Professional Documents
Culture Documents
môc lôc
He Ne Ar Kr Xe Rn
o
Tnc( C): -272 -249 -189 -157 -112 -71
Gi¶i thÝch sù thay ®æi nhiÖt ®é nãng ch¶y trong d·y tõ Heli ®Õn
Radon.
3. ThÓ Ion hãa thø nhÊt cña c¸c khÝ tr¬ cã c¸c gi¸ trÞ sau:
He Ne Ar Kr Xe Rn
I(e V): 24.6 21.6 15.3 14.0 12.1 10.7
H·y gi¶i thÝch t¹i sao khi nguyªn tö t¨ng th× thÕ Ion hãa gi¶m?
4. H·y tr×nh bµy c¸c ®Æc tÝnh cña Heli ?
(nhiÖt ®é s«i, khèi lîng riªng, ®é tan ®é dÉn ®iÖn).Tõ ®ã cho biÕt nh÷ng
øng dông quan träng cña Heli ?
5. Møc oxi hãa ®Æc trng cña Kripton, Xenon vµ Radon ? T¹i sao c¸c møc ®é
l¹i kh«ng ®Æc trng ®èi víi c¸c khÝ tr¬ cßn l¹i ?
Tõ nhËn xÐt trªn h·y gi¶i thÝch ho¹t tÝnh hãa häc cña c¸c khÝ tr¬?
Nªu vÝ dô ®Ó minh häa.
6. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh c¸c Hidrat cña khÝ tr¬ d¹ng
X.6H2O (X=Ar, Kr, Xe). C¸c Hidrat ®ã cã ph¶i lµ hîp chÊt hãa häc kh«ng ?
7. Ngêi ta ®· kÕt luËn r»ng: c¸c khÝ tr¬ kh«ng cã tÝnh tr¬ tuyÖt ®èi, trõ Heli
vµ Neon, cßn l¹i lµ nh÷ng chÊt cã ho¹t tÝnh hãa häc, nguyªn tö lîng cµng
t¨ng ho¹t tÝnh cµng cao. C¸c hîp chÊt cña Kripton, Xenon ®Òu lµ nh÷ng
chÊt oxi hãa, c¸c hîp chÊt ë hãa trÞ cao cã tÝnh oxi hãa m¹nh vµ cã tÝnh
axit.
H·y t×m dÉn chøng ®Ó chøng minh kÕt luËn trªn vµ gi¶i thÝch.
8. T¹i sao nguyªn tö Xenon kh«ng t¹o ra ph©n tö Xe2 mÆc dï cã kh¶ n¨ng t¹o ra
liªn kÕt hãa häc víi nguyªn tö Flo hoÆc Oxi. ?
9. T¹i sao nguyªn tö Clo Ýt cã kh¶ n¨ng t¹o ra hîp chÊt hãa häc víi Xenon trong
khi ®ã Flo l¹i t¹o ra dÔ dµng h¬n ?
10. §é bÒn víi nhiÖt ®é thay ®æi nh thÕ nµo trong d·y KrF4 , XeF4 vµ RnF4?
11. ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng sau:
XeF4 + KI →
XeF4 + KI →
XeF4 + H2 →
XeF4 + Na →
§ 2.HI§RO (H)
§ 3. C¸c Halogen
(F, Cl, Br, I, At)
Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cÊu tróc nguyªn tö cña halogen. (b¸n kÝnh nguyªn
tö, cÊu tróc electron n¨ng lîng Ion hãa, ¸i lùc electron). tõ ®Æc ®iÓm ®ã
h·y cho biÕt trong hai khuynh híng ph¶n øng (oxi hãa – khö) cña c¸c
halogen th× khuynh híng nµo lµ chñ yÕu?
36. Dùa vµo thuyÕt liªn kÕt hãa trÞ h·y cho biÕt:
a) Møc oxi hãa ®Æc trng cña c¸c halogen.
b) T¹i sao ph¶n cña c¸c halogen ®Òu cÊu t¹o tõ hai nguyªn tö?
37. T¹i sao Flo kh«ng thÓ xuÊt hiÖn møc oxi hãa d¬ng trong c¸c hîp chÊt hãa
häc?
T¹i sao víi Clo, Brom, Iot th× møc oxi hãa ch½n kh«ng ph¶i lµ møc ®Æc
trng?
38. N¨ng lîng liªn kÕt X-X (Kcal/mol) cña c¸c halogen cã gi¸ trÞ sau:
F2 Cl2 Br2 I2
(Kcal/mol) 38 59 46 35
H·y gi¶i thÝch T¹i sao tõ F2 ®Õn Cl2 n¨ng lîng liªn kÕt t¨ng, nhng Cl2 ®Õn
I2 n¨ng lîng liªn kÕt gi¶m?
39. Ph¶n øng ph©n hñy ph©n hñy ph©n tö thµnh nguyªn tö X2 → 2X cña c¸c
halogen ë c¸c nhiÖt ®é sau:
F2 Cl2 Br2 I2
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 5
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
o
( C) 450 800 600 400
H·y gi¶i thÝch sù thay ®æi ®é bÒn nhiÖt cña c¸c ph©n tö halogen.
40. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña c¸c halogen cã c¸c gi¸ trÞ sau:
F2 Cl2 Br2 I2
o
Tnc( C): - 223 -101 -7,2 113,5
o
Ts( C): -187 -34,1 38,2 184,5
NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch?
41. a) T¹i sao c¸c halogen kh«ng tan trong níc nhng tan trong benzen?
b) T¹i sao Iot tan Ýt trong níc nhng l¹i tan trong dung dÞch kali io®ua?
42. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh c¸c tinh thÓ hi®rat Cl2.8H2O. hidr¸t
®ã cã ph¶i lµ chÊt hãa häc kh«ng?
43. H·y so s¸nh c¸c ®¹i lîng: ¸i lùc Electron, n¨ng lîng liªn kÕt, n¨ng lîng h®rat
hãa, thÕ tiªu chuÈn cña Clo vµ Flo tõ ®ã gi¶i thÝch:
a) T¹i sao kh¶ n¨ng ph¶n øng cña Flo l¹i lín h¬n Clo?
b) T¹i sao trong dung dÞch níc Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Clo
44. LÊy vÝ dô ®Ó chøng minh r»ng theo chiÒu t¨ng sè thø tù nguyªn tö cña
c¸c halogen th× tÝnh d¬ng ®iÖn l¹i t¨ng?
45. B»ng ph¶n øng víi hidro h·y chøng minh r»ng tÝnh oxi hãa cña c¸c
halogen gi¶m dÇn tõ Flo ®Õn Iot.
46. a) Tr×nh bµy c¸c ph¶n øng khi cho c¸c halogen t¸c dông víi níc.
b) Flo cã kh¶ n¨ng oxi hãa níc gi¶i phãng oxi hãa , c¸c halogen kh¸c cã tÝnh
chÊt nµy kh«ng? Gi¶i thÝch.
47. a) T¹i sao khi cho c¸c halogen t¸c dông víi kim lo¹i l¹i t¹o ra nh÷ng hîp chÊt
øng víi sè oxi hãa tèi ®a cña c¸c kim lo¹i ®ã? LÊy vÝ dô ®Ó minh häa.
b) T¹i sao Flo lµ chÊt oxi hãa m¹nh nhng Cu, Fe, Ni, Mg kh«ng bÞ Flo ¨n
mßn?
48. a) T×m dÉn chøng ®Ó chøng minh r»ng theo chiÒu t¨ng sè thø tù nguyªn tö
trong nhãm halogen th× tÝnh khö t¨ng.
b) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu hiÖn tîng khi cho khÝ clo tõ tõ
®i qua dung dich gåm Kali bromua vµ Kali iot®ua ?
49. C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ halogen trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong
c«ng nghiÖp.
a) C¸c ph¬ng ph¸p ®ã dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c nµo?
b) DiÒu kiÖn cô thÓ cña ph¶n øng?
c) Ph¹m vi øng dông cña mçi ph¬ng ph¸p?
50. a) B»ng c¸ch nµo cã thÓ thu ®îc Flo tõ HF?
b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ Flo b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung
dÞch níc cã chøa ion Florua?
c) Flo lµ chÊt oxi hãa m¹nh nhng t¹i sao khi ®iÒu chÕ Flo b»ng ph¬ng
ph¸p ®iÖn ph©n th× thïng ®iÖn ph©n vµ cùc ©m l¹i lµm b»ng ®ång
hoÆc b»ng thÐp?
51. Trong phßng thÝ nghiÖm ngêi ta ®iÒu chÕ Clo b»ng ph¬ng ph¸p cho
KMnO4 t¸c dông víi HCl .
a) T¹i sao kh«ng thÓ dïng ph¬ng ph¸p ®ã ®Ó ®iÒu chÕ Flo ?
§ 4.Oxi
98. a) Tr×nh bµy ®Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè thuéc
nhãm VI a? (b¸n kÝnh nguyªn tö, cÊu tróc electron, n¨ng lîng Ion hãa, ¸i lùc
electron).
b) Tõ nh÷ng nhËn xÐt ®ã h·y cho biÕt trong hai khuynh híng ph¶n øng
(oxi hãa – khö) th× khuynh híng nµo lµ chñ yÕu?
99. a) T¹i sao møc oxi hãa ®Æc trng cña Oxi lµ -2 mÆc dï Oxi ë nhãm VI a?
b) Oxi cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn møc oxi hãa d¬ng kh«ng? LÊy dÉn chøng ®Ó
minh häa.
100. H·y tr×nh bµy cÊu tróc ph©n tö Oxi theo quan ®iÓm cña ph¬ng ph¸p liªn
kÕt hãa trÞ vµ ph¬ng ph¸p obitan ph©n tö. Gi¶i thÝch tÝnh thuËn tõ cña
ph©n tö Oxi .
F- Cl- Br- I-
r(Ao) 1,36 1,81 1,95 2,16
H·y gi¶i thÝch t¹i sao Anion cña c¸c nguyªn tè nhãm VIa l¹i cã kÝch thíc lín
h¬n so víi c¸c Anion ®¼ng electron cña c¸c halogen t¬ng øng.
105. a) C¸c ®ång vÞ cña Oxi? CÊu tróc nguyªn tö cña c¸c ®ång vÞ ®ã? Trong
c¸c ®ång vÞ ®ã cã nh÷ng ®ång vÞ nµo bÒn?
b) Hµm lîng cña c¸c ®ång vÞ bÒn trong khÝ quyÓn?
c) H·y tÝnh nguyªn tö lîng cña Oxi theo ®¬n vÞ Oxi vµ ®¬n vÞ Cacbon.
106. a) Nh÷ng ®¬n chÊt nµo kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi oxi?
b) T¹i sao oxi lµ nguyªn tè ho¹t ®éng m¹nh h¬n Clo, nhng ë ®iÒu kiÖn th-
êng l¹i tá ra kÐm ho¹t ®éng h¬n?
107. Cho oxi t¸c dông víi hidro, photpho, cacbon, nit¬, cacbon oxit, lu huúnh
®ioxit. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng. Ghi râ c¸c ®iÒu kiÖn x¶y ra
ph¶n øng. øng dông thùc tÕ cña c¸c ph¶n øng ®ã.
108. Nªu hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng khi ®èt ch¸y cacbon, lu huúnh, phèt
pho, s¾t trong b×nh ®ùng oxi nguyªn chÊt? ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n
øng. NÕu ®èt ch¸y c¸c chÊt trªn trong kh«ng khÝ th× cã kh¸c g× kh«ng?
T¹i sao?
109. H·y tr×nh bµy nhËn xÐt chung vÒ t¬ng t¸c cña oxi víi c¸c nguyªn tè kh¸c.
110. a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ oxi trong phßng thÝ nghiÖm .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ oxi tõ KClO3, KMnO4 b»ng ph-
¬ng ph¸p nhÖt ph©n.
111. a) H·y gi¶i thÝch c¬ chÕ qu¸ tr×nh t¹o ra oxi b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n.
b) T¹i sao kh«ng thÓ thu ®îc oxi khi ®iÖn ph©n níc nguyªn chÊt?
c) Cã thÓ thu ®îc oxi khi ®iÖn ph©n c¸c dung dÞch K2SO4, KCl, KNO3,
KOH, HNO3 kh«ng?
112. Trong c«ng nghiÖp oxi ®îc ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p nµo? Nguyªn t¾c
chung cña ph¬ng ph¸p ®ã.
113. Tr×nh bµy cÊu t¹o ph©n tö ozon.
nhng t¹i sao chóng cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong dung dÞch níc?
171. TÝnh axit trong d·y SeO2 – TeO2 – PoO2 thay ®æi nh thÕ nµo? LÊy
dÉn chøng ®Ó minh häa.
172. a) So s¸nh tÝnh axit tÝnh oxi hãa khö cña H2SO3, H2SeO3 vµ H2TeO3?
b) T×m dÉn chøng ®Ó chøng minh r»ng H2SeO4 cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n
axit H2SO4?
c) T¹i sao Telu l¹i t¹o ra axit Teluric H6TeO6 nhng lu huúnh vµ Selen kh«ng
cã kh¶ n¨ng ®ã?
173. ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng sau:
1) H2SeO3 + HClO3 →
2) H2SeO4 + HCl →
3) H2SeO3 + KMnO4 + KOH →
4) Na2SeO4 + SO2 + H2 O →
5) Na2SeO3 + Cl2 + H2O →
6) Ag2SeO3 + Br2 + H2O →
174. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng:
1) Se + HNO3 + H2O →
2) H3PO3 + KMnO4 →
3) H3PO3 + AgNO3 + H2O →
4) H3PO2 + AgNO3 + H2O →
5) H3PO4
0
t
374. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña c¸c nguyªn tè nhãmIIIa cã gi¸
trÞ sau:
B Al Ga In Tl
0
Tnc ( C): 2030 660 30 156 303
0
Ts ( C): 3930 2450 2240 2050 1470
NhiÖt ®é s«i gi¶m liªn tôc nhng nhiÖt ®é nãng ch¶y thay ®æi bÊt thêng.
Gi¶i thÝch t¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y rÊt cao ë Bo nhng l¹i kh¸ thÊp ë Gali.
375. a) Gi¶i thÝch sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ vÒ tÝnh chÊt cña 2 nguyªn tè B vµ
Al.
b) Ph¶n øng x¶y ra (hoÆc kh«ng x¶y ra) nh thÕ nµo khi cho Bo t¸c dông víi
H2O , HCl , HNO3 , H2SO4? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng tõ ®ã rót ra kÕt
luËn vÒ tÝnh chÊt cña Bo.
377. M« t¶ cÊu t¹o cña ph©n tö BF3. T¹i sao nãi r»ng trong ph©n tö
Bohalogenua cã c¬ chÕ "cho- nhËn"?
378. a) C«ng thøc cÊu t¹o cña ®iboran. Gi¶i thÝch cÊu t¹o cña chÊt ®ã víi
quan ®iÓm liªn kÕt 3 t©m.
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n ®iboran. C¬ chÕph¶n øng thñy
ph©n ®ã cã gièng ph¶n øng thñy ph©n cña muèi kh«ng?
379. a) Thu ®îc chÊt g× khi cho anhidrit boric hßa tan trong níc?
b) BiÕt r»ng anhidrit boric cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc ë tr¹ng th¸i v« ®Þnh h×nh,
tr¹ng th¸i v« ®Þnh h×nh còng ®Æc cho c¸c hîp chÊt kh¸c cña Bo. H·y gi¶i
thÝch nguyªn nh©n.
382. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho t¸c dông víi lu huúnh, cacbon, nit¬,
halogen, phot pho, silic.
383. a) Nh«m t¸c dông víi c¸c dung dÞch c¸c chÊt sau ®©y nh thÕ nµo:
1. Na2CO3 3. CuCl2
2. HgCl2 4. HNO3 lo·ng
b) ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c p sau:
1. Al + Cr2O72- + H+ →
2. Al + MnO4- + H+ →
384. a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ nh«m b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n.
b) T¹i sao kh«ng thÓ ®iÒu chÕ nh«m tõ dung dÞch muèi nh«m tan trong níc
b»ng c¸ch ®iÖn ph©n?
385. a) Nguyªn t¾c ®iÒu chÕ Al2O3 , Al(OH)3 . Nguyªn t¾c ®ã cã thÓ vËn
dông ®Ó ®iÒu chÕ oxit, hidroxit cña nh÷ng kim lo¹i nµo?
b) Cã thÓ vËn dông nguyªn t¾c ®ã ®Ó ®iÒu chÕ oxit vµ hidroxit cña kim
lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ kh«ng?
409. a) Trong hai tÝnh chÊt axit vµ baz¬ cña Pb(OH)2 th× tÝnh chÊt nµo
tréi h¬n? biÕt r»ng muèi Pb(NO3)2 thñy ph©n kÐm h¬n K2PbO2.
b) Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ c¸c hidroxit Ge(OH)2, Sn(OH)2, Pb(OH)2.
410. a) T¹i sao khi ®iÒu chÕ SnCl2 b»ng c¸ch cho Sn t¸c dông víi HCl l¹i
ph¶i cho axit d?
b) T¹i sao qu¸ tr×nh ®ã l¹i t¹o ra SnCl2 mµ kh«ng ph¶i lµ SnCl4?
c) S¶n phÈm nµo ®îc t¹o thµnh khi cho SnCl2 t¸c dông víi HgCl2; FeCl3?
411. a)PbI2 lµ chÊt Ýt tan trong níc nhng t¹i sao dÔ tan trong dung dÞch KI?
b) T¹i sao nhiÖt ®é nãng ch¶y cña SnCl2 cao h¬n SnCl4?
412. C©n b»ng sau ®©y sÏ chuyÓn dÞch nh thÕ nµo trong dung dÞchHCl :
PbCO3 ⇌ Pb2+ + CO32-
PbCrO4 ⇌ Pb2+ + CrO42-
tõ ®ã cho biÕt hai muèi ®ã muèi nµo dÔ tan trong HCl?
414. Cã thÓ tån t¹i ®ång thêi trong dung dÞchc¸c chÊt sau ®©y kh«ng?
1) Sn(NO3)2 vµ FeCl3
2) SnCl2 vµ Cu
3) Pb(NO3)2 vµ Cd
4) SnCl2 vµ Fe(ClO4)3
5) Pb(NO3)2 vµ FeCl2
415. a) Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho SnS t¸c dông víi dung dÞch
Pb(NO3)2? PbS t¸c dông víi dung dÞchSnCl2
b) B»ng ph¶n øng nµo cã thÓ t¸ch ®îc SnS ra khái hçn hîp víi PbS?
416. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Amoni stanat tõ SnCl2. Khi
axit hãa dung dÞchcã chøa amoni stanat cã hiÖn tîng g× ?
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho "vµng gi¶" t¸c dông víi dung dÞch
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 40
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
HNO3.
c)PbS, SnS tan trong nh÷ng axit nµo?
417. a) §Æc ®iÓm vÒ cÊu tróc electron cña Cu, Ag, Au.
b) Tr×nh bµy nhËn xÐt vÒ n¨ng lîng ion hãa, ¸i lùc electron cña c¸c nguyªn tè
®ã so víi c¸c nguyªn tè kim lo¹i kiÒm.
c) C¸c nguyªn tè Cu, Ag, Au cã kh¶ n¨ng h×nh thµh ph©n tö d¹ng Cu2, Ag2,
Au2 hay kh«ng?
418. a) C¸c møc oxi hãa cã thÓ cã cña c¸c nguyªn tè Cu, Ag, Au?
b) C¸c møc oxi hãa ®ã cã phï hîp víi ®Æc ®iÓm cÊu t¹o nguyªn tö cña c¸c
nguyªn tè ®ã kh«ng?
c) T¹i sao møc oxi hãa ®Æc trng ®èi víi Au lµ +3 cßn ®èi víi Ag lµ +1?
419. a) T¹i sao c¸c nguyªn tè Cu, Ag, Au l¹i cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ®¸ng kÓ
so víi c¸c kim lo¹i kiÒm?
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Cu t¸c dông víi HNO3, H2SO4; Cu t¸c
dông víi Cl2, F2, víi níc cêng thñy.
420. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Cu kim lo¹i tõ CuO, Pirit CuS2,
malakit CuCO3, Cu(OH)2
421. a) Qu¸ tr×nh nµo sÏ x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc vµ thu ®îc s¶n phÈm
g× khi diÖn ph©n dung dÞch CuCl2 víi ®iÖn cùc b»ng than ch×?
b) Qu¸ tr×nh nµo sÏ x¶y ra khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO4 víi d¬ng cùc
b»ng ®ång vµ Platin.
422. a) T¹i sao b¹c vµ vµng kh«ng t¹o ra c¸c oxit khi ®èt nãng trong kh«ng
khÝ.
b) Gi¶i thÝch t¹i sao Ag kh«ng bÞ oxi hãa trong kh«ng khÝ nhng thêng bÞ
oxi hãa trong Ozon vµ bÞ oxi hãa khi ®iÖn ph©n dung dÞch axit chøa oxi
nÕu dïng b¹c lµm ®iÖn cùc?
423. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng t¸c dông gi÷a CuSO4 víi dung dÞch KI.
Gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra ph¶n øng.
b) T¹i sao víi Clo, ®ång cã kh¶ n¨ng t¹o ra hai chÊt CuCl2 vµ CuCl, nhng víi
iod chØ t¹o ra CuI?
424. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n c¸c muèi sau ®©y: CuCl2,
Cu(NO3)2, CuSO4 ,Cu(CH3COOH)2.
425. Cã hiÖn tîng g× x¶y ra khi cho dung dÞch KOH hoÆc luång khÝ H2S
t¸c dông víi dung dÞch [Cu(NH3)4]SO4? Gi¶i thÝch vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh
ph¶n øng.
H·y gi¶i thÝch t¹i sao thÕ tiªu chuÈn cña Hg l¹i ë rÊt xa vÒ bªn ph¶i cña Zn
vµ Cd trong d·y thÕ ®iÖn cùc?
b) So s¸nh ho¹t tÝnh hãa häc cña Zn, Cd, Hg víi c¸c kim lo¹i kiÒm thæ.
438. a) TÝnh chÊt hãa häc cña c¸c kim lo¹i Zn, Cd, Hg. C¸c kim lo¹i ®ã ph¶n
øng víi c¸c dung dÞch kiÒm, dung dÞch axit nh thÕ nµo?
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho c¸c kim lo¹i ®ã t¸c dông víi c¸c dung
dich axit ®Æc vµ lo·ng: HCl, H2SO4, HNO3.
439. a) T¹i sao Zn kh«ng tan ®îc trong níc mÆc dï thÕ ®iÖn cùc cña Zn
thÊp h¬n thÕ ®iÖn cùc cña Hidro trong m«i trêng trung tÝnh?
b) Muèn cho H2 tho¸t ra nhanh khi cho Zn t¸c dông víi HCl th× ph¶i lµm thÕ
nµo? Gi¶i thÝch.
440. a) Trong m«i trêng nµo Zn thÓ hiÖn tÝnh khö m¹nh h¬n?
b) KÏm cã kh¶ n¨ng tan trong dung dÞch ZnCl2 kh«ng?
c) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Zn t¸c dông víi c¸c dung dÞch sau:
NaOH, NH4OH, NH4Cl.
441. a) Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ c¸c kim lo¹i Zn, Cd, Hg.
b) Nh÷ng kim lo¹i nµo trong nhãm II cña hÖ thèng tuÇn hoµn cã thÓ khö ®-
îc CO2 t¹o ra Cacbon?
442. a) TÝnh chÊt hãa häc cña c¸c oxit ZnO, CdO, HgO. §é bÒn cña c¸c oxit
®ã thay ®æi nh thÕ nµo khi ®i tõ ZnO ®Õn HgO?
b) Mét hçn hîp gåm ZnO, CdO, HgO b»ng ph¬ng ph¸p nµo cã thÓ t¸ch ®îc
c¸c oxit ®ã ra khái hçn hîp?
443. a) Ph¶n øng sÏ x¶y ra nh thÕ nµo khi cho c¸c dung dÞch muèi cña c¸c
kim lo¹i nhãm KÏm t¸c dông víi dung dÞch kiÒm m¹nh?
b) Sù biÕn thiªn tÝnh axit cña c¸c hidroxit trong d·y tõ Zn(OH)2 ®Õn
Hg(OH)2?
444. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng thñy ph©n c¸c muèi ZnCl2, Zn(NO3)2,
ZnSO4.
b) Thu ®îc s¶n phÈm g× khi thñy ph©n Natri Zincat Na2[Zn(OH)4]?
445. Cã s¶n phÈm g× ®îc t¹o thµnh khi cho ZnCO3 t¸c dông víi dung dÞch
K2S? Gi¶i thÝch.
446. a) Cã thÓ ®iÒu chÕ Zn(NO3)2 ë d¹ng tinh thÓ khi ®un nãng dung dÞch
cã chøa mèi KÏm vµ muèi Ch× kh«ng?
b) Tõ Zn(NO3)2 ®iÒu chÕ KÏm Peclorat.
447. a) Cã ph¶n øng x¶y ra kh«ng khi cho Hg(NO3)2 t¸c dông víi dung dÞch
NaCl?
b) T¹i sao c¸c muèi HgCl2, Hg(CN)2 l¹i lµ chÊt ®iÖn li kÐm?
448. a) Còng nh c¸c nguyªn tè hä d kh¸c, c¸c kim lo¹i thuéc nhãm Zn ®Òu cã
khuynh híng t¹o phøc. H·y gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ so s¸nh víi c¸c kim lo¹i
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 43
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
kiÒm thæ cïng chu kú.
b) Thñy ng©n cã ph¶n øng víi Iot kh«ng? Cã tan trong dung dÞch gåm Iot vµ
Kali Iodua kh«ng?
449. a) Cã x¶y ra ph¶n øng khi cho kÏm kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch cã
chøa ion [Cu(Cn)4]3-?
b) Trong hai muèi sau ®©y muèi nµo bÞ thñy ph©n m¹nh h¬n: ZnCl2 vµ
[Zn(NH3)4]Cl2?
450. a) H·y tr×nh bµy nhËn xÐt vÒ cÊu tróc electron, b¸n kÝnh
nguyªn tö, n¨ng lîng ion hãa cña nguyªn tö Crom. So s¸nh víi Molipden vµ
Vonfram.
b) C¸c møc oxi hãa cã thÓ cã ®èi víi Crom? Trong sè ®ã, møc nµo ®Æc tr-
ng nhÊt?
451. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Crom t¸c dông víi O2, HCl,
H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc, HNO3 ®Æc.
b) T¹i sao khi cho Crom tan trong HCl l¹i thu ®îc CrCl2 mµ kh«ng thu ®îc
CrCl3?
457. a) H·y chøng minh r»ng Cr(OH)3 cã tÝnh lìng tÝnh nh Al(OH)3.
b) Mét dung dÞch cã chøa ®ång thêi Kali Cromit vµ Kali Aluminat. Tõ
dung dÞch ®ã b»ng c¸ch nµo cã thÓ t¸ch ®îc: Cr(OH)3 va Al(OH)3.
459. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho dung dÞch K2Cr2O7 b·o
hßa t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 ®Æc ®Ó thu ®îc CrO3. Lµm thÕ nµo
®Ó t¸ch ®îc CrO3?
b) TÝnh chÊt cña CrO3?
462. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi ®un nãng hçn hîp CrO3 víi
Fe(OH)2 vµ khi pha lo·ng hçn hîp ®ã vµo níc.
463. a) C¸c ion Cr2O72- vµ CrO42- bÒn trong m«i trêng nµo? Gi¶i
thÝch nguyªn nh©n.
b) Khi cho KOH vµo dung dÞch muèi Cr3+,, CrO42- vµ Cr2O72- cã hiÖn tîng
g× x¶y ra? Gi¶i thÝch.
465. BiÕt r»ng thÕ ®iÖn cùc chuÈn cña Cr2O72-/Cr3+ trong m«i trêng
axit lµ +1,36V vµ thÕ ®iÖn cùc chuÈn cña Cl2/2Cl- lµ +1,36V, nhng t¹i sao
trong phßng thÝ nghiÖm ngêi ta cã thÓ dïng K2Cr2O7 t¸c dông víi HCl ®Ó
®iÒu chÕ Clo? ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p ®ã?
466. a) Cã thÓ dïng chÊt nµo ®Ó oxi hãa dung dÞch muèi Cr3+ t¹o
thµnh dung dÞch §icromat? LÊy vÝ dô vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
b) B»ng ph¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu chÕ Cromyl Clorua tõ Kali Cromat?
472. a) CÊu t¹o cña nguyªn tö Mangan. So s¸nh víi cÊu t¹o nguyªn tö
Clo.
b) Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o nguyªn tö h·y so s¸nh tÝnh chÊt hãa
häc cña c¸c ®¬n chÊt vµ hîp chÊt cña chóng.
473. a) C¸c møc oxi hãa cã thÓ cã cña Mangan? Møc nµo bÒn nhÊt
b) ViÕt c«ng thøc ph©n tö vµ nªu tÝnh chÊt hãa häc c¬ b¶n cña c¸c oxit vµ
hidroxit cña Mangan øng víi c¸c møc oxi hãa ®ã.
475. a) Ngêi ta cã thÓ ®iÒu chÕ Mangan b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn
ph©n dung dÞch MnSO4. Hái cã nh÷ng qu¸ tr×nh nµo ®· x¶y ra trªn bÒ
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 46
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn ph©n dung dÞch ®ã?
b) Ngoµi ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p nµo ®Ó ®iÒu
chÕ Mangan?
