Chҩt điӅu hòa sinh trưӣng 1- Methylcyclopropene (1-MCP) có vai trò ӭc chӃ quá trình sinh tәng

hӧp cӫa ethylene. 1-MCP đã đưӧc thương mҥi hóa và sӱ dөng rӝng rãi cho các cây trӗng rau
hoa quҧ ӣ nhiӅu nưӟc trên thӃ giӟi. Đây là mӝt hưӟng nghiên cӭu tiên tiӃn và ӭng dөng trong
viӋc nâng cao chҩt lưӧng sau thu hoҥch nông sҧn.

Etylen là mӝt hocmon thӵc vұt tӵ nhiên liên quan chín và sӵ lão hóa cӫa thӵc vұt, thúc đҭy quá
trình chín cӫa rҩt nhiӅu rau quҧ như chuӕi, cà chua, xoài, đu đӫ... và quá trình vàng lá ӣ hoa và
rau. Etylen bҳt đҫu đưӧc nӝi sinh ӣ giai đoҥn chín cӫa rau hoa quҧ và ӣ nӗng đӝ khác nhau tùy
theo loҥi rau hoa quҧ. Sӱ dөng 1-MCP có tác dөng ӭc chӃ quá trình nӝi sinh này. ChӃ phҭm đã
đưӧc cҩp phép sӱ dөng bӣi Cơ quan Bҧo vӋ Môi trưӡng cӫa Mӻ (EPA). ChӃ phҭm phә biӃn
trên thӏ trưӡng hiӋn nay có tên thương mҥi là SmartFresh do hãng AgroFresh Inc sҧn xuҩt hay
EthylBloc do hãng Floralife Inc sҧn xuҩt. Cҧ hai chӃ phҭm này đã đưӧc sӱ dөng đҥi trà cho rau
hoa quҧ ӣ các nưӟc như Mӻ, Isarel, Trung Quӕc, Úc. VӅ mһt hóa hӑc, chҩt 1-MCP tương tӵ
như các chҩt có trong tӵ nhiên nên 1-MCP tương đӕi an toàn cho ngưӡi sӱ dөng, đӝng vұt và
môi trưӡng.

ChӃ phҭm đưӧc xӱ lý trưӟc hoһc sau thu hoҥch cho sҧn phҭm rau hoa quҧ ӣ điӅu kiӋn thích
hӧp tӯ 20-250C làm tăng khҧ năng tác đӝng cӫa 1-MCP ӭc chӃ quá trình sinh ethylen. Nӗng đӝ
xӱ lý phө thuӝc cө thӇ vào tӯng loҥi cây trӗng, thӡi điӇm xӱ lý, nhiӋt đӝ và phương pháp xӱ lý.
Nӗng đӝ biӃn đәi tӯ 0,1ppm đӃn 25ppm tùy theo tӯng loҥi rau hoa quҧ. Nӗng đӝ tӯ 1 đӃn
12ppm có hiӋu quҧ ngăn chһn hoҥt đӝng cӫa ethylen trong broccoli. Đӕi vӟi cà chua, chӍ cҫn
nӗng đӝ 7ppm có thӇ ngăn chһn chuyӇn màu vӓ quҧ tӯ xanh sang hӗng trong 8 ngày. Ӓ nӗng
đӝ 20ppm có hiӋu quҧ kéo dài thӡi giam sau thu hoҥch cho cà chua chín. Xӱ lý 1-MCP ӣ nӗng
đӝ 0,5ppm có hiӋu quҧ trong viӋc làm chұm chín cӫa chuӕi sau thu hoҥch.

Thӡi điӇm xӱ lý sau thu hoҥch cũng phө thuӝc vào các loҥi cây trӗng khác nhau. Nhìn chung
các cây dӉ thӕi hӓng cҫn xӱ lý 1-MCP sӟm, như đӕi vӟi súp lơ xanh và cҧi trҳng cҫn xӱ lý sӟm
nhҩt có thӇ. Xӱ lý 1-MCP sau bҧo quҧn góp phҫn ӭc chӃ sӵ nӝi sinh ethylen, quá trình mӅm
quҧ và quá trình biӃn nâu cӫa quҧ mơ, mұn. KӃt quҧ cũng tương tӵ khi xӱ lý 1-MCP cho quҧ
kiwi có thӇ ngăn chһn quá trình nӝi sinh ethylen. 1-MCP cũng làm giҧm quá trình sinh sҧn
ethylen cӫa quҧ táo. Đӕi vӟi quҧ hô hҩp đӝt biӃn, xӱ lý vӟi 1-MCP làm giҧm cưӡng đӝ hô hҩp
rõ rӋt ӣ cà chua, chuӕi. 1-MCP còn làm giҧm quá trình mӅm cӫa táo là 4 ngày, xoài là 5 ngày,
đu đӫ là 15 ngày. Đӕi vӟi mӝt sӕ loҥi hoa, 1-MCP có tác dөng ngăn chһn quá trình giá héo cӫa
hoa, chӃ phҭm này có vai trò tương tӵ như Bҥc Thiosunphat (STS) ӭc chӃ sinh ethylen trong
viӋc bҧo quҧn hoa cҳt.

