Thö Traû Lôøi Nhaâm An (1)

Toâi,haïng traâu ngöïa Tö Maõ Thieân,Thaùi Töû Coâng,kính thöa Thieáu Khanh
tuùc haï. (1)
Tröôùc ñaây oâng coù haï coá göûi thö daïy phaûi caån thaän veà vieäc tieáp ngöôøi,coát
phaûi toân ngöôøi hieàn ,tieán cöû keû só, yù oâng aân caàn tha thieát,hình nhö traùch toâi
khoâng nghe lôøi daïy maø laïi theo lôøi boïn theá tuïc taàm thöôøng.Toâi ñaâu daùm theá.
Toâi tuy heøn nhaùt,nhöng cuõng ñaõ töøng troäm nghe lôøi chæ giaùo cuûa baäc
tröôûng giaû.Vì moät noãi thaân hình taøn pheá, ñòa vò haãm hiu,heã ñoäng laø bò cheâ
traùch,muoán ñöôïc ích thì trôû laïi coù haïi,cho neân uaát öùc moät mình khoâng bieát noùi
cuøng ai.
Tuïc ngöõ coù caâu: “Laøm cho ai bieát ,noùi cho ai nghe?”Chung Töû Kyø cheát
roài,Baù Nha suoát ñôøi khoâng gaûy ñaøn nöõa ! Taïi sao vaäy?Vì keû só ra söùc vôùi ngöôøi
tri kyõ,con gaùi laøm daùng vôùi ngöôøi yeâu mình,theo toâi thì caùi thaân naøy ñaõ hoûng
roài,tuy taøi coù baèng chaâu cuûa Tuøy Haàu,ngoïc cuûa Bieän Hoøa,haïnh coù cao baèng Baù
Di,Höùa Do,ruùt cuïc cuõng khoâng coù caùch gì maø loøe vôùi ai,chaúng qua chæ ñeå mua
cöôøi vaø töï laøm oâ nhuïc mình maø thoâi !
Thô cuûa oâng ñaùng lyù phaûi ñaùp ngay,nhöng giöõa luùc theo hoaøng thöôïng
sang Ñoâng,laïi vì vieäc rieâng caáp baùch, ít coù dòp gaëp nhau.Voäi vaøng khoâng coù luùc
naøo raûnh coù theå toû heát noåi loøng.Nay Thieáu Khanh gaëp toäi khoâng bieát ñeán theá
naøo.Ngaøy qua thaùng laïi,cuoái ñoâng saép tôùi...(2) Toâi laïi saép phaûi theo nhaø vua ñi
Ung Chaâu,sôï coù söï chaúng may xaûy ra thì toâi ruùt cuïc ñaønh chòu khoâng sao baøy toû
noãi buoàn böïc ñeå cho oâng roõ,maø hoàn phaùch keû vónh bieät (3) seõ rieâng aân haän
khoâng cuøng.Toâi xin trình baøy qua taác daï queâ muøa. Ñeå laâu khoâng traû lôøi,xin
ñöøng baét loãi.
Toâi nghe: söûa mình laø daáu hieäu cuûa trí :yeâu thöông giuùp ñôõ ngöôøi laø ñaàu
moái cuûa nhaân : ñònh neân laáy caùi gì ,cho caùi gì laø bieåu hieän cuûa nghóa :gaëp caûnh
só nhuïc laø ñieàu quyeát ñònh cuûa duõng :laäp danh laø caùi cao nhaát cuûa ñöùc haïnh .Keû
só coù naêm ñieàu aáy thì môùi coù theå soáng ôû ñôøi maø ñöùng ôû vaøo haøng quaân töû;Cho
neân tai hoïa teä nhaát laø thieáu tieàn chuoäc toäi, ñau khoâng coù gì thaûm hôn laø ñau
loøng :neát xaáu nhaát laø nhuïc ñeán cha meï,nhuïc naëng nhaát laø bò cung hình (4) !Con
ngöôøi bò hình phaït soáng thöøa khoâng coøn ñaùng ñeám xæa nöõa, ñieàu ñoù khoâng phaûi
chæ ôû ñôøi naøy maø ñaõ coù töø laâu.Ngaøy xöa Veä Linh Coâng cuøng ñi vôùi Ung
Cöø,Khoång Töû boû sang nöôùc Traàn,Thöông Öôûng nhôø Caûnh Giaùm ñöôïc yeát kieán
Taàn Vöông,Trieäu Löông thaáy laïnh caû ruoät (5) ; Ñoàng Töû ngoài beân xe;Vieân Ti
bieán saéc maët (6) .Töø xöa ñaõ töøng laáy ñieàu ñoù laøm xaáu hoå. Ñeán keû taøi naêng baäc

c Type by Thanh Loan - 20 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 trung,maø vieäc dính líu ñeán boïn hoaïn quan,coøn khoâng ai khoâng muõi loøng,huoáng
gì keû só coù chí khaúng khaùi laïi khoâng bieát hay sao?
