You are on page 1of 12

Les surnoms à Roscoff

Histoire écrite en breton par le Père Alexandre Séité


Traduite en français par le Frère Albert Cabon
Mise à disposition par Thérèse Beuzit

Préambule :
L’écriture en breton n’a pas été modifiée afin de respecter la “sonorité” d’origine.

Kuign-Avalou Le gâteau aux pommes


Klevit ! Entendez
Pa zaver euz al Lenn-vras Quand on remonte de Len Vras
da baka ar Valaneg Pour arriver au Valaneg
e treuzer Kernaoger. On traverse Kernaoguer
En eil ti koz a ziou Dans la vieille maison, la deuxième à droite
e veve Saig ha Mari. Vivaient Saïg et Mari
Hen a oa dalhet en e zivesker Lui souffrait des jambes
Hi gand he horf pounner Elle avec son corps pesant
a ranke eur wech an amzer devait de temps en temps
chom a zav da ehana. s’arrêter pour reprendre son souffle.
Pehini anezo o daou a yelo da genta ? Qui d’entre-eux ira le premier,
Nag an ozac’h d’e hrweg ni le mari à sa femme,
nag ar gwreg d'he ozac'h ni la femme à son mari
n'o-deus kanet an diskan n’a chanté le refrain :
" Mall e gas ha ne da ket ". ” J’ai hâte de le conduire mais il n’y va pas”.
Kollet eo ganti he muian-karet, Elle a perdu son bien-aimé.
Saïg a zo tremenet, Saïg est décédé
Doue r'e bardouno ! “Que Dieu lui fasse paix”
Merhed leun a druez Les femmes pleines de compassion
o-deus hen lienet. l’ont mis dans un cercueil.
An dud a deu beteg an ti Les gens viennent à la maison
da deuleur dour war ar horf pour jeter de l’eau sur le corps
da lavared eur bedennig et dire une courte prière
ha da frealzi an Intanvez glaharet meurbet. et de consoler la veuve pleine de douleur.
Merhed all a zo bet aspedet D’autres femmes ont été invitées
da zont d'ar veilhadenn. à venir à la veillée.
Da zerr-noz, peder pe bemp Au crépuscule, quatre ou cinq arrivent
en em gav an eil gand eben en ti. l’une après l’autre dans la maison.
Emgleo-mat a zo etrezo. Elles s’entendent bien.
Goude eur bedenn evid a re varo Après la prière pour les morts
Nag eun bedenn all evid a re veo et une autre pour les vivants
e teu poent ar marvailhou, arrive le moment du bavardage
mare ar hafe krenv d'o zelher dihun. et du café fort pour tenir éveillé.
Tavom on marvailhou, greom eur frapad pedennou. Cessons nos racontars, prions un peu.
Ken hir ha ken skwizus eo an nozvechad La nuit est si fatigante
ma n'e hell Mari padout da vont a eneb ar c’hoant-kousket. que Marie ne peut s’empêcher de somnoler.
Gand eur zell a druez outi e pedont anezi : D’un regard apitoyé sur elle, elles lui disent:
“Kea-ta Mari da ziskwiza, ” Mari va te défatiguer,
anez ez i buhan warlerc'h Saïg da bark Tonton Jopig. sinon tu vas suivre Saïg au champ de Tonton Jopig.
A v e c ’ h s a vet d'an ec'h A peine monté à l’étage,
eman Mari morgousket. Marie s’endort.
'D’an traon c'hwez ar c'houig avalou En bas l’odeur du gâteau aux pommes
a z o savet beteg o fronellou est monté à leurs narines;
" Klaskom emezo ha greom dil “Cherchons et faisons vite”.
Furcha a reont er pres Elles cherchent dans l’armoire,
er hanastell, en daol-noz, le buffet, la table de nuit,
dindan al liseriou. sous les draps;
Mat ! manstrus eo memes -tra. “C’est pourtant cocasse,
Petra ar foultr a hoari gant qu’est-ce qui arrive?
Daoust na hoari ar mouchig-dall a viche bet desket dezan? Lui aurait t’on appris à jouer à colin-maillard ?
Daoust ha n'en diche ket stanked on friou Est-ce qu’il n’aurait pas bouché nos narines
da lakaad ahanom da hwesa hel pour l’odeur sans pouvoir gouter.
kaoud a n tanva Kavet eo, e pelec'h-ta ? On l’a trouvé mais où donc ?
Dind a n ar holc'hed a oa dindan korf Saïg. Sous le matelas sur lequel était le corps de Saïg.

Tennom, trouhom, tanvom, Tirons, coupons, goûtons


ha da echui, evid Marie lavarom eur begennig. et pour terminer une petite prière pour Marie.
War zao, Paotred ! Debout Garçons,
Diskennom d’ar c’hav : descendons à la cave
Ker buhan emaint d'an traon. " Aussitôt, ils sont en bas
“ Pak krog en houman a lavar eman; « Prend celle-ci dit celui-ci »
dalc'h krog en hounnez a lavar hennez. « Prend celle-là dit celui là »
Diwall da dreid en eur zevell ! Fais attention à tes pieds en montant.,
Divount heb strakal ! Diskarg heb spouman." Débouche sans éclat Et verse sans mousse.

En dro d'ar warva-kaon Tout autour du lit funèbre,


a zinnt ar c'horf paour astennet Face au corps allongé,
peb hini a zo gantan e vanne en e zourn. Chacun a avec lui un verre à la main
Laouen evel biken Joyeux, comme toujours
gant eur zell a draez, D’un regard de pitié,
eur zell a garantez, Un regard d’amour,
hini ar goaperienn, Celui de moquerie
a vouez ijel, holl a gevret A voix basse tous ensemble
lavaront d'an Aotrou: Ils disent au Monsieur,
“ Yec'hed mat ! Beach vat! dit Saig ! « Bonne santé et bon voyage » dit Saïg

Araog echui ar veilhadenn Avant de terminer la veillée


ar Mevel bras, eun den uhel Ar Mevel Bras, un homme grand
Ar voutou nevez Saïg « Les sabots neufs Saïg »
as reas eur zel?. Tu les as vus ?
Ken prount e lavaras da Erig ?: Aussitôt dit à Erig
" Peseurd ment-voutou a rez-te ?" « Quelle pointure ? tu fais toi ?
« Unan ha daou-uguent , eme Erig "du quarante et un ? » dit Erig
“ Ar re-mam a zo kenvent da re-te, Ceux-ci ont la même pointure ;
Ne gav ket dit e zafent diouz da dreid ? tu ne penses pas qu’ils iraient à tes pieds ?
Tenn da re, dougenn a re-man, Tire les tiens et prend ceux-ci
rak n' int mui mad da netra nemed da vreina" car ils se sont plus bon à rien qu’à pourrir

"Yehed Mat Dit" « A ta santé »


War an aod a-dre da di Sur la grève derrière ta maison
etouesk ar bili an eskern hag ar plu parmi les galets les os et les plumes
a lavare heb gaou disaient sans mensonges
lein-vras ar pennou-bras ha kovajou ar yaou. les repas des patrons, leurs ventrées du jeudi
Nag a gig o-doa chaoget! Que les viandes, ils avaient mâchées
Nag a vanneou o-doa evet! de verres avalé,
Gwin-gwenn, gwin-ruz lonket vin blanc, vin rouge avalé
ha meur a werennad Champagne lipet ! et la quantité de champagne gouté

Eun dra am-eus da lavared dit: J’ai une chose à te dire : »


" Dreb hag ev ar pez a gari, Bois et mange ce que tu veux,
med arabat eo dit den binvidik mais de grâce homme riche,
ober goap ouz ar micherour ne te moque pas de l’ouvrier,
an devezour paour le pauvre journalier
reuzeudik ha sioulik. malheureux et silencieux.