(Nguӗn: ViӋn Nghiên cӭu Rau Quҧ)

—






 
c
 


 
   



 
 !
"


 #
$

%&' ()
' 
"
#
* +
,-c

 

 , 


./0(1
/.2
345
0-25/6576/.2
úÄ
 
 
    


     !
"
28/05/2010

c
   

   
  c
 

   
   c 

 !" #Ä$% 
 
 
&
' 
 
   

(  )&#!
   (  (  # $% 
 
* & 

    "  +  

Etylen là mӝt hocmon thӵc vұt tӵ nhiên liên quan chín và sӵ lão hóa cӫa thӵc vұt, thúc đҭy quá
trình chín cӫa rҩt nhiӅu rau quҧ như chuӕi, cà chua, xoài, đu đӫ... và quá trình vàng lá ӣ hoa và
rau. Etylen bҳt đҫu đưӧc nӝi sinh ӣ giai đoҥn chín cӫa rau hoa quҧ và ӣ nӗng đӝ khác nhau tùy
theo loҥi rau hoa quҧ. Sӱ dөng 1-MCP có tác dөng ӭc chӃ quá trình nӝi sinh này. ChӃ phҭm đã
đưӧc cҩp phép sӱ dөng bӣi Cơ quan Bҧo vӋ Môi trưӡng cӫa Mӻ (EPA). ChӃ phҭm phә biӃn trên
thӏ trưӡng hiӋn nay có tên thương mҥi là SmartFresh do hãng AgroFresh Inc sҧn xuҩt hay
EthylBloc do hãng Floralife Inc sҧn xuҩt. Cҧ hai chӃ phҭm này đã đưӧc sӱ dөng đҥi trà cho rau
hoa quҧ ӣ các nưӟc như Mӻ, Isarel, Trung Quӕc, Úc. VӅ mһt hóa hӑc, chҩt 1-MCP tương tӵ như
các chҩt có trong tӵ nhiên nên 1-MCP tương đӕi an toàn cho ngưӡi sӱ dөng, đӝng vұt và môi
trưӡng.
ChӃ phҭm đưӧc xӱ lý trưӟc hoһc sau thu hoҥch cho sҧn phҭm rau hoa quҧ ӣ điӅu kiӋn thích hӧp
tӯ 20-250C làm tăng khҧ năng tác đӝng cӫa 1-MCP ӭc chӃ quá trình sinh ethylen. Nӗng đӝ xӱ lý
phө thuӝc cө thӇ vào tӯng loҥi cây trӗng, thӡi điӇm xӱ lý, nhiӋt đӝ và phương pháp xӱ lý. Nӗng
đӝ biӃn đәi tӯ 0,1ppm đӃn 25ppm tùy theo tӯng loҥi rau hoa quҧ. Nӗng đӝ tӯ 1 đӃn 12ppm có
hiӋu quҧ ngăn chһn hoҥt đӝng cӫa ethylen trong broccoli. Đӕi vӟi cà chua, chӍ cҫn nӗng đӝ
7ppm có thӇ ngăn chһn chuyӇn màu vӓ quҧ tӯ xanh sang hӗng trong 8 ngày. Ӓ nӗng đӝ 20ppm
có hiӋu quҧ kéo dài thӡi giam sau thu hoҥch cho cà chua chín. Xӱ lý 1-MCP ӣ nӗng đӝ 0,5ppm
có hiӋu quҧ trong viӋc làm chұm chín cӫa chuӕi sau thu hoҥch.
Thӡi điӇm xӱ lý sau thu hoҥch cũng phө thuӝc vào các loҥi cây trӗng khác nhau. Nhìn chung
các cây dӉ thӕi hӓng cҫn xӱ lý 1-MCP sӟm, như đӕi vӟi broccoli và pak choy cҫn xӱ lý sӟm
nhҩt có thӇ. Xӱ lý 1-MCP sau bҧo quҧn góp phҫn ӭc chӃ sӵ nӝi sinh ethylen, quá trình mӅm quҧ
và quá trình biӃn nâu cӫa quҧ mơ, mұn. KӃt quҧ cũng tương tӵ khi xӱ lý 1-MCP cho quҧ kiwi có
thӇ ngăn chһn quá trình nӝi sinh ethylen. 1-MCP cũng làm giҧm quá trình sinh sҧn ethylen cӫa
quҧ táo. Đӕi vӟi quҧ hô hҩp đӝt biӃn, xӱ lý vӟi 1-MCP làm giҧm cưӡng đӝ hô hҩp rõ rӋt ӣ cà
chua, chuӕi. 1-MCP còn làm giҧm quá trình mӅm cӫa táo là 4 ngày, xoài là 5 ngày, đu đӫ là 15
ngày. Đӕi vӟi mӝt sӕ loҥi hoa, 1-MCP có tác dөng ngăn chһn quá trình giá héo cӫa hoa, chӃ
phҭm này có vai trò tương tӵ như Bҥc Thiosunphat (STS) ӭc chӃ sinh ethylen trong viӋc bҧo
quҧn hoa cҳt.
ViӋc xӱ lý 1-MCP góp phҫn mang lҥi hiӋu quҧ nâng cao chҩt lưӧng nông sҧn và kéo dài thӡi
gian bҧo quҧn. Bӝ môn Bҧo quҧn ChӃ biӃn, ViӋn Nghiên cӭu Rau Quҧ đã và đang nghiên cӭu
tác đӝng cӫa 1MCP trong viӋc chӕng mӅm và kéo dài thӡi gian bҧo quҧn cӫa quҧ hӗng Fөyu và
Jiro.
a
a
 a
     
89 :
 
;
¦¦

 
,-,
 .China2 /.Sell0
 $1!.N-e-W c
- .ISOc
.white powder 2 
c.according to your orderc .Fenny Wang3$$
.168 Taizhou Chemical garden,
Taizhou, Zhejiang, 213200
China/  .[86] (576) 886886045.[86] (576) 8868860

?
 