Nay trieàu ñình tuy thieáu ngöôøi,nhöng leõ naøo laïi ñeå keû bò cöa dao soáng soùt
maø coøn tieán cöû keû haøo kieät trong thieân haï ? (7)
Toâi noái nghieäp tieàn nhaân maø chaàu chöïc döôùi xe loan ñaõ hôn hai möôi naêm
nay.Toâi vaãn thöôøng töï nghó:mình treân ñaõ khoâng theå toû loøng trung tín, ñöôïc tieáng
khen laø coù taøi,coù söùc ,coù möu laï, ñeå ñöôïc baäc minh chuû ñoaùi thöông,laïi cuõng
khoâng bieát löôïm laët caùi boû soùt,chaáp vaù caùi thieáu thoán, ñoùn ngöôøi hieàn,tieán cöû
ngöôøi taøi,laøm vinh hieån keû só ôû aån trong choán nuùi non, ôû ngoaøi khoâng thuoäc vaøo
haøng nguõ coù coâng ñaùnh thaønh xoâng traän,cheùm töôùng giaät côø,cuøng ra nöõa cuõng
khoâng ngaøy ngaøy tích luõy coâng lao, ñeå ñöôïc quan cao,loäc haäu,laøm ñeïp maët hoï
haøng beø baïn.
Caû boán ñieàu ñoù toâi khoâng döôïc ñieàu naøo.Cho neân toâi ñaønh nöông naùu qua
thì, ñoù cuõng ñuû thaáy toâi chaúng coù gì laø hay ho caû.
Toâi cuõng ñaõ thöôøng mon men döï vaøo haønh haï ñaïi phu, ñöôïc döï baøn baïc ôû
ngoaïi ñình.Luùc aáy,toâi chaúng bieát trình baøy moái giöôøng,daâng leân nhöõng ñieàu suy
nghó. Ñeán nay thì thaân hình ñaõ söùt meû,laøm ngöôøi toâi ñoøi, ôû trong ñaùm ti tieän,leõ
naøo coøn muoán ngaång ñaàu,giô maët trình baøy phaûi traùi ! (8).Theá chaúng hoaù ra
khinh trieàu ñình,laøm xaáu hoå cho keû só treân ñôøi naøy laém sao! Than oâi !Than oâi!
Nhö toâi ñaây coøn noùi naêng gì nöõa,coøn noùi naêng gì nöõa !
Vaû chaêng,vieäc cuûa toâi goác ngoïn khoâng deã thaáy roõ.Töø nhoû toâi mang caùi taøi
phoùng tuùng (9),lôùn leân khoâng ñöôïc laøng xoùm khen ngôïi.May chuùa thöôïng vì côù
cha toâi,cho toâi ñöôïc troå chuùt ngheà moïn,ra vaøo nôi caám veä.Toâi nghó raèng con
ngöôøi ñoäi chaäu laøm sao coøn nhìn ñöôïc trôøi;vì vaäy cho neân khoâng giao tieáp vôùi
khaùch khöùa,queân vieäc saûn nghieäp cuûa gia ñình.Ngaøy ñeâm ñem caùi taøi söùc keùm
coûi cuûa mình,chæ coát moät loøng laøm troøn chöùc vuï, ñeå mong ñöôïc chuùa thöôïng
thöông ñeán.Theá maø laïi gaëp caùi vieäc traùi haún yù cuûa mình.
