Giáo Trinhd

Kinh teá hoïc
VÓ MOÂ
1
Chương 1
 Khái quát
về
kinh tế vĩ
mô
2
1.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
1.1.Đối tượng ngiên cứu
a. Khaùi nieäm:
 Kinh teá hoïc vó moâ laø ngaønh khoa hoïc nghieân
cöùu veà caùch thöùc maø xaõ hoäi hay neàn kinh teá
löïa choïn trong vieäc söû duïng nhöõng nguoàn löïc
khan hieám sao cho coù hieäu quaû nhaát nhaèm saùng
taïo ra ngaøy caøng nhieàu hôn saûn phaåm, dòch vuï
roài choïn caùch thöùc phaân phoái phuø hôïp ñeå
phuïc vuï toát nhaát cho nhu caàu toàn taïi, phaùt
trieån voâ haïn cuûa xaõ hoäi, cuûa neàn kinh teá..
3
b.Những đối tượng nghiên cứu kinh tế
vĩ mô cơ bản
 Laøm theá naøo ñeå taêng tröôûng nhanh
vaø oån ñònh .
 Laøm theá naøo ñeå kieàm cheá laïm
phaùt .
 Laøm theá naøo ñeå taïo ñöôïc vieäc laøm
cho ngöôøi lao ñoäng .
 Laøm theá naøo ñeå oån ñònh tyû giaù
hoái ñoaùi vaø caân baèng caùn caân
thanh toaùn .
4
Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản
 Laøm theá naøo ñeå phaân boå nguoàn löïc

moät caùch hôïp lyù vaø phaân phoái cuûa caûi
moät caùch coâng baèng giöõa caùc thaønh
vieân trong xaõ hoäi .
 Vai troø nhaø nöôùc vaø khu vöïc coâng trong
neàn kinh teá.
 Laøm theá naøo toàn taïi vaø phaùt trieån toát
trong moät theá giôùi lieân thuoäc veà kinh teá.
5
Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản
 Ñöùng tröôùc caùc vaán ñeà treân , moãi

quoác gia coù nhöõng löïa choïn khaùc nhau
trong vieäc giaûi quyeát , söï löïa choïn khaùc
nhau tuøy thuoäc vaøo caùc raøng buoäc cuûa
hoï veà nguoàn löïc, veà heä thoáng chính trò,
xaõ hoäi. Moät söï löïa choïn ñuùng bao giôø
cuõng caàn ñeán nhöõng hieåu bieát saâu saéc
veà toaøn boä söï hoaït ñoäng mang tính
khaùch quan cuûa heä thoáng kinh teá. Kinh
teá hoïc vó moâ cung caáp cho ngöôøi ta
nhöõng kieán thöùc vaø coâng cuï ñeå laøm
ñieàu ñoù .
6
1.2.Phương pháp nghiên cứu kinh tế vĩ
mô
a.Phương pháp cân bằng tổng thể

 Phöông phaùp caân baèng toång theå do
L.Walras, nhaø kinh teá hoïc Phaùp(1834-
1910) thuoäc tröôøng phaùi coå ñieån môí ñöa
ra. OÂng laø nhaø toaùn hoïc, kyõ sö moû,
nhaø vaên, nhaø nghieân cöùu kinh teá, coù
nhieàu taùc phaåm kinh teá noåi tieáng nhö
Lyù thuyeát veà giaù trò, giaù caû; Lyù
thuyeát caân baèng toång theå
7
Cân bằng tổng thể
Caân baèng toång theå laø söï caân

baèng ñoàng thôøi cuûa taát caû caùc thò
tröôøng (AS = AD) xaùc ñònh ñoàng
thôøi giaù caû vaø saûn löôïng caân
baèng ( nhöõng yeáu toá quyeát ñònh
hieäu quaû cuûa moät neàn kinh teá )
cuûa neàn kinh teá .
8
Cân bằng tổng thể
 Ñieàu kieän caân baèng toång theå :
 Caân baèng toång theå xaûy ra khi
TR = TC. Ñieàu kieän naøy hình
thaønh thoâng qua nhöõng dao ñoäng
töï phaùt cuûa neàn kinh teá :
 TR > TC => saûn xuaát môû roäng
 TR < TC => saûn xuaát thu hẹp
9
Các phương pháp khác
 Mô hình hóa kinh tế
 Thống kê
 Phân tích tổng hợp
 Vv...
10
2.Hệ thống kinh tế vĩ mô
2.1.Tổng quan về hệ thống kinh tế vĩ

mô
CSKT
Saûn
Phi kinh te löôïng
Giaù caû
Kinh Vieäc
te laøm
Tæ giaù
11
2.2.Tổng cung và tổng cầu
2.2.1. Khaùi nieäm:
 Toång cung: AS-Aggregate Supply laø
toång khoái löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï
maø caùc doanh nghieäp muoán cung öùng
cho neàn kinh teá ( toång saûn phaåm quoác
daân ) .
 Toång caàu: AD-Aggregate Demand
toång khoái löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï
maø caùc taùc nhaân trong neàn kinh teá
muoán mua
12
AS, AD và sản lượng cân bằng
 Saûn löôïng tieàm naêng Yp ( Potential Yield ) laø möùc
saûn löôïng cao nhaát maø quoác gia coù theå ñaït ñöôïc
khi khoâng laøm thay ñoåi möùc thaát nghieäp töï nhieân .
 -Thaát nghieäp töï nhieân Un (Natural Unemployment)
laø möùc thaát nghieäp toàn taïi khi thò tröôøng lao ñoäng
caân baèng .
 - Caùc yeáu toá quyeát ñònh Yp : quyõ ñaát ñai , quyõ lao
ñoäng xaõ hoäi , quyõ voán ( tö baûn ), trình ñoä coâng
ngheä, naêng löïc tö duy cuûa nguoàn con ngöôøi.
 Yp taêng theo thôøi gian.
13
 Saûn löôïng caân baèng Y0 ( hay saûn löôïng

thöïc teá Yt) laø möùc saûn löôïng ñöôïc
xaùc ñònh taïi möùc toång cung vaø toång
caàu baèng nhau .
 Caùc yeáu toá quy ñònh Yt: quyõ ñaát ñai,
quyõ lao ñoäng, quyõ voán, möùc ñoä coâng
ngheä vaø hieäu quaû söû duïng chuùng .
14
 Moái quan heä Yt vaø Yp
 - Yp laø saûn löôïng khi tieàm naêng cuûa
khi neàn kinh teá ñaït ñeán toaøn duïng.
 - Yt laø saûn löôïng ñaït ñöôïc trong thöïc
teá . Yt coù theå baèng , thaáp hay nhoû hôn
Yp , ñieàu naøy do AS vaø AD quyeát
ñònh .
15
AS, AD và sản lượng cạn bằng
. P AS
1 AD3
AD2
AD1
0 Y
Y1 Y2 Y3
H 1.2 - AS , AD & saûn löôïng caân baèng
16
3.Mục tiêu và công cụ của ktvm
3.1.Mục tiêu 3.2.Công cụ
-Sản lượng -CS tài khóa
-Việc làm -CS tiền tệ
-Giá cả -CS thu nhập
-Kt đối ngoại -CS kinh tế đối ngoại
-Phân phối
17
4.Moät soá khaùi nieäm vaø moái quan heä
giöõa caùc bieán soá kinh teá vó moâ cô
baûn
 4.1 .Toång saûn phaåm vaø taêng tröôûng kinh teá
 Toång saûn phaåm quoác noäi GDP vaø Toång saûn
phaåm quoác daân GNP laø thöôùc ño thaønh töïu veà
kinh teá cuûa moät nöôùc hay moät vuøng laõnh thoå.
 Caùc yeáu toá laøm taêng toång saûn phaåm trong
thöïc teá
 - Quyõ ñaát ñai, taøi nguyeân, lao ñoäng, quyõ voán
vaø trình ñoä coâng ngheä cuûa heä thoáng saûn xuaát.
 - Hieäu quaû söû duïng ñaát ñai, taøi nguyeân, lao
ñoäng vaø nguoàn voán .
18
4.2.Chu kyø kinh doanh vaø söï thieáu
huït saûn löôïng
 Chu kyø kinh doanh laø söï dao ñoäng cuûa

saûn löôïng thöïc teá xung quanh xu höôùng
taêng leân cuûa saûn löôïng tieàm naêng.
 Khi Yt < Yp seõ thieáu huït saûn löôïng,
nhieäm vuï cuûa kinh teá vó moâ laø tìm
bieän phaùp thuùc ñaåy ñeå Yt = Yp
19
4.3.Taêng tröôûng vaø thaát
nghieäp
Paul Samuelson cho bieát toång keát

cuûa Arthur Okun qua ñònh luaät sau:
 “ Khi saûn löôïng thöïc teá thaáp hôn
saûn löôïng tieàm naêng 2%, tæ leä
thaát nghieäp thöïc teá taêng theâm 1%
” (Y  Y )
 Coângthöùc : Ut  Un  50 P t
YP
20
4.4.Taêng tröôûng vaø laïm phaùt:
Coâng thöùc tính tæ leä taêng tröôûng:

GDPt
G (%)  (  1)100
GDPt 1
 Vôùi G : tæ leä taêng tröôûng haøng naêm
cuûa GDP (hay GNP)
 GDPt : naêm tính toaùn
 GDPt-1 : naêm tröôùc ñoù
21
Taêng tröôûng vaø laïm phaùt:
 Khi saûn löôïng taêng quaù nhanh seõ sinh ra laïm
phaùt. Coâng thöùc tính tæ leä laïm phaùt
 Ipt
gP(%)  (  1)100
Ipt 1
 Vôùi gP : tæ leä laïm phaùt
 Ipt chæ soá giaù naêm tính toaùn
 Ipt-1 chæ soá giaù naêm tröôùc ñoù
 Chæ soá giaù bình quaân ñöôïc tính bôûi coâng
thöùc sau:
22
Chæ soá giaù caû
Ip  i p .d
 Trong ñoù: Ip : chæ soá giaù ( Price Index)
 iP : chæ soá giaù töøng loaïi saûn
phaåm
 d: tæ troïng saûn phaåm trong toång chi tieâu.
 Löu yù raèng chæ soá giaù caû bình quaân coù 3
loaïi:
 Chæ soá giaù haøng tieâu duøng bình quaân CPI
(Consumer Price Index)
 Chæ soá giaù haøng baùn leû bình quaân RPI
(Retail Price Index)
 Chæ soá giaù haøng saûn xuaát bình quaân PPI
(Producing Price Index)
23
4.5. Laïm phaùt vaø thaát nghieäp
 Trong ngaén haïn : thaát nghieäp vaø laïm
phaùt quan heä tæ leä nghòch
 Trong daøi haïn : thaát nghieäp vaø laïm
phaùt khoâng phuï thuoäc vaøo nhau .
24
BAØI TAÄP
 Baøi 1:Tæ leä taêng tröôûng GDP cuûa Vieät Nam
trong nhöõng naêm 1990 – 1995 nhö sau
Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Taêng 5,1 6,0 8,6 8,1 8,8 9,5

GDP %
 Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc ñònh tæ
leä taêng tröôûng .
 Cho bieát GDP thöïc teá cuûa naêm 1989 laø 24.308
tæ ñoàng, tính GDP thöïc teá cuûa caùc naêm tieáp
theo.
25
GDPt
G (%)  (  1)100
. GDPt 1
 GDP 90= 105,1% CỦA 89
 GDP 91= 106%CỦA 90
GDP 90 = GDP89 x 1,051

=24.308 x 1,051=25.547,7 tỷ
GDP 91=25.547,7x1,06=27080
26
BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Tæ leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam trong nhöõng
naêm 1990 – 1995 nhö sau :
Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Laïm 67,2 67,4 17,5 5,3 14,4 12,7

phaùt
%
 2.1. Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc ñònh tæ leä
laïm phaùt.
 2.2. Xaùc ñònh chæ soá giaù cuûa töøng naêm so vôùi möùc
giaù 1989 , vôùi IP1989 = 100% .
 2.3. Sau 6 naêm giaù caû ñaõ taêng leân bao nhieâu laàn ?
27
Ipt
gP(%)  (  1)100
Ipt 1
 Ipt=[(gpt/100)+1].Ipt-1
Ip90=167,2% vậy
Ip91=(67,4/100+1).167,2=279,8%
.
28
BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Trong thôøi kyø 1980 – 1983, GNP
tieàm naêng cuûa moät nöôùc taêng 9% nhöng
GNP thöïc teá khoâng thay ñoåi. Naêm 1980
tæ leä thaát nghieäp laø 5,8%. Theo ñònh luaät
Okun thì tæ leä thaát nghieäp cuûa nöôùc ñoù
seõ laø bao nhieâu vaøo naêm 1983 ?
 Theo định luật OKUN: khi Yt <Yp=9% thì Ut
tăng 4,5% vậy Ut=5,8+4,4
29
BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Giaû söû trong moät neàn kinh teá tæ leä
thaát nghieäp thöïc teá laø 8% vaø tæ leä thaát
nghieäp töï nhieân laø 6% . Bieát GNP thöïc teá laø
40.000 tæ ñoàng .
 4.1. Haõy öôùc tính GNP tieàm naêng .
 4.2. Giaû söû GNP tieàm naêng ñang taêng vôùi toác
ñoä 3% naêm, GNP tieàm naêng trong hai naêm nöõa
seõ laø bao nhieâu ?
 4.3. GNP thöïc teá phaûi taêng vôùi toác ñoä naøo
ñeå ñaït ñöôïc GNP tieàm naêng cuoái naêm ñoù.
30
(YP  Yt )
Coângthöùc : Ut  Un  50
YP
4.1.GNPp
 8=6+50(Yp-40.000)/Yp
 2/50Yp=Yp-40.000
 40.000=48/50Yp
 Yp=(40.000/48).50=41.667
4.2.GDPp tăng 3%/năm

Sau 1năm GDP1=41.667.103%=42.917
GDP2=42.917.103%=44.205
4.3.GDPt?
31
GDPt
G (%)  (  1)100
. GDPt 1
 GDPp=42.205
 GDPt=40.000
 Để GDPt=GDPp thì:
G1=[(41.667/40.000)-1]/100=4,16%
Sau 1 năm GDPt phải tăng 4,16%
G2=[(42.205/40.000)-1]/100=9,259%
Sau 2 năm GDPt phai tăng 9,259%
32
CHÖÔNG 2
 TOÅNGSAÛN PHAÅM VAØ

THU NHAÄP QUOÁC DAÂN
33
1.Tổng sản phẩm quốc gia(dân)
 1.1.GNP vaø GDP

 a.Ñònh nghóa:
GNP (Gross National Products) töùc toång

saûn phaåm quoác gia laø toång giaù trò
baèng tieàn cuûa toaøn boä haøng hoùa vaø
dòch vuï cuoái cuøng cuûa neàn kinh teá do
taát caû coâng daân moät nöôùc saûn xuaát
ra tính trong thôøi gian moät naêm .
34
a.Ñònh nghóa:
 GDP (Gross Domestic Products) töùc
toång saûn phaåm quoác noäi laø toång
giaù trò baèng tieàn cuûa toaøn boä
haøng hoaù vaø dòch vuï cuoái cuøng
ñöôïc saûn xuaát ra trong phaïm vi laõnh
thoå moät quoác gia, tính trong thôøi
gian moät naêm. Baát keå do coâng daân
mang quoác tòch nöôùc naøo saûn
xuaát.
35
b.Giống và khác nhau giữa
GNP&GDP
Gioáng nhau : chuùng ñeàu laø toång giaù trò
haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng
Khaùc nhau : GNP tính theo sôû höõu quoác
gia ,GDP tính theo laõnh thoå
 Quan heä giöõa hai chæ soá:
 GDP = GNP – thu nhaäp roøng töø taøi
saûn ôû nöôùc ngoaøi NIA (Net Income
from Abroad). Trong ñoù: NIA =Thu nhaäp
töø yeáu toá xuaát khaåu – Thu nhaäp töø
yeáu toá nhaäp khaåu
36
1.2.Vấn đề giá cả trong tính GNP&GDP
a. Giaù thò tröôøng vaø giaù chi phí veà
yeáu toá saûn xuaát
 Giaù thò tröôøng (Market Price ) laø giaù
cuûa haøng hoùa ñöôïc mua baùn treân thò
tröôøng. Giaù naøy bao haøm caû thueá
giaùn thu Ti (Indirect Taxes ), giaù chi phí
caùc yeáu toá saûn xuaát Fc (Factor cost ),
giaù ñöôïc caáu thaønh töø chi phí saûn
xuaát .
37
b.Gía hiện hành và giá cố định
 Gía hiện hành là giá thị trường, năm
nào tính theo năm đó
 Khi tính theo giá thị trường ta được
chỉ tiêu danh nghĩa (chỉ tiêu bao
gồm cả mức tăng giá, nó không
phản ánh đúng mức gia tăng hàng
hóa thực sự) GDPn -nominal
38
b.Gía hiện hành và giá cố định
- Giaù coá ñònh : laø laáy giaù thò tröôøng

cuûa moät naêm naøo ñoù laøm naêm goác
duøng ñeå tính cho taát caû caùc naêm
khaùc thoâng qua chæ soá giaù caû (chæ
soá cuûa naêm goác ñöôïc cho baèng
100%) .
GNPn
GN Pr 
Ip
39
Chỉ tiêu thực ?
Khi tính theo giaù coá ñònh ta ñöôïc chæ
tieâu thöïc :GNPr, GDPr (r: real)
GNPn duøng ñeå nghieân cöùu quan heä
haøng hoaù tieàn teä
GNPr ñaùnh giaù ño löôøng keát quaû,
nhòp ñoä taêng tröôûng vaø phaùt trieån
kinh teá
 Ip (Price Index) : chæ soá giaù caû
GNPn
GN Pr 
Ip
40
1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu
 GNP phaûn aùnh trình ñoä phaùt trieån
kinh teá moät nöôùc. GNP/daân soá ta coù:
GNP per capita hay thu nhaäp
quoác daân bình quaân ñaàu ngöôøi cho
bieát löôïng giaù trò taøi saûn, haøng hoùa
dòch vuï maø ngöôøi daân moät nöôùc coù
theå höôûng ñöôïc. GNP per capita chæ ra
möùc ñoä giaøu ngheøo cuûa moät nöôùc
khi so saùnh vôùi nhöõng quoác gia trong
phaàn coøn laïi cuûa theá giôùi.
41
1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu
 GDP : toång saûn phaåm moät nöôùc coù theå saûn
xuaát ra. Ngöôøi ta duøng GNP vaø GDP ñaùnh giaù
tình traïng kinh teá, ño löôøng hieäu quaû saûn xuaát
kinh doanh, laäp keá hoaïch phaùt trieån kinh teá .
 Haïn cheá: GNP & GDP khoâng hoaøn toaøn chính
xaùc do giaù caû khoâng töông ñöông giöõa caùc
nöôùc. ÔÛ caùc nöôùc ñang phaùt trieån, moät soá
haøng hoùa khoâng luaân chuyeån, thoáng keâ öôùc
löôïng thöôøng khoâng ñöôïc ñaày ñuû .
42
2. Phöông thöùc xaùc ñònh GNP
2.1. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá
 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
1.Thu nhaäp khaû duïng YD ( Yield Disposable)Laø khoaûn

thu nhaäp sau khi ñaõ hoaøn thaønh nghóa vuï thueá-HOAØN
TOAØN COÙ QUYEÀN CHI TIEÂU
2.Tieâu duøng C (Consumption) laø löôïng tieàn maø hoä gia
ñình duøng ñeå mua caùc tö lieäu tieâu duøng .
3.Tieát kieäm S (Saving) laø phaàn thu nhaäp coøn laïi sau khi
ñaõ tieâu duøng.
4.Khaáu hao De (Depreciation) laø khoaûn tieàn duøng ñeå
buø ñaép söï hao moøn höõu hình cuûa taøi saûn coá ñònh .
43
2.1.1.Caùc khaùi nieâm
5.Ñaàu tö cuûa doanh nghieäp I (Investment)
Xét về hàng hóa đầu tư bao goàm hàng ñaàu tö mới và hàng
tồn kho. Haøng toàn kho ñöôïc tính laø cheânh leäch toàn
kho:
giaùtròtoànkho giaùtròtoànkho
cheânhleächtoànkho  
cuoáinaêm ñaàunaêm
Xeùt veà maët nguoàn voán, ñaàu tö goàm khaáu hao (ñaàu tö
thay theá ) vaø ñaàu tö roøng (ñaàu tö môùi taêng)
I = Khaáu hao + Ñaàu tö roøng


