + 1 x ≥ 1

− 2 x + 4 x < 1

28
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

y
y

2
2
x
0 1x
0 1
• Bµi tËp vÒ nhµ : Kh¶o s¸t, vÏ ®å thÞ cña hµm sè y = | 2x +
4|
• DÆn dß : Lµm bµi tËp.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 13 : §4 - Hµm sè bËc hai


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch kh¶o s¸t hµm bËc hai vµ c¸ch
vÏ ®å thÞ cña hµm bËc hai. ¸p dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : Kh¶o s¸t , c¸ch vÏ ®å thÞ. Bµi
tËp chän ë trang 62 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch h-
íng dÉn, biÓu b¶ng

29
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
I- Kh¶o s¸t hµm bËc hai :
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm, cñng cè vµ luyÖn kÜ
n¬ng )
XÐt tÝnh biÕn thiªn cña hµm sè : y = f( x ) = ax2 + bx + c ( a ≠
0)
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Thùc hiÖn : - Híng dÉn häc sinh xÐt tÝnh
f( x2 ) - f( x1 ) = biÕn thiªn cña hµm b»ng c¸ch
a ( x2 − x1 ) + b( x2 − x1 ) nªn k =
2 2
dïng hÖ sè biÕn thiªn :
f ( x2 ) − f ( x1 ) f ( x2 ) − f ( x1 )
= a ( x1 + x2 ) + b k = f ( x) = x2 − x1
víi x1, x2 ∈
x2 − x1
 b R vµ
= a ( x1 + x2 ) +  x1 ≠ x2.
 a
b - Híng dÉn : lÊy x1, x2 ∈ ( - ∞ ;
- LÊy x1, x2 ∈ ( - ∞ ; − ) : §a b
2a − ) vµ
ra kÕt luËn k < 0. LÊy x1, x2 ∈ ( 2a
b b
− ; +∞ ) : §a ra kÕt luËn k > x1 , x 2 ∈ ( − ; +∞ ) ®Ó xÐt dÊu
2a 2a
0 cña k.
tõ ®ã híng dÉn häc sinh ®a ra
®Þnh lý theo tinh thÇn s¸ch
gi¸o khoa.
- §Þnh lÝ : ( Sgk )
Ho¹t ®éng 2 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm, cñng cè vµ luyÖn kÜ
n¬ng )
Cho hµm sè : y = f( x ) = 3x2 - 2x - 1.
b b
a) TÝnh − ? f( − )?
2a 2a
b) Kh¶o s¸t vÏ ®å thÞ cña hµm sè ?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
b 1 b - Híng dÉn häc sinh lµm c©u b)
- TÝnh ®îc − = , f( − )
2a 3 2a : Theo 3 bíc : T×m tËp x¸c
4 ®Þnh, chiÒu biÕn thiªn ( cã lËp
= − ;
3 b¶ng biÕn thiªn ) vµ vÏ ®å thÞ

30
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
V b 2 − 4ac ( VÏ c¸c ®iÓm ®Æc biÖt
Cho tÝnh thªm − = −
4a 4a ( ®Ønh, giao víi c¸c trôc) trôc
®Ó so s¸nh. ®èi xøng, ®iÓm ®èi xøng...
- T×m tËp x¸c ®Þnh. chiÒu - Cho nhËn xÐt vÒ d¸ng ®iÖu
biÕn thiªn , cã lËp b¶ng biÕn cña ®êng cong b»ng c¸ch so
thiªn, vµ vÏ ®å thÞ , vÏ gÇn s¸nh víi ®å thÞ cña hµm sè ®·
®óng b»ng c¸ch dùng trôc häc y = x2
®èi xøng, vÏ ®iÓm ®Æc
biÖt.

Ho¹t ®éng 3 ( Cñng cè kh¸i niÖm )


Kh¶o s¸t hµm sè y = f( x ) = ax2 + bx +
c?
Ho¹t ®éng cña häc Ho¹t ®éng cña gi¸o
sinh viªn
- §äc phÇn kh¶o s¸t hµm bËc - Cho häc sinh nghiªn cøu sgk
hai cña sgk. - ThuyÕt tr×nh kÕt hîp víi ph¸t
- Ph¸t biÓu khi gi¸o viªn vÊn kiÓm tra sî ®äc hiÓu cña
ph¸t vÊn, ®a ra nhÖng ý kiÕn häc sinh
chñ quan cña b¶n th©n. - Nªu t¾ng qu¸t vÒ kh¶o s¸t
hµm bËc hai. Nªu c¸ch vÏ ®-
êng Parabol
Ho¹t ®éng 4 :( Cñng cè kh¸i niÖm , luyÖn kÜ n¬ng )
VÏ ®å thÞ cña hµm sè : y = f( x ) = - 2x2 + x + 3
• Bµi tËp vÒ nhµ : 1, 2 trang 62 ( Sgk )
• DÆn dß : §äc lÝ thuyÕt, hiÓu ®Þnh lÝ vµ lµm bµi tËp
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt14 : Hµm sè bËc hai ( tiÕp theo )


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch vÏ ®å thÞ cña hµm bËc hai b»ng
c¸ch tÞnh tiÕn ®å thÞ c¸c hµm sè y = ax2+y0 , y = a(x + x0)2
theo c¸c trôc to¹ ®é . ¸p dông ®îc vµo bµi tËp.
B- Néi dung vµ møc ®é : §å thÞ cña y = ax2 + y0 , y = a(x +
x0 )2 . PhÐp tÞnh tiÕn ®Ó cã ®îc ®å thÞ cña: y = ax2 + bx + c.
Bµi tËp chän ë trang 62 - 63 - 64 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng
dÉn, biÓu b¶ng
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :

31
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
II- §êng Parbol
1- §å thÞ cña hµm y = ax2 + y0
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )

32
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Cho hai hµm sè y = f( x ) = ax2 vµ g( x ) = ax2 + y0
H·y biÓu diÔn g( x ) qua y0 vµ f(
x)?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- BiÓu diÔn g( x ) = f( x ) + y0 ) - Híng dÉn häc sinh biÓu diÔn
- Nªu ®îc : NÕu ®iÓm M( x ; y ) g( x ) qua y0 vµ f( x ).
thuéc ®å thÞ ( P ) cña hµm sè - Ph¸t vÊn : NÕu ®iÓm M( x ; y )
f( x ) th× ®iÓm N( x ; f( x ) ) cã thuéc ®å thÞ ( P ) cña hµm
thuéc ®å thÞ ( P' ) cña hµm sè sè f( x ) th× ®iÓm
g ( x ). §iÓm M ( x0 ; y0 ) sÏ N( x ; f( x ) ) cã thuéc ®å thÞ
trïng víi ®iÓm N( x0 ; f( x0 ) + y0 ) ( P' ) cña hµm sè g ( x ) khÇng
cña ®å thÞ ( P' ) ? Khi tÞnh tiÕn
- §êng ( P' ) nhËn ®îc tõ ®êng ( ( dÞch chuyÓn ) ®iÓm M ( x0 ;
P ) b»ng c¸ch tÞnh tiÕn ( P ) y0 ) sÇng song víi trôc tung mét
sÇng song víi trôc tung | y0 | ®¬n ®o¹n b»ng | y0 | ®¬n vÞ ( lªn
vÞ, lªn trªn nÕu y0 > 0, xuèng díi trªn nÕu y0 > 0, xuèng díi nÕu
nÕu y0 < 0. nÕu y0 < 0 ) th× ®iÓm M trïng tíi
vÞ trÝ nµo trªn ®å thÞ ( P' ) ?
- KÕt luËn vÒ mèi quan hÖ giÖa
hai ®å thÞ ( P ) vµ ( P' ).
- Dïng b¶ng vÏ s½n ®Ó minh
häa.
Ho¹t ®éng 2 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
§å thÞ cña hµm sè g( x ) = 4x2 + 3 cã thÓ ®îc suy ra tõ ®å thÞ
hµm sè nµo b»ng phÐp
tÞnh tiÕn ( song song víi trôc nµo ).
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Häc sinh ph©n nhãm, nghiªn - Cho häc sinh ph©n nhãm ®Ó
cøu phÇn lÝ thuyÕt ®· häc ®Ó tr¶ th¶o luËn - Híng dÉn häc sinh
lêi c©u hái. : Dïng b¶ng chuÈn bÞ s½n vÏ
- §å thÞ cña g( x ) ®îc suy ra tê hai ®å thÞ f( x ) = 4x2 vµ g( x )
®å thÞ cña f( x ) = 4x2 b»ng
phÐp tÞnh tiÕn song song víi trôc
tung lªn trªn 4 ®¬n vÞ .
2- §å thÞ cña hµm sè y = a(x + x0 )2
Ho¹t ®éng 3 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho hai hµm sè : y = f( x ) = ax 2 vµ y = g( x ) = a( x + x 0 )2. H·y
tÝnh g( x- x0 ) víi x tuú
ý thuéc tËp R ? Cã nhËn xÐt g× vÒ mèi quan hÖ giÖa hai hµm sè
f( x ) vµ g( x ) ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o

33
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
viªn
- g( x- x0 ) = a[ ( x - x0 ) + x0 ] = - Híng dÉn häc sinh tÝnh g( x-
ax2 = f(x) x0 ), thiÕt lËp mèi quan hÖ giÖa
- NÕu ®iÓm M ( x ; y ) thuéc ®å g( x- x0 ) vµ f( x )
thÞ cña hµm sè y = f ( x ) th× - TÞnh tiÕn ®iÓm M ( x ; y )
®iÓm N( x - x0 ; y ) thuéc ®å thÞ song song víi trôc hoµnh | x0 |
cña hµm sè ®¬n vÞ ( vÒ bªn tr¸i nÕu
y = g( x ) = g( x- x0 > 0, vÒ bªn ph¶i nÕu x0 < 0 )
x0 ) th× ®îc ®iÓm N ( x- x0 ; y )
- §a ra kÕt luËn : §å thÞ cña
hµm g( x ) nhËn ®îc tõ ®å
thÞ cña f( x ) nhê phÐp tÞnh
tiÕn song song víi trôc hoµnh |
x0 | ®¬n vÞ, vÒ bªn tr¸i nÕu x0
> 0, xÒ bªn ph¶i nÕu x0 < 0.
2
III - §å thÞ cña hµm sè y = ax + bx + c
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
b 2 −∆
§Æt ∆ = b 2 − 4ac ta cã y = ax2 + bx + c = a ( x + ) + . B»ng
2a 4a
c¸c phÐp tÞnh tiÕn theo c¸c trôc täa ®é, h·y suy ra ®å thÞ cña y
= ax2 + bx + c tõ ®å thÞ cña y = ax2 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Thùc hiÖn c¸c phÐp tÞnh tiÕn - Híng dÉn häc sinh ¸p dông
®Ó tõ ®å thÞ cña y = ax2 suy ra c¸c kÕt qu¶ trªn víi x0 =
®å thi cña : b ∆
2
, y0 = − .
y = ax + bx + c 2a 4a
_ NhËn biÕt ®îc ®å thÞ cña - Dïng c¸c biÓu b¶ng vÏ s½n
hµm sè : ®Ó minh häa cho c¸c phÐp
y = ax + bx + c còng lµ mét ®- tÞnh tiÕn.
2

êng parabol
Ho¹t ®éng 5 : ( Cñng cè, luyÖn kÜ n¬ng )
Tõ ®å thÞ cña hµm sè y = f( x ) = 2x 2 h·y dùng ®å thÞ cña hµm
sè y = g( x ) = 2x2 - 4x + 6
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
2
- Ta cã : y = g( x ) = 2( x - 1 ) + - Gäi häc sinh lªn b¶ng thùc
4 hiÖn bµi tËp
- Víi x0 = - 1, y0 = 4 suy ra : - Uèn n¾n, söa chÖa c¸ch biÓu
TÞnh tiÕn ®¹t cña häc sinh
y = f( x ) theo trôc tung lªn trªn
4 ®¬n vÞ, sau ®ã tÞnh tiÕn theo
trôc hoµnh vÒ bªn ph¶i 1 ®¬n vÞ

34
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
• Bµi tËp vÒ nhµ : 3, 4 trang 62 ( Sgk )
• DÆn dß : §äc lÝ thuyÕt, hiÓu ®Þnh lÝ vµ lµm bµi tËp
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 15 : ¤n tËp
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : §n tËp kiÕn thøc c¬ b¶n , Lµm thµnh th¹o bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : §n tËp theo chñ ®Ò vµ d¹ng bµi
tËp t¬ng thÝch . Bµi tËp chän ë trang 63 - 64 ( SGK )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch h-
íng dÉn, biÓu b¶ng
D- TiÕn tr×nh tæ chøc bµi häc :
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
Ho¹t ®éng 1 : ( ChÖa bµi tËp, cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )
Gäi mét häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp 11, trang 63 ( sgk ) :
Cho y = f( x ), y = g( x ) lµ hai hµm ®ång biÕn trªn kho¶ng ( a ;
b ). Cã thÓ kÕt luËn g× vÒ chiÒu biÕn thiªn cña c¸c hµm sè sau
trªn kho¶ng ( a ; b )
a) y = h( x ) = f( x ) + g( x ) b) y = t( x
) = f( x ) - g( x )
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- LÊy x1, x2 ∈ ( a ; b ) sao cho x1 ≠ - Híng dÉn häc sinh dïng hÖ
x2 . Do f( x ) vµ g( x ) lµ c¸c hµm sè biÕn thiªn ®Ó xÐt tÝnh
®ång biÕn nªn biÕn thiªn cña h( x ) vµ t( x )
f ( x2 ) − f ( x1 ) g ( x2 ) − g ( x1 ) - Cñng cè vÒ kh¸i niÖm vÒ
k1 = > 0 k2 = >0
x2 − x1 x2 − x1 chiÒu biÕn thiªn cña hµm sè,
XÐt : c¸ch t×m chiÒu biÕn thiªn
h( x2 ) − h( x1 ) f ( x2 ) + g ( x2 ) − f ( x1 ) − g ( x1 ) ( kho¶ng ®¬n ®iÖu cña
k= =
x2 − x1 x2 − x1 hµm sè )
= k1 + k2 > 0 ⇒ h( x ) lµ hµm - §a ra nhËn xÐt : HiÖu cña
®ång biÕn trªn ( a ; b ). hai hµm ®ång biÕn cha
k' = ch¾c lµ mét hµm ®ång
t ( x2 ) − t ( x1 ) f ( x2 ) − g ( x2 ) − f ( x1 ) + g ( x1 ) biÕn. Cã kÕt luËn t¬ng tù ®èi
= víi hiÖu cña hai hµm
x2 − x1 x2 − x1
nghÞch biÕn, tÝch cña hai
= k1 - k1 ⇒ KhÇng kÕt luËn ®îc

35
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
g× vÒ chiÒu biÕn thiªn cña t( x ) hµm ®ång biÕn.
trªn ( a ; b )

Ho¹t ®éng 2 ( ChÖa bµi tËp, cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )


Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp 13 ( d ), trang 64 ( sgk ) :
Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn vµ vÏ ®å thÞ cña hµm sè : y = | x + 2 |
+|3-x|+1
y
 −2 x + 2 x ≤ −2

y=  6 −2< x ≤3 6
 2x x>3

- Híng dÉn häc sinh bá dÊu gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, thùc
hiÖn gi¶i to¸n theo ba bíc : T×m tËp x¸c ®Þnh, chiÒu
biÕn thiªn ( cã lËp b¶ng biÕn thiªn ) vµ vÏ ®å thÞ .
- Cñng cè c¸ch gi¶i bµi to¸n kh¶o s¸t, vÏ ®å thÞ
cña hµm sè . -2 0
3 x

Ho¹t ®éng 3 :( ChÖa bµi tËp, cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n )


ChÖa bµi tËp 14 ( a, b ) trang 64 : Kh¶o s¸t sù biÕn thiªn, x¸c
®Þnh tÝnh ch½n, lë vµ vÏ ®å thÞ cña hµm sè :
a) y = f( x ) = x( | x| -2 ) b) y = g( x )
2
= x - 2| x|
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a) f( x ) x¸c ®Þnh trªn R lµ tËp - Gäi hai häc sinh lªn b¶ng
cã tÝnh ®èi xøng vµ ∀x ∈ R ta thùc hiÖn bµi tËp.
cã : - Cñng cè kh¸i niÖm hµm sè
f( - x ) = - x( | - x | - 2 ) = - x( | x ch½n, hµm sè lë. C¸ch chøng
|-2) minh ( b¸c bá ) mét hµm sè lµ
= - f( x ) nªn f( x ) lµ hµm hµm ch½n, lµ hµm sè lë. VÏ
lë. ®å thÞ cña hµm sè ch½n,
b) g( x ) x¸c ®Þnh trªn R lµ tËp hµm sè lë.
cã tÝnh ®èi xøng vµ ∀x ∈ R ta
cã :
g( - x ) = ( -x )2 - 2 | - x | = x2 -
2| x|
= g( x ) nªn g( x ) lµ
hµm ch½n.

y y

36
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

-2 0 2 x -2 0
2 x

• Bµi tËp vÒ nhµ : 15, 16 trang 64 ( Sgk )


• DÆn dß : §n l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng vµ lµm bµi tËp
tr¾c nghiÖm .
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 16 : Kiîm tra viÕt


Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : KiÓm tra kÜ n¬ng gi¶i to¸n vµ kiÕn thøc c¬ b¶n cña
ch¬ng 1 . cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n .
B- Néi dung vµ møc ®é : KiÓm tra vÒ ¸p dông ph¬ng ph¸p c/m
ph¶n chøng . T×m hîp, giao cña c¸c tËp hîp sè . TÝnh to¸n víi
c¸c sè gÇn ®óng ( Cã thÓ sö dông m¸y tÝnh bá tói ®Ó tÝnh to¸n
c¸c sè gÇn ®óng )
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : GiÊy viÕt , m¸y tÝnh bá tói , giÊy
nh¸p.
D- Néi dung kiîm tra :
§Ò bµi
Bµi 1 : Chøng minh r»ng nÕu A ⊂ B ⊂ E th× CEB ⊂ CEA
Bµi 2 : T×m a ®Ó [ 3 ; 12 ) \ ( - ∞ ; a ) = Ø ?
Bµi 3 : Chøng minh r»ng nÕu sè nguyªn d¬ng n khÇng ph¶i lµ
mét sè chÝnh ph¬ng th×
n lµ mét sè vÇ tØ.
§¸p ¸n vµ thang ®iîm
Bµi 1 : ( 3 ®iÓm )
Víi mäi phÇn tö x thuéc CEB ta cã :
x ∈ E

x ∉ B
1 ®iÓm
⇒ x ∉ A ( v× A ⊂ B )
1 ®iÓm
⇒ x ∈ CEA ( theo ®Þnh nghÜa phÇn bï cña A trong E )
0,5 ®iÓm

37
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
⇒ CEB ⊂ CEA
0,5 ®iÓm
Bµi 2 : ( 3 ®iÓm )
Theo gi¶ thiÕt : A = [ 3 ; 12 ) \ ( - ∞ ; a ) = Ø nªn :
0,5 ®iÓm
NÕu cã x ∈ A th× 3 ≤ x < 12 vµ x ∉ ( - ∞ ; a )
1 ®iÓm
Nhng do khÇng tån t¹i x ∈ A ( do A = Ø ) nªn :
a ≥ 12
1 ®iÓm
§¸p sè : a ≥ 12
0,5 ®iÓm
Bµi 3 : ( 4 ®iÓm )
Ta cã : NÕu n lµ mét sè chÝnh ph¬ng th× :
n = a 2kb2l...c2m trong ®ã a,b,...,c lµ c¸c sè nguyªn tè
1 ®iÓm
Theo gi¶ thiÕt n khÇng lµ sè chÝnh ph¬ng nªn trong d¹ng ph©n tÝch
cña n
nãi trªn sÏ cã Ýt nhÊt mét thõa sè nguyªn tè víi sè mò lë
1 ®iÓm
p
Gi¶ sö n lµ mét sè hÖu tØ ⇒ n = ( q ≠ 0 , p, q ∈ N /
q
p a
= ⇔ bp = aq ) 1 ®iÓm
q b
p 2
suy ra n = ( q
) hay nq2 = p2
1 ®iÓm
Suy ra m©u thuÉn v× vÕ ph¶i lµ sè chÝnh ph¬ng, cßn vÒ tr¸i
khÇng thÓ lµ sè chÝnh ph¬ng
Ch¬ng 3 : Ph¬ng tr×nh vµ HÖ ph¬ng tr×nh
I- Môc tiªu :
H×nh thµnh ®îc cho häc sinh kh¸i niÖm ph¬ng tr×nh mét
c¸ch chÝnh x¸c theo quan ®iÓm mÖnh ®Ò chøa biÕn, rÌn luyÖn
cho häc sinh c¸ch gi¶i vµ biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng ax + b = 0,
hÖ ph¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn sè vµ ba Èn sè, ph¬ng tr×nh vµ hÖ
ph¬ng tr×nh bËc hai.
II- Néi dung :
• Gi¶i vµ biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng ax + b = 0.
• Gi¶i vµ biÖn luËn hÖ hai ph¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn sè.
• HÖ ph¬ng tr×nh bËc nhÊt ba Èn sè.
• HÖ ph¬ng tr×nh bËc hai

38
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
§èi víi ph¬ng tr×nh bËc hai, viÖc gi¶i vµ biÖn luËn c¸c ph¬ng tr×nh
cã chøa tham sè cha ®îc xÐt ( do cha häc vÒ bÊt ph¬ng tr×nh ).
®èi víi hÖ ba ph¬ng tr×nh bËc nhÊt ba Èn vµ hÖ bËc hai chØ xÐt
qua c¸c vÝ dô cô thÓ.
III- Bµi gi¶ng :
TiÕt 17 : §1- Kh¸i niÖm vÒ ph¬ng tr×nh.
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc K/n ph¬ng tr×nh, ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng
vµ ph¬ng tr×nh hÖ qu¶ . ¸p dông ®îc vµo bµi tËp .
B- Néi dung vµ møc ®é : Ph¬ng tr×nh mét Èn, nhiÒu Èn . ph¬ng
tr×nh t¬ng ®¬ng vµ ph¬ng tr×nh hÖ qu¶. Bµi tËp ( SGK ).
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng
dÉn.
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
Ho¹t ®éng 1: ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
C¸c ph¬ng tr×nh sau, ph¬ng tr×nh nµo lµ ph¬ng tr×nh mét Èn sè :
a) ax + b = 0 b) ax + by + c = 0 c) ax2 + bx + c = 0
d) ax + b = ax2 + bx + c
Trong ®ã a, b, c lµ c¸c sè thùc ®· biÕt , x, y lµ Èn sè .
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a), c), d) lµ c¸c ph¬ng tr×nh - Ph¸t vÊn : NhÖng ph¬ng tr×nh
mét Èn cßn b) lµ ph¬ng tr×nh ®· häc trong ch¬ng tr×nh to¸n
hai Èn sè . Chóng ®Òu cã d¹ng ë THCS ?
f( x ) = g( x ) trong ®ã f( x ) vµ - Nªu d¹ng cña ph¬ng tr×nh,
g( x ) lµ c¸c biÓu thøc chøa biÕn liªn hÖ víi mÖnh ®Ò chõa biÕn.
x
I- §Þnh nghÜa ph¬ng tr×nh :
1- Ph¬ng tr×nh mét Èn sè : ( gi¸o viªn thuyÕt tr×nh ®Þnh
nghÜa vÒ ph¬ng tr×nh mét Èn theo tinh thÇn cña sgk )
Ho¹t ®éng 2 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
H·y viÕt ®iÒu kiÖn cña c¸c ph¬ng tr×nh sau :
2x
a) = x −1 b) x2 + 1 = − 3x c)
x−2
x + 2− x = 4− x −3
3x + 1
d) + 2 x − 1 = 4 x + 1 − 3x + 1
6x − 2
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o

39
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
viªn
a) x ≠ 2 b) x ≥ 0 c) x ≤ 2 vµ x - Híng dÉn häc sinh t×m ®iÒu
≥ 3(?) kiÖn cña tõng ph¬ng tr×nh. §èi
d) 6x ≠ 2 vµ 2x - 1 ≥ 0 vµ 3x + víi c¸c líp cã nhiÒu häc sinh
nhËn thøc kh¸, cã thÓ gi¶i c¸c
1≥0
®iÒu kiÖn ®ã ®Ó t×m ®iÒu
( §èi víi häc sinh kh¸ , cã thÓ
kiÖn cô thÓ cña x.
t×m cô thÓ ®iÒu kiÖn díi d¹ng
tËp sè )
Ho¹t ®éng 3 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
Chøng tá r»ng c¸c ph¬ng tr×nh sau vÇ nghiÖm :
a) 3x 2 + 5 = −2 x − 1 b)
x2 − 3 1 − x = 4 + x − 5
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a) §iÒu kiÖn : x ≥ 1. Híng dÉn häc sinh t×m ®iÒu
2
Lóc ®ã 3x + 5 > 8 > 0 ; kiÖn cña tõng ph¬ng tr×nh,
−2 x − 1 ≤ 0 . Do ®ã ph¬ng tr×nh hoÆc so s¸nh c¸c vÕ cña ph¬ng
vÇ nghiÖm . tr×nh ®Ó thÊy c¸c ph¬ng tr×nh
b) §iÒu kiÖn : 1 - x ≥ 0 vµ x - 5 ®· cho lµ vÇ nghiÖm .
≥ 0 hay x ≤ 1 vµ x ≥ 5 nªn
ph¬ng tr×nh vÇ nghiÖm .
2- Ph¬ng tr×nh nhiÒu Èn : ( Gi¸o viªn thuyÕt tr×nh vÒ ph¬ng
tr×nh nhiÒu Èn theo tinh thÇn cña sgk - tõ kh¸i niÖm mÖnh ®Ò
chøa biÕn )
II- Ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng . PhÐp biÕn ®æi t¬ng ®¬ng
1- Ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng vµ ph¬ng tr×nh hÖ qu¶ :
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
C¸c ph¬ng tr×nh sau cã tËp nghiÖm b»ng nhau hay khÇng ?
3x
a) x2 + x = 0 vµ +x=0 b) x2 - 4 = 0
x−2
vµ 2 + x = 0
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- T×m tËp nghiÖm cña c¸c ph- - Híng dÉn häc sinh t×m tËp
¬ng tr×nh . nghiÖm cña c¸c ph¬ng tr×nh
- T×m mèi quan hÖ bao hµm ®· cho.
giÖa c¸c tËp nghiÖm . - NhËn xÐt mèi quan hÖ bao
hµm giÖa c¸c tËp nghiÖm.
Gi¸o viªn thuyÕt tr×nh vÒ ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng, ph¬ng tr×nh hÖ
qu¶ :
Cho hai ph¬ng tr×nh : f1( x ) = g1( x ) ( 1 ) cã tËp nghiÖm lµ
X1 vµ f2( x ) = g2( x ) ( 2) cã tËp nghiÖm lµ X2 .

40
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- NÕu X1 = X2 th× ta nãi ( 1 ) lµ ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng víi
ph¬ng tr×nh ( 2 ) vµ kÝ hiÖu ( 1 ) ⇔ ( 2 )
- NÕu X1 ⊂ X2 th× ta nãi ( 2 ) lµ ph¬ng tr×nh hÖ qu¶ cña ph¬ng
tr×nh ( 1 ) vµ kÝ hiÖu ( 1 ) ⇒ ( 2 )
Ho¹t ®éng 5 : ( Cñng cè kh¸i niÖm )
x
Cho 3 ph¬ng tr×nh : 2x2 - x = 0 ( 3 ) ; 2x - =0 ( 4 ) ; 4x3 - x
1− x
=0 (5)
Gäi c¸c tËp nghiÖm cña ( 3 ), ( 4 ), ( 5 ) lÇn lît lµ A, B, C. T×m
mèi quan hÖ bao hµm giÖa c¸c tËp nghiÖm , suy ra mèi quan hÖ
giÖa ( 3 ), ( 4 ), ( 5 ) ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
A = B , A ⊂ C , B ⊂ C suy ra : Híng dÉn häc sinh t×m c¸c tËp
( 3 ) t¬ng ®¬ng ( 4 ), ( 5 ) lµ hÖ nghiÖm A, B, C . §a ra kÕt luËn
qu¶ cña ( 3 ) vµ (4) vÒ quan hÖ giÖa c¸c ph¬ng
tr×nh ( 3 ), ( 4 ), ( 5 ) .

41
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
a) Céng vÕ víi vÕ cña ( 1 ) vµ ( 2 ) ta ®îc f1( x ) + f2( x ) = g1( x ) +
g2( x ) . Ph¬ng tr×nh nµy cã t¬ng ®¬ng víi mét trong hai ph¬ng
tr×nh ®· cho khÇng ? Cho vÝ dô minh häa ?
b) Céng vÕ víi vÕ cña ( 1 ) vµ ( 2 ) ta ®îc f1( x ) + f2( x ) = g1( x )
+ g2( x ) . Ph¬ng tr×nh nµy cã lµ hÖ qu¶ cña mét trong hai ph¬ng
tr×nh ®· cho khÇng ? Cho vÝ dô minh häa ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
C©u tr¶ lêi lµ khÇng . VÝ dô : - Thµnh lËp hai nhãm häc sinh
4x = 9 ( 1 ) vµ 3x = ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nªu ra . H-
5(2) íng dÉn xÐt tÝnh t¬ng ®¬ng,
Céng tõng vÕ cña ( 1 ) vµ ( 2 ) hÖ qu¶ cña c¸c ph¬ng tr×nh
cho ph¬ng tr×nh : 7x = 14 ( 3 ). ®· cho.
Râ rµng ( 3 ) khÇng t¬ng ®¬ng - Ph©n ®Þnh tÝnh ®óng, sai
víi ( 1 ) hoÆc ( 2) mµ còng cña c¸c kÕt luËn do c¸c nhãm
khÇng lµ ph¬ng tr×nh hÖ qu¶ häc sinh ®a ra.
cña mét trong hai ph¬ng tr×nh - Cñng cè c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n
®ã. cña bµi gi¶ng .
• Bµi tËp vÒ nhµ :
• DÆn dß : §äc kÜ phÇn ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng, ph¬ng tr×nh hÖ
qu¶.
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TuÇn 9:
§¹I Sè
TiÕt18: Kh¸i niÖm vÒ ph¬ng
tr×nh
( tiÕp theo )
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸c phÐp biÕn ®¾i t¬ng ®¬ng c¸c ph-
¬ng tr×nh. Ph¬ng tr×nh cã chøa tham sè. ¸p dông ®îc vµo bµi
tËp.
B- Néi dung vµ møc ®é : C¸c phÐp biÕn ®¾i t¬ng ®¬ng. §Þnh
lý vµ c¸c vÝ dô. Bµi tËp chän ë trang 70-71( SGK ).
C- ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng
dÉn.
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :

42
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
2 - PhÐp biÕn ®æi t¬ng ®¬ng :
Ho¹t ®éng 1:
T×m sai lÇm trong bµi gi¶i ph¬ng tr×nh sau :
1 1
x  1
x1 x1
1 1 1 1
 x    1
x 1 x1 x 1 x1
 x1
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- T×m sai lÇm trong phÐp biÕn - ThuyÕt tr×nh : §Ó gi¶i mét ph-
®¾i : ¬ng tr×nh, thÇng thêng ta cÇn
§iÒu kiÖn cña ph¬ng tr×nh lµ x  biÕn ®¾i ph¬ng tr×nh ®· cho
1 nªn khi trõ vµo 2 vÕ cña ph¬ng thµnh mét ph¬ng tr×nh t¬ng
1 ®¬ng ®¬n gi¶n h¬n. C¸c biÕn
tr×nh ph©n thøc ta khÇng ®- ®¾i nh vËy ®îc gäi lµ c¸c
x1
îc ph¬ng tr×nh míi t¬ng ®¬ng. phÐp biÕn ®æi t¬ng ®-
TËp nghiÖm cña ph¬ng tr×nh míi ¬ng. C¸c phÐp biÕn ®¾i nµo
bÞ thay ®¾i. lµ t¬ng ®¬ng ?
§Þnh lÝ : Ph¸t biÓu ®Þnh lÝ ®· nªu trong sgk
Ho¹t ®éng 2 : Chøng minh ®Þnh lÝ ®· ph¸t biÓu
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
NhËn xÐt ®îc phÐp biÕn ®¾i - Tr×nh bµy c¸ch chøng minh
®ång nhÊt ë tõng vÕ cña ph¬ng phÇn b cña ®Þnh lÝ
tr×nh sÏ cho métph¬ng tr×nh t¬ng - Híng dÉn häc sinh chøng
®¬ng. minh phÇn c cña ®Þnh lÝ.
Chøng minh phÇn c cña ®Þnh lÝ : - Nªu chó ý cña sgk : Trong
Nh©n vµo 2 vÕ cña ph¬ng tr×nh : nhiÒu trêng hîp, khi gi¶i ph-
f( x ) = g( x ) biÓu thøc h( x ) tho¶ ¬ng tr×nh ta chÊp nhËn c¸c
m·n ®iÒu kiÖn cña nã ( h( x )  0 ) phÐp biÕn ®¾i lµm xuÊt hiÖn
cho : thªm nghiÖm míi ( nghiÖm
f( x ).h( x ) = g( x ).h( x ) ngo¹i lai ) råi thö l¹i ®Ó lo¹i
råi lµm t¬ng tù nh phÇn c nghiÖm
Ho¹t ®éng 3 : ( LuyÖn kÜ n¬ng vËn dông ®Þnh lÝ - cñng cè kh¸i
niÖm )
Gi¶i ph¬ng tr×nh :

43
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x  2  2x  3 (1)
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- BiÕn ®¾i hÖ qu¶ : B×nh ph¬ng - Híng dÉn häc sinh lµm 2
hai vÕ ta thu ®îc ph¬ng tr×nh hÖ c¸ch : BiÕn ®¾i thµnh ph¬ng
qu¶ ( bá qua ®iÒu kiÖn cña ph- tr×nh hÖ qu¶ råi lo¹i nghiÖm
¬ng tr×nh ) : ngo¹i lai. BiÕn ®¾i t¬ng ®¬ng
x2 - 4x + 4 = 4x2 - 12x + 9 ( ®Ó t×m nghiÖm
2) - Ph©n biÖt ®îc sù kh¸c biÖt
 3x2 - 8x + 5 = 0 cña hai c¸ch tr×nh bµy, c¸ch
5 dïng c¸c kÝ hiÖu  vµ 
 x1 = 1 hoÆc x2 = . Thay vµo ( - Híng dÉn thªm :
3
1 ) thö l¹i chØ cã x2 tháa m·n. VËy víi ®iÒu kiÖn x  1, 5 th× ( 1 )
ph¬ng tr×nh ®· cho cã nghiÖm 
duy nhÊt x2
- BiÕn ®¾i t¬ng t¬ng ®¬ng :  5
§iÒu kiÖn cña ( 1 ) : 2x - 3  0   x  2  3  2x  x  5
 x  2  2x  3   3 x 
3
x  1, 5 
 x1
Víi ®iÒu kiÖn ®ã : ( 1 )  ( 2 ) råi
lµm t¬ng tù nh trªn, ®îc x1, x2 vµ
do x  1, 5 nªn lo¹i x1, lÊy x2.
III - Ph¬ng tr×nh cã chøa tham sè :
Ho¹t ®éng 4 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
Cho ph¬ng tr×nh x4 - 2mx2 + x + 3 - m = 0
1 - Gi¶i ph¬ng tr×nh t×m Èn m ?
2 - Gi¶i ph¬ng tr×nh t×m Èn x khi m = 3 ?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
1 - BiÕn ®¾i ph¬ng tr×nh vÒ d¹ng : ThuyÕt tr×nh : Trong mét ph-
( 2x2 + 1 )m = x4 + x + 3 ¬ng tr×nh, c¸c biÓu thøc ë hai
do 2x + 1 > 0 x nªn ta ®îc :
2
vÕ cã thÓ chøa nhÖng chÖ
x  x 3
4 kh¸c ngoµi Èn sè. C¸c chÖ
m= nµy ®îc xem nh c¸c h»ng sè
2x2  1
vµ ®îc gäi lµ tham sè. Lóc
2 - Khi m = 3ta cã ph¬ng tr×nh :
®ã ph¬ng tr×nh ®îc gäilµ
x4 - 2 3 x2 + x + 3 - 3 = 0 ph¬ng tr×nh chøa tham sè.
 ( 3 )2 - ( 2x2 + 1 ) 3 + x4 + x - Híng dÉn häc sinh gi¶i ph-
=0 ¬ng tr×nh t×m m
Tham sè ho¸ ph¬ng tr×nh nµy - T×m x dµnh cho häc sinh
b»ng c¸ch ®Æt a = 3 ta ®îc ph- kh¸ :
¬ng tr×nh Èn a : Híng dÉn ph¬ng ph¸p tham
a2 - ( 2x2 + 1 )a + x4 + x = 0 ( sè ho¸ ph¬ng tr×nh