Penaoz e kredes goulenn digantan Comment oses-tu lui demander


drebi kig-yar d'ar zul d'an nebeuta ? de manger de la viande de poulet au moins le dimanche.
Daoust ha n'out ket eat e belbi ? N’as-tu pas perdu la tête ?
Daoust ha n'eo ket trellet da zell ? Ne serais-tu pas oublieux ?
Ne welles ket-ta paotred da vagajernn Ne vois-tu pas tes ouvriers de magasins
o trebi lein war al leur-zi dînant sur le parquet
en dro d'eur gaoteriad patatez d’une potée de pommes de terre
poazet gand ougnoun cuites avec des oignons
ha tammouigou kig-sall ? et des petits morceaux de lard.

G,wellet a ran da vûzell, Je te vois avec tes lèvres,


Pot-teo dirag eur volennad leaz-teo. Gros lard, devant un bol caillé.
Goapaer! Goapeet e vezi! Moqueur on te moquera.
An touell a zo blazet mad La tromperie a bon goût
keit ha ma pad. tant quelle dure
Ha goude ? Kleo-ta ! et après ! Ecoutes donc.

Tintal a ra kloc'h an Iliz. La cloche de l’église tinte,


Eman an angoni o seni ou sonne l’agonie,
an tri daol evid eur gwaz . trois coups pour un homme.
Evid piou ? Pour qui ?
Gortoz hag e klevi Paotr an hospital Attends et tu entendras, le garçon de l’Hôpital,
a hej e hlohig en eur ober tro ker. secouer sa clochette en faisant le tour de la ville.
Eman chomet a zav da embann ar c'helou-man: Il s’est arrêté pour annoncer
" An Aotrou ..Z.. a'zo tremenet, da zeg-eur « Un tel est mort à 10 heures.
, warhoaz-vintin e vo an interamant". Demain matin aura lieu l'enterrement. ».

Evit ober ar veilhadenn Pour la veillée,


ar gerent o-deus pedet eur vandenn, les parents ont invité une bande
ya, eur vandenn forbanned; Oui, une bande de fripouilles
rak, daoust dezo beza badezet, car bien que baptisés
ez int heb mar ebet, ils sont sans aucun doute assez proches
tost.a-walc'h da eur ouenn beo atao e Rosko, de la race encore vivante à Roscoff
ha pell da veza merhed. et loin d’être des femmes

Ar merhed epad eur veilhadenn Les femmes pendant la veillée


a ouie a bep eil mare Savaient de temps en temps
ober eur bedennig evit an Anaon, Faire une petite prière pour le défunt
kas eur banne kafe d'an traon Descendre un verre de café
da heul eun tamm kouign-avalou. Suivie d'un morceau de gâteau aux pommes.

A re-man a zo gwazed. Ceux-ci sont des hommes !


Epad m'edo an Introun Pendant que la dame
hag he bugale kousket mat et ses enfants bien endormis
edo ar gwazed azezet les hommes étaient assis
en dro d'ar vas-kanv. autour du lit funèbre.
Buhan int deuet da inoui inouet o pedi. Ils se sont ennuyés, ennuyés de prier.

A greiz-holl, eul luhedenn Sur ce, tel un éclair passant


a dreus penn Chob, penn ar vandenn. dans la tête de Chob, la tête de la bande
Deuet eo da zonj d'ezan euz ar brezegenn Il se rappelle du discours
kant kwech kleuet er vagajenn: cent fois entendu au magasin
" Paotred : Grit eveldon, « Garçons faites comme moi,
drebit kig-ponsin, d'ar zul d'an nebeuta ." manger du poulet au moins le dimanche ».

Neuze Chob a lavaras Alors Chob


d'An Aoutrou astennet war ar-vas-kanv: dit au Monsieur allongé sur son lit funèbre
" Diganeom az poa goulennet an nebeuta, De nous tu avais demandé le peu
med n'az poa lavaret netra diwarbenn ar Champagne Mais tu n’as rien dit du Champagne
o strakal d'ar vaou da esaad da hofajou. Qui sautait le jeudi pour digérer tes ventrées.

Teuz Wenn ha teuz du. Fantôme blanc et fantôme noir


D’ar c'hereour a ra e vicher petra lavarfer ? Au cordonnier qui fait son métier, que disait-on ?
Ma teu dezan c'hoari an teus S’il veut jouer au fantôme
hag ober an neus Et faire semblant
n'hen do nemed keus. Il n’aura que regret.

Gwech all goz e Rosko, war ribl ar mor, Autrefois, à Roscoff, en bord de mer,
tost d'ar c'hellen, Près du Kelenn,
tost da aod an tevenn, Près de la grève de Thevenn
an dud a dremene dre ar vanell-dreas. Les gens passaient par la venelle au sable.
Heno eman atao adrenv an tour-tan. Elle est toujours là près du phare.
En eur dremen dreiz-hi En y passant, on n’y voit
ne weler nemed mogeriou k en uhel que des murs si élevés
ma ne heller lammed dreis-t-ho. qu’on ne peut sauter par-dessus.
Epad miz du, pa veze du-pod a n noz, En novembre, par nuit noire,
ar c'hereour a lakea en dro dezan le cordonnier mit autour de lui,
eul liser wenn d'hen holoi penn-a-benn. un drap blanc pour d’en vêtir.
Eat eo da baka ar penn uhela Il va se mettre dans le coin le plus éloigné
pa zaver eus an aod Quand on monte de la grève
evid gortoz eur vaouez bennag daleet en tu bennag. Pour attendre quelque femme attardée quelque part.
Gedal a rea ma viche bet paket fall Il attendait pour ne pas être pris
e kreiz an toull-trap. dans une trappe.
Neuze, sioul ha mud, rak aoun en doa Alors silencieux et muet,
da veza gwerzet diouz e vouez, car il avait peur d’être reconnu par la voix.
an Ankou gand e ardou Le spectre avec ses grimaces
a dosta kamm ha kamm en eur heja-diheja al liser. s’approche boitillant en balançant le drap.
Aman an Anken dirak an Ankou, Voici la crainte devant le spectre,
an aoun dirak an Anaon, la peur devant le trépassé,
he goad ne ra nemed eun dro, son sang ne fait qu’un tour,
he youc'hadenrn skiltous skrijus a spountfe a re varo son hurlement perçant, horrible, effraierait un mort,
a zafe a re varo da veo. ressusciterait les morts.
Mont a ra war he c'hiz, he lostenn a nij, Elle recule, sa robe s’envole,
he boutou-koad a za war nij, ses sabots s’envolent
ha nijet ive he hwef diwar he fenn, Et sa coiffe aussi s’envole de sa tête.
ken soun eo savet he bleo. Ses cheveux s’étant redressés
Ar c'housk pa deuio ec'h ehano, Son sommeil quand, elle viendra de là,
ha dioc'h ar mintin pa zavo, au moment de se lever,
e do great eur gwall-hunvre. elle pensera avoir fait un cauchemar.