Toâi vaø Lyù Laêng ñieàu ôû döôùi moân haï chuùa thöôïng,voán cuõng khoâng quen
thaân nhau,chí höôùng khaùc nhau,chöa töøng naâng cheùn röôïu,vui veû aân caàn.Theá
nhöng toâi thaáy oâng ta laø keû só kyø laï,bieát töï giöõ mình,thôø cha meï coù hieáu, ñoái vôùi
keû só thì tin,lieâm khieát ôû choã tieàn taøi,giöõ nghóa trong vieäc cho vaø laáy,bieát phaân
bieät nhöôøng nhòn,khieâm toán,cung kieäm chìu ngöôøi,thöôøng lo haêng haùi queân
mình ñeå tính vieäc caàn kíp cuûa nöôùc nhaø, ñoù laø caùi ñieàu chöùa chaát ôû trong loøng
oâng ta,toâi cho oâng ta coù caùi phong thaùi cuûa ngöôøi quoác só.
OÂi ! Keû laøm toâi bieát lieàu trong luùc muoán cheát khoâng nghó ñeán söï soáng cuûa
mình,lao vaøo naïn nöôùc nhaø nhö theá cuõng ñaõ laø laï vaäy.Nay chæ bò moät laàn hoûng

c Type by Thanh Loan - 21 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 vieäc,theá maø nhöõng ngöôøi toâi lo giöõ thaân mình,giöõ vôï con,cöù theâu deät theâm caùi
loãi oâng ta,toâi loøng rieâng ñau xoùt vì vieäc ñoù.
Vaû chaêng,Lyù Laêng caàm khoâng ñaày naêm ngaøn boä binh,tieán saâu vaøo chieán
ñòa,chaân ñeán nôi saân vua Thieàn Du,nhö moài sa mieäng hoå,khieâu khích boïn Hoà
Maïnh.Ngaång ñaàu (10) ñoùn laáy quaân ñòch öùc vaïn,cuøng quaân Thieân Vu chieán ñaáu
lieân tieáp hôn möôøi ngaøy,gieát ñöôïc raát nhieàu,giaëc khoâng kòp cöùu ngöôøi
cheát,khieâng keû bò thöông.Caùc chuùa Hung Noâ maëc aùo cöøu run sôï beøn ñem taát caû
taû,höõu - hieàn –vöông (11), ñem taát caû quaân cung noû trong nöôùc vaây laïi maø
ñaùnh.Laêng chieán ñaáu ôû ngoaøi ngaøn daëm,leân heát ñöôøng cuøng,cöùu binh khoâng
ñeán,quaân só cheát vaø bò thöông choàng chaát !Nhöng Laêng hoâ moät tieáng,taát caû quaân
só ñeàu vuøng daäy!Ngöôøi ñaày nöôùc maét,lau maët baèng maùu,uoáng baèng nöôùc maét,laïi
giô naém tay khoâng xoâng vaøo nôi muõi nhoïn,quay veà höôùng baéc tranh nhau lieàu
cheát vôùi giaëc.Khi Laêng chöa bò thua,caùc söù veà baùo tin,caùc coâng ,khanh ,vöông
,haàu ñeàu naâng cheùn röôïu chuùc thoï thieân töû.Maáy ngaøy sau,nghe tin Laêng thua
traän ñöa veà,chuùa thöôïng vì vaäy aên khoâng bieát ngon,ra trieàu khoâng vui,quan ñaïi
thaàn lo laéng khoâng bieát laøm theá naøo.Toâi troäm khoâng töï lieäu mình ti tieän,thaáy
chuùa thöôïng ñau xoùt buoàn raàu,loøng muoán baøy toû noåi nieàm ngu daïi,cho raèng Lyù