476. a) Tõ MnO b»ng ph¬ng ph¸p nµo cã thÓ thu ®îc Mn(OH)2 biÕt
r»ng MnO kh«ng tan trong níc?
b) B»ng ph¶n øng nµo chøng minh r»ng Mn(OH)2 cã tÝnh khö?
478. M« t¶ c«ng thøc cÊu t¹o cña MnCl3.4H2O biÕt r»ng hîp chÊt ®ã
cã cÊu h×nh t¸m mÆt trong ®ã 4 ph©n tö níc còng tham gia h×nh thµnh liªn
kÕt.
479. a) MnO2 lµ chÊt oxi hãa m¹nh nhng khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa
m¹nh h¬n th× MnO2 thÓ hiÖn tÝnh khö. T×m dÉn chøng ®Ó minh häa cho
kÕt luËn ®ã.
b) ViÕt ph¬ng tr×nh cña c¸c ph¶n øng sau:
1) MnO2 + HCl →
2) MnO2 + NaOH ®Æc →
3) MnO2 + H2SO4 →
480. a) Tõ MnO2 b»ng ph¶n øng nµo cã thÓ thu ®îc: MnCl2, KmnO4,
Mn2O7?
b) Tõ MnO2 ®iÒu chÕ Ba(MnO4)2. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
481. a) C¸c ion MnO42- vµ MnO4- bÒn trong m«i trêng nµo? Gi¶i
thÝch nguyªn nh©n.
b) Thªm tõ tõ tõng giät dung dich NaOH cho ®Õn m«i trêng kiÒm vµo mét
dung dÞch KMnO4 sau ®ã cho thªm tõng giät H2SO4 lo·ng cho ®Õn m«i tr-
êng axit. H·y nªu c¸c qu¸ tr×nh xÈy ra trong qu¸ tr×nh trªn vµ gi¶i thÝch
nguyªn nh©n.
482. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng m« t¶ tÝnh oxi hãa vµ tÝnh khö
cña K2MnO4.
b) Cã thÓ thu ®îc H2MnO4 b»ng ph¬ng ph¸p cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi
muèi K2MnO4 ®îc kh«ng?
483. a) Tõ ph¶n øng gi÷a KMnO4 víi K2SO3 h·y m« t¶ tÝnh oxi hãa
cña KMnO4 trong c¸c m«i trêng axit, baz¬, trung tÝnh.
b) Cã thÓ ®iÒu chÕ HMnO4 b»ng c¸ch cho H2SO4 t¸c dông víi muèi t¬ng
øng ®îc kh«ng?
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 47
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
484. a) TÝnh chÊt cña Mn2O7? So s¸nh víi tÝnh chÊt cña Cl2O7?
b) Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Mn2O7? So s¸nh víi ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Cl2O7?
486. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau ®©y díi d¹ng ph©n tö:
1) Mn2+ + ClO- + OH- →
2) MnO4- + NO2- + H+ →
3) MnO4- + Fe + H+ →
4) Mn2 + BrO3- + H2O →
5) MnO4- + H2O2 + OH- →
488. Cã ba dung dÞch K2CrO4, K2MnO4, K2SO4 cho t¸c dông lÇn lît
víi H2SO4, NaOH. Nªu hiÖn tîng vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng ®ã?
490. a) ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ nªu râ c¸c ®iÒu kiÖn khi cho
Fe t¸c dông víi O2, Cl2, S, H2O, H2SO4 lo·ng, H2SO4 ®Æc.
b) S¾t cã bÞ ¨n mßn kh«ng khi ®Ó trong kh«ng khÝ cã chøa SO2, H2, CO2?
491. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho c¸c oxit: FeO, Fe2O3, Fe3O4
t¸c dông víi c¸c chÊt sau:
1) HCl lo·ng?
2) H2SO4 lo·ng vµ ®Æc nãng?
3) HNO3 ®Æc nãng?
492. a) H·y gi¶i thÝch sù h×nh thµnh liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt
Fe(CO)5.
b) Ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ vµ øng dông cña Fe(CO)5
494. a) Trong hai chÊt K4[Fe(CN)6] vµ FeSO4 chÊt nµo cã tÝnh khö
m¹nh h¬n? T¹i sao?
b) BiÕt r»ng Fe cã thÓ tan trong dung dÞch KCN ®Ó t¹o thµnh
K4[Fe(CN)6]. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
2. C¸c nguyªn tö khÝ tr¬ t¬ng t¸c víi nhau chñ yÕu do lùc khuÕch t¸n, mét
thµnh phÇn quan träng trong lùcVan der Waals, tõ He ®Õn Rn b¸n kÝnh nguyªn
tö t¨ng, kh¶ n¨ng bÞ cùc hãa cña c¸c khÝ tr¬ t¨ng, dÉn ®Õn n¨ng lîng t¬ng t¸c
khuÕch t¸n t¨ng do ®ã c¸c chÊt cµng khã nãng ch¶y.
3. Khi kÝch thíc nguyªn tö t¨ng th× t¸c dông ch¾n ®iÖn tÝch h¹t nh©n cña
c¸c líp electron sÏ t¨ng lªn, do ®ã electron ë líp vá ngoµi cïng cña nh÷ng nguyªn tö
cã kÝch thíc lín h¬n dÔ dµng t¸ch ra khái nguyªn tö, v× thÕ ion hãa gi¶m.
5.a) H·y dùa vµo sù h×nh thµnh c¸c electron ®éc th©n khi kÝch thÝch
nguyªn tö ®Ó chuyÓn electron tõ tr¹ng th¸i ghÐp ®«i sang tr¹ng th¸i ®éc th©n ®Ó
gi¶i tÝch kh¶ n¨ng h×nh thµnh c¸c møc oxi hãa kh¸c nhau. VÝ dô: Gi¶i thÝch sù
h×nh thµnh møc oxi hãa +2 cña Xe nh sau:
6. C¸c hidrat cña khÝ tr¬ d¹ng X.6H2O lµ nh÷ng hîp chÊt bao. C¸c hidrat
®ã ®îc h×nh thµnh ë nhiÖt ®é thÊp vµ ë ¸p suÊt cao khi b·o hßa khÝ tr¬. Trong
tinh thÓ níc ®¸ cã nh÷ng kho¶ng trèng ®îc h×nh thµnhkhi c¸c ph©n tö níc liªn kÕt
víi nhau b»ng liªn kÕt Hidro, ë ¸p suÊt cao c¸c nguyªn tö khÝ tr¬ ®· th©m nhËp
vµo c¸c kho¶ng trèng ®ã, c¸c nguyªn tö khÝ tr¬ t¬ng t¸c víi c¸c ph©n tö níc nhê cã
lùc khuÕch t¸n, lùc nµy kh«ng ®ñ ®Ó h×nh thµnh hîp chÊt phøc (mét lo¹i hîp
chÊt hãa häc), do ®ã c¸c hîp chÊt cña khÝ tr¬ kh«ng ph¶i lµ lo¹i hîp chÊt hãa häc
thùc sù.
He vµ Ne kh«ng cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh nh÷ng hîp chÊt t¬ng tù, v× He vµ
Ne cã kÝch thíc bÐ nªn dÔ dµng khuÕch t¸n ra khái tinh thÓ níc ®¸.
8. Muèn h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a hai nguyªn t÷e ®Ó t¹o ra ph©n tö hai
nguyªn tö th× ph¶i t¹o ra hai electron kh«ng ghÐp ®«i, ®iÒu ®ã ®ßi hái n¨ng lîng
kh¸ lín v× vËy kh«ng thÓ h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a hai ph©n tö Xenon.
9. N¨ng lîng liªn kÕt Xe – Cl bÐ h¬n so víi Xe – F, n¨ng l¬ng ®ã ®îc t¹o ra
sau khi kÝch thÝch nguyªn tö Xe kh«ng ®ñ ®Ó bï l¹i n¨ng lîng dïng ®Ó kÝch
thÝch nguyªn tö.
11. Dùa vµo ®Æc tÝch oxi hãa cña c¸c Xenon Florua ®Ó viÕt c¸c ph¬ng
tr×nh ph¶n øng.
§2. hidro
12.a) Nªu ®Æc ®iÓm cÊu t¹o h¹t nh©n (sè proton, sè n¬tron) nguyªn tö c¸c
®ång vÞ cña Hidro. VÝ dô víi Triti (kÝ hiÖu lµ T) cã 1e-, 1p+, 2n0.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 51
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
c) V× thÓ tÝch bÐ nªn cã ®é khuÕch t¸n lín.
18.c) V× kh«ng cÇn cung cÊp n¨ng lîng ®Ó chuyªn Hidro ph©n tö thµnh
nguyªn tö. VÝ dô:
H2 + FeCl3 → FeCl2 + HCl (kh«ng x¶y ra)
(Zn + HCl) + FeCl3 → FeCl2 + HCl (dÔ dµng).
20. Dùa vµo nguyªn t¾c ®iªn ph©n c¸c chÊt trong dung dÞch níc, sau ®ã
viÕt s¬ ®å ®iÖn ph©n sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn cÇn thiÕt.
Ch¼ng h¹n, khi ®iÖn ph©n dung dÞch CuSO4, chØ thu ®îc §ång kim lo¹i
vµ Oxi, kh«ng thu ®îc Hidro.
21.b) Nh÷ng khÝ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o víi Oxi cña kh«ng khÝ t¹o thµnh
hçn hîp khÝ næ ®Òu cã thÓ tÝch tr÷ trong b×nh chøa khÝ.
23. KhÝ Hidro ®îc t¹o ra cßn lÉn h¬i níc vµ Hidro clorua, cÇn cho hçn hîp
®ã qua dung dÞch kiÒm vµ sau ®ã qua dung dÞch cã kh¶ n¨ng hÊp thô níc.
24. Trong thµnh phÇn c¸c hîp chÊt hãa häc Hidro chØ tån t¹i ë d¹ng ion H-
cã trong c¸c Hidrua cña c¸c kim lo¹i m¹nh (NaH, CaH2).
D¹nh ion H+ kh«ng tån t¹i trong c¸c hîp chÊt hãa häc v× b¶n chÊt liªn kÕt
trong c¸c hîp chÊt ®ã lµ liªn kÕt céng hãa trÞ (vÝ dô HCl; HF).
Trong dung dÞch kh«ng cã d¹ng ion H+ mµ chØ cã d¹ng H3O+
Ion H+ thùc sù chØ tån t¹i trong m«i trêng khÝ khi phãng ®iÖn qua khÝ
Hidro b»ng c¸c tia ion hãa nh γ ch¼ng h¹n.
25. V× Hidro lµ mét chÊt kh«ng ph©n cùc nªn Ýt hßa tan trong dung m«i
ph©n cùc.
27. T¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö Hidro víi nhau lµ t¬ng t¸c khuÕch t¸n. T¬ng
t¸c trong kim lo¹i kiÒm lµ t¬ng t¸c kim lo¹i. Do ®ã sù bay h¬i cña c¸c kim lo¹i ®ßi
hái mét n¨ng lîng ®Ó th¾ng t¬ng t¸c gi÷a c¸c nguyªn tö. Tr¸i l¹i sù bay h¬i cña
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 52
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Hdro x¶y ra khi ®éng n¨ng cña ph©n tö Hidro ®ñ ®Ó th¾ng lùc t¬ng t¸c khuÕch
t¸n, do ®ã ë nhiÖt ®é thêng Hidro lµ mét chÊt khÝ.
29. Khi ®iÖn ph©n dung dÞch c¸c Hidrua ion trong muèi Halogenua kim
lo¹i kiÒm nãng ch¶y, thu ®îc hidro ë cùc ©m.
B¶n th©n c¸c Hidrua kim lo¹i kiÒm hoÆc kiÒm thæ bÞ thñy ph©n rÊt
m¹nh:
NaH + H2O → NaOH + H2↑
30.a) C¸c kim lo¹i kiÒm vµ kiÒm thæ h×nh thµnh ra c¸c Hidrua ion.
C¸c nguyªn tè kh«ng kim lo¹i hoÆc nöa kim lo¹i t¹o ra Hidrua céng hãa trÞ:
Li C N O F
Na Mg Si P S Cl
K Ca Ge As Se Br
Rb Sr Sn Sb Te I
Cs Ba Pb Bi Po At
Fr Ra
31. Dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hîp chÊt ion nh chÊt r¾n tinh thÓ,
nhiÖt ®é nãng ch¶y cao,khi nãng ch¶y th× dÉn ®iÖn, khi ®iÖn ph©n th× thu ®îc
khÝ H2 ë ©m cùc ®Ó dÉn ®Õn kÕt luËn.
32. Do sù chuyÓn mËt ®é ®iÖn tÝch vÒ phÝa Flo nªn ®· lµm gi¶m lùc
®Èy gi÷a hai ion Florua.
33. Tõ tr¸i qua ph¶i (theo chu k×), tÝnh khö t¨ng, tÝnh axit t¨ng, tÝnh bÒn
gi¶m.
§é bÒn nhiÖt phô thuéc vµo n¨ng lîng liªn kÕt H – X, phô thuéc vµo ®é
®iÖn ©m vµ kÝch thíc nguyªn tö cña X. Khi hai nguyªn tè cã ®é ®iÖn ©m t¬ng
®¬ng, nguyªn tè nµo nÆng h¬n cho HX cã ®é bÒn nhiÖt kÐm h¬n.
34. Cã thÓ gi¶i thÝch nh sau: Khi tan vµo níc cã c©n b»ng sau:
Hn-1X- + H3O+ ⇌ HnX + H2O ⇌ Hn+1X+ + OH-
®iÖn li axit ®iÖn li baz¬
C©n b»ng chuyÓn dÞch vÒ phÝa nµo phô thuéc vµo trêng lùc cña ion
trung t©m Xn- vµ O2- (nghÜa lµ phô thuéc vµo ®iÖn tÝch vµ b¸n kÝnh).
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 53
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Víi HF, c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa ®iÖn li axit, do trêng lùc cña
O lín h¬n trêng lùc cña F- (b¸n kÝnh cña O2- lµ 1,36 Ǻ; b¸n kÝnh cña F- lµ 1,33Ǻ;
2-
v× ®iÖn tÝch cña O2- lín h¬n F-) do ®ã H+ chuyÓn vÒ phÝa O2-.
Víi NH3, c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch theo híng ®iÖn li baz¬, do trêng lùc
cña N lín h¬n O2- (trêng lùc phô thuéc c¶ b¸n kÝnh vµ ®iÖn tÝch; b¸n kÝnh cña
3-
N3- lµ 1,47Ǻ).
§3. Halogen
36. Khuynh híng oxi hãa lµ chñ yÕu v× trong nguyªn tö cã mét electron
cha ghÐp ®«i ë obital np nªn dÔ dµng kÕt hîp thªm 1 electron.
Tõ Flo ®Õn Iod, n¨ng lîng ion hãa gi¶m nªn kh¶ n¨ng nhêng electron t¨ng,
do ®ã ®Õn Iod cã kh¶ n¨ng t¹o ra ion I+ (trong c¸c hîp chÊt nh ICl, I(CH3COO)3).
37.a) Møc oxi hãa ®Æc trng cña c¸c Halogen (trõ Flo) lµ +1, +3, +5, +7.
Gi¶i thÝch c¸c møc ®ã b»ng sù kÝch ®éng electron chuyÓn tõ obital ns
vµ np sang nd.
b) V× mçi nguyªn tö chØ cã mét electron kh«ng ghÐp ®«i ë obital np, hai
electron kh«ng ghÐp ®«i ë hai nguyªn tö ghÐp l¹i víi nhau t¹o thµnh ph©n tö hai
nguyªn tö.
38. Trong nguyªn tö cña c¸c Halogen cã mét electron kh«ng ghÐp ®«i, nªn
trõ Flo, chóng ®Òu cã kh¶ n¨ng t¹o ra møc oxi hãa +1 khi chóng liªn kÕt víi mét
nguyªn tè kh¸c cã ®é ©m ®iÖn m¹nh h¬n (vÝ dô víi Oxi)
Nguyªn tö cña Clo (hoÆc Brom, Iod) cßn cã nh÷ng obital cha ®îc lÊp
®Çy, do ®ã cã thÓ x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh kÝch ®éng electron nh sau:
s p d
s p d
s p d
s p d
KÕt qu¶ t¹o ra 3, 5, 7 electron kh«ng ghÐp ®«i øng víi c¸c tr¹ng th¸i hãa
trÞ 3, 5, 7 cña Halogen. Qu¸ tr×nh kÝch ®éng ®ã x¶y ra díi ¶nh hëng cña nh÷ng
nguyªn tö cã ®é ®iÖn ©m m¹nh h¬n.
Líp ngoµi cïng cña nguyªn tö Flo kh«ng cã obital d, muèn t¹o ra tr¹ng th¸i
hãa trÞ lín h¬n 1 ë Flo, ph¶i kÝch ®éng electron tõ obital 2p sang líp thø 3, kh«ng
cã nguyªn tè nµo cã ®é ®iÖn ©m lín h¬n Flo ®Ó cung cÊp n¨ng lîng ®ñ thùc
hiÖn qu¸ tr×nh kÝch ®éng trªn, do ®ã víi Flo kh«ng thÓ xuÊt hiÖn møc oxi hãa
d¬ng vµ chØ cã thÓ cã hãa trÞ mét.
Ngoµi ra còng cÇn chó ý r»ng nÕu trong nguyªn tö, ch¼ng h¹n cã 5
electron kh«ng cÆp ®«i tham gia h×nh thµnh 4 liªn kÕt, trong nguyªn tö cßn l¹i
mét electron kh«ng cÆp ®«i, ®iÒu ®ã g©y ra kh¶ n¨ng ph¶n øng rÊt m¹nh cña
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 54
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
ph©n tö ®îc t¹o ra, nªn chóng lµ nh÷ng hîp chÊt kÐm bÒn. Ch¼ng h¹n ClO2 lµ hîp
chÊt cã sè lÎ electron.
O
Cl
O
Lµ hîp chÊt cha b·o hßa hãa trÞ, do ®ã cã khuynh híng kÕt hîp hoÆc nh-
êng mét electron:
ClO2 + e = ClO2-
ClO2 - e = ClO2+
chñ yÕu lµ khuynh híng thø nhÊt (¸i lùc Electron cña ClO2 lµ 3,43 eV); ClO2 rÊt
kh«ng bÒn, dÔ ph©n huû næ, cã tÝnh oxi hãa m¹nh.
39. Ph¬ng ph¸p Obitan ph©n tö ®· m« t¶ cÊu h×nh electron cña c¸c ph©n
tö halogen nh sau:
S
2 * 2
S Z
2
x
2
y
2 * 2
x
* 2
y
NghÜa lµ hai nguyªn tö halogen liªn kÕt víi nhau b»ng mét liªn kÕt σ (σz).
Ngoµi liªn kÕt σ, trong ph©n tö Cl2, Br2, I2 cßn cã mét phÇn liªn kÕt π t¹o ra bëi sù
xen phñ cña c¸c obitan d.
Trong ph©n tö Flo, liªn kÕt chØ ®îc h×nh thµnh do mét lo¹t c¸c electron
hãa trÞ, kh«ng cã kh¶ n¨ng h×nh thµnh liªn kÕt π nh trªn v× kh«ng cã c¸c obitan d.
Liªn kÕt π ®îc h×nh thµnh ®ã lµ liªn kÕt "cho nhËn" t¹o ra do cÆp
electron tù do cña mét nguyªn tö vµ obitan d cßn bá trèng cña nguyªn tö kh¸c; cã
thÓ m« t¶ theo s¬ ®å sau:
3s 3p 3d
3d 3p 3s
Sù h×nh thµnh c¸c liªn kÕt π ®ã ®· lµm cho ph©n tö c¸c halogen bÒn râ
rÖt. Flo kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o ra liªn kÕt π nªn ph©n tö Flo cã n¨ng lîng liªn kÕt
bÐ h¬n so víi Clo. Tõ Clo ®Õn Iot do b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, ®é dµi liªn kÕt
t¨ng:
F2 Cl2 Br2 I2
DX –X (Ǻ) 1,42 2,00 2,29 2,17
nªn n¨ng lîng liªn kÕt gi¶m.
40. Trong ph©n tö hai nguyªn tö cña c¸c halogen, ®é bÒn nhiÖt cña ph©n
tö liªn quan ®Õn n¨ng lîng liªn kÕt X-X trong ph©n tö:
Xem c¸ch gi¶i thÝch ë bµi 39.
41. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña c¸c halogen t¨ng. TÝnh chÊt
®ã phô thuéc vµo t¬ng t¸c khuÕch t¸n gi÷a c¸c ph©n tö.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 55
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
ë tr¹ng th¸i láng vµ r¾n, c¸c ph©n tö halogen t¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc
Van der Waals. V× ph©n tö c¸c halogen kh«ng cã cùc nªn t¬ng t¸c ®ã phô thuéc
vµo t¬ng t¸c khuÕch t¸n, n¨ng lîng t¬ng t¸c nµy cµng lín khi ®é ph©n cùc cña
ph©n tö cµng lín.
V× kh¶ n¨ng bÞ cùc hãa cña c¸c ph©n tö phô thuéc vµo b¸n kÝnh nguyªn
tö, nªn tõ F ®Õn I, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, ®é ph©n cùc t¨ng do ®ã t¬ng t¸c
khuÕch t¸n t¨ng lµm cho nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cña c¸c halogen
t¨ng.
42.a) C¸c chÊt cã xu híng tan nhiÒu trong chÊt láng gièng víi chóng. C¸c
halogen lµ nh÷ng chÊt kh«ng cùc nªn Ýt tan trong dung m«i cã cùc (vÝ dô: H2O)
vµ tan nhiÒu trong dung m«i kh«ng cùc.
b) Trêng hîp Iot tan nhiÒu trong dung dÞch KI v× t¹o ra Ion I3- theo ph¶n
øng:
I2 + I- = I3-
44. So s¸nh:
F2 Cl2
N¨ng lîng liªn kÕt X2 (Kcal/mol) 37 59
¸i lùc electron X + e → X- (Kcal/nguyªn tö g) 79 83
N¨ng lîng hi®rat hãa cña X- (Kcal/mol) 121 90
ThÕ tiªu chuÈn E0x2/2x- (Von) 2.87 1,36
Ta thÊy r»ng n¨ng lîng liªn kÕt vµ ¸i lùc electron cña Flo bÐ h¬n Clo; n¨ng
lîng hidrat lín vµ thÕ tiªu chuÈn cña Flo lín h¬n Clo.
a) MÆc dï cã ¸i lùc electron thÊp h¬n (cã tÝnh oxi hãa kÐm h¬n) nhng
n¨ng lîng liªn kÕt trong ph© tö Flo thÊp h¬n do ®ã kh¶ n¨ng ph¶n øng cña Flo cao
h¬n Clo.
b) Qu¸ tr×nh chuyÓn X2 → 2X- ë trong dung dÞch phô thuéc vµo c¸c yÕu
tè sau:
- N¨ng lîng ph©n li ph©n tö thµnh nguyªn tö(n¨ng lîng liªn kÕt).
- ¸i lùc electron ®Ó biÕn nguyªn tö thµnh X-.
- N¨ng lîng hi®rat hãa cña anion X-.
Víi Flo, mÆc dï n¨ng lîng ph©n li ph©n tö thµnh nguyªn tö vµ ¸i lùc
electron bÐ h¬n Clo, nhng n¨ng lîng hi®rat hãa cña Ion F- l¹i lín h¬n nhiÒu so víi
Ion Cl- , do ®ã trong dung dÞch níc, Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Clo.
46. Dùa vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng vµ nhiÖt t¹o thµnh cña ph¶n øng khi cho
H2 ph¶n øng víi halogen ®Ó chøng minh.
47.a) C¸c halogen t¸c dông víi H2O theo c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau:
2F2 + 2H2O → 4HF + O2
Cl2 + H2O ⇌ HCl + HClO K= 4,2.104
Br2 + H2O ⇌ HBr + HBrO K= 7,2.10-4
I2 + H2O ⇌ HI + HIO K= 2,1.10-13
Kh¶ n¨ng ph¶n øng tõ Flo ®Õn Iot gi¶m.
b) So s¸nh thÕ oxi hãa-khö chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh:
O2 + 4H+ (10-7 ion-g/l) + 4e = 2H2O E0=+0,81V
F2 + 2e = 2F- E0= +2,86 V
Cl2 + 2e = 2Cl- E0= +1,36V
Br2 + 2e = 2Br- E0= +1,07V
I2 + 2e = 2I- E0= +0,53V
Ch¼ng h¹n víi trêng hîp Flo:
2F2 + 2H2O = 4HF + O2 ∆ E0=2,06V
Nh vËy Flo ®· ph¶n øng m¹nh víi níc.
Víi Clo vµ Brom thùc tÕ ®ßi hái n¨ng lîng ho¹t hãa cao; víi Iot kh«ng cã
kh¶ n¨ng ®ã.
48.a) Víi c¸c kim lo¹i cã nhiÒu møc oxi hãa th× c¸c hîp chÊt øng víi møc
oxi hãa ®Òu cã tÝnh khö, trong khi ®ã c¸c halogen l¹i lµ chÊt oxi hãa m¹nh.
b) Khi chÊt r¾n t¬ng t¸c víi chÊt khÝ, kh¶ n¨ng ph¶n øng phô thuéc vµo
cÊu tróc cña chÊt r¾n ®îc t¹o ra. NÕu s¶n phÈm t¹o ra b¸m ch¾c vµo bÒ mÆt
chÊt r¾n t¬ng t¸c th× nã sÏ ng¨n c¶n ph¶n øng tiÕp diÔn. LÝ luËn ®ã sÏ gi¶i
thÝch trêng hîp nªu trong bµi tËp.
49.b) So s¸nh thÕ diÖn cùc ®Ó x¸c ®Þnh trËt tù cña c¸c ph¶n øng vµ tõ
®ã m« t¶ hiÖn tîng.
51.b) V× r»ng thÕ ®iÖn cùc cña Flo rÊt lín nªn kh«ng thÓ ®iÒu chÕ Flo
b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch níc cã chøa Ion Florua, mµ ph¶i ®iÖn
ph©n mét hçn hîp nãng ch¶y gåm KF vµ HF.
Xem tiÕp c¸ch tr¶ lêi ë bµi tËp 48.
52. So s¸nh thÕ ®iÖn cùc chuÈn ®Ó tr¶ lêi theo híng:
a) Flo cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n KMnO4.
b) KMnO4 cã tÝnh oxi hãa m¹nh h¬n Br2 vµ I2 nªn cã thÓ oxi hãa Br2 vµ I2
t¹o ra BrO3- vµ IO3-.
c) Cã thÓ thay KMnO4 b»ng MnO2 hoÆc K2Cr2O7 nhng ph¶i dïng HCl
®Æc vµ ph¶i ®un nãng dïng thÕ ®iÖn cùc t¬ng ®¬ng nhau. (E0Cl2/2Cl-=1,36V;
E0Cr2O72-/Cr3+ trong m«i trêng axit lµ 1,36V).
53. Tõ HF ®Õn HCl: NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i gi¶m. Tõ HCl
®Õn HI nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i t¨ng.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 57
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
C¸c hidro halogenua t¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö
gåm lùc ®Þnh híng, lùc khuÕch t¸n vµ lùc c¶m øng. Nhng n¨ng lîng t¬ng t¸c c¶m
øng thêng rÊt bÐ so víi n¨ng lîng t¬ng t¸c ®Þnh híng vµ t¬ng t¸c khuÕch t¸n, do
®ã ¶nh hëng cña t¬ng t¸c c¶m øng ®Õn nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i cã
thÓ bá qua.
N¨ng lîng t¬ng t¸c ®Þnh híng gi¶m tõ HF ®Õn HI do ®é ph©n cùc cña
ph©n tö gi¶m. N¨ng lîng t¬ng t¸c khuÕch t¸n t¨ng lªn trong d·y do sù t¨ng b¸n
kÝnh nguyªn tö cña c¸c halogen vµ sù gi¶m ®é ph©n cùc cña liªn kÕt trong ph©n
tö.
Tõ HF ®Õn HCl, nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i gi¶m do gi÷a c¸c
ph©n tö HF ph¸t sinh ®îc liªn kÕt Hidro, ®ång thêi n¨ng lîng tæng qu¸t cña t¬ng
t¸c gi÷a c¸c ph©n tö gi¶m do t¬ng t¸c ®Þnh híng gi¶m.
Tõ HCl ®Õn HI n¨ng lîng t¬ng t¸c khuÕch t¸n chiÕm u thÕ so víi t¬ng t¸c
®Þnh híng v× vËy nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i t¨ng.
54. §é dµi liªn kÕt HX, n¨ng lîng liªn kÕt vµ ®é bÒn ®èi víi nhiÖt trong
d·y tõ HF ®Õn HI cã c¸c gi¸ trÞ sau:
HF HCl HBr HI
§é dµi liªn kÕt HX (Ǻ) 1,02 1,28 1,41 1,60
N¨ng lîng liªn kÕt HX (Kcal/mol) 135 103 87 71
0
Ph©n hñy ë 1000 C (%) Kh«n 0,014 0,5 33
g
Trong d·y ®ã, ®é bÒn ®èi víi nhiÖt gi¶m do ®é dµi liªn kÕt t¨ng vµ n¨ng
lîng liªn kÕt gi¶m.
§é bÒn ®èi víi nhiÖt chØ phô thuéc vµo n¨ng lîng liªn kÕt cña ph©n tö,
cßn nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i l¹i phô thuéc vµo n¨ng lîng t¬ng t¸c gi÷a
c¸c ph©n tö.