44
6.Thueá T (Tax) laø nguoàn thu cuûa chính
phuû duøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu chi tieâu
coâng coäng, bao goàm 2 loaïi:
 Thueá tröïc thu Td (Direct Taxes) laø loaïi
thueá tröïc tieáp ñaùnh vaøo thu nhaäp cuûa
caùc thaønh phaàn daân cö .
 Thueá giaùn thu Ti (Indirect Taxes) laø
loaïi thueá giaùn tieáp ñaùnh vaøo thu nhaäp .
45
Khái niệm
 7.Chi tieâu cuûa chính phuû G
(Government spending on goods and
services) bao goàm khoaûn tieàn chính phuû
duøng ñeå traû löông , mua saém haøng hoùa
dòch vuï vaø ñaàu tö cuøng vôùi chi chuyeån
nhöôïng Tr (Transfer Payments) laø nhöõng
khoaûn cho khoâng cuûa chính phuû nhö trôï
caáp ngöôøi ngheøo, buø loã xí nghieäp
quoác doanh
46
8.Xuaát khaåu X (Exports) laø löôïng haøng saûn xuaát

trong nöôùc ñöôïc baùn ra nöôùc ngoaøi hay löôïng
tieàn ngöôøi nöôùc ngoaøi mua haøng trong nöôùc,
laø chi tieâu nöôùc ngoaøi traû cho neàn kinh teá .
9.Nhaäp khaåu M (Imports) laø löôïng tieàn maø
ngöôøi trong nöôùc mua haøng hoùa cuûa nöôùc
ngoaøi, laø chi tieâu maø neàn kinh teá phaûi traû cho
nöôùc ngoaøi .
10.Tieàn löông W (Wages) laø thu nhaäp nhaän ñöôïc
töø vieäc cung öùng söùc lao ñoäng
47
11.Thu nhaäp cho thueâ R (Rent) laø thu nhaäp
nhaän ñöôïc töø cho thueâ ñaát ñai, nhaø cöûa vaø
caùc taøi saûn khaùc .
12.Tieàn laõi i (Interest) laø thu nhaäp cuûa ngöôøi
cho vay ñöôïc tính theo moät möùc laõi suaát nhaát
ñònh so vôùi löôïng voán .
13.Lôïi nhuaän Pr (Profit) laø thu nhaäp coøn laïi sau
khi laáy doanh thu tröø ñi chi phí saûn xuaát, laø thu
nhaäp cuûa chuû doanh nghieäp, vaø nhöõng ngöôøi
huøn voán, nhöõng ngöôøi mua coå phieáu .
48
2. Phöông thöùc xaùc ñònh GNP
 2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ:
 2.1.3. Phaân tích
 Theo cung treân ta tính ñöôïc toång giaù trò haøng

hoùa vaø dòch vuï ñöôïc saûn xuaát ra trong neàn
kinh teá .
 Theo cung döôùi ta tính ñöôïc toång möùc thu
nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát .
 Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ cho ta
phöông phaùp ño löôøng toång saûn phaåm quoác
daân.
49
2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó
moâ:
I=De+S= 3.000
M = 1.000 Nöôùc
sñ C+I+G ngoaøi
S = 500 C = 5.000 X-M
X = 1.000
G =2.000
Tr =500
Hoä gia ñình Chính phuû Ti = 1.500
Doanh nghieäp
YD = 5.500 T = 2.000 GDP =10.000
Td = 1.000
W + R + i + Pr = 6.000
De = 2.500
50
2.2. Phöông phaùp tính GDP:
 2.2.1. Phöông phaùp
GDP   VAi
Phöông phaùp saûn xuaát ( hay giaù trò gia taêng )
 VA (Value Added) laø giaù trò môí taêng theâm cuûa
doanh nghieäp i
 VAi laø toång giaù trò gia taêng cuûa taát caû caùc
doanh nghieäp trong neàn kinh teá
xuaátlöôïngcuûa chi phí trung gian
VAi  
doanh nghieäpi cuûadoanh nghieäpi
51
 Phöông phaùp thu nhaäp hay chi phí
GDP  De  W  R  i  Pr  Ti
 Phöông phaùp chi tieâu hay luoàng saûn

phaåm
GDP  C  I  G  X  M
52
 2.2.2. Moâ hình :
Moâ hình ñôn giaûn :neàn kinh teá ñoùng cöûa
khoâng coù chính phuû
GDP  C  I
 Moâ hình neàn kinh teá ñoùng cöûa coù chính
phuû:
GDP  C  I  G
 Moâ hình neàn kinh teá coù chính phuû môû cöûa:
GDP= C+I+G+X-M
53
3. Moái quan heä giöõa caùc chæ
tieâu:
3.1 . Toång saûn phaåm quoác gia ( GNP) & Toång saûn phaåm
quoác noäi (GDP) GNP = GDP + NiA
3.2 . Toång saûn phaåm quoác daân roøng
NNP = GNP – Khaáu hao (De :Depreciation)
3.3 . Thu nhaäp quoác daân
Thu nhaäp quoác daân NI ( National Income )
 NI = NNP – Ti
 NI phaûn aùnh toång thu nhaäp töø caùc yeáu toá saûn xuaát
 NI = W + i + R + Pr + NIA
 NI = GNP - De – Ti
 Thu nhaäp quoác daân coù theå söû duïng YD ( D- Disposable)
 Hay YD = NI – Td + Tr
54
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô baûn
4.1 . Ñoàng nhaát thöùc tieát kieäm vaø ñaàu tö

 Ñoàng nhaát thöùc coù nghóa laø nhö nhau. Caùc
ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ laø coâng cuï ñeå
tính toaùn caân ñoái heä thoáng kinh teá vó moâ .
 Trong neàn kinh teá giaûn ñôn khoâng coù chính
phuû, khoâng coù thueá vaø trôï caáp ta coù
 YD = Y vaø YD = C + S. ÔÛ traïng thaùi caân
baèng khi cung döôùi tieát kieäm taùch ra khoûi
doøng luaân chuyeån kinh teá vó moâ, daãn ñeán cung
treân, doanh nghieäp phaûi thu huùt moät löôïng ñaàu
tö töông öùng , vì vaäy S = I vaø Y = C + I .
55
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô
baûn
Sô ñoà moâ taû ñoàng nhaát thöùc : S = I
Ñaàu tö
Haøng hoùa & dòch vuï
Doanh nghieäp Hoä gia ñình
Thu nhaäp , chi phí Ngaân haøng
Tieát kieäm
56
Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ, moâ taû
ba khu vöïc cuûa neàn kinh teá
Xuaát khaåu x
Chi tieâu G
Ñaàu tö I
Haøng hoùa & dòch vuï
Doanh nghieäp Hoä gia ñình
Thu nhaäp , chi phí

Ngaân haøng
Tieát kieäm
Thueá Chính phuû
Nhaäp khaåu:m Nöôùc ngoaøi
Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ , moâ taû ba khu vöïc cuûa neàn kinh teá 57
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô
baûn
S + T + M = I + G + X hay T – G = ( I-S) + ( X-M)
 Trong ñoù:T vaø G : khu vöïc chính phuû. I vaø S :
khu vöïc tö nhaân.X vaø M : khu vöïc nöôùc ngoaøi .
 Nhaän xeùt : Traïng thaùi cuûa moãi khu vöïc coù
aûnh höôûng ñeán caùc khu vöïc coøn laïi
 Ví duï : Khi X = M neáu G > T thì S > I
 Khi I = S G > T thì M > X laø tröôøng hôïp

thaâm huït keùp: thaâm huït ngaân saùch ñöôïc buø
ñaép baèng thaâm huït caùn caân thöông maïi ( töùc
phaûi vay nöôùc ngoaøi chi tieâu) .
58
BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Neáu saûn phaåm quoác daân roøng ( NNP) cuûa naêm
1980 laø 360 tyû ñoàng tính theo giaù naêm 1980 vaø neáu
möùc giaù taêng 20% töø naêm 1970 ñeán naêm 1980 thì NNP
cuûa naêm 1980 tính theo giaù naêm 1970 seõ laø bao nhieâu ?
 Baøi 2 : GNP danh nghóa cuûa naêm 1983 laø 3.305 tyû ñoàng
vaø cuûa naêm 1982 laø 3.073 tyû ñoàng . Chæ soá giaù cuûa
naêm 1983 laø 215,3% vaø cuûa naêm 1982 laø 206,9% ( tính
theo giaù naêm 1972 ). Haõy xaùc ñònh :
 2.1. GNP thöïc teá cuûa caùc naêm 1982 vaø 1983 theo giaù
naêm 1972
 2.2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GNP naêm 1983 so vôùi naêm
1982.
 2.3. Toác ñoä taêng giaù cuûa naêm 1983 so vôùi naêm 1982.
59
BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Cho bieát toång saûn phaåm quoác noäi GDP
(tính theo giaù thò tröôøng naêm 1985) cuûa naêm
1987 laø 384.966 trieäu ñoàng vaø naêm 1988 laø
400.999 trieäu ñoàng. Toång saûn phaåm quoác noäi
tính theo giaù hieän haønh cuûa naêm 1985 laø
355.329 trieäu ñoàng, naêm 1986 laø 380.623 trieäu
ñoàng vaø naêm 1988 laø 463.933 trieäu ñoàng. Chæ
soá giaù cuûa naêm 1986 laø 103,5% vaø naêm 1987
laø 108,5%. Haõy tính :
 3.1. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP danh nghóa
 3.2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP thöïc teá
 3.3. Toác ñoä taêng giaù cuûa giai ñoaïn 1985 – 1988
60
BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Xem xeùt 5 haõng kinh doanh trong ngaønh saûn xuaát
xe ñaïp cuûa moät neàn kinh teá ñoùng : saûn xuaát theùp, cao
su, maùy coâng cuï, baùnh xe ñaïp vaø xe ñaïp. Haõng xe ñaïp
baùn xe cho ngöôøi tieâu duøng ñöôïc 8.000 trieäu ñoàng. Trong
quaù trình saûn xuaát xe ñaïp haõng ñaõ mua baùnh xe maát
1000 trieäu ñoàng, theùp 2500 trieäu ñoàng vaø maùy coâng cuï
1800 trieäu ñoàng .Haõng saûn xuaát baùnh xe phaûi mua cao su
laø 600 trieäu ñoàng cuûa ngöôøi troàng cao su. Haõng saûn
xuaát maùy coâng cuï phaûi mua theùp maát 1000 trieäu ñoàng .
 4.1. Baïn haõy tính xem ngaønh saûn xuaát xe ñaïp ñoùng goùp
vaøo GDP bao nhieâu luoàng saûn phaåm cuoái cuøng hoaëc
theo giaù trò gia taêng .
 4.2. Baïn coù nhaän xeùt gì veà keát quaû tìm ñöôïc.
61
B5:Treân laõnh thoå cuûa moät quoác gia, caùc doanh nghieäp
. phí saûn löôïng nhö sau:(ñôn vò tính tæ ñoàng )
coù chi
 Chi phí DN : D1 D2 D3 D4 D5
 Chi phí trung gian : 40 60 70 70 60
 Khaáu hao : 20 30 40 10 50
 Chi phí khaùc : 240 160 180 180 190
 Giaù trò saûn löôïng : 300 250 290 260 300
Trong heä thoáng haïch toaùn quoác gia coù caùc taøi khoaûn
nhö sau :
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình : 500; Ñaàu tö roøng : 50;
Tieàn traû laõi vay : 50; Chi tieâu cuûa chính phuû veà
haøng hoùa: 300; Giaù trò haøng hoùa xuaát khaåu:400; Thu
nhaäp töø caùc yeáu toá xuaát khaåu:100; Giaù trò haøng
hoùa nhaäp khaåu: 300;Thu nhaäp töø caùc yeâuù toá nhaäp
khaåu: 50; Tieàn löông : 650;Tieàn thueâ ñaát: 50
62
Bài 5
 5.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò
tröôøng baèng 3 phöông phaùp
 5.2. Xaùc ñònh GNP theo giaù thò tröôøng
 5.3. Tính NNP vaø NI
63
Baøi 6 : Caùc chi tieâu naêm 1996 cuûa
moät quoác gia ( ñôn vò : tæ ñoàng)
 Tieàn löông : 420 Tieàn thueâ ñaát : 90
 Tieàn traû laõi : 60 Ñaàu tö roøng : 40
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình :600;Xuaát khaåu roøng : 35
 Khaáu hao : 160 Thueá giaùn thu : 40
 Lôïi nhuaän : 180 Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi: 50
 Chæ soá giaù caû naêm 1996 : 120%. Chi mua haøng hoùa
vaø dòch vuï cuûa chính phuû : 115
 6.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò tröôøng
baèng phöông phaùp thu nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát vaø
phöông phaùp chi tieâu .
 6.2. Tính GNP theo giaù thò tröôøng vaø giaù saûn xuaát
 6.3. Tính GNP thöïc cuûa naêm 1996.
Xuất khẩu ròng:NET EXPORT-NX=X-M
64
Chương 3
 Tổng cầu
 và chính sách tài khóa
65
1.Toång caàu vaø saûn löôïng caân
baèng
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn
 1.1.1. Moät soá giaû ñònh nghieân cöùu :
 Trong moâ hình ñôn giaûn khi chæ coù gia ñình vaø
doanh nghieäp (khoâng coù chính phuû vaø nöôùc
ngoaøi) ta coù : GNP = GDP goïi chung laø saûn löôïng
quoác gia kyù hieäu Y nhö theá:Y = YD
 Cho raèng khoâng coù khaáu hao neân GNP=NNP
khoâng coù chính phuû:NNP = NI =Y
 Toång cung ( AS) cho tröôùc saün saøng ñaùp öùng moïi
nhu caàu cuûa neàn kinh teá taïi moïi möùc giaù caû vaø
tieàn löông . Vì vaäy toång caàu (AD) quyeát ñònh saûn
löôïng thöïc teá (Yt) , AD = C + I
66
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn
giaûn
 1.1.2. Haøm toång caàu:
 1.1.2.1Haøm tieâu duøng C (Consume)
 C  C  MPC . YD
VôùiC : tieâuduøngtöï ñònh: möùctieâuduøngtoáithieåu,
hay tieâuduøngkhi YD  0
dC
MPC (Marginal Propensity to Consume) MPC 
dYD
 khuynh höôùng tieâu duøng bieân coøn goïi laø tieâu
duøng trung bình: laø möùc thay ñoåi cuûa tieâu
duøng khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi 1 ñôn vò:
67
giaûn
 1.1.2.2. Haøm tieát kieäm S (Savings )
S  C  MPS . YD
Vôùi MPS (Marginal Propencity to Save ) khuynh
höôùng tieát kieäm bieân : laø möùc thay ñoåi cuûa tieát
kieäm khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi 1 ñôn vò :
dS
MPS 
dYD
 . YD = C + S vì vaäy theo ñònh nghóa :
MPC + MPS = 1
68
YD 0 300 600 900 1200 1500 1800 2100
C 200 400 600 800 1000 1200 1400 1800
S -200 -100 0 100 200 300 400 500
Theo baûng ta coù : C = 200 + 2/3 YD

S = -200 + 1/3 YD
69
giaûn
1.1.2.3. Haøm ñaàu tö:

 Toång ñaàu tö quoác gia phuï thuoäc vaøo ñaàu tö cuûa
töøng doanh nghieäp vôùi 3 yeáu toá quyeát ñònh möùc
ñaàu tö :
 Möùc caàu veà saûn löôïng trong töông lai : caùc haõng kinh doanh
nhaèm vaøo quaù khöù ñeå ñaàu tö töông lai .
 Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi chi phí ñaàu tö : laõi suaát ( i), thueá (
T) .
 Döï ñoaùn tình traïng kinh teá trong töông lai.
 Trong moâ hình ñôn giaûn, ñaàu tö laø moät haøm
haèng.
I I
70
Tieâu duøng vaø tieát kieäm
. C vaø S
1200 C
600 E
200 450
YD
600
-200
H 3.1: Ñoà thò ñöôøng C & ñöôøng S
71
giaûn
Haøm toång caàu : AD = C + I: AD  C  MPC.Y  I
AD  C  I  MPC.Y
Theo phöông phaùp caân baèng: AD = AS =>Y=C+I
1 CI
suy ra : Y  (C  I ) 
1 - MPC 1  MPC
C  200  2 / 3.Y 
Y  C  I
I  200 
Y=200+2/3YD+200
Y=400+2/3YD Ta ñöôïc saûn löôïng caân baèng:
400
Y  400.3  1200
1 2 / 3 72
1.Toång caàu vaø saûn löôïng caân
baèng
 Ñoà thò
AD
AD = C + I
ED
450
Y
0
1200
H 3.2: Ñoà thò AD vaø saûn löôïng caân baèng trong moâ hình ñôn giaûn
73
1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu
duøng)
 Ta xaùc ñònh saûn löôïng töø coâng thöùc Y

hay AS = AD . Töø ñaây suy ra khi AD thay
ñoåi thì Y thay ñoåi . Tuy nhieân söï thay ñoåi
cuûa AD khaùc söï thay ñoåi cuûa Y . Khi AD
thay ñoåi moät löôïng thì Y thay ñoåi moät
löôïng lôùn hôn nhieàu laàn caùc nhaø kinh
teá ñöa ra khaùi nieäm soá nhaân ñeå moâ taû
taùc ñoäng cuûa AD tôùi saûn löôïng Y.
74
duøng)
 Ñònh nghóa soá nhaân (m) :

Soá nhaân laø heä soá phaûn aùnh löôïng thay
ñoåi cuûa saûn löôïng khi AD thay ñoåi 1 ñôn
vò . Theo ñònh nghóa ta coù coâng thöùc sau:
Y  m.AD
 Vôùi Y : möùc thay ñoåi saûn löôïng
 AD : möùc thay ñoåi toång caàu
 AD = C + I
m : soá nhaân cuûa AD
75
duøng)
 H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD &

Y
AD2
AD E2
AD1
AD
E1
Y
0 Y
H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y
76
Coâng thöùc tính soá nhaân
 Theo hình treân ta coù:
 AD1 = C + I
 AD2 = C + I + AD
 Y1= C+I/1-MPC
 Y2= C+I+ AD/1-MPC
AD
Y  Y2  Y1 
1  MPC
 Tuø ñònh nghóa soá nhaân: m = Y /AD
 m = 1/ 1-MPC
77
1.2. Toång caàu trong neàn kinh teá
ñoùng cöûa coù chính phuû
 1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång caàu:


HaømG  G :
laø moät haøm haèng (phuï thuoäc ngaân saùch)
 Chính phuû tham gia vaøo neàn kinh teá vôùi 2
coâng cuï
 Taùc ñoäng cuûa G tôùi toång caàu, vì G gioáng
vôùi C vaø I neân khi coù G: AD = C+ I + G
78
1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång
caàu:
Saûn löôïng caân baèng khi coù chính phuû
AD  C  I  G
Y  C  I  G  Y  (C  I  G )  MPC .Y
1
Y (C  I  G )
1  MPC
79
1.2.2.Thu cuûa chính phuû
 HAØM T
Coâng cuï thöù hai chính phuû coù theå taùc
ñoäng ñeán neàn kinh teá laø Thueá. Trong
chöông 2 chuùng ta ñaõ bieát: TAS = Td + Ti
 Ñeå ñôn giaûn, chuùng ta khoâng phaân bieät
Ti vaø Td maø goïi chung laø thueá roøng T:
 T = TAS – Tr
Vôùihaømthueároøng : T  T
 Hoaëc T = t.Y (t = %Y)
80
1.2.2.Thu cuûa chính phuû
thueá taêng giaûm theo thu nhaäp
 T = t.Y (t = %Y)
 T = t.Y vôùi t laø thueá suaát %
 Khi coù thueá haøm C ñoåi: YD = Y – tY  YD = (1-t)Y
C  C  MPC .YD ñoåithaønhC  C  MPC (1  t )Y

haømAD seõlaø: AD  C  I  G  MPC (1  t )Y
C C
trong ñoù MPC  ñaõchuyeån thaønh MPC 
YD Y
1
neân soánhaânñoåi: m 
1  MPC (1  t )
1
Y0  (C  I  G )
1  MPC (1  t ) 81
Tính saûn löôïng trong neàn kinh teá
ñoùng cöûa coù chính phuû: Y = C+I+G
 Ví duï:
 C = 200 +0,75YD
 I = 200
 G = 200 1
Y  (200  200  200)  1500
 T = 0,2Y 1  0,75(1  0,2)
 Hay:C = 200+0,75(Y-0,2Y)
 C = 200+0,6 Y
 Y = C+I+G=200+0,6Y+200+200
 Y = 600+0,6Y
 Y = 600/1-0,6 = 1500
82
1.3 . Toång caàu trong neàn kinh teá
môû
 1.3 . Toång caàu trong neàn kinh teá môû
 Trong neàn kinh teá môû nöôùc ngoaøi tham gia vôùi 2
thaønh phaàn : X vaø M, neân toång caàu baây giôø laø :
Haøm X: X = X
Haøm M: M = MPM .Y
M
MPM  : möùcthay ñoåicuûaM khi Y thay ñoåi1 ñôn vò
Y
vôùi MPM (Marginal Propensity to Imports ) : nhaäp
khaåu bieân
Baây giôø : AD = C + I + G + X – M
83
môû cöûa coù chính phuû: Y =
C+I+G+X-M
 Ví duï : C= 200+0,75YD
I=200
G=200
T=0,2Y
X = 50
M = 0,15Y
Y=C+I+G+X–M
Y = 600 + 0,6Y – 0,15Y + 50
Y = 650 + 0,45Y = 650/ 0,55 = 1181
hay:
84
môû cöûa coù chính phuû: Y =
C+I+G+X-M
AD  C  I  G  X  [ MPC (1  t )  MPM ]Y
1
VôùiM  MPM.Y soánhaânthay ñoåi m 
1 - MPC(1 - t)  MPM
1
Y0  (C  I  G  X )
1  MPC (1  t )  MPM
1
Y  650.  1181
0,55
85
2. Chính saùch taøi khoùa
 2.1 . Lyù thuyeát :

2.1.1. Khaùi nieäm : Chính saùch taøi khoùa
laø chính saùch thu vaø chi ngaân saùch cuûa
chính phuû ñeå ñieàu tieát chi tieâu chung
cuûa neàn kinh teá nhaèm taêng hay giaûm
saûn löôïng theo nhöõng muïc tieâu nhaát
ñònh .
86
2.1.2. Coâng cuï vaø cô cheá taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoùa
 Coâng cuï G: chi tieâu cuûa chính phuû
 G taùc ñoäng tröïc tieáp vôùi :G = AD
 Coâng cuï T: thu ngaân saùch cuûa chính phuû
T taùc ñoäng giaùn tieáp, ngöôïc chieàu ñeán AD: chaúng haïn thueá
taêng, thu nhaäp giaûm, chi tieâu giaûm, toång caàu giaûm vaø
ngöôïc laïi
 AD
Ñònh löôïng: khi caàn taêng thueâ T 
MPC
AD
 T 
MPC
Ñònh luôïng: khi caàn giaûm thueá
87
 2.2 . Thöïc tieãn cuûa chính saùch taøi khoùa
 Khoù tính toaùn chaéc chaén
 Chaäm muoän
 Caùc döï aùn khoù coù hieäu quaû nhö mong muoán
 2.3 . Chính saùch taøi khoùa & thaâm huït
 2.3.1. Thaâm huït:
 Khi G > T, ta coù thaâm huït ngaân saùch. Ñaây laø moät
bieän phaùp (moät kieåu chính saùch taøi khoùa) ñeå chính
phuû kích thích toång caàu laøm taêng saûn löôïng. Coù Ba
loaïi thaâm huït
 -Thaâm huït thöïc teá
 -Thaâm huït cô caáu
 -Thaâm huït chu kyø
88
 2.3.2. Thaâm huït ngaân saùch vaø thaùo lui ñaàu tö :
 Thaùo lui ñaàu tö laø hieän töôïng thu heïp ñaàu tö do
laõi suaát taêng laøm giaûm lôïi nhuaän.
 Cô cheá taùc ñoäng : Khi chính phuû gia taêng chi
tieâu ( thaâm huït ngaân saùch )AD taêng, nhu caàu
tieàn taêng . Neáu MS khoâng ñoåi , laõi suaát taêng ,
laøm lôïi nhuaän giaûm , thu heïp ñaàu tö . Do ñoù khi
söû duïng chính saùch taøi khoùa chuû ñoäng thaâm
huït : G taêng & T giaûm seõ thu heïp ñaàu tö . Vì
vaäy caàu keát hôïp chính saùch taøi khoùa vôùi chính
saùch tieàn teä ñeå choáng thu heïp ñaàu tö .
89
2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï ngaân
saùch vaø thaâm huït :
2.4.1. Vay cuûa daân : Phaùt haønh traùi phieáu

kho baïc khoâng aûnh höôûng möùc cung öùng
tieàn cuûa ngaân haøng trung öông ( MS khoâng
ñoåi ).
2.4.2. Khi chính phuû vay nöôùc ngoaøi : löôïng
tieàn vay laø haøng hoùa, vaøng hay USD. Taøi
saûn naøy ñem veà kyù quyõ taïi ngaân haøng
trung öông chuyeån ñoåi thaønh tieàn maët. Heä
quaû laø ngaân haøng trung öông phaûi phaùt
haønh tieàn ( MS taêng ).
90
2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï ngaân
saùch vaø thaâm huït :
 2.4.3. Ngaân haøng trung öông cho chính phuû vay :
 ÖÙng taïm thôøi
 ÖÙng tröôùc coù kyø haïn
 ÖÙng tröôùc vónh vieãn ( khoâng coù khaû naêng
traû ) .
 Ñeå ngaân haøng trung öông ñaûm baûo nghieâm
tuùc phaùt haønh tieàn ( phaûi coù taøi saûn ).
Chính phuû phaûi theá chaáp nhö caùc ñoái
töôïng khaùc
91
 2.5. Chính saùch taøi khoùa vaø thaâm huït ngaân
saùch ôû nöôùc ta nhöõng naêm gaàn ñaây :
 Thi haønh caùc luaät thueá taïo ra söï chuyeån bieán veà
chaát trong vieäc thu ngaân saùch:
 - Thu ñuùng , thu ñuû nhieàu khoaûn vöôït keá hoaïch
 - Coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà veà quaûn lyù vó
moâ vaø boä maùy haønh thu caùc caáp .
 Chi ngaân saùch hôïp lyù vaø hoaøn thaønh keá hoaïch
92
BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Cho bieát soá lieäu Y ( tæ ñoàng) C ( tæ ñoàng
moät neàn kinh teá giaûn
ñôn 50 35
 Ñaàu tö ( I) ñöôïc coi laø 100 70
yeáu toá ngoaïi sinh ñoäc 150 105
laäp vôùi saûn löôïng vaø 200 140
baèng 60 tæ ñoàng ñoái vôùi
moïi möùc saûn löôïng . 250 175
 Xaùc ñònh S vaø AD ôû 300 210
töøng möùc Y 350 245
 Neáu ñaàu tö laø 75 tæ 400 280
ñoàng , toång caàu thay
ñoåi bao nhieâu ?
93
BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Duøng soá lieäu trong baûng caâu 1 nhöng
baây giôø coù söï tham gia cuûa chính phuû vôùi möùc
thueá 20% saûn löôïng (T = 0,2Y), tieâu duøng chieám
70% thu nhaäp ( C = 0,7YD) chính phuû chi tieâu 50 tæ
ñoàng (G = 50 tæ), ñaàu tö vaãn laø 60 (I = 60 tæ) cho
taát caû caùc möùc saûn löôïng .
 2.1. Xaùc ñònh YD , C vaø S ôû töøng möùc saûn
löôïng
 2.2. Xaùc ñònh möùc saûn löôïng caân baèng (Y = AD)
 2.3. Taïi möùc Y = 350 haønh vi cuûa caùc doanh
nghieäp theá naøo?
94
BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Cho caùc haøm soá:
 C = 100 + 0,8YD I = 70
 Yp = 1000 Un = 5% (ñôn vò : tæ ñoàng)
 3.1. Möùc saûn löôïng caân baèng laø bao nhieâu ? Tính
tæ leä thaát nghieäp theo ñònh luaät Okun .
 3.2. Giaû söû ñaàu tö taêng theâm 20 ñôn vò, möùc saûn
löôïng caân baèng quoác gia thay ñoåi theá naøo ?
 3.3. Ñeå ñaït ñöôïc saûn löôïng tieàm naêng töø caâu 3.2
ñaàu tö phaûi thay ñoåi bao nhieâu?
95
BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Cho caùc haøm soá :
 C = 200 + 0,75YD I = 350
 G = 500 T = 450
 4.1. Giaû söû chính phuû taêng thueá theâm 120 tæ
ñoàng saûn löôïng caân baèng thay ñoåi theá naøo?
 4.2. Neáu chính phuû taêng thueá 120 tæ ñoàng vaø
duøng heát soá thueá ñoù cho chi tieâu G , saûn
löôïng caân baèng thay ñoåi nhö theá naøo ?
 4.3. Ñieàu kieän nhö caâu 4.2 nhöng baây giôø haøm
T coù daïng : T = 0,2Y , saûn löôïng caân baèng thay
ñoåi nhö theá naøo ?
96
BAØI TAÄP
 Baøi 5: Cho caùc haøm soá ( ñôn vò : tæ ñoàng )
 C = 200 + 0,75YD I = 250
 T = 0,2Y YP = 2500
 5.1. Ñieåm caân baèng saûn löôïng laø bao nhieâu thì
ngaân saùch caân baèng , vaø caân baèng ôû möùc bao
nhieâu ?
 5.2. Thöïc teá chính phuû chi tieâu G = 400 . Tìm ñieåm
caân baèng saûn löôïng.
 5.3. Töø keát quaû caâu 5.2 muoán cho saûn löôïng
caân baèng ôû möùc tieàm naêng thì chính phuû coù
theå aùp duïng nhöõng chính saùch taøi khoùa naøo ?
97
CHÖÔNG 4
TIEÀN VAØ HOAÏT ÑOÄNG NGAÂN
HAØNG
 1. Tieàn:
 1.1. Chöùc naêng cuûa tieàn teä
Caùc loaïi tieàn
Chöùc naêng cuûa tieàn
 1.2 . Khoái löôïng tieàn
M1 = tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân haøng +

tieàn kyù thaùc duøng seùc
M2 = M1 + caùc loaïi tieát kieäm
M3 = M2 + caùc loaïi chöùng thö thanh toaùn
98
1.3. Möùc cung tieàn vaø vai troø cuûa
ngaân haøng
1.3.1. Möùc cung tieàn vaø cô số tiền:
MS = C + D (MS = M1 ñeå ñôn giaûn , khoâng
duøng M2 & M3 vì vaây coi M1= M)
H = C + RT
MS : möùc cung tieàn
C - Cash : tieàn maët löu haønh ngoaøi ngaân haøng
D - Deposit : tieàn kyù thaùc duøng seùc
RT- Totol reserves : döï tröõ thöïc teá hay toång döï tröõ
H-High power money : tieàn phaùt haønhsoá tieàn hay
tieàn phaùt haønh (H)
99
1.3.2. Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán
möùc cung tieàn
 Löôïng tieàn phaùt haønh

 Löôïng tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân
haøng
 Toång döï tröõ trong ngaân haøng
 Trình ñoä söû duïng tieàn ñöôïc
100
2.Khaùi quaùt veà heä thoáng
ngaân haøng
 2.1. Phaân loaïi heä thoáng ngaân haøng
 Ngaân haøng trung öông
 Ngaân haøng thöông maïi
 2.2. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng

thöông maïi:
 2.2.1. Kinh doanh cuûa ngaân haøng
thöông maïi:
+Nghiệp vụ: nhận gởi- huy ñoäng voán
101
2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông
maïi
+Nhieäp vuï cho vay, ñaàu tö voán
+Dòch vuï tieàn teä . . .
 Caùc loaïi döï tröõ cuûa ngaân haøng
 Döï tröõ baét buoäc ( RR-Required reserves)

RR
Rr  .100
D

 Vôùi Rr : tæ leä döï tröõ baét buoäc
102
2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông
maïi
 Döï tröõ thöïc teá (RT)
RT
Rt  .100
D
 Vôùi Rt : tæ leä döï tröõ thöïc teá
 Rt = Rr + Re( tæ leä döï tröõ dö thöøa)
 Tieàn löu thoâng ngoaøi ngaân haøng vaø tieàn kyù thaùc
C
c  .100
 Vôùi c : tæ leä tieàn maët so D
vôùi tieàn kyù thaùc
103
2.2.2. Khaû naêng taïo tieàn qua
ngaân haøng vaø soá nhaân cuûa
tieàn:
Khi coù 1 löôïng tieàn maët ñöôïc gôûi vaøo ngaân
haøng thöông maïi (ngaân haøng bieán noù thaønh 1
löôïng buùt teä töông öùng ). Traûi qua nhieàu voøng
kyù thaùc vaø cho vay, ngaân haøng taïo ra 1 löôïng
buùt teä lôùn hôn nhieàu laàn soá tieàn gôûi ban
ñaàu.
Ví duï:Giaû ñònh caùc ngaân haøng thöông maïi
hoaït ñoäng hoaøn haûo (kinh doanh heát tieàn
maët:RT= RR) ngöôøi daân chæ duøng seùc, khoâng
duøng tieàn maët vôùi Rr = 10% Löôïng tieàn maët
ban ñaàu gôûi vaøo ngaân haøng laø 1000 USD caùc
ngaân haøng thöông maïi seõ taïo ra moät löôïng
buùt teä nhö sau:
104
Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn cuûa
ngaân haøng thöông maïi
 Gæa ñònh NH kinh doanh cho vay heát tieàn;
nhaân daân chí duøng seùc, khoâng duøng
tieàn maët( c = 0 vaø Rr = Rt)
Theá Kí thaùc Döï tröõ Cho vay
heä duøng seùc baét buoäc môùi
ngaân taêng
haøng
1 1000 100 900
2 900 90 810
3 810 81 729
4 729 72,9 656
5 ... ... ... 105
Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân
haøng thöông maïi
  Buùt teä = 1000 + 900 + 810 + 729 …
= 1000 . [1 + (0,9) + (0,9)2 + (0,9)3…]

1
vì : (0  0,9  1 )   10
1 - 0,9
  Buùt teä = 1000 . 10 = 10.000
106
Soá nhaân cuûa tieàn:
 Töø ñaây cho khaùi nieäm soá nhaân tieàn
teä (mM). Soá nhaân tieàn teä laø heä soá
phaûn aùnh soá löôïng tieàn cung öùng (MS)
ñöôïc sinh ra töø 1 ñôn vò tieàn phaùt haønh
(H)
 Soá nhaân tieàn teä ñöôïc kyù hieäu : mM
MS = mM . H
c 1
mM  MS = mM . H
c  Rt
107
soá nhaân cuûa tieàn:
 2 .2 .3. Phaân tích soá nhaân
 Theo ñònh nghóa : MS = mM . H
 Maø : MS = C + D = c.D + D = D.(c+1)
 H = C + RT = cD + Rt.D = D(c+Rt)
 Vaäy c 1
mM 
c  Rt
108
2.3 . Ngaân haøng trung öông vaø
vai troø kieåm soaùt möùc cung
tieàn
 2.3.1. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng
trung öông:
 Ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng thöông
maïi
 Ngaân haøng cuûa chính phuû
 Quaûn lyù nhaø nöôùc veà NN & TT, kieåm
soaùt MS, thò tröôøng taøi chính vaø tieàn
teä
109
Ngaân haøng trung öông
 2.3.2. Caùc coâng cuï:
 Mua baùn chöùng khoaùn
 Quy ñònh tæ leä döï tröõ baét buoäc
 Thay ñoåi laõi suaát chieát khaáu
Ngaân haøng trung öông kieåm soaùt möùc cung
öùng tieàn MS. Möùc cung tieàn ñöôïc tính toaùn
baèng nhöõng thoáng keâ vaø löôïng hoùa phöùc taïp.
Khi qui veà caùch tính ñôn giaûn ñeå giaûi thích
chính saùch tieàn teä, cung tieàn taïi moãi thôøi
ñieåm ñöôïc xaùc ñònh bôûi phöông trình Irving
Fisher: MV= PQ 110
MV= PQ hay MV = GNP
 Trong ñoù:
 M toång soá tieàn ñang löu thoâng trong neàn kinh teá
 V: vaän toác-voøng quay tieàn teä
 P: chæ soá giaù bình quaân hay CPI (xem chöông 1
vaø 2)
 Q: soá löôïng toång saûn phaåm vaø dòch vuï maø
neàn kinh teá taïo ra ñöôïc taïi thôøi ñieåm ñang xeùt.
 Vì tích soá PQ ñoàng nhaát vôùi GNP (hay GDP) tuøy
GNP
qui öôùc. Deã daøng thaáy raèng: MS =
V
111
MV= PQ hay MV = GNP
 Veà maët ngaén haïn, taïi nhöõng thôøi
ñieåm ñang xeùt baát kyø, vì saûn löôïng
vaø möùc giaù ñöôïc xem laø khoâng ñoåi,
vaän toác voøng quay tieàn teä V cuõng
khaù coá ñònh, MS laø moät soá xaùc
ñònh. Töø ñoù, haøm MS coù daïng moät
haøm haèng .
 Ví duï: MS = 1000 tyû
112
3. Möùc caàu veà tieàn:
3.1 . Caùc taøi saûn taøi chính

