c
  


c   


 :Hai lò xo: lò xo mӝt dài thêm 2 cm khi treo vұt m1 = 2kg, lò xo 2 dài thêm 3 cm khi
treo vұt m2 = 1,5kg. Tìm tӹ sӕ k1/k2.


 
Khi gҳn vұt lò xo dài thêm đoҥn Îl. Ӣ vӏ trí cân bҵng



 ´   Î
´ ë

Vӟi lò xo 1: k1Î l1 = m1g (1)

Vӟi lò xo 1: k2Î l2 = m2g (2)
Lұp tӹ sӕ (1), (2) ta đưӧc
 1 ë1 Î
2 2 3
´  ´ ´2
 2 ë 2 Î
1 1,5 2



 :Mӝt xe tҧi kéo mӝt ô tô bҵng dây cáp. Tӯ trҥng thái đӭng yên sau 100s ô tô đҥt vұn
tӕc V = 36km/h. Khӕi lưӧng ô tô là m = 1000 kg. Lӵc ma sát bҵng 0,01 trӑng lӵc ô tô. Tính
lӵc kéo cӫa xe tҧi trong thӡi gian trên.


Chӑn hưӟng và chiӅu như hình vӁ

Ta có gia tӕc cӫa xe là:
V V 0 0 0
a´ ´ ´ 0, 
'
t 00
Theo đӏnh luұt II Newtơn :




  ë ´ ë —
F Ü fms = ma
F = fms + ma
= 0,01P + ma
= 0,01(1000.10 + 1000.0,1)
= 200 N


 :Hai lò xo khӕi lưӧng không đáng kӇ, đӝ cӭng lҫn lưӧt là k 1 = 100 N/m, k2 = 150
N/m, có cùng đӝ dài tӵ nhiên L0 = 20 cm đưӧc treo thҷng đӭng như hình vӁ. Đҫu dưӟi 2 lò xo
nӕi vӟi mӝt vұt khӕi lưӧng m = 1kg. Lҩy g = 10m/s 2. Tính chiӅu dài lò xo khi vұt cân bҵng.


 
Khi cân bҵng: F1 + F2 =
Vӟi F1 = K1Îl; F 2 = K2 Î 1
nên (K1 + K2) Îl = P

 0
 
´ ´ ´ 0,04  '

  0
Vұy chiӅu dài cӫa lò xo là:
L = l0 + Îl = 20 + 4 = 24 (cm)


Tìm đӝ cӭng cӫa lò xo ghép theo cách sau:



 
Hưӟng và chiӅu như hình vӁ:
Khi kéo vұt ra khӓi vӏ trí cân bҵng mӝt đoҥn x thì :
Đӝ dãn lò xo 1 là x, đӝ nén lò xo 2 là x

â
Tác dөng vào vұt gӗm 2 lӵc đàn hӗi 1 ; ,
â â â
†
†  ´ †
ChiӃu lên trөc Ox ta đưӧc :
F = ÜF1 Ü F2 = Ü(K1 + K2)x
Vұy đӝ cӭng cӫa hӋ ghép lò xo theo cách trên là:
K = K1 + K2

 :Hai vұt A và B có thӇ trưӧt trên mһt bàn nҵm ngang và đưӧc nӕi vӟi nhau bҵng dây
không dүn, khӕi lưӧng không đáng kӇ. Khӕi lưӧng 2 vұt là m A = 2kg, mB = 1kg, ta tác dөng
vào vұt A mӝt lӵc F = 9N theo phương song song vӟi mһt bàn. HӋ sӕ ma sát giӳa hai vұt vӟi
mһt bàn là m = 0,2. Lҩy g = 10m/s2. Hãy tính gia tӕc chuyӇn đӝng.


Đӕi vӟi vұt A ta có:

1 
1    1  1ë ´ ë1 —1
ChiӃu xuӕng Ox ta có: F Ü T1 Ü F1ms = m1a1
ChiӃu xuӕng Oy ta đưӧc: Ü m1 g + N1 = 0
Vӟi F1ms = kN1 = km1g
F Ü T1 Ü k m1 g = m1a1 (1)
* Đӕi vӟi vұt B:







2 
2    2  2ë ´ ë2 —2
ChiӃu xuӕng Ox ta có: T2 Ü F2ms = m2 a2
ChiӃu xuӕng Oy ta đưӧc: Ü m2 g + N2 = 0
Vӟi F2ms = k N2 = k m2 g
T2 Ü k m2 g = m2a2 (2)
Vì T1 = T2 = T và a1 = a2 = a nên:
F - T Ü k m1g = m1a (3)
T Ü k m2 g = m2a (4)
Cӝng (3) và (4) ta đưӧc F Ü k(m1 + m2)g = (m1+ m2 )a
 Ü  ë1  ë 2 '  Ü ,2 2  1'1
—´ ´ ´ 1ë
2
ë1  ë 2 21

!:Hai vұt cùng khӕi lưӧng m = 1kg đưӧc nӕi vӟi nhau bҵng sӧi dây không dүn và
â
khӕi lưӧng không đáng kӇ. Mӝt trong 2 vұt chӏu tác đӝng cӫa lӵc kéo † hӧp vӟi phương
ngang góc a = 300 . Hai vұt có thӇ trưӧt trên mһt bàn nҵm ngang góc a = 300
HӋ sӕ ma sát giӳa vұt và bàn là 0,268. BiӃt rҵng dây chӍ chӏu đưӧc lӵc căng lӟn nhҩt là 10 N.
Tính lӵc kéo lӟn nhҩt đӇ dây không đӭt. Lҩy ã = 1,732.



