Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

Ch−¬ng 3
Chøc n¨ng tæ chøc

Môc ®Ých : Ch−¬ng 3 tr×nh bµy néi dung cña chøc n¨ng tæ chøc, nh÷ng c¬ së
trong viÖc ph©n chia vµ thiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn cña tæ chøc vµ
c¸ch thøc h×nh thµnh c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ trong doanh nghiÖp.
3.1. Kh¸i niÖm, môc tiªu vµ nguyªn t¾c cña c«ng t¸c tæ chøc
3.1.1. Kh¸i niÖm vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c tæ chøc
Tæ chøc lµ mét thuËt ng÷ ®−îc sö dông rÊt linh ho¹t.
Thø nhÊt, tæ chøc lµ mét hÖ thèng gåm nhiÒu ng−êi cïng ho¹t ®éng v× môc
®Ých chung.
Thø hai, tæ chøc lµ qu¸ tr×nh triÓn khai kÕ ho¹ch. Nh− chóng ta vÉn th−êng nãi:
tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, tæ chøc triÓn khai chÝnh s¸ch hay tæ chøc thùc thi chÝnh
s¸ch. Khi ®ã tæ chøc bao gåm ba chøc n¨ng cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ: x©y dùng c¬ cÊu
khu«n khæ cho viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch, chØ ®¹o thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra ®èi
víi kÕ ho¹ch.
Thø ba, tæ chøc lµ mét chøc n¨ng cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, bao gåm viÖc ®¶m
b¶o c¬ cÊu tæ chøc vµ nh©n sù cho ho¹t ®éng cña tæ chøc. §©y chÝnh lµ néi dung
®−îc nghiªn cøu trong m«n häc nµy.
C«ng t¸c tæ chøc lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n
cña mçi ng−êi, mçi bé phËn vµ mèi quan hÖ gi÷a hä trong qu¸ tr×nh lao ®éng víi
nhau sao cho c¸c c¸ nh©n vµ bé phËn cã thÓ phèi hîp víi nhau mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l−îc cña tæ chøc.
Mäi quyÕt ®Þnh, mäi kÕ ho¹ch, mäi qu¸ tr×nh l·nh ®¹o vµ kiÓm tra sÏ kh«ng trë
thµnh hiÖn thùc hoÆc kh«ng cã hiÖu qu¶ nÕu kh«ng biÕt c¸ch tæ chøc khoa häc viÖc
thùc hiÖn nã. Tæ chøc khoa häc trong viÖc x©y dùng guång m¸y sÏ b¶o ®¶m nÒ nÕp,
quy cñ, kû c−¬ng, tÝnh tæ chøc, tÝnh kû luËt, tÝnh khoa häc, t¸c phong c«ng t¸c, sù
®oµn kÕt nhÊt trÝ, ph¸t huy ®−îc hÕt n¨ng lùc së tr−êng cña mçi c¸ nh©n vµ mçi bé
phËn trong ®¬n vÞ. Ng−îc l¹i khi bé m¸y tæ chøc kh«ng khoa häc, kh«ng mang tÝnh hÖ
thèng, kh«ng ®ñ n¨ng lùc chuyªn m«n cã thÓ lµm cho c¸c ho¹t ®éng qu¶n trÞ kÐm
hiÖu qu¶, bÊt nhÊt, ®ïn ®Èy tr¸ch nhiÖm, tranh c«ng ®æ lçi, thiÕu b¶n lÜnh, kh«ng
quyÕt ®o¸n, kh«ng tËn dông ®−îc c¬ héi vµ thêi c¬ khi nã xuÊt hiÖn vµ lóng tóng bÞ
®éng khi ph¶i ®èi phã víi c¸c nguy c¬. Kh«ng biÕt c¸ch tæ chøc c¸c c«ng viÖc mét
c¸ch khoa häc cã thÓ lµm háng c«ng viÖc, l·ng phÝ c¸c nguån tµi nguyªn, ®¸nh mÊt
c¬ héi, lµm cho tæ chøc bÞ suy yÕu.Víi chøc n¨ng t¹o khu«n khæ c¬ cÊu vµ nh©n lùc
cho qu¸ tr×nh triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch, c«ng t¸c tæ chøc cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan
träng, quyÕt ®Þnh phÇn lín sù thµnh b¹i cña tæ chøc. Mét tæ chøc lµm tèt chøc n¨ng
nµy sÏ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong mäi tÝnh huèng phøc t¹p.
C«ng t¸c tæ chøc gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu lµ:

59
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- X©y dùng vµ hoµn thiÖn guång m¸y cïng c¬ cÊu qu¶n trÞ bao gåm viÖc ph©n
chia doanh nghiÖp thµnh c¸c bé phËn kh¸c nhau vµ x¸c ®Þnh nhiÖm vô cho tõng bé
phËn.
- Liªn kÕt ho¹t ®éng cña c¸c c¸ nh©n, bé phËn vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng thµnh
mét thÓ thèng nhÊt hµnh ®éng ®¹t môc tiªu qu¶n trÞ ®· ®−îc ®Ò ra.
- ThiÕt kÕ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng viÖc, lµm cho c¬ cÊu qu¶n lý ®−îc x©y dùng
cã thÓ vËn hµnh ®−îc trong thùc tÕ th«ng qua viÖc x©y dùng néi quy, quy chÕ trong
hîp t¸c néi bé.
- X©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ giái vÒ chuyªn m«n, nhiÖt t×nh vµ tr¸ch
nhiÖm trong c«ng t¸c, ®oµn kÕt g¾n bã vµ gióp ®ì nhau cïng hoµn thµnh nhiÖm vô
®−îc giao.
§Ó c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn tèt vai trß cña m×nh th× tæ chøc ph¶i ®−îc thiÕt
lËp ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu ®ã lµ: Khoa häc, hiÖu qu¶, cô thÓ, s¸ng t¹o, kÕt hîp lîi Ých
tr−íc m¾t vµ l©u dµi, kÕt hîp quyÒn lîi, lîi Ých vµ quyÒn h¹n cïng tr¸ch nhiÖm
3.1.2. Môc tiªu cña c«ng t¸c tæ chøc
Khi chóng ta thµnh lËp mét doanh nghiÖp, th× mét trong nh÷ng c«ng viÖc ph¶i
lµm lµ x¸c ®Þnh c¬ cÊu tæ chøc, ph©n chia tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cho c¸c c¸ nh©n
vµ bé phËn trong tæ chøc ®ã. Khi chóng ta muèn thiÕt kÕ mét s¶n phÈm míi, chóng ta
còng ph¶i biÕt c¸ch tæ chøc ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc nµy. Nh− vËy, môc tiªu cña c«ng
t¸c tæ chøc trong c¸c tr−êng hîp trªn lµ ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ nh− ®Ó
thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®−a nã vµo ho¹t ®éng mét c¸ch cã tæ chøc, hay lµ ®Ó thiÕt
kÕ mét s¶n phÈm míi.
Môc tiªu cña chøc n¨ng tæ chøc lµ t¹o nªn mét m«i tr−êng néi bé thuËn lîi cho
mçi c¸ nh©n, mçi bé phËn ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc vµ nhiÖt t×nh cña m×nh, ®ãng gãp
tèt nhÊt vµo viÖc hoµn thµnh môc tiªu chung cña tæ chøc. Nh÷ng môc tiªu cô thÓ vÒ
mÆt tæ chøc th−êng lµ :
- X©y dùng mét bé m¸y qu¶n trÞ gän nhÑ vµ cã hiÖu lùc
- X©y dùng nÒ nÕp v¨n ho¸ cña tæ chøc lµnh m¹nh
- Tæ chøc c«ng viÖc khoa häc
- Ph¸t hiÖn, uèn n¾n vµ ®iÒu chØnh kÞp thêi mäi ho¹t ®éng yÕu kÐm trong tæ
chøc
- Ph¸t huy hÕt søc m¹nh cña c¸c nguån tµi nguyªn vèn cã
- T¹o thÕ vµ lùc cho tæ chøc thÝch øng víi mäi hoµn c¶nh thuËn lîi còng nh−
khã kh¨n ë bªn trong vµ bªn ngoµi ®¬n vÞ
Còng nh− c¸c lo¹i môc tiªu qu¶n trÞ kh¸c, môc tiªu cña c«ng t¸c tæ chøc ph¶i
khoa häc, kh¶ thi, ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tiÔn. Kh¸c víi yªu cÇu vÒ c¸c lo¹i
môc tiªu qu¶n trÞ kh¸c, yªu cÇu ®èi víi môc tiªu tæ chøc lµ ph¶i tu©n thñ nh÷ng quy
luËt kh¸ch quan ®Æc thï cña c«ng t¸c tæ chøc. VÝ dô nh− quy luËt vÒ tÇm qu¶n trÞ, quy

60
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
luËt vÒ cÊu tróc guång m¸y, quy luËt vÒ ph©n chia quyÒn h¹n, bæ nhiÖm, ®Ò cö, ®Ò
b¹t, th¨ng chøc...
3.1.3. C¸c nguyªn t¾c tæ chøc qu¶n trÞ
Nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc qu¶n trÞ chñ yÕu ®ã lµ:
- Nguyªn t¾c mét thñ tr−ëng hay cßn gäi lµ nguyªn t¾c thèng nhÊt chØ huy.
Theo nguyªn t¾c nµy, mçi ng−êi thùc hiÖn chØ nhËn mÖnh lÖnh tõ mét ng−êi l·nh ®¹o.
§iÒu nµy gióp cho ng−êi nh©n viªn thùc thi c«ng viÖc mét c¸ch thuËn lîi, tr¸nh t×nh
tr¹ng “trèng ®¸nh xu«i kÌn thæi ng−îc”
- Nguyªn t¾c g¾n víi môc tiªu: Bé m¸y cña doanh nghiÖp ph¶i phï hîp víi
môc tiªu. Môc tiªu lµ c¬ së ®Ó x©y dùng bé m¸y tæ chøc cña doanh nghiÖp.
- Nguyªn t¾c c©n ®èi: C©n ®èi gi÷a quyÒn hµnh vµ tr¸ch nhiÖm, c©n ®èi vÒ
c«ng viÖc gi÷a c¸c ®¬n vÞ víi nhau. Sù c©n ®èi sÏ t¹o sù æn ®Þnh trong doanh nghiÖp
vµ ph¶i cã sù c©n ®èi trong m« h×nh tæ chøc doanh nghiÖp nãi chung.
- Nguyªn t¾c hiÖu qu¶: Bé m¸y tæ chøc ph¶i x©y dùng trªn nguyªn t¾c gi¶m
chi phÝ.
- Nguyªn t¾c linh ho¹t: Bé m¸y qu¶n trÞ ph¶i linh ho¹t ®Ó cã thÓ ®èi phã kÞp
thêi víi sù thay ®æi cña m«i tr−êng bªn ngoµi vµ nhµ qu¶n trÞ ph¶i linh ho¹t trong ho¹t
®éng ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®¸p øng víi sù thay ®æi cña tæ chøc.
3.2. Mét sè c¬ së trong c«ng t¸c tæ chøc
3.2.1. TÇm h¹n qu¶n trÞ
TÇm h¹n qu¶n trÞ, hay cßn gäi lµ tÇm h¹n kiÓm so¸t, lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ
sè l−îng nh©n viªn cÊp d−íi mµ mét nhµ qu¶n trÞ cã thÓ ®iÒu khiÓn mét c¸ch tèt ®Ñp
nhÊt. Khi nãi “®iÒu khiÓn mét c¸ch tèt ®Ñp nhÊt” chóng ta muèn nãi ®Õn viÖc qu¶n trÞ,
giao viÖc, kiÓm tra, h−íng dÉn l·nh ®¹o nh©n viªn d−íi quyÒn mét c¸ch tho¶ ®¸ng,
cã kÕt qu¶. Theo kinh nghiÖm qu¶n trÞ, tÇm qu¶n trÞ tèt nhÊt cho mét nhµ qu¶n trÞ b×nh
th−êng lµ kho¶ng 4 - 8 nh©n viªn thuéc cÊp. Tuy nhiªn, con sè nµy cã thÓ t¨ng ®Õn
12 hay 15 trong tr−êng hîp nh©n viªn d−íi quyÒn chØ lµm nh÷ng ho¹t ®éng ®¬n gi¶n,
vµ rót xuèng cßn 2 - 3 ng−êi khi c«ng viÖc mµ cÊp d−íi trùc tiÕp cña nhµ qu¶n trÞ ph¶i
thùc hiÖn lµ phøc t¹p.
VÒ mÆt tæ chøc, tÇm h¹n qu¶n trÞ cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn sè l−îng c¸c tÇng
nÊc trung gian trong mét ®¬n vÞ. VÝ dô: nÕu tæ chøc cã 20 nh©n viªn vµ tÇm h¹n qu¶n
trÞ lµ 20 th× tæ chøc ®ã chØ cã 2 cÊp lµ: l·nh ®¹o cao nhÊt vµ nh©n viªn. Ng−îc l¹i nÕu
tÇm h¹n qu¶n trÞ trong tæ chøc lµ 3 th× tæ chøc sÏ cã 4 cÊp. Bé m¸y tæ chøc Ýt tÇng nÊc
trung gian ®−îc gäi lµ bé m¸y tæ chøc thÊp. Bé m¸y cã nhiÒu tÇng nÊc lµ bé m¸y tæ
chøc cao.
Nh− vËy, qua vÝ dô trªn chóng ta nhËn thÊy r»ng víi cïng mét sè l−îng c¸n
bé c«ng nh©n viªn, nÕu tÇm h¹n qu¶n trÞ réng th× sÏ cã Ýt tÇng líp trung gian, ng−îc
l¹i nÕu tÇm h¹n qu¶n trÞ hÑp th× sÏ cã nhiÒu cÊp trung gian vµ bé m¸y cña tæ chøc sÏ
cã d¹ng cao