55.a) Hçn hîp ®¼ng phÝ hay hçn hîp ®ång s«i lµ nh÷ng hçn hîp s«i ë
nhiÖt ®é kh«ng ®æi vµ kh«ng thay ®æi thµnh phÇn cña hçn hîp ë ¸p suÊt kh«ng
®æi. ChÊt nguyªn chÊt còng cã ®Æc tÝnh nh thÕ, nhng víi hçn hîp ®ång s«i th×
khi ¸p suÊt thay ®æi kh«ng nh÷ng nhiÖt ®é s«i mµ c¶ thµnh phÇn cña hçn hîp
còng thay ®æi theo. VÝ dô Hidro Clorua t¹o thµnh víi níc mét hçn hîp ®ång s«i ë
1100C díi ¸p suÊt thêng vµ chøa 20,2% HCl. Khi thay ®æi ¸p suÊt, thµnh phÇn
cña HCl trong hçn hîp còng thay ®æi:
¸p suÊt (mmHg) 150 500 760 1000 2500
Thµnh phÇn HCl (%) 22,5 20,9 20,2 19,7
18,0
C¸c hidro halogenua kh¸c còng t¹o nªn c¸c hçn hîp ®ång s«i cã thµnh phÇn
vµ nhiÖt ®é s«i x¸c ®Þnh.
Víi HF s«i ë 1200C thµnh phÇn HF 35,4%; víi HBr hçn hîp s«i ë 1260C,
thµnh phÇn HBr 47%;víi HI hçn hîp s«i ë 1270C, thµnh phÇn HI 57%
c) V× cã ®é tan lín trong níc nªn c¸c hidro Clorua bèc khãi trong kh«ng
khÝ. Khi ®un nãng dung dÞch HCl ®Æc lín h¬n 20% th× ®Çu tiªn khÝ Hidro
56. Cã thÓ x¸c ®Þnh nhanh hµm lîng % cña HCl trong dung dÞch b»ng
c¸ch nh©n hai con sè sau dÊu phÈy (cña khèi lîng riªng cña dung dÞch) víi 2.
Ngîc l¹i nÕu biÕt thµnh phÇn % cña HCl trong dung dÞch cã thÓ tÝnh
gÇn ®óng khèi lîng riªng cña dung dÞch ®ã.
a) VÝ dô: Dung dÞch cã khèi lîng riªng lµ 1,025 g/cm3, hµm lîng HCl lµ:
2,5.2= 5%, dung dÞch cã khèi lîng riªng lµ 1,195 g/cm3, hµm lîng HCl lµ 19,5.2 =
39 %.
b) Dung dÞch 32,5 % th× khèi lîng riªng lµ: 32,5:2= 16,25 suy ra d= 1,162
3
g/cm .
57.a) Mét phÇn v× n¨ng lîng liªn kÕt HF rÊt lín, mét phÇn kh¸c v× khi hßa
tan trong níc x¶y ra qu¸ tr×nh Ion hãa t¹o ra H3O+ vµ F-, sau ®ã Ion F- l¹i t¬ng t¸c
víi ph©n tö HF t¹ ra Ion phøc HF2-:
HF + H2O ⇌ H3O+ + F-
HF + F- ⇌ HF2-
HoÆc ë d¹ng tæng qu¸t:
2HF + H2O ⇌ H3O+ + HF2-
Do mét phÇn ph©n tö HF liªn kÕt t¹o ra HF2- nªn hµm lîng t¬ng ®èi cña
Ion H3O+ kh«ng lín, v× vËy dung dÞch axit Flohidric cã tÝnh axit yÕu (K= 7.10-4).
b) V× nguyªn nh©n trªn nªn trong dung dÞch axit Flohidric cã c¸c Ion d¹ng
H2F3 , H3F4-, H4F5-…. Khi trung hßa t¹o ra c¸c muèi axit nh K[HF2] (Tnc= 2390C);
-
58.a) §é ®iÖn li α cña c¸c dung dÞch axit halogen hidric HX 0,1N.
HF HCl HBr HI
(%) 9 92,6 93,5 95
®é m¹nh cña axit t¨ng tõ HF ®Õn HI do ®é dµi liªn kÕt t¨ng (xem bµi sè
54).
Axit Flohidric lµ mét axit yÕu (xem bµi 57)
b) Vai trß cña HI trong hai ph¶n øng ®ã kh¸c nhau.
60.a) ChØ cã KI lµ cã thÓ ph¶n øng ®îc víi FeCl3 (dùa vµo thÕ ®iÖn cùc
®Ó gi¶i thÝch).
61.a) Axit Sunfuric t¸c dông víi Canxi Florua t¹o ra axit Flohidric, lµ axit
duy nhÊt t¸c dông ®îc víi Silic ®ioxit.
SiO2 + 4HF = 2H2O+ SiF4
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 59
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Sau ®ã silic tetraflorua t¸c dông víi HF d t¹o ra axit Hecxa flosilixic H2SiF3
tan trong níc:
SiF4 + 2HF = H2SiF3
Axit Clohidric kh«ng cã kh¶ n¨ng ¨n mßn ®îc thñy tinh.
62.b) Trong c¶ hai trêng hîp s¶n phÈm t¹o ra ®Òu nh nhau:
Na2O.CaO.6SiO2 + 14H2F2 → Na2SiF6 + CaSiF6 + 4SiF4 + 14 H2O.
Tuy nhiªn khi thñy tinh bÞ dung dÞch axit Flohi®ric ¨n mßn th× s¶n phÈm
ph¶n øng sÏ chuyÓn vµo dung dÞch vµ bÒ mÆt bÞ ¨n mßn sÏ trë nªn trong suèt.
63.a) V× ®é bÒn ®èi víi nhiÖt gi¶m, n¨ng lîng liªn kÕt gi¶m nªn tÝnh khö
cña c¸c hidro halogenua t¨ng (ë tr¹ng th¸i khÝ còng nh ë tr¹ng th¸i tan trong dung
dÞch) (xem bµi tËp 54).
b) Khi t¸c dông víi Oxi:
HF + O2: kh«ng cã ph¶n øng; HF hoµn toµn kh«ng thÓ hiÖn tÝnh khö.
HCl + O2 : trong dung dÞch kh«ng x¶y ra ph¶n øng, nhng ë tr¹ng th¸i khÝ
th× x¶y ra ph¶n øng thuËn nghÞch:
t < 6000C
4HCl (khÝ) + O2 t > 6000C 2H2O + 2Cl2
HCl chØ thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh.
HBr vµ HI ®Òu lµ nh÷ng chÊt khö m¹nh, dung dÞch cña chóng vèn lµ
trong suèt vµ kh«ng mµu, nhng ®Ó l©u trong kh«ng khÝ dung dÞch sÏ vµng dÇn
do t¹o ra c¸c halogen tù do:
4HBr + O2 (KK) → 2H2O + 2Br2
4HI + O2 (KK) → 2H2O + 2I2
Trêng hîp HI dung dÞch nhuèm mµu vµng nhanh h¬n so víi dung dÞch HBr.
64.a) V× c¸c hidro halogenua ®Òu lµ nh÷ng hîp chÊt cã cùc nªn tan rÊt
m¹nh trong dung m«i cã cùc.
b) Khi tan trong níc, dung dÞch cã tÝnh axit v× t¹o ra víi níc ion hidroxoni
+
H3O .
ë tr¹ng th¸i láng chóng kh«ng ph¶i lµ axit.
65.a) §iÒu chÕ hidro clorua b»ng c¸ch cho NaCl t¸c dông víi H2SO4 ®Æc:
NaCl + H2SO4 → NaHSO4 + HCl↑
NaCl + NaHSO4 → Na2SO4 + HCl↑
Ph¶n øng thø nhÊt x¶y ra ë møc ®é ®¸ng kÓ ngay ë nhiÖt ®é thêng vµ khi
®un nãng ®Õn 2500C th× thùc tÕ x¶y ra hoµn toµn. Ph¶n øng thø hai x¶y ra ë
nhiÖt ®é cao h¬n kho¶n 400-5000C.
b) Khi dïng H2SO4 lo·ng vµ NaCl lo·ng ph¶n øng sÏ kh«ng t¹o ra
hidroclorua v× phÇn lín c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa t¹o ra H2SO4 Ýt ph©n
li h¬n HCl. Nhng nÕu dïng dung dÞch NaCl ®Ëm ®Æc vµ H2SO4®Æc th× khi
®un nãng, c©n b»ng cã thÓ chuyÓn dÞch sang ph¶i v× HCl dÔ bay h¬i h¬n.
66.a) Ngoµi ph¬ng ph¸p trªn (bµi tËp 65) hiÖn nay trong c«ng nghiÖp chñ
yÕu dïng ph¬ng ph¸p tæng hîp ®Ó ®iÒu chÕ hidro clorua, sau ®ã cho hÊp thô n-
íc t¹o ra axit Clohidric:
H2 +Cl2 → 2HCl ∆H= - 44 Kcal/mol
b) Ph¬ng ph¸p ®ã dùa trªn c¬ së ph¶n øng d©y chuyÒn. Ph¶n øng trªn x¶y
ra rÊt chËm ë nhiÖt ®é thêng, nhng khi ®un nãng m¹nh hoÆc cã tia löa ®iÖn,
hoÆc chiÕu b¨ng tia tö ngo¹i th× ph¶n øng x¶y ra m·nh liÖt. Tríc hÕt nhê n¨ng l-
îng hν cña tia tö ngo¹i (hoÆc ®èt nãng), ph©n tö Clo ph©n li thµnh nguyªn tö sau
®ã c¸c nguyªn tö nµy t¸c dông víi ph©n tö Hidro t¹o thµnh HCl vµ nguyªn tö
Hidro. Nguyªn tö Hidro nµy l¹i t¸c dông víi ph©n tö Cl2 t¹o thµnh HCl vµ nguyªn
tö Clo…
Cl2 + hν → Cl + Cl (kÝch thÝch ban ®Çu)
Cl + H2 → HCl + H
H + Cl2 → HCl + Cl
Cl + H2 → HCl + H …
Do ®ã t¹o ra mét d·y ph¶n øng kÕ tiÕp nhau vµ cø mét ph©n tö kÝch
thÝch ban ®Çu cã thÓ t¹o ra hµng tr¨m ngµn ph©n tö HCl kh¸c.
c) Ph¬ng ph¸p ®ã kh«ng thÓ vËn dông ®Ó ®iÒu chÕ c¸c axit halogen
hidric kh¸c ®îc; víi HF ph¶n øng x¶y ra qu¸ m·nh liÖt; víi HBr vµ HI cho hiÖu
suÊt thÊp. §iÒu ®ã cã thÓ thÊy râ khi so s¸nh nhiÖt h×nh thµnh ∆H cña c¸c hidro
halogenua:
HF HCl HBr HI
∆H(Kcal/mol) -128 -44 -24 +12.
68.a) Halogenua ion lµ nh÷ng halogen cã m¹ng líi tinh thÓ bao gåm c¸c
ion.
C¸c kim lo¹i kiÒm: Na, K, Rb,Cs
C¸c kim lo¹i kiÒm thæ: Mg, Ca, Sr, Ba.
Lantan, mét sè Lantanoit vµ Actinoit t¹o ra c¸c halogenua d¹ng ion. Ngoµi
ra mét sè kim lo¹i cã nhiÒu møc oxi hãa còng t¹o ra c¸c halogenua ion ë møc oxi
hãa thÊp cña kim lo¹i.
b) Møc ®é ion trong liªn kÕt cña c¸c hîp chÊt ®ã thay ®æi tïy theo b¶n
tÝnh cña kim lo¹i vµ cña c¸c halogen. VÝ dô:
Kim lo¹i cã møc oxi hãa kh¸c nhau th× halogenua thÊp cã b¶n tÝnh ion cao
h¬n halogenua cao; ch¼ng h¹n PbCl2 lµ hîp chÊt ion, PbCl4 lµ hîp chÊt céng hãa
trÞ.
Víi cïng mét kim lo¹i th× møc ®é ion cña liªn kÕt gi¶m dÇn tõ Florua ®Õn
Iodua. Ch¼ng h¹n AlF3 lµ hîp chÊt ion nhng AlI3 lµ hîp chÊt céng hãa trÞ.
70.a) Nh÷ng halgenua céng hãa trÞ lµ nh÷ng halogenua cã m¹ng líi ph©n
tö. Lùc t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö trong tinh thÓ lµ lùc Van der Waals.
C¸c nguyªn tè kh«ng kim lo¹i, c¸c kim lo¹i ë møc oxi hãa cao t¹o ra c¸c
halogenua céng hãa trÞ.
b) C¸c halogenua céng hãa trÞ cã mét sè ®Æc tÝnh sau: nãi chung ®Òu
dÔ bay h¬i; tan trong dung m«i kh«ng cùc; kh«ng dÉn ®iÖn khi nãng ch¶y còng
nh khi tan trong dung m«i kh«ng cùc, dÔ dµng bÞ thñy ph©n t¹o ra axit halogen
hidric. Ch¼ng h¹n:
BiCl3 + 3H2O → Bi(OH)3 + 3HCl.
71. Theo d·y Cl2O, ClO2, Cl2O6, Cl2O7 tÝnh bÒn t¨ng, tÝnh oxi hãa gi¶m.
V× cã ®é ®iÖn ©m gÇn t¬ng ®¬ng nªn kh«ng thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng
ph¸p tæng hîp trùc tiÕp tõ Clo vµ Oxi mµ ph¶i ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p gi¸n
tiÕp.
72.a) Trong c¸c oxit cña Clo th× ClO2 cã tÝnh thuËn tõ v× trong ph©n tö
cã mét electron cha ghÐp ®«i (xem bµi tËp 38).
b) B»ng ph¶n øng cho t¸c dông víi níc t¹o ra axit hoÆc ph¶n øng víi dung
dÞch kiÒm t¹o ra muèi ®Ó minh häa c¸c oxit ®ã lµ c¸c anhidrit.
Cl2O lµ anhidrit cña axit hipoclor¬.
ClO2 lµ anhidrit hçn t¹p cña axit hipoclor¬ HClO2 vµ axit cloric HClO3.
Cl2O6 lµ anhidrit hçn t¹p cña axit cloric vµ axit pecloric HClO4.
Cl2O7 lµ anhidrit cña axit pecloric.
Ch¼ng h¹n c¸c ph¶n øng:
Cl2O + 2KOH → 2KC lO + H2O
2ClO2 + 2KOH → KClO2 + KClO3 + H2O
Cl2O6 + H2O → HClO3 + HClO4
Cl2O7 + H2O → 2HClO4.
75.a) Theo d·y HFO, HClO, HBrO, HIO, tÝnh bÒn gi¶m, tÝnh axit gi¶m,
tÝnh oxi hãa gi¶m.
HFO: cã kh¶ n¨ng t¸ch ra ë tr¹ng th¸i tù do, ë nhiÖt ®é thÊp lµ chÊt r¾n
mµu tr¾ng, nhiÖt ®é nãng ch¶y lµ - 1170C. Ba axit cßn l¹i ®Òu Ýt bÒn chØ tån
t¹i trong dung dÞch lo·ng kh«ng t¸ch ra ®îc ë tr¹ng th¸i tù do.
H»ng sè ®iÖn li axit cña HClO lµ 3,4.10-8; cña HBrO lµ 2.10-9 vµ HIO lµ
2,0.10-11.
thÕ tiªu chuÈn øng víi qu¸ tr×nh:
2HXO + 2H+ + 2e → X2 + 2H2O
gi¶m (víi Clo, E0 = 1,63V; víi Brom, E0=1,59V; víi Iod E0=1,45V) .
76.a) Níc Clo lµ dung dÞch Clo hßa tan trong níc mµ thµnh phÇn chñ yÕu
lµ axit Clohidric HCl vµ axit hipoclor¬ HClO; níc javen lµ dung dÞch trong níc
cña Natri Clorua vµ Natri hipoclorit; clorua v«i lµ chÊt bét mµu tr¾ng mµ thµnh
phÇn chñ yÕu lµ Canxi clorua hipoclorit CaOCl2.
b) Khi cho khÝ CO2 qua dung dÞch níc javen hoÆc dung dÞch Canxi
hipoclorit cã c¸c ph¶n øng sau ®©y:
CO2 + H2O + NaClO → NaHCO3 + HClO
CO2 + H2O + Ca(OCl)2 → CaCO3 + 2HClO.
78. Clo t¸c dông víi KI t¹o ra I2 cho dung dÞch mµu n©u, sau ®ã Clo d t¸c
dông víi I2 t¹o ra IO3- lµm cho dung dÞch mÊt mµu.
Cl2 + 2NaOH → NaCl + NaClO + H2O
Cl2 + 2KI → I2 + 2KCl
5Cl2 + I2 + 6H2O → 2HIO3 + 10HCl
79.a) C¸c Halogen t¸c dông víi H2O (xem bµi 47). Khi cho c¸c Halogen t¸c
dông víi dung dÞch kiÒm, ph¶n øng t¹o ra Hipohalogenit (XO-), nhng trong m«i tr-
êng kiÒm c¸c Hipohalogenit bÞ ph©n hñy theo ph¶n øng:
3XO- ⇌ 2X- + XO3-
(X = Cl, Br, I). Sù ph©n hñy ®ã phô thuéc vµo b¶n chÊt cña c¸c Halogen
vµ nhiÖt ®é.
ClO-: ph©n hñy chËm ë nhiÖt ®é thêng, nhanh khi ®un nãng.
BrO-: ph©n hñy chËm ë nhiÖt ®é thÊp, nhanh ë nhiÖt ®é thêng.
IO-: ph©n hñy ë tÊt c¶ c¸c nhiÖt ®é.
Nh vËy qu¸ tr×nh ph©n hñy ®ã t¨ng khi nhiÖt ®é t¨ng; tõ Clo ®Õn Iot qu¸
tr×nh ph©n hñy t¨ng. Do ®ã, khi cho c¸c Halogen t¸c dông víi dung dÞch kiÒm,
ph¶n øng x¶y ra theo c¸c ph¬ng tr×nh:
t0 thêng
Cl2 + 2KOH KCl + KClO + H2O
700C
3Cl2 + 6KOH 5KCl + KClO3 + 3H2O
t0 thêng
3Br2 + 6KOH 5KBr + KBrO3 + 3H2O
3I2 + 6KOH → 5KI +KIO3 + 3H2O
b) Khi cho Cl2 t¸c dông víi dung dÞch KOH lo·ng ë nhiÖt ®é thêng t¹o ra
KClO, khi ®un nãng lªn 70oC, KClO ph©n hñy thµnh KClO3 vµ KCl, ®Õn 1000C
cßn hçn hîp muèi r¾n gåm KClO3 vµ KCl, ®Õn 4000C KClO3 ph©n hñy t¹o ra
KClO4 vµ KCl, khi ®un nãng cao h¬n n÷a KClO4 ph©n hñy thµnh KCl vµ O2.
80. Cho khÝ Clo qua v«i t«i bét ít hoÆc qua huyÒn phï ®Æc Ca(OH)2 ë
0
30 C thu ®îc Canxiclorua hipoclorit.
O Cl
Ca
Cl
Cho khÝ clo qua dung dÞch níc v«i trong ë nhiÖt ®é thêng t¹o ra canxi
hipoclorit.
83. ThÓ tÝch khÝ clo ë trêng hîp thø nhÊt gÊp ®«i trêng hîp thø hai.
86.
3) 2Ca(OH)2 + 2Cl2 → Ca(OCl)2 + CaCl2 + 2H2O
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 65
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
4) CaOCl2 + CO2 → CaCl2 + CaCO3 + Cl2O
5) HClO3 + 5HCl → 3Cl2 + 3H2O
6) 6Ag + 6HClO3 → 5AgClO3 + AgCl + 3H2O
7) 6Fe + 18HClO3 → 5Fe(ClO3)3 + FeCl3 + 9H2O
8) HClO3 + 6FeSO4 + 3H2SO4 → HCl + 3Fe2(SO4)3 + 4H2O2
9) Cl2O5 + H2O → HClO3 + HClO4
10) 2HClO4 + P2O5 → Cl2O7 + 2HPO3
87. Theo d·y HClO3 - HBrO3 - HIO3 tÝnh bÒn t¨ng, tÝnh axit gi¶m, tÝnh
oxi hãa gi¶m.
axit Cloric HClO3 vµ axit Bromic HBrO3 chØ tån t¹i trong dung dÞch, nång
®é trªn 50% bÞ ph©n hñy.
3HClO3 → HClO4 + 2ClO2 + H2O
4HBrO3 → O2 + 4BrO2 + 2H2O
Axit iodic HIO3 cã thÓ t¸ch ra d¹ng tinh thÓ kh«ng mµu bÒn ®Õn 2500 t¹o
ra I2O5.
C¶ 3 axit ®Òu cã tÝnh oxi hãa m¹nh, ch¼ng h¹n trong m«i trêng axit
chóng cã kh¶ n¨ng gi¶m hãa trÞ t¹o ra c¸c halogenua:
ClO3- + 6H+ + 6e ⇌ Cl- + 3H2O E0=+1,45V
BrO3- + 6H+ + 6e ⇌ Br- + 3H2O E0=+1,44V
IO3- + 6H+ + 6e ⇌ I- + 3H2O E0=1,09V
tõ ®ã ta thÊy tÝnh oxi hãa gi¶m tõ HClO3 ®Õn HIO3.
88. Cã thÓ b»ng c¸ch sau: cho CaCO3 t¸c dông víi hçn hîp gåm HCl vµ
HClO. Axit Clohidric t¸c dông víi CaCO3, cßn HClO kh«ng ph¶n øng. Dung dÞch
cßn l¹i chøa HClO, Ca2+ vµ Cl-.
Chng cÊt hçn hîp, HClO ph©n hñy theo s¬ ®å:
2HClO → 2Cl2O ↑ + H2O.
Cho Cl2O hßa tan trong níc thu ®îc dung dÞch HClO.
89. Cho hçn hîp gåm hidro clorua vµ kh«ng khÝ ®un nãng ë 4500C cã chÊt
xóc t¸c. Hçn hîp khÝ thu ®îc gåm Clo vµ hidro clorua cho tan vµo níc, t¹o ra dung
dÞch gåm axit clohidric vµ axit hipoclor¬.
T¸ch HClO ra khái hçn hîp nh bµi 88.
90. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch KCl. Trong
qua tr×nh ®iÖn ph©n, ë Catot t¹o ra m«i trêng kiÒm:
2H2O + 2e → H2 ↑ + 2OH-.
ë anot t¹o ra Clo:
2Cl- - 2e → Cl2 ↑
nÕu qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n kh«ng cã mµng ng¨n c¸ch 2 ®iÖn cùc th× dung
dÞch ë Catot vµ Aot trén lÉn víi nhau sinh ra ph¶n øng:
Cl2 + 2KOH → KClO + KCl + H2O.
91. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p nhiÖt ph©n kali clorat thu ®îc hçn
hîp gåm KClO4 vµ KCl. Sau ®ã t¸ch 2 chÊt b»ng ph¬ng ph¸p kÕt tinh ph©n ®o¹n
(dùa vµo ®é tan kh¸c nhau).
Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch KClO3.
Qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n x¶y ra theo ph¬ng tr×nh:
KClO3 + H2O ®iÖn
H 2(catot) + KClO4 (anot).
ph©n
93.Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña c¸c muèi trong hçn hîp.
95.a) Khi thªm mét lîng t¬ng øng H2SO4 cã thÓ kÕt tña hÕt Ba2+ cã trong
dung dÞch níc cña BaH3IO6. Axit Peio®ic cßn l¹i trong dung dÞch.
BaH3IO6 + H2SO4 → BaSO4 ↓ + H5IO6
b) Axit Parapeiodic H5IO6 lµ axit yÕu so víi axit HClO4. C¸c h» sè ®iÖn li
c¸c nÊc liªn tiÕp ®Òu rÊt bÐ (K1=3.10-2; K3=3.10-13) do ®ã Ion IO65- cã rÊt Ýt
trong dung dÞch.ChÝnh ®iÒu ®ã gi¶i thÝch nguyªn nh©n h×nh thµnh c¸c muèi
axit.
c) Phô thuéc vµo sè phèi trÝ cña nguyªn tö trung t©m. Sè nguyªn tö oxi liªn
kÕt víi nguyªn tö trung t©m cña ph©n tö axit b»ng sè phèi trÝ cña nguyªn tö ®ã.
Sè phèi trÝ cµng lín nÕu b¸n kÝnh cña nguyªn tö trung t©m cµng lín. Sè phèi trÝ
cùc ®¹i trong axit chøa Iod lµ b»ng 6.
96. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, c¸c halogen t¬ng t¸c víi nhau t¹o ra
c¸c hîp chÊt gi÷a c¸c halogen XYn , trong ®ã n lµ sè phèi trÝ (lµ nh÷ng sè lÎ
1,3,5,7), I lµ c¸c halogen nhÑ cã ®é ®iÖn ©m lín h¬n.
Ngêi ta ®· biÕt ®îc nh÷ng hîp chÊt sau:
XY XY3 XY5 XY7
ClF ClF3 (ClF5)
BrF BrF3 BrF5
(IF) IF3 IF5 IF7
ICl ICl3
IBr
97.a) Do n¨ng lîng kÝch thÝch nguyªn tö cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh c¸c
electron kh«ng cÆp ®«i gi¶m dÇn tõ Clo ®Õn Iod; ®ång thêi theo chiÒu tõ Clo
®Õn iod b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng nªn sè nguyªn tö Flo cã thÓ ph©n bè ®îc nhiÒu
h¬n xung quang nguyªn tö cã kÝch thíc lín h¬n.
b) Gi¶i thÝch nh c©u 97a.
c) V× møc oxi hãa ®Æc trng cña c¸c halogen lµ sè lÎ. ChØ sè n chÝnh lµ
sè electron ®éc th©n ®îc t¹o ra khi h×nh thµnh liªn kÕt.
§4. Oxi
98. Nguyªn tö c¸c nguyªn tè thuéc nhãm nµy ®Òu cã 6 electron hãa trÞ víi
cÊu h×nh ns2p4, gÇn víi cÊu h×nh bÒn cña khÝ tr¬. Do ®ã c¸c nguyªn tè nhãm
VIa (trõ Te vµ Po) dÔ dµng kÕt hîp thªm electron cña c¸c kim lo¹i m¹nh ®Ó t¹o ra
hîp chÊt ion, g©y nªn tÝnh chÊt c¬ b¶n lµ tÝnh oxi hãa.
Tõ O ®Õn Po, kh¶ n¨ng kÕt hîp thªm electron gi¶m, ®ång thêi kh¶ n¨ng
nhêng electron t¨ng, ®Õn Te vµ Po ®· t¹o ra c¸c Cation, Po ®îc xem nh lµ kim lo¹i
®iÓn h×nh, ch¼ng h¹n Po tan ®îc trong dung dÞch axit HCl.
Po + 2HCl → PoCl2 + H2 ↑
Cßn Se vµ Te kh«ng t¸c dông. Se vµ Te t¸c dông víi H2SO4 ®Æc hoÆc
HNO3 t¬ng tù nh lu huúnh, cßn Po th× t¹o ra muèi:
Po + 8HNO3 → Po(NO3)4 + 4NO2 ↑ + 4H2O
2s2 2p4
Muèn xuÊt hiÖn hãa trÞ lín h¬n 2 cÇn ph¶i chuyÓn electron tõ møc 2p lªn
møc 3s ®Ó t¹o ra 4 electron kh«ng cÆp ®«i, ®iÒu ®ã kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc
v× ®ßi hái mét n¨ng lîng kh¸ lín.
b) Oxi cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn møc oxi hãa d¬ng trong c¸c hîp chÊt F2On
(n=1,2,3,4) do oxi cã ®é ©m ®iÖn bÐ h¬n Flo. VÝ dô: F2O, F2O2
100. Theo quan ®iÓm cña ph¬ng ph¸p liªn kÕt hãa trÞ th× ph©n tö oxi ®îc
h×nh thµnh b»ng sù ghÐp ®«i cña c¸c electron ®éc th©n ë hai nguyªn tö oxi víi
nhau t¹o ra ph©n tö O2 øng víi s¬ ®å:
:O O:
:
NghÜa lµ trong ph©n tö cã mét liªn kÕt kÐp, ph©n tö kh«ng cßn electron
®éc th©n.
Theo ph¬ng ph¸p Obitan ph©n tö th× ph©n tö oxi cã cÊu h×nh electron nh
sau:
O[K.2s2.2p4] + O[K.2s2.2p4] → →O2[KK
2 4 * 2
lk 2 * 2 lk lk
2 s 2 s 2 px ]
2 py, z 2 py, z
Víi cÊu h×nh ®ã, ph©n tö oxi cßn d 4 electron t¹o liªn kÕt. C¸c obital ph¶n
liªn kÕt *2 p cã kh¶ n¨ng nhËn tèi ®a lµ 4 electron, nhng chØ míi cã 2 electron,
chóng ®Òu cã spin song song nhau phï hîp víi quy t¾c Hund. S¬ ®å c¸c møc n¨ng
lîng cña ph©n tö oxi theo thuyÕt obital ph©n tö:
*2 p
*2 py *2 pz ↑ ↑
lk
2 py lk
2 pz ⇅ ⇅
lk
2 px ⇅
*2s ⇅
lk
2s ⇅
®· cho ta thÊy trong ph©n tö O2 cã 2 electron ®éc th©n cha ghÐp ®«i.
CÊu h×nh ®ã phï hîp víi s¬ ®å cÊu t¹o ph©n tö oxi nh sau:
. .