Vұt 1 có :
â â â â â â


†

† ´  a
ChiӃu xuӕng Ox ta có: F.cos 300 Ü T1 Ü F1ms = m1a1
ChiӃu xuӕng Oy : Fsin 30 0 Ü P1 + N1 = 0
Và F1ms = k N1 = k(mg Ü Fsin 300 )
F.cos 300 Ü T1k(mg Ü Fsin 300) = m1a1 (1)
Vұt 2:
â â â â â â


†

† ´  a
ChiӃu xuӕng Ox ta có: T Ü F2ms = m2a2
ChiӃu xuӕng Oy : ÜP2 + N2 = 0
Mà F2ms = k N2 =km2 g
T2 Ü k m2 g = m2a2
Hơn nӳa vì m1 = m2 = m; T1 = T2 = T ; a1 = a2 = a
F.cos 300 Ü T Ü k(mg Ü Fsin 300) = ma (3)
T Ü kmg = ma (4)
Tӯ (3) và (4)

3   3 '
´ h t ë¿
2
 ¿ 0
† 0 0
´ ´ 0
ã0
  ã0 ã 

0,
 
Vұy Fmax = 20 N

"
Hai vұt A và B có khӕi lưӧng lҫn lưӧt là mA = 600g, mB = 400g đưӧc nӕi vӟi nhau bҵng sӧi
dây nhҽ không dãn và vҳt qua ròng rӑc cӕ đӏnh như hình vӁ. Bӓ qua khӕi lưӧng cӫa ròng rӑc
và lӵc ma sát giӳa dây vӟi ròng rӑc. Lҩy g = 10m/s2. Tính gia tӕc chuyӇn đӝng cӫa mӕi vұt.



Khi thҧ vұt A sӁ đi xuӕng và B sӁ đi lên do mA > mB và

TA = TB = T
aA = aB = a
Đӕi vӟi vұt A: mA g Ü T = mA.a
Đӕi vӟi vұt B: Ü mBg + T = mB.a
* (mA Ü mB).g = (mA + mB).a
  00 400
* a´  g ´ 0 ´ 


  00
400

#
Ba vұt có cùng khӕi lưӧng m = 200g đưӧc nӕi vӟi nhau bҵng dây nӕi không dãn như hình vӁ.
HӋ sӕ ma sát trưӧt gjӳa vұt và mһt bàn là  = 0,2. Lҩy g = 10m/s2. Tính gia tӕc khi hӋ chuyӇn
đӝng.



  
Chӑn chiӅu như hình vӁ. Ta có:













3  3 
3 
 3  2ë  2 
2  2  1  1 ´
—
Do vұy khi chiӃu lên các hӋ trөc ta có:
g  ´ a
I

 㠆 ´ a
I † ´ a
4  ã
Vì
 ´  ´
ã ´ 4 ´ '
a ´ a ´ aã ´ a

ë Ü ´ ë—
 '

Ü Ü ë ´ ë—
'
 Ü ë ´ ë—
 ë Ü 2ë ´ 3ë—


 ë Ü 2ë ´ 3ë—
1 Ü 2 1 Ü 2,2 2
—´  ´ 1 ´ 2ë

3 3
$:
Mӝt xe trưӧt không vұn tӕc đҫu tӯ đӍnh mһt phҷng nghiêng góc 2 = 300. HӋ sӕ ma sát trưӧt là
 = 0,3464. ChiӅu dài mһt phҷng nghiêng là l = 1m. lҩy g = 10m/s 2 và
3 = 1,732 Tính gia tӕc chuyӇn đӝng cӫa vұt.


 
Các lӵc tác dөng vào vұt:
â
1) Trӑng lӵc 

2) Lӵc ma sát ë
â
3) Phҧn lӵc cӫa mһt phҷng nghiêng
4) Hӧp lӵc






 ´ 
 ë ´ ë —
ChiӃu lên trөc Oy: Ü Pcox2 + N = 0
N = mg cox2 (1)
ChiӃu lên trөc Ox : Psin2 Ü Fms = max
mgsin2 Ü N = max (2)
tӯ (1) và (2) mgsin2 Ü  mg cox2 = max
ax = g(sin2 Ü  cox2)
= 10(1/2 Ü 0,3464. 3 /2) = 2 m/s2

% :Cҫn tác dөng lên vұt m trên mһt phҷng nghiêng góc 2 mӝt lӵc F bҵng bao nhiêu
đӇ vұt nҵm yên, hӋ sӕ ma sát giӳa vұt và mһt phҷng nghiêng là k , khi biӃt vұt có xu hưӟng
trưӧt xuӕng.