61
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Th«ng th−êng chóng ta kh«ng thÝch nh÷ng bé m¸y tæ chøc cã nhiÒu tÇng nÊc
trung gian v× nh− vËy dÔ lµm chËm trÔ vµ sai lÖch sù truyÒn ®¹t còng nh− tiÕn tr×nh
gi¶i quyÕt c«ng viÖc trong tæ chøc. Ai còng muèn bá bít c¸c tÇng nÊc trung gian ®Ó
cã ®−îc nh÷ng bé m¸y tæ chøc gän nhÑ. Muèn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¸c tÇng nÊc trung
gian trong mét bé m¸y tæ chøc cÇn ph¶i x¸c ®Þnh tÇm h¹n qu¶n trÞ réng hay hÑp. Tuy
nhiªn, tÇm qu¶n trÞ l¹i liªn quan chÆt chÏ tíi n¨ng lùc cña ng−êi qu¶n trÞ, tíi “tÇm”
cña nhµ l·nh ®¹o. TÇm h¹n qu¶n trÞ réng khi nhµ qu¶n trÞ cã “tÇm cao”, cã ®Çy ®ñ
n¨ng lùc, ®ång thêi cÊp d−íi cã tr×nh ®é lµm viÖc kh¸, c«ng viÖc æn ®Þnh, cã kÕ
ho¹ch, Ýt thay ®æi, vµ cÊp d−íi ®· ®−îc ng−êi qu¶n trÞ cÊp trªn uû quyÒn kh¸ nhiÒu.
Tr¸i l¹i n¨ng lùc cña nhµ qu¶n trÞ h¹n chÕ, tr×nh ®é cña cÊp d−íi còng kh«ng cao,
hoÆc khi c«ng viÖc cña cÊp d−íi th−êng xuyªn thay ®æi, c«ng viÖc kh«ng cã kÕ ho¹ch
th× tÇm qu¶n trÞ ph¶i hÑp míi thÝch hîp.
Tãm l¹i, tÇm qu¶n trÞ tuú thuéc vµo tr×nh ®é cña nhµ qu¶n lý, tÝnh phøc t¹p cña
ho¹t ®éng qu¶n trÞ, tr×nh ®é vµ ý thøc t«n träng mÖnh lÖnh cña cÊp d−íi, sù râ rµng
trong x¸c ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm vµ n¨ng lùc cña hÖ thèng th«ng tin.
3.2.2. QuyÒn h¹n trong qu¶n trÞ

Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña quyÒn h¹n
HiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn quyÕt ®Þnh trong
qu¶n trÞ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc ph©n quyÒn, uû quyÒn, cïng viÖc x¸c ®Þnh
quyÒn h¹n vµ quyÒn lùc cho mçi c¸ nh©n, bé phËn trong mét tæ chøc. §Ó hiÓu ®−îc
c¸c c¸ch uû quyÒn trong tæ chøc cÇn ph¶i hiÓu b¶n chÊt c¸c mèi quan hÖ quyÒn h¹n
vµ tr¸ch nhiÖm trong tæ chøc.
Kh¸i niÖm: QuyÒn h¹n lµ quyÒn tù chñ trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh vµ quyÒn
®ßi hái sù tu©n thñ quyÕt ®Þnh. QuyÒn h¹n g¾n liÒn víi mét vÞ trÝ (hay chøc vô ) qu¶n
trÞ nhÊt ®Þnh trong c¬ cÊu tæ chøc. QuyÒn h¹n cña mét vÞ trÝ qu¶n trÞ sÏ ®−îc giao phã
cho ng−êi nµo n¾m gi÷ vÞ trÝ ®ã vµ nh− vËy nã kh«ng liªn quan ®Õn nh÷ng phÈm chÊt
c¸ nh©n cña ng−êi c¸n bé qu¶n trÞ.
B¶n chÊt cña quyÒn h¹n trong c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n trÞ lµ ai, ®−îc (hay cã)
quyÒn g× ®èi víi ai, ë ®©u, còng nh− vµo lóc nµo vµ nã còng cã nghÜa lµ ai ph¶i phôc
tïng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña ai. QuyÒn h¹n thÓ hiÖn kh¶ n¨ng trong viÖc ra quyÕt
®Þnh vµ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña ng−êi kh¸c.
QuyÒn h¹n lµ chÊt kÕt dÝch trong c¬ cÊu tæ chøc, lµ sîi d©y liªn kÕt c¸c bé
phËn víi nhau, lµ ph−¬ng tiÖn mµ nhê ®ã c¸c nhãm ho¹t ®éng ®−îc ®Æt d−íi sù chØ
huy cña mét nhµ qu¶n trÞ vµ sù phèi hîp gi÷a c¸c ®¬n vÞ cã thÓ ®−îc n©ng cÊp dÇn.
Nã chÝnh lµ c«ng cô ®Ó nhµ qu¶n trÞ cã thÓ thùc hiÖn quyÒn tù chñ vµ t¹o ra mét m«i
tr−êng thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña tõng ng−êi.
C¸c lo¹i quyÒn h¹n trong c¬ cÊu tæ chøc: Trong tæ chøc quyÒn h¹n ®−îc chia
lµm 3 lo¹i: quyÒn h¹n trùc tuyÕn, quyÒn h¹n chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n tham m−u,
®−îc ph©n biÖt chñ yÕu b»ng mèi quan hÖ víi qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.

62
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

QuyÒn h¹n trùc tuyÕn lµ quyÒn h¹n cho phÐp ng−êi qu¶n trÞ ra quyÕt
®Þnh vµ gi¸m s¸t trùc tiÕp ®èi víi cÊp d−íi. Mçi nhµ qu¶n trÞ víi quyÒn h¹n trùc tuyÕn
cã quyÒn ra quyÕt ®Þn cho cÊp d−íi trùc tiÕp vµ nhËn b¸o c¸o tõ hä.

QuyÒn h¹n tham m−u: b¶n chÊt cña mèi quan hÖ tham m−u lµ cè vÊn.
Chøc n¨ng cña c¸c tham m−u lµ ®iÒu tra, kh¶o s¸t, nghiªn cøu, ph©n tÝch vµ ®−a ra
nh÷ng ý kiÕn t− vÊn cho ng−êi qu¶n trÞ trùc tuyÕn mµ hä cã tr¸ch nhiÖm ph¶i quan
hÖ. S¶n phÈm lao ®éng cña c¸n bé hay bé phËn tham m−u lµ lêi khuyªn chø kh«ng
ph¶i lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng. Do tÝnh chÊt phøc t¹p cña c¸c ho¹t ®éng vµ cña m«i
tr−êng nªn c¸c nhµ qu¶n trÞ khi ra quyÕt ®Þnh lu«n cÇn nh÷ng kiÕn thøc cña c¸c
chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, c«ng nghÖ...MÆt kh¸c c¸c nhµ
qu¶n trÞ trùc tuyÕn do qu¸ bËn rén víi c«ng viÖc qu¶n trÞ hä kh«ng thÓ cã thêi gian ®Ó
tiÕn hµnh thu thËp d÷ liÖu, ph©n tÝch vµ ®−a ra c¸c ph−¬ng ¸n quyÕt ®Þnh, ®Æc biÖt lµ
c¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp cao nhÊt. V× vËy quan hÖ tham m−u lu«n cÇn thiÕt ®èi víi c¸c tæ
chøc vµ cã thÓ gióp tæ chøc thµnh c«ng h¬n rÊt nhiÒu. Tuy nhiªn trong thùc hµnh
quyÒn h¹n tham m−u cã thÓ dÉn ®Õn mét sè vÊn ®Ò nh− nguy c¬ lµm xãi mßn quyÒn
h¹n trùc tuyÕn vµ sù thiÕu tr¸ch nhiÖm cña c¸c tham m−u. §Ó mèi quan hÖ trùc
tuyÕn- tham m−u cã hiÖu qu¶ cÇn cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ mèi quan hÖ quyÒn h¹n
nµy, cÇn lµm cho trùc tuyÕn l¾ng nghe tham m−u ®ång thêi ®¶m b¶o cho tham m−u
cã ®ñ th«ng tin ®Ó ®−a ra ®−îc lêi khuyªn chÝnh x¸c, tham m−u toµn diÖn trªn c¬ së
c©n nh¾c xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò ®Ó gióp nhµ qu¶n trÞ ra quyÕt ®Þnh kh«ng mÊt
nhiÒu c«ng nghiªn cøu, kh«ng ph¶i héi häp nhiÒu.

QuyÒn h¹n chøc n¨ng lµ quyÒn trao cho mét c¸ nh©n ra quyÕt ®Þnh vµ
kiÓm so¸t nh÷ng ho¹t ®éng nhÊt ®Þnh cña c¸c bé phËn kh¸c. Do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc
chuyªn m«n, thiÕu kh¶ n¨ng gi¸m s¸t qu¸ tr×nh, nh÷ng ng−êi phô tr¸ch trùc tuyÕn cã
thÓ giao mét phÇn quyÒn h¹n cho c¸n bé tham m−u hoÆc qu¶n trÞ cña mét bé phËn
nµo kh¸c. Ph¹m vi quyÒn h¹n chøc n¨ng cÇn ®−îc h¹n chÕ ®Ó duy tr× tÝnh toµn vÑn
cña c−¬ng vÞ qu¶n trÞ. QuyÒn h¹n chøc n¨ng chØ nªn giíi h¹n trong ph¹m vi c©u hái
nh− thÕ nµo, vµ ®«i khi c©u hái khi nµo- g¾n liÒn víi qua str×nh qu¶n trÞ chÝnh s¸ch,
nh−ng hiÕm khi bao hµm nghÜa "ë ®©u", "C¸i g×", hay "ai"- g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh qu¶n
trÞ t¸c nghiÖp. Lý do cña sù h¹n chÕ nµy lµ ®Ó duy tr× ®−îc tÝnh nhÊt qu¸n trong mÖnh
lÖnh cua rc¸c uû viªn qu¶n trÞ trùc tuyÕn. §Ó thu ®−îc kÕt qu¶ tèt trong viÖc giao phãi
quyÒn h¹n chøc n¨ng ng−êi l·nh ®¹o tæ chøc cÇn ®¶m b¶o ph¹m vi quyÒn h¹n ®−îc
chØ râ cho ng−êi ®−îc uû quyÒn vµ c¶ nh÷ng ng−êi chÞu sù t¸c ®éng cña quyÒn h¹n
nµy.
3.2.3. Ph©n cÊp qu¶n trÞ
Nh− ®· ph©n tÝch ë môc 3.2.1, nguyªn nh©n cã c¸c cÊp qu¶n trÞ trong tæ chøc
lµ bëi giíi h¹n cña tÇm h¹n qu¶n trÞ (tÇm kiÓm so¸t)- lµ sè ng−êi hay bé phËn mµ nhµ
qu¶n trÞ cã thÓ kiÓm so¸t hiÖu qu¶. QuyÒn h¹n trong tæ chøc ch¼ng qua lµ møc ®é
®éc lËp dµnh cho mçi ng−êi th«ng qua viÖc trao cho hä quyÒn ra c¸c quyÕt ®Þnh. Cã
sù ph©n cÊp qu¶n trÞ th× ph¶i tiÕn hµnh uû quyÒn cho c¸c cÊp qu¶n trÞ thÊp h¬n trong
tæ chøc. VËy nªn uû quyÒn ë møc ®é nµo? Nãi c¸ch kh¸c quyÒn h¹n nªn ®−îc tËp

63
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
trung hay ph©n t¸n trong mét tæ chøc ë møc ®é nµo? Tr−íc hÕt ta cÇn lµm râ c¸c kh¸i
niÖm tËp trung quyÒn lùc, ph©n quyÒn vµ uû quyÒn.
- TËp trung quyÒn lùc lµ t×nh tr¹ng mµ quyÒn lùc ®−îc tËp trung vµo ng−êi
®øng ®Çu tæ chøc hay bé phËn. Víi m« h×nh tËp trung quyÒn lùc th× kh«ng cã nhiÒu
cÊp qu¶n trÞ, do ®ã cã Ýt ng−êi qu¶n trÞ. TËp trung quyÒn lùc cao th× ng−êi qu¶n trÞ cã
thÓ gi¸m s¸t vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ cÊp d−íi, c¸c quyÕt ®Þnh ®−îc ®−a ra vµ tæ chøc
thùc hiÖn nhanh chãng. Tuy nhiªn, cÊp trªn dÔ can thiÖp qu¸ s©u vµo c«ng viÖc cña
cÊp d−íi lµm gi¶m sù quan t©m, tÝnh tÝch cùc vµ kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña hä. MÆt kh¸c
do qu¶n trÞ cao cÊp qu¸ xa lÇy trong c¸c quyÕt ®Þnh t¸c nghiÖp nªn chÊt l−îng cña
c¸c quyÕt ®Þnh mang tÝnh chiÕn l−îc sÏ gi¶m sót.
- Ph©n quyÒn lµ xu h−íng ph©n t¸n quyÒn quyÕt ®Þnh cho nh÷ng cÊp qu¶n trÞ
thÊp h¬n trong hÖ thèng thø bËc. Ph©n t¸n quyÒn lùc ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i
quyÕt ®Þnh khi nµo vµ quyÒn g× sÏ ®−îc uû quyÒn cho cÊp d−íi, lùa chän vµ huÊn
luyÖn ng−êi ®−îc uû quyÒn, thiÕt lËp quy chÕ kiÓm tra thÝch hîp.
- Uû quyÒn lµ qu¸ tr×nh ng−êi qu¶n trÞ cÊp trªn trao quyÒn ra quyÕt ®Þnh vµ
®iÒu hµnh ho¹t ®éng cho cÊp d−íi trong mét ph¹m vi nµo ®ã.
Ph©n quyÒn lµ hiÖn t−îng tÊt yÕu khi tæ chøc ®¹t tíi quy m« vµ tr×nh ®é ph¸t
triÓn nhÊt ®Þnh lµm cho mét ng−êi hay mét cÊp qu¶n trÞ kh«ng thÓ ®¶m ®−¬ng ®−îc
mäi c«ng viÖc qu¶n trÞ. Nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn cña ph©n quyÒn lµ sù thiÕu nhÊt qu¸n
trong chÝnh s¸ch, t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña cÊp trªn ®èi víi cÊp d−íi,
t×nh tr¹ng c¸t cø cña c¸c nhµ qu¶n trÞ bé phËn. Ph©n quyÒn ë møc ®é cao, nh÷ng nhµ
qu¶n trÞ trë thµnh nh÷ng ng−êi ®iÒu hµnh ®éc lËp trong c¸c bé phËn, dÉn ®Õn t×nh
tr¹ng trïng l¾p chøc n¨ng, g©y thiÖt h¹i vÒ tµi chÝnh cho tæ chøc.
Qu¸ tr×nh uû quyÒn cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:
+ ThiÕt lËp hÖ thèng kiÓm so¸t hîp lý
+ ChØ uû quyÒn cho cÊp d−íi trùc tiÕp
+ ViÖc uû quyÒn kh«ng lµm mÊt ®i hay thu nhá tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®−îc uû
quyÒn
+ QuyÒn lîi, nghÜa vô tr¸ch nhiÖm cña ng−êi uû quyÒn vµ ng−êi ®−îc uû
quyÒn ph¶i ®¶m b¶o vµ g¾n bã víi nhau. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o sù
t−¬ng xøng gi÷a nghÜa vô, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm
+ Néi dung, ranh giíi cña nhiÖm vô ®−îc uû quyÒn ph¶i x¸c ®Þnh râ rµng
+ Uû quyÒn ph¶i tù gi¸c, kh«ng ¸p ®Æt
+ Ng−êi ®−îc uû quyÒn ph¶i cã ®Çy ®ñ th«ng tin tr−íc khi b¾t tay vµo viÖc
+ Lu«n lu«n ph¶i cã sù kiÓm tra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn sù uû quyÒn
ViÖc uû quyÒn cÇn ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo nh÷ng b−íc c¬ b¶n sau:
+ QuyÕt ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô cã thÓ uû quyÒn vµ kÕt qu¶ cÇn ®¹t ®−îc. ViÖc
giao quyÒn nh»m lµm cho ng−êi kh¸c cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®−îc c«ng viÖc. Do ®ã,