 Taøi saûn giao dòch ( khoâng sinh laõi ) :
tieàn maët, seùc
 Taøi saûn sinh laõi bao goàm: coå phieáu ,
traùi phieáu , tín phieáu goïi chung laø traùi
phieáu.
113
3.2 . Caàu tieàn (MD)
3.2.1.Khaùi nieäm :
 Möùc caàu tieàn laø löôïng tieàn daân chuùng
muoán naém giöõ cho nhu caàu chi tieâu vaø
laøm taøi saûn . Möùc caàu tieàn phuï thuoäc
phuï vaøo thu nhaäp (Y) vaø laõi suaát (i)
 MD = f(Y, i) vôùi MD = f(Y) ñoàng bieán
vôùi Y
 MD = f(Y) > 0
 MD = f(i) nghòch bieán vôùi I
 MD = f(i) < 0
114
Haøm caàu tieàn: MD = f ( Y, i )
 Trong moät thôøi ñieåm Y khoâng ñoåi,
 MD phuï thuoäc i : ñöôøng caàu doác
xuoáng. Haøm caàu tieàn phuï thuoäc
laõi suaát- caàu tieàn theo laõi suaát
 MD = kY + hi ( hi < 0)
 Vôùi Y : thu nhaäp (saûn löôïng )
 i : laõi suaát, k , h : möùc nhaïy caûm
cuûa MD ñoái vôùi Y & i
115
MD = kY + hi ( hi < 0)
 H 4.1. Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát
i
0 M
H 4.1 – Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát
116
3.2.2 . Möc caàu veà taøi saûn taøi
chính
 Caùc taøi saûn taøi chính goïi chung laø

traùi phieáu (B . Bonds)
 Khi laõi suaát taêng , ngöôøi ta chuyeån
tieàn qua traùi phieáu vaø ngöôïc laïi .
 Caàu veà traùi phieáu : DB= f(i) ñoàng
bieán vôùi laõi suaát
117
Gæa ñònh nghieân cöùu moái quan heä
MD&DB
 Gæa ñònh: P= 1 =>MS/P=MSr;MD/P=MDr(real)
 MD: Caàu tieàn danh nghóa,MDr:Caàu tieàn thöïc
 MS:Cung tieàn danh nghóa.MSr : Cung tieàn thöïc
 SB/P=SBr;DB/P=DBr(real)
 SB:Caàu traùi phieáu danh nghóa, SBr: Caàu traùi
phieáu thöïc
 DB:Cung traùi phieáu danh nghóa. DBr : Cung traùi
phieáu thöïc.
 Khi P=1: MS=MSr;MD=MDr
SB=SBr;DB=DBr
118
3.3. Moái quan heä MD & DB
Caàu veà taøi saûn taøi chính = MD + DB
Cung veø taøi saûn taøi chính = MS + SB
Laõi suaát chi phoái ngöôøi ta giöõ MD hay DB
 Khi thò tröôøng tieàn teä caân baèng thì thò tröôøng
traùi phieáu cuõng caân baèng.
MS + SB = MD + DB
 Töø ñaây ruùt ra : Laõi suaát ( i) laø thu nhaäp

trung bình töø taøi saûn taøi chính, laõi suaát do
cung tieàn vaø caàu tieàn quyeát ñònh .
119
4. Tieàn teä laõi suaát & toång caàu
 4.1.Thò tröôøng tieàn teä caân baèng
 4.1.1. Khaùi nieäm : Thò tröôøng tieàn teä caân
baèng khi : MS = MD
 H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân baèng hay M = kY+ hi
 io E
0 Löôïng tieàn thöïc teá

M0
H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân baèng
120
 Ñieåm caân baèng E : do MS = MD cho i0, M0

 E dòch chuyeån khi : MS & MD thay ñoåi.
 Kieåm soaùt : thò tröôøng tieàn teä baèng MS hay i
 Neáu giöõ nguyeân MS: i ñoåi MD ñoåi
 Neáu coá ñònh i: phaûi thay ñoåi MS cho töông öùng
vôùi MD
 Duøng coâng cuï naøo ñeå ñieàu tieát tuøy ñieàu
kieän cuï theå
121
 4.1.2 . Laõi suaát vôùi tieâu duøng , ñaàu tö vaø xuaát
nhaäp khaåu :
 4.1.2.1. Vôùi tieâu duøng:
 MS taêng => i giaûm => C taêng
 Hieäu öùng cuûa caûi : haøm C dòch chuyeån leân treân , cuûa
caûi cuûa hoä gia ñình taêng.
 Ví duï : Tín phieáu 100 USD laõi suaát coá ñònh 5% naêm .
Thanh toaùn sau 5 naêm laõi 25$ . Neáu laõi suaát haï xuoáng
4% , muoán coù thu nhaäp 25$ baây giôø phaûi boû ra 125$
 Goïi 100$ laø giaù trò hieän taïi , 25$ laø thu nhaäp trong
töông lai . Sau khi laõi suaát haï 1% giaù trò hieän taïi cuûa
thu nhaäp trong töông lai ñaõ taêng leân töông öùng 125 USD
122
Laõi suaát vaø ñaàu tö
 4.1.2.2. Laõi suaát vaø ñaàu tö :
MS taêng => i giaûm => I taêng

I
 I = f ( i)
O I
 Haøm I phuï thuoäc laõi suaát
 Kí hieäu I = IM i , IM I < 0
 I nghòch bieán vôùi i
 Khi coù haøm I = IM.i toång ñaàu tö seõ I2 I1
laø:Y= f(Y,I)
I  I  I .i
Haøm I phuï thuoäc saûn löôïng vaø laõiM

suaát :
123
4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát nhaäp
khaåu:
 4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát nhaäp khaåu:

i taêng => e taêng => X giaûm & M taêng
i giaûm => e giaûm => X taêng & M giaûm
 vôùi e : tæ giaù ñoàng noäi ñòa .
 Keát luaän : khi i giaûm AD taêng & ngöôïc
laïi
124
4.2 . Chính saùch tieàn teä
 4.2.1.Khaùi nieäm :
 Chính saùch tieàn teä laø chính saùch taùc ñoäng ñeán
möùc cung tieàn & laõi suaát , qua ñoù taùc ñoäng ñeán
toång caàu laøm thay ñoåi saûn löôïng theo nhöõng muïc
tieâu nhaát ñònh
 Chính saùch tieàn teä do ngaân haøng trung öông tieán
haønh döïa treân nhöõng coâng cuï ñieàu tieát möùc cung
tieàn teä .
 4.2.1.Cô cheá taùc ñoäng cuûa CSTT :
 Khi MS thay ñoåi laøm cho i thay ñoåi , khi i thay ñoåi
toång caàu vaø saûn löôïng seõ thay ñoåi .
125
4.3 . Moâ hình IS vaø LM
( IS: Investment equals savings & LM: Liquidity
Preference & Money Supply)
 4.3.1 .Ñöôøng IS
 4.3.1.1. Khaùi nieäm : taäp hôïp nhöõng toå hôïp

khaùc nhau giöõa laõi suaát vaø thu nhaäp phuø
hôïp vôùi söï baèng cuûa thò tröôøng haøng hoùa .
 4.3.1.2. Phöông trình IS
Y  m. A  m.I M
.i
Vôùi A  C  I  G  X
126
IS & LM
 4.3.1.3. YÙ nghóa ñöôøng IS :
 -Ñöôøng IS phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò
tröôøng haøng hoùa öùng vôùi caùc möùc khaùc
nhau cuûa laõi suaát vaø thu nhaäp ( i & Y)
 -Nghieân cöùu ñöôøng IS cho ta moái quan heä
taùc ñoäng qua laïi giöõa laõi suaát vaø saûn
löôïng caân baèng (thu nhaäp) , noù cho bieát saûn
löôïng caân baèng seõ thay ñoåi nhö theá naøo khi
laõi suaát thay ñoåi(caùc yeáu toá khaùc khoâng
ñoåi).
127
hình 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS
AD1
 4.3.1.4. Cô cheá :
AD
Khi laõi suaát ( i) ñoåi , toång
AD 2 caàu (AD) dòch chuyeån laøm
saûn löôïng (Y) thay ñoåi
 4.3.1.5. Ñoä doác IS :
 IS doác xuoáng phaûn aùnh
i Y
0
Y0 Y1
moái quan heä nghòch bieán
giöõa Y & i . Ñoä doác
 IS phuï thuoäc vaøo ñoä nhaïy
AD
caûm cuûa AD vôùi i
 i ñoåi , AD ñoåi ít:doác nhieàu
IS  i ñoåi , AD ñoåi nhieàu:doác ít
Y
0
H 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS 128
Söï dòch chuyeån ñöôøng IS
 4.3.1.6. Söï di chuyeån doïc ñöôøng IS :
phaûn aùnh söï thay ñoåi cuûa laõi suaát
( i) daãn ñeán dòch chuyeån AD laøm thay
ñoåi saûn löôïng .
 4.3.1.7. Söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng
IS : phaûn aùnh caùc nhaân toá ngoaøi i
laøm thay ñoåi AD seõ laøm cho IS dòch
chuyeån sang phaûi hay sang traùi ñoà thò
129
4.3.2.ñöôøng LM
4.3.2.1.Khaùi nieäm :Ñöôøng LM bieåu thò
nhöõng toå hôïp khaùc nhau giöõa laõi
suaát vaø thu nhaäp, phuø hôïp vôùi söï
caân baèng cuûa thò tröôøng tieàn teä .
Phöông trình ñöôøng LM:
1
Y  ( MS  hi)
k
Vôùi : h &k : ñoä nhaïy caûm cuûa caàu tieàn teä vôùi Y &
i
130
YÙ nghóa nghieân cöùu
ñöôøng LM
4.3.2.2.YÙ nghóa nghieân cöùu ñöôøng LM
 Ñöôøng LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò
tröôøng tieàn teä töông öùng vôùi caùc möùc khaùc
nhau cuûa laõi suaát vaø thu nhaäp .
 Nghieân cöùu ñöôøng LM cho ta moái quan heä
giöõa saûn löôïng vaø laõi suaát caân baèng, noù cho
bieát laõi suaát seõ thay ñoåi nhö theá naøo khi saûn
löôïng ( thu nhaäp ) thay ñoåi .
 Cô cheá : khi saûn löôïng (Y) thay ñoåi , caàu tieàn
seõ thay ñoåi keùo theo laõi suaát thay ñoåi
131
H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
i
i
E1
i1
MD1 MS LM
E0
i0 MD2
Y
0 0
Y0 Y1
H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
132
Ñoä doác cuûa LM :
 LM doác leân phaûn aùnh moái quan heä

ñoàng bieán giöõaY & i . Ñoä doác cuûa
LM phuï thuoäc vaøo ñoä nhaïy caûm cuûa
caàu tieàn vôùi thu nhaäp (saûn löôïng) .
 Y ñoåi MD ñoåi nhieàu - doác nhieàu .
 Y ñoåi MD ñoåi ít - doác ít.
133
Söï dòch chuyeån doïc ñöôøng LM:
 Söï di chuyeån doïc ñöôøng LM cho thaáy : söï
thay ñoåi cuûa thu nhaäp Y laøm cho laõi suaát
( i) thay ñoåi döôùi taùc ñoäng söï dòch
chuyeån ñöôøng caàu tieàn trong khi cung
tieàn khoâng ñoåi ( LM öùng vôùi 1 möùc MS)
 Söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng LM xaûy
ra khi MS thay ñoåi .
 MS taêng => LM => sang phaûi
 MS giaûm => LM => sang traùi
134
Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng
haøng hoùa vaø tieàn teä:
 IS phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng
haøng hoùa öùng vôùi caùc möùc Y & i
 LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng
tieàn teä öùng vôùi caùc möùc Y & i
 Söï taùc ñoäng qua laïi giöõa 2 thò tröôøng aán
ñònh möùc laõi suaát vaø thu nhaäp caân baèng
cho caû hai thò tröôøng (H.a).
 Taïi ñieåm caân baèng IS vaø LM thò tröôøng
haøng hoùa & thò tröôøng tieàn teä caân baèng
taïi moät möùc i & Y ( i0 & Y0)
135
 Taïi moät möùc i naøo ñoù (i1 hay i2) IS & LM
khoâng caân baèng (H.b) : i1 > i0 seõ xaûy ra :
 *Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng ( ñieåm A) :
thò tröôøng tieàn teä seõ dö cung keùo i giaûm .
 *Neáu thò tröôøng tieàn teä caân baèng ( ñieåm B) :
thò tröôøng haøng hoùa seõ dö cung keùo P giaûm vaø
i giaûm.
 Taïi möùc i2 < i0 seõ xaûy ra :
 *Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng (ñieåm D)
thò tröôøng tieàn teä dö caàu , eùp i taêng .
 *Neáu thò tröôøng tieàn teä caân baèng ( ñieåm C) thò
tröôøng haøng hoùa dö caàu, eùp P taêng & i taêng136.
 .
i i
IS LM
IS LM i1 A B
E
i0 i0
i2 C D
Y
Y
0 Y0 0 Y0
H.a H.b
H 5.5: Söï caân baèng IS & IM
137
5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
5.1 . Chính saùch taøi khoùa
 Khi G taêng => AD taêng laøm .
cho IS0 => IS1 . Tuy nhieân vì
MS khoâng ñoåi neân i taêng töø
i0 ñeán i1 , neàn kinh teá caân
i
baèng taïi E1 ( hieän töôïng i
taêng gaây thaùo lui ñaàu tö ) . E1 LM1
i1
Ñaùng leõ saûn löôïng ñaït Y2
taïi E2 , baây giôø saûn löôïng i0
E2
ñaït Y1 taïi E1 . E0
i2 IS0 IS1
 Quy moâ laán aùt ñaàu tö : Y2 =>
Y
Y1 0
Y1 Y1 Y2
 Muoán khaéc phuïc tình traïng H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch
taøi khoùa vaø tieàn teä
naøy phaûi keát hôïp vôùi môû
roäng tieàn teä (taêng MS) seõ
giöõ vöõng i0 vaø ñaït saûn
löôïng Y2 .
138
5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
5.2 . Chính saùch tieàn teä
 MS taêng : LM chuyeån sang phaûi . Luùc
ñaàu Y chöa taêng neân i giaûm , i giaûm
laøm AD taêng . IS chuyeån sang phaûi
caân baèng môùi thieát laäp taïi E2 , saûn
löôïng Y2 , i trôû veà i0 .
 Nhaän xeùt : chính saùch tieàn teä coù i
theå ñöôïc tieán haønh ñoäc laäp : khi caàn
môû roäng saûn xuaát kinh doanh thì taêng E1 LM1
MS. Khi caàn choáng laïm phaùt thì giaûm i1
MS.
 Khi thò tröôøng haøng hoùa bieán ñoäng i0
E2
thì oån ñònh MS ñeå AD thay ñoåi . Duøng E0
MS ñeå kieàm cheá hay phuïc hoài AD. i2 IS0 IS1
 Cô cheá giöõ nguyeân MS : AD taêng => Y
i taêng => AD giaûm veà vò trí oån ñònh . 0
Y1 Y1 Y2
 Khi thò tröôøng tieàn teä dao ñoäng , caàu H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch
veà tieàn bieán ñoåi thì giöõ vöõng laõi taøi khoùa vaø tieàn teä
suaát ñeå oån ñònh .
 Cô cheá giöõ nguyeân i : neáu MD taêng
=> MS taêng veà vò trí oån ñònh .

139
Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa &
tieàn teä
 Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
 5.3.1 . Khaùi quaùt :
 Chính saùch taøi khoùa taùc ñoäng tröïc tieáp qua
coâng cuï G & T, thôøi gian taùc ñoäng coù hieäu
quaû nhanh .
 Chính saùch tieàn teä taùc ñoäng giaùn tieáp thoâng
qua MS & i , thôøi gian taùc ñoäng ñeán keát quaû
chaäm .
 Yeâu caàu : phoái hôïp chung 2 chính saùch ñeå
ñaït cuøng muïc tieâu .
140
tieàn teä
 5.3.2. Caùc caëp chính saùch : ( khi neàn

kinh teá khoâng oån ñònh )
 Môû roäng taøi khoùa + nôùi loûng tieàn teä :
aùp duïng cho thôøi kyø suy thoaùi .
 Thu heïp taøi khoùa + thaét chaët tieàn teä
:aùp duïng cho thôøi kyø taêng tröôûng quaù
noùng .
141
tieàn teä
 5.3.3. Caùc caëp chính saùch khi neàn kinh teá oån
ñònh Yt = YP
 Taøi khoùa heïp + tieàn teä nôùi loûng : bieán ñoåi
thaønh phaàn toång caàu . G giaûm , coøn C taêng
& I taêng . Keát quaû saûn löôïng tieàm naêng trong
töông lai seõ taêng vì ñaàu tö taêng .
 Taøi khoùa roäng + tieàn teä heïp : G taêng , C
giaûm & I giaûm , môû roäng ñaàu tö vaø phuùc lôïi
coâng coäng , giaûm tieâu duøng & I tö nhaân . Keát
quaû ñaàu tö tö nhaân vaø tieâu duøng giaûm nhöng
ñaàu tö nhaø nöôùc vaø phuùc lôïi xaõ hoäi taêng
142
BAØI TAÄP
 BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Döôùi ñaây laø soá lieäu giaû ñònh veà baûng caân ñoái
taøi saûn heä thoáng ngaân haøng thöông maïi ( ñôn vò tæ ñoàng)
 Coù:Döï tröõ taïi ngaân haøng trung öông: 500,Traùi phieáu :
2500
 Tieàn kyù thaùc söû duïng seùc laø 3000
 Ñöôïc bieát löôïng tieàn döï tröõ thöïc teá cuûa heä thoáng ngaân
haøng baèng 1/6 löôïng tieàn kyù thaùc , löôïng tieàn maët ngoaøi
ngaân haøng baèng 4/1 löôïng tieàn kyù thaùc . Haõy tìm caùc chæ
tieâu sau :

. Haõy tìm caùc chæ tieâu sau :mM,H, M?
143
BAØI TAÄP
 Baøi 2 : Cuøng vôùi soá lieäu cuûa baøi 1 nhö treân .
Baây giôø ngaân haøng trung öông mua heát löôïng
traùi phieáu cuûa ngaân haøng thöông maïi , giaù trò :
2500 tæ . Heä thoáng ngaân haøng thöông maïi cho
vay heát toaøn boä löôïngtieàn maët döï tröõ dö
thöøa .
 Haõy tính caùc chæ tieâu sau :
 2.1. H
 2.2. M
 2.3. C
 2.4. D
 2.5. RT
144
BAØI TAÄP
  .
Baøi 3 : Thò tröôøng tieàn teä
ñöôïc ñaëc tröng bôûi nhöõng
thoâng soá sau :
 3.1. Xaùc ñònh möùc laõi
suaát caân baèng .
Y  600 ( tæñoàng)
 3.2. Veõ ñoà thò thò tröôøng MD  kY  hi 
tieàn teä töông öùng k  0,2
 3.3. Giaû söû thu nhaäp giaûm h  5
100 tæ ñoàng . Xaùc ñònh MS 
möùc laõi suaát caân baèng MS  MS  70 ( tæñoàng)
môùi . P P  1

 3.4. Moâ taû söï thay ñoåi cuûa
thò tröôøng tieàn teä treân ñoà
thò khi thu nhaäp giaûm ôû
caâu 3
145
BAØI TAÄP
 Baøi 4 : Cho thò tröôøng tieàn teä vôùi caùc thoâng soá sau :
 MD = 0,2Y - 4i
 MS = 200 (tæ ñoàng)
 4.1. Vieát phöông trình vaø veõ ñoà thò bieåu dieãn ñöôøng LM
 4.2. Giaû söû ñöôøng IS ñöôïc xaùc ñònhbaèng bieåu thöùc Y =
1250 . Haõy xaùc ñònh saûn löôïng vaø laõi suaát caân baèng .
 4.3. Veõ ñoà thò moâ taû traïng thaùi caân baèng treân hai thò
tröôøng haøng hoùa vaø tieàn teä
146
BAØI TAÄP
 Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn teä
ñöôïc bieåu dieãn bôûi nhöõng thoâng soá sau ( ñôn vò : tæ)
 C = 50 + 0,75Yd G = 100
 T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
 I = 100 – 10 i MS = 100
 5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø LM
 5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng
 5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc ñònh
möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng môùi .
 5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban ñaàu vaø
NHTW taêng möùc cung tieàn 10 tæ . Xaùc ñònh möùc thu
nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
 5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 & 4
147
BAØI TAÄP
 Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn teä
ñöôïc bieåu dieãn bôûi nhöõng thoâng soá sau ( ñôn vò : tæ)
 C = 50 + 0,75Yd G = 100
 T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
 I = 100 – 10 i MS = 100
 5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø LM
 5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng
 5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc ñònh
möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng môùi .
 5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban ñaàu vaø
NHTW taêng möùc cung tieàn 10 tæ . Xaùc ñònh möùc thu
nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
 5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 & 4
148
CHÖÔNG 5
TOÅNG CUNG VAØ CHU KYØ KINH
DOANH
 1. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng

 1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.1. Cung veà lao ñoäng ( SL)
 Phaân bieät hai ñöôøng cung veà lao ñoäng
 Ñöôøng cung SL : löïc löôïng lao ñoäng chaáp nhaän vaø
saün saøng cung öùng lao ñoäng taïi caùc möùc tieàn coâng
thöïc teá .
 Ñöôøng cung SL1 : toång löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi
 SL1 > SL vì vaäy khi thò tröôøng lao ñoäng caân
baèng hay traïng thaùi toaøn duïng nhaân coâng thì vaãn
coù thaát nghieäp. Ñaây laø tình traïng thaát nghieäp töï
nhieân .
149
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
 1.1.2. Caàu veà lao ñoäng ( DL)
 Caàu veà lao ñoäng cho bieát nhu caàu söû duïng nhaân
coâng cuûa caùc doanh nghieäp töông öùng vôùi caùc möùc
tieàn coâng thöïc teá ( caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi )
 Tieàn coâng danh nghóa Wn (Nominal Wage) laø toång
soá tieàn ngöôøi lao ñoäng thu ñöôïc do cung öùng dòch vuï
lao ñoäng .
Tieàn coâng thöïc teá Wr (Real Wage) laø khoái löôïng
haøng hoùa vaø dòch vuï coù theå mua ñöôïc töø tieàn
coâng danh nghóa . Wr phuï thuoäc vaøo söï caân baèng
cuûa thò tröôøng lao ñoäng vaø möùc giaù caû cuûa neàn
kinh teá
Wn
Wr 
P
150
 1.1.3. Caân baèng treân thò tröôøng lao ñoäng
 Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng taïi möùc tieàn
coâng thöïc teá W0 . Taïi möùc naøy soá lao ñoäng
maø doanh nghieäp muoán thueâ baèng soá lao ñoäng
maø xaõ hoäi muoán cung caáp . Nhö vaäy taïi möùc
thò tröôøng lao ñoäng caân baèng moïi ngöôøi muoán
cung öùng lao ñoäng vôùi möùc tieàn coâng caân
baèng ( W0) ñeàu coù vieäc laøm ( traïng thaùi toaøn
duïng nhaân coâng). Tuy nhieân taïi möùc naøy vaãn
toàn taïi tæ leä thaát nghieäp töï nhieân .
151
 SL : Löïc löôïng lao  .
ñoäng chaáp nhaän
möùc löông W0
Wr
 SL1 : Toång löïc DL SL
löôïng lao ñoäng W0
A
SL1
B
 DL : Caàu veà lao
ñoäng 0 L
H5.1: Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng
 Ñoaïn A ñeán B :
löôïng thaát nghieäp töï
nhieân
152
 1.1.4. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng
 Ñöôøng toång cung cho bieát möùc saûn löôïng
maø caùc doanh nghieäp muoán vaø coù khaû naêng
cung öùng taïi caùc möùc giaù .
 Möùc saûn löôïng cung öùng cuûa caùc doanh
nghieäp phuï thuoäc vaøo soá löôïng caùc ñaàu vaøo
cuûa saûn xuaát. Soá löôïng ñaàu vaøo cuûa saûn
xuaát ñöôïc phaûn aùnh taäp trung ôû ñaàu vaøo lao
ñoäng. Do ño,ù toång cung coù quan heä chaët cheõ
vaø phuï thuoäc vaøo thò tröôøng lao ñoäng .
153
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm
vaø ñöôøng toång cung .
 1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø

ñöôøng toång cung .
 1.2.1. Giaù caû vaø tieàn coâng
 Söï phaân tích ôû treân cho thaáy tieàn coâng thöïc
teá phuï thuoäc chuû yeáu vaøo möùc giaù caû, coøn
vieäc laøm laïi phuï thuoäc chuû yeáu vaøo tieàn
coâng thöïc teá. Möùc tieàn coâng naøy do cung vaø
caàu veà lao ñoäng treân thò tröôøng quyeát ñònh
coù theå moâ taû moái quan heä naøy baèng ñoà thò
sau ñaây
154
.
Wr Wr
W1
W1
W2 W2
W3 W3
0 L1 L2 L3 L 0 P1 P2 P3 P (möùc giaù)
Vôùi L = f(Wr) Vôùi Wr = f(P)
H 6.2: Quan heä giaù caû tieàn coâng vaø vieäc laøm
155
 1.2.2. Ñöôøng toång cung
 Toång cung cuûa neàn kinh teá, ñaëc bieät toång
cung trong ngaén haïn, phuï thuoäc chuû yeáu vaøo tieàn
coâng vaø giaù caû cuûa neàn kinh teá. Tieàn coâng vaø
giaù caû cuûa neàn kinh teá aûnh höôûng caên baûn ñeán
hình daïng vaø ñoä doác cuûa ñöôøng toång cung ngaén
haïn .
 Tieàn coâng vaø giaù caû vaän ñoäng nhö theá naøo
trong neàn kinh teá ? Vaán ñeà naøy caùc nhaø kinh teá
hoïc coå ñieån vaø caùc nhaø kinh teá hoïc tröôøng phaùi
Keynes coù quan ñieåm traùi ngöôïc nhau :
156
 . -Theo tröôøng phaùi coå ñieån : giaù caû

vaø tieàn coâng danh nghóa hoaøn toaøn linh
hoaït , tieàn coâng thöïc teá ñieàu chænh ñeå
giöõ cho thò tröôøng lao ñoäng luoân caân
baèng. Neàn kinh teá luoân ôû möùc toaøn
duïng nhaân coâng, caùc doanh nghieäp hoaït
ñoäng heát coâng suaát, ñöôøng toång cung
laø ñöôøng thaúng ñöùng .
157
vaø ñöôøng toång cung.
 -Theo phaùi Keynes : giaù caû vaø tieàn coâng

danh nghóa khoâng linh hoaït , thaäm chí coá
ñònh. Tieàn coâng thöïc teá do vaäy cuõng
khoâng ñoåi , thò tröôøng lao ñoäng luoân ôû tình
traïng coù thaát nghieäp. Caùc doanh nghieäp coù
theå thueâ möôùn theâm nhieàu nhaân coâng taïi
möùc löông coá ñònh , hoï coù theå gia taêng
saûn löôïng cung öùng maøkhoâng caàn taêng
giaù, ñöôøng toång cung laø ñöôøng naèm ngang
158
.
P
P AS
AS
O Y
O Y
Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng Ñöôøng toång cung naèm ngang
H 6.5: Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng vaø ñöôøng toång

cung naèm ngang
159
vaø ñöôøng toång cung.
 Trong ngaén haïn, tieàn coâng laø coá ñònh do hôïp ñoàng lao
ñoäng raøng buoäc tieàn löông khoâng ñoåi ít nhaát trong moät
khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (3 thaùng, 6 thaùng…). Vì theá,
möùc giaù khoâng ñoåi vaø ñöôøng toång cung coù xu höôùng
naèm ngang. Ngöôïc laïi, vôùi nhöõng khoaûng thôøi gian töø
moät naêm trôû leân, hôïp ñoàng coù theå ñöôïc ñieàu chænh,
tieàn löông coù theå thoûa thuaän laïi. Do vaäy, löông vaø giaù
coù theå thay ñoåi. Trong khi veà daøi haïn, taøi nguyeân coù
theå ñöôïc khai thaùc heát daãn ñeán saûn löôïng khoù taêng
theâm. Moïi noã löïc taêng saûn löôïng seõ laøm giaù caû taêng
nhieàu hôn laø ñaàu ra. Ñöôøng toång cung töø ñoù, coù xu
höôùng thaúng ñöùng. Nhö vaäy, Keynes ñuùng trong ngaén
haïn, trong khi tröôøng phaùi coå ñieån ñuùng trong daøi haïn.
160
1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén
haïn
 1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén

haïn
 Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn
ñöôïc xaây döïng treân cô sôû caùc moái
quan heä sau:
 -Tieàn coâng vaø giaù caû : Wr = f(P)
 -Vieäc laøm vaø tieàn coâng : L =f(Wr)
 -Saûn löôïng vaø vieäc laøm : Y= f(L)
161
haïn
Wr= f(P) => L =f(Wr) =>
Y=f(l) = > AS=f(P)
Y Y
Y=f(L)
450
b L c Y
L1 L2 L3
Y1 Y2 Y3
Wr P AS
W1
a c
b P2
W2 b
c P1
W3 a
DL
L Y
a d
H 5.4: Caùch hình thaønh ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn AS = f
(P)
162
2.AS,AD möùc giaù vaø toác ñoä ñieàu
chænh kinh teá
1.2.1. Moái quan heä AS, .

AD vaø möùc giaù
 AS, AD quuyeát ñònh P
ñieåm caân baèng, AD AS
quyeát ñònh möùc saûn P0

löôïng vaø giaù caû caân
baèng . Do vaäy vò trí
cuûa ñieåm caân baèng 0 Y
(E0) phuï thuoäc vaøo vò Y0
trí cuûa ñöôøng AS & H 5.5: Moái quan heä AS - AD
AD, ñoä doác cuûa

ñöôøng AS &AD
163
2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung
haïn vaø daøi haïn
 Söï ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi haïn
 2.2.1. Khaùi nieäm :
 Ñieàu chænh kinh teá :
 Ñieàu chænh kinh teá laø söï thay ñoåi traïng thaùi caân
baèng cuûa AS, AD daãn tôùi thay ñoåi möùc saûn löôïng vaø
giaù caû .
 Ñieàu chænh kinh teá coù theå dieãn ra döôùi daïng quaù trình
töï ñieàu chænh (töï ñoäng) hoaëc döôùi taùc ñoäng cuûa caùc
chính saùch kinh teá vó moâ .
 Quaù trình töï ñieàu chænh cuûa neàn kinh teá:
 Laø söï phaûn öùng töï nhieân cuûa neàn kinh teá tröôùc
nhöõng bieán ñoäng cuûa tieàn coâng vaø giaù caû, dieãn ra theo
trình töï töø môû roäng ñeán thu heïp saûn löôïng hoaëc theo
chieàu ngöôïc laïi tuøy thuoäc vaøo chieàu höôùng cuûa caùc
bieán ñoäng
164
.  H 5.6 moâ taû :

 Ñieàu chænh ngaén haïn :
P YP AS’  Neàn kinh teá ñang caân
E’”
AS baèng taïi E0 vôùi saûn
E”
löôïng Y0, chaúng haïn do
E0 AD’
bieán ñoäng giaù caû vaø
AD
0 tieàn coâng laøm AD dòch
Y
Y0
chuyeån leân treân thaønh
H 5.6: Caùc ñieàu chænh kinh teá AD’, caân baèng môùi taïi
E’ ñöôïc thieát laäp: saûn
löôïng taêng , giaù caû
taêng
165
 Ñieàu chænh trung haïn :
 ÔÛ traïng thaùi caân baèng E’ : do saûn löôïng
taêng, giaù taêng laøm AS dòch chuyeån sang traùi
thaønh AS’, traïng thaùi caân baèng môùi ñöôïc
thieát laäp taïi E’’ , saûn löôïng giaûm, giaù caû vaø
tieàn coâng tieáp tuïc taêng .
 Ñieàu chænh daøi haïn :
 Neáu taïi E’’ saûn löôïng caân baèng cao hôn saûn
löôïng tieàm naên, AS tieáp tuïc dòch chuyeån sang
traùi cho ñeán khi ñaït caân baèng taïi E’’ . Taïi
ñaây, Y0 = YP , chæ coù giaù caû ôû möùc cao hôn
166
3. Chu kyø kinh doanh :
 3. Chu kyø kinh doanh :
 3.1.Khaùi nieäm :
 Chu kyø kinh doanh ( chu kyø kinh teá ) laø söï giao
ñoäng cuûa saûn löôïng thöïc teá ( Yt) xung quanh xu
theá taêng leân cuûa saûn löôïng tieàm naêng ( Yp )
 3.2 . Nguyeân nhaân :
 3.2.1. Nguyeân nhaân beân ngoaøi :
 Caùc vaán ñeà chính trò, daân soá, thôøi tieát, chieán
tranh …coù taùc duïng gaây soác ban ñaàu.
 3.2.2. Nguyeân nhaân beân trong :
 Do söï taùc ñoäng qua laïi AS vaø AD .
167
3 .3. Cô cheá gaây chu kyø kinh doanh :
 3.3.1.Cô cheá :
 Cô cheá gaây chu kyø laø taùc ñoäng qua laïi
giöõa soá nhaân cuûa toång caàu (m) vôùi möùc
ñaàu tö bieân ( MPI ) taïo thaønh heä soá gia toác
:
V = m.MPI
 Vôùi : V: heä soá gia toác
 m: soá nhaân cuûa toång caàu
MPI : möùc ñaàu tö bieân ( möùc thay ñoåi
cuûa ñaàu tö khi saûn löôïng thay ñoåi 1 ñôn vi)
dI
MPI 
dY 168
Heä soá gia toác laøm ñaàu tö thay ñoåi qua moâ hình heä soá
gia toác .
Moâ hình heä soá gia toác giaû ñònh laõi suaát khoâng ñoåi, ñaàu
tö thay ñoåi phuï thuoäc vaøo löôïng lôïi nhuaän döï kieán trong
töông lai. Löôïng lôïi nhuaän döï kieán trong töông lai phuï thuoäc
vaøo doanh soá baùn ra trong töông lai. Caùc doanh nghieäp öôùc
tính doanh soá trong töông lai qua doanh soá vaø saûn löôïng trong
quaù khöù ñeå xaùc ñònh möùc ñaàu tö . Moâ hình heä soá gia
toác coù coâng thöùc sau:
It : ñaàu tö cho naêm hieän taïi
I0 : ñaàu tö töï ñònh ( ñaàu tö khoâng phuï thuoäc vaøo saûn löôïng )
V : heä soá gia toác
Yt-1 : saûn löôïng thôøi kyø tröôùc tI  I  V (Y  Y )
0 t 1 t 2
Yt-2 : saûn löôïng tröôùc :TKT
169
I t  I 0  V (Yt 1  Yt  2 )
 Söï thay ñoåi cuûa ñaàu tö haøng naêm theo

moâ hình heä soá gia toác seõ gaây ra chu kyø
kinh doanh theo trình töï sau :
 Khi saûn löôïng taêng , ñaàu tö taêng theo gia
toác , saûn löôïng taêng theo soá nhaân .
 Khi saûn löôïng ngöøng taêng, ñaàu tö baèng
vôùi ñaàu tö töï ñònh, saûn löôïng baét ñaàu
giaûm .
 Khi saûn löôïng giaûm ñaàu tö giaûm theo gia
toác, saûn löôïng giaûm theo soá nhaân
170
 3.3.2. Minh hoïa:

 Moät neàn kinh teá giaûn ñôn ñang caân
baèng ôû : Y = C +I = 60 tæ USD vôùi C =
30 tæ , I = 30 tæ, MPC = 0,5 , MPI = 0,18
coá ñònh ôû caùc möùc saûn löôïng. Giaû
söû ñaàu tö töï ñònh taêng töø 30 tæ leân 40
tæ quaù trình ñieàu chænh cuûa neàn kinh teá
theo moâ hình heä soá gia toác nhö sau :
171
Thôøi kyø C I Y Y it
0 30 30 60
1 30 40 70 10 46
2 35 46 81 11 46,6
3 40,5 46,6 87,1 6,1 43,66
4 43,55 43,66 87,21 0,11 40,06
5 43,6 40,06 83,66 -3,55 37,87
6 41,83 37,87 79,7 -3,96 37,62
7 39,85 37,62 77,47 -2,23 38,66
8 38,73 38,66 77,39 -0,08 39,95
9 38,7 39,95 78,65 1,26 40,75
10 39,32 40,75 80,07 1,42 40,85
172
H 5.7: Ñoà thò moâ taû chu kyø kinh
doanh
.  Töø baûng treân ta veõ

Y
(tæ USD) ñöôïc ñoà thò chu kyø
87,21
80,07
kinh doanh : vôùi ñænh
77,39
chu kyø ñaït ñöôïc khi
60
saûn löôïng ngöøng
Thôøi kyø
taêng, ñaùy chu kyø khi
0
4 8 10
saûn löôïng ngöøng
H 5.7: Ñoà thò moâ taû chu kyø kinh doanh giaûm .
173
BAØI TAÄP
 BAØI TAÄP
 Baøi 1 : Cho bieåu thöùc xaùc ñònh saûn phaåm giaù
trò bieân cuûa lao ñoäng laø 14 – 0,08L vôùi ( L soá
löôïng lao ñoäng ).
 1.1. Haõy tìm bieåu thöùc moâ taû caàu veà lao ñoäng
vôùi tieàn coâng danh nghóa W vaø möùc giaù P .
 1.2. Xaùc ñònh caàu veà lao ñoäng khi tieàn coâng
danh nghóa baèng 4 nghìn , 3 nghìn , 1 nghìn ñoàng
vaø möùc giaù baèng 1 .
 1.3. Veõ ñoà thò ñöôøng caàu lao ñoäng .
174
BAØI TAÄP

Baøi 2 : Cho bieåu thöùc moâ taû cung veà lao
ñoäng laø : SL = -40 + 20 W ( P=1)
 2.1. Xaùc ñònh soá cung veà lao ñoäng töông
öùng vôùi möùc tieàn coâng danh nghóa 4 nghìn
, 3 nghìn , 1 nghìn ñoàng vaø möùc giaù laø 1 .
 2.2. Veõ ñoà thò cung lao ñoäng .
 2.3. Tìm caân baèng cuûa thò tröôøng lao ñoäng
vôùi ñöôøng caàu tìm ñöôïc ôû baøi 1
175
BAØI TAÄP
 Baøi 3 : Moät neàn kinh teá ñang caân

baèng ôû C + I = 3100 tæ ñoàng. Trong
ñoù C = 1500 vaø I = 1600. Ñöôïc bieát
saûn löôïng caân baèng naêm tröôùc ñoù
laø 3000 tæ ñoàng, MPC coá ñònh ôû möùc
0,5 vaø MPI = 0,2. Haõy tính möùc saûn
löôïng taïi ñænh vaø ñaùy cuûa chu kyø
vaø bieåu dieãn chu kyø treân ñoà thò .
176
CHÖÔNG 6
THAÁT NGHIEÄP & LAÏM PHAÙT.
 1. Thaát nghieäp
 1.1. Khaùi nieäm :
 Thaát nghieäp :
 Thaát nghieäp laø traïng thaùi khoâng coù
vieäc laøm cuûa löïc löôïng lao ñoäng .
177
1. Thaát nghieäp
 Löïc löôïng lao ñoäng :
 Laø nhöõng ngöôøi trong ñoä tuoåi lao
ñoäng coù söùc lao ñoäng ñang coù vieäc
laøm hoaëc chöa coù vieäc laøm nhöng
ñang tìm kieám vieäc laøm
Ngoaøi tuoåi
lao ñoäng
Ngoaøi löïc
Daân soá löôïng
lao ñoäng
quoác gia Trong tuoåi
Thaát nghieäp
lao ñoäng Löïc löôïng
Lao ñoäng Co ùvieäc laøm
178
Löïc löôïng lao ñoäng :
+Ñoä tuoåi lao ñoäng ôû VN :töø 15 ñeán 55 ( nöõ)