44
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
*) ( §n tËp gi¶i ph¬ng tr×nh bËc
cã hai ®· häc trong ch¬ng tr×nh
∆ = ( 2x + 1 ) - 4( x + x ) = ( 2x to¸n THCS -
2 2 4

- 1 )2 ≥ 0 ∀x ∈ R nªn : a1 = x2 - x Ph©n tÝch biÓu thøc b©c hai


+ 1 , a 2 = x2 + x qua nghiÖm cña nã )
vµ ( * ) ⇔ (x2 - x + 1 - a )( x2 + x - §Ó tÝnh gÇn ®óng c¸c
- a)=0 nghiÖm thu ®îc, ta cã thÓ
 x 2  x  1  3  0 (1)
dïng m¸y tÝnh cÇm tay ( Híng
⇒  ( thay a = dÉn sö dông m¸y tÝnh cÇm
 x 2  x  3  0 (2) tay fx - 570 ®Ó tÝnh to¸n c¸c
3 ) nghiÖm thu ®îc )
- Cho häc sinh sö dông m¸y
Tõ ®ã : x  1  4 3  3 ; tÝnh cÇm tay ®Ó tÝnh c¸c gi¸
2
trÞ nghiÖm thu ®îc
1  4 3  1
x
2
• Bµi tËp vÒ nhµ :
• DÆn dß : §äc kÜ phÇn ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng, ph¬ng tr×nh hÖ
qu¶. c¸c phÐp biÕn ®¾i t¬ng ®¬ng, biÕn ®¾i hÖ qu¶
• §iÒu chØnh víi tõng líp ( nÕu cã )

TiÕt 19: §2 - Ph¬ng tr×nh quy vÒ ph¬ng tr×nh bËc


nhæt , bËc hai
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch gi¶i, biÖn luËn ph¬ng tr×nh bËc
nhÊt.Lµm quen víi ph¬ng tr×nh quy vÒ d¹ng : ax + b = 0. ¸p dông
®îc vµo bµi tËp.
B- Néi dung vµ møc ®é : Gi¶i,biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng :ax +
b = 0, ph¬ng tr×nh quy vÒ d¹ng ax + b = 0.Bµi tËp
S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng dÉn.
• æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
• Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
• Néi dung bµi gi¶ng :
I - Gi¶i vµ biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng ax + b = 0
Ho¹t ®éng 1 : ( DÉn d¾t kh¸i niÖm )
ax+b=0 (1)
HÖ sè KÕt luËn
a≠ 0 b
(1) cã nghiÖm duy nhÊt x=-
a

45
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

a= b ≠ 0 (1) vÇ nghiÖm
0 b=0 (1) vÇ sè nghiÖm víi mäi x

*Gi¶i biÖn luËn ph¬ng tr×nh sau theo tham sè m


m(x-4)=5x-2 (*)
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
-BiÕn ®¾i, nhãm thµnh: (m- -Híng dÉn häc sinh ®a vÒ ph-
5)x=4m-2 ¬ng tr×nh d¹ng: ax+b=0
-HÖ sè a=m-5, b=4m-2 -hÖ sè a lµ g×?
-HÖ sè a chøa biÕn vËy ta ph¶i
*m-5=0 m=5 ⇔ biÖn luËn cho tõng trêng hîp
- víi m=5 ta cã b=4.5-2=18 cña a
0
VËy ph¬ng tr×nh (*) vÇ
nghiÖm
*m  5  0  m  5
VËy ph¬ng tr×nh(*) cã
nghiÖm:
4m  2
x
m 5

Ho¹t ®éng 2:( Tãm t¾t c¸ch gi¶i ph¬ng tr×nh bËc hai) . Häc
sinh tù tãm t¾t
ax 2  bx  c  0( a  0) (2)
  b2  4ac KÕt luËn
b  
PT (2) cã hai nghiÖm ph©n biÖt x2  ;
0 2a
b  
x1 
2a
b
0 PT(2) cã nghiÖm kÐp x1  x2 
2a
0 PT (2) vÇ nghiÖm

46
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
3. §Þnh lý Vi-Ðt (SGK)/59
* Kh¼ng ®Þnh" NÕu a vµ c trai dÊu th× ph¬ng tr×nh (2) cã
hai nghiÖm vµ hai nghiÖm tr¸i dÊu" cã ®óng hay kh«ng? T¹i sao?

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o


viªn
*   b  4ac  0 PT (2) cã hai
2 -Híng a vµ c tr¸i dÊu th×  ?
nghiÖm
c - Theo Vi-Ðt ta cã ®iÒu g×?
*Vi-Ðt ta cã: x1. x2   x1 vµ x2
a
tr¸i dÊu
II. Ph¬ng tr×nh quy vÒ ph¬ng tr×nh bËt nhæt, bËc hai
Ho¹t ®éng3 ( Gi¶i ph¬ng tr×nh cã chøa gi¸ trÞ tuyÖt ®èi)
*VÝ dô 1: Gi¶i ph¬ng tr×nh: x  3  2 x  1 (3)
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
*c¸ch1: -ThuyÕt tr×nh:Ta cã thÓ gi¶i theo
a. NÕu x  3 th× ph¬ng tr×nh (3) trë hai c¸ch, B×nh ph¬ng hai vÕ,
thµnh hoÆc ph¸ trÞ tuyÖt ®èi.
x-3=2x+1=>x=-4 KhÇng - A ?
tháa m·n x  3 nªn bÞ lo¹i. - Khi gi¶i song ph¶i so s¸nh
b. NÕu x<3 Th× ph¬ng tr×nh (3) nghiÖm víi ®iÒu kiÖn khi bá trÞ
trë thµnh tuyÖt ®èi, tháa m·n th× lÊy,
2
-x+3=2x+1  x  tháa m·n khÇng th× lo¹i.
3
®iÒu kiÖn x<3 nªn lµ nghiÖm
cña ph¬ng tr×nh (3)
*KÕt luËn : Ph¬ng tr×nh (3) cã
2
nghiÖm lµ : x 
3 -B×nh ph¬ng hai vÕ sÏ ®a vÒ PT
* C¸ch 2: Häc sinh vÒ nhµ tù bËc hai.
gi¶i -Khi gi¶i ta ph¶i ®iÒu kiÖn: PT
(3) vÕ tr¸i luÇn d¬ng. VËy vÕ
1
ph¶i cung luÇn d¬ng, nªn x  
2
TiÕt20: §2 - Ph¬ng tr×nh quy vÒ ph¬ng tr×nh bËc nhæt,
bËc hai (TiÕp)
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch gi¶i, biÖn luËn ph¬ng tr×nh bËc
nhÊt.Lµm quen víi ph¬ng tr×nh quy vÒ d¹ng : ax 2  bx  c  0 . ¸p dông
®îc vµo bµi tËp.

47
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
B- Néi dung vµ møc ®é : Gi¶i,biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng :
ax 2  bx  c  0 . ph¬ng tr×nh quy vÒ d¹ng ax 2  bx  c  0 .
Bµi tËp
S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng dÉn.
 æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
 Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
 Néi dung bµi gi¶ng :

2. Ph¬ng tr×nh chøa Èn díi dæu c¬n (vµ bµi tËp)


Ho¹t ®éng4: (ph¬ng tr×nh chøa dÊu c¬n)
VÝ dô: Gi¶i ph¬ng tr×nh: 2 x  3  x  2 (4)
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
3 -§iÒu kiÖn ®Ó PT (4) cã nghÜa ?
- §k: x 
2 - Muèn gi¶i ph¬ng tr×nh (4) ta
Tõ (4) ph¶i b×nh hai vÕ vµ ®a vÒ ph-
 2 x  3  x2  4x  4 ¬ng tr×nh hÖ qu¶.

 x2  6x  7  0
x  3  2 vµ x  3  2 (lo¹i) -C ho häc sinh so s¸nh víi ®iÒu
kiÖn.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
-Häc sinh lªn b¶ng lµm, c¸c em ë - T×m ®iÒu kiÖn ®Ó PT cã
díi cïng lµm vµ nhËn xÐt. nghÜa.
2
x  3x  2 2 x  5 -Híng dÉn häc sinh lµm.ý a, b
a.  quy ®ång
2x  3 4
-ý c,d b×nh ph¬ng hai vÕ ®a vÒ
c. 3x  5  3 ph¬ng tr×nh hÖ qu¶.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o


viªn

48
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
m( x  2)  3x  1 -Híng dÉn häc sinh ph¶i ®a vÒ
a.  ( m  3) x  2m  1 d¹ng ax+b=0
-BiÖn luËn tõng trêng hîp cña
*m  3
hÖ sè a
2m  1
PT cã nghiÖm lµ: x 
m3
*m=3  2m  1  0 PT vÇ
nghiÖm.
b. m 2 x  6  4 x  3m
 ( m 2  4) x  3m  6 - ý c. t¬ng tù häc sinh tù lµm.
* m  2  3m  6  0 PT vÇ sè
nghiÖm.
* m  2  3m  6  0 PT vÇ nghiÖm

* m  2  PT cã nghiÖm lµ:
2m  6
x 2
m 4

TiÕt 21: §2 - Ph¬ng tr×nh quy vÒ ph¬ng tr×nh bËc nhæt,


bËc hai (TiÕp)
Ngµy d¹y :
A- Môc tiªu : N¾m ®îc c¸ch gi¶i, biÖn luËn ph¬ng tr×nh bËc
hai.Lµm quen víi ph¬ng tr×nh quy vÒ d¹ng : ax 2  bx  c  0 . ¸p dông
®îc vµo bµi tËp.
B- Néi dung vµ møc ®é : Gi¶i,biÖn luËn ph¬ng tr×nh d¹ng :
ax 2  bx  c  0 . S¸ch gi¸o khoa , s¸ch híng dÉn.
-C¸ch gi¶i ph¬ng tr×nh bËc hai b»ng m¸y tÝnh bá tói.
 æn ®Þnh líp : - Sü sè líp :
- N¾m t×nh h×nh chuÈn bÞ bµi cña
häc sinh.
 Kiîm tra bµi cò : - Gäi häc sinh lªn b¶ng chÖa bµi tËp ra
vÒ nhµ
 Néi dung bµi gi¶ng :

Ho¹t ®éng1:
BT4. Gi¶i ph¬ng tr×nh.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña
gi¸o viªn
a. 2 x  7 x  4  0 (*)
4 2 -§©y lµ ph¬ng tr×nh g×?
§Æt y  x 2  0
-C¸ch gi¶i ph¬ng tr×nh.
2 1
(*)  2 y  7 y  4  0  y1  4; y2 
2

49
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
(lo¹i) -Chó ý khi ®Æt ®iÒu kiÖn
Ta cã: x 2  4  x  2 . - ý b, lµm t¬ng tù.

Ho¹t ®éng2:
BT6: Gi¶i ph¬ng tr×nh:
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a. 3x  2  2 x  3; (1) -Ta cã thÓ gi¶i theo hai c¸ch.
C1:
2
* 3x  2  3x  2 víi x  -C1: Ph¸ trÞ tuyÖt ®èi.
3
(1)  3x  2  2 x  3
2 -C2: B×nh ph¬ng hai vÕ ®a vÒ
 x 5
3 ph¬ng tr×nh bËc hai, mµ c¸c
2 em ®· biÕt c¸c gi¶i.
* 3x  2  3x  2 víi x 
3 ( cho häc sinh vÒ nhµ lµm )
 3 x  2  2 x  3
(1) 1 *Chó ý: CÇn ®Ó ý ®Õn ®k:
x
5
VËy PT (1) cã hai nghiÖm.
C¸c ý b, c ,d lµm t¬ng tù.
Ho¹t ®éng3:
Bµi tËp 7: Gi¶i ph¬ng tr×nh:
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
a. 5 x  6  x  6 (1) - Gîi ý häc sinh lÊy ®iÒu kiÖn
 6 ®Ó PT cã nghÜa.
 5x  6  0  x 
  5  x6
§K:  x  6  0  x  6 - §iÒu kiÖn biÓu thøc díi dÊu
c¬n ph¶i d¬ng vµ vÕ tr¸i luÇn
d¬ng nªn vÕ ph¶i còng ph¶i d-
2
 5 x  6  ( x  6) ¬ng.
 x 2  17 x  31  0
- KÕt hîp ®iÒu kiÖn.
(1)  17  165
 x -B×nh ph¬ng hai vÕ lóc nay lµ
2
 ph¬ng tr×nh t¬ng ®¬ng víi PT
 17  165
 x (1) trªn TX§.
2

so s¸nh víi ®iÒu kiÖn ta co

50
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
17  165
nghiÖm cña PT lµ x 
2

C¸c ý kh¸c lµm t¬ng tù vÒ nhµ lµm tiÕp.


* Cñng cè: -Gi¶i vµ biÖn luËn nghiÖm cña ph¬ng tr×nh theo
tham sè m.
3x 2  2( m  1) x  3m  5  0
-VÒ nhµ lµm c¸c ý cßn l¹i.
§iÒu chØnh tõng líp (nÕu cã)
TiÕt22: PH¦¥NG TR×NH Vµ HÖ PH¦¥NG TR×NH BËT NHæT
NHIÒU ÈN
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc kh¸i niÖm PT vµ HPT bËc nhÊt mét Èn.
-NghiÖm cña ph¬ng tr×nh, hÖ ph¬ng tr×nh.
-C¸ch gi¶i ph¬ng tr×nh vµ hÖ ph¬ng tr×nh.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-VËn dông lý thuyÕt, VD vµo gi¶i bai TB trong GSK.
3. VÒ t duy:
-HiÓu ®îc, vµ tõ lý thuyÕt vËn dông vµo lµm bµi tËp.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ vµ c¸c
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-ChuÈn bÞ tranh vÏ, s¸ch GK, s¸ch tham kh¶o, vµ c¸ c¸c
thiÕt bÞ d¹y häc kh¸c.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, vÊn ®¸p, chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ ngêi
dÉn r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.

*Ho¹t ®éng 1: §n tËp vÒ ph¬ng tr×nh vµ hÖ hai ph¬ng tr×nh bËc


nhÊt mét Èn.
1.Ph¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
-PT bËc nhÊt hai Èn lµ x vµ y cã -Gièng nh PT bËc nhÊt mét Èn
d¹ng: ax+by=c. Trong ®ã a, b, c ax+b=0. BËc cña x lµ bËc mét,
gäi lµ c¸c hÖ sè. víi ®iÒu kiÖn a, PT chØ cã Èn x.
b khÇng ®ång thêi b»ng 0. VËy Em nµo cã thÓ cho biÕt PT
-NÕu a=b=0 vµ c=0 th× PT vÇ sè bËc nhÊt hai Èn sÏ cã d¹ng nh

51
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
nghiÖm. thÕ nµo?
-NÕu a=b=0 vµ c  0 th× PT vÇ -Vµ cho biÕt ®iÒu kiÖn cña c¸c
nghiÖm. hÖ sè.
-NÕu a=0, th× PT cã nghiÖm - VËy a, b tõng c¸i b»ng khÇng
c cã ®îc khÇng?
y
b
-NÕu a  0, b=0 th× PT cã nghiÖm
c
x
a
-NÕu a  0 vµ b  0 th× PT cã
a c
nghiÖm: y  x
b b
VD:( Cñng cè)
CÆp (1;-2) cã ph¶i lµ nghiÖm cña PT 3x-2y=7 hay khÇng? PT cßn
cÆp nghiÖm kh¸c nÖa khÇng?
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
- Ta cã: VT=3.1-2.(-2)=7=VP - CÆp (1;-2) lµ nghiÖm th× ph¶i
-VËy cÆp (1;-2) lµ nghiÖm cña tháa m·n PT.
PT. -LiÖu cã cÆp ®iÓm nµo tháa
- SÏ cßn vÇ sè cÆp cã d¹ng m·n PT ?
a c
( x0; x0  ) lµ nghiÖm cña PT.
b b

*Ho¹t ®éng2: HÖ hai tr×nh bËc nhæt hai Èn.

Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o


viªn
HÖ hai PT bËc nhÊt hai Èn cã -Nh c¸c em ®· häc vÒ hÖ hai PT
d¹ng: bËc nhÊt hai Èn ë líp 9, nã cã
 ax  by  c d¹ng nh thÕ nµo ?
 (3) -VËy nghiÖm cña HPT tháa m·n
 a ' x  b' y  c
g×?
-CÆp sè ( x0 ; y0 ) lµ nghiÖm khi vµ
chØ khi nã lµ nghiÖm cña c¶ hai
PT. Hay cÆp sè ( x0 ; y0 ) lµ tËp
nghiÖm cña hÖ PT -Cã mÊy c¸ch gi¶i hÖ PT (3)
-Cã hai c¸ch gi¶i hÖ PT, céng
®¹i sè vµ ph¬ng ph¸p thÕ.