64
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
cÇn ph¶i uû quyÒn t−¬ng xøng víi c«ng viÖc vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä thùc hiÖn c«ng
t¸c ®−îc giao
+ Chän ng−êi vµ giao nhiÖm vô
+ Giao quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®ã
+ Yªu cÇu ng−êi ®−îc uû quyÒn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm
Møc ®é ph©n quyÒn trong tæ chøc: ViÖc x¸c ®Þnh cÇn tËp trung hay ph©n t¸n
quyÒn lùc chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng nh©n tè chñ yÕu sau:
+ Chi phÝ cña c¸c quyÕt ®Þnh. NÕu quyÕt ®Þnh cµng t¹o ra nhiÒu chi phÝ cho tæ
chøc th× cµng ®−îc tËp trung vµo c¸c qu¶n trÞ gia cÊp cao vµ ng−îc l¹i. Do vËy, ®©y
lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh møc ®é tËp trung.
+ Sù thèng nhÊt vÒ chÝnh trÞ, chÝnh s¸ch. C¸c chÝnh s¸ch thèng nhÊt cho phÐp
so s¸nh tÝnh hiÖu qu¶ cña tõng bé phËn cña tæ chøc vµ ®ã lµ c¬ së ®Ó quyÕt ®Þnh uû
quyÒn hay tËp trung
+ NÒn v¨n ho¸ cña c«ng ty. YÕu tè nµy cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi viÖc
cã nªn tËp trung quyÒn lùc hay kh«ng. Trong nh÷ng tæ chøc cã bÇu kh«ng khÝ cëi më,
nh©n viªn ®−îc khuyÕn khÝch tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cã ¶nh h−ëng tíi
hä.
+ Sù s½n sµng cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. §èi víi nh÷ng tæ chøc coi kinh nghiÖm
thùc tÕ lµ c¸ch huÊn luyÖn tèt nhÊt ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng qu¶n trÞ th× hä cã thÓ s½n
sµng chÊp nhËn nh÷ng lçi lÇm cña c¸c nhµ qu¶n trÞ. Do ®ã, cÊp trªn cã thÓ s½n sµng
uû quyÒn vµ giao nhiÖm vô cho cÊp d−íi
+ C¬ chÕ kiÓm so¸t. ChØ cã nh÷ng doanh nghiÖp cã c¬ chÕ kiÓm so¸t h÷u hiÖu
míi cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch uû quyÒn réng r·i vµ ng−îc l¹i
+ ¶nh h−ëng cña m«i tr−êng. C¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi ®Òu cã thÓ
t¸c ®éng ®Õn møc ®é tËp trung cña doanh nghiÖp
3.3. C¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ
3.3.1. Kh¸i niÖm:
§Ó qu¶n trÞ - ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng trong mét tæ chøc, cÇn cã mét bé m¸y
gåm c¸c cÊp, c¸c kh©u, c¸c bé phËn liªn kÕt vµ phô thuéc víi nhau theo quan hÖ däc
vµ ngang; cã nh÷ng chøc n¨ng, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh.
C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y doanh nghiÖp lµ tæng hîp c¸c bé phËn (®¬n vÞ vµ c¸
nh©n) kh¸c nhau cã mèi liªn hÖ vµ quan hÖ phô thuéc lÉn nhau, ®−îc chuyªn m«n
ho¸ vµ cã nh÷ng tr¸ch nhiÖm quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh, ®−îc bè trÝ theo nh÷ng cÊp,
nh÷ng kh©u kh¸c nhau nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ vµ phôc vô
môc ®Ých chung ®· x¸c ®Þnh cña doanh nghiÖp.
C¸c thuéc tÝnh cña mét c¬ cÊu tæ chøc gåm:
+Chuyªn m«n ho¸ trong c«ng viÖc. ViÖc ph©n chia nhiÖm vô chung thµnh
nh÷ng nhiÖm vô vµ c«ng viÖc nhá h¬n phô thuéc tr−íc hÕt vµo lîi thÕ vÒ kü thuËt vµ

65
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
kinh tÕ cña viÖc chuyªn m«n ho¸ lao ®éng. Lîi thÕ c¬ b¶n cña chuyªn m«n ho¸ lao
®éng lµ ë chç th«ng qua viÖc ph©n chia c«ng viÖc phøc t¹p thµnh nh÷ng ho¹t ®éng
®¬n gi¶n, dÔ ®µo t¹o, mang tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi ®Ó giao cho tõng ng−êi tæng n¨ng
suÊt lao ®éng cña c¶ nhãm sÏ t¨ng lªn gÊp béi. Tuy nhiªn c¸c nhiÖm vô bÞ chia c¾t
qu¸ nhá sÏ lµm cho ng−êi thùc hiÖn c«ng viÖc nhanh chãng c¶m thÊy nhµm ch¸n,
t×nh tr¹ng xa l¹ ®èi ®Þch gi÷a nh÷ng ng−êi lao ®éng cã thÓ sÏ gia t¨ng. §Ó kh¾c phôc
h¹n chÕ cña chuyªn m«n hãa ng−êi ta th−êng sö dông c¸c kü thuËt ®a d¹ng ho¸ vµ
phong phó c«ng viÖc.
+H×nh thµnh c¸c bé phËn : viÖc h×nh thµnh c¸c bé phËn cña c¬ cÊu ph¶n ¸nh
qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ vµ hîp nhãm c¸c c«ng viÖc, nhiÖm vô vµ chøc n¨ng ho¹t
®éng cña tæ chøc theo chiÒu ngang ®Ó giao cho nh÷ng nhµ qu¶n trÞ phô tr¸ch. Hîp
nhãm c¸c ho¹t ®éng vµ con ng−êi ®Ó t¹o nªn c¸c bé phËn t¹o ®iÒu kiÖn më réng tæ
chøc ®Õn møc ®é kh«ng h¹n chÕ. C¸c bé phËn ®−îc h×nh thµnh dùa trªn nh÷ng c¬
së kh¸c nhau t¹o ra nhiÒu m« h×nh tæ chøc kh¸c nhau nh−: M« h×nh tæ chøc ®¬n gi¶n,
M« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng; M« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm/kh¸ch hµng/®Þa d−/
®¬n vÞ chiÕn l−îc, vµ m« h×nh tæ chøc ma trËn. Mçi c¬ së ®Òu cã nh÷ng −u ®iÓm vµ
nh−îc ®iÓm cÇn ®−îc ®¸nh gi¸ theo tÝnh hiÖu qu¶ chung toµn côc.
+QuyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm: ViÖc trao quyÒn hµnh hay uû quyÒn cïng víi
chuyªn m«n ho¸ lao ®éng cã ¶nh h−ëng nhiÒu nhÊt ®Õn viÖc thiÕt kÕ c¸c c«ng viÖc
vµ quyÒn h¹n cña c¸ nh©n trong tæ chøc. Tuú theo b¶n chÊt cña c¸c mèi quan hÖ
quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cã c¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc kh¸c nhau, cô thÓ lµ: c¬ cÊu
trùc tuyÕn, c¬ cÊu trùc tuyÕn – tham m−u, c¬ cÊu trùc tuyÕn – chøc n¨ng.
+CÊp bËc vµ ph¹m vi qu¶n trÞ. VÊn ®Ò vÒ tÇm h¹n qu¶n trÞ lu«n g¾n liÒn víi
vÊn ®Ò tæ chøc. TÇm qu¶n trÞ réng sÏ cÇn Ýt cÊp qu¶n trÞ h¬n vµ ng−îc l¹i. C¨n cø vµo
sè cÊp bËc qu¶n trÞ tån t¹i 3 m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc lµ c¬ cÊu n»m ngang (ph¼ng), c¬
cÊu h×nh th¸p vµ c¬ cÊu m¹ng l−íi.
+TËp trung vµ ph©n t¸n quyÒn trong qu¶n trÞ : ph©n quyÒn gióp më réng quy
m« tæ chøc mµ vÉn ®¶m b¶o kiÓm so¸t hiÖu qu¶. Cèt lâi cña sù ph©n quyÒn hiÖu qu¶
lµ ®¶m b¶o sù c©n b»ng thÝch ®¸ng gi÷a tËp trung vµ ph©n quyÒn. Mét tæ chøc gi÷
®−îc c©n b»ng tèt nÕu cã kh¨ n¨ng tËp trung ë cÊp cao quyÒn ra quyÕt ®Þnh chiÕn
l−îc vµ chÝnh s¸ch nh»m t¹o khu«n khæ thèng nhÊt cho ho¹t ®éng cña toµn tæ chøc,
cßn c¸c quyÕt ®Þnh t¸c nghiÖp ®−îc uû quyÒn cho c¸c bé phËn.
+Sù phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn, ph©n hÖ cña c¬ cÊu. Phèi hîp lµ qu¸ tr×nh
liªn kÕt ho¹t ®éng cña nh÷ng con ng−êi, bé phËn, ph©n hÖ vµ hÖ thèng riªng rÏ nh»m
thùc hiÖn cã kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ c¸c môc tiªu chung cña tæ chøc. Môc tiªu cña phèi
hîp lµ ®¹t sù thèng nhÊt ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn bªn trong vµ c¶ bªn ngoµi tæ
chøc. Møc ®é phèi hîp cao sÏ cã lîi ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc kh«ng th−êng nhËt vµ
dÔ gÆp ph¶i c¸c t×nh huèng khã dù ®o¸n, ph¶i thùc hiÖn trong m«i tr−êng lu«n thay
®æi vµ nh÷ng c«ng viÖc phô thuéc lÉn nhau. Nh÷ng tæ chøc ®Æt ra cho m×nh nh÷ng
môc tiªu cµng lín, cµng ®ßi hái møc ®é phèi hîp cao.