Laêng voán cuøng caùc só, ñaïi phu,chia mieáng ngon,chòu phaàn thieät, ñöôïc ngöôøi ta
lieàu cheát heát loøng,tuy danh töôùng ngaøy xöa cuõng khoâng hôn ñöôïc.Thaân Laêng
tuy haõm vaøo caûnh thaát baïi,nhöng xem yù oâng ta laø muoán laäp coâng ñeå baùo ôn nhaø
Haùn.Vieäc ñaõ ñaønh nhö theá roài,nhöng keå coâng ñaùnh baïi quaân ñòch cuûa oâng
ta,cuõng ñuû toû vôùi thieân haï.Trong loøng toâi muoán trình baøy ñieàu ñoù,nhöng chöa coù
dòp.Nhaân gaëp luùc nhaø vua hoûi ñeán,toâi beøn ñem yù aáy ra,trình baøy coâng lao cuûa
Laêng,muoán chuùa thöôïng môû löôïng khoan hoàng vaø ngaên chaën lôøi leõ deøm pha.Toâi
chöa noùi ñöôïc heát,chuùa thöôïng khoâng roõ,cho raèng toâi bieän baïch hoä Lyù Laêng, ñeå
ngaên trôû Nhò Sö (12) beøn giao toâi cho phaùp quan trò toäi.
Noåi loøng trung u uaát,roát cuoäc vaãn khoâng sao töï trình baøy ñöôïc,do ñoù mang
toäi doái chuùa thöôïng,phaûi xöû theo lôøi cuûa hình quan ! Nhaø toâi ngheøo khoâng coù ñuû
tieàn cuûa ñeå chuoäc toäi (13),baïn beø khoâng ai cöùu,taû höõu thaân caän,khoâng ai noùi hoä
moät lôøi !Thaân mình khoâng phaûi laø goã ñaù,moät mình phaûi chung chaï vôùi boïn phaùp
laïi, ôû trong nhaø giam aâm thaàm saâu kín,noåi loøng bieát toû cuøng ai? Ñieàu naøy thì
baûn thaân Thieáu Khanh cuõng töï thaáy,vieäc laøm cuûa toâi haù khoâng ñuùng sao?
Lyù Laêng ñaõ caàu soáng ñaàu haøng,gia thanh bò suïp ñoå vaø toâi bò ñöa xuoáng
nhaø taèm (14) bò thieân haï cheâ cöôøi laàn nöõa.Than oâi,thöông thay!Vieäc naøy khoâng
theå moät hai noùi cho boïn tuïc nhaân nghe vaäy.
OÂng cha toâi khoâng coù coâng ñöôïc cheû phuø phong töôùc,vieát chöõ son ñeå
laïi,ngheà vieát vaên,vieát söû,xem sao,xem lòch,thì cuõng gaàn vôùi boïn thaày boùi thaày

c Type by Thanh Loan - 22 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 cuøng,chuùa thöôïng vaãn ñuøa bôõn,nuoâi nhö boïn con haùt,coøn theá löïc thì vaãn coi
thöôøng (15).Giaû söû toâi coù phaïm phaùp bò gieát ,thì cuõng nhö chín con traâu maát moät
sôïi loâng,coù khaùc gì saâu kieán, maø theá löïc laïi khoâng theå saùnh vôùi vieäc töû tieát.Hoï
chaúng qua chæ cho raèng vì trí cuøng,toäi quaù naëng khoâng theå gôõ noåi cho neân chòu
cheát ñoù thoâi.Taïi sao vaäy? Ñoù laø vì danh vò cuûa mình khieán nhö vaäy.
Ai cuõng coù moät laàn cheát.Caùi cheát coù khi naëng hôn nuùi Thaùi Sôn,coù khi
nheï hôn loâng chim hoàng. Ñoù laø vì caùch duøng noù khaùc nhau maø ra.