*VD: (Cñng cè): Dïng ph¬ng ph¸p céng ®¹i sè ®Ó gi¶i hÖ ph¬ng
 4x  3y  9
tr×nh: 
 2 x  4 y  3

52
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
 54
 x
 4x  3y  9  4x  3y  9  20
  
 4 x  8 y  6  5 y  3  y3
 5

* Cñng cè:
- §n l¹i hai c¸ch gi¶i hÖ PT bËc nhÊt hai Èn.
-lµm bµi tËp trong 1,2,3,4,SGK/68
* §iÒu chØnh tõng líp (nÕu cã)

TiÕt23: PH¦¥NG TR×NH Vµ HÖ PH¦¥NG TR×NH BËT NHæT


NHIÒU ÈN
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-NghiÖm cña ph¬ng tr×nh, hÖ ph¬ng tr×nh.
-C¸ch gi¶i ph¬ng tr×nh vµ hÖ ph¬ng tr×nh.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-VËn dông lý thuyÕt, VD vµo gi¶i bai TB trong GSK.
3. VÒ t duy:
-HiÓu ®îc, vµ tõ lý thuyÕt vËn dông vµo lµm bµi tËp.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ vµ c¸c
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-ChuÈn bÞ tranh vÏ(nÕu cã), s¸ch GK, s¸ch tham kh¶o, vµ
c¸ c¸c thiÕt bÞ d¹y häc kh¸c.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, vÊn ®¸p, chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ ngêi
dÉn r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
Ho¹t ®éng1: §Þnh nghÜa, c¸ch gi¶i hÖ ba ph¬ng tr×nh bËc
nhæt ba Èn:
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o
viªn
 ax  by  cz  d -T¬ng tù nh hÖ hai PT bËc nhÊt
 hai Èn. Em nµo cß thÓ ®Þnh
HÖ cã d¹ng:  a ' x  b ' y  c ' z  d '
 a '' x  b '' y  c '' z  d '' nghÜa hÖ ba PT bËc nhÊt ba
 Èn.
Trong ®ã: x,y,z, lµ c¸c Èn.

53
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
a,b,c,a',c',b',a",b",c" lµ c¸c hÖ
sè. -CÆp sè tháa m·n ®iÒu g× th×
-CÆp sè ( x0 ; y0 ; z0 ) nghiÖm ®óng lµ nghiÖm cña hÖ PT.
c¶ ba ph¬ng tr×nh th× lµ nghiÖm
cña hÖ PT
17 3 3
*VD1: CÆp sè ( ; ; ) lµ nghiÖm
4 4 2
 x  3 y  2 z  1 -HÖ ph¬ng tr×nh (5) ®îc gäi lµ
 hÖ ph¬ng tr×nh d¹ng tam gi¸c.
 3
cña hÖ PT  4 y  3z  (5)
 2
 2z  3
*VD2: gi¶I hÖ ph¬ng tr×nh:
 1  1
 x  2 y  2z  2  x  2 y  2z  2
  -Ta ®i kh biÕn ®Ó ®a vÒ d¹ng
  y  z  3   y  z  3
  hÖ ph¬ng tr×nh d¹ng tam
y  9 z  2 10 z  2
  gi¸c. Tõ ®ã ta cã thÓ t×m ®îc
 
nghiÖm cña hÖ.
 1
 x 2

 5
 y
 2
 7
 z 2

*Cñng cè: Gi¶I hÖ PT: (BT5GSK)/68


 x  3y  2z  8  x  3y  2z  8  x  3y  2z  8  x 1
   
 2 x  2 y  z  6   4 y  3 z  10   4 y  3 z  10   y  1
 3x  y  z  6  8 y  5 z  18  z2  z2
   

*DÆn dß: VÒ nhµ lµm c¸c BT 3->7 SGK/68


*§iÒu chØnh cïng líp (nÕu cã)

TiÕt24: BµI TËP


Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:

54
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
-Lµm BT trong SGK, C¸ch gi¶i hÖ PT bËc nhÊt hai, ba Èn sè.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-VËn dông lý thuyÕt, VD vµo gi¶i bai TB trong GSK.
-Thµnh th¹o, kü n¬ng biÕn ®¾i.
3. VÒ t duy:
-HiÓu ®îc, vµ tõ lý thuyÕt vËn dông vµo lµm bµi tËp.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ vµ c¸c kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-ChuÈn bÞ tranh vÏ(nÕu cã), s¸ch GK, s¸ch tham kh¶o, vµ c¸ c¸c
thiÕt bÞ d¹y häc kh¸c.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, vÊn ®¸p, chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ ngêi dÉn
r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.

55
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng1

Ho¹t ®éng cña häc sinh


Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

BT5: Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh:


b.
 x - 3 y  2 z  -7  x - 3 y  2 z  -7
 
 -2 x  4 y  3 z  8   -2 y  7 z  -6
 3x  y - z  5  10 y - 7 z  26
 

 x
 x - 3 y  2 z  -7 
  5
  -2 y  7 z  -6   y 
 28 z  -4  2
  1
 z   7
-Híng dÉn häc sinh lµm, gi¸o viªn dÉn r¾t kiÓm tra.

-Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm. Gäi häc sinh ngåi díi nhËn xÐt.

Ho¹t ®éng2

Ho¹t ®éng cña häc sinh


Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

BT6: SGK/68
Gäi gi¸ b¸n mçi c¸i ¸o lµ: x  0 (ngh×n)
Gi¸ b¸n mçi quÇn lµ: y>0 (ngh×n)
Gi¸ b¸n mçi v¸y lµ: z>0 (ngh×n)
Theo ®Çu bµi ta cã hÖ PT sau:
 12 x  12 y  18 z  5349  x
 
 16 x  24 y  12 z  5600   y 
 24 x  15 y  12 z  5259  z
 
BT7: SGK/68
Gi¶i bµi to¸n b»ng m¸y tÝnh bá tói:
-§©y lµ bµi to¸n lËp hÖ ph¬ng tr×nh:
-Ta gäi c¸c yÕu tè cÇn tim lÇn lît lµ
c¸c Èn.
-§©y lµ hÖ pt bËc nhÊt ba Ène sè.

56
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt28: BæT §¼NG THøC. (TiÕp)


a b c d
*KiÓm tra bµi cò: Chøng minh r»ng a,b,c, d  0 Ta cã:    4
b a d c
Ho¹t ®éng 3: BÊt ®¼ng thøc chøa dÊu gi¸ trÞ tuyÖt ®èi.
 Aví i A  0
* A 
  Aví i A  0
* 0  0;1,25  1,25
3 3
  ;   
4 4

*Tõ ®Þnh nghÜa cña trÞ tuyÖt ®èi ta cã c¸c tÝnh chÊt sau.

§iÒu kiÖn
Néi dung

x  0, x  x, x   x

a 0

x  a  a  x  a

x  a  x  a
hoÆc x  a

a  b  a b  a  b

Ho¹t ®éng4: VÝ dô cñng cè:


Cho x  2,0 . CMR x 1  1

57
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
*Híng dÉn häc sinh. x  2,0
* Gäi häc sinh lam tõng bíc.  2  x  0
 2  1  x  1  0  1
 1  x  1
 x 1  1
*BTCñng Cè: T×m x biÕt: x  1  2 x  2
* BT2(SGk)/79: Cho x>5 sè nµo trong c¸c sè sau lµ sè nhá nhÊt?
5 5 5 x
A  ; B   1; C   1; D 
x x x 5
5
§A: C   1
x
*BT3(sgk)/79; Cho a, b, c lµ ®é dµi ba c¹nh cña mét tam gi¸c.
a, CM: (b  c)2  a 2
b, Tõ ®ã suy ra: a 2  b 2  c 2  2(ab  bc  ca).

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn.


Ho¹t ®éng cña häc sinh.

*Híng dÉn: Trong mét tam gi¸c


luÇn cã t¾ng hai c¹nh lín h¬n
c¹nh thø ba.
*§Ých cÇn chøng minh:

* Vai trß cña a, b, c lµ nh nhau,


vËy ta co ba ®¼ng thøc nh y a
ta khai triÓn h»ng ®¼ng thøc,
céng vÕ víi vÕ ta ®îc ®iÒu ph¶i
chøng minh.
a, Ta cã:
a  b  c  a  (b  c )  0
a  b  c  a  (b  c )  0
  a  (b  c )  a  (b  c)   a 2  (b  c ) 2  0
 a 2  (b 2  c 2 )

*DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 4,5(SGK)/79


* §iÒu chØnh tõng líp nÕu cã:

58
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt 29: Bæt ph¬ng tr×nh vµ


hÖ bæt ph¬ng tr×nh mét Èn
Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:

I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-Kh¸i niÖm vÒ bÊt ph¬ng tr×nh mét Èn.
- §iÒu kiÖn cña mét BPT
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-Kü n¬ng vËn dông,biÕn ®¾i, c¸ch nh×n nhËn bµi to¸n vÒ BPT.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc trong c¸c bíc biÕn ®¾i.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ .
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, vµ ®å dïng cã liªn quan.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-ThuyÕt tr×nh, gîi më,chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ ngêi
dÉn r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1
Ho¹t ®éng1: Cho mÖnh ®Ò d¹ng: 2 x  3 c¸c sè 2; 2 ;  ; 10 sè nµo
2
tho¶ m·n mÖnh ®Ò trªn.
* Gi¸o viªn híng dÉn. * 2(2)  4  3 tho¶ m·n mÖnh ®Ò.
1
* 2.2  5  3 khÇng tho¶ m·n M§
*T¬ng tù häc sinh tÝnh c¸c gi¸ trÞ 2
kh¸c. *§Þnh nghÜa s¬ qua vÒ BPT. Vµ
*VËy mÖnh ®Ò trªn ®îc gäi lµ g×? tËp nghiÖm
vµ c¸c gi¸ trÞ tho¶ m·n mÖnh ®Ò, cña bÊt ph¬ng tr×nh.
vµ khÇng tho¶ m·n mÖnh ®Ò ®îc
gäi lµ g×?
* GV chuÈn ho¸ ®Þnh nghÜa, vµ
tËp nghiÖm cña bÊt ph¬ng tr×nh.
Ho¹t ®éng2: §iÒu kiÖn cña mét bæt ph¬ng tr×nh.
x
* Cho BPT sau: 3 x   x2
x2
*§iÒu kiÖn ®Ó BPT cã nghÜa.  3 x  0  x3
* §K:  
 x20  x  2
* BTCC: T×m ®iÒu kiÖn cña BPT.
x2 *Häc sinh lµm t¬ng tù nh y
 x2  1
x 1 trªn.
* §K cña biÓu thøc díi dÊu c¬n,vµ díi

59
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
mÉu.
* VÕ ph¶i luÇn d¬ng, vËy ®iÒu kiÖn
cña vÕ tr¸i? * Lµm theo gäi y cña gi¸o
viªn.
Ho¹t ®éng3: HÖ bæt ph¬ng tr×nh mét Èn.
*§/n: (sgk). Gi¸o nªu, cho häc sinh
nh¾c l¹i
* GV nhÊn m¹nh nghiÖm cña hÖ *Häc sinh biÕn ®¾i theo sù h-
®ång thêi lµ nghiÖm cña tõng bÊt íng dÉn cña
ph¬ng tr×nh. gi¸o viªn.
*VD: T×m nghiÖm cña hÖ bÊt ph¬ng
tr×nh.  3 x  0  x3
   1  x  3
 3 x  0  x 1  0  x  1

 x 1  0
*Híng dÉn h/s:
* C¸ch biÓu diÔn nghiÖm trªn trôc
sè.

*Cñng cè vµ dÆn dß:


- VÒ nhµ lµm bµi tËp1 trong sgk/88
- §n tËp tõ ®Çu n¬m.
* §iÒu chØnh tõng líp( nÕu cã)
..........................................................................................................
......................
..........................................................................................................
....................
..........................................................................................................
.......................
..........................................................................................................
.......................
..........................................................................................................
......................

60
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
TiÕt 31 : «n tËp cuèi häc kú

Ngµy so¹n:..............................
Ngµy gi¶ng:.............................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-HÖ thèng l¹i kiÕn thøc kiÕn thøc. §ång thêi kh¾c s©u kiÕn thøc.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-Kü n¬ng vËn dông,biÕn ®¾i, c¸ch nh×n nhËn bµi to¸n.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, hÖ thèng hãa toµn bé kiÕn thøc.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c .
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, vµ ®å dïng cã liªn quan.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-ThuyÕt tr×nh, Ph¸p vÊn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. Kiîm tra bµi cò. KÕt hîp trong giê.

Ho¹t ®éng1: Víi gi¸ trÞ nµo cña x ®¼ng thøc( Hµm sè) sau
cã nghÜa.
x1 1
*  x 3
x1 x
2
*y   x1
x 3
 2x  1, ví i x  2
* y 
 x  3, ví i x<2
* x  1  2x  4
2

* Häc sinh tù gi¸c lµm bµi. vµ hai * Cho häc sinh lµm, gv söa sai
em lªn b¶ng chÖa. nÕu cã.
* KL: §Æt ®iÒu kiªn lµ mÉu
sè kh¸c kh«ng, biÓu thøc díi
dÊu c¨n bËc hai ph¶i kh«ng
©m, vµ vÕ cña ®¼ng thøc
ph¶i cïng dÊu.

61
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng2: Gi¶i ph¬ng tr×nh:
1. x  1  2x  1
2. x2  2  x  1
2x  5 x
3.   2x  3
2 x1
4. x4  ( 3  2)x2  3  1  0

* Häc sinh tù gi¸c lµm bµi, vµ nhËn *Gäi 4 em lªn b¶ng, c¸c em
xÐt. kh¸c lµm vµ gv ®i kiÓm tra.
* Cho h/s nhËn xÐt, vµ gv söa
sai nÕu cã.
*Chó y: Nhng PT chøa c¬n thøc
ta thêng dïng ph¬ng ph¸p b×nh
ph¬ng hai vÕ.
*D¹ng BT1: lµ PT cã chøa gi¸
trÞ tuyÖt ®èi, ta sö dông hai
c¸ch gi¶i thÇng thêng lµ
* §K råi b×nh ph¬ng hai vÕ.
* Bá trÞ tuyÖt ®èi.
* D¹ng BT4: Lµ ph¬ng tr×nh
chïng ph¬ng vµ pp gi¶i ®Æt
x2  X  0

Ho¹t ®éng3: BiÖn luËn ph¬ng tr×nh.


*BT1: BiÖn luËn theo tham sè m sè nghiÖm cña ph¬ng tr×nh.
m2x  2m 4x  1
BT2: T×m tham sè m ®î nghiÖm nµy gæp hai lÇn nghiÖm kia.
mx2  (m2  2)x  (m2  m 2)  0

* Sö dông b¶ng tãm t¾t c¸ch


* Häc sinh lµm díi sù híng dÉn cña gi¶i ph¬ng tr×nh bËc nhÊt, bËc
gv. hai ®Ó biÖn luËn tõng trêng
hîp.
* NhÊn m¹nh cho häc sinh vÒ
®Þnh ly Vi-et vÒ nghiÖm cña PT
bËc hai.
Ho¹t ®éng4: Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh:
 2x  y  3z  1

 x  2y  z  2
  x  y  2z  0

62
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* Sö dông ph¬ng ph¸p khö tõng
* Häc lµm, vµ thö kÕt qu¶ b»ng biÕn.( ®a vÒ d¹ng tam gi¸c)
viÖc bÊm m¸y tÝnh bá tói. *§ång thêi gv híng dÉn cho häc
sinh c¸ch bÊm m¸y tÝnh bá tói
fx:500 MS hoÆc fx: 570 MS vÒ
gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh
3. Cñng cè vµ dÆn dß:
VÒ nhµ Çn l¹i c¸c d¹ng ®· häc, lµm tÊt c¶ bµi tËp trong sgk.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt d¹y:
..............................................................................................................
....................
..............................................................................................................
......................
..............................................................................................................
....................
..............................................................................................................
...................
..............................................................................................................
..................

TiÕt 33+34: bæt ph¬ng tr×nh vµ hÖ bæt ph¬ng tr×nh mét Èn


(TiÕp)
Ngµy so¹n:.........................................
Ngµy gi¶ng:.......................................
I. Môc tiªu: ( §· nªu tiÕt 33)

Ho¹t ®éng1: Mét sè phÐp biÕn ®æi bæt ph¬ng tr×nh t¬ng ®-
¬ng.
* Ta cã: x  3 vµ x  1 *Hai bÊt ph¬ng tr×nh sau cã t¬ng
®¬ng
khÇng?
3 x  0 vµ x 1 0
* VËy khi nµo th× hai bÊt ph¬ng
tr×nh t¬ng
*Hai bÊt ph¬ng tr×nh khÇng t¬ng ®- ®¬ng ®¬ng?
¬ng. * Sau khi ph¸p vÊn häc sinh gv
®a ra ®Þnh
nghÜa hai BPT t¬ng ®¬ng
(sgk)/82.
* PhÐp biÕn ®¾i t¬ng ®¬ng.
Sgk/82.

* PhÐp céng( trõ).