66
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
3.3.2. Nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y doanh nghiÖp.
Mét c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cÇn ®¹t ®−îc c¸c tiªu chÝ sau:
- Ph¶i ®¶m b¶o tÝnh tèi −u: Sè l−îng c¸c cÊp, c¸c kh©u ®−îc x¸c ®Þnh võa
®ñ, phï hîp víi c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ vµ c¸c c«ng ®o¹n trong chu tr×nh kinh doanh.
NhiÒu cÊp qu¸ sÏ g©y sù c¸ch biÖt, kÐm nhanh nh¹y trong ®iÒu hµnh vµ cång kÒnh,
l·ng phÝ. Qu¸ Ýt cÊp sÏ khiÕn cho viÖc ®iÒu hµnh kÐm cô thÓ, s©u s¸t, dÔ s¬ hë sai
sãt. NhiÒu kh©u (bé phËn chøc n¨ng) qu¸ sÏ dÔ chång chÐo chøc n¨ng, g©y v−íng
m¾c trong quan hÖ vµ tr¸ch nhiÖm thiÕu râ rµng; t¹o ra nhiÒu ®Çu mèi chØ ®¹o vµ
t¨ng biªn chÕ gi¸n tiÕp chi phÝ qu¶n lý lín. Ng−îc l¹i, qu¸ Ýt kh©u sÏ kh«ng qu¸n
xuyÕn ®−îc hÕt c¸c chøc n¨ng cÇn thiÕt; hoÆc thiÕu chuyªn s©u tõng chøc n¨ng.
Nguyªn t¾c tèi −u lµ: B¶o ®¶m qu¸n xuyÕn hÕt khèi l−îng c«ng viÖc vµ cã thÓ
qu¶n lý, kiÓm tra ®−îc, tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ vËn dông trªn tinh thÇn “võa ®ñ”. Bªn
c¹nh ®ã, tÝnh tèi −u còng cßn thÓ hiÖn sù c©n ®èi, hîp lý, phï hîp víi hoµn c¶nh thùc
tiÔn cña tæ chøc
- Ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c mÒm dÎo (linh ho¹t): Ho¹t ®éng kinh doanh
kh«ng ph¶i bao giê còng diÔn ra b×nh th−êng ®óng nh− dù kiÕn. Nã phô thuéc c¸c
diÔn biÕn cña thÞ tr−êng lu«n thay ®æi cïng víi c¸c yÕu tè chÝnh trÞ, x· héi phøc t¹p,
®ßi hái tÝnh n¨ng ®éng cao trong qu¶n trÞ. Mçi doanh nghiÖp lu«n ®øng tr−íc nh÷ng
c¬ may cÇn kÞp thêi n¾m b¾t còng nh− nh÷ng nguy c¬ cÇn kÞp thêi øng phã.
- TÝnh æn ®Þnh t−¬ng ®èi: yªu cÇu nµy d−êng nh− m©u thuÉn víi tÝnh linh
ho¹t, song kh«ng thÓ xem nhÑ, bëi lÏ sù v÷ng bÒn cña c¬ cÊu tæ chøc b¶o ®¶m cho
hiÖu lùc qu¶n lý - ®iÒu hµnh trong t×nh huèng b×nh th−êng. Sù thay ®æi tuú tiÖn diÔn ra
nhiÒu lÇn (“t¸ch ra nhËp vµo”) sÏ g©y hËu qu¶ tiªu cùc, c¶ vÒ nÒn nÕp ho¹t ®éng
còng nh− vÒ t©m lý nh÷ng ng−êi trong bé m¸y; lµm gi¶m hiÖu lùc, kû c−¬ng cña bé
m¸y. Mçi lÇn thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc lµ mét lÇn x¸o trén, kh«ng dÔ lÊy l¹i sù æn ®Þnh
trong thêi gian ng¾n.
- §é tin cËy cao: Sù ®iÒu hµnh, phèi hîp vµ kiÓm tra mäi ho¹t ®éng trong
doanh nghiÖp ®ßi hái th«ng tin ph¶i ®−îc cung cÊp chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. C¬ cÊu tæ
chøc ph¶i b¶o ®¶m ®−îc tÝnh tin cËy cao cña c¸c th«ng tin ®ã.
TÝnh tin cËy cßn thÓ hiÖn ë chç mäi bé phËn ®Òu hiÓu râ vµ lµm ®óng chøc
n¨ng cña m×nh (kh«ng sãt, kh«ng trïng nhau), sö dông ®óng quyÒn h¹n vµ cã kh¶
n¨ng chÞu tr¸ch nhiÖm. Muèn vËy, c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ph¶i x¸c ®Þnh râ vÞ trÝ tõng
bé phËn cÊu thµnh trong c¶ hÖ thèng víi c¸c mèi quan hÖ däc - ngang ®Ó kh«ng g©y
v−íng m¾c, chång chÐo, c¶n trë lÉn nhau; t¹o ®−îc mèi liªn kÕt g¾n bã cña tæ chøc.
- TÝnh kinh tÕ: Cã bé m¸y lµ ph¶i cã chi phÝ ®Ó “nu«i” nã. Chi phÝ qu¶n lý cao
sÏ ®éi gi¸ thµnh lªn khiÕn hiÖu qu¶ kinh tÕ bÞ gi¶m sót. TÝnh kinh tÕ cña c¬ cÊu tæ
chøc qu¶n lý thÓ hiÖn ë sù tinh gän cña bé m¸y qu¶n lý (theo nguyªn t¾c “võa ®ñ”)
vµ hiÖu suÊt lµm viÖc cña nã (kh«ng chØ phô thuéc vµo chÊt l−îng c¸n bé mµ cßn do
sù hîp lý cña c¬ cÊu tæ chøc). TÝnh kinh tÕ còng cã nghÜa lµ tÝnh hiÖu qu¶ cña bé

67
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
m¸y, thÓ hiÖn qua t−¬ng quan gi÷a chi phÝ bá ra víi kÕt qu¶ thu vÒ, mÆc dï khã ®¸nh
gi¸ b»ng sè liÖu.
3.3.3. C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ:
C¸c kiÓu c¬ cÊu ®−îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu chÝ kh¸c nhau.

 Theo ph−¬ng thøc h×nh thµnh c¸c bé phËn (nhê chuyªn m«n ho¸ vµ hîp nhãm
c¸c c«ng viÖc, nhiÖm vô, chøc n¨ng ®Ó t¹o nªn c¸c bé phËn) cã c¸c kiÓu c¬
cÊu sau:

C¬ cÊu ®¬n gi¶n:
Lµ ph−¬ng thøc tæ chøc ®¬n gi¶n nhÊt. Trong tæ chøc kh«ng h×nh thµnh nªn
c¸c bé phËn. Ng−êi l·nh ®¹o trùc tiÕp qu¶n trÞ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong tæ chøc.
Ng−êi lao ®éng ®−îc tuyÓn ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ. C¸c tæ chøc nhá nh−
hé kinh doanh c¸ thÓ, trang tr¹i th−êng cã cÊu tróc lo¹i nµy.

KiÓu c¬ cÊu qu¶n lý chøc n¨ng
Lµ c¬ cÊu ®−îc tæ chøc dùa trªn chuyªn m«n ho¸ theo chøc n¨ng c«ng viÖc.
Nh÷ng nhiÖm vô qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp ®−îc ph©n chia cho c¸c ®¬n vÞ riªng biÖt,
tõ ®ã mµ h×nh thµnh nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o ®¶m nhËn thùc hiÖn mét chøc n¨ng nhÊt
®Þnh. Trong kiÓu c¬ cÊu nµy, c¸c ®¬n vÞ chøc n¨ng cã quyÒn chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ trùc
tuyÕn, do ®ã mçi ng−êi cÊp d−íi cã thÓ cã nhiÒu cÊp trªn trùc tiÕp cña m×nh
H×nh 3.1: C¬ cÊu qu¶n lý chøc n¨ng cña mét doanh nghiÖp

Gi¸m ®èc

Phã G§ Phã G§ Phã G§ Phã G§

marketing s¶n xuÊt Tµi chÝnh nh©n sù

Phßng Phßng Phßng Phßng

KÕ ho¹ch VËt t− C«ng nghÖ N¨ng l−îng

Trong c¬ cÊu nµy, nh÷ng ng−êi thõa hµnh nhiÖm vô ë cÊp d−íi ch¼ng nh÷ng
nhËn mÖnh lÖnh tõ ng−êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp, mµ c¶ tõ ng−êi l·nh ®¹o c¸c chøc
n¨ng kh¸c nhau. Bëi vËy, vai trß cña ng−êi l·nh ®¹o doanh nghiÖp lµ ph¶i phèi hîp
cho ®−îc sù ¨n khíp gi÷a nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o chøc n¨ng, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt
trong chØ ®¹o, tr¸nh t×nh tr¹ng m©u thuÉn, tr¸i ng−îc nhau.
- −u ®iÓm cña c¬ cÊu chøc n¨ng: Ph¶n ¸nh l«gic c¸c chøc n¨ng; Tu©n theo
nguyªn t¾c chuyªn m«n ho¸ ngµnh nghÒ; Ph¸t huy ®−îc søc m¹nh vµ kh¶ n¨ng cña
®éi ngò c¸n bé theo tõng chøc n¨ng; Gi¶m chi phÝ vµ rót ng¾n thêi gian ®µo t¹o;
Kh«ng ®ßi hái ng−êi qu¶n trÞ ph¶i cã kiÕn thøc toµn diÖn; DÔ ®µo t¹o vµ dÔ t×m nhµ
qu¶n trÞ;T¹o ra c¸c biÖn ph¸p kiÓm tra chÆt chÏ cña cÊp cao nhÊt.

68
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- Nh−îc ®iÓm cña c¬ cÊu qu¶n lý theo chøc n¨ng: DÔ x¶y ra t×nh tr¹ng chång
chÐo vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ bé phËn víi nhau; C¸c quyÕt ®Þnh
®−îc ®−a ra ®«i khi bÞ chËm; Sù phèi hîp gi÷a l·nh ®¹o vµ c¸c phßng ban chøc n¨ng
gÆp nhiÒu khã kh¨n; Khã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ hay ®æ tr¸ch nhiÖm cho nhau; Cã
thÓ dÔ dÉn tíi t×nh tr¹ng nhµm ch¸n, ng−êi thùc hiÖn nhËn nhiÒu mÖnh lÖnh kh¸c
nhau.

C¬ cÊu tæ chøc ph©n chia theo ®Þa d−
Môc ®Ých cña ph©n chia theo ®Þa d− lµ nh»m khuyÕn khÝch sù tham gia cña
®Þa ph−¬ng, nh÷ng −u thÕ trong c¸c ho¹t ®éng ë ®Þa ph−¬ng. §©y lµ ph−¬ng ph¸p
kh¸ phæ biÕn ë c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn mét ph¹m vi ®Þa lý réng. C¸c bé
phËn cña tæ chøc ®−îc h×nh thµnh nhê hîp nhãm theo tõng khu vùc vµ giao cho mét
ng−êi qu¶n lý l·nh ®¹o khu vùc ®ã.
H×nh 3.2: C¬ cÊu tæ chøc theo ®Þa d−

Gi¸m ®èc

Phßng Phßng nh©n sù Phßng Kinh Phßng tµi

Marketing doanh chÝnh

MiÒn b¾c MiÒn trung MiÒn nam

Kü thuËt S¶n xuÊt Nh©n sù KÕ to¸n

- −u ®iÓm: Giao tr¸ch nhiÖm cho cÊp thÊp h¬n; Chó ý c¸c thÞ tr−êng vµ nh÷ng
vÊn ®Ò ®Þa ph−¬ng; T¨ng c−êng sù kÕt hîp theo vïng; TËn dông ®−îc tÝnh hiÖu qu¶
cña c¸c ho¹t ®éng t¹i ®Þa ph−¬ng; Cung cÊp c¬ së ®µo t¹o cã gi¸ trÞ cho cÊp tæng
qu¶n lý; Cã sù th«ng tin trùc tiÕp tèt h¬n víi nh÷ng ®¹i diÖn cho lîi Ých ®Þa ph−¬ng;
- Nh−îc ®iÓm: CÇn nhiÒu ng−êi cã thÓ lµm c«ng viÖc tæng qu¶n lý; Cã khuynh
h−íng lµm cho viÖc duy tr× c¸c dÞch vô trung t©m vÒ kinh tÕ khã kh¨n h¬n vµ cã thÓ
cßn cÇn ®Õn nh÷ng dÞch vô nh− lµ nh©n sù hoÆc mua s¾m ë cÊp vïng; VÊn ®Ò kiÓm
so¸t cña cÊp qu¶n lý cao nhÊt khã kh¨n h¬n

C¬ cÊu tæ chøc ph©n chia theo s¶n phÈm
ViÖc nhãm c¸c ho¹t ®éng theo s¶n phÈm hoÆc tuyÕn s¶n phÈm tõ l©u ®· cã
vai trß ngµy cµng gia t¨ng trong c¸c doanh nghiÖp quy m« lín víi nhiÒu d©y chuyÒn
c«ng nghÖ. Còng ®· tõ l©u nã lµ mét qu¸ tr×nh ngµy cµng ph¸t triÓn. Nh÷ng doanh

69
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
nghiÖp ®iÓn h×nh ¸p dông h×nh thøc nµy ®Òu ®−îc tæ chøc theo c¸c chøc n¨ng cña
doanh nghiÖp. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña h·ng, ng−êi qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý b¸n
hµng vµ dÞch vô, uû viªn qu¶n trÞ kü thuËt ph¶i tÝnh ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ quy m«. C«ng
viÖc qu¶n lý ngµy cµng trë nªn phøc t¹p vµ tÇm qu¶n lý ®· h¹n chÕ kh¶ n¨ng t¨ng
thªm sè ng−êi qu¶n lý thuéc cÊp trùc tiÕp cña hä. Khi ®ã, viÖc tæ chøc dùa vµo c¸c
bé phËn s¶n phÈm ®· ®−îc ®−a ra. ChiÕn l−îc nµy ®· cho phÐp ban qu¶n trÞ cao
nhÊt trao c¸c quyÒn h¹n lín h¬n cho ban qu¶n lý bé phËn theo c¸c chøc n¨ng s¶n
xuÊt, b¸n hµng, dÞch vô vµ kü thuËt liªn quan ®Õn mét s¶n phÈm hay d©y chuyÒn s¶n
phÈm cho tr−íc vµ chØ râ møc tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ lîi nhuËn cña ng−êi qu¶n lý mçi
bé phËn nµy

H×nh 3.3: C¬ cÊu tæ chøc theo s¶n phÈm

Gi¸m ®èc

Phßng Phßng nh©n sù Phßng Kinh Phßng tµi

Marketing doanh chÝnh

Khu vùc kinh Khu vùc hµng Khu vùc dông Khu vùc hµng
doanh tæng hîp ho¸ trÎ em cô c«ng nghiÖp ®iÖn tö

Kü thuËt KÕ to¸n Kü thuËt KÕ to¸n

B¸n hµng S¶n xuÊt B¸n hµng S¶n xuÊt

- −u ®iÓm: H−íng sù chó ý vµ nç lùc vµo tuyÕn s¶n phÈm; §Æt tr¸ch nhiÖm vÒ
lîi nhuËn cho c¶ cÊp khu vùc; C¶i thiÖn viÖc phèi hîp c¸c ho¹t ®éng chøc n¨ng; T¹o
ra nh÷ng c¬ së ®µo t¹o cã ý nghÜa ®èi víi nhµ tæng qu¶n trÞ; Cho phÐp ph¸t triÓn vµ
®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, dÞch vô
- Nh−îc ®iÓm: CÇn cã nhiÒu ng−êi cã n¨ng lùc qu¶n lý chung; Cã xu thÕ lµm
cho viÖc duy tr× c¸c dÞch vô kinh tÕ tËp trung trë nªn khã kh¨n; Lµm n¶y sinh nh÷ng
vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi viÖc kiÓm so¸t cña cÊp qu¶n lý cao nhÊt

C¬ cÊu tæ chøc ph©n chia theo kh¸ch hµng
§Ó phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch h÷u hiÖu, ng−êi ta chia kh¸ch hµng thµnh
tõng nhãm nhá cã nh÷ng vÊn ®Ò gièng nhau vÒ nhu cÇu vµ ®−îc gi¶i quyÕt bëi
chuyªn viªn cña ngµnh ®ã.
H×nh 3.4: C¬ cÊu tæ chøc theo kh¸ch hµng