An Ankou a gousk evel eun eal, Le spectre dort comme un ange,


a voursc'hoarz en eur hunvreal. Sourit même en rêvant.
Antornoz-mintin, laouen kenan ha lorc'h enan, Le lendemain, tout joyeux et fier,
ar c'hereour a gont d ' an hini le cordonnier raconte
a deu en ti, ar pez c'hoari à qui vient chez lui, le tour
en deuz c'hoariet diwar gousk eur vaouez. qu’il a joué à cette pauvre femme.
Eur gwaz a zo deuet da houlenn Un homme est venu pour demander
ha kelou mad a ioa bet, La bonne nouvelle qu’il y a eu
pe eun dra bennag nevez a ioa erruet er vro. Ou ce qu'il a de neuf au pays.
Ar c'hereour neuze a zisplege Le cordonnier alors raconte
e peleac'h ec'h en em guze, où il s’est caché,
da bed eur e rea e daol, A quelle heure il a fait le coup.
ha peur hen doa sounj hen renevezi. Et quand il pensait recommencer.
Eman deuet an noz , La nuit est venue,
eman dreus-wisket e gwenn. Il s’est habillé tout de blanc.
Ar gwaz dioc'h e du en em zreus-wisk e du, L’homme de son côté s’habille tout de noir,
gant eul lostenn-zu, eur vantell-zu, une robe noire, un manteau noir,
evel ar grac'hed comme les femmes
da houel an anaoun da viz du. le jour des morts en novembre.
Den an Ankou a hortoz en debvalijenn. L’homme au spectre attend dans le noir,
Den an Anayfoun a zao eus an aod. L’homme âme des trépassés monte de la grève .
Etre an du hag ar gwenn, Entre le noir et le blanc.
eman krog an abadenn. La séance commence
Den an Anaoun, heb aoun, L’homme des trépassés, sans peur
a zo digouezet e kreis ar vanell. Est au milieu de la venelle.
An hini gwenn er penn uhela Le blanc, au bout,
a ziskenn en eur heja-diheja e liser. descend en agitant son drap blanc.
Ar vaouez e du ne you na ne gil. La femme en noir ne crie ni ne recule
Sioul evel daou zen mud, Silencieux comme deux muets.
kamm ha kamm he teuont da veza tostoc'h tosta. Boitillant, ils se rapprochent.
Kerkent ha m'en deus an hini gwenn Aussitôt que le blanc
savet e zourn da lopa, lève la main pour frapper
rn'en deus an hini du Que le noir a donné
roet daou daol krenn, deux coups secs,
unan a ziou, unan a gleiz, Un à droite, l’autre à gauche.
evel taoliou didruez Comme les coups sans pitié
war eul lisor el lenn. sur les draps au lavoir.

Muzelleg diwar eur jodad La lèvre épaisse par la gifle


frieg diwar eur friad Né enflé comme par un rhume
du-lagadeg diwar eun dournad œil au beurre noir d’un coup de poing.
an Ankou a zistro war e hig Le spectre recule
da louzaoui dilerc'hiou an taoliou. Pour soigner ses blessures.
Antronoz-vintin, toc'hor ha kitorr, Le lendemain matin, faible, triste et honteux,
tenval e benn, mezus ha truezus, Et pitoyable
ar c'hereour ne zut na ne vouskan. Le cordonnier ne siffle ni ne chantonne.
Ahanta ! Petra zo a nevez er vro « Alors quelles nouvelles du pays »
a houlennas ar gwaz ? ". demande l’homme.
" Kleo-ta, eme ar paourkeaz, Ecoute donc, dit le pauvre homme
En nozvez-man, evel ma'z oan boaz, cette nuit comme d’habitude,
oun eat da spounta, je suis allé faire peur
an hini a deufe da genta à celle qui arriverait la première.
Siouaz ! Biskoaz ker.ent all : Hélas, cela n’est jamais arrivé ,
Pe seurt maouez gwisket e du une sorte de femme, vêtue de noir
a zo deuet a benn euz ar gwaz ma'z oun ? est venue à bout de l'homme que je suis
Ne gredes ket oun me dizounet ? Ne crois-tu pas que je suis guéri.
Daoust ha n'eo ket an Anaoun benniget N’est-ce pas qu’un bon trépassé
a zo bet treac'h d'an Ankou ? a vaincu un fantôme ?
Etre ar gwenn hag an du Entre le blanc et le noir
ar c'hrogad pell ne bad. La lutte ne dure guère.
Ha piou-ta en do ar ger divezad ?" Et qui donc aura le dernier mot ?
Va breur ! ma karez ar wirionez diwarbenn ar vuhez Mon frère, si tu aimes la vérité sur la vie
ger divezad ar re veo dirak ar Maro : Le dernier mot du vivant sur la mort.
Anat eo e teu an Ankou a benn eus ar re veo; On voit bien que la mort vient à bout du vivant
ha d'e zro, anat-mat eo Et à son tour, on voit bien
e teu d'an Anaoun kanna an Ankou. que le trépassé vient à bout de la mort.
Alleluia ! Digoret int ! Alleluia – les yeux sont ouverts
Nemet dall e viches Si tu n’es pas aveugle,
anzao a rankes tu vois
eman dirak da zaoulagad devant tes yeux
an Droug hag ar Mad, le mal et le bien
ar Gasoni hag ar Garantez, la haine et l’amour
ar Gaou hag ar Gwir, le mensonge et le vrai
ar Maro hag ar Vuhez la mort et la vie
an Denvalijenn hag ar Sklerijenn. l’ombre et la lumière

Re wir eo ar pez a lavares, Il n’est que trop vrai ce que tu dis,


rak pa ziskennes ennot da-unan Si tu descends en toi-même
e kaves freuz,reuz hag euzh, Tu trouves, désordre, ravage,
rann hag emgann horreur, partage
etre an Du hag ar Gwenn et lutte entre le noir et le blanc,
a hed da vuhez penn-a-benn. tout le long de la vie.

H a perak eman mesk ha mesk breman Et pourquoi sont mêlés,


pe peb hini d'e dro goude maintenant tour à tour en nous,
an anken hag al levenez, l’angoisse, la joie,
samm ha disamm an droug-eur,an eur-vad, le malheur et le bonheur.
eur goueladenn breman, Les pleurs maintenant,
eur c'hoarzadenn goude? le sourire après
Daoust ha n'eo ket greet ar stal da vat,? N’est-ce pas bien ainsi ?

Peur-ta eo bet an dour stivell Quand donc l’eau de la fontaine


mesket gant an dour fankigell, se mélange -t’elle à celle du bourbier ?
dour an Hadour gand dour an Argader ? l’eau du semeur à celle du guerrier.
D'ar poent-se n'edon ket c'hoaz, En ce temps là, je n’étais pas,
d'ar poent-man e redont em diabarz. maintenant ils sont à l’intérieur :
Dibab an hini a gari : neunv pe veuzi. choisis ce que tu veux nager ou te noyer

E pe lec'h eo bet ar Sklerijenn Où a été la lumière


tenvaleet gant an Denvalijenn ? Assombrie par l'obscurité
A zioc'h an oabl ? Uheloc'h c'h oaz! au-dessus des nuages, encore plus haut
A zioc'h an envou ? Uheloc'h c'hoaz! Au dessus des cieux, encore plus haut
E nep, lec'h-ta ? Nulle part ?
dindan da hrohenn? Dounoc'h c'hoaz : Sous ta peau, plus loin encore
En donder da emskiant? Dounoc' h c’hoaz ! Dans la profondeur de la conscience
Ya, en tu-all da bep lec’h Oui, plus loin que partout.