:O .. .. .. O:O O : :
hoÆc
nghÜa lµ trong ph©n tö oxi cã mét liªn kÕt σ b¶o ®¶m b»ng 1 cÆp
electron cã spin ®èi song (obital 2 p ) vµ 2 liªn kÕt ®Æc biÖt, mçi liªn kÕt cã 3
electron trong ®ã cã 2 electron liªn kÕt ( 2 p ) vµ mét electron π ph¶n liªn kÕt (
101. Phï hîp víi nh÷ng d÷ kiÖn quang phæ, c¸c Obitan ph©n tö cña ph©n
tö hai nguyªn tö cã c¸c møc n¨ng lîng ®îc ph©n bè theo trËt tù sau:
2s 2s
*
1lks 1*s lk lk
2 px
lk lk
2 py 2 pz 2 py 2 pz 2 px Tron
* * *
g ®ã c¸c kÝ hiÖu:
- 1k: chØ c¸c obitan liªn kÕt
- * : chØ c¸c obitan ph¶n liªn kÕt
Nhng khi n¨ng lîng gi÷a c¸c nguyªn tö 2s vµ 2p trén lÉn víi nhau mét phÇn
nµo ®Ó t¹o ra c¸c obitan ph©n tö σ2s vµ σ2px, c¸c obitan ®ã sÏ t¬ng t¸c ®Èy nhau
vµ do ®ã c¸c obitan ph©n tö lk
2 py vµ 2 px cã n¨ng lîng cao h¬n so víi obitan
lk
lk
2 px . Trong trêng hîp ®ã trËt tù c¸c møc n¨ng lîng cã thÓ ph©n bè nh sau:
2s 2s *2 pz *2 px Sè
*
1lks 1*s lk lk
2 py 2 pz 2 px 2 py
lk lk *
electron tèi ®a ë tr¹ng th¸i σ lµ 2e vµ π lµ 4e. Dùa vµo trËt tù ®ã cã thÓ viÕt ®îc
cÊu h×nh electron cña c¸c ion ph©n tö O2+, O2- vµ O22- nh sau:
2 22 lk lk 4 * 1
O2+ : lk
2 s 2 s
*
2 px
2 py, z
2 py
2
2
- lk * 2
lk lk 4 * 3
O :
2 2 s 2 s
2 px
2 py, z
2 py, z
2
2- lk 2 * 2 lk lk 4 * 4
O :
2 2 s 2 s 2 px
2 py, z
2 py, z
*p ↑ ↑ ↑ ⇅ ↑ ⇅ ⇅
lkp ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅ ⇅
lkp ⇅ ⇅ ⇅ ⇅
*s ⇅ ⇅ ⇅ ⇅
lk ⇅ ⇅ ⇅ ⇅
s
102. ¸i lùc electron cña ph©n tö O2 lµ 0,8eV, n¨ng lîng ion hãa lµ 12,2eV,
do ®ã ph©n tö O2 cã thÓ mÊt bít hoÆc kÕt hîp thªm electron ®Ó t¹o thµnh ion
ph©n tö O2+ , O2- hoÆc O22-.
Khi t¸ch mét electron ra khái obitan ph©n tö π*, ph©n tö oxi t¹o thµnh ion
ph©n tö O2+ :
:O .. .. .. O: - 1e :O . . . O:
hoÆc:
. . .
:O O: - 1e :O O:
Ion ph©n tö O2+ cã trong hîp chÊt t¬ng tù muèi O2+[PtF3] khi cho O2 t¬ng
t¸c víi PtF3 .
Khi nhËn thªm mét electron vµo obitan π*, ph©n tö oxi t¹o thµnh ion
supeoxit O2- :
:O .. .. .. O:
:
:
+ 1e :O . . . O:
ion O2- cã trong supeoxit cña c¸c kim lo¹i kiÒm khi cho oxi t¸c dông trùc
tiÕp víi c¸c kim lo¹i ®ã, ch¼ng h¹n KO2, RbO2.
Khi kÕt hîp thªm 2 electron vµ obitan π*, ph©n tö oxi chuyÓn thµnh ion
peoxit O22- :
:O .. .. .. O: +2e
: :
: :
2
:O O:
103. §é dµi liªn kÕt t¨ng do sù t¨ng cña c¸c obitan ph¶n kiªn kÕt.
Cã thÓ dùa vµo ®é bÒn liªn kÕt ®Ó gi¶i thÝch. §é béi liªn kÕt trong ph-
¬ng ph¸p obitan ph©n tö ®îc x¸c ®Þnh theo sè electron cã trªn obitan liªn kÕt vµ
sè electron cã trªn obitan ph¶n liªn kÕt:
(sè electron lk) - (sè electron ph¶ n liª n kÕt)
§é béi liªn kÕt =
2
Nh vËy sè electron trªn obitan ph¶n liªn kÕt t¨ng th× ®é béi liªn kÕt gi¶m,
do ®ã kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nguyªn tö t¨ng. Theo d·y trªn, ®é béi gi¸c sÏ lµ: 2,5 ;
2 ; 1,5 ; 1.
104. Do ®iÖn tÝch h¹t nh©n nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè nhãm VIa bÐ h¬n
mét ®¬n vÞ.
105.c) Muèn tinh luyÖn nguyªn tö cña nguyªn tè theo ®¬n vÞ cacbon th×
lÊy nguyªn tö lîng theo ®¬n vÞ cò (tÝnh b»ng ®¬n vÞ oxi) nh©n víi 0,99996.
VÝ dô víi oxi:
16.0,99996 = 15,9994 ®.v.C
109. Oxi t¹o ra nh÷ng hîp chÊt oxi víi ®¹i ®a sè c¸c nguyªn tè hoÆc trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp.
Nh÷ng hîp chÊt mµ trong ®ã nguyªn tö oxi liªn kÕt víi nguyªn tö cña
nguyªn tè kh¸c vµ kh«ng liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö oxi víi nhau gäi lµ c¸c oxit th-
êng (R2IO). Cßn nh÷ng oxit mµ trong ph©n tö c¸c nguyªn tö oxi liªn kÕt víi nhau
gäi lµ c¸c peoxit (R2IO2).
Dùa vµo tÝnh chÊt hãa häc, ngêi ta chia thµnh oxit axit, oxit baz¬ vµ oxit
lìng tÝnh. Nh÷ng oxit cña mét sè nguyªn tè kh«ng kim lo¹i, kh«ng cã tÝnh axit
còng nh tÝnh baz¬ ®îc gäi lµ c¸c oxit tr¬.
Nh÷ng oxit tan trong níc gäi lµ c¸c oxit axit (N2O5, SO2, SO3, CO2, Cl2O7
v.v…); cã oxit tuy kh«ng tan trong níc nhng l¹i tan trong dung dÞch kiÒm còng gäi
lµ oxit axit. VÝ dô:
Sb2O3 + 2NaOH + 5H2O → 2Na[Sb(OH)6]
Oxit baz¬ khi t¸c dông víi níc t¹o ra baz¬ (Li2O, Na2O, CaO, BaO…). Mét
sè oxit tuy kh«ng tan trong níc nhng tan trong dung dÞch axit lo·ng còng lµ oxit
baz¬. VÝ dô:
NiO + 2HCl → NiCl2 + H2O
MgO + H2SO4 → MgSO4 + H2O
Oxit lìng tÝnh võa tan trong axit võa tan trong dung dÞch kiÒm (Al2O3,
ZnO, Cr2O3…)
C¸c oxit kh«ng tan trong níc, trong axit, trong dung dÞch kiÒm ®îc gäi lµ
oxit tr¬ (N2O, Co…)
C¸c oxit cao ®îc t¹o bëi Na, Mg, Al, Si, P, S vµ Cl; theo chiÒu t¨ng møc
oxi hãa cña c¸c nguyªn tè ®ã trong d·y th× tÝnh chÊt cña oxit sÏ chuyÓn tõ oxit
baz¬ Na2O ®Õn oxit axit Cl2O7.
Nh÷ng nguyªn tè cã nhiÒu møc oxi hãa , khi t¹o ra c¸c oxit th× ë møc oxi
hãa thÊp, oxit cã tÝnh baz¬, ë møc oxi hãa cao, oxit cã tÝnh axit. VÝ dô, trong
d·y:
MnO Mn2O3 MnO2 Mn2O7
tõ tr¸i sang ph¶i tÝnh axit t¨ng, tÝnh baz¬ gi¶m (MnO cã tÝnh baz¬,
Mn2O7 cã tÝnh axit).
Liªn kÕt hãa häc trong c¸c oxit biÕn ®æi tõ thuÇn tóy ion (trong oxit cña
kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ…) ®Õn thuÇn tóy céng hãa trÞ (trong oxit cña c¸c
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 72
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
halogen). Sù h×nh thµnh ion O2- tõ oxi ph©n tö vµ sau ®ã ®Ó h×nh thµnh c¸c oxit
cÇn tiªu tèn mét n¨ng lîng kh¸ lín, nªn sù h×nh thµnh oxit ion sÏ gÆp khã kh¨n, nh-
ng nhê cã n¨ng lîng m¹ng líi cña c¸c oxit ®ã l¹i rÊt cao, nªn trong thùc tÕ cã nhiÒu
oxit thuÇn tóy ion vµ rÊt bÒn. ë nh÷ng oxit mµ n¨ng lîng m¹ng líi kh«ng ®ñ lín
®Ó cã thÓ ion hãa hoµn toµn nguyªn tö kim lo¹i, th× liªn kÕt trong oxit cã møc ®é
c«ng hãa trÞ ®¸ng kÓ , vÝ dô BeO, B2O3 v.v…
Ion O2- chØ tån t¹i trong tinh thÓ cña c¸c oxit ion, nhng kh«ng thÓ tån t¹i
trong dung dÞch v× dÔ dµng bÞ thñy ph©n:
O2- + H2O → 2OH-
V× vËy c¸c oxit ion nh oxit kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ khi tan trong níc t¹o
ra m«i trêng kiÒm.
Ngoµi c¸c oxit kÓ trªn, cßn cã c¸c Peoxit nh Na2O2, BaO2, SnO2 … vµ c¸c
oxit hçn hîp nh Pb2O3, Pb3O4, Mn3O4, Fe3O4…
C¸c peoxit kh«ng ph¶i lµ c¸c oxit thùc sù mµ lµ muèi cña H2O2, khi cho c¸c
peoxit t¸c dông víi axit th× cïng víi muèi cßn t¹o ra H2O2, nhng nhãm - O - O -
kh«ng bÒn nªn thêng thu ®îc O2. VÝ dô:
2Na - O - O - Na + 2H2SO4 → 2Na2SO4 + 2H2O + O2
(Xem thªm bµi 321, 322).
C¸c oxit hçn hîp (®«i khi cßn gäi lµ c¸c oxit kÐp) ®îc xem nh lµ c¸c muèi
(Xem bµi 408). VÝ dô Pb2O3 = PbPbO3 (muèi Pb (II) cña H2PbO3), Mn3O4 =
Mn2MnO4 (muèi Mn (II) cña axit H4MnO4), Fe3O4 = Fe(FeO2)2 (muèi Fe (II) cña
HFeO2). Trong ph©n tö cña axit lo¹i nµy cã c¸c nguyªn tö cña cïng mét nguyªn tè
nhng cã møc oxi hãa kh¸c nhau.
113.Ph©n tö Ozon kh«ng cã cÊu t¹o vßng kÝn mµ cã cÊu t¹o d¹ng gãc víi
gãc OOO=116,50 (gÇn víi gãc ë t©m cña tam gi¸c ®Òu), ph©n tö cã cùc tÝnh víi
μ =0,52. Trong ph©n tö O3, nguyªn tö oxi trung t©m ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2 (nhê
c¸c obitan 2s, 2pX, 2pY). Hai obitan lai hãa sp2 cña nguyªn tö trung t©m t¹o thµnh
hai liªn kÕt σ víi hai nguyªn tö oxi cßn l¹i. Obitan sp2 thø ba chøa cÆp electron tù
do. Obitan 2pZ cña nguyªn tö oxi trung t©m th¼ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n tö t¹o
thµnh liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ víi c¸c obitan 2pZ cña hai nguyªn tö oxi cßn l¹i.
b) Nh vËy tr¹ng th¸i cã thÓ cã cña ph©n tö ozon øng víi cÊu h×nh sau:
(σ1k)4 = (π1k)2 + (σ)2
Tãm l¹i trong ph©n tö ozon cã hai liªn kÕt σ vµ mét liªn kÕt π kh«ng
®Þnh chç.
114.a) Ozon lµ chÊt kh«ng bÒn, dÔ bÞ ph©n hñy do cã ho¹t tÝnh oxi hãa
cao h¬n nhiÒu so víi oxi.
Oxi cã thÓ t¸c dông víi nhiÒu chÊt, nhng cã nhiÒu trêng hîp x¶y ra ë nhiÖt
®é cao vµ ph¶i cã chÊt xóc t¸c. Tr¸i l¹i ozon cã thÓ oxi hãa ®îc nhiÒu ®¬n chÊt
Ýt ho¹t ®éng nh Ag, Hg ngay ë nhiÖt ®é thêng.
b) Ag + O2 → Kh«ng
2Ag + O3 → Ag2O + O2
T¸c dông víi PbS:
O2 kh«ng thÓ oxi hãa PbS ®Ó t¹o ra PbSO4, tr¸i l¹i víi O3:
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 73
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
PbS + 2O3 → PbSO4 + O2
T¸c dông víi dung dÞch KI:
So s¸nh thÕ ®iÖn cùc cña O2 vµ O3 trong m«i trêng axit vµ baz¬:
O3 + 2H+ + 2e → O2 + H2O E0=+2,07V
O3 + H2O + 2e → O2 + 2OH- E0=+1,24V
O2 + 4H+ + 4e → 2H2O E0=+1,23V
I2 + 2e → 2I- E0=+0,54V
O2 + 2H2O + 4e → 4OH- E0=+0,40V
Nh vËy O2 chØ cã thÓ oxi hãa ®îc I- t¹o ra I2 trong m«i trêng axit, cßn O3
cã kh¶ n¨ng oxi hãa I- t¹o ra I2 kh«ng nh÷ng trong m«i trêng axit mµ c¶ trong m«i
trêng kiÒm:
2KI + O3 + H2O → I2 + 2KOH + O2
115. KhÝ SO2 nµ NH3 ®Òu cã tÝnh khö nªn bÞ ozon oxi hãa.
117. Dïng giÊy tÈm dung dÞch MnCl2, khi cã mÆt ozon, giÊy nµy hãa
n©u, hidro peoxit kh«ng t¸c dông víi giÊy ®ã.
118. Cã thÓ ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p phãng ®iÖn ªm qua khÝ oxi kh«:
O2 + hv → 2O
O + O2 → O3
- Cã thÓ ®un nãng nhÑ amoni pesunfat víi axit Nitric ®Ëm ®Æc 65%
3(NH4)2S2O3 + 3H2O → 6NH4HSO4 + O3
- Cã thÓ cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi BaO2:
3BaO2 + 3H2SO4 → 3BaSO4 + 3H2O + O3
- Cã thÓ ®iÖn ph©n dung dÞch H2SO4 50%.
119. ChØ cã thÓ dïng cùc Platin hoÆc vµng lµm Anot.
120. Ph©n tö H2O cã cÊu t¹o øng víi sù lai hãa sp3 cña nguyªn tö oxi. trong
ph©n tö H2O, hai obitanlai hãa sp3 cña nguyªn tö oxi xen phñ víi obitan 1s cña
nguyªn tö hidro h×nh thµnh 2 liªn kÕt O - H. 2 obitan lai hãa sp3 cßn l¹i ë díi d¹ng 2
cÆp electron tù do. Trong ph©n tö H2O, cã 8 electron hãa trÞ ph©n bè theo c¸c
obitan ph©n tö øng víi cÊu h×nh sau:
lk 2 lk 2 2 2
s
2 px
2 pz 2 py
.
H
0,95 A
o
. .
o
1,48 A O 1200
.H
:
O O
:
0,
99
A
o
950
1050
H H
ë tr¹ng th¸i h¬i kh«ng cã hiÖn tîng trïng hîp, nhng ë tr¹ng th¸i láng cã hiÖn
tîng trïng hîp ph©n tö, g©y ra do liªn kÕt hidro, v× vËy cã nhiÖt ®é s«i kh¸ cao
(cña H2O lµ 1000C, cña H2O2 lµ 1500C).
Do cã liªn kÕt hidro nªn H2O vµ H2O2 trén lÉn víi nhau theo bÊt kú tØ lÖ
nµo.
122. a) Nhê cã liªn kÕt hidro, c¸c ph©n tö trïng hîp víi nhau t¹o ra nh÷ng
tËp hîp ph©n tö lín h¬n. Do phan tö níc ®¸ cã d¹ng (H2O)5 víi cÊu t¹o tø diÖn (4
ph©n tö H2O n»m ë 4 ®Ønh, 1 ph©n tö H2O n»m ë t©m h×nh tø diÖn ). Ph©n tö
tËp hîp (H2O)5 cã cÊu t¹o réng. Khi níc ®¸ nãng ch¶y, 1 phÇn liªn kÕt hidro bÞ
®øt, cÊu t¹o rçng bÞ ph¸ hñy, c¸c ph©n tö H2O gÇn nhau h¬n, do ®ã cã hiÖn tîng
co thÓ tÝch.
b) Do hiÖn tîng co thÓ tÝch nh thÕ nªn khi t¨ng nhiÖt ®é trªn 00C, níc ®¸
ch¶y nÆng h¬n níc ®¸ ë 00C (Khèi lîng riªng t¨ng).
Khi tiÕp tôc t¨ng nhiÖt ®é, thÓ tÝch cña níc t¨ng lªn do kho¶ng cach cña
c¸c ph©n tö níc t¨ng lªn. Nhng ®ång thêi liªn kÕt hidro bÞ ®øt thªm nªn thÓ tÝch
cña níc gi¶m xuèng. Trªn 40C, qu¸ tr×nh t¨ng thÓ tÝch cña níc chiÕm u thÕ, nªn
khèi lîng riªng cña níc gi¶m. KÕt hîp c¶ 2 qu¸ tr×nh t¨ng vµ gi¶m thÓ tÝch cho
thÊy t¹i sao níc cã khèi lîng riªng cao nhÊt ë ~ 40C.
125. a) H2O2 lµ 1 axit rÊt yÕu. Trong dung dÞch níc cã c©n b»ng ®iÖn li
axit:
H2O2 + H2O ⇌ H3O+ + HO2-
Víi h»ng sè c©n b»ng ion hãa K= 1,39 . 10-12
(ion HO2-: ion hidropeoxit)
b) B¶n chÊt liªn kÕt trong c¸c hîp chÊt: H2+O22-: liªn kÕt gi÷a H+ vµ
O22- lµ liªn kÕt céng hãa trÞ.
Na2+O22-, Ba2+O22-: liªn kÕt gi÷a ion Na+ hoÆc Ba2+ víi ion O22- cã b¶n chÊt
ion.
F2-O22+: liªn kÕt gi÷a F- vµ O22+ cã b¶n chÊt céng hãa trÞ.
126. a) V× gèc O22- trong H2O2 cã kh¶ n¨ng thu thªm 2 electron :
O22- + 2e → 2O2-
vµ khö bít 2 electron :
O2- - 2e → O2
ThÕ ®iÖn cùc cña H2O2 trong m«i trêng axit
H2O2 + 2H+ + 2e → 2H2O E0 = + 1,77 V
vµ trong m«i trêng kiÒm
H2O2 + 2e → 2OH- E0 = + 0,87 V
ThÓ hiÖn tÝnh oxi hãa m¹nh cña H2O2 trong c¶ 2 m«i trêng, nhng m¹nh
h¬n lµ trong m«i trêng axit.
H2O2 cßn thÓ hiÖn tÝnh khö khi t¸c dông víi chÊt cã tÝnh oxi hãa m¹nh
h¬n nã, víi thÕ ®iÖn cùc:
O2 + 2H+ + 2e → H2O2 E0 = + 0,68 V.
Nh vËy H2O2 cã tÝnh oxi hãa lµ chñ yÕu.
b) Ph¶n øng ph©n hñy H2O2 thÓ hiÖn ®ång thêi c¶ 2 tÝnh chÊt oxi hãa
vµ khö:
H2O2 + H2O2 → 2H2O + O2 ∆H = - 23,5 Kcal/ mol
129.
1) MgI2 + H2O2 + H2SO4 → MgSO4 + 2H2O + I2
2) Na2O2 + 2KI + 2H2SO4 → I2 + Na2SO4 + K2SO4 + 2H2O
3)3H2O2 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 → Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O + 3O2
4) CaOCl2 + H2O2 → CaCl2 + O2+ H2O
5) Na2SeO3 + H2O2 → Na2SeO4 + H2O
6) 2CrCl3 + 3H2O2 + 10NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaCl + 8H2O
7) Na2O2 + 2Fe(OH)2 + 2H2O → 2Fe(OH)3 + 2NaOH
8) Hg(NO3)2 + H2O2 + 2NaOH → Hg + 2NaNO3 + 2H2O + O2
9) 2Fe + 3H2O2 → 2Fe(OH)3
10) As2S3 + 14H2O2 + 12NH4OH → 2(NH4)3AsO4 + 3(NH4)2SO4 + 20H2O
131. Díi ®©y lµ mét sè chÊt lµm kh« víi ®é Èm d cña khÝ tÝnh b»ng mg
trong mét lÝt khÝ:
132. C¸c nguyªn tè S, Se vµ Te cã kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn møc oxi hãa +4 vµ
+6 v× nguyªn tö cña chóng t¬ng ®èi dÔ dµng chuyÓn thµnh tr¹ng th¸i kÝch
thÝch:
s p d
s p d
s p d
s p d
N¨ng lîng cÇn tiªu thô cho qu¸ tr×nh kÝch thÝch nguyªn tö ®· ®îc bï l¹i bëi
n¨ng lîng tho¸t ra khi t¹o thµnh liªn kÕt hãa häc. N¨ng lîng liªn kÕt ®ã gi¶m dÇn tõ
S ®Õn Te nªn ®é bÒn cña c¸c hîp chÊt øng víi møc oxi hãa cao cña c¸c nguyªn tè
gi¶m.
133. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm t¨ng nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt
®é s«i tõ oxi ®Õn lu huúnh lµ sù t¨ng b¸n kÝnh nguyªn tö t¹o ®iÒu kiÖn lµm t¨ng
t¬ng t¸c khuÕch t¸n. Ngoµi ra cÇn chó ý r»ng ph©n tö oxi gåm hai nguyªn tö, cßn
lu huúnh ë tr¹ng th¸i láng hay r¾n ®Òu cã sè nguyªn tö lín h¬n (thêng lµ 8 nguyªn
tö), do ®ã ®èi víi lu huúnh cÇn ph¶i cung cÊp n¨ng lîng lín h¬n oxi, kh«ng nh÷ng
®Ó th¾ng lùc t¬ng t¸c khuÕch t¸n mµ cßn ph¶i th¾ng t¬ng t¸c gi÷a c¸c nguyªn tö
trong ph©n tö.
134.b) §é nhít cña S nãng ch¶y thay ®æi do cÊu t¹o m¹ch trïng hîp cña S
thay ®æi.
135.a) §é ®iÖn ©m cña S lµ 2,5 nªn S lµ mét nguyªn tè ho¹t ®éng, nhng ë
®iÒu kiÖn thêng l¹i tá ra tr¬ v× ph©n tö ë d¹ng trïng hîp m¹ch khÐp kÝn.
b) TÝnh chÊt hãa häc chñ yÕu cña S lµ tÝnh oxi hãa, nhng khi t¸c dông víi
chÊt oxi hãa m¹nh h¬n sÏ thÓ hiÖn tÝnh khö.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 78
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
c) Víi P t¹o ra c¸c polisunfua P4S6, P4S10…
2KClO3 + 3S → 2KCl + 3SO2
3S + 6NaOH (®Æc nãng) → 3Na2S + Na2SO3 + 3H2O
S + 2H2SO4 (®Æc nãng) → 3SO2 + 2H2O
S + 6HNO3(®Æc) → H2SO4 + 6NO2 ↑ + 2H2O
S + 2HNO3 (lo·ng)→ H2SO4 + 2NO ↑
136.a) Cã thÓ dùa vµo nhiÖt t¹o thµnh cña ph¶n øng t¬ng t¸c víi H2, hoÆc
cã thÓ dùa vµo ®é ®iÖn ©m cña c¸c nguyªn tè ®Ó kÕt luËn:
F2 + H2 → 2HF ∆H = - 128 Kcal/mol
O2 + 2H2 → 2H2O ∆H = - 68 Kcal/mol
Cl2 + H2 → 2HCl ∆H = - 44 Kcal/mol
S + H2 → H2S ∆H = - 4,8 Kcal/mol
b) theo nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, Flo cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp
víi oxi t¹o ra F2O2, F2O3 (khi phãng ®iÖn ªm qua hçn hîp F2 vµ O2); víi Cl2 t¹o ra
ClF (ë 2500C); víi S t¹o ra SF6.
Oxi ph¶n øng trùc tiÕp víi lu huúnh t¹o ra SO2 (khi ®èt lu huúnh); Clo ph¶n
øng trùc tiÕp víi lu huúnh nãng ch¶y t¹o ra S2Cl2.
137.b) T¬ng t¸c ®Èy cña hai ion H+ trong ph©n tö H2O m¹nh h¬n trong
H2S. (Xem bµi tËp 169).
c) Kh¶ n¨ng t¹o liªn kÕt Hidro cña H2S rÊt yÕu so víi H2O, v× vËy ë ®iÒu
kiÖn thêng H2S lµ chÊt khÝ.
d) H2S cã cùc tÝnh bÐ h¬n H2O nªn Ýt tan trong dung m«i cã cùc tÝnh lín
vµ tan nhiÒu trong dung m«i kh«ng cùc hoÆc cã cùc tÝnh bÐ.
138. Ph¶n øng 2H2S + O2 → 2S ↓ + 2H2O gi¶i thÝch hiÖn tîng vÈn ®ôc
cña dung dÞch H2S khi ®Ó l©u trong kh«ng khÝ, vµ hiÖn tîng H2S kh«ng cã kh¶
n¨ng tÝch tô trong khÝ quyÓn.
139. H2S lµ chÊt khö m¹nh. Phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng, s¶n phÈm
cña qu¸ tr×nh oxi hãa H2S cã thÓ lµ S, SO2 hoÆc H2SO4, th«ng thêng lµ S.
141.a) Ngoµi H2S, lu huúnh cã kh¶ n¨ng t¹o ra c¸c hidro polisunfua H2Sn (n
= 2 → 23), gäi lµ c¸c sunfan. Trong ph©n tö Sunfan cã c¸c gèc Sn2- m¹ch ch÷ chi
S S , vÝ dô:
2
: :
S 2
: :
S
: :
S
: :
: :
S S
: :
: :
S S
143.a) ph©n tö SO2- cã d¹ng gãc t¬ng tù nh O3 víi gãc OSO = 1200 ®é dµi
liªn kÕt S - O b»ng 1,43 Ǻ. Trong ph©n tö SO2 nguyªn tö S ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2
(lai hãa d¹ng mÆt ph¼ng). Hai trong ba obitan lai hãa ®îc dïng ®Ó t¹o liªn kÕt σ
víi hai nguyªn tö oxi, cßn l¹i mét obitan lai hãa sp2 cã cÆp electron tù do. Mét
obitan p kh«ng lai hãa cña nguyªn tö S t¹o nªn liªn kÕt π víi obitan p cña mét
nguyªn tö oxi. §ã lµ liªn kÕt π kh«ng ®Þnh chç kiÓu p - p. Ngoµi ra cã mét phÇn
liªn kÕt π kiÓu p - d t¹o nªn bëi obitan p cã cÆp electron tù do cña oxi vµ obitan d
cßn trèng cña lu huúnh.
CÊu tróc cña SO2 vµ SO32- kh¸c nhau, mÆc dï cã ®iÓm t¬ng tù. Ion SO32-
cã cÊu t¹o h×nh chãp tam gi¸c, nguyªn tö S ë ®Ønh víi tr¹ng th¸i lai hãa sp3:
S 2-
S 1,
43
o
A
O O
O 0 O O
120
Ph©n tö SO2 (ví i tr¹ ng Ph©n tö SO2 . (ví i tr¹ ng
th¸ i lai hãa sp2 cña S) th¸ i lai hãa sp2 cña S)
144. Trong dung dÞch níc cña SO2 cã tån t¹i c©n b»ng:
SO2 + xH2O ⇌ SO2.xH2O ⇌ H3O+ + HSO3- + (x-2)H2O
V× trong dung dÞch cã tån t¹i ion H3O+ vµ HSO3- nªn khi cho thªm NaOH
hoÆc H2SO4 c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch theo nguyªn lÝ Le Chatelier.
145. MÆc dï trong dung dÞch kh«ng tån t¹i d¹ng ph©n tö H2SO3, nhng vÉn
chÊp nhËn mét c¸ch h×nh thøc axit sunfur¬ víi h»ng sè ®iÖn li K1= 2.10-2 vµ K2 =
6.10-8. Nh vËy dung dÞch cã tÝnh axit yÕu.