 
  
!"#$
%

<=>

.272?
Y# Y$%Y# &' (

&)&*+ 
 ,' -.' Y Y'Y
&*

Vú sӳa đưӧc trӗng ӣ nưӟc ta vӟi nhiӅu giӕng khác nhau trong đó có vú sӳa Lò Rèn Vĩnh Kim là giӕng nәi
tiӃng nhҩt. Quҧ vú sӳa Lò Rèn có trӑng lưӧng trung bình 250-350g, thӏt quҧ khi chín rҩt ngon, đưӧc đánh giá là loҥi
trái cây đһc sҧn cӫa tӍnh TiӅn Giang và là 1 trong 11 loҥi trái cây có tiӅm năng xuҩt khҭu. HiӋn nay, tәng diӋn tích
canh tác loҥi cây này khoҧng 3.000ha (trong đó có khoҧng 2.400ha đang cho trái), sҧn lưӧng hàng năm đҥt khoҧng
22.000-23.000 tҩn.
Nhu cҫu tiêu thө là rҩt lӟn, nhưng do đһc điӇm nhanh hư hӓng sau khi thu hái (tӯ 3-5 ngày là trái vú sӳa Lò
Rèn bӏ hӓng (nhăn, héo, thӕi...) nên viӋc vұn chuyӇn đi xa đӕi vӟi vú sӳa rҩt khó khăn. Mong mӓi lӟn nhҩt cӫa các
nhà kinh doanh, các HTX là làm sao có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa đưӧc 3-4 tuҫn đӇ có thӇ bưӟc đҫu mӣ
rӝng thӏ trưӡng xuҩt khҭu sang các nưӟc lân cұn trong khu vӵc như: Trung Quӕc, Nhұt... bҵng đưӡng bӝ và đưӡng
biӇn nhҵm giҧm giá thành, tăng khҧ năng cҥnh tranh vӟi các loҥi trái cây khác.
Vú sӳa là loҥi trái không tiӃp tөc chín sau khi hái xuӕng (không có đӍnh hô hҩp), điӅu này đӗng nghĩa vӟi
viӋc thu hái trái phҧi đúng đӝ chín đӇ đҧm bҧo chҩt lưӧng. Thu hái trái còn xanh thì trái có vӏ nhҥt và đһc biӋt rҩt
nhiӅu nhӵa, không thӇ ăn đưӧc. Thu hái quá chín thì trái nhanh chóng hư hӓng vì vӓ mӅm, dӉ dұp và thӕi hӓng.
Giӕng vú sӳa Lò Rèn khi đӃn đӝ thu hoҥch trái có vӓ bóng sáng, màu vӓ chuyӇn tӯ xanh nhҥt sang màu kem đӃn hơi
nâu ӣ phҫn đáy trái.
Ngoài ra, vú sӳa thuӝc loҥi quҧ mӑng, lӟp vӓ và thӏt trái không có phân cách rõ ràng. Do đһc điӇm cҩu trúc
đһc biӋt như thӃ nên vú sӳa rҩt dӉ héo nhăn vӓ quҧ, dұp, nӭt, hư hӓng trong quá trình thu hái, vұn chuyӇn và tӗn trӳ.
Hơn nӳa, cùng vӟi khí hұu nhiӋt đӟi ҭm đһc trưng cӫa miӅn Nam ViӋt Nam, nҩm mӕc gây thӕi nhanh chóng phát
triӇn trên trái sau khi hái xuӕng. Do đó, viӋc nghiên cӭu kӃt hӧp các biӋn pháp xӱ lý trưӟc và sau thu hoҥch cҫn
đưӧc quan tâm nhҵm đҥt đưӧc hiӋu quҧ đӇ hưӟng dүn cө thӇ cho nông dân, ngưӡi thu mua, nhà kinh doanh xuҩt
khҭu.
Nói đӃn các chӃ phҭm sinh hӑc đưӧc ӭng dөng trong xӱ lý cұn thu hoҥch và sau thu hoҥch bҧo quҧn rau quҧ
có thӇ kӇ đӃn hai chӃ phҭm là Retain và 1-MCP.
Retain giúp hҥn chӃ sӵ sinh ethylene (Ethylene là mӝt loҥi chҩt đưӧc tҥo ra tӯ nhiӅu loҥi cây, thúc đҭy quá
trình mau chín và quá trình già hóa cây trӗng, hoa cҳt cành, trái cây và rau quҧ). Thành phҫn hoҥt đӝng cӫa retain là
mӝt chҩt có nguӗn gӕc tӵ nhiên ± AVG (aminoetheoxyvinylglycine hydrochoride) - đưӧc tҥo ra tӯ quá trình lên
men. Chҩt này có khҧ năng làm giҧm sӵ sinh ethylene bҵng cách ngăn cҧn sӵ hình thành enzyme ACC (ACC
synthase) tӯ quá trình sinh tәng hӧp (Kathy Kelley Anderson, Joe Grant, Janine Hasey, and Wilbur Reil). Retain
giúp kéo dài mùa thu hoҥch (đӕi vӟi táo kéo dài mùa thu hoҥch trên 2 tuҫn) và thu hái trái đưӧc nhiӅu hơn, có tác
dөng làm trái cӭng, thӏt quҧ mӑng nưӟc, mùi vӏ tӵ nhiên, cҧi thiӋn màu sҳc vӓ quҧ, chӕng nӭt quҧ, ngăn rөng quҧ,
không gây hҥi cho côn trùng có ích, không ҧnh hưӣng đӃn tiêu chuҭn cӫa các chương trình IPM và IFP
(www.valentbioscience.com). Retain còn làm tăng hiӋu quҧ chӕng hư hӓng (Renae E. Moran).
- Methylcyclopropene hay còn gӑi là 1-MCP (SmartFresh - tên thương mҥi) là mӝt hӧp chҩt có hiӋu quҧ
trong hoҥt đӝng kinh doanh rau quҧ. Nó là mӝt hӧp chҩt hӳu cơ, ngăn cҧn sӵ hҩp thu ethylene và ngăn ngӯa ҧnh
hưӣng cӫa ethylene lên mô rau quҧ nhҵm kéo dài thӡi gian tӗn trӳ.
- Methylcyclopropene trong điӅu kiӋn bình thưӡng ӣ dҥng khí. Giӕng như thành phҫn hoҥt đӝng cӫa thuӕc
trӯ sâu, nó đưӧc sӱ dөng giúp kéo dài sӵ sӕng cho cây cҧnh và hoa cҳt cành bҵng cách ngăn chһn ethylene xâm nhұp
vào mô quҧ. MCP đưӧc sӱ dөng tӕt nhҩt là ngay sau khi thu hoҥch thông qua viӋc kӃt hӧp vӟi phương pháp lҥnh.
Do nhӳng ӭng dөng hiӋu quҧ trong kӻ thuұt bҧo quҧn rau quҧ đã kӇ trên nên trong đӅ tài ³  
   ! "   #$%& $  ' ( $%)*+,"$-.´ chúng tôi sӱ dөng kӃt hӧp hai
chӃ phҭm này nhҵm kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa phөc vө nӝi tiêu và xuҩt khҭu.
KӃt quҧ bưӟc đҫu sau đây cho thҩy xác đӏnh đưӧc thӡi gian xӱ lý retain ӣ thӡi điӇm 30 ngày trưӟc khi thu
hoҥch vӟi nӗng đӝ 1.000ppm thì chҩt lưӧng trái tӕt nhҩt trong 3 tuҫn bҧo quҧn vӟi nӗng đӝ 1-MCP 1ppm. (Xem
bҧng 1)
 /0$1!$%") 2$ 3"45+"6/  
.5
&0 
6 8i