 
Chӑn hӋ trөc Oxy như hình vӁ.
Áp dөng đӏnh luұt II Newtơn ta có :





 
 ë ´ 
ChiӃu phương trình lên trөc Oy: N Ü Pcox2 Ü Fsin2 = 0
N = Pcox2 + F sin2
Fms = kN = k(mgcox2 + F sin2)
ChiӃu phương trình lên trөc Ox : Psin2 Ü F cox2 Ü Fms = 0
F cox2 = Psin2 Ü Fms = mg sin2 Ü kmg cox2 Ü kF sin2
g  2 Ü ¢ 2' gtg2 Ü ¢ '
†´ ´
2
¢  2 
¢tg2

Óem hӋ cơ liên kӃt như hình vӁ
m1 = 3kg; m2 = 1kg; hӋ sӕ ma sát giӳa vұt và mһt phҷng nghiêng là  = 0,1 ; 2 = 300; g = 10
m/s2
Tính sӭc căng cӫa dây?



Giҧ thiӃt m1 trưӧt xuӕng mһt phҷng nghiêng và m2 đi lên, lúc đó hӋ lӵc có chiӅu như hình vӁ.
Vұt chuyӇn đӝng nhanh dҫn đӅu nên vӟi chiӅu dương đã chӑn, nӃu ta tính đưӧc a > 0 thì chiӅu
chuyӇn đӝng đã giҧ thiӃt là đúng.
Đӕi vӟi vұt 1:
â â â â â



† ´  a
ChiӃu hӋ xOy ta có: m1 gsin2 Ü T Ü N = ma
Ü m1 g cox2 + N = 0
* m1 gsin2 Ü T Ü  m1 g cox2 = ma (1)
Đӕi vӟi vұt 2:
â â â

 ´   a
Ü m2 g + T = m2a (2)
Cӝng (1) và (2) m1 gsin2 Ü  m1 g cox2 = (m1 + m2 )a
ë  2 Ü ë1
2 Ü ë 2
—´ 1
ë1  ë 2
1 3
31 Ü ,13 Ü 11
´ 2 2  ,  ë
2 '

Vì a > 0, vұy chiӅu chuyӇn đӝng đã chӑn là đúng
* T = m2 (g + a) = 1(10 + 0,6) = 10,6 N


 :Sưӡn đӗi có thӇ coi là mһt phҷng nghiêng, góc nghiêng a = 30 0 so vӟi trөc Ox nҵm
ngang. Tӯ điӇm O trên sưӡn đӗi ngưӡi ta ném mӝt vұt nһng vӟi vұn tӕc ban đҫu V0 theo
phương Ox. Tính khoҧng cách d = OA tӯ chӛ ném đӃn điӇm rơi A cӫa vұt nһng trên sưӡn đӗi,
BiӃt V0 = 10m/s, g = 10m/s 2.



Chӑn hӋ trөc như hình vӁ.

Phương trình chuyӇn đӝng và phương trình quӻ đҥo là:
 ´ V 0 t
I

 
I ´  gt
Phương trình quӻ đҥo
1 2
y´ 1'
2  2
Ta có:
 ´  ´ 
2


y  ´  ´   2
Vì A nҵm trên quӻ đҥo cӫa vұt nһng nên xA và yA nghiӋm đúng (1). Do đó:
1
  2 ´ 2
 
2 ' 2
2 
2 2  2 212 3
´  ´  ´ 1,33 ë

2 1
3


 :Mӝt hòn đá đưӧc ném tӯ đӝ cao 2,1 m so vӟi mһt đҩt vӟi góc ném a = 450 so vӟi
mһt phҷng nҵm ngang. Hòn đá rơi đӃn đҩt cánh chӛ ném theo phương ngang mӝt khoҧng 42
m. Tìm vұn tӕc cӫa hòn đá khi ném ?
GIAÛI
Chӑn gӕc O tҥi mһt đҩt. Trөc Ox nҵm ngang, trөc Oy thҷng đӭng hưӟng lên (qua điӇm ném).
Gӕc thòi gian lúc ném hòn đá.
Các phương trình cӫa hòn đá
 x = V0 cos450t (1)
y = H + V0sin 450t Ü 1/2 gt2 (2)
Vx = V0 cos450 (3)
Vy = V0sin450 Ü gt (4)
Tӯ (1)

 t´
V0 4 0
ThӃ vào (2) ta đưӧc :
 
´4
tg40 g  '
 V 0  40
Vұn tӕc hòn đá khi ném
Khi hòn đá rơi xuӕng đҩt y = 0, theo bài ra x = 42 m. Do vұy
 
 
tg40  g  ´0
 V0  40
g

 4 4
 V0 ´ ´ ´ 0 
'
0 0
4 tg4 
 
 
4
 

Mӝt máy bay đang bay ngang vӟi vұn tӕc V1 ӣ đӝ cao h so vӟi mһt đҩt muӕn thҧ
bom trúng mӝt đoàn xe tăng đang chuyӇn đӝng vӟi vұn tӕc V2 trong cùng 2 mһt phҷng thҷng
đӭng vӟi máy bay. Hӓi còn cách xe tăng bao xa thì cҳt bom (đó là khoҧng cách tӯ đưӡng
thҷng đӭng qua máy bay đӃn xe tăng) khi máy bay và xe tăng chuyӇn đӝng cùng chiӅu.


Chӑn gӕc toҥ đӝ O là điӇm cҳt bom, t = 0 là lúc cҳt bom.