Cao nhaát thì khoâng laøm nhuïc ñeán cha oâng,thöù nöõa thì khoâng laøm nhuïc
ñeán thaân mình,thöù nöõa thì khoâng laøm nhuïc ñeán lyù leõ vaø daùng maët,thöù nöõa thì
khoâng laøm nhuïc ñeán lôøi leõ,thöù nöõa khuaát mình chòu nhuïc,thöù nöõa ñoåi aùo chòu
nhuïc,thöù nöõa chòu nhuïc ñeo goâng cuøm,bò roi voït,thöù nöõa chòu nhuïc caïo ñaàu
mang xieàng xích,thöù nöõa chòu nhuïc bò huûy hoaïi da thòt chaët chaân tay.Heøn nhaát laø
vieäc bò cung hình.Saùch coù noùi “Hình phaït khoâng ñuïng ñeán ñaïi phu”. Ñoù laø noùi
laøm keû só phaûi coá gaéng giöõ laáy tieát thaùo.Con maõnh hoå ôû trong nuùi saâu,traêm thuù
ñeàu sôï haûi,nhöng khi noù ñaõ vaøo caïm baåy ve vaãy caùi ñuoâi ñeå xin aên,thì caùi oai
maáy laâu nay ñaõ maát heát !Cho neân keû só coù khi veõ ñaát laøm nhaø nguïc,maø cuõng
khoâng theå vaøo, ñeõo goã laøm phaùp laïi,maø cuõng khoâng chòu ñoái ñaùp vôùi noù, ñoù laø
vì phaûi ñònh lieäu töø tröôùc.
Nay toâi ñaõ bò troùi tay chaân,chòu roi voït,bò giam trong töôøng nguïc,luùc baáy
giôø thaáy vieân laïi coi nguïc thì daäp ñaàu xuoáng ñaát,thaáy boïn lính canh nguïc thì
loøng laïi boài hoài.Taïi sao vaäy? Ñoù laø vì caùi uy cuõ ñaõ maát,theá ñaønh phaûi chòu. Ñaõ
ñeán caûnh aáy maø coøn noùi khoâng nhuïc,thì thaät laø haïng maët daày maøy giaïn maø
thoâi.Coù gì ñaùng quyù ?
Vaû chaêng,Taây Baù laø baù bò giam ôû Dóu Lyù,Lyù Tö laø töôùng maéc caû naêm
hình (16),Hoaøi AÂm laøm vöông,mang goâng ôû ñaát Traàn,Baønh Vieät ,Tröông Ngao
quay maët phía nam töï xöng “Coâ” (17) ñeàu bò boû nguïc ,chòu toäi.Giaùng Haàu gieát
boïn hoï Löõ,quyeàn nghieâng caû nguõ baù,xöa ñaõ töøng bò tuø ôû Thænh Thaát (18),Nguïy
Kyø laø ñaïi töôùng,maëc aùo tuø mang goâng,Löõ Boá xích tay laøm teân noâ leä cho Chu
Gia,Quaùn Phu (19) chòu nhuïc trong dinh thöøa töôùng.Nhöõng ngöôøi naøy thaân ñeàu
laøm vöông,haàu,töôùng quaân,thöøa töôùng,danh tieáng vang löøng ñeán nöôùc laùng
gieàng,nhöng khi maéc vaøo toäi,khoâng theå caû quyeát töï saùt.Trong caûnh traàn ai,xöa
nay ñeàu nhö theá,noùi khoâng nhuïc coù ñöôïc ñaâu!