Piou eo an hini en-deus savet Qui est celui qui commencé


an emgann genta ? La première lutte ?
piou eo d'an Droug ar vamrnen, Quelle est la provenance du mal,
d'ar Maro an eienenn? La source de la mort ?
Bez e tle beza eur Par Y a t-il toujours un mâle
ha n'e gavo ket e bar. qui trouvera sa femelle
Anzao da hano. Accepte ton nom

Fallakr m'az-out, Méchant comme tu es,


te eo Tad an Ankou, tu es le père de la mort,
Tad ar Gaou. père du mensonge
Dizoloet ec'h eus da fallagriez La méchanceté s’est montrée
pa az peus war eur groaz quand tu as sur la croix,
tachet ar Vadelez, cloué la Bonté
p'az-peus lakeet d'ar Maro ar Vuhez. quand tu as mis à mort, la vie.

Touellet out-te bet hag hen toui a res : “ An trec'h a zo din! Tu as été trompé et tu jures « J’ai gagné »
". Menteur ; le proverbe dit :
Gaouiard ! Ar Ger-Meur a lavar : « Regarde le trou noir scellé,
“ Sell ouz an toull-du siellet. regarde le descellé
Sell outan disiellet. Tu es passé à côté
Eat out ebiou. Tu as passé,
Greet eo da daol ! Nous avons passé
Greet eo hon taol ! Tant pis pour toi
Gwas a-ze dit ! Tant pis pour moi Ils sont ouverts
Gwell-a-ze din ! Digoret int !
Rogasionou Roskoïs en envou Rogations de Roscoff
Deom da ober eun dro Allons faire un tour,
da daoler eun taol-lagad pour jeter un coup d’œil
war hon dud tremenet aux personnes décédées,
er baradoz unanet. réunies au paradis.
Evel ma vevont en tu all d'an amzer Comme ils vivent hors du temps,
e poent vat ec'h en em gaver. nous arrivons au bon moment,
An dro a reont heb ehana ils font sans cesse le tour
n'en-deus na penn na dibenn. qui n’a ni début ni fin.
N'eus paouez ebed d'al litaniou Aucun arrêt pour les litanies,
n'eus dervez ebed d'ar rogasionou, pas de jours pour les Rogations,
n'eus na deiz na noz ni jour, ni nuit,
na paouez na krog. ni halte, ni début.
Sellom-ta ouz eun dro ken iskis, Regardons donc cette étrange ronde,
tro ar zent hag ar zentezed. ronde des saints et des saintes
hon-deus gwechall anavezet. que nous avons connus.

N’e dall ket ar boan klask kwefou, Inutile de mettre des coiffes,
rak dirak Doue car devant Dieu,
eo re zivezad en em gaeraad: il est trop tard pour se parer
nag ijeloc'h war an tal ni plus bas sur le front,
nag uheloc'h war ar c'hilpenn. ni plus haut sur le sommet du crâne.
Arabat eo deom klask roudou Inutile des chercher les traces
ar bouteier war leur-zi an envou. du passage des sabots sur le sol du ciel.
Gened ha brud an dud eurus Lignée et réputation des bienheureux
eo gened ha brud an Doue Peurbadus. sont naissance et réputation de Dieu éternel.

Tavom ha selaouom outo o kana : Taisons-nous et écoutons les chanter.


“ Gwir vugale ar Verhez « Les vrais enfants de la Vierge
a d'le beza santel..." doivent être saints ».
Dirazom eman an Itron Varia. Devant nous la Vierge Marie.
Du heul e teuont diou ha diou : Derrière deux à deux
Mari-fourn-ar-raz, Mari Leit, Mari-fourn-ar-raz, Mari Leit,
Marig ar furig, Marig ar Peskig, Marig ar furig, Marig ar Peskig,
Mari Luidon, Mari Petitbon, Mari Luidon, Mari Petitbon,
Marig ar glan, Mari Petegan, Marig ar glan, Mari Petegan,
Mari Letan, Mari Lali, Mari Letan, Mari Lali,
Marig Madam, Mari Emili, Marig Madam, Mari Emili,
Marig Bib,Mari ar Bi, Marig Bib,Mari ar Bi,
Mari Broc' h , Mari Lell, Mari Broc' h , Mari Lell,
Mari-jan-ar-bleud, Mari Koreiz, Mari-jan-ar-bleud, Mari Koreiz,
Marig Krampouez, Mari Pepou, Marig Krampouez, Mari Pepou,
Mari an Amploye ha Mari Paskal. Mari an Amploye ha Mari Paskal.

Mari an Amploye ha Mari Paskal. Marie une employée et Marie Pascale


e teu Marianig ar rubanou, Mariaka. Viennent Marianig ar rubanou, Mariaka.
Mari Franjol Ken pounner Mari Franjol si pesante
ha ken franjol ha.biskoaz et si Franjol comme toujours
a houlenn diganeom qui nous demande
ano ar vaouez-ze a zo dirazi le nom de la femme que la précède
a ne gan namet an diskan: Qui ne chante qu’un refrain
tra-la-la. « tra la la »
" Kleo-ta Franjol, Ecoute donc Franjol,
piou all e helfe beza qui d’autre est-elle ?
He ano ? Marianig Tra-la-la. Son nom Mariannig tra la la.
War renk, mar plij,ho tiou ! « En rang toutes les deux s’il vous plait »
Houman, pa veze gant ar zaout belle ci, quand elle était avec ses vaches
a roe dezo eun tamm-panez. leur donnait des morceaux de panais
Piou-ta ? Mari-Loiz-an-Tampane. Qui ? Mari-Loïz an Tampané »
War renk, mar.plij ho tiou ! En rang, SVP, toutes deux
Gant piou ?-Gant Mari-Loiz ar c'hemener paour. Avec qui ? Mari-Loïz, la pauvrecouturière
Evel pa lavarfec'h comme si vous disiez,
unan a zo bec'h warni gant he karigell. une qui peine avec sa brouette :
Mari-Loiz-Augustin ar gwalc'herez. Mari-Loïz Augustin, la blanchisseuse
Mari-Loiz-Godonig. Marie Lïz Godonig,
Ar moueziou a zao uheloc'h. les voix s’élèvent :
Selaouom ! Ecoutons
“ D'hor àiamm Zantez Anna « A votre mère Ste Anne,
d'an Itron Varia..." à la Vierge Marie »
Tost da Vamm ar Vretoned et Proche de la mère des Bretons
evel stag outi gant eur jadenn comme attachées à elle par une chaîne :
Annaig Rokenn hag Anna ar Speger. Annaïg Rokenn et Annaïg ar Speger.
Petra zo a nevez gant an teir- man "? Quoi de nouveau avec ces trois-ci ?
Emaint o c'hoarzin a bouez-penn. Elles rient à gorges déployées.
Anna Letan, Annaig an Dorle Anna Letan, Annaig an Dorle
hag Annaig Koko a zo chomet a zav. et Annaig Koko se sont arrêtées.
Eur gont farsus a zo etrezo. Elles se racontent une histoire :
“ Krenvoc'h, mar plij ganeoch « Plus fort s’il vous plaît « ,
sounn on diskouarn ". oreilles dressées.
“ Red eo kredi , eme Annaig Koko Il faut croire dit Annaïg Koko,
n'hon doa war arn douar, que nous n’avions sur terre
nemet boued dister da derri hon naoun. que pauvre nourriture pour notre faim.
Gant ar hoant da ober eur pred mad,evit netra Alors, avec l'envie de faire un bon repas, pour rien,
e Kastell-Paol, da zeiz ar marhad, le jour du marché à St Pol,
on doa lakeat klaoustre war ar pred. nous toutes deux nous tenons le pari.