.5 7
Y' 12  .5/  , >!
0  ;< ?
/   9: 9== 9==
12  7 
"3 44
7 L a b
1. Đӕi
280.17 *1@ 
chӭng
2. NT1-
314.845 7.11 64.67 -5.96 26.68 5.05 14.05 6.08 0.06 84.49
500-30i

` Y&:
`A =B A
= CD ` : A` :: D= C A B :A
A = =
` BC
===`=
4. NT3-
252.32 6.02 63.66 -5.62 27.11 6.20 11.96 4.25 0.11 87.30
1500-30


(*): sӕ ngày xӱ lý trưӟc thu hoҥch,

(**) : trӑng lưӧng lúc ban đҫu chưa bҧo quҧn
(***)L: đӝ sáng (0 ±100)
a: xanh lá cây đӃn đӓ ( -60 - +60)
-@
 "1 0

<AB2ACB2?
Tӯ bҧng trên có thӇ nhұn thҩy rҵng xӱ lý vú sӳa vӟi retain và 1-MCP có tác dөng kéo dài thӡi gian bҧo quҧn
hơn so vӟi đӕi chӭng không xӱ lý (hư hӓng trong thӡi gian bҧo quҧn). Ӣ 3 nghiӋm thӭc xӱ lý, các chӍ tiêu hóa lý ӣ
nghiӋm thӭc 3 đӅu tӕt hơn so vӟi hai nghiӋm thӭc còn lҥi. Trái có đӝ đӗng đӅu tương đӕi vӅ màu sҳc và trӑng lưӧng.
Trӑng lưӧng trung bình cӫa trái đҥt khoҧng 315g/quҧ. Đһc biӋt vӅ chҩt lưӧng cҧm quan thӱ nӃm thӏt quҧ và màu sҳc
vӓ trái cho thҩy công thӭc xӱ lý 1.000ppm là tӕi ưu nhҩt. Riêng vӅ chӍ tiêu đӝ cӭng cӫa quҧ thì mһc dù ӣ nghiӋm
thӭc 2 (6,15kg/cm2) thҩp hơn ӣ nghiӋm thӭc 3 (6,20 kg/cm2) nhưng so vӟi các chӍ tiêu khác vүn tӕt hơn nghiӋm
thӭc 3.
Như vұy, bưӟc đҫu có thӇ kӃt luұn rҵng retain kӃt hӧp vӟi 1-MCP có tác dөng cҧi thiӋn đӝ cӭng và màu sҳc
bên ngoài cӫa vú sӳa rõ rӋt nhҩt trong thӡi gian bҧo quҧn, tӯ đó có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa.
Đây là kӃt quҧ đҫu tiên xӱ lý retain và 1-MCP trên cây vú sӳa ӣ ViӋt Nam, nên cҫn có thêm nhiӅu nghiên cӭu
khác nӳa ӣ qui mô lӟn hơn nhҵm đҥt đưӧc kӃt quҧ thұt sӵ đáng tin cұy đӇ có thӇ áp dөng kӃt quҧ nghiên cӭu mӝt
cách rӝng rãi vào thӵc tiӉn. Phân viӋn Cơ ĐiӋn Nông nghiӋp và Công nghӋ sau thu hoҥch sӁ giúp các doanh nghiӋp
đăng ký các chӃ phҭm này sӱ dөng ӣ nưӟc ta.
?
 