63
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
P(x)  Q(x)  P (x)  f (x)  Q(x)  f (x)

* VÝ dô: Sgk/83.
*PhÐp nh©n ( chia).
P(x)  Q(x)  P(x). f (x)  Q(x). f (x)nÕ u f(x)>0,x
P(x)  Q(x)  P(x). f (x)  Q(x). f (x)nÕ u f(x)<0,x

* VÝ dô:sgk/84.
* PhÐp b×nh ph¬ng.
P(x)  Q(x)  P 2(x)  Q2(x)
nÕ u P(x)  0,Q(x)  0,x

*VÝ dô sgk/85.
* Chó y: sgk/85.
Ho¹t ®éng2: C¸c vÝ dô cñng cè:
5x  2 3 x x 4  3 3 x
*VD5: sgk/85. Gi¶i bæt ph¬ng tr×nh:  1 
4 4 6
(1)
*§K: 3-x>0 * Ph¸p væn.
5x 3 x x 2 3 x * BPT tån t¹i khi nµo?
(1)    1  
4 2 4 3 2 * Sö dông c¸c phÐp biÕn ®¾i t-
5x 3 x x 2 3 x ¬ng ®¬ng.
   1   0 * §îc kÕt qu¶ so s¸nh víi ®iÒu
4 2 4 3 2
1 kiÖn ta ®îc nghiÖm cña BPT.
 x  0
3
* KÕ t hîp ví i ®iÒu kiÖn ta cã:
 1
 x 0 1 *Chó y :khi gi¶i BPT thi ®iÒu
 3   x 3
 3 x  0 3 ®Çu tiªn lµ ph¶i ®Æt §K cho
BPT tån t¹i.
17 1
Ho¹t ®éng7: Gi¶i bæt ph¬ng tr×nh: x2   x
4 2
*Häc sinh t duy theo híng dÉn cña *Ph¸p væn.
gv. * BÊt ph¬ng tr×nh ®· tån t¹i ch-
a?
* NÕu vÕ ph¶i ©m liÖu cã suy ra
nghiÖm cña BPT?
* Vµ khi vÕ ph¶i luÇn d¬ng?
*KÕt hîp hai trêng hîp ta ®îc
nghiªm

64
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
3. DÆn dß: VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp 1->5 sgk/87-88.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt d¹y ( nÕu cã)
..............................................................................................................
....................
..............................................................................................................
.....................
..............................................................................................................
...................
..............................................................................................................
.....................
..............................................................................................................
...................

TiÕt 34: Bµi TËp


Ngµy so¹n:.........................................
Ngµy gi¶ng:.......................................
Ho¹t ®éng1:BT1 sgk/87.
* Häc sinh tù gi¸c lµm vµ chó y lªn * Gäi 2 em häc sinh lªn b¶ng,
b¶ng. sau ®ã gv chÖa.
*Gv ®i kiÓm tra c¸c em ë díi líp.
* Chó y: §iÒu kiÖn lµ biÓu
thøc díi mÉu sè kh¸c kh«ng,
vµ biÓu thøc díi c¨n bËc
ch½n lu«n kh«ng ©m.
Ho¹t ®éng 2: BT2 sgk/88.
*Häc sinh lµm díi sù dÉn d¾t cña * Tøc mäi x BPT luÇn vÇ
gv. nghiÖm.
 x  0,x
2
* Ta sö dông mét sè c¸c phÐp t-
a, Tacã:   x2  x  8  0
¬ng ®¬ng vµ so s¸nh ®Ó chøng
 x  8  0,x
minh.
VËy BPT vÇ nghiÖm.
* C¸c y kh¸c chøng minh t¬ng
tù.

Ho¹t ®éng 3: BT3 sgk/88.


* Häc sinh lªn b¶ng lµm. * §Ó gi¶i thÝch ®îc c¸c BPT t-
¬ng ®¬ng th× phai n¾m ®îc
kh¸i niÖm c¸c BPT trinh t¬ng
®¬ng.
* §i gi¶i tõng BPT vµ so s¸nh
tËp nghiÖm cña chóng vµ kÕt
luËn.
* Gv gäi h/s nhËn xÐt vµ gv kÕt
luËn.

65
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng 4: BT4 sgk/88.
* Häc sinh lµm theo dÉn d¾t cña * §iÒu kiÖn nÕu cã.
gv. * Sö dông phÐp biÕn ®¾i t¬ng
* C¸c em kh¸c nhËn xÐt. ®¬ng, hoÆc phÐp biÕn ®¾i hÖ
qu¶
*Sau khi gi¶i song ph¶i kÕt hîp
víi ®iÒu kiÖn (nÕu cã) ®Ó lÊy tËp
nghiÖm cña BPT
Ho¹t ®éng 5: BT5 sgk/88.
* Häc sinh lµm theo dÉn d¾t cña * §iÒu kiªn( nÕu cã)
gv. * Cã thÓ gi¶i tõng BPT råi kÕt
* C¸c em kh¸c nhËn xÐt. hîp tËp nghiÖm cña tõng BPT
khi ®ã ta ®îc nghiÖm cña hÖ
BPT.
*HoÆc ta sö dông phÐp biÒn
®¾i t¬ng ®¬ng ®Ó gi¶i hÖ BPT.
* Khi kÕt hîp tËp nghiÖm ta nªn
biÓu diªn trªn trôc sè.
* Gv cã thÓ chÖa nhanh.
3. Cñng cè vµ dÆn dß:
* Chó y khi gi¶i BPT ta cÇn ®Æt ®iÒu kiÖn vµ ta dïng phÐp biÕn ®¾i
t¬ng ®¬ng trªn miÒn x¸c ®Þnh.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng( nÕu cã).
..............................................................................................................
.............................
..............................................................................................................
..........................

66
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
TiÕt 35+36: Dæu cña nhÞ thøc bËc nhæt
Ngµy so¹n:..............................
Ngµy gi¶ng:.............................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc kh¸i niÖm cña nhÞ thøc bËc nhÊt, C¸ch xÐt dÊu cña
nhÞ thøc bËc nhÊt.
-BiÕt ®îc c¸ch gi¶i cña BPT chøa Èn ë mÉu, vµ BPT tÝch.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-BiÕt lÊy ®iÒu kiÖn, gi¶i BPT ®¬n gi¶n, xÐt dÊu cña nhÞ thøc bËc
nhÊt.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc trong c¸c bíc biÕn ®¾i, MÆt h×nh häc
nghiÖm cña BPT,
c¸ch biÓu diÔn trªn trôc sè.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ .
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn quan.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-ThuyÕt tr×nh, gîi më,chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ ngêi
dÉn r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. kiîm tra bµi cò:
Ho¹t ®éng1: (§Þnh nghÜa, ®Þnh
lý vÒ dÊu) cña nhÞ thøc bËc nhÊt.
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

-NhÞ thøc bËc nhÊt ®èi víi x


lµ biÓu
thøc d¹ng f(x)=ax+b trong
®ã a, b lµ
c¸c sè ®· cho, a  0.

*Ph¸t phiÕu häc tËp(chia thµnh 6


nhãm)
a, Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh -2x+3>0
vµ biÓu diÔn trªn trôc sè tËp
nghiÖm cña nã.

b, Tõ ®ã chØ ra c¸c kho¶ng mµ


- Häc sinh tù nªu ra c¸c c¸ch xÐt nÕu lÊy x trong

67
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
dÊu cña nhÞ thøc bËc nhÊt. ®ã th× nhÞ thøc f(x)=-2x+3 cã
gi¸ trÞ
+ Tr¸i dÊu víi hÖ sè cña x
+ Cïng dÊu víi hÖ sè cña x
- §äc §l (sgk) vµ tù tãm t¾t. *GV nhËn xÐt l¹i.
3
a, 2 x  3  0  x  .
2

+
3

-
2

3
b, NÕu x  (; ) , f ( x) tr¸i dÊu víi
2
hÖ sè cña x
3
NÕu x  ( ; ) , f ( x) cïng dÊu víi
2
hÖ sè cña x
* Tõ VD trªn cho häc sinh tù nhËn
®Þnh vÒ
( DÊu cña nhÞ thøc bËt nhÊt)
* Cho häc sinh ®äc §L vÒ DÊu cña
nhÞ thøc
bËc nhÊt, GV nh¾c l¹i §L(Sgk)/89.

* CM: Cho häc sinh vÒ ®äc Sgk.

* B¶ng tãm t½t xÐt dÊu cña nhÞ


thøc bËc nhÊt.

68
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x

b

a


F(x)=
ax+b

Cïng
dÊu
víi a
0
Tr¸i
dÊu
víi a

* Minh ho¹ b»ng ®å thÞ:

69
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
a>0
a<0
y
y y=ax+b
+
+
b +
-
a
- 0 x
-

+
-
b/a x
-
0
-

*Ho¹t ®éng2
XÐt dæu tÝch, th¬ng c¸c nhÞ thøc bËc nhæt.
*Gi¶ sö f(x) lµ mét tÝch cña nh÷ng nhÞ thøc bËc nhÊt. ¸p
dông §L vÒ dÊu cña nhÞ thøc bËc nhÊt cã thÓ xÐt dÊu cña
tõng nh©n tö. LËp b¶ng xÐt dÊu cho tõng nhÞ thøc cã mÆt
trong f(x) ta suy ra ®îc dÊu cña f(x). (Trêng hîp mét th¬ng
cung t¬ng tù)
( 4 x  1)( x  2)
VD: XÐt dÊu cña biÓu thøc. f ( x) 
 3x  5
Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn.

70
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* Häc sinh sÏ ho¹t ®éng theo sù *Hµm sè f(x) khÇng x¸c khi
híng dÉn cña gi¸o viªn. nµo?
*C¸c nhÞ thøc 4x-1;x+2;-
3x+5 cã c¸c nghiÖm ?
* Khi ®ã c¸c nghiÖm sÏ
chia trªn trôc sè thµnh c¸c
kho¶ng nµo?
1 3
 -2
x 4 5

4x-1 - - 0 + +
x+2 - 0 + + +
-3x+5 + + + 0
-
f(x) + 0 - 0 + -
* Häc sinh kÕt luËn dÊu cña f(x) * Nh×n vµo b¶ng xÐt dÊu th× ta
cã thÓ kÕt luËn ®îc dÊu cña
hµm sè f(x).
*VD cñng cè: XÐt dÊu biÓu thøc
f ( x )  ( 2 x  1)( x  3)
* DÆn dß: VÒ nhµ lµm BT1
SGK/94
TiÕt 36: Dæu cña nhÞ thøc (tiÕp)
Ho¹t ®éng1: Gi¶i BPT tÝch, BPT chøa Èn ë mÉu thøc.
1
* VD1; Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh. 1 (*)
1 x
* Học sinh làm theo híng dÉn cña *GV híng dÉn häc sinh biÕn ®¾i
GV. toµn bé vÒ mét vÕ, vÕ cßn l¹i lµ
sè 0
*Sau ®ã ta ®i xÐt dÊu cña biÓu
thøc
x
Ph¬ng tr×nh (*)  0
1 x
x
§Æt f(x)= ta suy ra
1 x
nghiÖm cña BPT lµ 0  x  1
*VD cñng cè: Gi¶i BPT
x3  4x  0
-Ta ®a bÊt ph¬ng tr×nh vÒ d¹ng
tÝch c¸c nhÞ thøc bËc nhÊt vµ
®a vµo viÖc xÐt dÊu tÝch c¸c
nhÞ thøc bËc nhÊt.

Ho¹t ®éng2: Bæt ph¬ng tr×nh chøa Èn trong dæu gi¸ trÞ

71
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
tuyÖt ®èi.
VD: Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh
 2x  1  x  3  5
*VËy häc sinh lµm theo híng dÉn *Sö dông ®Þnh nghÜa gi¸ trÞ
cña GV tuyÖt ®èi.
*Tù gi¸c lµm vµ ®a ra nhËn xÐt. * Vậy  2 x  1  ? ( SGK)/93

* KÕt luËn:
Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh:
f ( x)  a   a  f ( x)  a
(a>0)
f ( x)  f ( x)  a  f ( x)  a

BT1: XÐt dÊu c¸c biÓu thøc: f (x)  (2x  1)(x  3)


*B¶ng xÐt dÊu:

72
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x
- 
3
1
2
+

2x-1

-
0 +

x+3

+
+

f(x)

+
0
-

0
+

1
*KÕt luËn: f(x)>0 víi x (, 3) U ( , )
2
1
f(x)<0 víi x  (3, )
2
*C¸c y a,d lµm t¬ng tù:
4 3 * Häc sinh lµm díi sù dÉn d¾t
c, f (x)  
3x  1 2  x cña gi¸o viªn.
*Gäi h/s lªn b¶ng lµm

73
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
11 1
KQ : f (x)  0,x  ( ,  ) U (2, )
5 3
11 1
f (x)  0,x  (,  ) U ( ,2)
5 3

BT2: Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh sau: *Híng dÉn häc sinh lµm.
2

5 *Chó y: §èi víi bÊt ph¬ng
a,
x  1 2x  1 tr×nh kh«ng ®îc quy ®ång bá
3 x mÉu sè, mµ ph¶i d÷ nguyªn
 0
 x  1  2x  1 mÉu vµ xÐt dÊu c¶ mÉu sè.
 1  3 x
KQ : x   ,1U  3,   * Ta ®Æt: f  x   x  1  2x  1 sau
 2 
®ã ta xÐt dÊu cña f(x), vµ lÊy
gi¸ trÞ ©m, vµ lµ nghiÖm cña
bÊt ph¬ng tr×nh.
*C¸c y kh¸c gv híng dÉn cho
häc sinh vÒ nhµ lµm.
*DÆn dß:
VÒ nhµ lµm tiÕp c¸c bµi tËp
trong SGK/94
*Rót kinh nghiÖm hay ®iÒu
chØnh sau bµi gi¶ng nÕu
cã.

TiÕt: 37+38 Bæt ph¬ng tr×nh bËc nhæt hai Èn


Ngµy so¹n:...................................
Ngµy gi¶ng:.................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc kh¸i niÖm bÊt ph¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn,c¸ch
biÓu diÔn tËp nghiÖm cña BPT vµ HÖ BPT trªn mÆt ph¼ng täa ®é
.
-BiÕt øng dông cña to¸n vµo thùc tÕ
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-BiÕt c¸ch vÏ ®êng th¼ng vµ c¸ch lÊy nghiÖm cña BPT vµ hÖ
BPT.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, MÆt h×nh häc nghiÖm cña BPT,
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ .
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn

74
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
quan.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-ThuyÕt tr×nh, gîi më,chñ yÕu cho c¸c häc sinh tù lµm. Gv lµ
ngêi dÉn r¾t.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm BT3 SGK/94
Ho¹t ®éng1: §Þnh nghÜa vµ læy vÝ dô:
* Häc sinh theo nghe GV ®/n vÒ * Gv ghi tãm t¾t ®/n lªn b¶ng.
BPT bËc nhÊt hai Èn. BÊt ph¬ng tr×nh bËc nhÊt hai
Èn x,y cã d¹ng tæng qu¸t lµ:
ax  by  c hoÆc ( ,,  ).Trong ®ã
*Häc sinh lÊy VD. a,b,c  ¡ , a2  b2  0 , x vµ y lµ c¸c
Èn.
* Gäi häc sinh lÊy VD:
Ho¹t ®éng2: Biîu diÔn nghiÖm cña bæt ph¬ng tr×nh bËc
nhæt hai Èn.
Trong mÆt ph¼ng täa ®é Oxy, tËp hîp c¸c ®iÓm cã täa ®é lµ
nghiÖm bÊt ph¬ng tr×nh (1) ®îc gäi lµ miÒn nghiÖm cña nã
* Häc sinh lµm theo híng dÉn cña * Cho häc sinh vÏ ®êng th¼ng
giao viªn. x+2y=2
*Thö mét ®iÓm bÊt kú xem
thuéc vµo miÒn nµo.
* Tõ VD trªn GV ®a ra quy t¾c
sgk/95
*Chó y: MiÒn nghiÖm cña bÊt
ph¬ng tr×nh ax  by  c bá ®i ®-
êng th¼ng ax  by  c lµ miÒn
*Thùc hiÖn theo tõng bíc. nghiÖm cña bÊt ph¬ng tr×nh
ax  by  c
* VD (sgk)/96
BiÓu diÔn h×nh häc tËp nghiÖm
cña bÊt ph¬ng tr×nh bËt nhÊt.
2x  y  3
*Gv híng dÉn c¸ch vÏ vµ biÓu
diÔn tËp nghiÖm.
*Gäi häc sinh lªn b¶ng, sau ®ã
GV nhËn xÐt.
Ho¹t ®éng3: Cñng cè vµ
dÆn dß:
* Cñng cè: BiÓu diÔn h×nh häc
tËp nghiÖm cña bÊt ph¬ng tr×nh
bËc nhÊt hai Èn. 3x  2y  0

75
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
*GV gäi häc sinh lªn bÈng cha
nhanh.
* DÆn dß: VÒ nhµ häc bµi vµ
lµm bµi tËp1 sgk/99, ®äc tríc
bµi míi.

TiÕt 38: Bæt ph¬ng tr×nh bËc nhæt hai Èn (tiÕp)


Ngµy so¹n:
Ngµy gi¶ng:
I. Môc tiªu: ( §· nªu trong tiÕt 37).
*Kiîm tra bµi cò: Gäi häc sinh lµm bµi tËp1y a,sgk/99
Ho¹t ®éng1: HÖ bæt ph¬ng tr×nh bËc nhæt hai Èn.
* Häc sinh ®øng t¹i chç ®/n *Gièng nh hÖ ph¬ng tr×nh bËc
nhÊt, gv gäi häc sinh nªu s¬ qua
®Þnh nghÜa hÖ bÊt ph¬ng
tr×nh bËc nhÊt hai Èn.
* Gv nh¾c l¹i ®/n sgk/96
*VD: BiÓu diÔn h×nh häc tËp
nghiÖm cña hÖ bÊt ph¬ng tr×nh
bËc nhÊt hai Èn.
 3x  y  6
 x y 4


 x 0
* Häc sinh lµm theo híng dÉn cña  y  0
gv. * Gv híng dÉn häc sinh vÏ biÓu
diÔn tõng bÊt ph¬ng tr×nh.

Ho¹t ®éng2: Cñng cè


* Cñng cè: BiÓu diÔn h×nh häc tËp nghiÖm cña hÖ bÊt ph¬ng
tr×nh bËc nhÊt hai Èn.
 2x  y  3

 2x  5y  12x  8
* BiÕn ®¾i råi lµm t¬ng tù nh BT trªn.