Cöù theá maø xem , ñuû thaáy roõ duõng caûm hay nhuùt nhaùt, laø ôû caùi theá maø
ra,maïnh hay yeáu laø ôû tình hình maø ra.Chöù coù gì ñaùng laï?Con ngöôøi ta khoâng theå
sôùm giöõ ôû ngoaøi quy taéc,daàn daàn sa suùt,laâm vaøo caûnh roi voït,khi aáy muoán laøm
cho ra khí tieát thì sao cho ñöôïc?Coå nhaân sôõ dó caån thaän veà vieäc baét ñaïi phu chòu
hình phaït,coù leõ laø nhö theá. OÂi !Nhaân tình ai chaúng thích soáng gheùt cheát,nhôù cha

c Type by Thanh Loan - 23 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 meï thöông vôï con,nhöng ñeán khi bò nghóa lyù khích ñoäng neân môùi phaûi laøm ñieàu
cöïc chaúng ñaõ.Nay toâi khoâng may sôùm maát cha meï,khoâng coù anh em thaân
thích,chæ trô troïi moät mình,Thieáu Khanh xem toâi ñoái vôùi vôï con nhö theá naøo.Vaû
chaêng keû duõng khoâng caàn phaûi chòu cheát ñeå giöõ khí tieát,keû nhaùt gan meán
nghóa,caùi gì cuõng gaéng laøm ñöôïc.Toâi tuy heøn nhaùt,tham soáng,nhöng cuõng bieát
caùi leõ neân chaêng,coù ñaâu ñeán noåi töï dìm mình vaøo trong caùi nhuïc goâng troùi theá
naøy !Kìa haïng tyø thieáp,toâi tôù,coøn bieát töï quyeát,huoáng toâi laïi khoâng laøm ñöôïc
sao?Sôû dó toâi chòu nhuïc soáng vô vaån,nín nhòn coá soáng ôû nôi dô baån maø khoâng töø
choái,laø vì loøng rieâng coù ñieàu chöa laøm ñöôïc heát,cho raèng troïn ñôøi roài maø vaên
chöông khoâng neâu cho ñôøi sau thaáy ñöôïc laø söï nhuïc.
Ngöôøi xöa giaøu sang maø danh bò vuøi daäp keå khoâng heát.Chæ coù nhöõng
ngöôøi traùc vieät phi thöôøng laø ñöôïc ngöôøi ta nhaéc ñeán maø thoâi.Vaên Vöông bò
giam dieãn giaûi Chu Dòch,Troïng Ni gaëp naïn laøm kinh Xuaân Thu,Khuaát Nguyeân
bò ñuoåi neân ngaâm Lyù Tao,Taû Khaâu bò muø neân coù Quoác Ngöõ (20),Toân Taån bò
chaët chaân,trình baøy binh phaùp,Baát Vi bò ñaøy sang ñaát Thuïc, ñaát Löõ Laâm (21)
coøn truyeàn laïi ôû ñôøi,Haøn Phi bò tuø ôû Taàn,vieát Thuyeát Nan vaø Coâ Phaån (22),Kinh
Phi ba traêm thieân phaàn lôùn do thaùnh hieàn phaùt phaãn maø laøm ra.Nhöõng ngöôøi naøy
ñeàu coù caùi uaát öùc trong loøng khoâng baøy toû ñöôïc ñaïo cuûa mình,cho neân thuaät
vieäc cuõ ñeå laïi cho ngöôøi sau naøy vaäy.Kìa xem Taû Khaâu khoâng coù maét,Toân Taãn
bò chaët chaân,troïn ñôøi khoâng theå laøm ñöôïc vieäc gì,neân lui veà vieát saùch ñeå haû ñieàu
caêm giaän,mong laáy caâu vaên suoâng ñeå cho ñôøi bieát ñeán mình.Toâi troäm khoâng
chòu nhuùn nhöôøng,cuõng muoán kyù thaùc mình vaøo nhöõng lôøi taàm thöôøng,tìm kieám
thu nhaët nhöõng chuyeän cuõ boû soùt trong thieân haï,xeùt qua vieäc laøm,toùm taét tröôùc
sau,xeùt vieäc thaønh,baïi,höùng ,voïng,treân töø Hieân Vieân (23) döôùi ñeán ngaøy
nay,laøm möôøi bieåu,möôøi hai baûn kyû,taùm thö,ba möôi theá gia,baûy möôi lieät
truyeän,coäng taát caû laø moät traêm ba möôi thieân. YÙ toâi cuõng muoán xeùt trong
khoaûng trôøi ñaát,thaáu suoát söï bieán ñoåi töø xöa ñeán nay;laøm thaønh lôøi noùi cuûa moät
nhaø.Nhöng khôûi thaûo chöa xong thì gaëp phaûi caùi hoïa naøy !Tieác saùch chöa xong
neân chòu cöïc hình maø khoâng coù veû giaän.Giaù toâi ñaõ laøm xong saùch aáy roài,caát giaáu
noù vaøo nôi danh sôn,truyeàn cho con ngöôøi cuûa noù,phaùt khaép caùc aáp lôùn, ñoâ thò
to,thì toâi cuõng xin lieàu vôùi caùi nhuïc kia,duø bò gieát vaïn laàn cuõng coù gì laø hoái haän.