Phương trình chuyӇn đӝng là:
x = V1t (1)
y = 1/2gt2 (2)
Phương trình quӻ đҥo:
1
y´ 2
2
2 
Bom sӁ rơi theo nhánh Parabol và gһp mһt đưӡng tҥi B. Bom sӁ trúng xe khi bom và xe cùng
lúc đӃn B
2y 2 2
t´ ´ 
  B ´ 1

Lúc t = 0 còn xe ӣ A
 2
B´2 t´ 2 

* Khoҧng cách khi cҳt bom là :

2
 ´ B Ü B ´  1 Ü 2 ' 1 ´   ¢


 Tӯ đӍnh mӝt mһt phҷng nghiêng có góc nghiêng † so vӟi phương ngang, ngưӡi ta
ném mӝt vұt vӟi vұn tӕc ban đҫu V0 hӧp vӟi phương ngang góc 2 . Tìm khoҧng cách l dӑc
theo mһt phҷng nghiêng tӯ điӇm ném tӟi điӇm rơi.

&
Các phương thình toҥ đӝ cӫa vұt:
 ´ V 0 t '
I

 '
I ´ 
V 0  t gt 
Tӯ (1)

t´
 
2
ThӃ vào (2) ta đưӧc:
 
´ 
tg g  ã'
  
 
Ta có toҥ đӝ cӫa điӇm M:

´

†


 y
´ 
†
ThӃ xM, yM vào (3) ta đưӧc:
g
 

 ´ 
tg

V0  
t 2
†  †

´ 22
2 2

2 †
 2
† 
2 †
´ 22
2

2 †
2  †'
´ 22
2

2† 

! :Ӣ mӝt đӗi cao h0 = 100m ngưӡi ta đһt 1 súng cӕi nҵm ngang và muӕn bҳn sao cho
quҧ đҥn rơi vӅ phía bên kia cӫa toà nhà và gҫn bӭc tưӡng AB nhҩt. BiӃt toà nhà cao h = 20 m
và tưӡng AB cách đưӡng thҷng đӭng qua chӛ bҳn là l = 100m. Lҩy g = 10m/s2. Tìm khoҧng
cách tӯ chӛ viên đҥn chҥm đҩt đӃn chân tưӡng AB.


Chӑn gӕc toҥ đӝ là chӛ đһt súng, t = 0 là lúc bҳn.

Phương trình quӻ đҥo
1
y´ 2
2  2
ĐӇ đҥn chҥm đҩt gҫn chân tưӡng nhҩt thì quӻ đҥo cӫa đҥn đi sát đӍnh A cӫa tưӡng nên
 g 
 ´ 
 V 0
 g 0
 V0 ´   ´ 00 ´ 

   0
Như vұy vӏ trí chҥm đҩt là C mà
 C h 00
 C ´ V0 ´ V0 ´  ´ , '
g g 0
Vұy khoҧng cách đó là: BC = xC Ü l = 11,8 (m)

"Mӝt vұt đưӧc ném lên tӯ mһt đҩt theo phương xiên góc tҥi điӇm cao nhҩt cӫa quӻ
đҥo vұt có vұn tӕc bҵng mӝt nӱa, vұn tӕc ban đҫu và đӝ cao h0 =15m. Lҩy g = 10m/s2.
Tính ӣ đӝ lӟn vұn tӕc



  
Chӑn: Gӕc O là chӛ ném
* HӋ trөc toҥ đӝ xOy
* T = 0 là lúc ném
Vұn tӕc tҥi 1 điӇm
  ´    y
Tҥi S: Vy = 0
 V ´ V ´ Vo 
Mà
Vo 
V ´  o  ´   ´ 0o
 
Và

 ´

V o 
 ¢
 Vo ´
g
´
0
´ 0

g   ã


#Em bé ngӗi dưӟi sàn nhà ném 1 viên bi lên bàn cao h = 1m vӟi vұn tӕc
V0 =  0 m/s. ĐӇ viên bi có thӇ rơi xuӕng mһt bàn ӣ B xa mép bàn A nhҩt thì vұn tӕc Vo
phҧi nghiêng vӟi phương ngang 1 góc 2 bҵng bao nhiêu?
Lҩy g = 10m/s2.



ĐӇ viên bi có thӇ rơi xa mép bàn A nhҩt thì quӻ đҥo cӫa viên bi phҧi đi sát A.
Gӑi V là vұn tӕc tҥi A và hӧp vӟi AB góc 2 mà: 1

V   
 ´
g
(coi như đưӧc ném tӯ A vӟi AB là tҫm
ĐӇ AB lӟn nhҩt thì
|
22 1 ´ 1 2 1 ´

Vì thành phҫn ngang cӫa các vұn tӕc
đӅu bҵng nhau V0cos2 = V.cos21


2 ´ 
2 1


Vӟi
  ´ 
2 Ü 2 


1

2 1 ´
 2
Nên
 
2 Ü 2  1 1  1 11 1

2 ´  ´ Ü 2 ´ Ü ´

2 2 

2 2 1 ¢
2
2

2 ´ 



$Mӝt bàn nҵm ngang quay tròn đӅu vӟi chu kǤ T = 2s. Trên bàn đһt mӝt vұt cách
trөc quay R = 2,4cm. HӋ sӕ ma sát giӳa vұt và bàn tӕi thiӇu bҵng bao nhiêu đӇ vұt không trưӧt
trên mһt bàn. Lҩy g = 10 m/s2 và |2 = 10