Ng©n hµng
TW

70
Ng©n hµng NN Ng©n hµng Ng©n hµng Ng©n hµng
vµ PTNT §TPT Ngo¹i th−¬ng c«ng th−¬ng
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

- −u ®iÓm: KhuyÕn khÝch sù chó ý ®Õn ®ßi hái cña kh¸ch hµng; T¹o cho kh¸ch
hµng c¶m gi¸c hä cã nh÷ng ng−êi cung øng (ng©n hµng) hiÓu biÕt; Ph¸t triÓn sù
chuyªn s©u vÒ khu vùc kh¸ch hµng;
- Nh−îc ®iÓm: Cã thÓ khã kÕt hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c nhu cÇu kh¸ch hµng tr¸i
ng−îc nhau; CÇn cã ng−êi qu¶n lý vµ chuyªn gia tham m−u vÒ c¸c vÊn ®Ò cña kh¸ch
hµng; C¸c nhãm kh¸ch hµng cã thÓ kh«ng ph¶i lu«n x¸c ®Þnh râ rµng

C¬ cÊu tæ chøc bé phËn theo ®¬n vÞ chiÕn l−îc (SBU):
Khi mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé ph©n trong tæ chøc ®· trë nªn qu¸ phøc t¹p,
ng¨n c¶n sù phèi hîp, c¸c nhµ l·nh ®¹o cÊp cao sÏ t×m c¸ch t¹o nªn c¸c ®¬n vÞ
chiÕn l−îc mang tÝnh ®éc lËp cao, cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng thiÕt kÕ, s¶n xuÊt
ph©n phèi s¶n phÈm cña m×nh. Mçi ®¬n vÞ chiÕn l−îc lµ mét ph©n hÖ ®éc lËp ®¶m
nhËn mét hay mét sè ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kh¸c nhau, cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c
®¬n vÞ kh¸c trong cïng tæ chøc. §Æc tr−ng c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt ®¬n vÞ chiÕn l−îc víi
tæ chøc ®éc lËp lµ ng−êi l·nh ®¹o ®¬n vÞ chiÕn l−îc ph¶i b¸o c¸o víi cÊp l·nh ®¹o
cao nhÊt cña tæ chøc.
C¬ cÊu tËp ®oµn nh− General Electric, General Foods vµ Armco Steel... lµ
mét d¹ng cña m« h×nh tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l−îc, víi h×nh thøc ®Æc biÖt nhÊt lµ
c¸c c«ng ty mÑ n¾m gi÷ cæ phÇn, quy tô nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng liªn kÕt.
H×nh 3.5: C¬ cÊu tæ chøc theo ®¬n vÞ chiÕn l−îc

Tæng gi¸m ®èc

Ng©n hµng Ng©n hµng cho Ng©n hµng hîp Ng©n hµng sù
ph¸t triÓn ®« vay bÊt ®éng t¸c x· nghiÖp
thÞ s¶n vµ thõa kÕ

- −u ®iÓm cña m« h×nh tæ chøc bé phËn theo ®¬n vÞ chiÕn l−îc lµ : X©y dùng
trªn c¬ së ph©n ®o¹n chiÕn l−îc nªn gióp ®¸nh gi¸ ®−îc vÞ trÝ cña tæ chøc trªn thÞ
tr−êng, ®èi thñ c¹nh tranh vµ diÔn biÕn cña m«i tr−êng; Ho¹t ®éng dùa vµo nh÷ng
trung t©m chiÕn l−îc, cho phÐp tiÕn hµnh kiÓm so¸t trªn mét s¬ së cung thèng nhÊt;
cã nh÷ng ®¬n vÞ ®ñ ®éc lËp víi nh÷ng môc tiªu râ rµng vµ ®iÒu nµy cho phÐp t¨ng
c−êng phèi hîp b»ng ph−¬ng thøc gi¶m thiÓu nhu cÇu phèi hîp.

71
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- Nh−îc ®iÓm: Cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng côc bé khi lîi Ých cña ®¬n vÞ
chiÕn l−îc lÊn ¸t lîi Ých cña toµn tæ chøc; Chi phÝ cho c¬ cÊu t¨ngdo tÝnh trïng lÆp cña
c«ng viÖc; Nh÷ng kü n¨ng kü thuËt kh«ng ®−îc chuyÓn giao dÔ dµng v× c¸c kü thuËt
gia vµ chuyªn viªn ®· bÞ ph©n t¸n trong c¸c ®¬n vÞ chiÕn l−îc; C«ng t¸c kiÓm so¸t
cña cÊp qu¶n trÞ cao nhÊt cã thÓ gÆp khã kh¨n.

C¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý theo ma trËn

M« h×nh nµy lµ sù kÕt hîp cña hai hay nhiÒu m« h×nh tæ chøc kh¸c nhau. VÝ
dô, m« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng kÕt hîp víi m« h×nh tæ chøc theo s¶n phÈm. ë
®©y, c¸c c¸n bé qu¶n trÞ theo chøc n¨ng vµ theo s¶n phÈm ®Òu cã vÞ thÕ ngang nhau.
Hä chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o cho cïng mét cÊp l·nh ®¹o vµ cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh
thuéc lÜnh vùc mµ hä phô tr¸ch.

H×nh 3.6: C¬ cÊu tæ chøc kiÓu ma trËn

Tæng gi¸m ®èc

Marketing Nh©n sù Mua s¾m Tµi chÝnh

Gi¸m ®èc dù
¸n A

Gi¸m ®èc dù
¸n B

- −u ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc kiÓu ma trËn: §Þnh h−íng theo kÕt qu¶ cuèi
cïng; KÕt hîp ®−îc n¨ng lùc cña nhiÒu c¸n bé qu¶n trÞ vµ chuyªn gia; T¹o ra c¸c
nhµ qu¶n trÞ cã thÓ thÝch øng víi c¸c lÜnh vùc qu¶n trÞ kh¸c nhau; TËp chung nguån
lùc vµo kh©u xung yÕu; Cho phÐp cïng lóc thùc hiÖn nhiÒu dù ¸n, s¶n xuÊt nhiÒu
lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau; ®¸p øng ®−îc t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh nhiÒu biÕn
®éng; ViÖc h×nh thµnh vµ gi¶i thÓ dÔ dµng, nhanh chãng; Ýt tèn kÐm, sö dông nh©n
lùc cã hiÖu qu¶.
- Nh−îc ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc kiÓu ma trËn: Cã sù m©u thuÉn vÒ quyÒn h¹n
trong tæ chøc, dÔ x¶y ra tranh chÊp ¶nh h−ëng gi÷a ng−êi l·nh ®¹o vµ c¸c bé phËn;
C¬ cÊu nµy ®ßi hái nhµ qu¶n trÞ ph¶i cã ¶nh h−ëng lín; Ph¹m vi øng dông cßn h¹n
chÕ v× ®ßi hái mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh; QuyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ qu¶n trÞ
cã thÓ trïng lÆp nhau t¹o ra c¸c xung ®ét vµ kho¶ng c¸ch trong nç lùc gi÷a c¸c c¸
nh©n vµ ®¬n vÞ;

72
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Trong thùc tÕ ngoµi nh÷ng m« h×nh kÓ trªn, c¸c bé phËn cña c¬ cÊu cßn cã
thÓ ®−îc h×nh thµnh theo qu¸ tr×nh c«ng nghÖ, theo c¸c dÞch vô hç trî, theo nhãm...
M« h×nh ®−îc lùa chän phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau trong mçi hoµn c¶nh
nhÊt ®Þnh. C¸c yÕu tè nµy bao gåm c¸c lo¹i c«ng viÖc ph¶i lµm, c¸ch thøc tiÕn hµnh
c«ng viÖc, nh÷ng ng−êi tham gia thùc hiÖn c«ng viÖc, c«ng nghÖ ®−îc sö dông, ®èi
t−îng phôc vô, ph¹m vi phôc vô... §Ó m« h×nh tæ chøc cã thÓ gióp ®¹t ®−îc môc tiªu
cña tæ chøc mét c¸ch hiÖu qu¶, phÇn lín c¸c tæ chøc ®Òu sö dông h×nh thøc ph©n
chia bé phËn hçn hîp, trong ®ã kÕt hîp hai hay nhiÒu c¬ së thuÇn tuý ë trªn.
¦u ®iÓm lín nhÊt cña m« h×nh hçn hîp lµ sù kÕt hîp nhiÒu m« h×nh cho phÐp
tæ chøc lîi dông ®−îc c¸c −u thÕ cña m« h×nh tæ chøc chÝnh vµ gi¶m ®−îc ¶nh h−ëng
cña c¸c nh−îc ®iÓm cña nã. M« h×nh nµy gióp xö lý ®−îc c¸c t×nh huèng phøc t¹p, cã
t¸c dông tèt ®èi víi c¸c tæ chøc lín, vµ cho phÐp chuyªn m«n ho¸ mét sè c¬ cÊu tæ
chøc. Tuy nhiªn, m« h×nh hçn hîp cã thÓ lµm cho c¬ cÊu tæ chøc phøc t¹p, h×nh
thµnh nh÷ng bé phËn hay ph©n hÖ qu¸ nhá lµm t¨ng thªm nh−îc ®iÓm cña mçi lo¹i
m« h×nh thuÇn tuý.
 Theo mèi quan hÖ quyÒn h¹n ®−îc sö dông, c¬ cÊu tæ chøc chia lµm c¸c lo¹i:

C¬ cÊu qu¶n lý trùc tuyÕn
C¬ cÊu qu¶n lý trùc tuyÕn lµ mét kiÓu tæ chøc bé m¸y mµ mét cÊp qu¶n lý chØ
nhËn mÖnh lÖnh tõ mét cÊp trªn trùc tiÕp. HÖ thèng trùc tuyÕn h×nh thµnh mét ®−êng
th¼ng râ rµng vÒ quyÒn ra lÖnh vµ tr¸ch nhiÖm tõ l·nh ®¹o cÊp cao ®Õn cÊp cuèi
cïng. C¬ cÊu kiÓu nµy ®ßi hái ng−êi qu¶n lý ë mçi cÊp ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt t−¬ng
®èi toµn diÖn vÒ c¸c lÜnh vùc.
HÖ thèng qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp nhá v×
mét ng−êi qu¶n lý cÊp trªn cã thÓ hiÓu râ ®−îc nh÷ng ho¹t ®éng cña cÊp d−íi vµ ra
nh÷ng mÖnh lÖnh trùc tiÕp mét c¸ch ®óng ®¾n cho cÊp d−íi kh«ng cÇn qua mét c¬
quan gióp viÖc theo chøc n¨ng nµo. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp hoÆc tæ chøc lín,
ng−êi ®øng ®Çu tæ chøc khi ra mÖnh lÖnh cÇn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c bé phËn
chøc n¨ng.
- −u ®iÓm cña c¬ cÊu trùc tuyÕn: C¸c quyÕt ®Þnh ®−îc ®−a ra vµ tæ chøc thùc
hiÖn nhanh chãng, kÞp thêi; Thùc hiÖn tèt chÕ ®é qu¶n lý mét thñ tr−ëng; C¬ cÊu tæ
chøc ®¬n gi¶n gän nhÑ, dÔ linh ho¹t
- H¹n chÕ cña c¬ cÊu trùc tuyÕn: DÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®éc ®o¸n, quan liªu;
C«ng viÖc dÔ bÞ ïn t¾c; §ßi hái ng−êi qu¶n lý ph¶i cã kh¶ n¨ng toµn diÖn vÒ mäi mÆt;
Kh«ng nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp tÝch cùc cña c¸c bé phËn trung gian.

H×nh 3.7: C¬ cÊu qu¶n lý trùc tuyÕn cña mét doanh nghiÖp
Gi¸m ®èc doanh nghiÖp

Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc ph©n x−ëng Qu¶n ®èc

73
§èc c«ng §èc c«ng §èc c«ng
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

C¬ cÊu trùc tuyÕn - chøc n¨ng

Do c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn vµ c¬ cÊu qu¶n lý theo chøc
n¨ng cã nh÷ng −u nh−îc ®iÓm riªng nªn hiÖn nay nhiÒu doanh nghiÖp vµ tæ chøc lùa
chän kiÓu c¬ cÊu qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn - chøc n¨ng, tøc lµ mét kiÓu c¬ cÊu
qu¶n lý kÕt hîp.
VÒ nguyªn t¾c, trong hÖ thèng trùc tuyÕn - chøc n¨ng, quan hÖ qu¶n lý trùc
tuyÕn tõ trªn xuèng d−íi vÉn tån t¹i, vÉn cã c¸c phßng ban chøc n¨ng nh−ng chØ ®¬n
thuÇn vÒ chuyªn m«n, kh«ng cã quyÒn chØ ®¹o c¸c ®¬n vÞ trùc tuyÕn. Nh÷ng ng−êi
l·nh ®¹o trùc tuyÕn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng vµ ®−îc toµn quyÒn quyÕt
®Þnh trong ®¬n vÞ m×nh phô tr¸ch. §Ó gióp cho ng−êi qu¶n lý ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng
®¾n, cã c¸c bé phËn chøc n¨ng gióp viÖc trong c¸c lÜnh vùc nh− x©y dùng kÕ ho¹ch,
qu¶n lý nh©n sù, marketing, tµi chÝnh - kÕ to¸n, qu¶n lý kü thuËt - c«ng nghÖ s¶n
xuÊt.