Theá nhöng ñieàu ñoù coù theå baøn vôùi baäc tri giaû,chöù khoù loøng vôùi boïn tuïc
nhaân.Vaû chaêng ñaõ thaát baïi roài thì khoù aên noùi ôû nôi thaáp heøn bò laém keû cheâ
bai.Toâi vì noùi naêng maø maéc phaûi caùi vaï naøy,laïi theâm bò haøng xoùm cheâ cöôøi,laøm
nhuïc caû cha oâng,coøn maët muõi naøo maø laïi böôùc ñeán naám moà cuûa cha meï
nöõa?Tuy ñeán traêm ñôøi cuõng chæ coù theâm oâ nhuïc maø thoâi.

c Type by Thanh Loan - 24 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 Cho neân, ruoät moät ngaøy chín laàn quaën ñau,ngoài baâng khuaâng nhö maát caùi
gì, ñi ra thì khoâng bieát ñi ñaâu.Moãi khi nghó ñeán ñieàu nhuïc ñoù thì moà hoâi vaãn cöù
ñaàm löng öôùt aùo.Thaân mình laøm quan ôû nôi khueâ caùc,muoán aån mình vaøo nôi
hang saâu nuùi thaåm naøo ñöôïc ñaâu !Cho neân ñaønh noåi chìm theo tuïc,luoàn cuùi theo
ñôøi ñeå mong thoûa ñöôïc caùi ñieàu ñieân daïi naøy.
Nay toâi ñöôïc Thieáu Khanh daïy phaûi cöû ngöôøi hieàn tieán keû só chaúng phaûi
ngöôïc vôùi loøng rieâng cuûa toâi sao?Duø muoán toâ veõ nhöõng lôøi phuø phieám, ñeå töï
baøo chöõa thì cuõng voâ ích,theá löïc chaúng tin,chæ theâm nhuïc nhaõ !Daãu sao ñôïi ñeán
ngaøy cheát vieäc phaûi traùi môùi ñònh.
Thô khoâng theå noùi heát yù,chæ baøy qua lôøi leõ queâ muøa.Kính laïy hai laïy (24)
---------------------------------------------------------------
1. Thieáu Khanh : teân chöõ cuûa Nhaâm An – tuùc haï laø tieáng xöng hoâ ñoái
vôùi ngöôøi toân troïng. Nhaâm An laøm thöù söû Ích Chaâu bò can vaøo vieäc cuøng thaùi
töû noåi loaïn, bò giam vaø sau ñoù bò gieát. Nhaâm An bò giam vieát thö cho Tö Maõ
Thieân luùc naøy laøm lang trung leänh coù leõ nhôø can thieäp giuùp ñeå khoûi cheát. Tö Maõ
Thieân nhaän thaáy khoâng theå laøm ñöôïc beøn boäc loä caûnh ngoä cuûa mình. Thö naøy
khoâng ôû trong Söû Kyù nhöng raát caàn ñeå hieåu bieát taâm söï cuûa taùc giaû
2. Ngaøy xöa cöù ñeán cuoái ñoâng thì xöû töû toäi nhaân. Baáy giôø Thieáu Khanh
saép bò haønh hình
3. Chæ Thieáu Khanh
4. Bò caét döông vaät
5. Ung Cöø vaø Caûnh Giaùm ñeàu laø hoaïn quan. Vieäc cuûa Thöông Öôûng xem
Thöông Quaân lieät truyeän
6. Haùn Vuõ Ñeá ngoài xe vôùi hoaïn quan Trieäu Ñoàng, Vieän Tì can. Trôø leân
keå caùi nhuïc cuûa keû hoaïn quan : Ung Cöø, Caûnh Giaùm, Trieäu Ñoàng ñeàu laø hoaïn
quan