  
Khi vұt không trưӧt thì vұt chӏu tác dөng cӫa 3 lӵc:
,  † ghØ
Trong đó:
 ´
Lúc đó vұt chuyӇn đӝng tròn đӅu nên † là lӵc hưӟng tâm:
 
I† ´  '


I† ´ g'
 
     g  
g
Vӟi w = 2|/T = |.rad/s
  0,
 ´ 0,
0
Vұy  min = 0,25

%Mӝt lò xo có đӝ cӭng K, chiӅu dài tӵ nhiên l0, 1 đҫu giӳ cӕ đӏnh ӣ A, đҫu kia gҳn
vào quҧ cҫu khӕi lưӧng m có thӇ trưӧt không ma sát trên thanh (Î) nҵm ngang. Thanh (Î)
quay đӅu vӟi vұn tӕc góc w xung quanh trөc (A) thҷng đӭng. Tính đӝ dãn cӫa lò xo khi l0 =
20 cm; w = 20| rad/s; m = 10 g ; k = 200 N/m


Các lӵc tác dөng vào quҧ cҫu
   †h

 
´  

o

¢

 
 ¢
  ´  
o
 
o
 
´
  
vӟi k > mw2
,1
2| ¢ ,2
2
Î
´ ´ ,5ë
2 Ü ,1
2| ¢
2


 :Vòng xiӃc là mӝt vành tròn bán kính R = 8m, nҵm trong mһt phҷng thҷng đӭng.
Mӝt ngưӡi đi xe đҥp trên vòng xiӃc này, khӕi lưӧng cҧ xe và ngưӡi là 80 kg. Lҩy g = 9,8m/s 2
tính lӵc ép cӫa xe lên vòng xiӃc tҥi điӇm cao nhҩt vӟi vұn tӕc tҥi điӇm này là v = 10 m/s.

Các lӵc tác dөng lên xe ӣ điӇm cao nhҩt là  
Khi chiӃu lên trөc hưӟng tâm ta đưӧc
ë 2
 ´


2 
12 
´ ë Ü  ´  Ü , ´ 21
   

Mӝt quҧ cҫu nhӓ có khӕi lưӧng m = 100g đưӧc buӝc vào đҫu 1 sӧi dây dài l = 1m
không co dãn và khӕi lưӧng không đáng kӇ. Đҫu kia cӫa dây đưӧc giӳ cӕ đӏnh ӣ điӇm A trên
trө quay (A) thҷng đӭng. Cho trөc quay vӟi vұn tӕc góc w = 3,76 rad/s. Khi chuyӇn đӝng đã
әn đӏnh hãy tính bán kính quӻ đҥo tròn cӫa vұt. Lҩy g = 10m/s2.


Các lӵc tác dөng vào vұt  

Khi (Î) quay đӅu thì quҧ cҫu sӁ chuyӇn đӝng tròn đӅu trong mһt phҷng nҵm ngang, nên hӧp
lӵc tác dөng vào quҧ cҫu sӁ là lӵc hưӟng tâm.
† ´ 

vӟi

 


 2
 ´ ë 
  2
vàtg ´ ´
ëg g
R = lsin
 
   
 tg ´ ´
g o 
Vì
g 0
 0  o  ´ 
´ ´ 0,0   ´ 4o

ã,
Vұy bán kính quӻ đҥo R = lsin = 0,707 (m)


Chu kǤ quay cӫa mһt băng quanh trái đҩt là T = 27 ngày đêm. Bán kính trái đҩt là
R0 = 6400km và Trái đҩt có vұn tӕc vũ trө cҩp I là v0 = 7,9 km/s. Tìm bán kính quӻ đҥo cӫa
mһt trăng.

Mһt trăng cũng tuân theo quy luұt chuyӇn đӝng cӫa vӋ tinh nhân tҥo.
Vұn tӕc cӫa mһt trăng


´

Trong đó M0 là khӕi lưӧng Trái đҩt và R là bán kính quӻ đҥo cӫa mһt trăng.
Vұn tӕc vũ trө cҩp I cӫa Trái Đҩt
 o
vo ´
o
v o 
 ´ v ´ 
vo 
 o  v  400
ã004¢ 
,9¢
 ´  ã ´ o  o ´
4
ã,4¢

vo  4
  ´ ã 0 ¢


Quҧ cҫu m = 50g treo ӣ đҫu A cӫa dây OA dài l = 90cm. Quay cho quҧ cҫu chuyӇn
đӝng tròn trong mһt phҷng thҷng đӭng quanh tâm O. Tìm lӵc căng cӫa dây khi A ӣ vӏ trí thҩp
o
hơn O. OA hӧp vӟi phương thҷng đӭng góc 2 = 60 và vұn tӕc quҧ cҫu là 3m/s, g = 10m/s2.