76
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

Ho¹t ®éng3: Bµi to¸n ¸p dông vµo kinh tÕ:


* Gv giíi thiÖu vµ cho häc sinh
®äc sgk/(97-98)
* Häc sinh phai hiÓu ®îc
nhÖng bµi tãan kinh tÕ thêng
dÉn ®Õn c¸c Èn cña hÖ bÊt ph-
¬ng tr×nh bËc nhÊt
Ho¹t ®éng4: Cñng cè vµ dÆn dß:
* Häc sinh lµm theo híng dÉn cña * BiÓu diÔn h×nh häc tËp
gv nghiÖm cña bÊt ph¬ng tr×nh
 x  3y  5
bËc nhÊt hai Èn: 
 2x  3y  3
*Cho häc sinh lµm nhanh, gv
quan s¸t vµ kiÓm tra c¶ líp.
*DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp
2,3 sgk/99-100 vµ ®äc bµi ®äc
thªm sgk/99
TiÕt39: LuyÖn tËp
Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-VËn dông ly thuyÕt vµo gi¶i c¸c bµi tËp sgk.
-BiÕt øng dông cña to¸n vµo thùc tÕ
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-BiÕt c¸ch biÓu diÔn nghiÖm cña bÊt ph¬ng tr×nh vµ hÖ bÊt ph-
¬ng tr×nh.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, MÆt h×nh häc nghiÖm cña BPT vµ HB
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo trong thùc tÕ .
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan.
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ng¬i híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: KÕt hîp kiÓm tra trong giê.

Ho¹t ®éng1: Gäi häc sinh lªn b¶ng biîu diÔn h×nh häc
nghiÖm cña bæt ph¬ng tr×nh bËc nhæt hai Èn.

77
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
3 x  1  4 y  2  5x  3
* Häc sinh tù gi¸c lµm bµi vµ * Gäi häc sinh lªn b¶ng, gi¸o
nhËn xÐt. viªn ®i kiÓm tra c¸c em trong
líp.
*Sau ®ã gv gäi häc sinh nhËn
xÐt, sau ®ã gi¸o viªn nhËn xÐt
l¹i bµi lµm cña häc sinh

Ho¹t ®éng2: Biîu diÔn h×nh häc nghiÖm cña hÖ bæt ph¬ng
tr×nh bËc nhæt hai Èn:
 x y
 3  2  1 0
 x  2y  0 
  1 3y
a,  x  3y  2 b,  x    2
 y x  3  2 2
  x 0


* Gäi hai häc sinh lªn b¶ng lµm,
c¸c häc sinh kh¸c cïng lµm vµ
theo dâi.
* Gv gäi häc sinh nhËn xÐt, sau
®ã gi¸o viªn nhËn xÐt, chØnh
söa nhÖng sai sãt cña häc sinh.
*Tõ ®ã gv nhÊn m¹nh l¹i vÒ ph-
¬ng ph¸p biÓu diÔn h×nh häc
nghiÖm cña ph¬ng tr×nh vµ hÖ
phîng tr×nh.
Ho¹t ®éng3: Cñng cè vµ dÆn dß:
* Cñng cè: Biîu diÔn h×nh häc nghiÖm cña hÖ bæt ph¬ng
tr×nh bËc nhæt hai Èn:
 y
 4x  2  1 3

 x  2y  1
 x
  2y  0
 2
*DÆn dß: VÒ nhµ xem l¹i bµi vµ ®äc tríc bµi míi.
*Rót kinh nghiÖm vµ ®iÒu chØnh sau bµi gi¶ng(nÕu cã)

78
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt 40-41: dæu cña tam thøc bËc hai

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc kh¸i niÖm tam thøc bËc hai
-BiÕt c¸ch xÐt dÊu cña tam thøc bËc hai, d¹ng h×nh häc vÒ
®Þnh ly dÊu cña tam thøc bËc hai.
-§ång thêi biÕt vËn dông vµo gi¶i c¸c bÊt ph¬ng tr×nh bËc hai,
XÐt dÊu c¸c biÓu thøc cã chøa c¸c tam thøc bËc hai, c¸c nhÞ thøc
bËc nhÊt.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-Thµnh th¹o c¸ch xÐt dÊu cña tam thøc bËc hai, gi¶i bÊt ph¬ng
tr×nh bËc hai.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc,vµ biÕn ®¾i.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: khÇng.

Ho¹t ®éng1: §Þnh nghÜa tam thøc bËc hai.


*Gv nªu ®Þnh nghÜa tam thøc
bËc hai.4
Tam thøc 1bËc hai ®èi víi x lµ
biÓu thøc
0 d¹ng4 f (xx)  ax  bx  c
2

trong ®ã a,b,c lµ c¸c hÖ sè,


a 0
1, XÐt tam thøc f  x  x  5x  4 .
2

TÝnh f  4 , f  1 , f  0 vµ nhËn xÐt


dÊu cña chóng.
2, Quan s¸t ®å thÞ cña hµm sè
y  x2  5x  4 vµ chØ ra c¸c
kho¶ng trªn ®ã ®å thÞ n»m ë
ph¸i trªn truc hoµnh, phÝa díi

79
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
trôc hoµnh.
* Tõ hai vÝ dô trªn gv ph¶i cho
häc sinh nh×n nhËn ®îc tam
thøc f(x) d¬ng hay ©m phô
thuéc vµo gi¸ trÞ cña x. vµ mèi
quan hÖ vµo ®å thÞ vµ biÖt
thøc   b2  4ac
Häat ®éng2: Dæu cña tam thøc bËc hai.
* Häc sinh theo râi *§L:
Cho
f  x  ax2  bx  c a  0 ,   b2  4ac .
NÕu   0 th× f(x) lu«n cïng
dÊu víi hÖ sè a, víi mäi x R .
NÕu   0 th× f(x) lu«n cïng
b
dÊu víi hÖ sè a, trõ khi x 
2a
NÕu   0 th× f(x) cïng dÊu
víi hÖ sè a khi x  x1 hoÆc
x  x2 , tr¸i dÊu víi hÖ sè a khi
x1  x  x2 trong ®ã x1, x2  x1  x2 
lµ hai nghiÖm cña f(x).
* Chó y: cã thÓ thay   b2  4ac
*Häc sinh suy nghi tr¶ lêi c©u b»ng  ,  (b, )2  ac
hái. * Minh häa h×nh häc.(sgk)/102
* Nh vËy dÊu cña f(x) phô thuéc
vµo yÕu tè nµo?

Ho¹t ®éng 2: VÝ dô ¸p dông.


* Häc sinh cïng lµm theo híng *VD1:
dÉn cña gi¸o viªn. a, XÐt dÊu tam thøc
a, Ta cã:   11 0 , hÖ sè a=-1 f  x   x2  3x  5
Theo ®l: f(x)<0, víi méi x b, LËp b¶ng xÐt dÊu tam thøc
b, f  x  2x  5x  2 cã hai nghiÖm
2
f  x  2x2  5x  2
1 * Gv híng dÉn häc sinh ¸p dông
ph©n biÖt x1  , x2  2 hÖ sè
2 ®Þnh ly ®Ó xÐt dÊu.
a=2>0 nªn ta cã b¶ng sau. * Gv ®a ra ph¬ng ph¸p chung
khi xÐt dÊu.
+, B1: TÝnh   b2  4ac
+, B2: XÐt dÊu cña  vµ sè
a.
+, B3: KÕt luËn theo ®l.

80
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x *VÝ dô cñng cè: XÐt dÊu c¸c
 tam thøc:
1
a, f  x  3x  2x  5
2

2
b, g x  9x  24x  16
2
2
 *Cho häc sinh lµm nhanh, vµ gv
nhËn xÐt.
f(x) *VD2: XÐt dÊu biÓu thøc:
2x2  x  1
+ f  x 
x2  4
0 * XÐt dÊu tõng tam thøc 2x2  x  1
- vµ x2  4 råi lËp b¶ng xÐt dÊu
0 f(x)
+ *B¶ng xÐt dÊu:

81
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x

-2
1
2
1
2


2x2  x  1
+
0

x2  4
+
0 -
-
-
0
+

f(x)
+

0 +

0
-

82
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
TiÕt 41: dæu cña tam thøc bËc hai (tiÕp)

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc ®Ých ( ®· nªu trong tiÕt 40)

Ho¹t ®éng1: Bæt ph¬ng tr×nh bËc hai.


*Gv nªu ®Þnh nghÜa:
Bæt ph¬ng tr×nh bËc hai Èn
x lµ bÊt ph¬ng tr×nh d¹ng
ax2  bx  c  0 (hoÆc
ax2  bx  c  0, ax2  bx  c  0, ax2  bx  c  0
* Häc sinh nªu vÝ dô: ) trong ®ã a,b,c lµ c¸c sè thùc
®· cho.
* Cho häc sinh lÊy vÝ dô:
* Chó y: Gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh
bËc hai ax2  bx  c  0 thùc chÊt lµ
t×m c¸c kho¶ng mµ trong ®ã
f  x  ax2  bx  c cïng dÊu víi hÖ
sè a ( trêng hîp a<0) tr¸i dÊu
* Häc sinh lµm, vËn dông theo víi hÖ sè a ( trêng hîp a>0)
®Þnh ly dÊu tam thøc bËc hai. * T×m c¸c kho¶ng mµ
f  x  2x2  3x  5 tr¸i dÊu víi hÖ
sè cña x2
  5
KQ: x  1, 
 2
Ho¹t ®éng2: VÝ dô cñng cè
* Vd3: Gi¶i c¸c bÊt ph¬ng tr×nh
sau:
a,3x2  2x  5  0
b, 2x2  3x  5
c, 3x2  7x  4  0
d,9x2  24x  16  0
* Gv híng dÉn häc sinh lµm vµ
®a ra ph¬ng ph¸p chung.
* Học sinh theo ph¬ng ph¸p * KQ: Sgk/104
chung lµm c¸c bµi tËp SGK * Ph¬ng ph¸p:
* TÝnh   b2  4ac
* 0
 a, cï ng dÊ u ví i dÊ u cña BPT th× BPT cã
  nghiÖm ví i mäi x  R

 a tr¸i dÊ u ví i dÊ u cu¶ BPT th× BPT vÇ nghiÖm

83
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* 0
 a, cï ng dÊ u ví i dÊ u cña BPT th× BPT cã
 -b
  nghiÖm ví i mäi x 
 2a
 a tr¸i dÊ u ví i dÊ u cu¶ BPT th× BPT vÇ nghiÖm

*   0 PT f  x  0 cã 2
nghiÖm x1  x2
 *a, cï ng dÊ u ví i dÊ u BPT

ví i x   , x1  U  x2,  

 *a,tr ¸i dÊ u ví i dÊ u BPT

 ví i x   x1, x2 

Ho¹t ®éng3: T×m c¸c gi¸ trÞ cña tham sè m ®Ó ph¬ng tr×nh sau
cã hai nghiÖm tr¸i dÊu.
2x2   m2  m 1 x  2m2  3m 5  0
* Häc sinh lµm theo gv híng dÉn * §Ó PT cã hai nghiÖm tr¸i dÊu
vµ gîi y. theo Vi-et ta cã ®iÒu g×?
c
* Theo Vi-Ðt ta cã: x1.x2  0
a
* Khi ®ã trë vÒ bµi to¸n gi¶i
BPT Èn m
5
 2m2  3m 5  0  1 m
2
3. Cñng cè vµ dÆn dß:
- VÒ nhµ häc bµi vµ lµm c¸c bµi tËp trong sgk/105
4. §iÒu chØnh vµ rót kinh nghiÖn tõng líp. (nÕu cã)

TiÕt 42: luyÖn tËp (dæu cña tam thøc bËc hai).

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
- BiÕt c¸ch xÐt dÊu cña ®a thøc cã chøa c¸c nhÞ thøc bËc nhÊt vµ
tam thøc bËc hai.
- Gi¶i c¸c bÊt ph¬ng tr×nh bËc hai trong sgk.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- Gi¶i thµnh th¹o c¸c BPT vµ xÐt dÊu c¸c biÓu thøc.

84
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
- Kü n¬ng biÕn ®¾i.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, ãc s¸ng tao vµ t×m tßi cña häc sinh.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: KÕt hîp víi trong giê.
Ho¹t ®éng1: BT2/105 . LËp b¶ng xÐt dÊu c¸c biÓu thøc sau:
*Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm.
a, B¶ng xÐt dÊu:

85
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x

1
3
5
4
3


3x2  10x  3
+
0
-
0
+

4x 5
- 0
+

f  x
-
0 +
0 -
0
+

b, B¶ng xÐt dÊu:

86
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x

1
2
0
1
4
3


3x2  4x

-
-
0

2x2  x  1
+
0 -
- 0
+
+

f  x
+
0 -
0 +
0 -
0 +

Ho¹t ®éng 2: BT3/ 105. Gi¶i bæt ph¬ng tr×nh.


a. Häc sinh lµm theo híng dÉn. a; 4x2  x  1 0
*    1  4.4.1  15  0 b; 3x2  x  4  0
2

a=4>0 , f  x  4x  x  1 0
2

87
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* VËy BPT vÇ nghiÖm. 1 3
c; 2  2
b. x  4 3x  x  4
4 d; x2  x  6  0
*   1  4. 3 .4  49  0  x1  1, x2 
2

3 * Gäi häc sinh lªn b¶ng.


a  3 , f  x  3x  x  4  0 * Híng dÉn häc sinh tÝnh ®en
2

* VËy nghÞªm cña BPT lµ: ta. XÐt dÊu cña  , dÊu cña bÊt
4 ph¬ng tr×nh vµ dÊu cña hÖ sè
1  x 
3 x2 theo ®l.
4 * Chó y: Khi gi¶i BPT ta quy
c. §K: x   2 , x  1, x  ®ång th× kh«ng ®îc bá mÉu
3
x 8 sè, mµ ta ph¶i xÐt c¶ mÉu sè.
 2 0
 x  4  3x  x  4
2
* Y d, lµm t¬ng tù c¸c y kh¸c.

88
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x

-8
-2
4

3
1
2


x2  4
+
+ 0
-
-
- 0
+

x 8
-
0 +
+
+
+
+

3x2  x  4
+
+
+ 0
- 0
+
+

f  x
-
0 +
-
+
-
+

89
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng3: BT4/sgk/105:
T×m c¸c gi¸ trÞ cña tham sè m ®Ó c¸c ph¬ng tr×nh sau vÇ
nghiÖm.
a; m 2 x2  2 2m 3 x  5m 6  0
b; 3 m x2  2 m 3 x  m 2  0
* Häc sinh lµm theo híng dÉn cña * §iÒu kiÖn ®Ó ph¬ng tr×nh vÇ
gv. nghiÖm.
* Khi ®ã ®a vÒ bµi to¸n gi¶i
bÊt ph¬ng tr×nh ®èi víi Èn m.
a, m 2  0  m 2 pt cã nghiÖm
x  2
m 2  0  m 2
 '   2m 3   5m 6  m 2
2

  m2  4m 3  0
 m  ,1 U  3,  
b; 3 m 0
 '   m 3   3 m  m 2
2

 2m2  5m 3  0
3
   m 1
2
3. Cñng cè vµ dÆn dß:
* N¾m ch¾c c¸ch xÐt dÊu cña c¸c biÓu thøc. C¸ch gi¶i bÊt ph¬ng
tr×nh.
* C¸c bµi to¸n liªn quan ®a vÒ gi¶i bÊt ph¬ng tr×nh.
* VÒ lµm c¸c bµi tËp phÇn Çn tËp ch¬ng IV.
4. §iÒu chØnh sau bµi gi¶ng.
.........................................................................................................
.............................
.........................................................................................................
...............................
.........................................................................................................
................................
.........................................................................................................
..............................
.........................................................................................................
............................
.........................................................................................................
................................
.........................................................................................................
................................

TiÕt 43: «n tËp.

90
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
- N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc cña ch¬ng, c¸c ky hiÖu, suy luËn........
- HÖ thèng kiÕn thøc cña c¶ ch¬ng.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- BiÕt c¸ch dïng ky hiÖu to¸n häc thay b»ng lêi, vµ nhng duy luËn
lÇgÝc.
- C¸ch nh×n nhËn bµi to¸n, vµ ®a ra c¸ch gi¶i quyÕt.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, ãc s¸ng tao vµ t×m tßi cña häc sinh.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: KÕt hîp víi trong giê.

Ho¹t ®éng1: Bµi tËp dïng ky hiÖu vµ sù suy luËn l« gÝc


to¸n häc ®î kÕt luËn.
BT1:sgk/106. *Cho häc sinh ®øng t¹i chç tr¶
a, x  0 lêi.
b, y  0
c,  R,   0 * Gv nhËn xÐt vµ ghi l¹i lªn
a b b¶ng.
d,  a.b, a  0, b  0
2
BT2:sgk/106.
  a 0
 
a.b  0    b 0
a,   a 0
 
  b  0
* C¸c y b, d lµm t¬ng tù.
  a 0
 
a.b  0    b 0
b;   a 0
 
  b  0
BT3:sgk/106.

91
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* KQ:
 0 x  1
  xy  1,®óng v×
 y 1 * Gîi më.
* NÕ u y  0 LuÇn ®óng.
*NÕ u 0<y<1, 0<x<1 suy ra ®óng.

Ho¹t ®éng 2: Chøng minh c¸c bÊt ®¼ng thøc.


a b b c c a * BT6:sgk/106
VP   
c a b
a c b c a b Choa, b, clµ c¸c sè d­ ¬ng. Chøng minh r»ng
 (  ) (  ) (  )
c a c b b a a+b b  c c  a
  6
 2  2  2  6  VP c a b
* Gîi më.
* Khi bµi to¸n cho a, b, c lµ
nhÖng sè d¬ng, nh vËy ta ph¶i
nghÜ ngay ra ®Þnh ly nao?
*HoÆc sö dông mét sè tÝnh chÊt
vÒ bÊt ®¼ng thøc mµ ta ®· biÕt.
* Kq: Sö dông ®Þnh ly CÇ-si

a b
Bµi TËp 10: Cho a>0, b>0 : CMR:   a  b (1)
b a
(1)  a. a  b. b  a b  b a  0 *Ph¸p vÊn:
 b(b  a)  a(b  a)  0 *LiÖu cã thÓ sö dông ®îc bÊt
b¼ng thc CÇ-si?
 (b  a)( b  a)  0v× a, b>0 nªn
* NÕu khÇng ta cã thÓ biÕn ®¾i
biÓu thøc trªn luÇn ®
óng. (®
pcm) t¬ng ®¬ng ®Ó ®a vÒ mét
®¼ng thøc ®óng.
3. Cñng cè vµ d¬n dß:
VÒ nhµ häc bµi vµ lµm tiÕp bµi tËp, giê sau kiÓm tra mét tiÕt
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng( nÕu cã).
.........................................................................................................
..............................
.........................................................................................................
.............................
.........................................................................................................
.............................
.........................................................................................................
.............................
.........................................................................................................
.............................

