Professional Documents
Culture Documents
Préambule :
L’écriture en breton n’a pas été modifiée afin de respecter la “sonorité” d’origine.
Gwech all goz e Rosko, war ribl ar mor, Autrefois, à Roscoff, en bord de mer,
tost d'ar c'hellen, Près du Kelenn,
tost da aod an tevenn, Près de la grève de Thevenn
an dud a dremene dre ar vanell-dreas. Les gens passaient par la venelle au sable.
Heno eman atao adrenv an tour-tan. Elle est toujours là près du phare.
En eur dremen dreiz-hi En y passant, on n’y voit
ne weler nemed mogeriou k en uhel que des murs si élevés
ma ne heller lammed dreis-t-ho. qu’on ne peut sauter par-dessus.
Epad miz du, pa veze du-pod a n noz, En novembre, par nuit noire,
ar c'hereour a lakea en dro dezan le cordonnier mit autour de lui,
eul liser wenn d'hen holoi penn-a-benn. un drap blanc pour d’en vêtir.
Eat eo da baka ar penn uhela Il va se mettre dans le coin le plus éloigné
pa zaver eus an aod Quand on monte de la grève
evid gortoz eur vaouez bennag daleet en tu bennag. Pour attendre quelque femme attardée quelque part.
Gedal a rea ma viche bet paket fall Il attendait pour ne pas être pris
e kreiz an toull-trap. dans une trappe.
Neuze, sioul ha mud, rak aoun en doa Alors silencieux et muet,
da veza gwerzet diouz e vouez, car il avait peur d’être reconnu par la voix.
an Ankou gand e ardou Le spectre avec ses grimaces
a dosta kamm ha kamm en eur heja-diheja al liser. s’approche boitillant en balançant le drap.
Aman an Anken dirak an Ankou, Voici la crainte devant le spectre,
an aoun dirak an Anaon, la peur devant le trépassé,
he goad ne ra nemed eun dro, son sang ne fait qu’un tour,
he youc'hadenrn skiltous skrijus a spountfe a re varo son hurlement perçant, horrible, effraierait un mort,
a zafe a re varo da veo. ressusciterait les morts.
Mont a ra war he c'hiz, he lostenn a nij, Elle recule, sa robe s’envole,
he boutou-koad a za war nij, ses sabots s’envolent
ha nijet ive he hwef diwar he fenn, Et sa coiffe aussi s’envole de sa tête.
ken soun eo savet he bleo. Ses cheveux s’étant redressés
Ar c'housk pa deuio ec'h ehano, Son sommeil quand, elle viendra de là,
ha dioc'h ar mintin pa zavo, au moment de se lever,
e do great eur gwall-hunvre. elle pensera avoir fait un cauchemar.
Touellet out-te bet hag hen toui a res : “ An trec'h a zo din! Tu as été trompé et tu jures « J’ai gagné »
". Menteur ; le proverbe dit :
Gaouiard ! Ar Ger-Meur a lavar : « Regarde le trou noir scellé,
“ Sell ouz an toull-du siellet. regarde le descellé
Sell outan disiellet. Tu es passé à côté
Eat out ebiou. Tu as passé,
Greet eo da daol ! Nous avons passé
Greet eo hon taol ! Tant pis pour toi
Gwas a-ze dit ! Tant pis pour moi Ils sont ouverts
Gwell-a-ze din ! Digoret int !
Rogasionou Roskoïs en envou Rogations de Roscoff
Deom da ober eun dro Allons faire un tour,
da daoler eun taol-lagad pour jeter un coup d’œil
war hon dud tremenet aux personnes décédées,
er baradoz unanet. réunies au paradis.
Evel ma vevont en tu all d'an amzer Comme ils vivent hors du temps,
e poent vat ec'h en em gaver. nous arrivons au bon moment,
An dro a reont heb ehana ils font sans cesse le tour
n'en-deus na penn na dibenn. qui n’a ni début ni fin.
N'eus paouez ebed d'al litaniou Aucun arrêt pour les litanies,
n'eus dervez ebed d'ar rogasionou, pas de jours pour les Rogations,
n'eus na deiz na noz ni jour, ni nuit,
na paouez na krog. ni halte, ni début.