Ni on diou a oa en eur tu. Toutes deux de notre côté


An diou all a zalhe da wir Les deux autres vont du leur
ne gredchem ket ober kement-se. Nous ne pensions pas faire autant
La-kom pevar real peo hini en taol. Nous mettons 4 sous chacune sur la table
Heb gweneg ebed er godell Sans un sou en poche,
setu ni eet en ti-debrin. nous voilà au restaurant.
Servichet e oem evel Itroned. Nous fumes servies comme des dames
Laouen on doa lounket an digor-meuz. L’entrée fût avalée avec plaisir,
Sonjus on doa drebet ar pladad kig bevin. et songeuses nous avons mangé la viande de boeuf
Da boent an dibenn-pred et arrivées au dessert
eman tenval or penn. nous étions inquiètes.
Sonjal a reem: Nous songions
Ne vo ket eaz beza kites gant diwiskou-kwefou. Ce ne sera pas facile d’être quitte,
Drebet on doa, on.gwalc'h nous avons mangé à satiété,
heb netra er yalc'h. sans rien en bourse.
An ostiz a deuas da gaoud ahanom: L’hotesse vient nous trouver :
“ Pevar real,peb hini, emezi". ” Un franc chacune“ dit-elle.
Kerkent ni a respontas dezi : Nous lui avons répondu:
“ N' on-deus gwvenneg ebed, “Nous n’avons pas un sou,
mes, ma karit, mais si vous voulez,
ni a goumero an torch-listri nous prendrons la lavette
da gempenn al listri-taol.“ et ferons la vaiselle.
“Aze e savan ganeoc'h ema an ostiz". “D’accord” dit l’hotesse.
Laouen evel biken, Gaies comme jamais,
paeet ganeom on dle,ha neuze dizle, notre dette réglée, et alors sans dette,
deuet er meaz euz an ti-debrin, sorties du restaurant,
e welom an diou all mantret nous voyons les deux autres étonnées
o rei deom on diou et nous donner
c'hwezeg real war an taol. quatre francs d’un coup.
Epad ar gont Annaig Meleu Pendant le récit, Anaïg Meleu
a voursc'hoas en eur gana. sourit en chantant
Nanig ar Garo, gant eur zell a gorn Nanig ar Garo, d’un regard de travers,
a lonk eun teodad. se tait
Annaig Bolom gant unan a gleiz et Annaïg Bolom d’un autre côté
a zigas an traou en o reiz. remet tout en règle
Sell-ta ! Anna Kapot hag Anna Kikiz. “ Regarde donc Anna Kapot et Anna Kikiz
Annaïg Barba hag Annaïg an Domig. Annaïg Barba et Annaïg an Domig.

Evel ma viche a bell e klevom Comme de loin, nous entendons


" Sant Josef,pried Mari “St Joseph, époux de marie,
Tad mager da Jesus.." père nourricier de Jésus”
Tamm ebed treuteat,ken lard-kuilh Pas du tout amaigri, gras à lard :
Chosef ar c’huil. Chosef ar c’huil

Neuz-vat dezan, setu Josef an Aotrou. Et à côté voici Josef an Aotrou.


Bebig ar c'holen ha Josef Biribi Bebig ar c'holen et Josef Biribi
a zo war o zeuliou. Sont à leur trousse.
Eun nebeudig hent diouto Pas loin derrrière
e tremen merhed Sant Josef : viennent les filles de St Joseph
Josefig-Chan-Mar rann ha Finig mik, Josefig-Chan-Mar rann et Finig mik,
Pepig Alexis an Tet gant Fin ar c'heo. Pepig Alexis an Tet et Fin ar c'heo.
Selaouom an diskan: Ecoutons le refrain
Per eo sturier an Iliz,hervez komz hor Zalver:: “Pierre est le pilote de l’église suivant la parole du Christ”
San Per, loman an Iliz Saint Pierre,patron de l’église
a zo dirak on daoulagad. est devant nos yeux
Ha piou a gaver en e vag ? Et qui trouve t’on dans sa barque ?
Ar roueder en e roued en-deus paket Le pêcheur dans son filet a pris
ar Peskig hag ar Persoun. ar Peskig et ar Persoun.
Dem war lerc'h setu ar Gobar, Pas loin derrière voici ar Gobar
ha pell warlerc'h ar Vapeur. Et loin derrière ar Vapeur.
N'eman ken ar poent da chipota Ce n’est pas le moment de discuter
da houzoud piou a dreuzfe da gent de savoir qui traversera le premier
barierenn Kastell. la barrière de St Pol.
" Mar pli j ganeoc'h “S’il vous plaît,
eme ar Vapeur d'ar Gobar dit ar vapeur au Gobar !
, ar re vihan da genta". les petits d’abord
Mantret e chomom pa welom Nous sommes étonnés quand nous voyons,
er penn-araok o tougen ar vag en avant portant la barque
Perig-Chakez-e ha Per-ar-fars-fourn Perig-Chakez-e et Per-ar-fars-fourn,
unan anezo gargadennek Un boitillant,
o daou evel war eur morgwagennek. tous deux comme sur une mer démontée.
En aroz Peter-Claud ha Per-al-loche a vale En poupe, Peter-Claud et Per-al-loche a vale
kamm-digamm evel martoloded. Marchant, chaloupant comme des marins,
Gwint-diwint a zo gant ar vagig. La barquette monte et descend
Charlig-koz ha Cousin o-deus truez outan. Charlig-koz et Cousin en a pitié.
" Biskoaz, emezo, on-deus-ni gwelet eur vag « Jamais, nous n’avons vu une barque
horellet hag horjellet war eur mor ken diroll ". secouée sur une mer si démontée ».

Da heul Per e teu Andre e vreur A la suite de Pierre vient André son frère
hag Andre-ar-Maout e henvreur. Et Andre-ar-Maout, son frère aîné.
Evel m'eo skrivet en Aviel Comme le dit l’Evangile,
warlerc'h Andre e teu Sant Jakez. après André vient St Jacques
0 veza ma'z int daou henvel anvet Comme ils sont deux du même nom
Jakez-meur ha Jakez-bihan Jacques le Majeur et jacques le Mineur
e hellit gwelet gant heman Jack ar c'helornig Vous pouvez voir Jack ar c'helornig
ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piti ha gant hennez Jack-Su ha Jack Piti
evel dibabet gant peb hini. comme choisis par chacun.

D'o heul e teu Sant Yann. A la suite vient St Jean,


Eur guchennig a zo gantan : avec une petite troupe
Yann-vras,Yannig Chakez, Yann-vras,Yannig Chakez,
Yannig ar seller Yannig ar seller
Yannig an Traou-bapa Yannig an Traou-bapa
Chan-Mar-rann ha Chan-Mar Latan, Chan-Mar-rann et Chan-Mar Latan,
Chan-Mar lein, Chan-Mar lein,
Chan-Mar ar Broc' h Chan-Mar ar Broc' h
Chan-Mar an toulou rouet Chan-Mar an toulou rouet
Chan-mar Bilienn Chan-mar Bilienn
Chan-Mar ar Senn Chan-Mar ar Senn
Gant Sant Maze eman avec Sant Maze sont
Maze a Gergenek Maze a Gergenek
Matthieu-Saig-Maze, Matthieu-Saig-Maze,
Matthieu bouzar Matthieu bouzar
ha Matthieu Latoque. ha Matthieu Latoque.