KhÝ SO2, dung dÞch SO2 trong níc, muèi sunfit vµ hidrosunfit ®Òu cã
tÝnh khö m¹nh khi t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh nh HNO3, HClO3, KMnO4,
K2Cr2O7, c¸c halogen… t¹o ra ion SO42-. khi t¸c dông víi chÊt khö m¹nh h¬n, SO2 sÏ
thÓ hiÖn tÝnh oxi hãa, vÝ dô:
SO2 + 2H2S → 3S + 2H2O
SO2 + 6HI → H2S + 3I2 + 2H2O
0
ë 500 C (cã xóc t¸c) SO2 + 2CO → 2CO2 + S
ë 5000C SO2 + 2H2 → S + 2H2O
0
ë 500 C SO2 + 2C → 2CO + S
148.a) SO3 cã cÊu tróc mÆt ph¼ng, trong ®ã nguyªn tö lu huúnh ë tr¹ng
th¸i lai hãa sp2, c¶ ba obitan lai hãa ®Òu tham gia t¹o thµnh liªn kÕt σ víi obitan p
cña 3 nguyªn tö oxi.
O
1200
o
4A S
1,3
O O
Ph©n tö SO2 ví i tr¹ ng th¸ i
lai hãa sp2 cña nguyª n tö S
b)Tuy nhiªn, tr¹ng th¸i sp2 dÔ dµng chuyÓn sang tr¹ng th¸i lai hãa sp3 lµ
tr¹ng th¸i ®Æc trng cña lu huúnh (cã h×nh tø diÖn) do ®ã SO3 dÔ dµng trïng hîp
thµnh polime (SO3)3 m¹ch vßng, hoÆc (SO3)n m¹ch th¼ng.
c) Còng do nguyªn nh©n dÔ h×nh thµnh nh÷ng ph©n tö cã h×nh tø diÖn
nªn SO3 dÔ kÕt hîp víi H2O, HF, HCl, NH3 :
SO3 + H2O → H2[SO4]
Ph¶n øng nµy x¶y ra m·nh liªt. C¸c hîp chÊt HF, HCl, NH3 còng ph¶n øng
t¬ng tù:
SO3 + HF → H[SO3F]
H O O O O
H2SO4 H2S2O7
O O O
OH
O
O
OH
S S S
O O O
H2S3O10
151.
1) H2SO3 dung dÞch kh«ng bÒn (SO2.xH2O) axit sunfur¬.
2) H2SO4 bÒn: axit sunfuric, cã cÊu t¹o tø diÖn, cã ®é dµi liªn kÕt S - OH
lµ: 1,53 Ǻ ; S - O lµ 1,46 Ǻ.
3) H2Sn+1On+4 bÒn: axit polisunfuric (Xem bµi 149)
4) H2S2O3 Ýt bÒn: axit tiosunfuric, cã cÊu t¹o:
H O O H O O
S S
H O H S O
S
H2S2O3 H2S2O3
5) H2SO3, H2S2O3 bÒn: thuéc lo¹i axit peoxi - sunfuric, trong ph©n tö cã
d©y oxi.
H O O H O O O O H
S S S
HO O O O O O O
Axit peoxi mono sulfuric Axit peoxi disulfuric
:
:
S S
O O
,
Axit ditiono
7) H2S2O6 chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng, cã c«ng thøc cÊu t¹o:
O O
H O S S O H
O O
Axit ditionic
Khi ®un nãng dung dÞch, nã dÔ bÞ ph©n hñy theo ph¬ng tr×nh:
H2S2O6 → H2SO4 + SO2 ↑
8) H2SnO6 (n=3 → 6), chØ tån t¹i trong dung dÞch lo·ng, dÔ bÞ ph©n hñy
theo ph¬ng tr×nh:
H2SnO6 → H2SO4 + SO2 + (n-2)S
Trong ph©n tö cã m¹ch S S d¹ng ch÷ chi, øng víi c«ng thøc cÊu t¹o:
O O
(S)n-2
HO
HO S S
O O
Axit poli tionic
152.b) sè lÇn axit ®îc quyÕt ®Þnh bëi sè nhãm -OH liªn kÕt víi nguyªn tö
trung t©m trong ph©n tö H2SO3 chØ cã mét nhãm OH liªn kÕt trùc tiÕp víi nguyªn
tö lu huúnh. H»ng sè ®iÖn li ®èi víi ion H+ trong nhãm HO-O lµ rÊt bÐ. V× vËy
axit H2SO3 lµ axit mét lÇn axit.
155.1) Khi nung FeSO4.7H2O tríc hÕt cã qu¸ tr×nh mÊt níc kÕt tinh, sau
®ã ®Õn qu¸ tr×nh ph©n hñy muèi vµ t¸ch SO3:
2FeSO4 Fe2O3 + SO3 + SO2
700 0
Trong kh«ng khÝ, qu¸ tr×nh ®ã ®îc t¨ng cêng do oxi tham gia chuyÓn
FeO thµnh Fe2O3.
2) Khi nung (NH4)2SO4, FeSO4.6H2O cã qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n (NH4)2SO4:
(NH4)2SO4 → 2NH3 ↑ + H2SO4
2FeSO4 + 2H2SO4 → Fe2(SO4)3 + 2H2O + SO2 ↑
3) Cã qu¸ tr×nh lªn hoa ë ngay nhiÖt ®é thêng cña Na2SO4.10H2O (hoÆc
khi ®un nãng nhÑ). Na2SO4 kh«ng bÞ ph©n hñy.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 83
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
4) Khi nung nãng, KHSO4 hßa tan ®îc Al2O3 tinh thÓ (c¸c axit kh«ng lµm
tan ®îc lo¹i oxit nµy), chuyÓn Al2O3 thµnh d¹ng muèi tan
2KHSO4 → K2S2O7 + H2O
Al2O3 + 3K2S2O7 → Al2(SO4)3 + 3K2SO4
157.a) So s¸nh tÝch sè cña BaSO4 víi BaSO3 vµ CaSO4. Nång ®é ion Ba2+
trong c©n b»ng víi kÕt tña BaSO3 lín h¬n so víi nång ®é cña ion ®ã trong c©n
b»ng víi kÕt tö BaSO4; do ®ã tõ BaSO3 cã thÓ b»ng ph¶n øng trao ®æi chuyÓn
thµnh BaSO4. Còng lÝ luËn nh trªn víi trêng hîp CaSO4.
b) Khi nung hçn hîp CaSO4 víi than ë nhiÖt ®é cao:
CaSO4 + 4C → CaS + 4CO
Tõ CaS dÔ dµng thu ®îc H2S
159. Trong qu¸ tr×nh nung t¹o ra muèi Fe2(SO4)3 ë thµnh phÝa trong cña
chÐn s¾t, do t¸c dông cña Fe2O3 víi H2S2O7.
160.a) Trõ H2SO4, c¸c axit kh¸c kh«ng ¶nh hëng ®Õn c©n b»ng:
BaSO4 ↓ ⇌ Ba2+ + SO42-
V× Anion SO42- kh«ng liªn kÕt víi ion H+. Trong dung dÞch lo·ng H2SO4,
®é tan cña BaSO4 gi¶m, do ®ã khi cã mÆt H2SO4 lµm cho c©n b»ng tan chuyÓn
sang tr¸i.
Trêng hîp BaSO3 th× ngîc l¹i. Cã c¸c qu¸ tr×nh sau:
BaSO3 ↓ ⇌ Ba2+ + SO32-
Khi thªm axit
SO3 + H+ ⇌ HSO3-
Vµ tiÕp tôc:
HSO3- + H3O+ + (x-2)H2O ⇌ SO2.xH2O
Do ®ã BaSO3 tan trong axit.
b) CaSO4 cã kh¶ n¨ng tan ®îc trong H2SO4 ®Æc. Trong trêng hîp ®ã x¶y
ra qu¸ tr×nh sau:
CaSO4 ⇌ Ca2+ + SO42- (Tt = 2,5.10-5)
H2SO4 + SO42- ⇌ 2HSO4-
Do ®ã lµm t¨ng qu¸ tr×nh tan cña CaSO4
CaSO4 + H2SO4 → Ca(HSO4)2
c) Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña hai chÊt ®ã.
161.
1) 4Zn + 5H2SO4 (®Æc) → 4ZnSO4 + H2S ↑ + 4H2O
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 84
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
2) Hg + 2H2SO4 (®Æc) → HgSO4 + SO2 ↑ + 2H2O
3) 8Zn + 5H2S2O7 → 8ZnSO4 + 2H2S ↑ + 3H2O
4) 4Cl2 + Na2S2O3 + 5H2O → 2NaHSO4 + 8HCl
5) I2 + 2Na2S2O3 → Na2S4O6 + 2NaI
6)8Al +3Na2S2O3 +30HCl→8AlCl3 + 6H2S +6NaCl +9H2O
162.
1) 5(NH4)2S2O3 + 2MnSO4 + 8H2O → 2HMnO4 + 10NH4HSO4 + 2H2SO4
2) K2S2O4 + K2Cr2O7 + 3H2SO4 → 2K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 3H2O
3) K2S3O6 + 4O3 + 2H2O → 2KHSO4 + H2SO4 + 4O2
4) 5Na2S4O6 +14KMnO4 +6H2SO4→5Na2SO4 +7K2SO4 +14MnSO4 +6H2O
5) Na2S5O6 + 10O3 + 4H2O → 2NaHSO4 + 3H2SO4 + 10O2
6) 3(NH4)2S3O6+K2Cr2O7+H2SO4→3S+3(NH4)2SO4+K2SO4+ Cr(SO4)3+
H2O
166.b) C¸c tionyl halogenua SOX2 (X= F, Cl, Br) cã cÊu t¹o tø diÖn,
nguyªn tö S ë ®Ønh cã tr¹ng th¸i lai hãa sp3. 3 obitan lai hãa sp3 t¹o thµnh liªn kÕt
σ víi obitan p cña nguyªn tö oxi vµ hai nguyªn tö halogen. Obitan lai hãa sp3 cßn l¹i
cã cÆp electron tù do.
C¸c sunfuryl halogenua SO2X2 (X= F, Cl) cã cÊu t¹o tø diÖn víi c¸c obitan
lai hãa sp3. Hîp chÊt nµy coi nh lµ s¶n phÈm thÕ c¸c nhãm OH trong ph©n tö
H2SO4 b»ng c¸c nguyªn tö halogen.
S O
S
Cl O Cl
O
Cl Cl
Ph©n tö tionyl clorua Ph©n tö sunfuryl clorua
168. ë ®iÒu kiÖn thêng, ph©n tö cña S, Se, Te tån t¹i ë d¹ng ®a ph©n tö:
S8, Sn; Se8, Sen; Ten ë nhiÖt ®é cao, ph©n tö cña chóng (d¹ng h¬i) gåm hai nguyªn
170.a) NhiÖt ®é s«i gi¶m tõ H2O ®Õn H2S, sau ®ã l¹i t¨ng lªn tõ H2S ®Õn
H2Te (Xem bµi 53)
b) T×nh axit t¨ng tõ H2O ®Õn H2Te víi h»ng sè ph©n li K1 trong dung
dÞch níc:
H2O H2S H2Se H2Te
-14 -7 -14
K1 = 1,8.10 1.10 1.10 2.10-3
§é axit t¨ng, do ®é bÒn liªn kÕt gi¶m vµ ®é ph©n cùc t¨ng.
c) TÝnh khö t¨ng tõ H2O ®Õn H2Se, H2Se vµ H2Te cã thÓ khö ®îc H2O t¹o
ra H2 nhng do hiÖn tîng qu¸ thÕ cña hidro nªn chóng cã kh¶ n¨ng tån t¹i trong dung
dÞch. (H2Se vµ H2Te tan nhiÒu trong nøoc).
171. TÝnh axit yÕu dÇn tõ SeO2 - TeO2 - PoO2: SeO2 tan trong níc:
SeO2 + H2O → SeH2O3
TeO2 tan trong kiÒm, trong axit:
TeO2 + 2KOH → K2TeO3 + H2O
TeO2 + 4HCl → TeCl4 + 2H2O
PoO2 + 2H2SO4 → Po(SO4)2 + 2H2O
b) TÝnh oxi hãa cña H2SeO4 vµ H2SO4 thay ®æi theo thÕ ®iÖn cùc sau:
SO42- + 4H+ + 2e ⇌ SO2 + 2H2O E0 = + 0,17V
SeO42- + 4H+ + 2e ⇌ H2SeO3 + H2O E0 = + 1,15V
c) Lu huúnh vµ Selen kh«ng t¹o ra axit t¬ng tù víi axit H6TeO6 v× b¸nkÝnh
cña nguyªn tö S vµ Se bÐ h¬n b¸n kÝnh cña Te (Xem bµi 97).
173.
1) 3H2SeO3 + HClO → 3H2SeO4 + HCl
2) H2SeO4 + 2HCl ⇌ H2SeO3 + Cl2 + H2O
3) H2SeO3 + 2KMnO4 +4KOH → K2SeO4 + 2K2MnO4 + 3H2O
4) Na2SeO3 + 2SO2 + H2O → Na2SO4 + Se + H2SO4
5) Na2SeO3 + Cl2 + H2O → 2NaCl + H2SeO4
6) Ag2SeO3 + Br2 + H2O → 2AgBr ↓ + H2SeO4
174.
1) 3Se + 4HNO3 + H2O → 3H2SeO3 + 4NO
2) 3Te + 4HNO3 + H2O → 3H2TeO3 + 4NO
3) SeO2 + 4Na2S2O3 + 2H2O → 2Na2S4O6 + Se 4NaOH
4) SeO32- + 4I- + 3H2O → Se + 2I2 + 6OH-
5) 2SOCl2 + 3Fe → 2FeCl2 + FeS + SO2
b) Trong ph©n tö N2 cã mét liªn kÕt σ vµ hai liªn kÕt π nªn ph©n tö rÊt
bÒn
:N N:
N¨ng lîng liªn kÕt ba trong ph©n tö N2 lµ 225,8 Kcal/mol nªn ë ®iÒu kiÖn
thêng Nit¬ lµ chÊt tr¬. ë 30000C, chØ míi cã 0,1% sè ph©n tö ph©n li thµnh
nguyªn tö.
177.Tïy theo ®iÒu kiÖn ph¶n øng, nit¬ cã thÓ t¹o ra nh÷ng hîp chÊt víi
kim lo¹i hoÆc kh«ng kim lo¹i b»ng ph¶n øng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp.
Víi c¸c nguyªn tè kh«ng kim lo¹i (oxi, cacbon, hidro), t¹o ra hîp chÊt chøa
nit¬ ë d¹ng khÝ. Víi kim lo¹i t¹o ra nitrua vµ azotua . Azotua lµ hîp chÊt muèi, chñ
yÕu ®iÒu chÕ ®îc do ph¶n øng trao ®æi gi÷a muèi cña kim lo¹i t¬ng øng víi víi
axit hidrazonic HN3. C¸c nitrua ®îc t¹o ra khi cho kim lo¹i t¸c dông víi nit¬ hoÆc
NH3; hidrua kim lo¹i víi nit¬ ; oxit kim lo¹i víi amoniac; khi khö oxit kim lo¹i b»ng
than trong khÝ quyÓn nit¬.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 87
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Dùa vµo b¶n chÊt liªn kÕt, c¸c nitrua cã thÓ chia lµm ba lo¹i:
1) nitrua ion ; 2) nitrua céng hãa trÞ vµ 3) nitrua t¬ng tù kim lo¹i.
Nitrua ion gåm nh÷ng nitrua cña nh÷ng kim lo¹i cã ®iÖn ©m thÊp, nguyªn
tö cã líp vá electron s (kim lo¹i kiÒm, kiÒm thæ, c¸c kim lo¹i ph©n nhãm ®ång,
kÏm ). Nitrua céng hãa trÞ ®îc t¹o ra víi c¸c nguyªn tè cã vá electron p (bo, nh«m,
silic, gali, gecmani v.v…). Nitrua t¬ng tù kim lo¹i t¹o ra bëi c¸c kim lo¹i chuyÓn
tiÕp cã líp vá d hoÆc f.
Nitrua ion vµ nitrua céng hãa trÞ cã thµnh phÇn ph©n tö øng víi hãa trÞ
cña kim lo¹i (Li3N, Cr3N2…) cßn lo¹i nitrua thø ba cã thµnh phÇn phøc t¹p, kh«ng
øng víi hãa trÞ (Cr2N, Mn3N2).
179.a) Dïng phèt pho tr¾ng hÊp thô oxi, cßn l¹i Nit¬.
181.a) NÕu cho r»ng ph©n tö NH3 h×nh thµnh c¸c liªn kÕt céng hãa trÞ do
ba electron p cña nguyªn tö N víi electron s cña nguyªn tö hidro th× gãc hãa trÞ
NHN ph¶i b»ng 900. Tuy nhiªn gãc hãa trÞ NHN l¹i lµ 1070 øng víi cÊu h×nh sau
®©y:
( s )2 ( px )2 ( py )2 ( pz )2
lk lk lk
186.
1) 8NH3 + CaCl2 → CaCl2.8NH3
2) 4NH3 + 3O2 ®èt
2N2 + 6HNO
0
800
4NH3 + 3O2 4NOC + 6H2O
3) 2NH3 + 3Cl2 → N2 + 6HCl
4) NH3 + KBrO → N2H4 + KBr + H2O
187.a) Ion NH4+ cã b¸n kÝnh gÇn t¬ng ®¬ng víi b¸n kÝnh c¸c ion kim lo¹i
kiÒm ( r NH 4 1,43 Ǻ; r K 1,33 Ǻ; r Rb 1,49 Ǻ); mÆt kh¸c, NH4+ cã ¸i lùc
electron bÐ t¬ng tù c¸c ion kim lo¹i kiÒm, do ®ã c¸c muèi amoni cã nh÷ng tÝnh
chÊt gièng muèi kim lo¹i kiÒm; c¸c muèi amoni thñy ph©n trong dung dÞch cho
m«i trêng axit cßn ion kim lo¹i kiÒm kh«ng bÞ thñy ph©n.
b) §iÖn ph©n dung dÞch muèi amoni trong NH3 láng ë nhiÖt ®é thÊp víi
©m cùc b»ng thñy ng©n thu ®îc hçn hèng NH4 - Hg.
Liªn kÕt gi÷a NH3 vµ H+ lµ liªn kÕt →cho nhËn→ . Trong Ion NH4+, líp
vá electron ngoµi cïng cña nguyªn tö nit¬ ®· b·o hßa, do ®ã mÆc dï cã kh¶ n¨ng
kÕt hîp thªm electron: NH4+ + 1e → NH4 nhng rÊt yÕu v× vËy ph©n tö NH4 dÔ
bÞ ph©n hñy thµnh NH3vµ H2.
189. Ph©n tö c¸c chÊt NH3, N2H4, NH2OH ®Òu cã c¸c cÆp electron tù do
ë nguyªn tö nit¬:
H
H H H H
:
:
:
:
N
:N H N O N
:
H H H H
V× vËy chóng ®Òu cã nh÷ng tÝnh chÊt t¬ng tù nhau. VÝ dô, NH3 vµ
N2H4 ®Òu lµ nh÷ng chÊt cã cùc tÝnh lín; ë thÓ láng ®Òu cã kh¶ n¨ng trïng hîp
nhê liªn kÕt hidro; trong dung dÞch c¶ ba chÊt ®Òu cã tÝnh baz¬ yÕu:
NH3 + H2O ⇌ NH4+ + OH- K= 1,85.10-5
190.
1) N2H4 + 2HgCl2 → N2 ↑ + 2Hg +4HCl
2) N2H4 + HNO2 → HN3 + 2H2O
3) 3N2H4 + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 → 2Cr2(SO4)3 + 3N2↑ + 2K2SO4 + 14H2O
4) N2H4.H2SO4 + 4CuSO4 + 10NaCl → N2↑ + 4CuCl + 5Na2SO4 + 6HCl
5) N2H4.HCl + SnCl2 + 3HCl → 2NH4Cl + SnCl4
191.
1) 4NH2OH + SeO2 → Se + 2N2↑ + 6H2O
2) 5(NH3OH)2SO4 + 2KMnO4→5N2↑ +2MnSO4 + K2SO4+2H2SO4+18H2O
3) 2NH2OH + I2 + 2KOH → N2 ↑ + 2KI + 4H2O
4) NH2OH.HCl + 3H2O2 → HCl + HNO3 + 4H2O
5) 3N2H4.HCl +2K2Cr2O7 +13HCl→3N2↑ +4CrCl3 +14H2O +4KCl
C¸c ph¬ng tr×nh trªn cã thÓ dùa vµo sè oxi hãa trung b×nh cña N trong c¸c
hîp chÊt ®ã ®Ó c©n b»ng. VÝ dô: ë ph¬ng tr×nh (5):
3 2N-2 - 4e → N0
2 2Cr+6 + 6e → 2Cr+3
192.
1) N2H4.H2SO4 + 2I2 + 6KOH → N2 ↑ + K2SO4 + 4KI + 6H2O
2) 3N2H4.H2SO4 + 2KIO3 + 6KOH → 3N2 ↑ + 2KI + 3K2SO4 + 12H2O
3) 3Na2H4 + 2NaBrO3 → 3N2 ↑ + 2NaBr + 6H2O
4) N2H4.H2SO4 + 2CaOCl2 → N2 ↑ + 2CaCl2 + H2SO4 + 2H2O
193.
1) 2NH2OH + 4FeSO4 +3H2SO4→2Fe2(SO4)3 + (NH4)2SO4 + 2H2O
2) 2NH2OH + 4CuO → N2O + 2Cu2O + 3H2O
3) N2H4 + 4AgNO3 → 4Ag + N2 ↑ + 4HNO3
4) N2H4 + 2NaBrO → N2 ↑ + 2NaBr + 2H2O
194. Dung dÞch hidrazin cã tÝnh kiÒm, selen cã kh¶ n¨ng tan trong dung
dÞch kiÒm t¹o ra c¸c muèi hidrazin:
4N2H4.H2O + 4Se → 3N2H4.H2Se + N2H4.H2SeO4
:
N N
:
N
Ion azotua N3- (hay N+5N2-3) do cã N+5 nªn cã tÝnh oxi hãa, vµ cã N-3 nªn cã
tÝnh khö. TÝnh chÊt cña HN3 t¬ng tù HNO3.Axit HN3 lµ mét axit yÕu(K =
1,8.10-5)
b) Ph¶n øng ph©n hñy HN3 lµ ph¶n øng ph¸t nhiÖt m¹nh:
2HN3 → 3N2 + H2 ∆H = - 70,8 Kcal/mol
Do ®ã ph©n tö HNO3 kh«ng bÒn vµ kh«ng thÓ t¹o ra tõ N2 vµ H2.
TÝnh g©y næ cña c¸c azotua kim lo¹i còng liªn quan ®Õn tÝnh ph¸t nhiÖt
lín khi chóng bÞ ph©n hñy.
200.c) Cho hçn hîp hai khÝ N2O vµ NO qua dung dÞch FeSO4, dung dÞch
nµy hÊp thô NO t¹o ra [Fe(NO)SO4] khi bÞ ®un nãng, khÝ NO l¹i tho¸t ra:
FeSO4 + NO → Fe(NO)SO4
Víi NO+: ( 2s )2 ( 2s )2 ( 2 p )2 ( 2 p )2 ( 2 p )2
lk * lk lk lk
Víi NO-: ( 2s )2 ( 2s )2 ( 2 p )2 ( 2 p )2 ( 2 p )2 ( 2 p )2
lk * lk lk lk *
Trong ph©n tö NO cã mét electron ®éc th©n, trong ion NO- cã hai electron
®éc th©n. (Xem thªm bµi 176) (C¸ch x©y dùng gi¶n ®å c¸c møc n¨ng lîng xem
bµi 101).
204.b) NhËn ra khÝ NO b»ng ph¶n øng t¹o ra khÝ NO2 mµu n©u hoÆc
ph¶n øng víi dung dÞch FeSO4 t¹o ra dung dÞch mµu n©u thÉm Fe(NO)SO4.
205. Trong ph©n tö NO2, nguyªn tö nit¬ ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2. mét
electron cha ghÐp ®«i chiÕm mét obitan lai hãa sp2, cßn hai obitan lai hãa sp2
kh¸c t¹o thµnh hai liªn kÕt σ gi÷a N vµ O. Do cã mét electron cha ghÐp ®«i nªn
NO2 cã kh¶ n¨ng trïng hîp t¹o ra ph©n tö N2O4. Còng v× NO2 cã sè lÎ electron nªn
NO2 cã mµu. (Xem thªm bµi 113).
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 91
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
SO2 kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× ph©n tö SO2 kh«ng cã electron ®éc th©n
(Xem bµi 143).
208.b) N¨ng lîng ion hãa cña NO2 (NO2 - 1e → NO2+) lµ 9,8eV; ¸i lùc
electron cña NO2 (NO2 + 1e → NO2-) lµ 1,62eV, do ®ã x¶y ra ph¶n øng tù oxi hãa
- khö trong dung dÞch níc hoÆc trong dung dÞch kiÒm t¹o ra ion nitrit NO2- vµ
nitrat NO3- :
NO2 + NO2 + H2O ⇌ H(ONO2)- + H(ONO)-
210. Qu¸ tr×nh t¬ng t¸c N2O3vµ NO2 víi H2O ®Òu cã t¹o ra HNO2; HNO2
kh«ng bÒn, dÔ dµng chuyÓn thµnh HNO3 khi ®un nãng.
212. Dùa vµo quay t¾c: NÕu thÕ ®iÖn cùc bªn ph¶i cña tiÓu ph©n lín
h¬n thÕ bªn tr¸i th× tiÓu ph©n ë gi÷a sÏ tù oxi hãa - khö. Nh vËy trong m«i trêng
axit, HNO2 sÏ tù ph©n hñy theo ph¶n øng:
3HNO2 → HNO3 + 2NO + H2O
vµ ion NO2- sÏ bÒn trong m«i trêng kiÒm, nghÜa lµ kh«ng thÓ tù oxi hãa -
khö theo ph¶n øng:
3NO2- + H2O → NO3- + 2NO- + 2OH-
213. Khi t¸c dông víi chÊt khö, b¶n th©n NO2- biÕn thµnh NO; khi thÓ
hiÖn tÝnh chÊt khö (t¸c dông víi chÊt oxi hãa m¹nh h¬n) sÏ chuyÓn thµnh NO3-.
216.a) S¶n phÈm cña ph¶n øng phô thuéc vµo b¶n chÊt cña kim lo¹i, vµ
nång ®é cña axit vµ nhiÖt ®é. ph¶n øng t¹o ra muèi øng víi møc oxi hãa cao cña
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 92
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
kim lo¹i, vµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh khö HNO3 cã thÓ lµ N2O, NO, NO2, N2,
NH2OH, NH3, tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn ph¶n øng.Víi c¸c nguyªn tè kh«ng kim lo¹i
thêng t¹o ra axit øng víi møc oxi hãa cao nhÊt cña nguyªn tè ®ã.
b) Cã thÓ cho r»ng s¶n phÈm t¹o thµnh chñ yÕu lµ NO2, nhng v× kh«ng
bÒn, bÞ ph©n hñy t¹o ra NO vµ NO2. NO2 t¸c dông víi H2O theo ph¶n øng thuËn
nghÞch:
3NO2 + H2O ⇌ 2HNO3 + NO
Axit HNO3 cµng ®Æc c©n b»ng cµng ®îc chuyÓn vÒ phÝa t¹o ra NO2,
do ®ã khi t¸c dông víi HNO3 ®Æc thêng t¹o ra NO2.
Víi kim lo¹i nh Fe, Co, Ni t¸c dông víi HNO3 rÊt lo·ng cã thÓ t¹o ra s¶n
phÈm chÝnh lµ N2; víi axit HNO3 lo·ng th× c¸c kim lo¹i ho¹t ®éng h¬n nh Mg, Zn
sÏ khö ®Õn amoniac.
217.
4Zn + 10HNO3 (lo·ng) → NH4NO3 + 4Zn(NO3)2 + 3H2O
4Sn + 10HNO3 (lo·ng) → N2O + 4Sn(NO3)2 + 5H2O
5Co + 12HNO3 (lo·ng) → N2 + 5Co(NO3)2 + 6H2O
3As + 5HNO3 (lo·ng) + 2H2O → 3H3AsO4 + 5NO
218. Khi gi¶i thÝch sù kh¸c nhau vÒ ®é bÒn nhÖt cña c¸c muèi cã thÓ
dùa vµ t¸c dông ph©n cùc cña c¸c ion kim lo¹i ®Ó gi¶i thÝch. VÝ dô ion Ag+ cã
líp vá ngoµi cïng lµ 18e, cã t¸c dông ph©n cùc lín h¬n ion Na cã líp vá 8e. Do ®ã
trong tinh thÓ AgNO3, ion NO3 dÔ bÞ biÕn d¹ng h¬n so víi ion NO3 trong tinh thÓ
NaNO3, do t¸c dung ph©n cùc cñ ion Ag+ lín h¬n ion Na-; v× vËy HNO3 vµ cÊc
muèi nitrat kim lo¹i nÆng bÞ ph©n hñy ë nhiÖt ®é thÊp h¬n.
219.HNO3 ®Æc ®Òu cã kh¶ n¨ng oxi hãa HX (X lµ c¸c halogen ) ®Òu cã
ph¶n øng t¬ng tù nh níc cêng thñy, nhng tõ NOCl - NOBr - NOI ®é bÒn cña hîp
chÊt NOX gi¶m xuèng, NOI kh«ng ®iÒu chÕ ®îc.
c) Pt, Au tan ®îc trong níc cêng thñy v× qu¸ tr×nh cã t¹o ra Clo ho¹t ®éng
vµ t¹o nªn phøc chÊt cña c¸c kim lo¹i ®ã.
221. Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña NaCl vµ KNO3 ë nh÷ng nhiÖt ®é kh¸c
nhau.