H×nh 3.8. C¬ cÊu qu¶n lý theo kiÓu trùc tuyÕn - chøc n¨ng

Gi¸m ®èc

Phã G§ Phã G§ Phã G§ Phã G§

marketing s¶n xuÊt Tµi chÝnh nh©n sù

Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng

KÕ ho¹ch VËt t− VËt t− C«ng nghÖ N¨ng l−îng N¨ng l−îng

Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc
vµ bé phËn vµ bé phËn vµ bé phËn vµ bé phËn vµ bé phËn

§èc c«ng §èc c«ng §èc c«ng

Tæ s¶n Tæ s¶n Tæ s¶n

xuÊt xuÊt xuÊt

 Theo sè cÊp bËc qu¶n trÞ cã 3 m« h×nh c¬ cÊu tæ chøc:

74
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
KiÓu c¬ cÊu §Æc ®iÓm
1. C¬ cÊu n»m ngang: - ChØ cã mét vµi cÊp qu¶n trÞ
Mét v¨n phßng luËt: - Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc phi tËp trung. Mäi nh©n viªn
trong tæ chøc ®Òu ®−îc khuyÕn khÝch tham gia vµo qu¸
Tr−ëng v¨n
phßng luËt tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
-T¨ng kh¶ n¨ng phèi hîp nhê ¸p dông ph−¬ng tøhc lµm
viÖc theo nhãm.
- C«ng viÖc ®−îc x¸c ®Þnh kh¸i qu¸t, cã thÓ di chuyÓn
LuËt s− LuËt s− LuËt s− LuËt s− nh©n lùc theo chiÒu ngang.
- Giíi h¹n linh ho¹t gi÷a c¸c c«ng viÖc, c¸c bé phËn.
- §¸p øng nhanh chãng nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ
nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr−êng.
2. C¬ cÊu m¹ng l−íi:
Liªn minh cña 5 c«ng ty nh»m huy ®éng - Liªn kÕt víi kh¸ch hµng, nhµ cung cÊp. ®èi thñ c¹nh
nguån lùc x©y dùng Disney Land ë Paris tranh
- Qu¶n trÞ theo ph−¬ng tøhc tËp thÓ (héi ®ång c¸c gi¸m
®èc, quyÕt ®Þnh tËp thÓ)
- Träng t©m lµ c¸c nhãm, víi c¸c thµnh viªn cã thÓ v−ît ra
khái biªn giíi tæ chøc
- Chia sÎ nhiÒu ®Æc ®iÓm cña c¬ cÊu n»m ngang

3. C¬ cÊu h×nh th¸p:

C¬ cÊu tæ chøc mét Bé - NhiÒu cÊp bËc qu¶n trÞ
Bé tr−ëng - Qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc hµnh chÝnh "trªn –d−íi", hay
" ra lÖnh-kiÓm tra"
C¸c thø tr−ëng - Chuyªn m«n ho¸ lao ®éng theo chøc n¨ng
C¸c tæng - Ph©n chia tæ chøc thµnh c¸c bé phËn mang tÝnh ®éc lËp
côc tr−ëng cao
C¸c côc - M« t¶ c«ng viÖc chi tiÕt
tr−ëng - T¹o nªn biªn giíi cøng nh¾c gi÷a c¸c c«ng viÖc vµ ®¬n
Tr−ëng c¸c vÞ
chi côc - Di chuyÓn nh©n lùc theo chiÒu däc
C¸c ®éi
tr−ëng

 Theo quan ®iÓm tæng hîp: C¬ cÊu tæ chøc ®−îc chia lµm hai lo¹i lµ c¬ cÊu c¬
häc (c¬ cÊu hµnh chÝnh m¸y mãc) vµ c¬ cÊu h÷u c¬ linh ho¹t.

C¬ cÊu hµnh chÝnh m¸y mãc mang nh÷ng ®Æc ®iÓm : Møc ®é
chuyªn m«n ho¸ c«ng viÖc cao vµ cè ®Þnh; Sù chia c¾t theo chøc n¨ng lín; NhiÒu
cÊp bËc qu¶n trÞ; Mèi liªn hÖ cøng nh¾c theo hÖ thèng cÊp bËc, sù chÝnh thøc ho¸
cao, c¸c kªnh truyÒn ®¹t ®Òu ®−îc chÝnh thøc ho¸; QuyÒn h¹n ra quyÕt ®Þnh cã tÝnh
tËp trung lín; Møc ®é phèi hîp h¹n chÕ

C¬ cÊu h÷u c¬ linh ho¹t mang nh÷ng ®Æc ®iÓm: Møc ®é chuyªn
m«n ho¸ thÊp, tÝnh linh ho¹t cao; Ýt cã sù chia c¾t theo chøc n¨ng; Cã Ýt cÊp qu¶n trÞ;
Qu¶n trÞ phi tËp trung; Sù chÝnh thøc ho¸ thÊp, c¸c kªnh truyÒn ®¹t phÇn nhiÒu mang
tÝnh kh«ng chÝnh thøc; møc ®é phèi hîp lín c¶ theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang.
3.3.4. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ
Khi x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp, cÇn tÝnh ®Õn
nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng sau:
- Nhãm c¸c nh©n tè thuéc ®èi t−îng qu¶n trÞ:

75
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
+ Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt. NhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ®·
chøng minh r»ng c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp lµ mét yÕu tè quan träng cã
¶nh h−ëng ®Õn viÖc thiÕt kÕ bé m¸y tæ chøc. Nh÷ng doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ s¶n
xuÊt, quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p th−êng cã c¬ cÊu tæ chøc nhiÒu bËc víi ®Æc ®iÓm lµ
møc ®é gi¸m s¸t vµ phèi hîp c«ng viÖc ®−îc thùc hiÖn víi c−êng ®é cao. C¬ cÊu
ph¶i ®−îc bè trÝ sao cho t¨ng c−êng ®−îc kh¶ n¨ng thÝch nghi cña tæ chøc tr−íc sù
thay ®æi nhanh chãng vÒ c«ng nghÖ.
- Nhãm nh÷ng nh©n tè thuéc vÒ lÜnh vùc qu¶n trÞ:
+ ChiÕn l−îc hay nh÷ng nhiÖm vô vµ môc tiªu mµ doanh nghiÖp ph¶i hoµn
thµnh. ChiÕn l−îc vµ c¬ cÊu tæ chøc lµ hai mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi trong qu¶n trÞ hiÖn
®¹i. BÊt cø chiÕn l−îc míi nµo còng ®−îc lùa chän trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c ®iÓm
m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi vµ ®e do¹ cña m«i tr−êng trong ®ã c¬ cÊu ®ang tån t¹i.
Ng−îc l¹i, lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l−îc, c¬ cÊu tæ chøc ph¶i ®−îc
thay ®æi khi cã sù thay ®æi chiÕn l−îc
Môc ®Ých, chøc n¨ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp quy ®Þnh c¬ cÊu bé m¸y. ë
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chøc n¨ng s¶n xuÊt lµ quan träng vµ do ®ã bé m¸y ph¶i
h−íng vµo phôc vô tèt nhÊt cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt. ë c¸c doanh nghiÖp dÞch vô th×
bé phËn tiÕp xóc phôc vô kh¸ch hµng lµ quan träng. Nghiªn cøu mèi liªn hÖ gi÷a
chiÕn l−îc vµ c¬ cÊu tæ chøc cña 500 c«ng ty hµng ®Çu n−íc Mü cã kÕt qu¶ nh− sau:
ChiÕn l−îc C¬ cÊu tæ chøc
- Kinh doanh ®¬n ngµnh nghÕ - Chøc n¨ng
- §a d¹ng ho¹t ®éng däc theo d©y chuyÒn - Chøc n¨ng víi bé phËn phô trî vËn hµnh
s¶n xuÊt nh− nh÷ng ®¬n vÞ lîi Ých.
- §a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh nghÒ cã mèi - §¬n vÞ chiÕn l−îc
quan hÖ rÊt chÆt chÏ
- §a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh nghÒ cã mèi - C¬ cÊu hçn hîp víi nhiÒu ph−¬ng thøc tæ
quan hÖ kh«ng chÆt chÏ chøc ¸p dông cô thÓ cho tõng bé phËn
- §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng ®éc lËp - C«ng ty mÑ n¾m gi÷ cæ phÇn
+ Quy m« vµ møc ®é phøc t¹p trong ho¹t ®éng cña tæ chøc cã ¶nh h−ëng
lín tíi c¬ cÊu tæ chøc. Tæ chøc cã quy m« lín, thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng phøc t¹p
th−êng cã møc ®é chuyªn m«n ho¸, tiªu chuÈn ho¸, h×nh thøc ho¸ cao h¬n, nh−ng l¹i
Ýt tËp trung h¬n c¸c tæ chøc nhá thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng qu¸ phøc t¹p.
+ Tr×nh ®é, së thÝch, thãi quen, quan niÖm riªng cña ng−êi qu¶n trÞ vµ
n¨ng lùc cña ®éi ngò lao ®éng. Th¸i ®é cña l·nh ®¹o cÊp cao cã thÓ t¸c ®éng ®Õn
c¬ cÊu tæ chøc. C¸c c¸n bé qu¶n trÞ theo ph−¬ng thøc truyÒn thèng th−êng thÝch sö
dông nh÷ng h×nh thøc tæ chøc theo chøc n¨ng víi hÖ thèng thø bËc mµ Ýt sö dông c¸c
h×nh thøc tæ chøc theo ma trËn hay m¹ng l−íi, hay nh÷ng m« h×nh ph©n t¸n víi c¸c
®¬n vÞ chiÕn l−îc. Nh©n lùc cã tr×nh ®é, kü n¨ng cao th−êng h−íng ®Õn c¸c m« h×nh
qu¶n trÞ më. C¸c nh©n viªn cÊp thÊp vµ c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao th−êng
thÝch m« h×nh tæ chøc cã nhiÒu tæ ®éi, bé phËn ®−îc chuyªn m«n ho¸ v× nh÷ng m«

76
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
h×nh nh− vËy cãa sù ph©n ®Þnh râ nhiÖm vô vµ t¹o c¬ héi ®Ó liªn kÕt víi nh÷ng ®èi
t−îng cã chuyªn m«n t−¬ng ®ång.
+ M«i tr−êng kinh doanh. ®©y lµ nh÷ng yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi t¸c
®éng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng tÝnh chÊt cña m«i tr−êng
nh− tÝnh tÝch cùc, tÝnh phøc t¹p vµ møc ®é thay ®æi cã ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc.
Trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng phong phó vÒ nguån lùc, ®ång nhÊt vµ tËp trung vµ æn
®Þnh, tæ chøc th−êng cã c¬ cÊu c¬ häc, trong ®ã viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh tËp
trung víi nh÷ng chØ thÞ, nguyªn t¾c thÓ lÖ cøng r¾n vÉn cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao
Trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng khan hiÕm nguån lùc, ®a d¹ng, ph©n t¸n vµ thay
®æi nhanh chãng th−êng ph¶i x©y dùng c¬ cÊu tæ chøc víi nh÷ng mèi liªn hÖ h÷u c¬,
trong ®ã viÖc ra quyÕt ®Þnh mang tÝnh phi tËp trung víi c¸c thÓ lÖ mÒm máng, c¸c bé
phËn liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vµ c¸c tæ ®éi ®a chøc n¨ng.
+ Ngoµi ra h×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp; quan hÖ së h÷u tån t¹i trong
doanh nghiÖp; C¸c ph−¬ng tiÖn phôc vô qu¶n trÞ; ChÝnh s¸ch ®·i ngé cña doanh
nghiÖp ®èi víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n trÞ còng cã ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc cña
doanh nghiÖp.
3.4. TiÕn tr×nh thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc
Dï h×nh thµnh c¬ cÊu míi hay hoµn thiÖn, ®æi míi c¬ cÊu ®ang tån t¹i, c¸c
nhµ qu¶n trÞ còng sÏ cÇn thùc hiÖn c¸c b−íc c¬ b¶n sau:
3.4.1 Nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc nh»m x¸c ®Þnh nh÷ng
®Æc tr−ng c¬ b¶n nhÊt cña c¬ cÊu
Trªn c¬ së ph©n tÝch chiÕn l−îc vµ c¸c yªu tè bªn trong còng nh− bªn ngoµi cã ¶nh
h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc, sÏ x¸c ®Þnh nh÷ng ®Æc tr−ng c¬ b¶n nhÊt cña c¬ cÊu víi
nh÷ng c©u hái cÇn ph¶i tr¶ lêi:
+ Nh÷ng nhiÖm vô phøc t¹p sÏ ®−îc ph©n chia thµnh c¸c c«ng viÖc riªng biÖt ®Õn
møc ®é nµo? ë ®©y sÏ ph¶i gi¶i quyÕt mèi quan hÖ ®èi träng gi÷a lîi thÕ lµm t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®µo t¹o víi kh¶ n¨ng t¹o ra sù tr× trÖ,
ng¨n c¶n s¸ng t¹o cña chuyªn m«n ho¸ cao. QuyÕt ®Þnh vÒ møc ®é chuyªn m«n ho¸
sÏ ¶nh h−ëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh vµ ph©n lo¹i danh môc ho¹t ®éng cÇn thùc hiÖn
trong tæ chøc.
+ SÏ sö dông m« h×nh nµo ®Ó hîp nhãm c«ng viÖc thµnh c¸c bé phËn cña c¬ cÊu?
Cã thÓ lùa chän gi÷a c¸c m« h×nh tæ chøc theo chøc n¨ng, theo s¶n phÈm, theo ®Þa
d−, theo kh¸ch hµng, theo qu¸ tr×nh, theo c¸c bé phËn dÞch vô, theo ®¬n vÞ chiÕn
l−îc, theo ma trËn hay kÕt hîp mét sè m« h×nh kÓ trªn.
+ SÏ sö dông m« h×nh nµo ®Ó ph©n chia quyÒn h¹n trong tæ chøc? Cã thÓ lùa chän
gi÷a c¸c m« h×nh tæ chøc trùc tuyÕn, trùc tuyÕn – tham m−u, hay trùc tuyÕn – chøc
n¨ng.
+ SÏ lùa chän tÇm qu¶n trÞ lµ bao nhiªu? QuyÕt ®Þnh nµy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn sè
l−îng c¸c cÊp qu¶n trÞ trong hÖ thèng thø bËc.