 
  
!"#$
%

<=>

.272?
Y# Y$%Y# &' (

&)&*+ 
 ,' -.' Y Y'Y
&*

Vú sӳa đưӧc trӗng ӣ nưӟc ta vӟi nhiӅu giӕng khác nhau trong đó có vú sӳa Lò Rèn Vĩnh Kim là giӕng nәi
tiӃng nhҩt. Quҧ vú sӳa Lò Rèn có trӑng lưӧng trung bình 250-350g, thӏt quҧ khi chín rҩt ngon, đưӧc đánh giá là loҥi
trái cây đһc sҧn cӫa tӍnh TiӅn Giang và là 1 trong 11 loҥi trái cây có tiӅm năng xuҩt khҭu. HiӋn nay, tәng diӋn tích
canh tác loҥi cây này khoҧng 3.000ha (trong đó có khoҧng 2.400ha đang cho trái), sҧn lưӧng hàng năm đҥt khoҧng
22.000-23.000 tҩn.
Nhu cҫu tiêu thө là rҩt lӟn, nhưng do đһc điӇm nhanh hư hӓng sau khi thu hái (tӯ 3-5 ngày là trái vú sӳa Lò
Rèn bӏ hӓng (nhăn, héo, thӕi...) nên viӋc vұn chuyӇn đi xa đӕi vӟi vú sӳa rҩt khó khăn. Mong mӓi lӟn nhҩt cӫa các
nhà kinh doanh, các HTX là làm sao có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa đưӧc 3-4 tuҫn đӇ có thӇ bưӟc đҫu mӣ
rӝng thӏ trưӡng xuҩt khҭu sang các nưӟc lân cұn trong khu vӵc như: Trung Quӕc, Nhұt... bҵng đưӡng bӝ và đưӡng
biӇn nhҵm giҧm giá thành, tăng khҧ năng cҥnh tranh vӟi các loҥi trái cây khác.
Vú sӳa là loҥi trái không tiӃp tөc chín sau khi hái xuӕng (không có đӍnh hô hҩp), điӅu này đӗng nghĩa vӟi
viӋc thu hái trái phҧi đúng đӝ chín đӇ đҧm bҧo chҩt lưӧng. Thu hái trái còn xanh thì trái có vӏ nhҥt và đһc biӋt rҩt
nhiӅu nhӵa, không thӇ ăn đưӧc. Thu hái quá chín thì trái nhanh chóng hư hӓng vì vӓ mӅm, dӉ dұp và thӕi hӓng.
Giӕng vú sӳa Lò Rèn khi đӃn đӝ thu hoҥch trái có vӓ bóng sáng, màu vӓ chuyӇn tӯ xanh nhҥt sang màu kem đӃn hơi
nâu ӣ phҫn đáy trái.
Ngoài ra, vú sӳa thuӝc loҥi quҧ mӑng, lӟp vӓ và thӏt trái không có phân cách rõ ràng. Do đһc điӇm cҩu trúc
đһc biӋt như thӃ nên vú sӳa rҩt dӉ héo nhăn vӓ quҧ, dұp, nӭt, hư hӓng trong quá trình thu hái, vұn chuyӇn và tӗn trӳ.
Hơn nӳa, cùng vӟi khí hұu nhiӋt đӟi ҭm đһc trưng cӫa miӅn Nam ViӋt Nam, nҩm mӕc gây thӕi nhanh chóng phát
triӇn trên trái sau khi hái xuӕng. Do đó, viӋc nghiên cӭu kӃt hӧp các biӋn pháp xӱ lý trưӟc và sau thu hoҥch cҫn
đưӧc quan tâm nhҵm đҥt đưӧc hiӋu quҧ đӇ hưӟng dүn cө thӇ cho nông dân, ngưӡi thu mua, nhà kinh doanh xuҩt
khҭu.
Nói đӃn các chӃ phҭm sinh hӑc đưӧc ӭng dөng trong xӱ lý cұn thu hoҥch và sau thu hoҥch bҧo quҧn rau quҧ
có thӇ kӇ đӃn hai chӃ phҭm là Retain và 1-MCP.
Retain giúp hҥn chӃ sӵ sinh ethylene (Ethylene là mӝt loҥi chҩt đưӧc tҥo ra tӯ nhiӅu loҥi cây, thúc đҭy quá
trình mau chín và quá trình già hóa cây trӗng, hoa cҳt cành, trái cây và rau quҧ). Thành phҫn hoҥt đӝng cӫa retain là
mӝt chҩt có nguӗn gӕc tӵ nhiên ± AVG (aminoetheoxyvinylglycine hydrochoride) - đưӧc tҥo ra tӯ quá trình lên
men. Chҩt này có khҧ năng làm giҧm sӵ sinh ethylene bҵng cách ngăn cҧn sӵ hình thành enzyme ACC (ACC
synthase) tӯ quá trình sinh tәng hӧp (Kathy Kelley Anderson, Joe Grant, Janine Hasey, and Wilbur Reil). Retain
giúp kéo dài mùa thu hoҥch (đӕi vӟi táo kéo dài mùa thu hoҥch trên 2 tuҫn) và thu hái trái đưӧc nhiӅu hơn, có tác
dөng làm trái cӭng, thӏt quҧ mӑng nưӟc, mùi vӏ tӵ nhiên, cҧi thiӋn màu sҳc vӓ quҧ, chӕng nӭt quҧ, ngăn rөng quҧ,
không gây hҥi cho côn trùng có ích, không ҧnh hưӣng đӃn tiêu chuҭn cӫa các chương trình IPM và IFP
(www.valentbioscience.com). Retain còn làm tăng hiӋu quҧ chӕng hư hӓng (Renae E. Moran).
- Methylcyclopropene hay còn gӑi là 1-MCP (SmartFresh - tên thương mҥi) là mӝt hӧp chҩt có hiӋu quҧ
trong hoҥt đӝng kinh doanh rau quҧ. Nó là mӝt hӧp chҩt hӳu cơ, ngăn cҧn sӵ hҩp thu ethylene và ngăn ngӯa ҧnh
hưӣng cӫa ethylene lên mô rau quҧ nhҵm kéo dài thӡi gian tӗn trӳ.
- Methylcyclopropene trong điӅu kiӋn bình thưӡng ӣ dҥng khí. Giӕng như thành phҫn hoҥt đӝng cӫa thuӕc
trӯ sâu, nó đưӧc sӱ dөng giúp kéo dài sӵ sӕng cho cây cҧnh và hoa cҳt cành bҵng cách ngăn chһn ethylene xâm nhұp
vào mô quҧ. MCP đưӧc sӱ dөng tӕt nhҩt là ngay sau khi thu hoҥch thông qua viӋc kӃt hӧp vӟi phương pháp lҥnh.
Do nhӳng ӭng dөng hiӋu quҧ trong kӻ thuұt bҧo quҧn rau quҧ đã kӇ trên nên trong đӅ tài ³  
   ! "   #$%& $  ' ( $%)*+,"$-.´ chúng tôi sӱ dөng kӃt hӧp hai
chӃ phҭm này nhҵm kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa phөc vө nӝi tiêu và xuҩt khҭu.
KӃt quҧ bưӟc đҫu sau đây cho thҩy xác đӏnh đưӧc thӡi gian xӱ lý retain ӣ thӡi điӇm 30 ngày trưӟc khi thu
hoҥch vӟi nӗng đӝ 1.000ppm thì chҩt lưӧng trái tӕt nhҩt trong 3 tuҫn bҧo quҧn vӟi nӗng đӝ 1-MCP 1ppm. (Xem
bҧng 1)
 /0$1!$%") 2$ 3"45+"6/  
.5
&0 
6 8i