223.a) KÝch thíc cña ph©n tö N2 bÐ h¬n photpho, h¬n n÷a ph©n tö cña
photpho gåm mét sè lín nguyªn tö, do ®ã n¨ng lîng t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö ë nit¬
bÐ h¬n ë photpho.
b) Liªn kÕt P - P trong ph©n tö P4 kÐm bÒn h¬n so víi liªn kÕt N-N
trong ph©n tö N2. H¬n n÷a nguyªn tö P cã obitan 3d nªn electron dÔ bÞ kÝch
®äng tõ 3s2p3 lªn 3d t¹o ra 5 electron kh«ng ghÐp ®«i, h×nh thµnh 5 electron céng
hãa trÞ.
225.c) Photpho tr¾ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi muèi cña c¸c kim lo¹i nh
®ång, ch×, b¹c, vµng ; v× vËy ®Ó khö photpho d ngêi ta thêng ng©m c¸c dông cô
®ùng photpho tr¾ng trong dung dÞch CuSO4 theo ph¶n øng:
5CuSO4 + 2P + 8H2O → 2H3PO4 + 5H2SO4 + 5Cu
227. Qua tr×nh thñy ph©n t¹o ra axit chøa oxi cña photpho vµ HCl; (H3PO3
vµ H3PO4 t¬ng øng).
Kh«ng thÓ viÕt ph¬ng tr×nh thñy ph©n ë d¹ng ion v× PCl3, PCl5 kh«ng
ph¶i lµ chÊt ®iÖn li.
228.a) Photpho t¹o ra c¸c hîp chÊt PH3, P2H4, P3H4; chóng ®îc ®iÒu chÕ
b»ng ph¬ng ph¸p thñy ph©n photphua kim lo¹i, ch¼ng h¹n nh Ca3P2:
Ca3P2 + 6H2O → 3Ca(OH)2 + 2PH3
P2H4 vµ P3H4 t¹o ra ®ång thêi víi PH3.
b) MÆc dï PH3 cã d¹ng t¬ng tù NH3 nhng cã nhiÒu tÝnh chÊt kh¸c biÖt víi
amoniac nh dung dÞch PH3 cã m«i trêng trung tÝnh, PH3 cã tÝnh khö m¹nh h¬n
NH3 v.v…
c) Ph©n tö NH3 cã d¹ng h×nh chãp, c¸c ®¸m m©y electron cña P ë d¹ng lai
3
hãa sp , tuy nhiªn do c¸c ®¸m m©y electron cña P cã kÝch thíc lín, nªn tr¹ng th¸i
lai hãa sp3 thÓ hiÖn kh¸ yÕu so víi nit¬ trong NH3. ChÝnh v× vËy gãc hãa trÞ
gÇn víi 900 (HPH = 93,50) do ®ã PH3 cã cùc tÝnh bÐ, nªn Ýt tan trong níc.
Mét trong bèn obitan lai hãa sp3 cã hai electron tù do, cã d¹ng gÇn víi h×nh
cÇu. Do lai hãa yÕu nªn kh¶ n¨ng nhêng cÆp electron ®ã cña PH3 yÕu h¬n nhiÒu
so víi NH3. V× vËy PH3 kh«ng t¬ng t¸c víi H2O nh NH3.
229.
2) Ca3P2 + 8HClO → 2H3PO4 + 3CaCl2 + 2HCl
3) 2P + 3Ba(OH)2 + 6H2O → 3Ba(H2PO3)2 + 2PH3
4) 5PH3 + 8KMnO4 + 12H2SO4 → 5H3PO4 + 8MnSO4 + 4K2SO4 + 12H2O
5) PH3 + HClO4 → PH4ClO4
7) PH4I + KOH → PH3 + KI + H2O
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 94
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
231. Ngêi ta ®· biÕt 11 axit chøa oxi cña photpho gåm 4 axit photphor¬, 5
axit photphoric vµ 2 axit pephotphoric.
1) H3PO2 axit hipophotphor¬ H2PO(OH)
(C«ng thøc cÊu t¹o viÕt díi d¹ng ®¬n gi¶n) cã nghÜa lµ
HO
H P O
H
2) HPO2 axit metaphotphor¬ (OH)PO
3) H4P2O5 axit diphotphor¬ (HO)2P - O - P(OH)2
4) H3PO3 axit photphor¬ (HO)3P
5) H4P2O6 axit hipophotphoric (HO)2PO - PO(OH)2
6) HPO3 axit metaphotphoric (HO)PO2
7) H4P2O7 axit diphotphoric (HO)2PO - O - PO(OH)2
8) H5P3O10 axit triphotphoric (HO)2PO - O - PO - O - PO(OH)2
OH
9) H3PO4 axit octophotphoric (HO)3PO
10) H3PO5 axit monopephotphoric (HO) - O - PO(OH)2
11) H4P2O8 axit dipephotphoric (HO)2PO - O - O - PO(OH)2 .
Trong ®ã H3PO2, H3PO3, H3PO4 lµ quan träng. Axit hipophotphor¬ lµ axit
m¹nh, mét lÇn axit, cã tÝnh khö m¹nh, axit photphor¬ lµ axit trung b×nh, hai lÇn
axit cã tÝnh khö m¹nh; axit photphoric lµ axit trung b×nh, ba lÇn axit, kh«ng cã
tÝnh oxi hãa. (Dùa vµo b¶ng h»ng sè ®iÖn li ®Ó so s¸nh tÝnh axit).
233. Trong m«i trêng axit m¹nh lµm gi¶m ®é ®iÖn li cña H3PO4 do ®ã
kh«ng ®¹t ®Õn tÝch sè tan cña Ag3PO4 ngay c¶ khi nång ®é cña ion Ag + trong
dung dÞch kh¸ lín. MÆt kh¸c, vÒ nguyªn t¾c c¸c muèi axit dÔ tan h¬n so víi muèi
trung tÝnh, do ®ã kh«ng cã kÕt tña t¸ch ra.
235. KÕt qu¶ ®Òu thu ®îc muèi trung tÝnh v× cã ®é tan kÐm h¬n c¸c
muèi axit.
236. Khi Ba3(PO4)2 tan trong axit cã c¸c qu¸ tr×nh sau:
Ba3(PO4)2 ↓ ⇌ 3Ba2+ + 2PO43-
PO43- + H+ ⇌ HPO42-
Nh vËy qu¸ tr×nh tan x¶y ra do t¹o ra axit H3PO4, HPO42-, H2PO4- lµ chÊt
®iÖn li kÐm.
C¸c c©n b»ng ®ã kh«ng x¶y ra ®èi víi BaSO4.
237.
t0
1) 4H3PO3 → PH3 + 3H3PO4
3) H3PO3 + 2AgNO3 + H2O → 2Ag + H3PO4 + 2HNO3
242. Gãc hãa trÞ HXH gi¶m dÇn lµ do gi¶m kh¶ n¨ng lai hãa sp3 cña c¸c
nguyªn tè tõ N ®Õn Bi. còng do nguyªn nh©n ®ã, kh¶ n¨ng nhêng cÆp electron
cña c¸c hi®rua yÕu dÇn vµ v× vËy kh¶ n¨ng kÕt hîp H+ gi¶m. NH3 chÕ t¹o ta
NH4+; PH3 chØ kÕt hîp víi axit m¹nh; AsH3 rÊt khã; SbH3 kh«ng cã kh¶ n¨ng.
246.
1) 2As + 3H2SO4 (®Æc) → 2H3AsO3 + 3SO2
2) 2Bi + 6H2SO4 9®Æc) → Bi2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
3) 2As + 5NaClO + 3H2O → 2H3AsO4 + 5NaCl
4) As2O3 + 2HClO + 3H2O → 2H3AsO4 + 2HCl
5) 5AsH3 + 8KMnO4 + 12H2SO4 → 5H3AsO4 + 8MnSO4 + 4K2SO4
+12H2O
247.
1) 2AsCl3 + 3SnCl2 → 3SnCl4 + 2As
2) As2S3 + 7O2 + 6H2O → 2H3AsO4 + 3H2SO4
3) 3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O → 6H3AsO4 + 9H2SO4 + 28NO
4)As2S3 + 14H2O2 + 12NH4OH → 3(NH4)2SO4 + 2(NH4)3AsO4 + 20H2O
248.
1) 6As + 5Cr2O72- +22H+ → 6AsO43- + 10Cr3+ + 11H2O
2) AsO2- + I2 + 2CO32- + 2H2O → H2AsO4- + 2I- + 2CO2 + 2OH-
3) SbO2- + 2Ag+ + 4OH- → SbO43- + 2Ag + 2H2O
4) 5H3SbO3 + 2MNO4- + 6H+ → 5H3SbO4 + 2Mn2+ + 3H2O
5) 2Bi2+ + 3SnO22- + 6OH- → 2Bi + 3SnO32- + 3H2O
§8. Cacbon _ Silic (C - Si)
250.a) Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y ra kh¶ n¨ng t¹o m¹ch cña
cacbon lµ ®é bÒn cña liªn kÕt C - C (83 Kcal/ngtö gam), do sè electron hãa trÞ
cña cacbon b»ng sè obitan hãa trÞ.
251.a) §ång vÞ 14C ®îc h×nh thµnh trong khÝ quyÓn cña tr¸i ®Êt díi t¸c
dông cña tia vò trô theo ph¶n øng h¹t nh©n sau:
14 N 1 n 14 C 1 H
7 0 6 1
b) Sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a hai ®ång vÞ ®ã lµ thµnh phÇn h¹t nh©n cña
nguyªn tö.
252. Mçi nguyªn tö cacbon trong kim c¬ng ®Òu ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3, mçi
nguyªn tö ®Òu t¹o thµnh 4 liªn kÕt σ bÒn, vµ ®ång nhÊt víi 4 nguyªn tö xung
quanh. M¹ng tinh thÓ kim c¬ng lµ m¹ng lËp ph¬ng v× mçi nguyªn tö cacbon ®Òu
ë t©m cña mét h×nh tø diÖn ®Òu, c¸c híng liªn kÕt ®Òu nh nhau vµ b»ng liªn kÕt
σ nªn tinh thÓ kim c¬ng rÊt cøng, kh«ng dÉn ®iÖn.
Trong than ch×, mçi nguyªn tö cacbon ë tr¹ng th¸i lai hãa sp2. Trong cïng
mÆt ph¼ng, mçi nguyªn tö c¸cbon liªn kÕt víi ba nguyªn tö cacbon kh¸c b»ng liªn
kÕt σ bÒn. Trong kiÓu lai hãa nµy cacbon chØ míi sö dông 3 obitan lai hãa, møc
obitan 2p cßn l¹i cha lai hãa t¹o nªn liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ. V× vËy than ch× cã
kh¶ n¨ng t¹o vÈy, mÒm, dÉn ®iÖn, dÉn nhiÖt vµ cã mµu x¸m, nh÷ng tÝnh chÊt
®ã g©y ra do liªn kÕt π kh«ng ®Þnh vÞ ®ã.
253. V× r»ng tr¹ng th¸i tËp hîp cña c¸c chÊt khÝ khi bÞ hÊp phô trªn bÒ
mÆt cña chÊt r¾n ®îc coi nh lµ tr¹ng th¸i trung gian gi÷a tr¹ng th¸i khÝ vµ tr¹ng
th¸i láng, do ®ã nh÷ng khÝ dÔ hãa láng lµ nh÷ng chÊt mµ ph©n tö dÔ gÇn nhau
h¬n ®Ó chuyÓn sang tr¹ng th¸i láng nªn còng dÔ chuyÓn sang tr¹ng th¸i hÊp phô.
MÆt kh¸c, sù hÊp phô lµ mét qu¸ tr×nh táa nhÖt, c©n b»ng hÊp phô tu©n
theo nguyªn lÝ Le Chatelier do ®ã khi nhiÖt ®é t¨ng kh¶ n¨ng hÊp phô gi¶m.
257.a) CaC2 cã cÊu tróc tinh thÓ m¹ng ion. Trong tinh thÓ cã ion Ca2+ vµ
C22- ; tr¸i l¹i W2C cã cÊu tróc tinh thÓ kiÓu th©m nhËp, nguyªn tö cacbon th©m
nhËp vµo c¸c lç trèng cña m¹ng líi kim lo¹i. tõ cÊu tróc ®ã dÔ dµng thÊy ®îc
nh÷ng tÝnh chÊt kh¸c nhau cña hai lo¹i cacbua kim lo¹i trªn.
259.c) Liªn kÕt C - H trong ph©n tö CH4 thùc chÊt lµ liªn kÕt c«ng hãa
trÞ, v× vËy kh«ng thÓ x¶y ra qu¸ tr×nh t¸ch H+ ra khái ph©n tö CH4 díi t¸c dông
cña ph©n tö H2O. MÆt kh¸c, c¸c obitan lai hãa sp3 ®· sö dông hÕt, kh«ng cßn
cÆp electron tù do nªn kh«ng thÓ t¹o ra liªn kÕt cho - nhËn.
260.b) Ph©n tö CO còng nh ph©n tö N2 cã liªn kÕt 3. Hai trong 3 liªn kÕt
®îc t¹o thµnh nhê sù ghÐp ®«i electron, cßn liªn kÕt thø ba ®îc t¹o thµnh theo liªn
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 97
08/12/2021
:C O: :C O:
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
kÕt cho - nhËn. Liªn kÕt nµy g©y ra nhê obitan tù do 2p cña cacbon vµ cÆp
electron cña oxi:
262. C¸c kim lo¹i chuyÓn tiÕp thêng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi CO, s¶n
phÈm t¹o ra gäi lµ hîp chÊt cacbonyl kim lo¹i, ®ã lµ c¸c phøc chÊt, trong ®ã CO
®ãng vai trß lµ phèi tö, vÝ dô: Cr(CO)5, Fe(CO)5, Ni(CO)4…
Khi t¸c dông víi axit v« c¬, ch¼ng h¹n HNO3, phøc cacbonyl kim lo¹i sÏ bÞ
ph¸ hñy, h×nh thµnh ph¶n øng oxi hãa kim lo¹i, ch¼ng h¹n:
Cr(CO)3 + 6HNO3 (®Æc) → Cr(NO3)3 + 6CO + 3NO2 + 3H2O
Trong qu¸ tr×nh t¹o phøc, x¶y ra sù ghÐp ®«i c¸c electron hãa trÞ cña c¸c
kim lo¹i chuyÓn tiÕp (vÝ dô: c¸c nguyªn tè d). Liªn kÕt σ trong phøc chÊt
cacbonyl ®îc t¹o thµnh theo c¬ chÕ cho - nhËn nhê c¸c obitan tù do cña c¸c nguyªn
tè d vµ c¸c cÆp electron tù do cña c¸c ph©n tö CO. Ch¼ng h¹n nguyªn tö Crom ë
tr¹ng th¸i c¬ b¶n cã cÊu h×nh 3d54s1, s¸u electron ®ã sÏ ghÐp ®«i theo s¬ ®å:
3d 4s 4p
Tr¹ ng th¸ i c¬ b¶n:
T¹ o ra liª n kÕt ví i c¸ c
cÆp electron cña CO
263.a) Hai chÊt H2 vµ CO ®Òu cã tÝnh khö t¬ng ®¬ng dùa vµo h»ng sè
c©n b»ng K cña ph¶n øng:
H2 + CO2 ⇌ CO + H2O
CCO . CH O2
K=
CH . CCO
2 2
268.a) Gi÷a kÕt tña vµ dung dÞch cã tån t¹i c©n b»ng tan:
CaCO3 ↓ ⇌ Ca2+ + CO32-
Ion CO32- bÞ thñy ph©n:
CO32- + H2O ⇌ HCO3- + OH-
Khi cho CO2 ®i qua dung dÞch, t¹o thµnh axit vµ lµm t¨ng nång ®é ion
+
H3O , t¹o ®iÒu kiÖn cho c©n b»ng thñy ph©n chuyÓn sang ph¶i, t¹o ra dung
dÞch muèi tan Ca(HCO3)2; ngîc l¹i, khit¨ng nång ®é OH-, c©n b»ng chuyÓn sang
tr¸i, t¹o ra kªt tña CaCO3 khi cho NaOH vµo dung dÞch Ca(HCO3)2.
274. Xian: :N C C N:
275.a) Trong kim c¬ng vµ trong tinh thÓ silic, c¸c nguyªn tö C vµ Si ®Òu
ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3, nhng c¸c obitan lai hãa sp3 trong tinh thÓ silic cã phÇn
kh«ng ®Þnh vÞ, nªn cÊu tróc tinh thÓ silic cã phÇn t¬ng tù cÊu tróc kim lo¹i vµ lµ
chÊt b¸n dÉn.
276.b) Silic bÒn víi c¸c axit vµ chØ tan trong hçn hîp HF vµ HNO3.
3Si + 4HNO3 + 18HF → 3H2SiF6 + 4NO + 8H2O
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 99
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Vµ hßa tan m¹nh trong kiÒm:
Si + 2KOH + H2O → K2SiO3 + 2H2 ↑
277.a) Silic ®ioxit tuy cã c«ng thøc ph©n tö gièng víi cacbon dioxit nhng
cã cÊu t¹o kh¸c nhau. Cacbon dioxit cã cÊu t¹o ®êng th¼ng O = C = O øng víi
tr¹ng th¸i lai hãa sp cña nguyªn tö cacbon. Tr¸i l¹i SiO2 cã cÊu t¹o tø diÖn øng víi
tr¹ng th¸i lai hãa sp3 cña nguyªn tö silic. Trong tinh thÓ SiO2, nguyªn tö Si n»m ë
t©m cña tø diÖn, liªn kÕt c«ng hãa trÞ víi 4 nguyªn tö oxi n»m ë 4 ®Ønh cña tø
diÖn ®ã. Nh vËy mçi nguyªn tö oxi liªn kÕt víi 2 nguyªn tö oxi ë hai tø diÖn c¹nh
nhau. Do ®ã, SiO2 ë d¹ng polime víi cÊu tróc ba chiÒu, nªn qu¸ tr×nh nãng ch¶y cã
liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh c¾t ®øt liªn kÕt hãa häc; cßn CO2 ë tr¹ng th¸i r¾n t¹o ra
tinh thÓ ph©n tö, qu¸ tr×nh nãng ch¶y kh«ng liªn qua ®Õn sù ®øt liªn kÕt hãa häc
trong nguyªn tö CO2.
278.a) Liªn kÕt C - H vµ Si - H lµ liªn kÕt kh«ng cùc, nªn t¬ng t¸c gi÷a c¸c
ph©n tö metan vµ gi÷a c¸c ph©n tö Silan víi nhau chñ yÕu lµ t¬ng t¸c khuÕch t¸n.
Liªn kÕt P - H còng lµ liªn kÕt kh«ng cùc do ®ã t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö PH3
còng lµ t¬ng t¸c khuÕch t¸n. Cßn t¬ng t¸c gi÷a c¸c ph©n tö NH3 kh«ng chØ lµ t-
¬ng t¸c khuÕch t¸n mµ cßn cã lùc c¶m øng vµ lùc ®Þnh híng, ngoµi ra cßn cã sù
h×nh thµnh liªn kÕt hidro. §ã lµ c¬ së ®Ó gi¶i thÝch c©u hái trªn (Xem thªm bµi
53).
282. Cã thÓ dùa vµo tæng sè electron cña nguyªn tö sau ®ã t×m sè thø tù
cña nguyªn tè.
Cã thÓ dùa vµo sè electron hãa trÞ ®Ó t×m sè thø tù cña nhãm tõ ®ã t×m
ra nguyªn tè.
VÝ dô: …2p63s1: Nguyªn tè chu k× 3 (n = 3); ph©n nhãm chÝnh nhãm 1
(hay nhãm Ia); hä s (cã mét electron s).
…4d25s2: Nguyªn tè ë chu k× 5 (n = 5); ph©n nhãm phô nhãm 4
(hay nhãm IVb); hä d (cã 2 electron 4d).
283. Víi kim lo¹i, ë tr¹ng th¸i ngng kÕt (láng, tinh thÓ) cã sù biÕn vÞ c¸c
electron, nh÷ng electron kh«ng ®Þnh vÞ nµy liªn kÕt ®ång thêi víi nhiÒu t©m vµ
cã thÓ chuyÓn ®«ng trong toµn bé tíng liªn kÕt. ë ®iÒu kiÖn thêng nh÷ng
electron nµy chiÕm tr¹ng th¸i n¨ng lîng thÊp nhÊt t¹o thµnh vïng n¨ng lîng bÞ
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 100
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
chiÕm (vïng hãa trÞ). Khi bÞ kÝch thÝch, c¸c electron ë vïng nµy thu thªm n¨ng l-
îng vµ chuyÓn tõ vïng hãa trÞ lªn vïng cã n¨ng lîng cao h¬n, ®ã lµ vïng tù do hay
vïng dÉn ®iÖn. ChÝnh nh÷ng electron khi ®· chuyÓn lªn vïng dÉn ®iÖn nhê t¸c
dông cña ®iÖn trêng ngoµi lµ nguyªn nh©n g©y ra dßng ®iÖn trong kim lo¹i.
Tuy vËy muèn chuyÓn tõ vïng hãa rÞ lªn vïng dÉn ®iÖn, electron ph¶i vît
qua vïng cÊm, nghÜa lµ ph¶i thu mét n¨ng lîng lµ ∆E = E2 - E1 (E2: N¨ng lîng ë
vïng dÉn ®iÖn; E1: N¨ng lîng ë vïng hãa trÞ).
Tïy theo cÊu tróc cña nguyªn tö vµ cña tinh thÓ, ∆E cã thÓ cã nh÷ng gi¸
trÞ kh¸c nhau; trong kim lo¹i ∆E rÊt nhá; tr¸i l¹i trong chÊt ®iÖn m«i ∆E l¹i rÊt lín
cã thÓ lín h¬n 3eV, cßn trong ch©t b¸n dÉn kho¶ng c¸ch ∆E ë vïng cÊm vµo
kho¶ng 0,1 ®Õn 3eV.
Cã thÓ gi¶i thÝch ®¬n gi¶n lµ khi nhiÖt ®é t¨ng lµm t¨ng ®é giao ®éng
cña m¹ng tinh thÓ, ng¨n c¶n qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng cña electron kh«ng ®Þnh vÞ,
do ®ã ®é dÉn ®iÖn cña kim lo¹i gi¶m ë nhiÖt ®é gÇn 00K, kim lo¹i cã tÝnh siªu
dÉn. Lóc nµy c¸c tiÓu ph©n trong m¹ng tinh thÓ hÇu nh kh«ng chuyÓn ®éng,
m¹ng tinh thÓ kh«ng bÞ giao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù chuyÓn ®éng
cña c¸c electron kh«ng ®Þnh vÞ.
284. Trong kim lo¹i kh«ng thÓ cã liªn kÕt b»ng 2 electron ®Þnh vÞ nh
trong c¸c ph©n tö céng hãa trÞ hoÆc c¸c ph©n tö ion. Ch¼ng h¹n, trong tinh thÓ
liti, mçi nguyªn tö Li ®îc bao quanh b»ng 8 nguyªn tö Li kh¸c, nªn t¹o ra liªn kÕt
b»ng 2 electron th× mçi nguyªn tö Li ph¶i t¹o ra 8 electron ®Ó h×nh thµnh liªn
kÕt, trong khi ®ã Li chØ cã 1 electron hãa trÞ (1s22s1).
285.a) C¸c electron cña kim lo¹i trong tinh thÓ cã kh¶ n¨n ghÊp thô n¨ng l-
îng ¸nh s¸ng ®Ó chuyÓn lªn møc n¨ng lîng cao h¬n trong vïng hãa trÞ hoÆc vïng
dÉn ®iÖn, vµ sau ®ã l¹i ph¸t ra n¨ng lîng ®Ó trë vÒ møc n¨ng lîng thÊp h¬n. Qu¸
tr×nh ®ã chñ yÕu x¶y ra trªn bÒ mÆt tinh thÓ kim lo¹i, ph¶n x¹ l¹i toµn bé phÇn
¸nh s¸ng ®· hÊp thô, do ®ã kim lo¹i cã mµu tr¾ng b¹c vµ cã ¸nh kim.
b) Tuy nhiªn qu¸ tr×nh ph¶n x¹ cã trêng hîp kh«ng ®ång ®Òu ®èi víi mäi
tia nªn mét sè kim lo¹i cã mµu kh¸c nhau, vÝ dô kim lo¹i ®ång cã mµu ®á, kim
lo¹i vµng cã mµu vµng.
286.b) ThÕ ®iÖn cùc tiªu chuÈn cña kim lo¹i phô thuéc vµo ba yÕu tè:
- N¨ng lîng ion hãa: cµng bÐ, thÕ ®iÖn cùc cµng thÊp, kim lo¹i cµng ho¹t
®éng.
- N¨ng lîng hidrat hãa: cµng lín, thÕ ®iÖn cùc cµng thÊp.
- N¨ng lîng m¹ng líi: cµng nhá, qu¸ tr×nh oxi hãa kim lo¹i x¶y ra cµng dÔ.
287. Kim lo¹i liti cã n¨ng lîng hidrat hãa lín nªn cã thÕ ®iÖn cùc thÊp.
Sù biÕn thiªn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tö theo b¶ng hÖ thèng tuÇn hoµn
phô thuéc vµo cÊu tróc cña nguyªn tö, kh«ng xÐt ®Õn ¶nh hëng kh¸c.
288.b) §iÒu kiÖn cho kim lo¹i ph¶n øng víi H2O lµ kim lo¹i ph¶i cã thÕ
®iÖn cùc bÐ h¬n thÕ ®iÖn cùc cña hidro trong m«i trêng trung tÝnh (- 0,41V)
vµ hidroxit t¹o ra ph¶i tan trong níc; khi kim lo¹i ®øng tríc hidro trong d·y thÕ
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 101
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
®iÖn cùc vµ muèi t¹o ra ph¶i tan trong níc th× kim lo¹i ®ã tan ®îc trong axit
kh«ng cã tÝnh oxi hãa; khi hidroxit kim lo¹i tan ®îc trong dung dÞch kiÒm th×
kim lo¹i tan ®îc trong dung dÞch kiÒm.
289.a) Dùa theo ph©n tö Nernst ®Ó tÝnh, víi nång ®é ion H+ trong m«i tr-
êng trung tÝnh lµ [H+] = 10-7 ion - g/l. KÕt qu¶ E0 2H+/H2= -0,413V
b) TÝnh søc ®iÖn ®éng ∆E ®Ó x¸c ®Þnh. VÝ dô: thÕ ®iÖn cùc chuÈn
E Ni /Ni = - 0,25V; E0 2H+/H2= - 0,41V, vËy ∆E0=-0,41-(- 0,25)=-0,16V (∆E <0)
0 2+
do ®ã Ni kh«ng thÓ ®Èy ®îc H2 ra khái níc nguyªn chÊt theo ph¶n øng:
Ni + 2H2O → Ni(OH)2 + H2 ↑
292.b) Nh÷ng axit kh«ng cã tÝnh oxi hãa khi t¸c dông víi kim lo¹i sÏ t¹o ra
muèi øng víi møc oxi hãa thÊp cña kim lo¹i; nh÷ng axit cã tÝnh oxi hãa nh H2SO4
®Æc, HNO3… SÏ t¹o ra muèi kim lo¹i øng víi møc oxi hãa cao.
294. TÝnh thÕ ®iÖn cùc E Ag+/Ag trong ®iÒu kiÖn ®· cho: [I-] = 1 ion -
g/l, T AgI = 8,3.10-17
AgI ↓ ⇌ Ag+ + I-
[I-][Ag+]=8,3.10-17
8,3.10 17
[Ag+]= = 8,3.10-17 ion - g/l
1
0,059
E Ag+/Ag = E0 + 1
.lg8,3.10-17
E Ag+/Ag = -0,103V
Do ®ã: 2Ag + 2HI → 2AgI ↓ + H2 ∆E = + 0,103V
VËy Ag cã thÓ ®Èy ®îc H2 ra khái dung dÞch HI theo ®iÒu kiÖn ®ã.
299.a) Nguyªn t¾c chung lµ khö c¸c ion kim lo¹i thµnh kim lo¹i b»ng t¸c
nh©n khö thÝch hîp:
Mn+ + ne → M0
b) Nh÷ng ph¬ng ph¸p thêng dïng:
1) khö ion kim lo¹i tõ c¸c oxit b»ng c¸c chÊt khö nh C, H2, Si, CO … ë
nhiÖt ®é cao.
2) Khö ion kim lo¹i tõ c¸c hîp chÊt b»ng mét kim lo¹i kh¸c ë nhiÖt ®é cao
(ph¬ng ph¸p nhiÖt kim).
3) §Èy kim lo¹i ra khái dung dÞch muèi.
4) §iÖn ph©n muèi nãng ch¶y.
5) §iÖn ph©n dung dÞch muèi trong níc.
6) nhiÖt ph©n c¸c hîp chÊt v« c¬.
300. §Ó x¸c ®Þnh chiÒu cña ph¶n øng cã thÓ tÝnh ∆G cña ph¶n øng.
∆Gp = [∆G0Ni ( r ) + ∆G0H2O (k)] - [∆G0NiO ( r ) + ∆G0H2 (k)] =
=[0 + (-54,6)] - [(-50,6) + 0] = - 4 Kcal hay = - 16,72 jun.
∆G<0 do ®ã qu¸ tr×nh khö NiO cã thÓ x¶y ra. Cã thÓ tÝnh ∆G0 cña ph¶n
øng tõ ph¬ng tr×nh: ∆G0 = ∆H0 - T∆S0
∆Hp = [∆H0Ni ( r ) + ∆H0H2O (k)] - [∆H0NiO ( r ) + ∆H0H2 (k)] =
=[0 + (-57,8)] - [(- 57,3) + 0] = -0,5 Kcal (hay = -2,09 jun).