60 (nam)
+Ngoaøi löïc löôïng lao ñoäng :
 Nhöõng ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng nhöng
ñang ñi hoïc ( khoâng keå hoïc taïi chöùc)
 Nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng lao ñoäng
( oám ñau , dò taät )
 Nhöõng ngöôøi khoâng caàn vieäc laøm (khoâng coù
höùng thuù laøm vieäc , quaù giaøu coù)
179
Coâng thöùc ño löôøng thaát nghieäp :
Tæleäthaátnghieäp% 
 ngöôøithaátnghieäp
.100
löïclöôïnglao ñoäng
180
1.2 . Phaân loaïi thaát nghieäp :
 1.2.1. Phaân theo loaïi hình thaát nghieäp :
 theo giôùi tính
 theo löùa tuoåi
 theo vuøng laõnh thoå
 theo ngaønh ngheà
181
 1.2.2. Theo lyù do thaát nghieäp:
 do boû vieäc
 do maát vieäc
 do môùi tham gia löïc löôïng lao ñoäng
 do môùi quay laïi löïc löôïng lao ñoäng
182
 1.2.3. Phaân theo nguoàn goác thaát nghieäp
:
 thaát nghieäp taïm thôøi
 thaát nghieäp cô caáu
 thaát nghieäp chu kyø
 do yeáu toá ngoaøi thò tröôøng
183
1.3. thaát nghieäp töï nhieân:
 Thaát nghieäp töï nghieân laø quan nieäm

theo höôùng tieáp caän khaùc veà thaát
nghieäp töø chuû theå thaát nghieäp, chia thaát
nghieäp thaønh hai loaïi: thaát nghieäp töï
nguyeän (töï nhieân) vaø baét buoäc. Moãi
loaïi thaát nghieäp naøy ñoøi hoûi phaûi coù
nhöõng chính saùch, bieän phaùp khaùc nhau
ñeå giaûi quyeát .
184
1.3 . Thaát nhieäp töï nhieân
 1.3.1 .Khaùi nieäm :
 Thaát nghieäp töï nhieân laø möùc thaát nghieäp toàn taïi
trong ñieàu kieän thò tröôøng lao ñoäng caân baèng
( xem laïi chöông 1)
 Phaân bieät thaát nghieäp töï nhieân (thaát nghieäp töï
nguyeän) vôùi thaát nghieäp baét buoäc.
 Thaát nghieäp töï nhieân töông öùng vôùi thaát nghieäp
taïm thôøi vaø thaát nghieäp cô caáu. Coøn thaát nghieäp
baét buoäc töông öùng vôùi thaát nghieäp chu kyø.
 Tæ leä thaát nghieäp töï nhieân ôû caùc nöôùc phaùt
trieån thöôøng töø 3% ñeán10%. Möùc thaát nghieäp
thöïc teá coù theå baèng, cao, hoaëc thaáp hôn thaát
nghieäp töï nhieân .
185
1.3 . Thaát nhieäp töï nhieân
 1.3.2. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán thaát nghieäp
töï nhieân :
 1.3.2.1. Khoaûng thôøi gian thaát nghieäp :
 Khoaûng thôøi gian thaát nghieäp laø thôøi gian trung
bình ngöôøi lao ñoäng khoâng coù vieäc laøm. Khi
khoaûng thôøi gian thaát ngheäp trung bình caøng daøi
thì toång soá ngöôøi thaát nghieäp trung bình seõ taêng .
 1.3.2.2. Taàn soá thaát nghieäp
 Taàn soá thaát nghieäp phaûn aùnh soá laàn thaát
nghieäp trong moät naêm (moãi laàn laø khoaûng thôøi
gian thaát nghieäp). Taàn soá thaát nghieäp caøng cao
thì toång soá ngöôøi thaát nghieäp seõ gia taêng .
186
1.4 . Taùc haïi cuûa thaát nghieäp :
1.4.1. Ñoái vôùi caù nhaân vaø gia ñình ngöôøi bò thaát nghieäp
:
 Ñôøi soáng gia ñình khoù khaên, khaû naêng laøm vieäc vaø
chuyeân moân bò soùi moøn, maát nieàm tin vaøo cuoäc
soáng, beänh taät chaùn naûn, haïnh phuùc gia ñình bò ñe
doïa.
1.4.2 .Ñoái vôùi xaõ hoäi :
 Phaûi chi phí cho gaùnh naëng thaát nghieäp, caû veà phöông
dieän vaät chaát vaø tinh thaàn , phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc
teä naïn xaõ hoäi nhieàu hôn do thaát nghieäp gaây ra. Tæ leä
thaát nghieäp caøng cao neàn kinh teá caøng keùm hieäu quaû
187
1.5 . Giaûm tæ leä thaát nghieäp
 1.5.1. Ñoái vôùi thaát nghieäp töï nhieân :

 Taïo ra nhieàu vieäc laøm môùi baèng caùc bieän phaùp khuyeán
khích ñaàu tö, ñoåi môùi coâng ngheä saûn xuaát .
 Ñoåi môùi vaø hoaøn thieän thò tröôøng lao ñoäng ñeå ñaùp öùng
moät caùch nhanh choùng, kòp thôøi cho caû ngöôøi söû duïng vaø
ngöôøi cung öùng lao ñoäng.
 Môû roäng hoaït ñoäng ñaøo taïo ngheà, ñaøo taïo laïi ñeå ngöôøi
lao ñoäng coù theå ñaùp öùng yeâu caàu söû duïng cuûa caùc doanh
nghieäp vôùi trình ñoä chuyeân moân ngaøy caøng ña daïng vaø cao
hôn .
 Taïo thuaän lôïi trong vieäc di chuyeån vaø cö truù cho ngöôøi lao
ñoäng, nhaát laø trong thôøi kyø chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá .
 Ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø
noâng thoân ñeå haïn cheá bôùt tæ leä thaát nghieäp thôøi vuï
188
1.5 . Giaûm tæ leä thaát nghieäp
 1.5.2.Ñoái vôùi thaát nghieäp chu kyø :
 Thaát nghieäp chu kyø gaén vôùi söï suy
giaûm cuûa toång caàu vaø saûn löôïng. Vì
vaäy caàn aùp duïng caùc chính saùch môû
roäng taøi chính vaø nôùi loûng tieàn teä ñeå
gia taêng toång caàu vaø saûn löôïng .
189
2. Laïm phaùt :
 2.1 . Laïm phaùt :
 2.1.1. Khaùi nieäm :
 Laïm phaùt laø tình traïng möùc giaù chung
cuûa neàn kinh teá taêng leân trong khoaûng
thôøi gian nhaát ñònh .
 2.1.2.Möùc giaù chung :
Möùc giaù chung (möùc giaù trung bình cuûa
caùc loaïi haøng hoùa) ngöôøi ta ño möùc
giaù baèng chæ soá giaù caû :
190
2. Laïm phaùt :
I P   ip.d
 Vôùi : IP : chæ soá giaù caû ( möùc giaù trung bình )
 ip : tæ leä taêng giaù saûn phaåm i
 d : tæ troïng saûn phaåm i ( d = 1)
 i : soá saûn phaåm tính chæ soá giaù caû
 Chaúng haïn : vôùi i = 3 saûn phaåm laø gaïo, thòt , xi maêng.
Trong naêm 1999 giaù gaïo taêng 110%, giaù thòt taêng 105%,
xi maêng taêng 103% . Tæ troïng cuûa gaïo 0,5 (töùc chieám
50%), cuûa thòt 0,3 vaø xi maêng 0,2. Chæ soá giaù trung bình
cuûa 3 saûn phaåm laø
IP = ( 0,5 . 110 ) + ( 0,3 . 105 ) + ( 0,2 . 103 ) = 107,1%
191
2. Laïm phaùt :
 2.1.3. Phaân loaïi
 Chæ soá giaù ñöôïc chia thaønh caùc loaïi sau :
 Chæ soá giaù tieâu duøng CPI (Consumer Price Index) phaûn aùnh
sö ïthay ñoåi cuûa giaù caû trung bình cuûa caùc loaïi haøng hoùa
tieâu duøng chính .
 Chæ soá giaù saûn xuaát PPI (Producer Price Index) phaûn aùnh söï
thay ñoåi giaù caû trung bình cuûa caùc nhoùm haøng hoùa laø löông
thöïc, thöïc phaåm, caùc haøng hoùa thuoäc ngaønh cheá taïo cô khí,
ngaønh khai khoaùng .
 Chæ soá giaù baùn leû RPI hay chæ soá ñieàu chænh GDP (GDP
deflator), kyù hieäu : D. Chæ soá D phaûn aùnh söï thay ñoåi giaù
caû, trung bình cuûa taát caû caùc haøng hoùa saûn xuaát trong neàn
kinh teá .
 Nhö vaäy coù theå xem xeùt möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá
baèng CPI , PPI hay D , ñieàu naøy tuyø thuoäc vaøo muïc ñích yeâu
caàu ñaët ra khi tính toaùn
192
2. Laïm phaùt :
 2.2.Tæ leä laïm phaùt :

Tæ leä laïm phaùt laø thöôùc
ño laïm phaùt. Tæ leä laïm
phaùt laø tæ leä phaàn traêm
möùc taêng giaù caû trung
bình cuûa neàn kinh teá :
 Ipt 
 Vôùi : GP : tæ leä laïm GP    1100
phaùt  Ipt 1 
 Ipt : chæ soá giaù naêm
tính toaùn
 Ipt-1 : chæ soá giaù
naêm tröôùc ñoù
193
2. Laïm phaùt :
 2 .3. Quy moâ laïm phaùt
 Laïm phaùt ñöôïc chia laøm 3 loaïi :
 Laïm phaùt vöøa phaûi (laønh maïnh ) laø laïm phaùt
moät con soá ( döôùi 10% moät naêm )
 Laïm phaùt phi maõ vôùi 2 hoaëc 3 con soá trong moät
naêm. Laïm phaùt loaïi naøy seõ gaây nhöõng aûnh
höôûng raát xaáu ñeán toaøn boä neàn kinh teá .
 Sieâu laïm phaùt vôùi 4 con soá trôû leân trong moät
naêm. Laïm phaùt loaïi naøy gaây haäu quaû naêng neà
nghieâm troïng, tuy nhieân noù thöôøng ít xaûy ra .
194
2.4 . Nguyeân nhaân cuûa laïm
phaùt
.
 2.4.1.Laïm phaùt do
caàu keùo: P
AD2
 Laïm phaùt do caàu P2 AD1

AS
keùo xaûy ra khi toång

caàu taêng quaù nhanh, P1
trong ñieàu kieän toång Y
cung haïn cheá. Ñoä 0 YP
doác cuûa ñöôøng toång H 6.2: Laïm phaùt do caàu
cung caøng lôùn thì tæ

leä laïm phaùt cao
195
phaùt
 2.4.2. Laïm phaùt do . H 6.3: Laïm phaùt do
cung : cung
 Laïm phaùt do cung P
thöôøng ñöôïc goïi laø AD

AS’ AS
laïm phaùt do chi phí P2
ñaåy, xaûy ra khi toång P1
cung bò thu heïp, ñöôøng 0

YP
Y
H 6.3: Laïm phaùt do cung
AS dòch sang traùi, ñoä
doác cuûa AD caøng
lôùn, tæ leä laïm phaùt
caøng cao
196
phaùt
 2.4.3.Laïm phaùt döï kieán :
 Laïm phaùt döï kieán laø tæ leä laïm phaùt hieän taïi maø moïi ngöôøi
döï kieán raèng noù seõ tieáp tuïc xaûy ra trong töông lai .
 Tæ leä laïm phaùt döï kieán ñöôïc ñöa vaøo caùc hoaït ñoäng kinh teá
trong töông lai ( hôïp ñoàng kinh teá, keá hoaïch, löông, laõi suaát, taøi
chính …) Vì vaäy möùc laïm phaùt ñöôïc duy trì ñeàu ñaën , naêm sau
nhö naêm tröôùc vaø noù giöõ vöõng nhö theá neáu nhö khoâng coù
nhöõng cuù soác trong cung
P
Y hay trong caàu
P
.
P3 = 1,05P2 AS3 AD3
P2 = 1,05P1
AS2 AD2 H 6.4: Söï dòch chuyeån
P1
cuûa AS , AD vaø tæ leä
AD1 laïmphaùt döï kieán
AS3
0 Y
197
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt
 2.5.1.Laïm phaùt vaø saûn löôïng quoác gia :
 Laïm phaùt do caàu seõ laøm taêng saûn löôïng
quoác gia
 Laïm phaùt do cung seõ laøm giaûm saûn löôïng
quoác gia , gaây tình traïng vöøa coù laïm phaùt
vöøa suy thoaùi .
 Laïm phaùt do caû cung vaø caàu gaây ra thì tuøy
theo möùc ñoä taêng caàu giaûm cung maø coù
theå saûn löôïng taêng , giaûm hay khoâng ñoåi .
198
 2.5.2. Laïm phaùt vaø phaân phoái laïi thu
nhaäp :
 2.5.2.1.Ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay
 Laõi suaát thöïc = Laõi suaát danh nghóa – Tæ leä
laïm phaùt
 Ñeå xaùc ñònh laõi suaát thöïc phaûi döï kieán ñöôïc
tæ leä laïm phaùt. Tuy nhieân tæ leä laïm phaùt thöïc
teá thöôøng cheânh leäch so vôùi döï kieán .
 Khi tæ leä laïm phaùt döï kieán cao hôn tæ leä laïm
phaùt thöïc, ngöôøi cho vay ñöôïc lôïi. Khi tæ leä
laïm phaùt döï kieán thaáp hôn tæ leä laïm phaùt
thöïc, ngöôøi cho vay bò thieät .
199
 2.5.2.2. Ngöôøi höôûng löông vaø ngöôøi traû
löông
 Tieàn löông thöïc teá = Tieàn löông danh nghóa
– Tæ leä laïm phaùt
 Neáu tieàn löông danh nghóa taêng chaäm hôn
laïm phaùt, ngöôøi aên löông bò thieät. Neáu
tieàn löông danh nghóa khoâng taêng, laïm
phaùt taêng 10% thì tieàn löông thöïc teá giaûm
10%. Phaàn lôïi naøy thuoäc veà ngöôøi traû
löông
200
 2.5.2.3. Giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn
 Khi coù laïm phaùt xaûy ra ngöôøi baùn taøi
saûn hieän vaät bò thieät, ngöôøi mua ñöôïc
lôïi. Traùi laïi ngöôøi mua coå phieáu, traùi
phieáu cuûa caùc coâng ty cuûa chính phuû
vôùi möùc laõi suaát coá ñònh bò thieät,
ngöôøi baùn ñöôïc lôïi .
201
 2.5.2.4. Giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau
 Do tæ leä taêng giaù giöõa caùc loaïi haøng
hoùa khaùc nhau vì vaäy khi laïm phaùt
doanh nghieäp saûn xuaát vaø toàn kho loaïi
haøng hoùa coù tæ leä taêng giaù cao ñöôïc
lôïi doanh nghieäp saûn xuaát vaø toàn kho,
loaïi haøng hoùa coù tæ leä taêng giaù thaáp
bò thieät .
202
 2.5.2.5. Giöõa chính phuû vaø daân chuùng
 Chính phuû laø ngöôøi nôï cuûa daân chuùng
nhöõng taøi saûn taøi chính nhö coå phieáu,
traùi phieáu vôùi möùc laõi suaát coá ñònh,
chính phuû laø ngöôøi chi traû löông, trôï caáp
höu boång thöôøng coá ñònh hoaëc taêng
chaäm hôn so vôùi tæ leä taêng cuûa laïm
phaùt vì vaäy phaàn nhieàu chính phuû laø
ngöôøi ñöôïc lôïi .
203
2.6 . Choáng laïm phaùt
 2.6 . Choáng laïm phaùt
 Trong thöïc teá coù khaù nhieàu bieän phaùp ñöôïc
ñöa ra, nhöng thöïc chaát ñeàu naèm trong hai nhoùm :
nhoùm taùc ñoäng leân phía caàu vaø nhoùm taùc ñoäng
leân phía cung .
 2.6.1.Taùc ñoäng leân phía caàu :
 Thöïc hieän baèng caùc chính saùch vó moâ thu heïp
nhö : taêng thueá, giaûm chi tieâu cuûa chính phuû ,
giaûm möùc cung teà teä, kieåm soaùt tieàn löông .
 Löu yù : Moïi taùc ñoäng leân phía caàu nhö treân daãn
ñeán söï hy sinh moät möùc saûn löôïng nhaát ñònh. Vì
vaäy ngöôøi ta heát söùc thaän troïng ñoái vôùi tröôøng
hôïp naøy .
204
2.6 . Choáng laïm phaùt
 2.6.2.Taùc ñoäng leân phía cung :
 Duøng caùc chính saùch khuyeán khích caùc doanh
nghieäp taêng saûn löôïng nhö :kieåm soaùt möùc
taêng tieàn löông, giaûm thueá giaùn thu, hoaëc
duøng nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi ñeå taêng cung
trong nöôùc .
 Toùm laïi: Phaûi vaän duïng toång hôïp nhieàu
chính saùch phuø hôïp trong caùc hoaøn caûnh cuï
theå ñoàng thôøi taùc ñoäng leân caû caàu vaø cung
môùi mang laïi hieäu quaû
205
3. Moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø
thaát nghieäp :
.
 3.1. Ñöôøng Phillips ngaén
haïn :
 Khaùi nieäm : Gp
 Ñöôøng Phillips ngaén
haïn phaûn aùnh moái quan Gpe
heä ñaùnh ñoåi giöõa laïm PC
phaùt vaø thaát nghieäp.

Trong ngaén haïn saûn löôïng 0
Un
U
thöïc teá coù theå thaáp H 6.3: Ñöôøng Phillip ngaén haïn (Pc)
hoaëc cao hôn saûn löôïng
tieàm naêng. ÔÛ moãi möùc
saûn löôïng, neáu laïm phaùt
taêng leân, thaát nghieäp seõ
giaûm ñi vaø ngöôïc laïi.
206
thaát nghieäp :
 3.1.2. Phaân tích
 Ñöôøng Phillip ngaén haïn cho bieát taïi möùc thaát nghieäp
thöïc teá baèng thaát nghieäp töï nhieân (Ut = Un) thì laïm phaùt
baèng tæ leä laïm phaùt döï kieán .
 Ñöôøng Phillip ngaén haïn öùng vôùi thôøi kyø khoâng coù
nhöõng côn soác AS hay AD tieàn löông vaø giaù ít bieán
ñoäng .
 Phöông trình ñöôøng Phillip ngaén haïn
 Gp = Gpe +  (Ut – Un)
 Vôùi : Gp : tæ leä laïm phaùt thöïc teá
 Gpe : tæ leä laïm phaùt döï kieán
  : ñoä doác cuûa ñöôøng Phillip
 Ñoä doác cuûa ñöôøng Phillip:  phaûn aùnh söï nhaïy caûm
cuûa tieàn löông vôùi quy moâ vieäc laøm vaø thaát nghieäp.
207
thaát nghieäp :
 3.2 . Ñöôøng Phillip daøi haïn
 Trong ngaén haïn tæ leä thaát nghieäp thöïc teá coù theå
khoâng baèng thaát nghieäp töï nhieân nhöng trong daøi haïn
chuùng seõ baèng nhau bôûi söï taùc ñoäng cuûa chính saùch
taøi khoùa vaø tieàn teä . Do ñoù trong daøi haïn tæ leä laïm
phaùt thöïc teá baèng tæ leä laïm phaùt döï kieán , nghóa laø :
Gp = Gpe vaø phöông trình ñöôøng Phillip daøi haïn seõ laø :
 0 = - (Ut – Un)
 hay Ut = Un
 Nhö vaäy trong daøi haïn tæ leä thaát nghieäp thöïc teá baèng tæ
leä thaát nghieäp töï nhieân cho duø laïm phaùt coù thay ñoåi
nhö theá naøo ñi chaêng nöõa. Ñieàu naøy cho pheùp ta keát
luaän: trong daøi haïn laïm phaùt vaø thaát nghieäp khoâng coù
moái quan heä vôùi nhau , ñöôøng Pc daøi haïn laø ñöôøng
thaúng ñöùng .
208
thaát nghieäp :
PcL
Gp
Pc
34
Pc
24
Pc
14 U
0
Un
H 6.4: Ñöôøng Phillip ngaén haïn vaø daøi haïn
209
CHÖÔNG 7 KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ
CUÛA
NEÀN KINH TEÁ MÔÛ
 1. Nguoàn goác cuûa thöông maïi quoác teá