Sellom-ta ouz eun dro ken iskis, Regardons donc cette étrange ronde,
tro ar zent hag ar zentezed. ronde des saints et des saintes
hon-deus gwechall anavezet. que nous avons connus.
N’e dall ket ar boan klask kwefou, Inutile de mettre des coiffes,
rak dirak Doue car devant Dieu,
eo re zivezad en em gaeraad: il est trop tard pour se parer
nag ijeloc'h war an tal ni plus bas sur le front,
nag uheloc'h war ar c'hilpenn. ni plus haut sur le sommet du crâne.
Arabat eo deom klask roudou Inutile des chercher les traces
ar bouteier war leur-zi an envou. du passage des sabots sur le sol du ciel.
Gened ha brud an dud eurus Lignée et réputation des bienheureux
eo gened ha brud an Doue Peurbadus. sont naissance et réputation de Dieu éternel.
Da heul Per e teu Andre e vreur A la suite de Pierre vient André son frère
hag Andre-ar-Maout e henvreur. Et Andre-ar-Maout, son frère aîné.
Evel m'eo skrivet en Aviel Comme le dit l’Evangile,
warlerc'h Andre e teu Sant Jakez. après André vient St Jacques
0 veza ma'z int daou henvel anvet Comme ils sont deux du même nom
Jakez-meur ha Jakez-bihan Jacques le Majeur et jacques le Mineur
e hellit gwelet gant heman Jack ar c'helornig Vous pouvez voir Jack ar c'helornig
ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piti ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piti
evel dibabet gant peb hini. comme choisis par chacun.
Peoc'h; Sant Paol a deu dirazom. Paix, voici St Pol devant nous :
En em houlen a reom penaoz nous nous demandons comment
en-deus Paolig an Diaoul en em zilet dre an nor Paolig an Diaoul A pu se glisser
dor-zigor ar baradoz. dans la porte ouverte du paradis.
Daoust ha n'en diche ket laeret an alhouez N’aurait t’il pas volé la clé
en dounig-doun feunteun lenn-Baol ? au plus profond de la fontaine de lenn Baol ?
N'eo ket brao en em luia e kudennou ar re all. Il n’est pas bon de s’occuper du probmème d’autrui.
Gwelloc'h eo deom beza brokus Il vaut mieux être condescendant
evel an den eurus Paol ar Jol Comme le bien heureux Paol ar Jol.
heb ankounac'haad ar Pifik. Sans oublier ar Pifig
C'hoarezed o-deus, anavezet int. Ils ont des sœurs bien connues
Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir, Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir,
Paolinig Cheun,Paolinig al lag. Paolinig Cheun,Paolinig al lag.
N'e hellan ket harpa ouz eur c'houez ken krenv Je ne puis supporter une odeur si forte
emaon o vont da zempla Je vais perdre conscience,
eme Sazig ar brun da Zazig A-e. dit Sazig ar brun à Zazig A-e.
Saz Bariou, Saz trapig, Sazig Leon Saz Bariou, Saz trapig, Sazig Leon
o-deus troet o fenn, da lavared d'ar re a-deu war o lerc'h: Ont tourné la tête pour dire à celles qui les suivent
“ Digasit an ezans ! ". “Amenez l’encens !”
Selaouom eur c'han on-deus kanet: Ecoutons un chant que nous avons chanté :”
Santez Barba 'zo ganet war dermen an eil kanvet.." “Ste barbe est née à la fin du 2 ème siècle”
En dro dezi, Barbaïg ha Barbaïg an espioun, Autour d’elle Barbaïg et Barbaïg an espioun,
sell-ta! Balaba sidol a lavare d'he mab: Tient ! Balaba sidol disant à son fils:
“Sao-ta Sidol da gleved Luidon “Lève-toi Sidol pour écouter Luidon
o kana : Ola plo nobis ". chanter : “ Ola plo nobis ".