Peoc'h; Sant Paol a deu dirazom. Paix, voici St Pol devant nous :
En em houlen a reom penaoz nous nous demandons comment
en-deus Paolig an Diaoul en em zilet dre an nor Paolig an Diaoul A pu se glisser
dor-zigor ar baradoz. dans la porte ouverte du paradis.
Daoust ha n'en diche ket laeret an alhouez N’aurait t’il pas volé la clé
en dounig-doun feunteun lenn-Baol ? au plus profond de la fontaine de lenn Baol ?
N'eo ket brao en em luia e kudennou ar re all. Il n’est pas bon de s’occuper du probmème d’autrui.
Gwelloc'h eo deom beza brokus Il vaut mieux être condescendant
evel an den eurus Paol ar Jol Comme le bien heureux Paol ar Jol.
heb ankounac'haad ar Pifik. Sans oublier ar Pifig
C'hoarezed o-deus, anavezet int. Ils ont des sœurs bien connues
Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir, Paolinig ar furig, Paolinig Kounig, Paolinig al lapin,Paolinig Mir,
Paolinig Cheun,Paolinig al lag. Paolinig Cheun,Paolinig al lag.

Piou a deuio a-benn da lakaad kemm Qui pourra différencier


gant e lagad lemm De son oeil de lynx
etre ar Saïgou,ar Fainchou, Entre les Saïgou,ar Fainchou,
Ar Sazigou,ar Fantigou Ar Sazigou,ar Fantigou
ken niverus en envou ? Si nombreux au ciel ?
Saïg Euzen,Saïg ar Jeffren Saïg Euzen,Saïg ar Jeffren
ha Saïg ar bara-gwenn. et Saïg ar bara-gwenn.

Saïg lagad,Saïg ar Bemprad, Saïg lagad,Saïg ar Bemprad,


Saïg a-benn-lann ha Saïg e-unan, Saïg a-benn-lann et Saïg e-unan,
Saïg rata ha Saïg kaka, Saïg Kalon, Saïg rata ha Saïg kaka, Saïg Kalon,
Saïg toulig ha Saïg fritig, Saïg toulig et Saïg fritig,
Saïg ar Rusi ha Saïg an Dai, Saïg ar Rusi et Saïg an Dai,
Saïg Piko ha Saïg Chocolat, Saïg Piko et Saïg Chocolat,
Saïg vin ha Saïg ar fri-boug Saïg vin ha Saïg ar fri-boug
Fainch trop-paye ha Fainch ar veuzit. Fainch trop-paye ha Fainch ar veuzit.
Goude ar re-man petra hoarvez ? Après ceux-ci qu'y a-t-il ?
Lavaret e ve ez eo torret chadenn an tremen. On dirait que la chaîne de la mort est brisée
N'emaom tamm ebed souezet Je n’en suis pas surpris
o weled lod o c'hweza o fri, en voyant certains se moucher

rak war o lerc’h e teu Car après eux vient


Saïg ar c'haoc'h kicher. Saïg ar c'haoc'h kicher.
Pell awalc'h diouz e zeuliou ar gwragez santel Assez loin derrière, sur ses talons, des saintes femmes
a stank o friou. se bouchent le nez.
An dra-man moarvad n'eo ket c'houez ar chilgig Ceci n’est pas l’odeur de la saucisse
eme Sazig Chilgig ! Dit Sazig Chilgig
Ha penaoz treutaad pa vezer c'houezet Et comment maigrir quand on est gonflé
gant c'houez-fall ar flear eme Saz Teo. par la mauvaise odeur, dit Saz Teo

N'e hellan ket harpa ouz eur c'houez ken krenv Je ne puis supporter une odeur si forte
emaon o vont da zempla Je vais perdre conscience,
eme Sazig ar brun da Zazig A-e. dit Sazig ar brun à Zazig A-e.
Saz Bariou, Saz trapig, Sazig Leon Saz Bariou, Saz trapig, Sazig Leon
o-deus troet o fenn, da lavared d'ar re a-deu war o lerc'h: Ont tourné la tête pour dire à celles qui les suivent
“ Digasit an ezans ! ". “Amenez l’encens !”

Selaouom eur c'han on-deus kanet: Ecoutons un chant que nous avons chanté :”
Santez Barba 'zo ganet war dermen an eil kanvet.." “Ste barbe est née à la fin du 2 ème siècle”
En dro dezi, Barbaïg ha Barbaïg an espioun, Autour d’elle Barbaïg et Barbaïg an espioun,
sell-ta! Balaba sidol a lavare d'he mab: Tient ! Balaba sidol disant à son fils:
“Sao-ta Sidol da gleved Luidon “Lève-toi Sidol pour écouter Luidon
o kana : Ola plo nobis ". chanter : “ Ola plo nobis ".

Henchet gant banniel Santez Junod Guidées par la bannière de Ste Jeanne
setu Chan-zu, Chan al leke, Voici Chan-zu, Chan al leke,

Chani strop ha Chanig ar haro, Chani strop et Chanig ar haro,


Chani Luidon ha Chanig Euzen, Chani Luidon et Chanig Euzen,
Chani-Loiz-Filip,Chani-Loiz ar hovel, Chani-Loiz-Filip,Chani-Loiz ar hovel,
Jani-ti-kear ha Chaned ar griz. Jani-ti-kear et Chaned ar griz.

Ar zant-man hag e vreudreur a zougenn kalz anoiou dishenvel : Ce saint et ses frères portent bien des noms semblables
Erwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen, Erwan,Ewan,Ewen,Iwen, Youen,Ivon,Eozen,Euzen,
Cheun hag Ifig, er c'hornbroiou all Yves. Cheun et Ifig, Dans d’autres endroits Yves.
Yves an ti-pella hag Yfig fri, Yves an ti-pella hag Yfig fri,
Yfig peizant hag Yfig ar bleiz. Yfig peizant hag Yfig ar bleiz.
Penaoz e helfem-ni kuitaad Comment pourrions-nous quitter
heb beza roet eun taol-lagad sans avoir jeter un coup d’oeil
da Zant Herri ha ar vandenn a zo war e zro ? à St Henri et la suite qu'il a derrière lui.
Herrig Piter, Herrig ar c'hevester, Herrig Piter, Herrig ar c'hevester,
Herrig ar Jeink hag Herrit Chul, Herrig ar Jeink et Herrit Chul,
Herrig Babaod, Herrit Chachaouen Herrig Babaod, Herrit Chachaouen
Herrig an eac'h,Herrig an Oto Herrig an eac'h,Herrig an Oto
Herrig Barba gant e hoarezed Herrig Barba et ses frères et soeurs
Herried-vras hag Herried lom. Herried-vras hag Herried lom.

Ar zantezed-man pa welont Ces saintes quand elles voient


eo chomet Herrig Euzen a dreuz que Herrig Euzen s’est arrêté
a houlenn digant e vreur-kaer en demandant à son beau-frère
Herrig Barba : Herrig Barba
• Lavarit deom-ta e pe lec'h “ Dites-nous à quel endroit,
eo chomet Herrig E uzen ? ". est resté Herrig Euzen ?”
“Chomet eo a zav.,emezo, “Il s’est arrêté répondit-il
rak,en em gavet eo gant ar Grand, car il est arrivé ar Grand,
Choseb an ti-vourn hag an Hader. Choseb an ti-vourn et an Hader
Eman en doa c'hoant trugarekaad Voulaient remercier les garçons
paotred e vagajenn abalamour d'ar veihadenn du magasin pour la veillée
ha d'ar pedennou o doa greet evitan Et des prières dites
p'edo war ar varz-skaonv. quand il était sur son lit funèbre.
Tavit: ha digorit ho skouarniou. Ecoutez et ouvrez vos oreilles.