77
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
+ ThÈm quyÒn c¸c quyÕt ®Þnh n»m ë ®©u? §iÒu nµy ¶nh h−ëng ®Õn mèi quan hÖ
tËp trung vµ ph©n quyÒn gi÷a c¸c cÊp qu¶n trÞ.
+ SÏ sö dông c¬ chÕ phèi hîp nµo? QuyÕt ®Þnh nµy sÏ ¶nh h−ëng ®Õn møc ®é phèi
hîp vµ viÖc lùa chän c¸c c«ng cô ®¶m b¶o phèi hîp c¸c yÕu tè bªn trong tæ chøc
còng nh− gi÷a tæ chøc víi m«i tr−êng.
Nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c trªn sÏ cho phÐp x¸c ®Þnh m« h×nh tæng
qu¸t cña c¬ cÊu. §ã lµ c¬ së ®Ó x©y dùng c¬ cÊu cô thÓ cho tæ chøc.
3.4.2 Chuyªn m«n ho¸ (hay ph©n chia c«ng viÖc):
KÕt qu¶ cña giai ®o¹n nµy lµ danh môc c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô, c«ng viÖc cÇn
thiÕt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn l−îc. Qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ c«ng viÖc ®−îc
thùc hiÖn theo 3 b−íc: Ph©n tÝch môc tiªu chiÕn l−îc; Ph©n tÝch chøc n¨ng ho¹t ®éng;
Ph©n tÝch c«ng viÖc. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch sö dông m« h×nh chuçi gi¸ trÞ (nh− s¬ ®å
sau).
Nh÷ng c©u hái c¬ b¶n cÇn tr¶ lêi lµ:
+ §Ó thùc hiÖn môc tiªu cña tæ chøc cÇn tiÕn hµnh nh÷ng nhãm ho¹t ®éng (chøc
n¨ng) mang tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi nµo? C¸c chøc n¨ng ®è cã quan hÖ víi nhau nh−
thÕ nµo?
+Mçi chøc n¨ng bao gåm nh÷ng nhiÖm vô nµo? c¸c nhiÖm vô ®ã cã quan hÖ víi
nhau nh− thÕ nµo?
+ §Ó thùc hiÖn mçi nhiÖm vô cÇn tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc nµo? C¸c c«ng viÖc
®ã cã quan hÖ víi nhau nh− thÕ nµo?
+ Mçi c«ng viÖc ®−îc tiÕn hµnh ë ®©u?
+ Thêi gian tiÕn hµnh mçi c«ng viÖc trong mét chu kú ho¹t ®éng?
+ Nh÷ng phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh c«ng viÖc.

C¸c môc tiªu chiÕn l−îc

- X©y dùng c¬ së h¹ tÇng

C¸c ho¹t - Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc
®éng hç - Ph¸t triÓn c«ng nghÖ
- DÞch vô ph¸p lý
trî - DÞch vô ®èi ngo¹i
- Nghiªn cøu m«i tr−êng ...

DÞch vô
C¸c ho¹t ThiÕt Cung S¶n Ph©n
hËu m·i
®éng kÕ øng xuÊt phèi
chÝnh ®Çu vµo s¶n
phÈm

T×m Thö Ph©n tÝch S¶n xuÊt Ph©n

kiÕm ý nghiÖm ý mÉu thö phèi thö
t−ëng t−ëng
78
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
S¶n xuÊt
®¹i trµ

- Nghiªn cøu c¬ b¶n

C¸c c«ng viÖc - Hoµn thiÖn, c¶i tiÕn ®æi míi
- Nghiªn cøu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
- S¸ng kiÕn cña ng−êi tiªu dïng
- Mua ph¸t minh, s¸ng chÕ...

3.4.3 X©y dùng c¸c bé phËn vµ ph©n hÖ cña c¬ cÊu

C¸c bé phËn vµ ph©n hÖ cña c¬ cÊu ®−îc h×nh thµnh th«ng qua qu¸ tr×nh hîp
nhãm c¸c c«ng viÖc. Trªn c¬ së c¸c quyÖt ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c vÒ tiªu chÝ hîp
nhãm c¸c ho¹t ®éng, c¸c mèi quan hÖ quyÒn h¹n, tÇm qu¶n trÞ vµ møc ®é ph©n
quyÒn, trong giai ®o¹n nµy cÇn tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc c¬ b¶n sau:
+ Bé phËn ho¸ c¸c c«ng viÖc: Hîp nhãm c¸c c«ng viÖc cã mèi quan hÖ gÇn gòi
theo c¸ch hîp lý nhÊt ®Ó t¹o nªn c¸c bé phËn. x¸c ®Þnh sè ng−êi cÇn thiÕt trong c¸c
bé phËn.
+ H×nh thµnh cÊp bËc qu¶n trÞ c¨n cø vµo quyÕt ®Þnh vÒ tÇm qu¶n trÞ vµ tiªu chÝ hîp
nhãm c¸cc bé phËn.
+ Giao quyÒn h¹n. X¸c ®Þnh ai cã quyÒn quyÕt ®Þnh cho ai vµ ai sÏ ph¶i b¸o c¸o
cho ai trong tæ chøc. Giao quyÒn h¹n cÇn thiÕt cho nh÷ng ng−êi ®óng ®Çu c¸c nhãm
®Ó tiÕn hµnh qu¶n trÞ c¸c ho¹t ®éng.
+ Phèi hîp. X©y dùng c¬ chÕ phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn vµ c¬ chÕ gi¸m
s¸t kÕt qu¶ cña sù phèi hîp ®ã. Cô thÓ ho¸ c¸c c«ng cô phèi hîp sÏ ®−îc sö dông.
3.4.4 ThÓ chÕ ho¸ c¬ cÊu tæ chøc
ThÓ chÕ ho¸ râ rµng c¬ cÊu tæ chøc ®Ó mäi ng−êi cã thÓ hiÓu vµ lµm cho nã
trë nªn cã hiÖu lùc. C¸c c«ng cô ®Ó thÓ chÕ ho¸ c¬ cÊu tæ chøc lµ s¬ ®å tæ chøc, m«
t¶ vÞ trÝ c«ng t¸c vµ s¬ ®å giao quyÒn quyÕt ®Þnh th−êng ®−îc sö dông ®Ó thùc hiÖn
môc tiªu trªn.
tãm t¾t lý thuyÕt
Trong ch−¬ng nµy, chóng ta ®· nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò rÊt kh¸i qu¸t vÒ c«ng t¸c tæ
chøc trong doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cÇn chó ý ®ã lµ:
 C«ng t¸c tæ chøc lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña
mçi ng−êi, mçi bé phËn vµ mèi quan hÖ gi÷a hä trong qu¸ tr×nh lao ®éng víi nhau sao cho
c¸c c¸ nh©n vµ bé phËn cã thÓ phèi hîp víi nhau mét c¸ch tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn môc tiªu
chiÕn l−îc cña tæ chøc.
 Môc tiªu cña chøc n¨ng tæ chøc lµ t¹o nªn mét m«i tr−êng néi bé thuËn lîi cho mçi
c¸ nh©n, mçi bé phËn ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc vµ nhiÖt t×nh cña m×nh, ®ãng gãp tèt nhÊt vµo
viÖc hoµn thµnh môc tiªu chung cña tæ chøc.
 C¬ së ®Ó thiÕt kÕ c«ng viÖc vµ h×nh thµnh c¸c bé phËn cña tæ chøc lµ tÇm h¹n
qu¶n trÞ, c¸ch thøc uû quyÒn vµ møc ®é ph©n quyÒn.

79
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
 C¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y qu¶n lý ®−îc ph©n lo¹i theo c¸ch thøc h×nh thµnh
c¸c bé phËn, theo mèi quan hÖ quyÒn h¹n ®−îc sö dông, theo sè cÊp qu¶n trÞ hoÆc theo
quan ®iÓm tæng hîp. Mèi kiÓu c¬ cÊu ®Òu cã −u nh−îc ®iÓm riªng. C¸c yªu cÇu ®èi víi c¬
cÊu tæ chøc lµ: Tèi −u; Linh ho¹t; æn ®Þnh: Tin cËy vµ Kinh tÕ.
 Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ c¬ cÊu tæ chøc gåm 4 b−íc : 1-Nghiªn cøu c¸c nh©n tè ¶nh
h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc; 2- Ph©n chia c«ng viÖc; 3- H×nh thµnh c¸c bé phËn vµ ph©n hÖ
cña c¬ cÊu; 4-ThÓ chÕ ho¸ c¬ cÊu tæ chøc. C¸c yÕu tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc gåm:
C«ng nghÖ s¶n xuÊt; ChiÕn l−îc; M«i tr−êng kinh doanh. Ngoµi ra nã cßn bÞ ¶nh h−ëng cña
quy m« vµ møc ®é phøc t¹p trong ho¹t ®éng cña tæ chøc vµ ®Æc ®iÓm cña nhµ qu¶n trÞ vµ
n¨ng lùc cña ®éi ngò lao ®éng.
C©u hái vµ bµi tËp th¶o luËn
1. Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ c¬ së cña c«ng t¸c tæ chøc trong doanh nghiÖp ?
2. Khi chuyªn m«n ho¸ theo chiÒu däc ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng thø bËc trong hÖ
thèng qu¶n trÞ chóng ta cÇn l−u ý c¸c khÝa c¹nh quan träng nµo?
3. Chuyªn m«n ho¸ chiÒu ngang dÉn tíi c¸c kiÓu c¬ cÊu tæ chøc c¬ b¶n nµo? §−a vÝ
dô minh ho¹ cho c¸c kiÓu c¬ cÊu ®ã?
4. Tr×nh bµy nh÷ng yªu cÇu ®èi víi c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ?
5. Tr×nh bµy nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc qu¶n trÞ?
6. TÇm qu¶n trÞ vµ cÊp qu¶n trÞ cã quan hÖ víi nhau thÕ nµo? H·y nªu nh÷ng kiÓu c¬
cÊu tæ chøc xÐt theo sè cÊp qu¶n trÞ?
7. ThÕ nµo lµ tËp chung, ph©n quyÒn vµ uû quyÒn trong qu¶n trÞ c¸c tæ chøc? H·y
nªu qu¸ tr×nh uû quyÒn vµ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n ph¶i tu©n thñ ®Ó uû quyÒn hiÖu
qu¶?
8. H·y x¸c ®Þnh c¬ së ph©n chia bé phËn trong tr−êng ®¹i häc hay mét c«ng ty mµ
b¹n biÕt? Theo ý kiÕn cña b¹n th× c¬ së nµo cã thÓ t¹o nªn sù kh¸c biÖt trong ph−¬ng
thøc lµm viÖc cña tr−êng ®¹i häc hay c«ng ty ®ã?
Nghiªn cøu t×nh huèng
T×nh huèng 1: Gi¶i quyÕt t×nh huèng qu¶n trÞ
¤ng V©n lµ gi¸m ®èc c«ng ty “Thµnh lîi” chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i ®éng c¬ víi
®éi ngò kü s− vµ c«ng nh©n kü thuËt giái, ®ång thêi c«ng ty l¹i míi trang bÞ mét sè
lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i n−íc ngoµi. Do vËy, s¶n phÈm cña c«ng ty nµy lu«n
®¹t chÊt l−îng cao, cã uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng vµ cã mét vÞ trÝ thuËn lîi trªn thÞ
tr−êng. Tuy vËy, t×nh h×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty trong thêi gian gÇn ®©y cã nh÷ng biÓu
hiÖn ®i xuèng. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, «ng V©n quyÕt ®Þnh thµnh lËp mét ban thanh tra,
ban nµy tËp hîp nh÷ng chuyªn gia giái cã nhiÒu kinh nghiÖm ë c¸c lÜnh vùc nh− qu¶n
lý, tµi chÝnh, th−¬ng m¹i, kü thuËt vµ luËt… nh»m t×m c¸c nguyªn nh©n g©y ra t×nh
tr¹ng tr× trÖ hiÖn nay. Gi¸m ®èc chØ ®Þnh «ng Thµnh lµm tr−ëng ban. Trong qu¸ tr×nh
ho¹t ®éng, c¸c thµnh viªn cña ban lµm viÖc rÊt thËn träng vµ cã tr¸ch nhiÖm. Sau
mét thêi gian, ban thanh tra ®· hoµn thµnh nhiÖm vô vµ tr×nh lªn gi¸m ®èc mét b¶n

80
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
b¸o c¸o chi tiÕt theo ®ã c¸c nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng tr× trÖ chñ yÕu b¾t nguån
tõ thiÕt sãt cña mét sè phßng ban vµ ph©n x−ëng víi nh÷ng sè liÖu chøng minh ®Çy
®ñ thuyÕt phôc. KÌm theo b¶n b¸o c¸o lµ mét kÕ ho¹ch nh»m söa ch÷a nh÷ng sai
sãt mµ c«ng ty ®· m¾c ph¶i. Tuy nhiªn, phã gi¸m ®èc vµ c¸c tr−ëng phßng cã liªn
quan ®Òu ph¶n b¸c nh÷ng kÕt luËn cña ban thanh tra vµ cho r»ng ban nµy ®· can
thiÖp qu¸ s©u vµo c«ng viÖc cña c¸c bé phËn ®ång thêi ®Ò nghÞ h·y bá nh÷ng kÕt
luËn cña ban thanh tra.
C©u hái:
1. ¤ng gi¸m ®èc ®· thùc hiÖn chøc n¨ng g× trong qu¶n trÞ kinh doanh?
2. T¹i sao phã gi¸m ®èc vµ tr−ëng phßng l¹i ph¶n b¸c kÕt luËn cña ban thanh
tra.
3. NÕu lµ gi¸m ®èc th× Anh (chÞ) sÏ gi¶i quyÕt t×nh huèng nµy nh− thÕ nµo?