Henchet gant banniel Santez Junod Guidées par la bannière de Ste Jeanne
setu Chan-zu, Chan al leke, Voici Chan-zu, Chan al leke,
Ar zant-man hag e vreudreur a zougenn kalz anoiou dishenvel : Ce saint et ses frères portent bien des noms semblables
Erwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen, Erwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen,
Cheun hag Ifig, er c'hornbroiou all Yves. Cheun et Ifig, Dans d’autres endroits Yves.
Yves an ti-pella hag Yfig fri, Yves an ti-pella hag Yfig fri,
Yfig peizant hag Yfig ar bleiz. Yfig peizant hag Yfig ar bleiz.
Penaoz e helfem-ni kuitaad Comment pourrions-nous quitter
heb beza roet eun taol-lagad sans avoir jeter un coup d’oeil
da Zant Herri ha ar vandenn a zo war e zro ? à St Henri et la suite qu'il a derrière lui.
Herrig Piter, Herrig ar c'hevester, Herrig Piter, Herrig ar c'hevester,
Herrig ar Jeink hag Herrit Chul, Herrig ar Jeink et Herrit Chul,
Herrig Babaod, Herrit Chachaouen Herrig Babaod, Herrit Chachaouen
Herrig an eac'h,Herrig an Oto Herrig an eac'h,Herrig an Oto
Herrig Barba gant e hoarezed Herrig Barba et ses frères et soeurs
Herried-vras hag Herried lom. Herried-vras hag Herried lom.
En dro dezi evel dour eur vilin : Tout autour comme l’eau d'un moulin
Katou,Katarin an traou-mat, Katou,Katarin an traou-mat,
Katarin Seza ha Katarin gro. Katarin Seza ha Katarin gro.
Eur paotr en-deus sonj euz an ebadou-noz Un garçon qui aimait les plaisirs du soir
a zirolle gant tiz war ar c'hea koz. Courait vite sur le vieux quai
E c'halon vad a vab a zo touellet Son coeur de fils était touché
gant eun Dousig. par sa douce;
Tre ma rea dezi flourig Comme il lui contait “fleurette”
e spered a zo redet Il ne pensait plus
pell dioc'h e vammig. à sa maman,
Ober brao dezo o diou, plaire aux deux
beza aketus da bep hini faire plaisir aux deux,
ha beva disoursi et vivre sans soucis
a zo kalz re da veur a hini. C’est trop pour plusieurs.
Arabat eo deom goulen ano Sant Patron Il ne faut pas ... le nom du saint patron
Loiz Gallik ha Loiz Kikik. De Loiz Gallik ha Loiz Kikik.
Re verr e viche an amzer da zaludi peb hini: Nous manquons de temps de saluer chacun
Ar c'hataplaoer, ar Houracher, Ar c'hataplaoer, ar Houracher,
an Hader hag al Logoter, an Hader et al Logoter,
ar Fournier hag ar C'hereour ar Fournier et ar C'hereour
a rea an neuz da hoari an Teuz. qui fît mine de jouer au fantôme.
Petra ?Penaos ? Goustatoc'h mar plij ! Quoi, comment, doucement s’il vous plait.
Ehanom eur pennad da zelaou ar gont-se. Arrêtons-nous un instant pour écouter ce récit.
Klevit Entendez donc.
Rummajou 'zo a n'int anavezet nemet dre o zud: Des familles ne sont connues que par leur nom.
tud al luch, tud lell, Les gens du loucheur, tud ar louch
tud ar seur, tud ar c'hreac'h, Ceux du sueur, Ceux du Creac’h,
tud ar c'harr en-nor Ceux de C’harr en nor,
Tud an ti-bras, Ceux de ti bras,
tud an ti-pella, Ceux de ti pella,
Tud pot-kamm, Ceux de pot-kamm,
tud ar rouz,Jeink ha Loïz. Ceux du Rouz, Jeink et Loïz
Eno ive , war ribl ar mor pa vez al lusenn Là aussi, en bordure de mer, avec les myrtilles
kavom ar Petoun, Nous trouvons ar Petoun,
krankig ha brinig krankig et brinig
mes ne gredom ket mais je ne crois pas
e helfer kaoud eur spineg spinek. qu’on puisse trouver la roussette chétive.