∆SP = [S0Ni ( r ) + S0H2O (k)] - [S0NiO ( r ) + S0H2 (k)]
= (7,1 + 45,1) - (9,1 + 31,2) = 11,9 ®¬n vÞ entropi.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 103
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
∆Gp = - 0,5 - 273 (11,9/1000) = -3,75 kcal/mol.
VËy ∆G<0, do ®ã qu¸ tr×nh cã thÓ x¶y ra.
302.a) Dïng c¸c cacbon lµm chÊt khö ®Ó ®iÒu chÕ c¸c kim lo¹i mµu
nÆng nh Zn, Sn, Pb, Cu… Khi mµ ¸i lùc cña oxi víi kim lo¹i bÐ h¬n so víi
cacbon; còng kh«ng thÓ dïng cacbon lµm chÊt kh khi kim lo¹i dÔ dµng t¹o ra hîp
chÊt cacbua kim lo¹i nh Be, Cr, Mn…
304.b) Cã ba ph¬ng ph¸p nhiÖt ph©n hñy c¸c chÊt v« c¬ ®Ó ®iÒu chÕ
kim lo¹i:
1) NhiÖt ph©n c¸c hîp chÊt cacbonyl
2) NhiÖt ph©n c¸c hîp chÊt iotua kim lo¹i;
3) §un nãng kim lo¹i trong ch©n kh«ng b»ng lß ®iÖn c¸c t¹p chÊt sÏ bay
h¬i cßn l¹i kim lo¹i.
§10. Kim lo¹i kiÒm
308. b) So s¸nh n¨ng lîng ion hãa cña hidro vµ cña c¸c kim lo¹i kÒm. Tõ
®ã rót ra kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng khö cña c¸c nguyªn tè ®ã?
Ion H+ cã kh¶ n¨ng hidrat hãa t¹o ra H3O+ , cßn c¸c ion kim lo¹i kiÒm kh«ng
cã kh¶ n¨ng ®ã.
Hidro cã kh¶ n¨ng kÕt hîp electron ®Ó t¹o ra c¸c hîp chÊt hidrua víi kim
lo¹i m¹nh; ®ång thêi hidro dÔ dµng t¹o ra liªn kÕt céng hãa trÞ cã cùc hoÆc kh«ng
cã cùc.
311.a) V× ion Li+ cã b¸n kÝnh bÐ h¬n c¸c ion kim lo¹i kiÒm kh¸c, nªn liªn
kÕt bÒn h¬n víi c¸c ph©n tö níc hidrat hãa, do ®ã ion Li+ cã n¨ng lîng hidrat hãa
lín h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù chuyÓn dÞch c©n b»ng Li ⇌ Li+ + e vÒ phÝa ph¶i.
b) C¸c kim lo¹i kiÒm gi÷ electron hãa trÞ cña m×nh kh¸ yÕu, do ®ã liªn
kÕt kim lo¹i trong m¹ng líi cña c¸c kim lo¹i ®ã lµ liªn kÕt yÕu, v× vËy c¸c kim lo¹i
kiÒm mÒm dÔ c¾t.
- NhiÖt ®é nãng ch¶y phô thuéc m¹nh vµo n¨ng lîng m¹ng líi tinh thÓ. Khi
chuyÓn tõ Li ®Õn Cs, b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng, do ®ã ®· lµm gi¶m t¬ng t¸c gi÷a
c¸c nguyªn tö, chÝnh ®iÒu ®ã ®· lµm gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y cña c¸c kim lo¹i
kiÒm. CÇn chó ý lµ c¸c kim lo¹i kiÒm ®Òu cã cÊu tróc tinh thÓ gièng nhau.
313.a) ë tr¹ng th¸i h¬i ph©n tö cña c¸c kim lo¹i kiÒm gåm 2 nguyªn tö M2.
Chóng cã thÓ ®îc h×nh thµnh do t¹o ra liªn kÕt céng hãa trÞ tõ electron ns (c¸c
obitan nguyªn tö ns cha ®îc ghÐp ®«i).
b) Khi bÞ kÝch thÝch c¸c electron tiÕp thu n¨ng lîng vµ chuyÓn ra c¸c
obitan xa nh©n h¬n, c¸c obitan cµng xa nh©n cã n¨ng lîng cµng lín, v× vËy c¸c
electron ®ã dÔ chuyÓn vÒ c¸c obitan gÇn nh©n h¬n, trong qu¸ tr×nh nµy ph¸t ra
c¸c bøc x¹ kh¸c nhau trong vïng nh×n thÊy cña quang phæ, do ®ã cã mµu s¾c kh¸c
nhau.
314.b) cã thÓ dïng ph¶n øng hãa häc theo ph¬ng ph¸p nhiÖt kim ®Ó khö
c¸c ion kim lo¹i kiÒm, vÝ dô:
KCl (nãng ch¶y) + Na → K + NaCl
2RbCl + Ca 2Rb + CaCl2
700 0
315.b) §iÖn ph©n hçn hîp nãng ch¶y gåm NaCl + 25% NaF + 12% KCl
thu ®îc Na kim lo¹i. Hçn hîp NaF + KCl hoÆc c¸c muèi kh¸c nh CaCl2… lµm
gi¶m nhiÖt ®é nãng ch¶y cña chÊt ®iÖn ph©n tõ 8000C (NaCl) xuèng 500 -
6000C.
316.a) TÊt c¶ ®Òu ph¶n øng trùc tiÕp víi kim lo¹i kiÒm, trõ trêng hîp víi
cacbon vµ silic th× chØ cã Liti míi ph¶n øng trùc tiÕp ®îc.
317. C¸c kim lo¹i kiÒm ®îc b¶o qu¶n trong dÇu háa khan vµ trung tÝnh, ë
chç kÝn; kh«ng cho tiÕp xóc víi axit, víi H2O, víi hîp chÊt cã chøa Clo nh CCl4,
víi CO2 r¾n.
318.a) ThÕ ®iÖn cùc cña qu¸ tr×nh H2 + 2e ⇌ 2H- lµ -2,25V do ®ã c¸c
hidrua kim lo¹i kiÒm lµ chÊt khö m¹nh.
C¸c hidrua kim lo¹i kiÒm cã b¶n chÊt ion cã tÝnh dÉn ®iÖn khi nãng ch¶y
vµ nãng ch¶y ë nhiÖt ®é cao.
b) VÒ tÝnh chÊt NaH gièng víi HCl h¬n NaCl.
320.b) Li2O ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p ph©n hñy LiOH, Li2CO3 hay
LiNO3.
Na2O, K2O ®iÒu chÕ b»ng ph¬ng ph¸p ®un nãng peoxit hoÆc hidroxit
víi kim lo¹i kiÒm t¬ng øng. VÝ dô:
2NaOH + 2Na → 2Na2O + 2H2
KO2 + 3K → 2K2O
321.b) Qu¸ tr×nh t¹o ra peoxit hoÆc Supeoxit dÔ hay khã phô thuéc vµo
kÝch thíc vµ n¨ng lîng ion hãa cña c¸c kim lo¹i.
V× ¸i lùc electron cña ph©n tö oxi t¬ng ®èi bÐ = 0,87eV (¸i lùc electron
cña nguyªn tö oxi lµ 1,46eV) nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng kÕt hîp electron cña c¸c kim
lo¹i.
Víi c¸c kim lo¹i kiÒm cã thÕ ion hãa bÐ h¬n vµ kÝch thíc lín h¬n so víi
c¸c kim lo¹i kh¸c, do ®ã cã thÓ electron hãa trÞ cña m×nh cho ph©n tö oxi.
Ch¼ng h¹n Na2O2. Nguyªn nh©n ®ã ®· g©y ra kh¶ n¨ng chuyÓn 2 electron hãa
trÞ cña 2 nguyªn tö Na cho ph©n tö oxi ®Ó t¹o ra ion O22- h×nh thµnh ph©n tö ion
Na2O2.
Víi Li kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× thÕ ion hãa cña Li kh¸ cao, kÝch thíc l¹i
bÐ nªn ph©n tö O2 kh«ng thÓ hót electron cña Li vÒ phÝa m×nh.
326.a) Cho t¸c dông víi Ag2O trong dung dÞch níc.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 106
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
b) ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trªn bÒ mÆt ®iÖn cùc khi ®iÖn
ph©n dung dÞch KI, sau ®ã xÐt c¸c s¶n phÈm ®îc t¹o ra ®· t¸c dông víi c¸c thuèc
thö nh thÕ nµo, sÏ thÊy ®îc hiÖn tîng thay ®æi vÒ mµu s¾c cña dung dÞch ë 2
®iÖn cùc.
327.b) Tinh thÓ KOH còng nh tinh thÓ CsOH lµ tinh thÓ ion. Khi hßa tan
trong níc, c¸c tinh thÓ ®ã chuyÓn thµnh ion, víi ®é ®iÖn li thùc lµ b»ng ®¬n vÞ.
Tuy nhiªn ®é ®iÖn li biÓu kiÕn cña 2 chÊt ®ã kh«ng nh nhau v× ion K+ t¬ng t¸c
víi ion OH- m¹nh h¬n Cs+.
c) LiOH dÔ bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra Li2O cßn c¸c hidroxit cña c¸c kim lo¹i
kiÒm kh¸c kh«ng cã kh¶ n¨ng ®ã v× ion Li+ chØ cã 2 electron vµ kÝch thíc bÐ
nªn dÔ hót nguyªn tö oxi tõ OH- vÒ phÝa m×nh. Cßn c¸c ion kim lo¹i kiÒm kh¸c
cã 8 electron líp ngoµi cïng, kÝch thíc l¹i lín nªn kh¶ n¨ng trªn rÊt khã x¶y ra.
328. Dùa vµo sù chuyÓn dÞch c©n b»ng tan cña NaCl ®Ó gi¶i thÝch.
329. NhiÖt ®é nãng ch¶y tõ NaF ®Õn NaI gi¶m. Tinh thÓ cña chóng ®Òu
lµ tinh thÓ ion nªn cã ®é nãng ch¶y cao nhng b¸n kÝnh ion cña c¸c halogenua
t¨ng, do ®ã møc ®é ion cña liªn kÕt gi¶m, v× vËy nhiÖt ®é nãng ch¶y gi¶m.
330.b) Dùa vµo ®é tan cña s¶n phÈm ph¶n øng ®Ó tr¶ lêi.
331.b) Dùa vµo h»ng sè ®iÖn li cña c¸c axit ®îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh
thñy ph©n ®Ó gi¶i thÝch.
332.a) TÝnh pH cña dung dÞch Na2CO3 vµ NaHCO3 sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn
dung dÞch Na2CO3 cã tÝnh kiÒm lín h¬n.
b) V× r»ng ph¶n øng Na2CO3 + CO2 + H2O ⇌ 2NaHCO3 cã b¶n chÊt
thuËn nghÞch. Qu¸ tr×nh ph©n hñy NaHCO3 x¶y ra khi ®un nãng, nhng ë nhiÖt
®é thêng (vµ ngay c¶ trong dung dÞch ) ®· cã sù ph©n hñy chËm, vµ g©y ra mét
¸p suÊt nµo ®ã cña CO2 trªn bÒ mÆt chÊt r¾n.
338.a) §Òu lµ c¸c nguyªn tè hä s, nhng c¸c obitan nguyªn tö ns ë c¸c kim
lo¹i kiÒm thæ ®· ®îc lÊp ®Çy.
b) BiÕn ®æi ®Òu tõ Ca ®Õn Ba; n¨ng lîng ion hãa cao vµ cao nhÊt ë Be;
thÕ ®iÖn cùc cña Ca, Sr, Ba gÇn t¬ng ®¬ng. ë Be cã gi¸ trÞ cao h¬n nhiÒu so víi
c¸c nguyªn tè cßn l¹i, trong khi ®ã ë Li l¹i cã gi¸ trÞ thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c kim
lo¹i kiÒm cãn l¹i.
339.b) NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i, khèi lîng riªng ®Òu cao vµ cao
h¬n kim lo¹i kiÒm. NhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i biÕn ®æi kh«ng ®Òu
nh trong kim lo¹i kiÒm; ®é dÉn ®iÖn cao.
340.a) MÆc dï n¨ng lîng ion hãa I2 > I1 nhng n¨ng lîng hidrat hãa cña ion
2+
M kh¸ cao, bï cho n¨ng lîng ion hãa cao, do ®ã kim lo¹i kiÒm thæ dÔ mÊt 2
electron ®Ó t¹o ra ion M2+.
b) MÆc dï n¨ng lîng ion hãa cña kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n kim lo¹i kiÒm,
nhng n¨ng lîng hidrat hãa cña ion kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n nhiÒu so víi kim lo¹i
kiÒm nªn c©n b»ng M ⇌ M2+ + 2e dÔ dµng bÞ chuyÓn dÞch. V× vËy thÕ ®iÖn
cùc cña kim lo¹i kiÒm thæ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng víi kim lo¹i kiÒm.
341. Muèn t¹o ra ph©n tö 2 nguyªn tö M2 , c¸c nguyªn tö kim lo¹i kiÒm thæ
ph¶i thêng xuyªn ë tr¹ng th¸i kÝch thÝch s2 → sp. Tuy nhiªn n¨ng lîng ®îc t¹o ra
khi h×nh thµnh liªn kÕt gi÷a 2 nguyªn tö kh«ng ®ñ bï l¹i cho n¨ng lîng cÇn cung
cÊp ®Ó g©y ra tr¹ng th¸i kÝch thÝch, v× vËy c¸c kim lo¹i kiÒm thæ kh«ng t¹o ra
ph©n tö M2.
342.a) Trong kim lo¹i kiÒm thæ cã liªn kÕt kim lo¹i m¹nh h¬n trong kim
lo¹i kiÒm nªn kim lo¹i kiÒm thæ cã ®é cøng lín h¬n.
b) Tnc vµ Ts«i phô thuéc vµo cÊu tróc cña m¹ng tinh thÓ. V× tinh thÓ cña
c¸c kim lo¹i kiÒm thæ kh«ng cÊu t¹o cïng mét m¹ng tinh thÓ nªn n¨ng lîng m¹ng líi
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 108
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
kh¸c nhau. Do ®ã nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ nhiÖt ®é s«i thay ®æi kh«ng ®Òu nh
trong hä kim lo¹i kiÒm.
343. Trong c¸c kim lo¹i kiÒm thæ vïng hãa trÞ ns ®· ®îc lÊp ®Çy nªn sù
kÝch thÝch electron tõ vïng ®ã lªn vïng tù do khã thùc hiÖn. Cã thÓ gi¶i thÝch
r»ng trong tinh thÓ kim lo¹i kiÒm thæ, n¨ng lîng c¸c vïng ns, np… ®îc xen phñ
vµo nhau. Nãi c¸ch kh¸c 2 electron ns cã n¨ng lîng n»m trong vïng kh¸ réng cha ®ñ
electron ®Ó t¹o ra chÊt c¸ch ®iÖn, do ®ã c¸c kim lo¹i kiÒm thæ cã tÝnh dÉn
®iÖn kh¸ cao.
344. Víi Li cã n¨ng lîng hidrat hãa cao h¬n nhiÒu so víi c¸c kim lo¹i kiÒm
kh¸c, bï l¹i cho n¨ng lîng ion hãa nªn Li cã thÕ ®iÖn cùc thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c
kim lo¹i kiÒm. Tr¸i l¹i, Beri mÆc dï cã n¨ng lîng hidrat hãa cao nhng kh«ng thÓ bï
l¹i n¨ng lîng ion hãa cao vµ n¨ng lîng m¹ng líi cao cña Beri, v× vËy Beri cã thÕ
®iÖn cùc cao h¬n c¸c kim lo¹i kiÒm thæ kh¸c.
349. a) Qu¸ tr×nh ®èt ch¸y ngoµi MgO cßn t¹o ra Mg3N2 .
b) Magiª cã thÓ ®èt ch¸y trong Cl2, CO2, SO2.
350.a) Kh¶ n¨ng ch¸y cña Mg kh¸c víi c¸c kim lo¹i kh¸c lµ do nhiÖt t¹o
thµnh cña MgO kh¸ lín:
2Mg + O2 → 2MgO ∆H = -146 Kcal/mol
ChÝnh nhiÖt lîng ®ã ®· ®èt nãng m¹nh c¸c h¹t MgO ®îc t¹o nªn, lµm ph¸t
ra ¸nh s¸ng chãi.
b) Khi Mg ch¸y kh«ng thÓ dËp t¾t b»ng níc hoÆc b»ng CO2, SiO2, v× khi
®èt nãng Mg ®Òu cã kh¶ n¨ng ph¶n øng víi H2O, CO2, SiO2.
351.a) H2 kh«ng cã kh¶ n¨ng ph¶n øng trùc tiÕp víi Mg, nhng oxi vµ nit¬
th× ph¶n øng dÔ dµng, do ®ã ph¶i dïng H2 lµm bÇu khÝ tr¬.
353.a) Kh«ng dïng NH4OH ®Ó kÕt tña ion Mg2+ thµnh Mg(OH)2 v× cã
ph¶n øng thuËn nghÞch. Ch¼ng h¹n:
MgCl2 + 2NH4OH ⇌ Mg(OH)2 + 2NH4Cl
b) Do ¶nh hëng cña ion ®ång d¹ng NH4+ nªn lµm gi¶m qu¸ tr×nh ®iÖn li
cña NH4OH, v× vËy nång ®é ion OH- kh«ng ®ñ ®Ó ®¹t ®Õn tÝch sè tan cña
Mg(OH)2.
354.b) Hßa tan trong NH4Cl kÐm h¬n, v× NH4OH cã ®é ®iÖn li lín h¬n
H2O.
355.b) Cã thÓ hßa tan MgCO3 b»ng dung dÞch ®Ëm ®Æc (NH4)2CO3
c) cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch kiÒm d.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 109
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
357.
1) CaH2 + 2H2O → Ca(OH)2 + 2H2
2) CaH2 + O2 → CaO + H2O
3) BaH2 + CO2 → C + Ba(OH)2
358. b) TÝch sè tan cña BaF2 lµ 1,1.10-6, cßn BaSO4 lµ 1,1.10-10 nªn cã thÓ
dïng H2SO4 ®Æc chuyÓn BaF2 thµnh BaSO4, sau ®ã nung ë 14000 cho BaO. Lµm
nguéi tõ tõ ®Õn 4000 BaO kÕt hîp víi oxi t¹o ra BaO2.
c) 1) BaO2 + 4HCl (®Æc) → BaCl2 + Cl2 + 2H2O
2) BaO2 +2HCl → BaCl2 + H2O2
3) BaO2 + KI + 4HCl → BaCl2 + 2KCl + I2 +2H2O
4) BaO2 + 2AgNO3 → 2Ag + O2 + Ba(NO3)2
5) BaO2 + MnO2 → BaMnO4
360. b) So s¸nh t¸c dông ph©n cùc hãa cña ion M1+ ( kim lo¹i kiÒm) vµ c¸c
ion M2+ ( kim lo¹i kiÒm thæ) ®èi víi nguyªn tö oxi trong nhãm OH-.
361. Tõ Be2+ ®Õn Ba2+, t¸c dông ph©n cùc hãa cña cation M2+ ®Õn anion
SO42- gi¶m (do b¸n kÝnh ion t¨ng tõ Be2+ dÕn Ba2+) nªn ®é bÒn nhiÖt t¨ng tõ
BeSO4 ®Õn BaSO4.
362. §é tan cña c¸c muèi phô thuéc vµ 2 yÕu tè: n¨ng lîng m¹ng líi cña tinh
thÓ muèi vµ n¨ng lîng hidrat hãa cña cation. N¨ng lîng m¹ng líi gi¶m, ®é hßa tan
cña muèi t¨ng; n¨ng lîng hidrat hãa cña cation gi¶m, ®é hßa tan gi¶m.
Tõ CaSO4 ®ÕnBaSO4: yÕu tè ¶nh hëng chÝnh ®Õn ®é tan lµ n¨ng lîng
hidrat hãa. Tõ Ca2+ ®Õn Ba2+ n¨ng lîng hidrat hãa gi¶m (tõ 377 Kcal/mol ë Ca2+
®Õn 308 Kcal/mol ë Ba2+) nªn ®é tan gi¶m.
Tõ CaF2 ®Õn BaF2: yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®é tan lµ n¨ng lîng m¹ng líi.
Tõ CaF2 ®Õn BaF2 n¨ng lîng m¹ng líi gi¶m (tõ 624 Kcal/mol ë CaF2 ®Õn 566
Kcal/mol ë BaF2) nªn ®é tan t¨ng.
363. VÝ dô ®é tan cña BaF2 lµ 8,3.10-3 mol/l ë 250C; cßn ®é tan cña
BaCO3 lµ 1,1.10-4 mol/l ë cïng nhiÖt ®é. YÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®é tan cña
chóng lµ n¨ng lîng m¹ng líi. N¨ng lîng m¹ng líi cña BaF2 (566 Kcal/mol) bÐ h¬n
cña BaCO3 (625 Kcal/mol) nªn ®é tan cña BaF2 lín h¬n ®é tan cña BaCO3.
364.a) Khi ph©n hñy nhiÖt c¸c muèi cacbonat x¶y ra sù t¸ch nguyªn tö oxi
ra khái nguyªn tö trung t©m cña anion vµ sau ®ã lµ kÕt hîp nguyªn tö oxi vµo
cation. Qu¸ tr×nh ®ã g©y ra sù chuyÓn dÞch mËt ®é ®iÖn tÝch cña electron vµ
lµm biÕn d¹ng ation do ®iÖn trêng cña cation, nghÜa lµ c¸c anion bÞ c¸c cation
ph©n cùc. KÕt qu¶ lµ CaCO3 bÞ nhiÖt ph©n t¹o ra CaO vµ CO2. Tõ BeCO3 ®Õn
BaCO3, t¸c dông ph©n cùc cña cation gi¶m nªn kh¶ n¨ng bÞ nhiÖt ph©n gi¶m
(MgCO3 bÞ nhiÖt ph©n ë 6000C nhng BaCO3 bÞ nhiÖt ph©n ë 13600C).
367. So s¸nh tÝch sè tan cña c¸c chÊt kh«ng tan t¹o ra trong dung dÞch.
369. N¨ng lîng hidrat hãa cña ion kim lo¹i kiÒm thæ lín h¬n ion kim lo¹i
kiÒm nªn dÔ t¹o ra c¸c hidrat tinh thÓ.
370.b) Nung th¹ch cao ë 14000C t¹o ra CaO, sau ®ã chuyÓn CaO thµnh
CaCl2. §iÖn ph©n muèi CaCl2 nãng ch¶y thu ®îc Ca kim lo¹i.
§12. Nh«m
372. Líp electron thø 2 kÓ tõ ngoµi vµo ë c¸c nguyªn tè nhãm nµy ®Òu cã
sè electron kh¸c nhau. Víi Al cã líp 3d cßn trèng; Ga, In n»m ngay sau c¸c nguyªn
tè hä d víi líp thø 2 cã 18 electron; Tali kh«ng nh÷ng n»m sau c¸c nguyªn tè hä d
mµ cßn n»m sau c¸c nguyªn tè hä f, líp electron thø 2 kÓ tõ ngoµi vµo còng cã
18e. Tãm l¹i Ga, In, Tl ®Òu lµ c¸c nguyªn tè sau chuyÓn tiÕp, tÝnh chÊt cña c¸c
nguyªn tè nµy g©y ra bëi cÊu tróc ®ã.
373. B¸n kÝnh nguyªt tö t¨ng ®ét ngét tõ B ®Õn Al, sau ®ã gi¶m mét Ýt
khi chuyÓn tõ Al ®Õn Ga vµ tõ Ga l¹i t¨ng.
ThÕ ion hãa thay ®æi kh«ng ®Òu, gi¶m m¹nh tõ B ®Õn Al vµ sau ®ã
t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ.
Tõ Al ®Õn Ga cã sù thay ®æi ®ã lµ do ¶nh hëng cña hiÖn tîng co d (Ga
®øng sau c¸c nguyªn tè hä d). Còng vËy, ngoµi ¶nh hëng cña sù co d, sù co f còng
cã ¶nh hëng m¹nh, nªn tõ In ®Õn Tl kÝch thíc nguyªn tö t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ.
374. Tinh thÓ Bo cã cÊu t¹o ®Æc khÝt. Nã bao gåm nh÷ng h×nh hai chôc
mÆt B12 (cø 12 nguyªn tö B t¹o ra mét tÕ bµo tinh thÓ hai chôc mÆt). Liªn kÕt
gi÷a c¸c nguyªn tö Bo lµ liªn kÕt céng hãa trÞ, do ®ã Bo rÊt khã nãng ch¶y.
Tr¸i l¹i, tinh thÓ Gali cã m¹ng líi ph©n tö, t¹i m¾t m¹ng líi lµ c¸c ph©n tö
Ga2, v× vËy Gali cã nhiÖt ®é nãng ch¶y thÊp, nhng nhiÖt ®é bay h¬i l¹i cao lµ do
khi s«i ph©n tö Ga2 ph¶i ph©n hñy thµnh Ga nguyªn tö.
375.a) Bo lµ nguyªn tè kh«ng kim lo¹i nhng Nh«m lµ mét kim lo¹i ho¹t
®éng. Do sù biÕn ®æi ®ét ngét vÒ kÝch thíc nguyªn tö tõ 0,83Ǻ ë Bo ®Õn 1,26Ǻ
ë Nh«m vµ do n¨ng lîng hidrat hãa cña ion Al3+ rÊt lín (1200Kcal/mol), v× vËy
khuynh híng t¹o thµnh ion Al3+ dÔ dµng h¬n.
376. Borua lµ hîp chÊt cña B víi kim lo¹i. C¸c borua kim lo¹i thêng cã c«ng
thøc ph©n tö vµ cÊu t¹o kh«ng phï hîp víi quan ®iÓm hãa trÞ b×nh thêng, cã
O O
HO B B O B B OH
O O
Muèi boryl lµ mét lo¹i muèi baz¬ trong ®ã chøa gèc boryl BO+ (hãa trÞ
mét) t¬ng tù tianyl, zirconyl. VÝ dô (BO)PO3 lµ muèi cña axit metaphotphoric
hoÆc boryl asenat (BO)AsO3. Nh÷ng hîp chÊt nµy thêng bÞ thñy ph©n hoµn toµn
trong níc. VÝ dô:
BOPO3 + H2O → HBO2 + HPO3
Nh vËy, cã thÓ xem c¸c muèi Boryl lµ s¶n phÈm cña axit boric ë d¹ng
baz¬ B(OH)3 t¬ng t¸c víi axit t¬ng øng, mÆc dï tÝnh baz¬ cña H2BO3 ë møc ®é
kh«ng ®¸ng kÓ.
377. Ph©n tö BF3 cã d¹ng tam gi¸c ®Òu. Trong ph©n tö ®ã nguyªn tö B á
tr¹ng th¸i lai hãa sp2 ba obital lai hãa nµy t¹o nªn liªn kÕt σ víi 3 obital 2p cña 3
nguyªn tö Flo. Mét obital trèng cßn l¹i cña B vu«ng gãc víi c¸c obital lai hãa t¹o nªn
liªn kÕt π víi mét obital 2p kh¸c cã cÆp electron tù do cña mét trong 3 nguyªn tö
Flo.
378.a) ë líp vá ngoµi cïng cña nguyªn tö B trong ph©n tö BH3 cã 3 cÆp
electron vµ mét obital tù do, v× vËy nguyªn tö B cã tÝnh chÊt "nhËn", nghÜa lµ
cã khuynh híng kÕt hîp mét cÆp electron. Khi kh«ng cã ph©n tö l¹ cã chøa cÆp
electron tù do, th× sù lÊp ®Çy obital cßn trèng cña nguyªn tö B chØ cã thÓ ®¹t ®-
îc khi hai ph©n tö BH3 kÕt hîp víi nhau t¹o ra B2H6, trong ®ã cã mét cÆp electron
cña ph©n tö BH3 nµy®Æt vµo obital tù do cña nguyªn tö B trong ph©n tö BH3 kia,
kÕt qu¶ t¹o ra liªn kÕt 3 t©m.
Trong ph©n tö B2H6, nguyªn tö B ë tr¹ng th¸i lai hãa sp3 (lai hãa tø diÖn).
Hai obital lai hãa sp3 t¹o liªn kÕt hai t©m víi hai nguyªn tö H, nghÜa lµ liªn kÕt ®-
îc h×nh thµnh do sù ghÐp chung cÆp electron cña 2 nguyªn tö. CÆp electron cßn
l¹i t¹o ra do obital lai hãa thø ba vµ obital 1s cña nguyªn tö H ®îc ®Æt vµo obital
cßn trèng cña nguyªn tö B bªn c¹nh t¹o ra liªn kÕt ba t©m B - H - B, nghÜa lµ h×nh
thµnh hai liªn kÕt nhng chØ cã mét cÆp electron.
H H
B B
H HiÕu - K46 o§HSP Ho¸ -H§HTB
Cµ Trung 112
08/12/2021
H
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
H×nh 1: CÊu t¹o cña B2H6 víi hai liªn kÕt ba t©m B - H - B
Ph©n tö diboran cã cÊu t¹okh«ng gian nh h×nh díi ®©y, trong ®ã c¸c
nguyªn tö B vµ c¸c nguyªn tö H ë hai ®Çu n»m trong cïng mét mÆt ph¼ng. Hai
nguyªn tö H tham gia liªn kÕt ba t©m n»m ®èi xøng nhau qua trôc B - B. Hai
nhãm BH3 h×nh thµnh hai tø diÖn lÖch cã c¹nh chung.
b) V× diboran kh«ng ph¶i lµ mét muèi nªn ph¶n øng thñy ph©n diboran
kh«ng theo c¬ chÕ thñy ph©n muèi:
B2H6 + 6H2O → 2H3BO3 + 6H2
H
1,3
H H
4
o
A
o
A B 970 B 1190
1,2
H H
H×nh 2: CÊu t¹o tø diÖn lÖch cña hai nhãm BH4 trong ph©n tö B2H6
379.b) V× dÔ t¹o ra m¹ch cao ph©n tö.