T×nh huèng 2: §èi xö víi nh©n viªn

¤ng Hoµng Long phô tr¸ch mét cöa hµng trong m¹ng l−íi b¸n hµng cña c«ng
ty thiÕt bÞ. Cöa hµng cã 7 ng−êi b¸n hµng vµ c¸c nh©n viªn hç trî. Nh÷ng ng−êi b¸n
hµng ®−îc tr¶ l−¬ng dùa trªn doanh sè b¸n ®−îc. Nh−ng mäi ng−êi ®Òu ph¶i lµm
thªm c¸c nhiÖm vô kh¸c, ch¼ng h¹n nh− gióp ®ì ng−êi qu¶n lý hµng ho¸, bè trÝ triÓn
l·m, xö lý khiÕu n¹i cña kh¸ch hµng vµ bµy b¸n hµng ho¸. Nh÷ng nhiÖm vô nµy cÇn
ph¶i ®−îc ph©n c«ng ®Òu cho mäi nh©n viªn b¸n hµng. ChØ tiªu b¸n ra cña cöa hµng
®−îc c«ng ty ph©n bæ theo sè ng−êi b¸n hµng vµ mçi ng−êi sÏ thùc hiÖn chØ tiªu c¸
nh©n cña m×nh. C« H−¬ng lµ ng−êi b¸n hµng giái nhÊt. Th−êng khi c« kh«ng ®¹t
®−îc møc b¸n hµng cña m×nh (®iÒu nµy rÊt Ýt khi x¶y ra) th× chØ tiªu cña cöa hµng
còng kh«ng ®¹t ®−îc. Tuy nhiªn, H−¬ng th−êng kh«ng gióp ®ì trong viÖc thùc hiÖn
c¸c nhiÖm vô chung lµm ¶nh h−ëng tíi quyÒn lîi cña 6 ng−êi b¸n hµng kia. Nh÷ng
ng−êi nµy thÊy r»ng nÕu hä kh«ng qu¸n xuyÕn c¸c nhiÖm vô chung th× hä sÏ bÞ sa
th¶i. GÇn ®©y, «ng Long nhËn thÊy r»ng mét nh©n viªn b¸n hµng cña m×nh lµ c« Mai
th−êng hay ph¹m ph¶i sai lÇm víi kh¸ch hµng vµ kh«ng thùc hiÖn phÇn nhiÖm vô
chung cña c« ta. Khi cöa hµng tr−ëng ®Õn kiÓm tra th× c« ta th−êng than phiÒn lµ c«
H−¬ng hÇu nh− l¶ng tr¸nh kh«ng muèn lµm g× ngoµi c«ng viÖc b¸n hµng. Sau cuéc
nãi chuyÖn nµy, «ng Long b¾t ®Çu quan s¸t, ®Ó ý c¸c nh©n viªn b¸n hµng cña m×nh
chÆt chÏ h¬n vµ nhËn thÊy r»ng hÇu hÕt nh÷ng ng−êi nµy ®Òu thê ¬ víi c«ng viÖc cña
hä vµ thiÕu sù hîp t¸c víi nhau. ¤ng Long thÊy cÇn ph¶i lµm mét ®iÒu g× ®ã. Cuéc
nãi chuyÖn víi H−¬ng kh«ng ®em l¹i mÊy kÕt qu¶. Tuy nhiªn, cöa hµng cÇn tíi c«
H−¬ng do kû lôc b¸n hµng tuyÖt vêi cña c« ta. Trong khi ®ã tinh thÇn lµm viÖc cña
c¸c nh©n viªn kh¸c ®· b¾t ®Çu sa sót.
C©u hái:
1. ¤ng Long nªn lµm g×?
2. Tiªu chuÈn thùc hiÖn nhiÖm vô ë ®©y lµ g×? Cã nªn thay ®æi chóng hay
kh«ng? NÕu cã th× thay ®æi theo c¸ch nµo?

81
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
3. Ng−êi phô tr¸ch cöa hµng cã thÓ lµm c¸ch nµo ®Ó kh«i phôc l¹i tinh thÇn
cña c¸c nh©n viªn?

T×nh huèng 3: Ph©n cÊp ë c«ng ty kinh doanh vËt t− thiÕt bÞ

Nhê c¸c s¶n phÈm víi chÊt l−îng tèt, ch−¬ng tr×nh Marketing s¸ng t¹o, dÞch vô
kh¸ch hµng trong c«ng ty hoµn h¶o, c«ng ty kinh doanh vËt t− thiÕt bÞ m¸y tÝnh ®ang
dÉn ®Çu thÞ tr−êng, lîi nhuËn liªn tôc t¨ng cao vµ chiÕm ®−îc lßng tin cña kh¸ch
hµng. Tuy nhiªn, gi¸m ®èc nhËn thÊy r»ng c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty ®· tõng gióp
c«ng ty thµnh ®¹t nay kh«ng cßn thÝch hîp víi ®ßi hái cña c«ng ty n÷a.
Trong nhiÒu n¨m, c«ng ty ®· tæ chøc m¹ng l−íi theo c¸c tuyÕn chøc n¨ng víi
c¸c phã gi¸m ®èc phô tr¸ch tµi chÝnh, marketing, s¶n xuÊt, nh©n sù, kinh doanh, kü
thuËt…Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, c«ng ty ®· më réng ho¹t ®éng kinh doanh, ph¸t
triÓn thªm c¸c mÆt hµng míi. Thêi gian gÇn ®©y ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò cÇn quan
t©m lµ c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty kh«ng thÓ hiÖn ®−îc tr¸ch nhiÖm vÒ lîi nhuËn, ë
cÊp d−íi gi¸m ®èc tá ra kh«ng phï hîp víi b¶n chÊt c«ng viÖc kinh doanh, ng¨n c¶n
hîp t¸c cã hiÖu qu¶ gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng cña c«ng ty. D−êng nh− cã qu¸
nhiÒu quyÕt ®Þnh thùc hiÖn cña cÊp d−íi mµ ch−a th«ng qua gi¸m ®èc c«ng ty.
Do ®ã, gi¸m ®èc c«ng ty ra quyÕt ®Þnh giao cho 15 chi nh¸nh cña c«ng ty ë
trong vµ ngoµi n−íc quyÒn chñ ®éng kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm lîi nhuËn. Tuy
nhiªn, sau khi ®æi míi nµy cã hiÖu lùc th× gi¸m ®èc thÊy r»ng kh«ng thÓ kiÓm so¸t
thÝch ®¸ng c¸c chi nh¸nh nµy. XuÊt hiÖn nh÷ng trïng lÆp ®¸ng kÓ trong c¸c chøc
n¨ng kinh doanh, nh©n sù, ng−êi qu¶n lý cña mçi chi nh¸nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng
riªng mµ kh«ng quan t©m ®Õn c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc cña c«ng ty. Vµ gi¸m
®èc thÊy r»ng c«ng ty cã xu h−íng ph©n thµnh mét sè bé phËn ®éc lËp víi nhau.
Tõ kinh nghiÖm cña mét vµi c«ng ty gÆp khã kh¨n khi ng−êi qu¶n lý mét chi
nh¸nh m¾c sai lÇm vµ chi nh¸nh ®ã ph¶i chÞu thiÖt h¹i lín, gi¸m ®èc c«ng ty ®i ®Õn
kÕt luËn lµ «ng ®· ®i qu¸ xa trong viÖc ph©n cÊp qu¶n lý. Do vËy, gi¸m ®èc c«ng ty
h¹n chÕ quyÒn h¹n cña c¸c chi nh¸nh vµ buéc c¸c quyÕt ®Þnh quan trong cña hä
ph¶i ®−îc c«ng ty th«ng qua nh−: Chi tiªu bÊt kú kho¶n vèn nµo qu¸ 50 triÖu ®ång,
giíi thiÖu bÊt kú s¶n phÈm míi nµo; c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l−îc marketing, gi¸ c¶,
më réng doanh nghiÖp vµ thay ®æi chÝnh s¸ch nh©n sù. C¸c chi nh¸nh tá ra kh«ng
hµi lßng khi bÞ h¹n chÕ quyÒn chñ ®éng trong kinh doanh. Hä phµn nµn r»ng chÝnh
s¸ch cña c«ng ty kh«ng nhÊt qu¸n, lóc ph©n quyÒn sau ®ã l¹i tËp quyÒn.
C©u hái:
1. Theo b¹n, gi¸m ®èc c«ng ty ®· m¾c ph¶i sai lÇm nµo khi ®Ó 15 chi nh¸nh
cña c«ng ty ho¹t ®éng ®éc lËp.
2. ViÖc gi¸m ®èc c«ng ty h¹n chÕ quyÒn h¹n cña c¸c chi nh¸nh cã nªn
kh«ng? T¹i sao?
3. Anh (chÞ) sÏ lµm nh− thÕ nµo trong hoµn c¶nh nµy?

82
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
T×nh huèng 4: Nguyªn nh©n thµnh c«ng cña c«ng ty t− vÊn thiÕt kÕ ABC
Khëi ®Çu chØ víi 3 kiÕn tróc s− trÎ míi ra tr−êng, C«ng ty ABC ®· tr¶i qua rÊt
nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh. Cïng víi thêi gian. C«ng ty ABC ®· lín
m¹nh víi ®éi ngò nh©n viªn lªn ®Õn gÇn 100 ng−êi. C«ng viÖc kinh doanh cña c«ng
ty gÆp nhiÒu thuËn lîi, uy tÝn cña c«ng ty ngµy cµng cao, lîi nhuËn thu vÒ lín. Tr¶ lêi
pháng vÊn c¸c nhµ b¸o, gi¸m ®èc c«ng ty ABC cho r»ng nh÷ng thµnh c«ng ®¹t ®−îc
xuÊt ph¸t tõ sù ®oµn kÕt, nhÊt trÝ vµ phèi hîp hµi hoµ gi÷a c¸c nh©n viªn. Gi¸m ®èc
C«ng ty ABC cho biÕt «ng ®· yªu cÇu tÊt c¶ mäi ng−êi trong c«ng ty, tõ vÞ trÝ thÊp
nhÊt ®Õn vÞ trÝ cao nhÊt ph¶i lu«n coi m×nh lµ mét thµnh viªn trong nhãm, cïng lµm
viÖc hÕt søc m×nh v× môc ®Ých chung cña c«ng ty. ¤ng cho r»ng viÖc ph©n ®Þnh râ
rµng tæ chøc, quyÒn h¹n, vµ yªu cÇu c«ng viÖc ®èi víi tõng vÞ trÝ, gièng nh− c¸c c«ng
ty kh¸c vÉn lµm, sÏ kh«ng ®em l¹i hiÖu qu¶, vµ qu¸ rèi r¾m. ¤ng còng nãi víi c¸c
phãng viªn kÕ ho¹ch më réng c«ng ty ABC trong thêi gian tíi, b¾t ®Çu b»ng viÖc
tuyÓn thªm 30 nh©n viªn lµm viÖc trong bé phËn thiÕt kÕ vµ bé phËn Marketing.
C©u hái:
1. B¹n nghÜ thÕ nµo vÒ ý kiÕn cña «ng gi¸m ®èc c«ng ty ABC?
2. Víi c¸ch thøc tæ chøc ho¹t ®éng nh− vËy, c«ng ty ABC cã thÓ gÆp ph¶i
nh÷ng vÊn ®Ò g× trong t−¬ng lai?
Gi¶ sö b¹n lµ tr−ëng mét bé phËn trong C«ng ty ABC, b¹n sÏ lµm g× ®Ó gióp
c«ng ty ABC v−ît qua nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ gÆp ph¶i trong t−¬ng lai?

T×nh huèng 5: s¬ ®å tæ chøc míi cña c«ng ty c«ng nghÖ th«ng tin vµ øng
dông
Chñ tÞch c«ng ty c«ng nghÖ th«ng tin vµ øng dông ®· tr×nh lªn Héi ®ång qu¶n
trÞ mét c¬ cÊu s¾p xÕp tæ chøc míi cho c«ng ty (nh− h×nh vÏ). Theo «ng chñ tÞch, víi
c¬ cÊu nµy, c«ng ty sÏ cã thÓ ph¶n øng nhanh h¬n víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ tr−êng,
còng nh− ®¸p øng nhanh h¬n nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. §ång thêi, c¬ cÊu nµy
gióp cho viÖc qu¶n lý c«ng ty mang tÝnh tÝch cùc h¬n, gi¶m bít c¸c cÊp qu¶n lý trung
gian. Tuy nhiªn, cóng cã mét vµi ý kiÕn trong ban gi¸m ®èc cho r»ng víi c¬ cÊu tæ
chøc nh− vËy, «ng chñ tÞch sÏ kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó xö lý hÕt tÊt c¶ c¸c b¸o c¸o tõ
c¸c bé phËn göi lªn, kh«ng kÞp ra c¸c quyÕt ®Þnh, c«ng viÖc cã thÓ sÏ bÞ ïn l¹i. §ång
thêi cóng cã ng−êi nãi bãng giã trong sè nh÷ng ng−êi qu¶n lý c¸c bé phËn cña c«ng
ty r»ng quyÒn lùc tËp trung qu¸ nhiÒu vµo vÞ trÝ chñ tÞch.
C©u hái:
1. H·y ph©n tÝch nh÷ng −u ®iÓm vµ nh−îc ®iÓm cña c¬ cÊu tæ chøc nµy?
2. NÕu b¹n lµ chñ tÞch c«ng ty c«ng nghÖ th«ng tin vµ øng dông, b¹n sÏ bè trÝ
tæ chøc c«ng ty nh− thÕ nµo? T¹i sao b¹n l¹i bè trÝ nh− vËy?

Gi¸m ®èc

Trî lý Trî lý Trî lý

ph¸p luËt hµnh chÝnh 83 chuyªn m«n
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

Tµi liÖu tham kh¶o

1. Qu¶n trÞ doanh nghiÖp trong c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi. NXB Khoa häc vµ
kü thuËt Hµ néi, 1996
2. 100 t×nh huèng cña gi¸m ®èc. NXB Thèng kª Hµ néi, 1994
3. Tæ chøc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá. NXB khoa häc vµ kü thuËt,
1996
4. VÊn ®Ò ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp ë ViÖt nam. NXB chÝnh trÞ quèc gia,
1996
5. Qu¶n trÞ doanh nghiÖp. NXB Gi¸o dôc, Hµ néi, 1995
6. Qu¶n trÞ kinh doanh tinh gi¶n. NXB Khoa häc vµ kü thuËt, Hµ néi, 1994
7. B¶y thãi quen cña ngêi thµnh ®¹t. NXB Thèng kª
8. Lý thuyÕt qu¶n trÞ kinh doanh. NXB Thèng kª, Hµ néi, 1994.

84