 1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông
maïi quoác teá
 1.1.1.Lôïi theá tuyeät ñoái :
 Theo A.Smith moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng
saûn phaåm khi ñem so saùnh vôùi saûn phaåm cuûa
quoác gia khaùc seõ coù chi phí saûn xuaát thaáp hôn,
oâng goïi ñoù laø lôïi theá tuyeät ñoái. Trong thöông
maïi quoác teá moãi quoác gia seõ baùn saûn phaåm
coù chi phí saûn xuaát trong nöôùc thaáp hôn nöôùc
ngoaøi vaø mua veà nhöõng saûn phaåm cuûa nöôùc
ngoaøi coù chi phí saûn xuaát thaáp hôn trong nöôùc
vaø caû hai quoác gia cuøng coù lôïi
210
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh
trong thöông maïi quoác teá
 1.1.2. Lôïi theá töông ñoái :

 Theo D.Ricardo moät nöôùc khoâng coù lôïi theá
tuyeät ñoái so vôùi nöôùc khaùc vaãn tìm ñöôïc lôïi
ích qua thöông maïi quoác teá neáu nhö nöôùc ñoù
coù lôïi theá töông ñoái .
 Lôïi theá töông ñoái cuûa moät nöôùc ñöôïc theå
hieän ôû choã: nöôùc ñoù coù khaû naêng saûn xuaát
moät loaït haøng hoùa vôùi giaù reû hôn so vôùi
nöôùc khaùc thoâng qua vieäc xaùc ñònh chi phí cô
hoäi ñeå saûn xuaát ra haøng hoùa ñoù .
211
 Chi töông ñoái: laø chi phí saûn xuaát moät
haøng hoùa tính baèng chi phí saûn xuaát moät
haøng hoùa khaùc ta coøn goïi laø chi phí cô
hoäi ñeå saûn xuaát ra moät haøng hoùa :
 Chi phí cô hoäi cuûa moät haøng hoùa laø soá
löôïng nhöõng haøng hoùa khaùc phaûi töø boû
ñeå laøm theâm moät ñôn vò haøng haøng ñoù,
chi phí cô hoäi cho ta bieát chi phí töông ñoái
ñeå laøm ra caùc haøng hoùa khaùc nhau.
212
 Chaúng haïn, laáy giôø lao ñoäng laøm chi phí saûn xuaát cho
nhöõng saûn phaåm cuøng chaát löôïng töông ñöông saûn xuaát ôû
nhöõng nöôùc khaùc nhau .
 Ví duï : ÔÛ Myõ saûn xuaát ra 1 ñaàu maùy video heát 30 giôø
lao ñoäng, 1 aùo sô mi heát 5 giôø lao ñoäng. ÔÛ Anh saûn xuaát
1 ñaàu maùy video heát 60 giôø lao ñoäng, 1 aùo sô mi heát 6 giôø
lao ñoäng. Ñem so saùnh giöõa hai maët haøng ta coù chi phí
töông ñoái saûn xuaát ra 1 maët haøng nhö sau :
 ÔÛ Myõ : 1 ñaàu maùy video = 6 aùo sô mi
 1 aùo sô mi = 1/6 ñaàu maùy video
 ÔÛ Anh : 1 ñaàu maùy video = 10 aùo sô mi
 1 aùo sô mi = 1/10 ñaàu maùy video
 Keát quaû so saùnh: chi phí töông ñoái ñeå saûn xuaát ra ñaàu
maùy video ôû Myõ thaáp hôn ôû Anh. Coøn aùo sô mi thì ôû Anh
laïi thaáp hôn ôû Myõ
213
 Lyù thuyeát veà lôïi theá töông ñoái vaïch ra

cô sôû vaø lôïi ích khi thöïc hieän chuyeân
moân hoùa vaø trao ñoåi quoác teá : chaúng
haïn vôùi naêng löïc saûn xuaát coá ñònh vaø
baèng nhau cho caû nöôùc Anh vaø Myõ laø
360 giôø lao ñoäng ñeå saûn xuaát ñaàu
maùy video vaø aùo sô mi . Baèng vieäc
thöïc hieän hai phöông aùn kinh teá khaùc
keát quaû cho nhö sau :
214
 * Phöông aùn khoâng coù ngoaïi thöông :
 Nöôùc Myõ saûn xuaát hoaëc 12 ñaàu maùy , hoaëc 72 aùo sô
mi
 Nöôùc Anh saûn xuaát hoaëc 6 ñaàu maùy , hoaëc 60 aùo sô
mi
 * Phöông aùn chuyeân moân hoùa vaø ngoaïi thöông :
 Nöôùc Myõ saûn xuaát 12 ñaàu maùy hoaëc trao ñoåi ñöôïc
120 aùo sô mi
 ( theo chi phí cuûa nöôùc Anh )
 Nöôùc Anh saûn xuaát 60 aùo sô mi hoaëc trao ñoåi ñöôïc 10
ñaàu
 (theo chi phí cuûa nöôùc Myõ )
215
H 7.1: Lôïi ích cuûa TMQT qua ñöôøng giôùi

haïn khaû naêng saûn xuaát
Ñaàu maùy
Ñaàu maùy
12
10
Aùo sô mi Aùo sô mi
0 0
72 120 60
H 7.1: Lôïi ích cuûa TMQT qua ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát
216
1.2 . Caùc nguoàn goác khaùc cuûa
thöông maïi quoác teá
 1.2.1. Lôïi theá nhôø quy moâ :

 Lôïi theá nhôø quy moâ hay hieäu quaû kinh teá
nhôø quy moâ coù nghóa laø caùc haøng hoùa
saûn xuaát seõ ñaét hôn khi saûn xuaát soá
löôïng ít, quy moâ nhoû, caùc haøng hoùa seõ
reû hôn khi saûn xuaát khoái löôïng lôùn vôùi
quy moâ lôùn . Vì vaäy caùc nöôùc thöôøng
mua maùy bay, taøu bieån cuûa caùc nöôùc coù
ngaønh coâng nghieäp naøy phaùt trieån
217
1.2 . Caùc nguoàn goác khaùc cuûa
thöông maïi quoác teá
 1.2.2. Nhöõng khaû naêng khaùc nhau veà nguoàn löïc
cuûa moãi nöôùc :
 Nhöõng khaû naêng khaùc nhau veà nguoàn löïc, coù nghóa
laø moãi nöôùc coù nhöõng nguoàn cung khaùc nhau veà
nhöõng caùi maø ta goïi laø caùc yeáu toá saûn xuaát. Chaúng
haïn nhö: Myõ coù kyõ thuaät cao, Vieät Nam coù löïc löôïng
lao ñoäng reû, Myõ xuaát khaåu saûn phaåm coù haøm löôïng
kyõ thuaät cao, Vieät Nam xuaát khaåu saûn phaåm coù haøm
löôïng lao ñoäng cao.
 1.2.3. Caùc lyù do khaùc :
 Ngoaøi hai vaán ñeà treân thöông maïi quoác teá coøn moät
vaøi nguyeân nhaân khaùc nhö : thò hieáu, baûn quyeàn,
baèng phaùt minh saùng cheá …
218
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi
thöông
1.3.1.Thueá quan vaø haïn ngaïch :
 Thueá quan (hay thueá nhaäp khaåu) : laø thueá
suaát ñaùnh treân giaù trò haøng hoùa nhaäp
khaåu.
 Muïc ñích : haïn cheá hay khuyeán khích nhaäp
khaåu theo nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh
 Taùc duïng : taêng giaù noäi ñòa cuûa haøng
hoùa , nhôø ñoù hoã trôï saûn xuaát trong
nöôùc , nhöng laøm thieät haïi cho ngöôøi tieâu
duøng (tieâu duøng ít hôn , giaù cao hôn).
219
thöông
 .  Trong töï do thöông maïi
(khoâng coù thueá) giaù xe
P
1000$
D
S noäi ñòa laø giaù quoác teá :
20.000 dollar, löôïng cung noäi
ñòa taïi ñieåm C treân ñöôøng
24 E F
Giaù quoác teá coäng
cung töông öùng QS , löôïng
20 C G
Saûn löôïng nhaäp khaåu
thueá nhaäp khaåu caàu taïi G töông öùng QD
sau thueá khoaûng caùch töø C ñeán G
Saûn löôïng nhaäp khaåu
tröôùc thueá
Giaù quoác teá
laø löôïng haøng nhaäp khaåu .
Soá löôïng
0
QS QS’ QD’ QD
 Khi coù thueá, giaù xe hôi
taêng leân 24.000 dollar (do
thueá suaát 20%), löôïng cung
 Keát quaû: thueá quan laøm noäi ñòa taêng töø C ñeán E ,
giaûm nhaäp khaåu vaø tieâu töông öùng QS’ , löôïng caàu
duøng nhöng laøm taêng giaûm töø G ñeán F töông öùng
saûn xuaát trong nöôùc vaø QD’, löôïng nhaäp khaåu laø
giaù caû haøng hoùa . khoaûng caùch E ñeán F .
220
thöông
 Haïn ngaïch hay Quotas :
 Quotas laø möùc haïn cheá veà soá löôïng nhaäp
khaåu toái ña .
 Khi aùp duïng Quotas cho moät haøng hoùa, löôïng
haøng hoùa nhaäp khaåu seõ ít hôn so vôùi töï do
thöông maïi. Löôïng “cung nhaäp khaåu” ít ñi taùc
ñoäng kinh teá gaây ra gioáng nhö thueá quan: giaù
caû noäi ñòa taêng , nhôø ñoù saûn xuaát noäi ñòa
taêng, tieâu duøng giaûm xuoáng.
221
thöông
 1.3.2.1. Trôï caáp xuaát  . Hình veõ moâ taû
khaåu vieäc trôï caáp xuaát
 Trôï caáp xuaát khaåu khaåu maùy tính
ñöôïc thöïc hieän baèng (20%).
P D S
trôï caáp tröïc tieáp, 120 A B
cho vay vôùi laõi suaát 0

100
0 C
G E
F
thaáp hoaëc mieãn caùc

loaïi thueá Xuaát khaåu
0 Soá löôïng
Qd’ Qd
QS QS’
222
thöông
 Hình veõ moâ taû vieäc trôï Trong ñieàu kieän thöông
caáp xuaát khaåu maùy tính maïi töï do, ngöôøi tieâu duøng
(20%).
P D S
coù theå mua 1 maùy tính theo
A B
giaù quoác teá 1000 dollar.
120
0
100
G E Ñeå phaùt trieån ngaønh
0 C F maùy tính, nhaø nöôùc ban boá
20% trôï caáp xuaát khaåu,
moãi maùy xuaát ñöôïc 1200
Xuaát khaåu
dollar. Chính saùch naøy daãn
0
Qd’ Qd
Soá löôïng
tôùi giaù noäi ñòa cuõng:1200
QS QS’ dollar.
Löôïng caàu noäi ñòa giaûm
 Keát quaû : saûn xuaát vaø töø Qd xuoáng Qd’ löôïng
saûn löôïng gia taêng xuaát cung taêng töø QS leân QS’,
khaåu taêng nhöng giaù caû xuaát khaåu gia taêng
cuõng taêng vaø tieâu duøng
noäi ñòa giaûm .
223
thöông
 1.3.2.2.Haøng raøo phi thueá quan :

 Haøng raøo phi thueá quan laø nhöõng quy ñònh haønh
chính phaân bieät ñoái xöû choáng laïi haøng hoùa
nöôùc ngoaøi, baûo veä haøng hoùa trong nöôùc .
 Ñaây laø nhöõng hình thöùc laøm haïn cheá nhaäp
khaåu haøng hoùa, khuyeán khích duøng haøng hoùa
noäi ñòa maø trong nöôùc coù khaû naêng saûn xuaát.
Chaúng haïn nhö theo quy ñònh cuûa chính quyeàn,
caùc coâng chöùc trong chính phuû Nga chæ duøng xe
do Nga saûn xuaát
224
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá
 2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá
 2.1 . Thò tröôøng ngoaïi hoái:
 2.1.1.Khaùi nieäm :
 Thò tröôøng ngoaïi hoái laø thò tröôøng trong ñoù caùc
ñoàng tieàn quoác gia chuyeån ñoåi cho nhau ( ñoåi
tieàn quoác gia naøy sang tieàn quoác gia khaùc)
 Tæ giaù hoái ñoaùi (TGHÑ) : laø möùc giaù (tæ leä)
taïi ñoù hai ñoàng tieàn quoác gia chuyeån ñoåi cho
nhau : laø soá tieàn nhaän ñöôïc khi ñoåi 1 ñôn vò
tieàn teä nöôùc naøy sang tieàn teä nöôùc khaùc.
225
 Chaúng haïn 1 USD ñoåi ñöôïc 10.000
ñoàng , ta coù tæ giaù :
 E = 10.000 VNÑ töùc laø 1USD =
10.000VNÑ (VNÑ/USD) hay e = 0,0001
USD
 töùc 1 VNÑ = 0,0001USD ( USD/VNÑ)
 Vôùi E : tæ giaù ñoàng ngoaïi teä (USD)
 e : tæ giaù ñoàng noäi teä ( VNÑ)
226
 2.1.2.Tæ giaù hoái ñoaùi caân baèng :
 Tæ giaù hoái ñoaùi caân baèng laø tæ giaù maø ôû ñoù cung vaø
caàu veà ñoàng tieàn quoác gia treân thò tröôøng ngoaïi hoái
baèng nhau .
 2.1.2.1. Cung veà ñoàng tieàn quoác gia :
 Möùc cung veà ñoàng tieàn cuûa moät nöôùc treân thò tröôøng
ngoaïi hoái phuï thuoäc cô baûn vaøo caùc yeáu toá sau :
 Nhu caàu mua haøng hoùa vaø dòch vuï nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc
ñoù
 Nhu caàu ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ñoù (mua nhaø
maùy, xí nghieäp, taøi saûn tính ôû nöôùc ngoaøi ).
 Nhu caàu mua ngoaïi teä döï tröõ cuûa nöôùc ñoù .
 Söï bieán ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi ( tæ giaù thöïc)
227
 2.1.2.2. Caàu veà ñoàng tieàn moät quoác gia treân thò tröôøng
ngoaïi hoái :
 Möùc caàu veà ñoàng tieàn cuûa moät nöôùc treân thò
tröôøng ngoaïi hoái phuï thuoäc cô baûn vaøo caùc yeáu toá
sau :
 Nhu caàu cuûa nöôùc ngoaøi mua haøng hoùa vaø dòch vuï
cuûa nöôùc ñoù .
 Nhu caàu nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo nöôùc ñoù ( nöôùc ngoaøi
mua nhaø maùy , xí nghieäp , taøi saûn taøi chính cuûa nöôùc
ñoù ) .
 Nhu caàu nöôùc ngoaøi mua tieàn teä cuûa nöôùc ñoù laøm döï
tröõ ngoaïi teä .
 Söï bieán ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi .
228
 H 7.2 moâ taû traïng thaùi caân baèng treân thò tröôøng ngoaïi
hoái giöõa VNÑ vaø USD, cho thaáy : trong moái quan heä giöõa
2 ñoàng tieàn: E = e taïi ñieåm caân baèng, ngoaøi ra chuùng vaän
ñoäng ngöôïc chieàu nhau .
 Khi cung – caàu veà ñoàng tieàn moät quoác gia treân thò tröøng
ngoaïi hoái thay ñoåi, tæ giaù seõ thay ñoåi. Quy luaät thay ñoåi
cuûa cung vaø caàu veà ñoàng tieàn moät nöôùc laø: khi tæ giaù
( E & e ) taêng thì cung taêng, caàu giaûm vaø khi tæ giaù giaûm
thì cungD giaûm , S caàu taêng.
VND
E  USD D S
USD e
VND
10.000 0,0001
0 USD VND
0
H 7.2: Caân baèng cung, caàu treân thò tröôøng ngoaïi hoái
229
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác
teá
2.2.1. Khaùi nieäm CCTTQT :
 CCTTQT laø baûng keát toaùn toång hôïp toaøn boä löôïng
tieàn ñi vaøo vaø ñi ra giöõa moät nöôùc vôùi taát caû caùc
caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi .
 CCTTQT phaûn aùnh toång hôïp veà giaù trò toaøn boä caùc
luoàng haøng hoùa, dòch vuï, luoàng chu chuyeån voán vaø
taøi saûn … giöõa moät nöôùc vôùi taát caû caùc nöôùc khaùc
treân theá giôùi. Chaúng haïn CCTTQT ôû Vieät Nam phaûn
aùnh toaøn boä löôïng tieàn (Vieät Nam tính baèng USD) ñi
vaøo vaø ñi ra khoûi laõnh thoå Vieät Nam qua caùc hoaït
ñoäng kinh teá
230
teá
 2.2.2. Noäi dung caùn caân thanh toaùn quoác teá:
 2.2.2.1. Taøi khoaûn vaõng lai :
 TKVL ghi laïi caùc luoàng buoân baùn haøng hoùa vaø
dòch vuï , caùc khoaûn thu nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát
vaø caùc khoaûn thu nhaäp töø vieän trôï qua laïi.
Cheânh leäch giöõa xuaát vaø nhaäp khaåu ñöôïc ghi ôû
muïc “Xuaát khaåu roøng ”. Cheânh leäch giöõa caùc
khoaûn thu nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát vaø caùc
khoaûn thu nhaäp töø vieän trôï qua laïi ñöôïc ghi ôû
muïc “Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi ” .
231
teá
 2.2.2.2. Taøi khoaûn tö baûn :
 TKTB ghi laïi caùc giao dòch do chính phuû hoaëc tö
nhaân thöïc hieän: ñi vay hoaëc cho vay chuû yeáu dieãn
ra döôùi daïng mua, baùn chuyeån giao taøi saûn thöïc
hay taøi saûn taøi chính. Cheânh leäch cuûa caùc giao
dòch naøy ñöôïc ghi ôû muïc “ Ñaàu tö roøng ” vaø“
Giao dòch taøi chính roøng ” .
 2.2.2.3. Sai soá thoáng keâ :
 SSTK laø muïc ñieàu chænh nhöõng sai soùt maø quaù
trình thoáng keâ gaëp phaûi .
232
teá
 2.2.2.4. Caùn caân thanh toaùn :
 Muïc naøy toång keát toaøn boä löôïng tieàn (ngoaïi teä) ñi
vaøo vaø ñi ra döôùi moïi hình thöùc keå caû phaàn sai soá
thoáng keâ .
 CCTT caân baèng ( = 0 ) luoàng tieàn ñi vaøo baèng ñi ra .
 CCTT thaëng dö ( coù) khi luoàng tieàn ñi vaøo nhieàu hôn
ñi ra.
 CCTT thaâm huït ( nôï) khi luoàng tieàn ñi vaøo ít hôn ñi ra
 2.2.2.5. Taøi trôï thaâm huït :
 TTTH laø khoaûn ngoaïi teä döï tröõ maø ngaân haøng
trung öông baùn ra hoaëc mua vaøo nhaèm ñieàu chænh
caùn caân thanh toaùn khi noù thaâm huït hay thaëng dö .
233
teá
 Caùn caân thanh quoác teá 2006 cuûa VN(tæ
USD) coù nôï
noäi dung
1.Taøi khoaûn vaõng lai 5
-xuaát khaåu roøng
-vieän trôï vaø thu nhaäp roøng
2.Taøi khoaûn tö baûn 10
-ñaàu tu roøng
-giao dòch taøi chính roøng
3.Sai soá thoáng keâ 0
4.Caùn caân thanh toaùn 5
5.Taøi trôï chính thöùc 5