 
Ta có dҥng:
â
 ´ a
ChiӃu lên trөc hưӟng tâm ta đưӧc
2
Ü 

´ at ´ 


2
1 32  
´ 
   ´ ,5 1   ´ ,5

  
2 


c
  

'()*
+c,+-,+./(0 c 12c c34'

Phương pháp tӑa đӝ là phương pháp cơ bҧn trong viӋc giҧi các bài tұp vұt lí
phҫn đӝng lӵc hӑc. Muӕn nghiên cӭu chuyӇn đӝng cӫa mӝt chҩt điӇm, trưӟc hӃt ta cҫn
chӑn mӝt vұt mӕc, gҳn vào đó mӝt hӋ tӑa đӝ đӇ xác đӏnh vӏ trí cӫa nó và chӑn mӝt gӕc
thӡi gian cùng vӟi mӝt đӗng hӗ hӧp thành mӝt hӋ quy chiӃu.
Vұt lí THPT chӍ nghiên cӭu các chuyӇn đӝng trên mӝt đưӡng thҷng hay chuyӇn
đӝng trong mӝt mһt phҷng, nên hӋ tӑa đӝ chӍ gӗm mӝt trөc hoһc mӝt hӋ hai tr өc vuông
góc tương ӭng.
c
 
+ Chӑn hӋ quy chiӃu thích hӧp.
+ Óác đӏnh tӑa đӝ ban đҫu, vұn tӕc ban đҫu, gia tӕc cӫa chҩt điӇm theo các trөc
tӑa đӝ: x0, y0; v0x, v0y; ax, ay. (ӣ đây chӍ khҧo sát các chuyӇn đӝng thҷng đӅu, biӃn đәi
đӅu và chuyӇn đӝng cӫa chҩt điӇm đưӧc ném ngang, ném xiên).
+ ViӃt phương trình chuyӇn đӝng cӫa chҩt điӇm
 1 2
I x ´ a t
v 0x t
x 0
I 2 x


Iy ´ 1 a t 2
v t
y
I 2 y 0y 0

+ ViӃt phương trình quӻ đҥo (nӃu cҫn thiӃt) y = f(x) bҵng cách khӱ t trong các
phương trình chuyӇn đӝng.
+ Tӯ phương trình chuyӇn đӝng hoһc phư ơng trình quӻ đҥo, khҧo sát chuyӇn
đӝng cӫa chҩt điӇm:
- Óác đӏnh vӏ trí cӫa chҩt điӇm tҥi mӝt thӡi điӇm đã cho.
- Đӏnh thӡi điӇm, vӏ trí khi hai chҩt điӇm gһp nhau theo điӅu kiӋn
 x 1 ´ x 2


y1 ´ y 2
- Khҧo sát khoҧng cách giӳa hai chҩt điӇm d ´ (x 1 x 2 ) 2
(y 1 y 2 ) 2
Hӑc sinh thưӡng chӍ vұn dөng phương pháp tӑa đӝ đӇ giҧi các A
  

   đҥi loҥi như, hai xe chuyӇn đӝng ngưӧc chiӅu gһp nhau, chuyӇn đӝng cùng chiӅu
đuәi kӏp nhau,«trong đó các chҩt điӇm cҫn khҧo sát chuyӇn đӝng đã tưӡng minh, chӍ
cҫn làm theo mӝt sӕ bài tұp mүu mӝt cách máy móc và rҩt dӉ nhàm chán. Trong khi
đó, có rҩt nhiӅu bài toán tưӣng chӯng như phӭc tҥp, nhưng nӃu vұn dөng mӝt cách
khéo léo phương pháp tӑa đӝ thì chúng trӣ nên đơn giҧn và rҩt thú vӏ.
Ó567898:;<=>?@AB

?

Mӝt vұt m = 10kg treo vào trҫn mӝt buӗng thang máy có khӕi lưӧng M =
200kg. Vұt cách sàn 2m. Mӝt lӵc F kéo buӗng thang máy đi lên vӟi gia tӕc a = 1m/s 2.
Trong lúc buӗng đi lên, dây treo bӏ đӭt, lӵc kéo F vүn không đәi. Tính gia tӕc ngay sau
đó cӫa buӗng và thӡi gian đӇ vұt rơi xuӕng sàn buӗng. Lҩy g = 10m/s 2.
Ê 
Đӑc xong đӅ bài, ta thưӡng nhìn nhұn hiӋn tưӧng xҧy ra trong thang máy (chӑn
hӋ quy chiӃu gҳn vӟi thang máy), rҩt khó đӇ mô tҧ chuyӇn đӝng cӫa vұt sau khi dây
treo bӏ đӭt. Hãy đӭng ngoài thang máy đӇ quan sát (chӑn hӋ quy chiӃu gҳn vӟi đҩt) hai
chҩt điӇm  và     đang chuyӇn đӝng trên cùng mӝt đưӡng thҷng. DӉ dàng
vұn dөng phương pháp tӑa đӝ đӇ xác đӏnh đưӧc thӡi điӇm hai chҩt điӇm gһp nhau, đó
là lúc  rơi chҥm   .
a