Diwallit! Eman dirazom Attention ! devant nous


servicherez Santez Katarin. La servante de Sainte Catherine

En dro dezi evel dour eur vilin : Tout autour comme l’eau d'un moulin
Katou,Katarin an traou-mat, Katou,Katarin an traou-mat,
Katarin Seza ha Katarin gro. Katarin Seza ha Katarin gro.

Sant Gwilhermen deus eun ano Saint Guillaume à un nom


nag a zo douget gant ar Vretoned: Qui est porté ar les Bretons
Gwilhom,Lom ha Lomig. Gwilhom,Lom ha Lomig.
Laou ha Laouig a gaver e touesk Roskoïs. Laou et Laouig ont les trouve parmi les Roscovites .
Lom ar Santegad,Laou ar paotr, Lom ar Santegad,Laou ar paotr,
Laouig Chim ha Laouig Paolig. Laouig Chim ha Laouig Paolig.
Ne heller ket ankounac'haad On ne peut oublier
an hini a zo bet diwar eun taol-valaenn celui qui devient d’un coup de balai,
lesanvet "Gwilhomig.va mab ". surnommé "Gwilhomig.va mab ".
Selaouit kentoc'h Ecoutez plutôt

Eur paotr en-deus sonj euz an ebadou-noz Un garçon qui aimait les plaisirs du soir
a zirolle gant tiz war ar c'hea koz. Courait vite sur le vieux quai
E c'halon vad a vab a zo touellet Son coeur de fils était touché
gant eun Dousig. par sa douce;
Tre ma rea dezi flourig Comme il lui contait “fleurette”
e spered a zo redet Il ne pensait plus
pell dioc'h e vammig. à sa maman,
Ober brao dezo o diou, plaire aux deux
beza aketus da bep hini faire plaisir aux deux,
ha beva disoursi et vivre sans soucis
a zo kalz re da veur a hini. C’est trop pour plusieurs.

A vamm er ger a zo dies he fenn. Sa mère à la maison est inquiète.


Eman deg eur o vont da zeni. Bientôt dix heures, vont bientôt sonner
Poent eo dezan distrei. il temps pour lui de rentrer.
“ Mad, emezi, dale ‘ra va mab, “ C’est bon dit-t’elle, mon fils tarde,
red eo din mont da weled e pe lec'h eo chomet ". il me faut voir où il est resté.
Ker buhan, droug enni Aussitôt mécontente,
a krog er valaenn verr, elle prend un balai court
ha dibadapa, diwar herr et à toute allure,
da glask he mab elle court chercher son fils
war dachenn an abadenn. au lieu-dit.

Eno, Karedig ha Dousig Là, le chéri et la douce


a lamm a vriad an eil d'egile. s’embrasse à tour de bras.

Du-man du-hont ar vamm a za goustadig. Ici et là, la mère va doucement,


Ar valaenn a jom evel peget war he h'ein. le balai comme attaché sur son dos.
ra bare he daoulagad war he mab Quand elle voit son fils,
ne hell nemet hen gelver: elle ne peut que l’appeler
“ Lom ! Poent dont d'ar ger!" « Lom, il est temps de venir à la maison »
Hen sot-pitilh gant e hoantig, Lui fou de joie avec sa désirée,
evel dall ha bouzar ne ra van ebed. aveugle et sourd ne bouge pas
Mes, ar vamm a zalc'h d'he mab: Mais la mère lui répète
“ Lomig ! emezi, poent eo dit distrei !" « Lomig, il est temps de rentrer »
Siwaz ! kalon ar mab a zo kiliet Hélas le cœur du fils est envouté
gant mouez sioulik e Zousig. Par la douce voix de sa bien-aimée
Hi, gant ar valaenn savet uhel, Elle, avec son balai haut levé,
a dro-vrec'h a sko eun taol à tour de bras frappe un coup
en eur helver a vouez uhel: en les appelant à haute voix :
“ Gwilhomig va mab I D'ar gear dioc'h-tu!" « Gwilhomig mon fils, à la maison tout de suite ».
Gant an taol balaenn eman diabafet, Le voilà, d’un coup de balai, complètement dégrisé
ha diouz e zousig dispartiet. Et séparé de sa bonne amie.

Setu eur mab glaharet Voilà un fils décontenancé,


o vont war eun d'ar ger allant tout droit à la maison,
dirak eur vamm diboaniet. devant sa mère soulagée
Abaoue an taol-ze Depuis ce jour,
eo bet kavet an tu gant an dud les gens ont pris l’habitude
da helver Gwilhom " Gwilhomig va mab ! de nommer Guilhom, Gwilhomig va mab !

Da heul Sant Jerom A suivre St Jérôme


e teu ar Zent a n'o-deus nemet eur mab. Viennent les saints qui n’ont qu’un fils
Euz ouenn ar Charlezed De la lignée de Charles
n'e gaver nemet Charlez ar bleiz. On ne trouve que Charles ar bleiz (le loup)
Sant Herve en-deus eur penher, St Hervé a un héritier :
Herveig ar ramper. Herveig ar ramper
Sant Pastor en-deuz eur c'hender St Pastor a un cousin
Pastor ar c'hicher. Pastor ar c'hicher.
N'eo ket dies deom anaoud Sant Izidor, Il nous est facile de connaître St Isidore
rak gantan eman Izidor ar Maout. Car l’accompagne Izidor ar Maout.
Ar Zantezed-man n'o-deus nemet eur verc'h. Ces saintes n’ont qu’une fille.
Dindan o diou askell Sous leurs deux ailes,
e tougont Terezig-Angel. elles portent Terezig-Angel.
Santez Ursul a zo ganti eur verhig, Santez Ursul a avec elle une petite fille
Sulaig Fritig. Sulaig Fritig.
Hamonig la cleuche hag Azeline Alad Hamonig la cleuche et Azeline Alad
a zo pennher ha pennherez. Sont fils unique et fille unique.
Sant Ler a vale etre e zaou vab, St Ler marche avec ses deux fils
Ler ar houro ha Tier Gwenole. Ler ar houro ha Tier Gwenole.
Sant Viktor sounn en e zav St Victor, debout, tout raide
a vale gant Viktor an Da marche avec Viktor an Da
ha Viktor ar Petoun dourn-ouz-dourn. et Viktor ar Petoun main dans la main.

Arabat eo deom goulen ano Sant Patron Il ne faut pas ... le nom du saint patron
Loiz Gallik ha Loiz Kikik. De Loiz Gallik ha Loiz Kikik.

Re verr e viche an amzer da zaludi peb hini: Nous manquons de temps de saluer chacun
Ar c'hataplaoer, ar Houracher, Ar c'hataplaoer, ar Houracher,
an Hader hag al Logoter, an Hader et al Logoter,
ar Fournier hag ar C'hereour ar Fournier et ar C'hereour
a rea an neuz da hoari an Teuz. qui fît mine de jouer au fantôme.
Petra ?Penaos ? Goustatoc'h mar plij ! Quoi, comment, doucement s’il vous plait.
Ehanom eur pennad da zelaou ar gont-se. Arrêtons-nous un instant pour écouter ce récit.
Klevit Entendez donc.