234
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:
2.3.1. Tæ giaù hoái ñoaùi vaø söùc caïnh tranh quoác teá :
(Vai troø cuûa tyû giaù ñoái vôùi xuaát, nhaäp khaåu)
Quy luaät: e taêng => S taêng => D giaûm vaø ngöôïc laïi
 Khi tæ giaù ñoàng tieàn quoác gia giaûm, giaù caû haøng
hoùa xuaát khaåu ra nöôùc ngoaøi seõ giaûm xuoáng, giaù
caû haøng hoùa nhaäp khaåu töø nöôùc ngoaøi seõ taêng
leân . Neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, löôïng haøng
xuaát khaåu seõ gia taêng, löôïng haøng nhaäp khaåu seõ
giaûm , nhö theá tæ giaù hoái ñoaùi giaûm ñaõ laøm taêng
söùc caïnh tranh quoác teá cuûa haøng hoùa trong nöôùc. Ñeå
nghieân cöùu vaán ñeà naøy, caàn laøm roõ tæ giaù hoái
ñoaùi danh nghóa vaø tæ giaù hoái ñoaùi thöïc
235
 2.3.1.1. Tæ giaù hoái ñoaùi danh nghóa : laø tæ giaù trao ñoåi
e
treân thò tröôøng ngoaïi hoái (kyù hieäu En & n )
 2.3.1.2. Tæ giaù hoái ñoaùi thöïc : laø tæ giaù phaûn aùnh töông
quan giaù caû haøng hoùa giöõa hai nöôùc (kyù hieäu Er & r) e
 2.3.1.3. Tæ giaù thöïc phuï thuoäc tæ giaù danh nghóa vaø möùc
giaù caû töông ñoái giöõa hai nöôùc. Chaúng haïn laáy tæ giaù
ñoàng ngoaïi teä laøm ví duï , ta coù :
PF
Er  D
.En
P nöôùc ngoaøi tính baèng ngoaïi
Trong ñoù : PF möùc giaù haøng hoùa
teä
 PD möùc giaù haøng hoùa trong nöôùc tính baèng noäi teä
236
 Khi tæ giaù thöïc cuûa ñoàng ngoaïi teä giaûm
xuoáng (Er giaûm) thì er taêng laøm giaûm söùc
caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong nöôùc do giaù caû
haøng hoùa nöôùc ngoaøi töông ñoái reû so vôùi
haøng hoùa trong nöôùc. Töông töï khi PF taêng leân
töông ñoái so vôùi PD seõ laøm taêng söùc caïnh tranh
cuûa haøng hoùa trong nöôùc .
 Keát luaän: tæ giaù hoái ñoaùi thöïc chöù khoâng
phaûi tæ giaù hoái ñoaùi danh nghóa aûnh höôûng
tôùi söùc caïnh tranh quoác teá cuûa haøng hoùa.
237
 2.3.2.Tæ giaù hoái ñoaùi vaø vaán ñeà ñaàu cô voán :
 Trong kinh teá môû voán ñöôïc töï do di chuyeån töø nöôùc naøy
sang nöôùc khaùc. Söùc huùt cuûa söï di chuyeån voán laø lôïi
töùc cuûa voán thu ñöôïc cao hôn ôû nöôùc naøy so vôùi nöôùc
khaùc .
 Lôïi töùc cuûa voán laø lôïi töùc thu ñöôïc do ñaàu cô voán, lôïi
töùc naøy phuï thuoäc vaøo möùc laõi suaát trung bình ôû moãi
nöôùc vaø tæ giaù hoái ñoaùi. Vì vaäy khi caùc yeáu toá khaùc
khoâng ñoåi vieäc ñaàu cô voán töø nöôùc naøy sang nöôùc
khaùc seõ do tæ giaù hoái ñoaùi chi phoái. Chaúng haïn khi tæ
giaù ñoàng USD taêng leân (ñoàng Vieät Nam giaûm giaù) voán
seõ chuyeån ra nöôùc ngoaøi, ngöôïc laïi voán chuyeån vaøo
trong nöôùc. Ñieàu naøy seõ ñöôïc laøm roõ qua ví duï döôùi
ñaây :
238
 Vôùi 100 trieäu ñoàng laõi suaát taïi Vieät Nam laø
12% naêm, sau moät naêm ñaàu cô seõ thu veà 112
trieäu ñoàng. Neáu tæ giaù hoái ñoaùi 1 USD = 10.000
ñoàng, laõi suaát thò tröôøng Myõ 10% naêm khoâng
thay ñoåi ñaàu cô 100 trieäu ñoàng vaøo Myõ, sau
moät naêm thu veà 110 trieäu ñoàng, ngöôøi ta seõ
khoâng löïa choïn chuyeån voán vaøo Myõ. Tuy nhieân
neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi , cuoái naêm tæ
giaù hoái ñoaùi taêng töø 10.000 ñoàng leân 11.000
ñoàng, khi ñoù ñaàu cô 100 trieäu ñoàng ôû Myõ seõ
thu 121 trieäu ñoàng vaøo cuoái naêm, ngöôøi ta seõ
chuyeån voán vaøo thò tröôøng Myõ
239
 2.4 . Tæ giaù hoái ñoaùi vaø CCTTQT
 2.4.1.Caùc cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi & CCTTQT:
 2.4.1.1. Tæ giaù hoái ñoaùi thaû noåi ( linh hoaït) : laø
tæ giaù ñöôïc töï do bieán ñoäng ñeå ñaït möùc caân
baèng cuûa thò tröôøng ngoaïi hoái .
 Khi moät nöôùc duy trì cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi thaû
noåi CCTTQT luoân caân baèng . Söï thaâm huït cuûa
taøi khoaûn vaõng lai seõ ñöôïc buø ñaép bôûi thaëng
dö cuûa taøi khoaûn TB vaø ngöôïc laïi .
240
 2.4.1.2. Tæ giaù hoái ñoaùi coá ñònh : laø tæ giaù
maø chính phuû ñoàng yù duy trì khaû naêng chuyeån
ñoåi cuûa ñoàng tieàn trong nöôùc vôùi ñoàng tieàn
nöôùc ngoaøi theo möùc nhaø nöôùc quy ñònh. Trong
cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi coá ñònh CCTTQT coù
theå khoâng caân baèng. Thaâm huït vaø thaëng dö
CCTTQT seõ daãn ñeán thay ñoåi cung , caàu treân
thò tröôøng ngoaïi hoái . Ñeå giöõ cho tæ giaù hoái
ñoaùi khoâng ñoåi , ngaân haøng trung öông phaûi
can thieäp mua hoaëc baùn döï tröõ ngoaïi teä .
241
 2.4.1.3. Tæ giaù hoái ñoaùi thaû noåi khoâng hoaøn:
hay coøn goïi laø tæ giaù hoái ñoaùi coù quaûn lyù,
laø söï keát hôïp hai loaïi tæ giaù treân .
 Tæ giaù ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua cung caàu treân
thò tröôøng ngoaïi hoái, nhöng khi coù söï giao
ñoäng maïnh vaø nhanh cuûa tæ giaù thò tröôøng,
chính phuû seõ can thieäp baèng caùch aán ñònh tæ
giaù. Ñeå laøm ñöôïc vieäc naøy ngaân haøng trung
öông phaûi can thieäp nhö trong ñieàu kieän tæ giaù
coá ñònh.
242
 2.4.2. Taùc ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi ñeán CCTTQT :
 Töø nhöõng phaân tích ôû caùc phaàn treân cho thaáy :
 Khi tæ giaù thöïc cuûa ñoàng tieàn quoác gia giaûm xuoáng seõ laøm
taêng khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong nöôùc giaûm
khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa nöôùc ngoaøi, nhôø ñoù
caùn caân thöông maïi thaëng dö vaø ngöôïc laïi .
 Khi tæ giaù thò tröôøng cuûa ñoàng tieàn moät quoác gia taêng leân ,
neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi , ñoàng tieàn ñoù coù giaù trò
töông ñoái cao hôn tröôùc , laøm cho laõi suaát trung bình taêng leân
voán seõ ñöôïc di chuyeån vaøo trong nöôùc, taøi khoaûn tö baûn seõ
thaëng dö vaø ngöôïc laïi .
 Coù theå keát luaän raèng tæ giaù hoái ñoaùi laø moät bieán soá raát
quan troïng cuûa neàn kinh teá , noù taùc ñoäng ñeán söï caân baèng
cuûa caùn caân thöông maïi vaø caùn caân thanh toaùn , do ñoù taùc
ñoäng ñeán saûn löôïng , vieäc laøm cuõng nhö söï caân baèng cuûa
neàn kinh teá noùi chung.
243
 3. Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch vó moâ trong neàn kinh
teá môû.
 3.1. Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng cuûa neàn kinh teá môû :
 Trong neàn kinh teá ñoùng IS dòch chuyeån bôûi C & I .Trong neàn
kinh teá môû coøn phuï thuoäc vaøo xuaát khaåu roøng ( NX ) vaø
söï vaän ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi .
 Trong kinh teá ñoùng LM dòch chuyeån do söï thay ñoåi cuûa
möùc cung tieàn (MS). Trong neàn kinh teá môû ñöôøng LM coøn
tuyø thuoäc vaøo cô cheá tæ giaù ñöôïc aùp duïng laø coá ñònh hay
linh hoaït
 Trong neàn kinh teá môû möùc laõi suaát trong nöôùc coù moái qua
heä vôùi laõi suaát quoác teá vaø luoân giao ñoäng xoay quanh
möùc laõi suaát quoác teá aûnh höôûng ñoàng thôøi ñeán tæ giaù
vaø caùc bieán soá kinh teá vó moâ cuûa neàn kinh teá môû.
244
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong
neàn kinh teá môû vôùi heä thoáng tæ giaù coá
ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .
.  Ñeå giöõ tæ giaù coá ñònh

 3.2.1. Taùc ñoäng cuûa ngaân haøng trung öông mua
chính saùch taøi khoùa ngoaïi teä döï tröõ laøm MS
 Vôùi i : laõi suaát trong taêng , LM dòch chuyeån
nöôùc sang phaûi, caân baèng môùi
 i* : laõi suaát quoác teá taïi E” , saûn löôïng taêng
 H 7.3 neàn kinh teá ñang caân coøn laõi suaát trôû veà vò trí
baèng taïi E do G taêng laøm cuõ i = i* E’ LM
LM’
i
IS dòch chuyeån sang phaûi , i = i*
E’’
E
caân baèng môùi taïi E’ laøm i IS IS’
taêng , i > i* , tö baûn quoác 0
teá traøn vaøo trong nöôùc. H 7.3: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi
khoaù
245
 3.2.2. Taùc ñoäng cuûa  .

chính saùch tieàn teä :
 Neàn kinh teá ñang ôû ñieåm
E ( H 7.4) ngaân haøng trung
öông môû roäng tieàn teä , i IS LM
ñöôøng LM sang phaûi , E
LM’
caân baèng môùi taïi E’ : i > i = i*
i* , moät luoàng voán i

E’
chuyeån ra nöôùc ngoaøi ñeå

giöõ tæ giaù coá ñònh ngaân 0 Y
haøng trung öông baùn döï H 7.4: Taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn teä
tröõ ngoaïi teä , MS giaûm
daàn , quaù trình naøy taùc
ñoäng ngöôïc laïi cho ñeán
khi LM veà vò trí cuõ i = i*
246
 3.2.2.1. Chính saùch phaù  MS taêng , ñöôøng LM

giaù ñoàng tieàn: dòch chuyeån sang
phaûi, keát quaû saûn
 Khi ngaân haøng trung öông löôïng taêng coøn laõi
phaù giaù ñoàng tieàn laøm suaát trôû veà vò trí cuõ
cho e giaûm, xuaát khaåu
taêng , nhaäp khaåu giaûm, i = i*
caùn caân thöông maïi ñöôïc
caûi thieän, ñöôøng IS dòch E’ LM
chuyeån sang phaûi (H 7.3) , i LM’
i taêng, tö baûn nöôùc ngoaøi i = i*
E’’
chuyeån vaøo trong nöôùc, E
ngaân haøng trung öông IS IS’
phaûi mua ngoaïi teä döï tröõ 0
ñeå giöõ vöõng giaù, H 7.3: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi
khoaù
247
 3.2.2.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn

kinh teá môû vôùi heä thoáng tæ giaù linh hoaït, tö
baûn vaän ñoäng töï do
 3.2.2.2.1. Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù :Khi
thöïc hieän chính saùch taøi khoùa môû roäng ( H 7.5)
IS dòch chuyeån sang phaûi , neàn kinh teá caân baèng
môùi taïi E’, i chuyeån leân treân i > i*. Tö baûn traøn
vaøo trong nöôùc laøm cho tæ giaù ñoàng noäi teä
taêng , khi e taêng , X giaûm M taêng ñöôøng IS dòch
chuyeån sang traùi : vò trí cuõ ñöôïc khoâi phuïc .
248
 ( H 7.5) IS dòch chuyeån sang phaûi , neàn kinh teá caân baèng môùi
taïi E’, i chuyeån leân treân i > i*. Tö baûn traøn vaøo trong nöôùc
laøm cho tæ giaù ñoàng noäi teä taêng , khi e taêng , X giaûm M
taêng ñöôøng IS dòch chuyeån sang traùi : vò trí cuõ ñöôïc khoâi
phuïc .
i
LM
i E’
i = i*
E IS’
IS
Y
H 7.5 Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi

khoaù
249
 3.2.2.2.2.Taùc ñoäng cuûa  .

chính saùch tieàn teä
 Neàn kinh teá ñang caân
baèng taïi E ( H 7.6) ngaân
haøng trung öông môû roäng LM
tieàn teä , ñöôøng LM dòch i IS’
chuyeån sang phaûi caân
baèng môùi taïi E’, laõi suaát IS
E E”
LM’
giaûm laøm tæ giaù ñoàng i = i*
noäi teä giaûm , e giaûm E’
xuaát khaåu roøng taêng leân 0 Y

: IS dòch chuyeån sang phaûi H 7.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn
caân baèng môùi ñöôïc thieát teä
laäp taïi E” saûn löôïng taêng
coøn i = i* nhö cuõ .
250
BAØI TAÄP 1
Giaû söû caùc loaïi haøng

hoùa saûn xuaát ôû Thaùi Lan vaø Vieät Nam
hoaøn toaøn gioáng heät nhau . Döïa vaøo chi phí
saûn xuaát haõy cho bieát tröôøng hôïp naøo coù
lôïi theá tuyeät ñoái , tröôøng hôïp naøo coù lôïi
theá töông ñoái vaø coù thöông maïi quoác teá
dieãn ra giöõa ra giöõa hai nöôùc ( giaû ñònh
khoâng coù baát cöù raøo caûn naøo ).
251
BAØI TAÄP 2
Giaû söû vaûi noäi vaø vaûi ngoaïi hoaøn toaøn gioáng nhau . Cho
bieát :
 Haøm cung veà vaûi noäi : QS = - 2 + 0,0002P
 Haøm caàu veà vaûi : QD = 28 – 0,0004P
 ( ñôn vò : Q (trieäu m) , P(ñoàng) )
 2.1. Haõy xaùc ñònh giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng töông öùng
vôùi haøm cung vaø haøm caàu neâu treân .
 2.2. Giaû söû Vieät Nam coù theå nhaäp khaåu vaûi khoâng haïn
cheá , ñoàng thôøi löôïng vaûi nhaäp khoâng aûnh höôûng ñeán giaù
quoác teá , haõy tìm löôïng vaûi nhaäp khaåu neáu nhö giaù quoác
teá laø 30.000ñ moät met .
 2.3. Giaû söû chính phuû ñaùnh thueá vaøo moãi met vaûi nhaäp
khaåu laø 10.000ñ thì löôïng vaûi nhaäp khaåu laø bao nhieâu ?
252
BAØI TAÄP 3
Vôùi ñöôøng S1 , muoán duy trì  .
tæ giaù e3 thì ngaân haøng
trung öông phaûi laøm gì?
Soá löôïng bao nhieâu ?
Lyù do naøo trong caùi lyù do S1
döôùi ñaây coù theå laøm e
2
S
D
cho ñöôøng cung dòch e1

chuyeån töø S1 sang S2 . e2
 Ngöôøi nöôùc ngoaøi mua e3 A B C

haøng hoùa trong nöôùc nhieàu Löôïng ngoaïi teä
hôn . 0
 Ngöôøi trong nöôùc mua chöùng

khoaùn cuûa nöôùc ngoaøi
nhieàu hôn .
 Ngöôøi nöôùc ngoaøi ñaàu tö
vaøo trong nöôùc nhieàu hôn .
253
Baøi taäp 4
 Theo soá lieäu treân :
 4.1. Tính tæ giaù hoái ñoaùi thöïc teá cuûa
ñoàng baûng theo USD cuûa caùc naêm töø
1978 ñeán 1982
 4.2. Giaûi thích söï khaùc nhau giöõa tæ giaù
hoái ñoaùi danh nghóa vaø tæ giaù hoái ñoaùi
thöïc teá
 4.3. Söùc caïnh tranh cuûa nöôùc Anh treân thò
tröôøng quoác teá thay ñoåi nhö theá naøo ?
döïa treân cô sôû naøo
254

Giáo Trinhd

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giáo Trinhd

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kinh teá hoïc

 Laøm theá naøo ñeå phaân boå nguoàn löïc

 Ñöùng tröôùc caùc vaán ñeà treân , moãi

a.Phương pháp cân bằng tổng thể

Caân baèng toång theå laø söï caân

 TR < TC => saûn xuaát thu hẹp

2.1.Tổng quan về hệ thống kinh tế vĩ

 Saûn löôïng caân baèng Y0 ( hay saûn löôïng

H 1.2 - AS , AD & saûn löôïng caân baèng

 Chu kyø kinh doanh laø söï dao ñoäng cuûa

Paul Samuelson cho bieát toång keát

Coâng thöùc tính tæ leä taêng tröôûng:

Taêng 5,1 6,0 8,6 8,1 8,8 9,5

GDP 90 = GDP89 x 1,051

Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995

Laïm 67,2 67,4 17,5 5,3 14,4 12,7

4.2.GDPp tăng 3%/năm

 TOÅNGSAÛN PHAÅM VAØ

 1.1.GNP vaø GDP

GNP (Gross National Products) töùc toång

- Giaù coá ñònh : laø laáy giaù thò tröôøng

1.Thu nhaäp khaû duïng YD ( Yield Disposable)Laø khoaûn

I = Khaáu hao + Ñaàu tö roøng

8.Xuaát khaåu X (Exports) laø löôïng haøng saûn xuaát

 Theo cung treân ta tính ñöôïc toång giaù trò haøng

 Phöông phaùp chi tieâu hay luoàng saûn

4.1 . Ñoàng nhaát thöùc tieát kieäm vaø ñaàu tö

Haøng hoùa & dòch vuï

Doanh nghieäp Hoä gia ñình

Thu nhaäp , chi phí Ngaân haøng

Haøng hoùa & dòch vuï

Doanh nghieäp Hoä gia ñình

Thu nhaäp , chi phí

Thueá Chính phuû

Nhaäp khaåu:m Nöôùc ngoaøi

 Khi I = S G > T thì M > X laø tröôøng hôïp

C 200 400 600 800 1000 1200 1400 1800

S -200 -100 0 100 200 300 400 500

Theo baûng ta coù : C = 200 + 2/3 YD

1.1.2.3. Haøm ñaàu tö:

H 3.1: Ñoà thò ñöôøng C & ñöôøng S

 Ta xaùc ñònh saûn löôïng töø coâng thöùc Y

 Ñònh nghóa soá nhaân (m) :

 H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD &

H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y

 1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång caàu:

Saûn löôïng caân baèng khi coù chính phuû

 T = t.Y vôùi t laø thueá suaát %

 Khi coù thueá haøm C ñoåi: YD = Y – tY  YD = (1-t)Y

C  C  MPC .YD ñoåithaønhC  C  MPC (1  t )Y

 2.1 . Lyù thuyeát :

 G taùc ñoäng tröïc tieáp vôùi :G = AD

 Coâng cuï T: thu ngaân saùch cuûa chính phuû

2.4.1. Vay cuûa daân : Phaùt haønh traùi phieáu

Chöùc naêng cuûa tieàn

 1.2 . Khoái löôïng tieàn

M1 = tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân haøng +

 Löôïng tieàn phaùt haønh

 Ngaân haøng thöông maïi

 2.2. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng

  Buùt teä = 1000 + 900 + 810 + 729 …

= 1000 . [1 + (0,9) + (0,9)2 + (0,9)3…]

3.1 . Caùc taøi saûn taøi chính