Chӑn trөc Oy gҳn vӟi đҩt, thҷng đӭng hưӟng lên, gӕc O tҥi vӏ y
trí sàn lúc dây đӭt, gӕc thӡi gian t = 0 lúc dây đӭt. |
Khi dây treo chưa đӭt, lӵc kéo F và trӑng lӵc P = (M + m)g gây ra gia 
|
tӕc a cho hӋ M + m, ta có |
F - P = (M + m)a  F ´ (M
m)(a
g) ´ 2310


|
+ Gia tӕc cӫa buӗng khi dây treo đӭt 
Lӵc F chӍ tác dөng lên buӗng, ta có y02
F ± Mg = Ma1, suy ra |
v0
F Ü Mg O
a1 ´ ´ 1,55m/s 2
M
+ Thӡi gian vұt rơi xuӕng sàn buӗng
Vұt và sàn thang cùng chuyӇn đӝng vӟi vұn tӕc ban đҫu v 0.
Phương trình chuyӇn đӝng cӫa sàn thang và v ұt lҫn lưӧt là
1 1
y1 ´ a 1 t 2
v 0 t ; y 2 ´ a 2 t 2
v 0 t
y 02
2 2
Vӟi a1 = 1,55m/s2, y02 = 2m, vұt chӍ còn chӏu tác dөng cӫa trӑng lӵc nên có gia tӕc a 2 =
-g
Vұy
y1 ´ 0,775t 2
v 0 t và y 2 ´ 5t 2
v 0 t
2
Vұt chҥm sàn khi
 Vұt chҥm sàn khi y1 = y2, suy ra t = 0,6s.

?
 
Mӝt toa xe nhӓ dài 4m khӕi lưӧng m2 = 100kg đang chuyӇn đӝng trên đưӡng
ray vӟi vұn tӕc v0 = 7,2km/h thì mӝt chiӃc vali kích thưӟc nhӓ khӕi lưӧng m 1 = 5kg
đưӧc đһt nhҽ vào mép trưӟc cӫa sàn xe. Sau khi trưӧt trên sàn, vali có thӇ nҵm yên
trên sàn chuyӇn đӝng không? NӃu đưӧc thì nҵm ӣ đâu? Tính vұn tӕc mӟi cӫa toa xe và
vali. Cho biӃt hӋ sӕ ma sát giӳa va li và sàn là k = 0,1. Bӓ qua ma sát giӳa toa xe và
đưӡng ray. Lҩy g = 10m/s 2.
Ê 
Đây là bài toán vӅ hӋ hai vұt chuyӇn đӝng trưӧt lên nhau. NӃu đӭng trên đưӡng
ray qua sát ta cũng dӉ dàng nhұn ra sӵ chuyӇn đӝng cӫa hai chҩt điӇm 
và 
  trên cùng mӝt phương. Vali chӍ trưӧt khӓi sàn xe sau khi tӟi mép sau sàn
xe, tӭc là hai chҩt điӇm gһp nhau. Ta đã đưa bài toán vӅ dҥng quen thuӝc.
a

 |
v0
Chӑn trөc Ox hưӟng theo chuyӇn
đӝng cӫa xe, gҳn vӟi đưӡng ray, gӕc O tҥi
vӏ trí mép cuӕi xe khi thҧ vali, gӕc thӡi 

gian lúc thҧ vali. ë O  x

+ Các lӵc tác dөng lên |
  † 
Vali: Trӑng lӵc P1 = m1g, phҧn lӵc N1 và

lӵc ma sát vӟi sàn xe Fms, ta có
| | | |
P1
N 1
Fms ´ m1a 1
ChiӃu lên Ox và phương thҷng đӭng ta đưӧc:
Fms = m1a1 và N1 = P1 = m1g, suy ra
Fms kN1
a1 ´ ´ ´ kg ´ 1m/s 2
m1 m 1
Óe: Trӑng lӵc P 2 = m2g, trӑng lưӧng cӫa vali P1, ´ m 1g , phҧn lӵc N2 và lӵc ma sát vӟi
vali F¶ms. Ta có
| | | | |
P1'
P2
N 2
F' ms ´ m 2 a 2
ChiӃu lên trөc Ox ta đưӧc
-F¶ms = m2a2
F'ms Fms km 1g
a2 ´ ´ ´ ´ 0,05m/s 2
m2 m2 m2
Phương trình chuyӇn đӝng cӫa vali và xe lҫn lưӧt
1
x 1 ´ a 1 t 2
x 01 ´ 0,5t 2
4
2
1
x 2 ´ a 2 t 2
v 0 t ´ 0,025t 2
2t
2
Vali đӃn đưӧc mép sau xe khi x1 = x2, hay 0,5t 2 + 4 = -0,025t 2 + 2t
Phương trình này vô nghiӋm, chӭng tӓ vali nҵm yên đӕi vӟi sàn trưӟc khi đӃn mép sau
cӫa xe.
Khi vali nҵm yên trên sàn, v 1 = v2
Vӟi v1 = a1t + v01 = t , v2 = a2t + v0 = -0,05t + 2, suy ra
t = - 0,05t + 2 suy ra t = 1,9s
Khi đó vali cách mép sau xe mӝt khoҧng d ´ x 1 x 2 ´ 0,5t 2
4
0,025t 2 2t
Vӟi t = 1,9s ta có d = 2,1m
Vұn tӕc cӫa xe và vali lúc đó v1 = v2 = 1,9m/s.

?