.5 7
Y' 12  .5/  , >!
0  ;< ?
/   9: 9== 9==
12  7 
"3 44
7 L a b
1. Đӕi
280.17 *1@ 
chӭng
2. NT1-
314.845 7.11 64.67 -5.96 26.68 5.05 14.05 6.08 0.06 84.49
500-30i

` Y&:
`A =B A
= CD ` : A` :: D= C A B :A
A = =
` BC
===`=
4. NT3-
252.32 6.02 63.66 -5.62 27.11 6.20 11.96 4.25 0.11 87.30
1500-30


(*): sӕ ngày xӱ lý trưӟc thu hoҥch,

(**) : trӑng lưӧng lúc ban đҫu chưa bҧo quҧn
(***)L: đӝ sáng (0 ±100)
a: xanh lá cây đӃn đӓ ( -60 - +60)
-@
 "1 0

<AB2ACB2?
Tӯ bҧng trên có thӇ nhұn thҩy rҵng xӱ lý vú sӳa vӟi retain và 1-MCP có tác dөng kéo dài thӡi gian bҧo quҧn
hơn so vӟi đӕi chӭng không xӱ lý (hư hӓng trong thӡi gian bҧo quҧn). Ӣ 3 nghiӋm thӭc xӱ lý, các chӍ tiêu hóa lý ӣ
nghiӋm thӭc 3 đӅu tӕt hơn so vӟi hai nghiӋm thӭc còn lҥi. Trái có đӝ đӗng đӅu tương đӕi vӅ màu sҳc và trӑng lưӧng.
Trӑng lưӧng trung bình cӫa trái đҥt khoҧng 315g/quҧ. Đһc biӋt vӅ chҩt lưӧng cҧm quan thӱ nӃm thӏt quҧ và màu sҳc
vӓ trái cho thҩy công thӭc xӱ lý 1.000ppm là tӕi ưu nhҩt. Riêng vӅ chӍ tiêu đӝ cӭng cӫa quҧ thì mһc dù ӣ nghiӋm
thӭc 2 (6,15kg/cm2) thҩp hơn ӣ nghiӋm thӭc 3 (6,20 kg/cm2) nhưng so vӟi các chӍ tiêu khác vүn tӕt hơn nghiӋm
thӭc 3.
Như vұy, bưӟc đҫu có thӇ kӃt luұn rҵng retain kӃt hӧp vӟi 1-MCP có tác dөng cҧi thiӋn đӝ cӭng và màu sҳc
bên ngoài cӫa vú sӳa rõ rӋt nhҩt trong thӡi gian bҧo quҧn, tӯ đó có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa.
Đây là kӃt quҧ đҫu tiên xӱ lý retain và 1-MCP trên cây vú sӳa ӣ ViӋt Nam, nên cҫn có thêm nhiӅu nghiên cӭu
khác nӳa ӣ qui mô lӟn hơn nhҵm đҥt đưӧc kӃt quҧ thұt sӵ đáng tin cұy đӇ có thӇ áp dөng kӃt quҧ nghiên cӭu mӝt
cách rӝng rãi vào thӵc tiӉn. Phân viӋn Cơ ĐiӋn Nông nghiӋp và Công nghӋ sau thu hoҥch sӁ giúp các doanh nghiӋp
đăng ký các chӃ phҭm này sӱ dөng ӣ nưӟc ta.
?
 