92
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

TiÕt 44: Kiîm tra.

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................

Môc tiªu:

- KiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh. Tõ ®ã cã nhng
®iÒu chØnh.

§Ò bµi
C©u1:(3®) XÐt dÊu cña f(x).
(x  1)(x2  2)
a, f (x) 
x 3
b, f (x)  (x  4)(x  3)(2x  5)
2

2x  1 2x  3
c, f (x)  
x 3 x
C©u2:(3®) Gi¶i c¸c bÊt ph¬ng
tr×nh sau.
x
a,2x  0
3
b,  x2  2x  3  0
c,2x2  5x  3  0
x1 6
d,  0
2x  3 x  1
C©u3:(3®) BiÖn luËn sè
nghiÖm cña ph¬ng tr×nh sau
theo tham sè m.
x2  2(m 1)x  4m 1  0

* Rót kinh nghiÖm sau bµi chæm.


.........................................................................................................
.................................
.........................................................................................................
................................
.........................................................................................................
................................

93
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
.........................................................................................................
................................
.........................................................................................................
................................

Ch¬ngV: Thèng kª
TiÕt45: B¶ng ph©n bè tÇn sè tÇn suæt
Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
- Kh¸i niÖm vÒ sè liÖ thèng kª.
-BiÕt tÝnh tÇn sè vµ tÇn suÊt cña mét mÉu sè liÖu.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- TÝnh to¸n thµnh th¹o tÇn sè vµ tÇn suÊt.
- Sö dông m¸y tÝnh ®Ó gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n trong thèng kª.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, tÝnh cÇn cï.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n trong thùc
tÕ..
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: Mét tuÇn líp 10A ®îc 98 ®iÓm, trong
®ã ®iÓm díi 5 lµ 31 ®iÓm cßn l¹i lµ trªn 5. Hái líp 10A ®îc bao
nhiªu phÇn tr¬m ®iÓm trung b×nh trë lªn?

Ho¹t ®éng1: §n tËp sè liÖu thèng kª, kh¸i niÖm tÇn sè vµ tÇn suÊt.
* Nªu lªn nhËn xÐt vÒ ®¬n vÞ *Cho b¶ng sè liªu thèng kª
®iÒu tra, dÊu hiÖu ®iÒu tra, thu ( B¶ng1)sgk/110
thËp c¸c thÇng tin trong b¶ng1. * Khi ®ã ta cÇn n¾m ®îc ba yÕu
tè:
+ TËp hîp c¸c ®¬n vÞ ®iÒu
tra.
+DÊu hiÖu ®iÒu tra.
+Thu thËp c¸c sè liÖu.
*Gäi häc sinh nªu c¸c yÕu tè trªn.
* Gi¸ trÞ x1=24 xuÊt hiÖn 4 lÇn, *Cho häc sinh ®Õm sè lÇn xuÊt
ta gäi n1=4 lµ tÇn sè cña gi¸ trÞ hiÖn cña c¸c gi¸ trÞ.

94
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
x1. * VËy tÇn sè lµ g×?
* T¬ng tù n2=7, n3=9, n4=6, n5=5
lÇn lît lµ tÇn sè cña c¸c gi¸ trÞ *Cho häc sinh tÝnh tØ lÖ (theo tÇn
x2,x3,x4, x5 sè)cña c¸c gi¸ trÞ xi
* TØ lÖ ®ã ®îc gäi lµ tÇn suÊt cña
gi¸ trÞ xi.
*Häc sinh tÝnh:
Gi¸trÞx1xuÊ t hiÖn 4 lÇn
4
nªn chiÕ m tØlÖ  12,9%
31
*T¬ng tù:

*VËy ta cã b¶ng ph©n bè tÇn sè


vµ tÇn suÊt.

95
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
N¬ng suÊt
lóa
( t¹/h¹)
TÇn sè
TÇn suÊt(%)

25
30
35
40
45
4
7
9
6
5
12,9
22,6
29,0
19,4
16,1

Céng
31
100(%)

Ho¹t ®éng2: B¶ng ph©n bè tÇn sè tÇn suæt ghÐp líp.


*Gv nªu vÝ dô2.sgk/111.
*Häc sinh ®Õm sù suÊt hiÖn c¸c *V× khÇng thÓ may mçi ngêi mét cì
gi¸ trÞ trong tõng líp. nªn ngêi ta ph¶i chia thµnh tõng
nhãm cã kÝch cì gÇn b»ng nhau vµ
*Ghi ra m¶ng. nhãm ®ã ®îc gäi lµ ghÐp líp.
* §a ra c¸c líp sgk/112.
*TÝnh tÇn suÊt. *Cho häc sinh ®Õm trong líp ®ã cã
bao nhiªu gi¸ trÞ suÊt hiÖn ®ã
chÝnh lµ tÇn sè.
* T¬ng tù nh phÇn tríc, ta tÝnh ®îc
tÇn suÊt.

96
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Líp sè ®o
chiÒu
cao(cm)
TÇn sè
TÇn suÊt(%)

[150;156)
[156;162)
[162;168)
[168;174]
6
12
13
5
16,7
33,3
36,1
13,9

Céng
36
100(%)

*Tõ ®ã ®i ®Õn kh¸i niªm b¶ng


ph©n bè tÇn
sè , tÇn suÊt: sgk/113.
Ho¹t ®éng3: Bµi tËp cñng cè:
* Cho häc sinh lµm vµ Gäi lªn *Cho sè liÖu thèng kª ghi trong
b¶ng chÖa. b¶ng5 sgk/113. H·y lËp b¶ng
ph©n bè tÇn suÊt ghÐp líp theo
c¸c líp trong sgk/113.

*B¶ng ph©n bè tÇn suÊt ghÐp líp.

97
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Líp tiÒn l·i
(ngh×n
®ång)
TÇn sè
TÇn
suÊt(%)

[29,5;40,5
)
[40,5;51,5
)
[51,5;62,5
)
[62,5;73,5
)
[73,5;84,5
)
[84,5;95,5
]
3
5
7
6
5
4

Céng
30
100(%)

*DÆn dß: VÒ nhµ lµm c¸c bµi tËp trong sgk/113-114


* §iÒu chØnh sau tiÕt d¹y ( nÕu cã)
..............................................................................................................
.........................
..............................................................................................................
...........................
..............................................................................................................
.....................
..............................................................................................................

98
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
.........................
..............................................................................................................
.......................
..............................................................................................................
........................

TiÕt46+47: biîu ®å
Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
- Tõ sè liÖu ®iÒu tra, tÝnh tÇn sè vµ tÇn suÊt tõ ®ã vÏ biÓu ®å
hiÓn thÞ kÕt qu¶ sè liÖu ®iÒu tra.
-N¾m tØ lÖ t¬ng øng biÓu thÞ trªn biÓu ®å.
-C¸ch vÏ c¸c lo¹i biÓu ®å.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- TÝnh to¸n vµ vÏ thµnh th¹o c¸c d¹ng biÓu ®å khi biÕt sè liÖu.
-Tõ biÓu ®å cã thÓ nhËn xÐt.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, tÝnh cÇn cï, vµ kh¶ n¬ng t duy vÒ h×nh
häc.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n trong
thùc tÕ..
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò:

Ho¹t ®éng 1: VÏ biÓu ®å h×nh cét .


* §Ó mÇ ta b¶ng ph©n bè tÇn suÊt
ghÐp líp cã thÓ biÓu diÔn b»ng
biÓu ®å h×nh cét.
* Trôc hoµnh biÓu thÞ c¸c líp chiÒu
cao cña 36 em häc sinh.
*Trôc tung biÓu thÞ tÇn suÊt t¬ng
øng.
(BiÓu ®å sgk/115)

99
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng 2: §êng gÊp khóc tÇn suÊt.
* Häc sinh chó y vµ tù gi¸c * B¶ng ph©n bè tÇn suÊt ghÐp líp
vÏ theo híng dÉn. trong b¶ng4 còng cã thÓ biÓu diÔn
b»ng ®êng gÊp khóc.
* mp täa ®é, x¸c ®Þnh ®iÓm
(ci,fi) i=1,2,3,4,5 trong ®ã, ci lµ
trung b×nh céng hai ®Çu mót thø
i.
* VÏ c¸c ®o¹n th¼ng nèi ®iÓm
(ci,fi) vµ ®iÓm thø (ci+1,fi+1) ta ®-
îc ®êng gÊp phóc tÇn suÊt.
* BiÓu ®å sgk/116.
Ho¹t ®éng 3: VÝ dô cñng cè.
Cho b¶ng ph©n bè tÇn sè ghÐp l¬p sau.
NhiÖt ®é trung b×nh cña th¸ng 12 t¹i thµnh phè Vinh tõ n¬m
1961 ®Õn 1990.

Líp nhiÖt ®é ( 0C )
TÇn suÊt( %)

[15,17)
[17,19)
[19,21)
[21,23]
16,7
43,3
36,7
3,3

Céng
100%

B¶ng 6
*H·y mÇ t¶ b¶ng trªn b»ng c¸ch vÏ biÓu ®å tÇn suÊt h×nh cét
vµ ®êng gÊp khóc.
* Gîi më.
* Cho häc sinh tù vÏ, sau ®ã
gäi 2 häc sinh lªn b¶ng vÏ,
gv ®a ra nhËn xÐt.

100
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
Ho¹t ®éng4: Bµi tËp cñng cè. LËp biÓu ®å ph©n bè tÇn suÊt
h×nh cét vµ ®êng gÊp khóc cña bµi t©p 2 sgk/114.
* Häc sinh tù gi¸c lµm bµi * Gîi më.
* Cho häc sinh tÝnh tÇn suÊt,
sau ®ã ®i vÏ biÓu ®å h×nh
cét vµ ®êng gÊp khóc.
*Chó y: Ta còng cã thÓ mÇ t¶
b¶ng ph©n bè tÇn sè ghÐp
líp b»ng biÓu ®å h×nh cét
hay ®êng gÊp khóc, c¸ch vÏ
t¬ng tù víi biÓu ®å tÇn suÊt
ghÐp líp.

3. DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 1,2 sgk/118. Vµ ®äc tríc bµi míi.
4. §iÒu chØnh sau tiªt gi¶ng.
.......................................................................................................
.......................................................................................................
....................................................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................

TiÕt 47: biîu ®å (TiÕp)


Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
Môc ®ich.....(§· nªu trong tiÕt 46).
* ¤n ®Þnh tæ chøc líp.
* Kiîm tra bµi cò: Nªu c¸ch biÓu diÔn biÓu ®å h×nh cét vµ ®-
êng gÊp khóc tÇn suÊt ghÐp líp.
Ho¹t ®éng1: Biîu ®å h×nh qu¹t.
VD2: (sgk)/117. Cho b¶ng sau.C¬ cÊu gi¸ trÞ s¶n xuÊt cÇng
nghiÖp trong níc n¬m 1997 ph©n theo ngµnh kinh tÕ.

101
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
Sè phÇn tr¬m.

(1) Khu vùc doanh nghiÖp Nhµ


níc
(2) Khu vùc ngoµi quèc doanh
(3) Khu vùc ®Çu t níc ngoµi
23,7
47,3
29,0

Céng
100%

* H·y mÇ t¶ sè liÖu trªn b»ng biÓu ®å h×nh qu¹t.

* Muèn mÇ t¶ b»ng h×nh


qu¹t, ta biÓu diÔn ®êng trßn
lµ t¬ng øng 100%, vµ mÇ t¶
c¸c thµnh phÇn t¬ng øng trªn
®êng trßn.
* BiÓu ®å h×nh qu¹t:
sgk/117.

Ho¹t ®éng2: B¶ng ph©n bè tÇn só©t ghÐp líp còng cã thÓ mÇ
t¶ b»ng biÓu ®å h×nh qu¹t.
* Cho b¶ng ph©n bè tÇn suÊt
ghÐp líp b¶ng 6 ®îc mÇ t¶
b¬ng biÓu ®å h×nh qu¹t nh
h×nh 36 b sgk/117.
* Chó y: Khi mÇ t¶ biÓu ®å
h×nh qu¹t ta ph¶i chó y ®Õn
tØ lÖ phÇn tr¬m.
Ho¹t ®éng3: VÝ dô.
Dùa vµo biÓu ®å h×nh qu¹t ë h×nh 37 sgk/118. h·y lËp b¶ng c¬ cÊu
nh trong vÝ dô 2.

* Cho häc sinh lµm nhanh vµ


gäi lªn b¶ng chÖa.
3. Cñng cè vµ dÆn dß:

102
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
*H·y mÇ t¶ b¶ng ph©n bè tÇn suÊt ghÐp líp cña BT2 sgk/114
b»ng biÓu ®å h×nh qu¹t
* Cho häc sinh lµm vµ gäi lªn b¶ng chÖa.
*DÆn dß: VÒ nhµ lµm BT 1,2,3 sgk/118
4.§iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng (nÕu cã)
.......................................................................................................
......................
.......................................................................................................
......................
.......................................................................................................
.....................
.......................................................................................................
.....................
.....................................................................................................
........................
TiÕt 48: Bµi TËp
Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-C¸ch vÏ c¸c lo¹i biÓu ®å dùa vµo b¶ng sè liªu thèng kª, hay
b¶ng ph©n bè tÇn suÊt ghÕp líp.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- TÝnh to¸n vµ vÏ thµnh th¹o c¸c d¹ng biÓu ®å khi biÕt sè liÖu.
-Tõ biÓu ®å cã thÓ nhËn xÐt.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, tÝnh cÇn cï, vµ kh¶ n¬ng t duy vÒ h×nh
häc.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n trong
thùc tÕ..
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: KÕt hîp trong giê d¹y

Ho¹t ®éng1:BT1: sgk/118.


* Häc sinh lªn b¶ng lµm. *Gäi häc sinh lªn b¶ng. Gv
gäi h/s nhËn xÐt, vµ gv nhËn
xÐt.

103
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
*Chó y khi vÏ biÓu ®å tØ lÖ
giÖa c¸c trôc.
Ho¹t ®éng2: BT2: sgk/118.
* lµm vµ nhËn xÐt. * Gäi hai em lªn b¶ng chÖa y
a vµ y b,
gv ®i xuèng díi líp kiÓm tra
bµi tËp cña häc sinh.
* T¬ng tù cho häc sinh nhËn
xÐt, vµ gv söa cho nhÖng sai
xãt cña häc sinh.

Ho¹t ®éng3: BT3: sgk/118.


* Cho häc sinh lµm. gv cã thÓ
chÖa nhanh.
Ho¹t ®éng4: VÏ biîu ®å h×nh cét vµ ®êng gæp khóc cña
b¶ng sè liÖu thèng kª cña BT4: sgk/114
* Häc sinh tÝnh tÇn sè, tÇn
suÊt råi thùc hiÖn nh c¸c vÝ
dô trªn.
3. Cñng cè vµ dÆn dß:
VÒ nhµ häc bµi vµ ®äc bµi míi.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng.
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................

TiÕt 49: Sè trung b×nh céng. sè trung vÞ. mèt

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
-N¾m ®îc kh¸i niÖm sè trung b×nh céng, sè trung vÞ. Mèt.
-BiÕt c¸ch tÝnh sè trung b×nh céng, sè trung vÞ. Mèt cña mét sè

104
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
liÖu thèng kª.
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc tÇn suÊt, tÇn sè cña mét sè liÖu thèng kª cña bµi tríc.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
- RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, cÇn cï, cÈn thËn.
3. VÒ t duy:
-T duy lÇgic vµ kh¸i qu¸t.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n trong
thùc tÕ..
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp vµ ®å dïng cã liªn quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, VÊn ®¸p chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò:
Cho chiÒu cao cña c¸c 6 em häc sinh lÇn lît lµ : 158, 165, 161,
158, 168, 159. §¬n vÞ lµ (cm).H·y tÝnh chiÒu cao trung b×nh cña
6 em häc sinh.

Ho¹t ®éng1: Sè trung b×nh céng( sè trung b×nh)


* Tõ BT kiÓm tra ta cã thÓ kh¸i
qu¸t hãa.
* VËy tÝnh sè trung b×nh cña
* Sö dông b¶ng ph©n bè tÇn sè mét sè liÖu thèng kª?
ghÐp líp. * Cho b¶ng 4 bµi1. TÝnh sè
6.153 12.159  13.165  5.171
 162(cm) trung b×nh céng.
36 * GV hêng dÉn häc sinh.
* Sö dông b¶ng ph©n bè tÇn
suÊt ghÐp líp.

16,7 33,3 36,1 * VËy cã thÓ ®a ra cÇng thøc
x *152  *159  *165
100 100 100 t¾ng qu¸t?
13,9 sgk/120. ( gi¶i thÝch c¸c gi¸
 *171  162(cm)
100 trÞ cña cÇng thøc).
* Häc sinh kh¸i qu¸t vµ ®a ra
cÇng thøc.