Rummajou 'zo a n'int anavezet nemet dre o zud: Des familles ne sont connues que par leur nom.
tud al luch, tud lell, Les gens du loucheur, tud ar louch
tud ar seur, tud ar c'hreac'h, Ceux du sueur, Ceux du Creac’h,
tud ar c'harr en-nor Ceux de C’harr en nor,
Tud an ti-bras, Ceux de ti bras,
tud an ti-pella, Ceux de ti pella,
Tud pot-kamm, Ceux de pot-kamm,
tud ar rouz,Jeink ha Loïz. Ceux du Rouz, Jeink et Loïz

Er baradoz dare eu an Onion. Dans le paradis, l’oignon est mûr.


Eno, beo atao, Là toujours vivant,
ar hadig, gozig,an tarkas ar hadig, gozig,an tarkas
hag ar Sidan. et ar Sidan. ( lièvre, taupe et matou)

Eno ive , war ribl ar mor pa vez al lusenn Là aussi, en bordure de mer, avec les myrtilles
kavom ar Petoun, Nous trouvons ar Petoun,
krankig ha brinig krankig et brinig
mes ne gredom ket mais je ne crois pas
e helfer kaoud eur spineg spinek. qu’on puisse trouver la roussette chétive.

Pe seurt anoiou kristenn Quels noms chrétiens


rei d'ar pennou-man ? : à donner à tous ces PEN.
Penn-feunteun, Penn-gwenn, Penn-feunteun – chef fontaine , Penn-gwenn – Tête chauve,
Penn-kolo, Penn-kouevr Penn-kolo – Tête légère, Penn-kouevr – rouquin.

Bistrakig lavar deom-ta Bistrakig dis-nous donc


piou en-deus koumeret ar re-man en e warez qui a inventé ceux qui sont tordus ?
Fallou merc'h Barba an di, Fallou merc'h Barba an di,
Yti breur da Fainchig Yti breur da Fainchig
Ar c'haille hag an torcher, Ar c'haille – vaurien et an torcher - torchon,
Bizig ha Bizarig, Bizig ha Bizarig,
Krohennig ha Pitirilig, Krohennig – (petitepeau) et Pitirilig,
An Ourzig,ar Moumounig, An Ourzig - Ours,ar Moumounig - Favoris,
Ar c'hoazivig, ar Ruzig, Ar c'hoazivig, ar Ruzig – le Rouge,
Maoutig ha Miserig, Maoutig et Miserig,
Bilibaout ha Pisounig Bilibaout et Pisounig
Ar Pensek hag al Luchig Ar Pensek et al Luchig
Nemedome hag ar c'hodell, Nemedome et ar c'hodell,
An Din ha Mardigel An Din ha Mardigel
Ar marechal,al Lutin,al Latig. Ar marechal,al Lutin,al Latig.

Potu a houlenn digant ar Palud-bra Potu demande au Palut Bras:


Daoust ha n'eo ket bet da skouarni “Tes oreilles ne sont t’elles
boudinellet gant emkleo kan an Ana pas étourdies par le chant du trépassé ?
kanet gant Luidon hag e vab Alar chanté par Luidon et son fils Alar.
poant eet beteg da zi Il a rpis la peine de venir chez toi
evit sevel da horf pour la levée du corps
ha deuet er meaz heb eur banne? et il est sorti sans un verre.
Ar hiz ado koulskoude Et pourtant, il est d’usage
da ziskarga eur banne de verser à boire
d'ar re a zougenne aux porteurs du corps
ar horf hag ar groaz et de la croix,
evit o hennerza penn-a-benn. pour donner la force de tenir le long du chemin.
Ar chantr ive a grede Le chantre aussi croyait
en diche bet e vanne qu’il aurait un verre
evit krenvaad e horzenn. Pour renforcer son gosier.
Sonj-ta, eun interamant kenta-klas Pense donc, un enterrement de première classe
Sell ouz Luidon deuet er meaz Regarde Luidon sorti
euz an ti-bras de la grande maison
heb kaoud netra. Sans rien avoir.
Selaou anezan p'oa staget Ecoute quand il a commencé
da gana a vouez uhel : à chanter à haute voix
War lerc'h ar c'han “ Miserere mei, Deus..."
E teue an diskan kanet a vouez ijel : Puis vint le refrain, chanté à voix basse
“ Biskoaz e miche-me kredet Jamais, je n’aurai cru
e viche deuet ar Palud-bras que Palud bras Serait sorti
er meaz euz e di heb kaoud va banne. de sa maison sans un verre.

Deo! deo ! mont sur a ri Oui, oui, tu partiras sûrement,


eman deuet ar horf er meaz euz an ti ". le corps est sorti de la maison.
Ya-ya, mad pell'zo a lavar Yaka. Ya-ya, mad pell'zo dit Yaka.
Ya-ta a lavar Bizig e doulig. Ya-ta dit Bizig e doulig.
Echuom gant a re all. : Finissons avec les autres.
Ar Senn,ar Rozenn,ar Zoudanenn, Ar Senn,ar Rozenn,ar Zoudanenn,
Moko, Mekka, Maouez, Moko, Mekka, Maouez,
Ar Marzin, ar Pint, Ar Marzin, ar Pint,
Pison hag ar Rond, Pison et ar Rond,
Ar Grand hag ar Zant, Ar Grand et ar Zant,
Pontorson ha Tonton, Pontorson et Tonton,
Lagad-du ha Bonedig-du, Lagad-du et Bonedig-du,

An Aotrou ha Mamm al lapined An Aotrou et Mamm al lapined


Kou, Bibi,ar c'houk,an tougn Kou, Bibi,ar c'houk,an tougn
En-a-marr,Petit-pot-a-tabac. En-a-marr,Petit-pot-a-tabac.
Wimz, an Isser, ha Bistrom, Wimz, an Isser, et Bistrom,
Gallegach a zo mesk ha mesk breman, Le français vient maintenant,
Selaouit ! ma karit ! Ecoutez si vous voulez !
La belle bretonne, la Grosse, La belle bretonne, la Grosse,
La Bourrique,Frizetig. La Bourrique,Frizetig.
An tostenner An tostenner
Poent eo deom mont d'ar ger ! Il est temps de rentrer.
A-benn kant vloaz pa zistroim Au bout de cent ans, quand nous reviendrons,
e welim : nous verrons.
Bon-a-part, Ca-va-t-y ? Bon-a-part, Ca-va-t-y ?
J'embellis tous les jours ! J'embellis tous les jours !
Ar c'hrog-houarn, Riklus, Ar c'hrog-houarn, Riklus,
La lune et les Etoiles, La lune et les Etoiles,
La Plume et la Joconde, La Plume et la Joconde,
L'oiseau-bleu, Monte-là-dessus, L'oiseau-bleu, Monte-là-dessus,
Madame Chapeau, Mireille-Matthieu, Madame Chapeau, Mireille-Matthieu,
Les trois-moineaux, Les trois-moineaux,
Nasser, Napoleon, Kresson, Nasser, Napoleon, Kresson,
Kali, Kalan, Kuku-sale, Kali, Kalan, Kuku-sale,
Koko-bel-oeil, Pulo, Paoleu, Koko-bel-oeil, Pulo, Paoleu,
Par-ci-pas-là, Poney du Shetland, Par-ci-pas-là, Poney du Shetland,
Pudding, Pizani, Pibon, Pudding, Pizani, Pibon,
Lumumba, Ra-gla-gla, Lumumba, Ra-gla-gla,
Siki, Shanghai Siki, Shanghai
ha Zoro da echui. et Zoro pour finir.

You might also like