 
  
!"#$
%

<=>

.272?
Y# Y$%Y# &' (

&)&*+ 
 ,' -.' Y Y'Y
&*

Vú sӳa đưӧc trӗng ӣ nưӟc ta vӟi nhiӅu giӕng khác nhau trong đó có vú sӳa Lò Rèn Vĩnh Kim là giӕng nәi
tiӃng nhҩt. Quҧ vú sӳa Lò Rèn có trӑng lưӧng trung bình 250-350g, thӏt quҧ khi chín rҩt ngon, đưӧc đánh giá là loҥi
trái cây đһc sҧn cӫa tӍnh TiӅn Giang và là 1 trong 11 loҥi trái cây có tiӅm năng xuҩt khҭu. HiӋn nay, tәng diӋn tích
canh tác loҥi cây này khoҧng 3.000ha (trong đó có khoҧng 2.400ha đang cho trái), sҧn lưӧng hàng năm đҥt khoҧng
22.000-23.000 tҩn.
Nhu cҫu tiêu thө là rҩt lӟn, nhưng do đһc điӇm nhanh hư hӓng sau khi thu hái (tӯ 3-5 ngày là trái vú sӳa Lò
Rèn bӏ hӓng (nhăn, héo, thӕi...) nên viӋc vұn chuyӇn đi xa đӕi vӟi vú sӳa rҩt khó khăn. Mong mӓi lӟn nhҩt cӫa các
nhà kinh doanh, các HTX là làm sao có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa đưӧc 3-4 tuҫn đӇ có thӇ bưӟc đҫu mӣ
rӝng thӏ trưӡng xuҩt khҭu sang các nưӟc lân cұn trong khu vӵc như: Trung Quӕc, Nhұt... bҵng đưӡng bӝ và đưӡng
biӇn nhҵm giҧm giá thành, tăng khҧ năng cҥnh tranh vӟi các loҥi trái cây khác.
Vú sӳa là loҥi trái không tiӃp tөc chín sau khi hái xuӕng (không có đӍnh hô hҩp), điӅu này đӗng nghĩa vӟi
viӋc thu hái trái phҧi đúng đӝ chín đӇ đҧm bҧo chҩt lưӧng. Thu hái trái còn xanh thì trái có vӏ nhҥt và đһc biӋt rҩt
nhiӅu nhӵa, không thӇ ăn đưӧc. Thu hái quá chín thì trái nhanh chóng hư hӓng vì vӓ mӅm, dӉ dұp và thӕi hӓng.
Giӕng vú sӳa Lò Rèn khi đӃn đӝ thu hoҥch trái có vӓ bóng sáng, màu vӓ chuyӇn tӯ xanh nhҥt sang màu kem đӃn hơi
nâu ӣ phҫn đáy trái.
Ngoài ra, vú sӳa thuӝc loҥi quҧ mӑng, lӟp vӓ và thӏt trái không có phân cách rõ ràng. Do đһc điӇm cҩu trúc
đһc biӋt như thӃ nên vú sӳa rҩt dӉ héo nhăn vӓ quҧ, dұp, nӭt, hư hӓng trong quá trình thu hái, vұn chuyӇn và tӗn trӳ.
Hơn nӳa, cùng vӟi khí hұu nhiӋt đӟi ҭm đһc trưng cӫa miӅn Nam ViӋt Nam, nҩm mӕc gây thӕi nhanh chóng phát
triӇn trên trái sau khi hái xuӕng. Do đó, viӋc nghiên cӭu kӃt hӧp các biӋn pháp xӱ lý trưӟc và sau thu hoҥch cҫn
đưӧc quan tâm nhҵm đҥt đưӧc hiӋu quҧ đӇ hưӟng dүn cө thӇ cho nông dân, ngưӡi thu mua, nhà kinh doanh xuҩt
khҭu.
Nói đӃn các chӃ phҭm sinh hӑc đưӧc ӭng dөng trong xӱ lý cұn thu hoҥch và sau thu hoҥch bҧo quҧn rau quҧ
có thӇ kӇ đӃn hai chӃ phҭm là Retain và 1-MCP.
Retain giúp hҥn chӃ sӵ sinh ethylene (Ethylene là mӝt loҥi chҩt đưӧc tҥo ra tӯ nhiӅu loҥi cây, thúc đҭy quá
trình mau chín và quá trình già hóa cây trӗng, hoa cҳt cành, trái cây và rau quҧ). Thành phҫn hoҥt đӝng cӫa retain là
mӝt chҩt có nguӗn gӕc tӵ nhiên ± AVG (aminoetheoxyvinylglycine hydrochoride) - đưӧc tҥo ra tӯ quá trình lên
men. Chҩt này có khҧ năng làm giҧm sӵ sinh ethylene bҵng cách ngăn cҧn sӵ hình thành enzyme ACC (ACC
synthase) tӯ quá trình sinh tәng hӧp (Kathy Kelley Anderson, Joe Grant, Janine Hasey, and Wilbur Reil). Retain
giúp kéo dài mùa thu hoҥch (đӕi vӟi táo kéo dài mùa thu hoҥch trên 2 tuҫn) và thu hái trái đưӧc nhiӅu hơn, có tác
dөng làm trái cӭng, thӏt quҧ mӑng nưӟc, mùi vӏ tӵ nhiên, cҧi thiӋn màu sҳc vӓ quҧ, chӕng nӭt quҧ, ngăn rөng quҧ,
không gây hҥi cho côn trùng có ích, không ҧnh hưӣng đӃn tiêu chuҭn cӫa các chương trình IPM và IFP
(www.valentbioscience.com). Retain còn làm tăng hiӋu quҧ chӕng hư hӓng (Renae E. Moran).
- Methylcyclopropene hay còn gӑi là 1-MCP (SmartFresh - tên thương mҥi) là mӝt hӧp chҩt có hiӋu quҧ
trong hoҥt đӝng kinh doanh rau quҧ. Nó là mӝt hӧp chҩt hӳu cơ, ngăn cҧn sӵ hҩp thu ethylene và ngăn ngӯa ҧnh
hưӣng cӫa ethylene lên mô rau quҧ nhҵm kéo dài thӡi gian tӗn trӳ.
- Methylcyclopropene trong điӅu kiӋn bình thưӡng ӣ dҥng khí. Giӕng như thành phҫn hoҥt đӝng cӫa thuӕc
trӯ sâu, nó đưӧc sӱ dөng giúp kéo dài sӵ sӕng cho cây cҧnh và hoa cҳt cành bҵng cách ngăn chһn ethylene xâm nhұp
vào mô quҧ. MCP đưӧc sӱ dөng tӕt nhҩt là ngay sau khi thu hoҥch thông qua viӋc kӃt hӧp vӟi phương pháp lҥnh.
Do nhӳng ӭng dөng hiӋu quҧ trong kӻ thuұt bҧo quҧn rau quҧ đã kӇ trên nên trong đӅ tài ³  
   ! "   #$%& $  ' ( $%)*+,"$-.´ chúng tôi sӱ dөng kӃt hӧp hai
chӃ phҭm này nhҵm kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa phөc vө nӝi tiêu và xuҩt khҭu.
KӃt quҧ bưӟc đҫu sau đây cho thҩy xác đӏnh đưӧc thӡi gian xӱ lý retain ӣ thӡi điӇm 30 ngày trưӟc khi thu
hoҥch vӟi nӗng đӝ 1.000ppm thì chҩt lưӧng trái tӕt nhҩt trong 3 tuҫn bҧo quҧn vӟi nӗng đӝ 1-MCP 1ppm. (Xem
bҧng 1)
 /0$1!$%") 2$ 3"45+"6/  
.5
&0 
6 8i