7. YÙ noùi mình khoâng theå giuùp gì Nhaâm An ñöôïc. Baøi naøy noùi boùng vì
khoâng theå noùi thaúng. YÙ Nhaâm An muoán tieán cöû keû só, töùc laø nhôø Tö Maõ Thieân
tieán cöû mình
8. Baáy giôø Tö Maõ Thieân laøm lang trung leänh. Ñoù laø moät chöùc quan lôùn lo
vieäc coi giaáy tôø cuûa nhaø vua. Coù nhöõng ngöôøi töï thieán mình ñeå ñöôïc laøm, nhöng
taùc giaû chæ thaáy xaáu hoå
9. Nguyeân vaên : “ baát cô ”
10. Ñaát Hoà ôû cao neân luùc ñaùnh phaûi ngaång ñaàu leân
11. Vua Hung Noâ goïi laø Thieàn Vu, döôùi Thieàn Vu coù taû-hieàn-vöông vaø
höõu-hieàn-vöông

c Type by Thanh Loan - 25 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey
 12. Lyù Quaûng Lôïi laø anh ruoät cuûa Lyù phu nhaân baáy giôø ñöôïc vua yeâu laøm
Nhò Sö töôùng quaân ñaùnh Hung Noâ, Lyù Laêng ôû döôùi söï ñieàu khieån cuûa Lyù Quaûng
Lôïi, xin töï caàm moät ñoäi bieät kích. Nhaø vua nghe Thaùi Söû Coâng beø phaùi vôùi
Laêng, choáng laïi Nhò Sö
13. Ñôøi Vuõ Ñeá cho ngöôøi ta ñem tieàn noäp vaøo kho ñeå chuoäc toäi
14. Ngöôøi bò cung hình ñöa xuoáng nhaø nuoâi taèm cho kín gioù, sôï nguy ñeán
tính maïng, goïi laø nhaø taèm
15. Tö Maõ Thieân laøm Thaùi Söû Coâng ngoaøi vieäc vieát vaên laøm söï coøn xem
sao, xem lòch
16. Naêm hình : khaéc vaøo maët, xeûo muõi, caét döông vaät, chaët chaân vaø chaët
ñaàu
17. YÙ noùi ñöôïc phong töôùc vöông – Ngaøy xöa vöông haàu töï xöng laø “ coâ ”
18. Nôi caùc quan bò toäi naëng ôû ñoù ñeå chôø vua xeùt xöû
19. Vieäc Baønh Vieät xem Haùn Cao Toå baûn kyû, vieäc Giaùng Haàu xem Traàn
thöøa töôùng theá gia, vieäc Quyù Boá xem Boá Loan Boä lieät truyeän, vieäc Quaùn Phu
xem Nguïy Kyø, Vuõ An Haàu lieät truyeän
20. Taû Khaâu Minh laøm saùch Taû Truyeän vaø saùch Quoác Ngöõ
21. Saùch Löõ Laâm cuõng goïi laø Laõ Thò Xuaân Thu
22. Thuyeát nam, Coâ Phaãn laø hai thieân ôû trong saùch Haøn Phi Töû
23. Söû Kyù baét ñaàu töø Hoaøng Ñeá. Ngöôøi ta coøn goïi Hoaøng Ñeá laø Hieân
Vieân ( vaøo khoaûng theá kyû XXVII tröôùc coâng nguyeân )
24. Nhaâm An nhôø Tö Maõ Thieân cöùu mình.Tö Maõ Thieân nhaän thaáy khoâng
theå laøm ñöôïc ñaønh phaûi boäc loä hoaøn caûnh cuûa mình,töï maït saùt mình.Noùi laø traû
lôøi,nhöng khoâng phaûi laø traû lôøi maø laø boäc loä taâm söï
o0o

c Type by Thanh Loan - 26 - http://www.vietkiem.com

Convert to pdf by Mickey