Mӝt bӡ vӵc mһt cҳt đӭng có dҥng mӝt phҫn parabol |
v0
(hình vӁ). Tӯ điӇm A trên sưӡn bӡ vӵc, ӣ đӝ cao h = 20m
so vӟi đáy vӵc và cách điӇm B đӕi diӋn trên bӡ bên kia
(cùng đӝ cao, cùng nҵm trong mһt phҷng cҳt) mӝt khoҧng A
2 
B
 = 50m, bҳn mӝt quҧ đҥn pháo xiên lên vӟi vұn tӕc v0 =
20m/s, theo hưӟng hӧp vӟi phương nҵm ngang góc =
600. Bӓ qua lӵc cҧn cӫa không khí và lҩy g = 10m/s 2. Hãy h
xác đӏnh khoҧng cách tӯ điӇm rơi cӫa vұt đӃn vӏ trí ném
vұt.
Ê 
NӃu ta vӁ phác hӑa quӻ đҥo chuyӇn đӝng cӫa vұt sau khi ném thì thҩy điӇm
ném vұt và điӇm vұt rơi là hai giao điӇm cӫa hai parabol. Vӏ trí các giao điӇm đưӧc xác
đӏnh khi biӃt phương trình cӫa các parabol.
a


Chӑn hӋ tӑa đӝ xOy đһt trong mһt phҷng quӻ đҥo cӫa vұt, gҳn vӟi đҩt, gӕc O tҥi
đáy vӵc, Ox nҵm ngang cùng chiӅu chuyӇn đӝng cӫa vұt, Oy thҷng đӭng hưӟng lên.
Gӕc thӡi gian là lúc ném vұt.
Hình cҳt cӫa bӡ vӵc đưӧc xem như mӝt phҫn parabol (P1) y = ax 2 đi qua điӇm
A có tӑa đӝ
 y(m)
(x = - ; y ´ h)
2
4
Suy ra 20 = a(- 25) 2 a= |
125 v0
4 2
Phương trình cӫa (P1): y ´ x
125 2 
A B
Phương trình chuyӇn đӝng cӫa vұt:
h
  C
I x ´ v 0 cosĮ ´ 10t 25
I 2


Iy ´ 1 gt 2
v sinĮ
h ´ 5t 2
10 3t
20 O x(m)
I 2
0

Khӱ t đi ta đưӧc phương trình quӻ đҥo (P2):

1 2 2 3 5 5
y´ x
x
(20 3 9)
20 2 4
ĐiӇm rơi C cӫa vұt có tӑa đӝ là nghiӋm cӫa phương trình:
  1
I y ´ x2
I 2000

vӟi x 25m, y 20m
Iy ´ 1 x 2
2 3 5 x
5 (20 3 9)
I 20 2 4
Suy ra tӑa đӝ điӇm rơi: x C = 15,63m và yC = 7,82m
Khoҧng cách giӳa điӇm rơi C và điӇm ném A là
AC ´ (x A x C ) 2
(y A y ) 2 ´ 42,37m

@ 



?
 |
v0
Tӯ đӍnh dӕc nghiêng góc so vӟi phương ngang, mӝt vұt đưӧc phóng đi
2
vӟi vұn tӕc v0 có hưӟng hӧp vӟi phương ngang góc . Hãy tính tҫm xa
cӫa vұt trên mһt dӕc. †
2v 20 cos .sin (  ȕ)
ĐS: s ´
gcos 2ȕ
?
 
Trên mһt nghiêng góc so vӟi phương ngang, ngưӡi ta giӳ mӝt lăng trө khӕi lưӧng
m. Mһt trên cӫa lăng trө nҵm ngang, có

chiӅu dài , đưӧc đһt mӝt vұt kích thưӟc
không đáng kӇ, khӕi lưӧng 3m, ӣ mép
M¶ 3m
M
ngoài M lăng trө (hình vӁ). Bӓ qua ma sát
m giӳa vұt và lăng trө, hӋ sӕ ma sát giӳa lăng
trө và mһt phҷng nghiêng là k. Thҧ lăng trө
và nó bҳt đҫu trưӧt trên mһt phҷng
2 nghiêng. Óác đӏnh thӡi gian tӯ lúc thҧ lăng
trө đӃn khi vұt nҵm ӣ mép trong M¶ lăng
trө.


ĐS:  ´
2  ( ¢ sin 2 cos 2 ) cos 2
?


Hai xe chuyӇn đӝng thҷng đӅu vӟi các vұn tӕc v1, v2 (v1<v2). Khi ngưӡi lái xe (2) nhìn
thҩy xe (1) ӣ phía trưӟc thì hai xe cách nhau đoҥn d. Ngưӡi lái xe (1) hãm phanh đӇ xe
chuyӇn đӝng chұm dҫn đӅu vӟi gia tӕc a. Tìm điӅu kiӋn cho a đӇ xe (2) không đâm vào
xe (1).
(v 2 v1 ) 2
ĐS: a 
2d
TÀI LIӊU THAM KHҦO
[1]. ?
Giҧi toán vұt lí 10. NÓBGD. 1998.
[2]. 
 !"#$%. Bài tұp vұt lí sơ cҩp. NÓBGD.1999.
[3]. &'()
VVұt lí 10 nâng cao. NÓBGD. 2006.