.5 7
Y' 12  .5/  , >!
0  ;< ?
/   9: 9== 9==
12  7 
"3 44
7 L a b
 1. Đӕi
280.17 *1@ 
chӭng
2. NT1-
314.845 7.11 64.67 -5.96 26.68 5.05 14.05 6.08 0.06 84.49
500-30i

` Y&:
`A =B A
= CD ` : A` :: D= C A B :A
A = =
` BC
===`=
4. NT3-
252.32 6.02 63.66 -5.62 27.11 6.20 11.96 4.25 0.11 87.30
1500-30

(*): sӕ ngày xӱ lý trưӟc thu hoҥch,

(**) : trӑng lưӧng lúc ban đҫu chưa bҧo quҧn
(***)L: đӝ sáng (0 ±100)
a: xanh lá cây đӃn đӓ ( -60 - +60)
-@
 "1 0

<AB2ACB2?
Tӯ bҧng trên có thӇ nhұn thҩy rҵng xӱ lý vú sӳa vӟi retain và 1-MCP có tác dөng kéo dài thӡi gian bҧo quҧn
hơn so vӟi đӕi chӭng không xӱ lý (hư hӓng trong thӡi gian bҧo quҧn). Ӣ 3 nghiӋm thӭc xӱ lý, các chӍ tiêu hóa lý ӣ
nghiӋm thӭc 3 đӅu tӕt hơn so vӟi hai nghiӋm thӭc còn lҥi. Trái có đӝ đӗng đӅu tương đӕi vӅ màu sҳc và trӑng lưӧng.
Trӑng lưӧng trung bình cӫa trái đҥt khoҧng 315g/quҧ. Đһc biӋt vӅ chҩt lưӧng cҧm quan thӱ nӃm thӏt quҧ và màu sҳc
vӓ trái cho thҩy công thӭc xӱ lý 1.000ppm là tӕi ưu nhҩt. Riêng vӅ chӍ tiêu đӝ cӭng cӫa quҧ thì mһc dù ӣ nghiӋm
thӭc 2 (6,15kg/cm2) thҩp hơn ӣ nghiӋm thӭc 3 (6,20 kg/cm2) nhưng so vӟi các chӍ tiêu khác vүn tӕt hơn nghiӋm
thӭc 3.
Như vұy, bưӟc đҫu có thӇ kӃt luұn rҵng retain kӃt hӧp vӟi 1-MCP có tác dөng cҧi thiӋn đӝ cӭng và màu sҳc
bên ngoài cӫa vú sӳa rõ rӋt nhҩt trong thӡi gian bҧo quҧn, tӯ đó có thӇ kéo dài thӡi gian bҧo quҧn vú sӳa.
Đây là kӃt quҧ đҫu tiên xӱ lý retain và 1-MCP trên cây vú sӳa ӣ ViӋt Nam, nên cҫn có thêm nhiӅu nghiên cӭu
khác nӳa ӣ qui mô lӟn hơn nhҵm đҥt đưӧc kӃt quҧ thұt sӵ đáng tin cұy đӇ có thӇ áp dөng kӃt quҧ nghiên cӭu mӝt
cách rӝng rãi vào thӵc tiӉn. Phân viӋn Cơ ĐiӋn Nông nghiӋp và Công nghӋ sau thu hoҥch sӁ giúp các doanh nghiӋp
đăng ký các chӃ phҭm này sӱ dөng ӣ nưӟc ta.