Ho¹t ®éng2:
VD cñng cè. TÝnh sè trung b×nh céng cña b¶ng sè liÖu ë
b¶ng 8 sgk/120. Vµ cã nhËn xÐt g× vÒ nhiÖt ®é cña
thµnh phè Vinh trong th¸ng 2 vµ th¸ng 12.
* Cho häc sinh lµm, gv ®i kiÓm

105
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
tra, vµ bao qu¸t, chÖa cho häc
sinh.
KQ:

13.1 15.3 17.12  19.9  21.5
x  18
30
Ho¹t ®éng3: Sè trung vÞ.
* Cho ®iÓm thi cña mét nhãm 9
em häc sinh lµ:
1;1;3;6;7;8;8;9;10

* x  5,9 Cã thÓ ®¹i diÖn ®îc
* Cho häc sinh tÝnh sè trung vÞ cho tr×nh ®é häc tËp cña
cña ®iÓm sè 9 em h/s: Me  7 nhãm ®ã khÇng?
* DÉn d¾t ®i ®Õn sè trung vÞ.
* §/n: sgk/121.
* Me  110 *Cho häc sinh tÝnh sè trung vÞ
cña b¶ng 9 sgk/121.

Ho¹t ®éng4: Mèt


* §/n sgk/121.
* Cho häc sinh tÝnh mèt cña
* Mo  9 b¶ng ph©n bè tÇn sè cña b¶ng
2 sgk/111.
3. Cñng cè vµ dÆn dß.
- VÒ häc ly thuyÕt vµ lµm c¸c BT trong sgk/122
4. §iÒu chØnh sau tiÕt d¹y.
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................
.......................................................................................................
...........................

TiÕt 50: Bµi tËp Sè trung b×nh céng, sè trung vÞ.


Mèt

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:

106
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m kh¸i ®/n sè trung b×nh céng, trung vÞ.Mèt.
-VËn dông ly thuyÕt vao gi¶i c¸c bµi tËp trong sgk.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-Thµnh th¹o c¸ch tÝnh trung vÞ,sè trung b×nh céng.Mèt.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng t duy lÇgÝc, rÌn kü n¬ng tÝnh to¸n vµ tÝnh cÇn cï.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò: Nªu cÇng thøc tÝnh sè trung b×nh
céng( dùa vµo b¶ng tÇn sè , tÇn suÊt vµ tÇn sè tÇn suÊt ghÐt líp),
sè trung vÞ. Mèt?

Ho¹t ®éng1: BT1/sgk/122


* Häc sinh tù gi¸c lµm bµi. * Gäi hai em häc sinh lªn b¶ng
chÖa, c¸c em kh¸c cïng lµm
* Sau ®ã Gv cho nhËn xÐt, cã g×
sai thi chÖa.
* Gv viªn híng dÉn häc sinh c¸ch
bÊm m¸y tÝnh.
_
KQ: n  31
_
n  1170
* Gv nhÊn m¹nh lai cÇng thøc mét
lÇn nÖa.
Ho¹t ®éng2: BT2sgk/122
* Gäi hai em häc sinh lªn b¶ng
chÖa, c¸c em kh¸c cïng lµm
* Sau ®ã Gv cho nhËn xÐt, cã g×
sai thi chÖa.
_
_
n  6.12
KQ:
_
n  5,23
* Gv cho häc sinh nhËn xÐt ®iÓm
thi cña c¶ hai líp dùa vµo sè trung

107
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
b×nh céng.
Ho¹t ®éng3: Bµi tËp3,4 sgk/123
* Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm.
* Gv ®i kiÓm tra, vµ quan s¸t líp.
Mo(1)  700
*KQ:
Mo(2)  900
690  720
* KQ: Me   705
2
Ho¹t ®éng4: Bµi tËp 5sgk/123
* Gv híng dÉn qua, cho häc sinh
lµm nhanh råi ®a ra kÕt qu¶:
*KQ:
3.Cñng cè vµ dÆn dß:
* VÒ ®äc tríc bµi míi.
4. §iÒu chØnh sau bµi gi¶ng (nÕu cã).
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
TiÕt 51: Ph¬ng sai vµ ®é lÖch chuÈn

Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m kh¸i niÖm ph¬ng sai vµ ®é lÖch chuÈn cña mét dÖ
liÖu thèng kª.
-VËn dông vµo gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp.
-NhËn xÐt so s¸nh nhê viÖc biÕt ph¬ng sai, ®é lÖch chuÈn
cña c¸c mÉu dÖ liÖu.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-TÝnh to¸n, vµ sö dông tÝnh to¸n víi c¸c bµi toµn trong thùc
tÕ.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n vµ tÝnh cÇn cï.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).

108
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò. TÝnh sè chung b×nh cña b¶ng
ph©n bè tÇn sè tÇn suÊt trong b¶ng 8 sgk/120

Ho¹t ®éng 1: Ph¬ng sai.


* Häc sinh dïng m¸y tÝnh * Cho mét d·y (sgk).
lµm theo tõng bíc ®Ó tÝnh * Cho häc sinh tÝnh ®é lÖch cña
ph¬ng sai. mçi sè liÖu thèng kª ®èi víi sè
trung b×ng céng
* B×nh ph¬ng c¸c ®é lÖch vµ tÝnh
trung b×ng céng cña chóng.
* T¬ng tù tÝnh ph¬ng sai ( theo
b¶ng ph©n bè tÇn sè tÇn suÊt) cña
b¶ng 4 sgk/112.
* Chó y:sgk/125

Ho¹t ®éng2: C«ng thøc tæng qu¸t.


* Cho häc sinh tù ®a ra cÇng
*Häc sinh ®a ra nhÖng thøc t¾ng qu¸t vÒ tÝnh ph¬ng sai
nhËn ®Þnh ban ®Çu. theo b¶ng( ph©n bè tÇn sè tÇn
suèt) vµ ghÐp líp.
* Trêng hîp b¶ng ph©n bè tÇn
sè, tÇn suÊt.( sgk)/125
* Trêng hîp b¶ng ph©n bè tÇn
sè, tÇn suÊt ghÐp líp. sgk/125

Ho¹t ®éng3: §é lÖch chuÈn.


* Häc sinh tÝnh ®é lÖch * C¬n bËc hai cña ph¬ng sai gäi lµ
chuÈn cña b¶ng 6 sgk/116. ®é lÖch chuÈn.
sx  sx2
* VËy ë vi dô trªn ta cã : sx  sx2
 31  5,6(cm)
Ho¹t ®éng4: Bµi tËp cñng cè.
* Häc sinh dùa vµo cÇng thøc * TÝnh ph¬ng sai vµ ®é lÖch
võa häc lµm bµi tËp. chuÈn cña b¶ng tÇn sè, tÇn sè
ghÐp líp cña BT1 vµ BT2 cña bµi
1.
* BT2,3 sgk/128.

109
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
* Gäi häc sinh lªn b¶ng.
3. DÆn dß: *VÒ lµm c¸c bµi tËp phÇn Çn tËp ch¬ng vµ ®äc bµi
®äc thªm.
* Giê sau mang m¸y tÝnh ®Ó häc sö dông m¸y tÝnh.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng (nÕu cã).
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
.................................
.......................................................................................................
..................................

TiÕt 52: «n tËp


( Cã thùc hµnh to¸n trªn m¸y tÝnh t¬ng ®¬ng 500m, 570ms)
Ngµy so¹n:......................................................
Ngµy gi¶ng:....................................................
I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m ®îc c¸ch tÝnh sè trung b×nh céng, sè trung vÞ, mèt,
ph¬ng sai, ®é lÖch chuÈn.
-Tõ ®ã cã thÓ sö dông m¸y tÝnh bá tói ®Ó tÝnh to¸n mét sè
dÖ liÖu thèng kª.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-C¸ch tÝnh, vµ bÊm m¸y tÝnh nh ®· kÓ trªn..
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n vµ tÝnh cÇn cï.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò:

110
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

Ho¹t ®éng1: Lµm c¸c bµi tËp sgk/128


*BT1:
* Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm, gv
* Häc sinh lªn b¶ng lµm bµi kiÓm tra. Sau ®ã nhËn xÐt bai
tËp. lµm.

* x  31
*KQ: *sx  31
2
*s  81x

* BT2:sgk/128.

* x  7,25
*KQ:B¶ng 1: *sx  1,34
2
*s  1,29
x

*x  7,25
B¶ng 2: *s  0,887 x
2
*s  0,7875 x

BT3: sgk/128.

*x  1
C¸ mÌ thø 1: 2
*s  0,042 x

*x  1
C¸ mÌ thø 2: 2
*s  0,064 x

Ho¹t ®éng2: Sö dông m¸y tÝnh bá tói CASIOFX-500MS hoÆc t-


¬ng ®¬ng.
* Häc sinh thôc hiÖn theo h- * Cho bµi to¸n ( Sè liÖu thèng kª).
íng dÉn cña gi¸o viªn. * Gv híng dÉn.
* TÝnh c¸c bµi tËp trong sgk. *B1:

3: Cñng cè vµ dÆn dß.


*Cñng cè: NhÊn m¹nh l¹i viÖc tÝnh sè trung b×nh b»ng m¸y tÝnh
bá tói.
*DÆn dß : VÒ nhµ lµm bµi tËp phÇn Çn tËp ch¬ng V.
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng (nÕu cã).
……………………………………………………………………………………
……
……………………………………………………………………………………
……
……………………………………………………………………………………

111
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
……
……………………………………………………………………………………
……
……………………………………..

TiÕt 53: Cung vµ gãc lîng gi¸c

Ngµy so¹n:.................................
Ngµy gi¶ng:................................

I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
-N¾m kh¸i niÖm ®êng trßn ®Þnh híng, cung vµ gãc lîng
gi¸c, vµ sè ®o cung vµ gãc lîng gi¸c.
- BiÓu diÔn mét cung hay mét gãc trªn ®êng trßn lîng gi¸c.
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
-C¸ch tÝnh ®é, phót, gi©y, ®ång thêi biÓu diÔn cung, gãc
vµ bÊm m¸y tÝnh.
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, tÝnh cÇn cï vµ t duy lÇgÝc.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò:

Ho¹t ®éng 1: Nªu kh¸i niÖm ®êng trßn ®Þnh híng.

112
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
t
*Häc sinh chó ý, cïng x©y
2
dùng vµ tr¶ lêi ph¸p vÊn.

M2 1
M1

A A
0

N1 -1

-2

t'
H×nh
* Gîi më+Ph¸p vÊn.
* Lµm næi bËt: Mçi sè thùc trªn
* Häc sinh bíc ®Çu nªu lªn trôc tt' t¬ng øng víi mét ®iÓm trªn
kh¸i niÖm. ®êng trßn ( Víi vßng thø nhÊn) vµ
quy íc chiÒu ©m, d¬ng trªn ®êng
trßn.
* K/n: sgk/134.
* Cã VÇ sè cung lîng gi¸c
cã cïng chung ®iÓm ®Çu vµ * Chó ý cung lîng gi¸c H41
®iÓm cuèi. sgk/134.
*Cã bao nhiªu cung lîng gi¸c cã
cïng chung ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm
cuèi?

Ho¹t ®éng 2: Gãc lîng gi¸c.

O M
C
H×nh
* Häc sinh chó ý vµ tr¶ lêi
* Ph¸p vÊn gîi më.
c©u hái.
* Cho ®iÓm M ch¹y trªn cung CD
* H×nh thµnh kh¸i niÖm gãc
khi ®ã tia 0M xoay xung quanh
lîng gi¸c.
OC vµ 0D vµ tia 0M t¹o thµnh mét

113
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
gãc lîng gi¸c.
*KH: (0C,0D).
Ho¹t ®éng 3: §êng trßn ®Þnh híng.
* §äc sgk/135. * ThuyÕt tr×nh.
y
Ho¹t ®éng 4. Sè ®o cña cung vµ gãc lîng gi¸c.
* Lµ ®é. * Líp 9 häc ®¬nB(0;1) vÞ cña gãc?
* Ngoµi ®¬n vÞ cña ®é + cßn cã
* §é dµi b»ng b¸n kÝnh. ®¬n vÞ lµ ra®ian
*KH: rad
A'(-1;0) A(1;0)
0
* H×nh 39 cung AM1 cã ®é xdµi so
víi b¸n kÝnh cña ®êng trßn?
* Cung cã ®é dµi b»ng b¸n kÝnh
B'(0;-
®îc gäi lµ cung 1) cã sè ®o 1rad.
* Quan hÖ gi÷a rad vµ ®é.
* Cung AA' cã ®é dµi ?
 180 0 0
* Ta cã 180 t¬ng øng  rad
10  vµ 1rad  ( )
180 0  0
VËy 1 suy ra ? rad
* Chó ý: sgk/136

* B¶ng chuyÓn ®æi th«ng


dông. (sgk)/136
*Gv nªu lªn sù t¬ng øng giÖ sè ®o
®Ç vµ rad
3. Cñng cè vµ dÆn dß.
* Cñng cè: Dïng m¸y tÝnh ®¾i ®é sang rad vµ ngîc l¹i.
* §¾i 350 47'25' ' sang radian.
MODE 2 R 3 5 .,,, 4 7 .,,, 2 5 .,,, SHIFT DRG > 1 
KQ: 0,6274
* §¾i 3 rad ra ®é.
MODE 1 mµn h×nh hiÖn chø D sau ®ã Ên
3 SHIFT DRG > 2  SHIFT .,,,
KQ: 171053'14 ''
* DÆn dß. VÒ nhµ häc bµi vµ ®äc phÇn ®é dµi cña mét
cung trßn. sgk/137
4. §iÒu chØnh sau tiÕt gi¶ng( nÕu cã).
.......................................................................................................
..................................
.......................................................................................................
.......................................................................................................
...................................................................

114
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
.............................................................

TiÕt 54: Cung vµ gãc lîng gi¸c (tiÕp)

Ngµy so¹n:.................................
Ngµy gi¶ng:................................

I. Môc tiªu: (§· nªu trong tiÕt 43).


2. Kiîm tra bµi cò.
Nªu ®êng trßn lîng gi¸c vµ cÇng thøc ®¾i ®é sang ra®ian vµ
ngîc l¹i?
Ho¹t ®éng1: Sè ®o cña mét cung lîng gi¸c.
* Sè ®o cña mét cung lîng gi¸c
¼
AM
( A  M) lµ mét sè thùc ©m hay d-
* Sè ®o cña cung lîng gi¸c ¬ng.
®îc biÓu diÔn b»ng rad. KH: s® ¼ AM
* Sè ®o cña c¸c cung lîng gi¸c
s® ¼
AM    k 2 , k  ¢ cã cïng ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi
sai khac nhau mét béi 2 ta cã thÓ
* Sè ®o cña cung lîng gi¸c viÕt díi d¹ng t¾ng qu¸t?
®îc biÓu diÔn b»ng ®é.
y
s® ¼
AM  a 0  k 3600 , k  ¢ B

A' A
0 x

B'

* Sè ®o cña mét gãc lîng gi¸c


( OA, OC) lµ sè ®o cña cung lîng
gi¸c »AC t¬ng øng.
( H×nh 45 sgk/138).
* Chó ý: sgk/139.
Ho¹t ®éng2. BiÓu diÔn mét cung lîng gi¸c trªn ®êng trßn lîng
gi¸c.
* BiÓu diÔn trªn ®êng trßn lîng
gi¸c c¸c cung lîng gi¸c cã sè ®o
lÇn lît lµ.

115
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn
25
a,
* Häc sinh. 4
25  b, 7650
  3.2 VËy ®iÓm cuèi
4 4 * Gv híng dÉn häc sinh biÓu diÔn
25 c¸c cung theo béi cña cung 2 vµ
cña cung lµ ®iÓm chÝnh
4 gãc 3600
giÖa cña cung nhá »AB
b, 7650  450  ( 2).3600
VËy ®iÓm cuèi cña cung
7650 lµ ®iÓm chÝnh giÖa N
cña cung nhá ¼ AB '

y * BiÓu diÔn c¸c cung lîng gi¸c lµ


B viÖc ta ®i t×m ®iÓm cuèi cña
M cung ( chó ý chiÒu d¬ng hay ©m
A' A cña cung).
0 x

N
B'

Ho¹t ®éng 3. Lµm c¸c bµi tËp trong sgk/140.


* Gäi häc sinh lªn b¶ng lµm, gv h-
íng dÉn vµ kiÓm tra häc sinh díi
líp.
* Cho häc sinh nhËn xÐt, vµ gv kÕt
luËn l¹i.
3. Cñng cè vµ dÆn dß.
* VÒ nhµ häc bµi, vµ lµm tiÕp c¸c bµi tËp trong sgk/140.
4. §iÒu chØnh sau tiªt gi¶ng.
.......................................................................................................
.............................
.......................................................................................................
............................
.......................................................................................................
............................
................................................................

TiÕt 55: gi¸ trÞ lîng gi¸c cña mét cung.

Ngµy so¹n:.................................
Ngµy gi¶ng:................................

116
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

I. Môc tiªu:
1. VÒ mÆt kiÕn thøc:
2. VÒ mÆt kü n¬ng:
3. VÒ t duy:
-RÌn kü n¬ng tÝnh to¸n, tÝnh cÇn cï vµ t duy lÇgÝc vÒ kh¶
n¬ng h×nh häc.
4.VÒ th¸i ®é:
-CÈn thËn, chÝnh s¸c, biÕt vËn dông vµo nhiÒu bµi to¸n
kh¸c.
II. ChuÈn bÞ ph¬ng tiÖn d¹y häc
-SGK, s¸ch bµi tËp, phiÕu häc tËp vµ ®å dïng cã liªn
quan(nÕu cã).
III. Gîi ý vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc.
-Gîi më, chñ yÕu häc sinh lµm, gv lµ ngßi híng dÉn.
IV. TiÕn tr×nh ho¹t ®éng bµi gi¶ng.
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. Kiîm tra bµi cò:

y
B
M K

A'  A
H 0 x

B'
H×nh 48

117
Gi¸o ¸n h×nh häc 10 – C¬ b¶n ------------------------------------ Ngêi so¹n:
Lª V¬n Chuyªn

y
II B I

A' H A
0 x
K B IV
III
B'
H×nh 48

y t
B r
M K
i

A'H 0 A x

T
B'
t'
H×nh 50

118

You might also like