380.b) Axit octoboric lµ chÊt tinh thÓ cã m¹ng líp, c¸c ph©n tö H3BO3
trong mçi líp liªn kÕt víi nhau b»ng lùc liªn kÕt hidro, cßn c¸c líp nèi víi nhau b»ng
lùc Van der Waals. V× vËy chóng ë tr¹ng th¸i r¾n lµ nh÷ng vÈy nhên.
Axit H3BO3 kh«ng ph©n li proton nh axit kh¸c, mµ do nguyªn tö B cßn cã
mét obitan tù do cã kh¶ n¨ng nhËn mét cÆp electron v× vËy khi t¬ng t¸c víi H2O,
nã kÕt hîp víi nhãm OH- vµ gi¶i phãng proton cña níc:
H3BO3 + H2O ⇌ [B(OH)4]- + H+ K= 10-9
381.b) V× ion Al3+ cã n¨ng lîng hidrat hãa rÊt lín nªn Al dÔ dµng chuyÓn
thµnh d¹ng ion Al3+.
382.a) Khi ®un nãng bét nh«m víi S t¹o ra Al2S3. ChÊt nµy chØ ë tr¹ng th¸i
r¾n, kh«ng cã trong dung dÞch v× dÔ bÞ thñy ph©n t¹o ra:
Al2S3+ H2O → Al(OH)3 + H2S
Al4C3 ®îc t¹o ra khi cho bét nh«m kim lo¹i t¸c dông víi cacbon trong khÝ
quyÓn hidro. Lµ chÊt bét mµu vµng khi t¸c dông víi H2O t¹o ra CH4.
Khi cho phÌn nh«m t¸c dông víi N2 hoÆc NH3 ë 13000K - 15000K t¹o ra
AlN. BÞ ph©n hñy trong níc nãng vµ nguéi, axit, kiÒm.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 113
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Tæng hîp tõ c¸c nguyªn tö Al vµ P t¹o ra AlP.
Nh«m kh«ng t¹o ra hîp chÊt víi silic.
Nh«m t¸c dông víi Clo vµ Brom ë nhiÖt ®é thêng, víi Iot khi ®un nãng vµ
cã H2O lµm xóc t¸c.
387. Corundum lµ Al2O3 ë d¹ng tinh thÓ cã trong tù nhiªn. RÊt tr¬, kh«ng
tan trong níc, trong axit, trong kiÒm. Tan ®îc trong NaOH nãng ch¶y; víi Na2CO3,
K2S2O7 ë nhiÖt ®é cao (10000C).
Al2O3 + NaOH (nc) → NaAlO2 + H2O
Al2O3 + Na2CO3 → 2NaAlO2 + CO2
Al2O3 + 3K2S2O7 → Al2(SO4)3 + 3K2SO4
Alumogen lµ d¹ng thï h×nh γ cña Al2O3 ®îc ®iÒu chÕ khi khö níc cña
Al(OH)3.nH2O ë 5500C; dïng lµm chÊt hÊp thô bÒ mÆt nh silicagen.
388.a) Dùa vµo c©n b»ng thñy ph©n cña Al3+ ®Ó gi¶i thÝch. T¹o ra khÝ
NH3 vµ kÕt tña Al(OH)3.
b) Ion axetat liªn kÕt víi ion H+ ®îc t¹o ra do qu¸ tr×nh thñy ph©n Al3+ lµm
t¨ng cêng qu¸ tr×nh thñy ph©n, kÕt qu¶ t¹o ra Al(OH)3 vµ CH3COOH.
2Al3+ + 6CH3COO- + 6H2O → 2Al(OH)3 + 6CH3COOH
c) Al3+ + H2O ⇌ Al(OH)2+ + H+
CO32- + H2O ⇌ HCO3- + OH-
H+ + OH- ⇌ H2O
Do c©n b»ng t¹o H2O nªn ®· lµm t¨ng cêng qu¸ tr×nh thñy ph©n Al3+ t¹o ra
Al(OH)3 vµ t¨ng cêng qu¸ tr×nh thñy ph©n CO32- t¹o ra CO2 muèi cacbonat Al3+
kh«ng ®îc t¹o ra trong ®iÒu kiÖn ®ã v× Al(OH)3 cã ®é tan bÐ h¬n.
390.a) ë tr¹ng th¸i h¬i vµ trong mét sè dung m«i h÷u c¬, c¸c nh«m
halogenua AlCl3, AlBr3, AlI3 ë d¹ng ph©n tö dime Al2X6 cã cÊu h×nh kh«ng gian
nh diboran, nhng lµ cÊu t¹o tø diÖn ®Òu, kÐp víi mét c¹nh chung. Liªn kÕt cÇu
nèi gi÷a Cl vµ 2 nguyªn tö nh«m Al - Cl - Al kh«ng ph¶i lµ liªn kÕt 3 t©m nh
trong diboran; trong ®ã cã liªn kÕt céng hãa trÞ do sù ghÐp chung electron cña
Cl Cl liªn kÕt cßnCl
nguyªn tö Clo vµ nguyªn tö nh«m; l¹i lµ liªn kÕt "cho - nhËn" trong
®ã nguyªn tö Clo lµ chÊt "cho", nh«m lµ chÊt "nhËn".
Cµ Trung
Al HiÕu -Al K46 §HSP Ho¸ - §HTB 114
08/12/2021
Cl Cl Cl
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
AlCl3 khan bèc khãi m¹nh trong kh«ng khÝ Èm gi¶i phãng hidro clorua:
AlCl3 + 3H2O → Al(OH)3 + 3HCl ↑
HCl t¸c dông víi NH3 t¹o ra khãi NH4Cl.
c) AlCl3 ë tr¹ng th¸i r¾n cã cÊu t¹o ion, cßn ë tr¹ng th¸i nãng ch¶y cã phÇn
chuyÓn sang d¹ng hîp chÊt ph©n tö.
391. Gali t¸c dông víi axit t¬ng tù Al. Tali tan trong HNO3 ®Æc nãng t¹o ra
hîp chÊt Tl3+, HNO3 lo·ng oxi hãa tali ®Õn tr¹ng th¸i hãa trÞ I. Tali t¸c dông víi
HCl t¹o ra TlCl.
Ga tan trong dung dÞch kiÒm t¬ng tù nh«m:
2Ga + 2NaOH +6H2O → 2Na[Ga(OH)4] + 3H2
Cßn In vµ Tl kh«ng ph¶n øng víi dung dÞch kiÒm.
392. ë Ga(OH)3 chøc baz¬ vµ chøc axit thÓ hiÖn víi møc ®é gÇn nh nhau;
ë In(OH)3 tÝnh baz¬ tréi h¬n tÝnh axit; cßn ë Tl(OH)3 thÓ hiÖn chøc axit rÊt
yÕu.
393. Muèi kim lo¹i yÕu h¬n dÔ bÞ thñy ph©n h¬n. Cïng mét kim lo¹i, ion
kim lo¹i víi møc oxi hãa cao h¬n dÔ bÞ thñy ph©n h¬n.
394.a) V× b¸n kÝnh cña ion Tl+ t¬ng tù b¸n kÝnh c¸c ion kim lo¹i kiÒm (
r r
Tl =1,44Ǻ; K =1,33Ǻ) nªn dÔ kÕt tinh t¹o phÌn.
b) TÝnh chÊt khö lµ chñ yÕu. C¸c hîp chÊt Ga(I), In(I) ®Òu lµ chÊt khö
m¹nh. Tl(I) cã tÝnh khö kÐm h¬n, chØ chuyÓn thµnh Tl(III) khi t¸c dông víi chÊt
oxi hãa m¹nh. Nh vËy hîp chÊt Tl3+ Ýt bÒn h¬n, cßn hîp chÊt Tl céng l¹i bÒn
h¬n.
395.b) V× tæng n¨ng lîng ion hãa kh¸ cao nªn kh«ng thÓ h×nh thµnh c¸c
ion 4+ vµ ¸i lùc electron cña c¸c nguyªn tö ®ã kh«ng ®ñ ®Ó t¹o ra c¸c ion 4-.
B¶n chÊt liªn kÕt trong c¸c hîp chÊt lµ céng hãa trÞ.
396.a) Còng nh c¸c nguyªn tè kh¸c thuéc hä p, trong ph©n nhãm Ge khi sè
thø tù nguyªn tö t¨ng lªn, th× c¸c obitan d vµ f cã ¶nh hëng lín ®Õn viÖc h×nh
thµnh liªn kÕt hãa häc. Nãi c¸ch kh¸c, khi chuyÓn tõ Ge ®Õn Pb tÝnh tr¬ cña c¸c
electron ns2 t¨ng lªn, vai trß tham gia vµo viÖc h×nh thµnh liªn kÕt cña c¸c
397.a) Kim c¬ng vµ silic cã cÊu tróc tinh thÓ t¬ng tù nhau, mçi nguyªn tö
liªn kÕt c«ng hãa trÞ víi 4 nguyªn tö kh¸c bao quanh, kiÓu tø diÖn ®Òu, v× vËy
chóng ®Òu lµ nh÷ng chÊt khã nãng ch¶y; tuy nhiªn kho¶ng c¸ch C- C trong kim c-
¬ng lµ 1,545 Ǻ , cßn Si - Si lµ 2,34 Ǻ ®ång thêi liªn kÕt C- C cã ®é bÒn lín h¬n
nhiÒu so víi liªn kÕt Si - Si.
b) Tõ Si ®Õn Pb, kiÓu liªn kÕt hãa häc biÕn ®æi tõ céng hãa trÞ ®Õn liªn
kÕt kim lo¹i, do ®ã Tnc gi¶m.
398.a) Tinh thÓ Ge cã cÊu tróc kiÓu kim c¬ng nªn cøng; Sn, Pb cã kiÓu
liªn kÕt kim lo¹i trong tinh thÓ nªn mÒm.
b) So s¸nh b¸n kÝnh nguyªn tö vµ cÊu tróc cña tÕ bµo nguyªn tè tinh thÓ
Si, Ge vµ Pb sÏ dÉn ®Õn kÕt luËn Si vµ Ge hßa tan kh«ng h¹n chÕ vµo nhau, c¸c
nguyªn tö cã thÓ thay thÕ cho nhau trong m¹ng líi tinh thÓ.
399.a) Gecmani kh«ng tan trong HCl vµ H2SO4 lo·ng nhng tan trong H2SO4
®Æc vµ HNO3 t¹o ra axit gecmanic H2GeO3 (xGeO2.yH2O). VÝ dô:
Ge + 4HNO3 → H2GeO3.H2O + 4NO2
ThiÕc tan ®îc trong HCl vµ H2SO4 lo·ng. Trong HNO3 lo·ng t¹o ra
Sn(NO3)2, nhng trong HNO3 ®Æc t¹o ra axit stanic:
Sn + 4H2SO4 (®Æc) → Sn(SO4)2 + 2SO2 + 4H2O
3Sn + 8HNO3 (lo·ng) → 3Sn(NO3)2 + 4NO + 4H2O
Sn + 4HNO3 (®Æc) → H2SnO3.H2O + 4NO2 + 2H2O
(xSnO2.yH2O)
b) V× cã ph¶n øng t¹o ra chÊt tan:
PbCl2 + 2HCl → H2PbCl4
PbSO4 + H2SO4 → Pb(HSO4)2
400.a) §é bÒn cña AH4 gi¶m xuèng tõ C ®Õn Pb do khuynh híng lai hãa
3
sp cña A gi¶m dÇn tõ Si ®Õn Pb.
401. Trong ph©n tö CO2 cã liªn kÕt π(p - p) lµ mét trong nh÷ng liªn kÕt
bÒn. Ph©n tö CO2 t¬ng t¸c víi nhau b»ng lùc Van der Waals lµ lùc kh¸ yÕu; cßn
silic kh«ng t¹o ra liªn kÕt kÐp nh trong ph©n tö CO2; SiO2 cã cÊu t¹o 3 chiÒu
trong ®ã silic vµ oxi cã sè ph©n tö lµ 4 vµ 2 t¬ng øng. N¨ng lîng liªn kÕt Si - O
kh¸ lín vµ do ®ã tinh thÓ rÊt bÒn cã nhiÖt ®é nãng ch¶y cao (Xem thªm bµi 260).
Ch× dioxit dÔ bÞ nhiÖt ph©n khi ®un nãng mÊt dÇn oxi biÕn thµnh c¸c
oxit thÊp h¬n:
PbO2 Pb2O3 Pb3O4 PbO
290 320 o C 290 420 0 C 530 550 0 C
402. Tõ SiO2 ®Õn PbO2 tÝnh bÒn gi¶m; PbO2 dÔ bÞ ph©n hñy t¹o ra PbO
bÒn.
403. Tõ Ge(OH)2 ®Õn Pb(OH)2 tÝnh baz¬ t¨ng, tÝnh axit gi¶m. Tõ
X(OH)2 ®Õn X(OH)4 tÝnh baz¬ gi¶m.
405. So s¸nh nhiÖt t¹o thµnh c¸c oxit trªn vµ nhiÖt t¹o thµnh cña níc.
408.a) Cho Pb3O4 t¸c dông víi dung dÞch lo·ng cña H2SO4 hoÆc HNO3 t¹o
nªn PbO2 vµ muèi Pb2+:
Pb3O4 + 4HNO3 → 2Pb(NO3)2 + PbO2 +2H2O
ch× octoplombat
Sn Sn
Cl
417.a) Cu, Ag, Au lµ h÷ng nguyªn tè thuéc hä d gÇn cuèi cïng trong c¸c
chu k× t¬ng øng. D¸ng lÏ cÊu tróc electron hai líp ngoµi cïng cña c¸c nguyªn tè nµy
ph¶i lµ (n - 1)d9ns2 (n øng víi sè thø tù cña chu kú). Tuy nhiªn ë líp (n - 1)d ®· gÇn
hoµn thµnh, nªn viÖc chuyÓn 1 electron ë líp ns2 sang líp (n - 1)d sÏ thuËn lîi h¬n
418. Víi Cu vµ Ag th× mÆc dï ph©n líp d ®îc ®iÒn ®Çy ®ñ nhê mét
electron s ë líp ngoµi cïng nhuyÓn vµo nhng cÊu tróc cha ph¶i ®· bÒn hoµn toµn,
do ®ã nguyªn tö cã thÓ bÞ kÝch thÝch chuyÓn thµnh tr¹ng th¸i (n-1)d9s1p1, kÕt
qu¶ t¹o ra ba electron kh«ng cÆp ®«i, vµ nh vËy cã mét hoÆc hai electron d tham
gia vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn kÕt hãa häc:
Do ®ã cÊc nguyªn tè ph©n nhãm ®ång øng víi c¸c mùc oxi hãa +1, +2, +3.
Víi vµng th× tr¹ng th¸i oxi hãa +3 lµ ®Æc trng, ë ®©y c¶ 2 electron d ®Òu tham
gia vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh liªn kÕt. Víi ®ång th× tr¹ng th¸i ®Æc trng lµ +2;
cßn víi b¹c lµ +1. TÝnh bÒn cña trang th¸i +1 ë b¹c lµ do cÊu h×nh 4d10 cã tÝnh
bÒn t¬ng ®èi lín, v× r»ng cÊu h×nh ®ã ®· ®îc h×nh thµnh tõ nguyªn tè ®øng tríc
b¹c lµ paladi (Pd): 4d105s0.
Còng tõ cÊu tróc ®ã chóng ta hiÓu ®îc t¹i sao n¨ng lîng ion hãa cña Ag l¹i
bÐ h¬n cña Cu.
419.a) b¸n kÝnh nguyªn tö cña nguyªn tè nhãm ®ång bÐ h¬n nhiÒu so víi
c¸c kim lo¹i kiÒm, do ®ã líp 18 e ë s¸t líp ngoµi cïng, v× vËy c¸c nguyªn tè nµy cã
thÕ ion hãa cao h¬n c¸c kim lo¹i kiÒm; ®iÒu ®ã ®· gi¶i thÝch nguyªn nh©n vµ
sù kh¸c nhau vÒ tÝnh ch©t cña c¸c kim lo¹i nhãm ®ång so víi c¸c kim lo¹i kiÒm.
423.a) MÆc dï hîp chÊt Cu (II) bÒn h¬n hîp chÊt Cu(I), ch¼ng h¹n qu¸
tr×nh ph©n hñy CuF2 vµ CuCl2 thµnh CuF vµ CuCl vµ halogen ë nhiÖt ®é cao,
nhng do tÝnh khö m¹nh cña ion I- nªn CuI2 bÞ ph©n hñy ngay ë ®iÒu kiÖn thêng
do ®ã cã ph¶n øng:
2CuSO4 + 4KI → 2CuI + I2 + 2K2SO4
b) Qu¸ tr×nh kÕt hîp nguyªn tö halogen vµo ph©n tö CuX (X lµ halogen )
chØ cã thÓ x¶y ra sau khi kÝch thÝch nguyªn tö ®ång 3d104s1 → 3d94s1p1. Víi Iot
cã ¸i lùc electron bÐ h¬n vµ b¸n kÝnh lín h¬n so víi c¸c halogen cßn l¹i, do ®ã khi
t¹o thµnh liªn kÕt Cu - I n¨ng lîng ®îc gi¶i phãng ra bÐ h¬n so víi sù t¹o thµnh liªn
kÕt t¬ng tù víi nguyªn tö halogen kh¸c, n¨ng lîng ®ã kh«ng ®ñ ®Ó g©y ra tr¹ng
th¸i kÝch thÝch trªn.
425. So s¸nh tÝch sè tan cña Cu(OH)2, CuS vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña ion
phøc [Cu(NH3)4]2+ ®Ó tr¶ lêi:
(TÝch sè tan cña Cu(OH)2 : = 5.10-20; cña CuS: = 6,3.10-36; h»ng sè kh«ng
bÒn cña phøc [Cu(NH3)4]2+ øng víi qu¸ tr×nh:
[Cu(NH3)4]2+ ⇌ Cu2+ + 4NH3 lµ K = 9,33.10-13 ).
427. So s¸nh h»ng sè kh«ng bÒn cña ion phøc:[Cu(NH3)4]2+ ⇌ Cu2+ + 4NH3
K = 9,33.10-13 vµ tÝch sè tan cña CuCN lµ 3,2.10-20. Kali xianua lµ
chÊt khö m¹nh, cã thÓ khö ®îc Cu2+ thµnh CuCN vµ (CN)2.
428.a) BiÕt r»ng khi nhóng mét thµnh kim lo¹i vµo níc th× trªn bÒ mÆt
thµnh kim lo¹i ®ã cã mét lîng ion kim lo¹i nµo ®ã t¬ng øng víi vÞ trÝ kim lo¹i
trong d·y thø tù ®iÖn thÕ.
C©n b»ng Cu + H+ ⇌ Cu+ + H sÏ chuyÓn dÞch vÒ bªn ph¶i khi cã lîng d
ion CN- t¹o ra ion phøc [Cu(CN)2]- , nång ®é ion Cu+ n»m trong c©n b»ng víi kim
lo¹i sÏ lín h¬n so víi c©n b»ng ®iÖn li cña ion phøc [Cu(CN)2]- , do ®ã Cu cã thÓ
tan ®îc trong dung dÞch KCN theo ph¶n øng:
2Cu + 4KCN + 2H2O → 2K[Cu(CN)2] + 2KOH + H2
Víi Ag vµ Au ®øng bªn ph¶i Cu trong d·y thø tù ®iÖn thÕ nªn nång ®é
ion kim lo¹i Ag+ vµ Au+ chuyÓn tõ kim lo¹i vµo dung dÞch bÐ h¬n so víi c©n
b»ng ®iÖn li cña c¸c ion phøc [Ag(CN)2]- vµ [Au(Cn)2]- , do ®ã kh«ng cã kh¶
n¨ng tan trong dung dÞch KCN.
429.a) So s¸nh tÝch sè tan cña HgI (8,3.10-17) vµ h»ng sè kh«ng bÒn cña
[Ag(NH3)2]+ (5,89.10-8) vµ cña [Ag(CN)2]- (1,0.10-21).
b) §é tan gi¶m do tÝch sè tan tõ AgCl ®Õn AgI gi¶m.
433.a) SO2 sÏ khö CuBr2 t¹o ra CuBr (TÝch sè tan cña CuBr lµ 5,3.10-9)
theo ph¬ng tr×nh:
2CuBr2 + SO2 + 2H2O → H2SO4 + 2HBr +CuBr ↓
b) Tõ CuSO4 chuyÓn thµnh CuBr2, ch¼ng h¹n theo ph¶n øng:
CuSO4 + BaBr2 → BaSO4 ↓ + CuBr2
Sau ®ã cho khÝ SO2 ®i qua dung dÞch níc läc cã chøa CuBr2, ph¶n øng
x¶y ra nh trªn.
434.a) C¸c halogenua MX kh«ng tan trong níc vµ axit nhng tan trong dung
dÞch ®Ëm ®Æc cña c¸c axit halogen hidric hay c¸c dung dÞch halogenua t¹o ra
c¸c phøc chÊt tan:
AgI + KI → K[AgI2]
b) V× cã kh¶ n¨ng t¹o ra phøc chÊt tan cã h»ng sè kh«ng bÒn bÐ:
AgBr + 2Na2S2O3 → Na3[Ag(S2O3)2] + NaBr
H»ng sè kh«ng bÒn cña phøc [Ag(S2O3)2]3- lµ 3,5.10-14.
c) T¹o ra kÕt tña Ag2S. (TÝch sè tan cña Ag2S lµ 6,3.10-50).
435. Au(OH)3 tan trong NaOH , HNO3 vµ HCl t¹o ra c¸c phøc chÊt:
Au(OH)3 + NaOH → Na[Au(OH)4]
Au(OH)3 + 4HNO3 → H[Au(NO3)4] + 3H2O
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 121
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
Au(OH)3 + 4HCl → H[AuCl4] + 3H2O
437.a) Do tÝnh bÒn ®Æc biÖt cña cÊu h×nh 6s2 nªn thÕ ion hãa cña thñy
ng©n rÊt cao v× vËy thÕ tiªu chuÈn cao.
438.a) ChØ cã kÏm t¸c dông víi dung dÞch kiÒm. KÏm vµ cadimi tan ®îc
trong dung dÞch HCl vµ H2SO4 lo·ng, thñy ng©n kh«ng ph¶n øng. C¸c kim lo¹i ®ã
®Òu ph¶n øng víi c¸c dung dÞch HNO3 ®Æc hoÆc lo·ng vµ ®Òu tan dÔ dµng.
Riªng thñy ng©n khi ph¶n øng víi HNO3 ®Æc thu ®îc Hg(NO3)2.
Hg + 4HNO3 → Hg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O
Vµ víi HNO3 lo·ng khi Hg d sÏ thu ®îc Hg2(NO3)2:
6Hg + 8HNO3 → 3Hg2(NO3)2 + 2NO + 4H2O
439.a) V× bÒ mÆt cã phñ mét líp oxit kh«ng tan trong níc nªn kÏm kh«ng
®Èy ®îc H2 ra khái níc.
b) Cho thªm CuSO4 vµo dung dÞch ®Ó t¹o ra cÆp pin Ganvani: Cu - Zn,
khÝ H2 sÏ tho¸t ra nhanh h¬n.
440.a) Trong m«i trêng kiÒm, tÝnh khö cña kim lo¹i kÏm thÓ hiÖn m¹nh
h¬n, v× khi cã mÆt ion OH- trªn bÒ mÆt cña kÏm sÏ mÊt líp b¶o vÖ (ThÕ ®iÖn
cùc cña kÏm trong m«i trêng axit lµ - 0,76V, nhng trong m«i trêng kiÒm lµ -
1,22V).
b) Dung dÞch nãng ZnCl2 bÞ thñy ph©n t¹o ra m«i trêng axit, nªn cã kh¶
n¨ng lµm tan Zn kim lo¹i.
c) 1) Zn + 2NaOH + 2H2O → H2 ↑ + Na2[Zn(OH)4]
2) Zn + 4NH4OH → H2 + [Zn(NH3)4](OH)2 + 2H2O
3) Zn + 2NH4Cl + 2H2O → ZnCl2 + H2 + 2NH4OH
441.a) Nh÷ng kim lo¹i mµ nhiÖt t¹o thµnh cña oxit kim lo¹i ®ã ph¶i lín
h¬n nhiÖt t¹o thµnh cña CO2.
b) Cã thÓ b»ng c¸ch ®un nãng hçn hîp, HgO sÏ bÞ ph©n hñy:
2HgO → 2Hg + O2
Hßa tan oxit kÏm vµ cadimi cßn l¹i trong axit HCl. Cho khÝ H2S ®i qua
dung dÞch, CdS sÏ kÕt tña, cßn l¹i muèi kÏm trong dung dÞch. Tõ dung dÞch muèi
kÔm cho kÕt tña ë d¹ng hidroxit, nung kÕt tña t¹o ra ZnO. Tõ Hg chuyÓn thµnh
HgO vµ tõ CdS t×m c¸ch chuyÓn thµnh CdO (CdS kh«ng tan trong axit lo·ng).
444.a) Khi hßa tan Natri zincat trong níc x¶y ra c¸c qu¸ tr×nh sau:
Na2[Zn(OH)4] ⇌ 2Na+ + [Zn(OH)4]2-
[Zn(OH)4]2- ⇌ [Zn(OH)3]- + OH-
[Zn(OH)3]- ⇌ Zn(OH)2 + OH-
c©n b»ng sÏ chuyÓn dÞch m¹nh vÒ bªn ph¶i do nång ®é ion OH- kh¸ bÐ.
C¸c ph©n tö H2O lµm nhiÖm vô thay thÕ c¸c phèi tö OH- trong cÇu néi cña phøc
chÊt.
447.a) Cã ph¶n øng trao ®æi t¹o ra HgCl2 lµ chÊt ®iÖn li kÐm.
b) Hg cã ®é ®iÖn ©m t¬ng ®èi lín nªn liªn kÕt trong c¸c hîp chÊt ®ã cã
b¶n chÊt céng hãa trÞ ë møc ®é kh¸ lín.
448.a) Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra kh¶ n¨ng t¹o phøc lµ do b¸n
kÝnh bÐ cña c¸c kim lo¹i ph©n nhãm kÏm, nhê vËy c¸c phèi tö cã kh¶ n¨ng liªn
kÕt bÒn víi c¸c ion kim lo¹i ®ã.
b) Thñy ng©n t¸c dông víi Iod ngay ë nhiÖt ®é thêng. Víi dung dÞch I2 +
KI t¹o ra ion phøc [HgI4]2-:
Hg + I2 + 2KI → K2[HgI4]
450.a) Líp (n - 1)d cha hoµn chØnh; b¸n kÝnh nguyªn tö t¨ng tõ Crom ®Õn
Molibden, nhng gÇn nh kh«ng ®æi khi chuyÓn tõ Molibden ®Õn vonfram do cã
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 123
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
hiÖn t¬ng co lantanit. ThÕ ion hãa t¨ng v× c¸c líp vá electron cña nguyªn tö bÞ co
l¹i ®Æc biÖt m¹nh khi chuyÓn tõ Mo ®Õn W.
V× nh÷ng lÝ do ®ã nªn Mo vµ W cã tÝnh chÊt hãa häc gièng nhau h¬n so
víi crom.
451.b) So s¸nh thÕ ®iÖn cùc chuÈn:
E0Cr2+/Cr vµ E0Cr3+/Cr
452.a) Cã tÝnh khö m¹nh, ngay trong dung dÞch khi kh«ng cã chÊt oxi
hãa còng bÞ níc ph©n hñy dÇn:
2CrCl2 + 2H2O → 2Cr(OH)Cl2 + H2
b) Tr¸nh hiÖn tîng oxi cña kh«ng khÝ oxi hãa CrCl2.
454. ë møc oxi hãa cao, cÊu h×nh electron cña S6+ vµ Cr6+ t¬ng tù nhau, do
®ã hîp chÊt cã chøa S6+ vµ Cr6+ cã tÝnh chÊt t¬ng tù nhau.
457.b) Cã thÓ b»ng c¸ch sau: cho hçn hîp KCrO2 vµ KAlO2 thñy ph©n
trong m«i trêng axit, sau ®ã cho axit d chuyÓn thµnh muèi Cr3+ vµ Al3+. Cho thªm
chÊt oxi hãa, ch¼ng h¹n HClO oxi hãa Cr3+ thµnh Cr2O72-. Cho thªm kiÒm sÏ cã
Al(OH)3 xuÊt hiÖn. Dung dÞch cßn l¹i cã chøa hçn hîp CrO42- vµ Cr2O72-, tõ dung
dÞch nµy chuyÓn thµnh muèi Cr3+ sau ®ã t¹o ra Cr(OH)3.
458. Mµu s¾c cña dung dÞch thay ®æi theo sè lîng phèi tö H2O trong cÇu
néi. VÝ dô:
[Cr(H2O)6]Cl3: xanh tÝm
[Cr(H2O)5Cl]Cl2: xanh s¸ng
[Cr(H2O)4Cl2]Cl: xanh tèi
Sè phèi tö ®ã phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nhiÖt ®é, nång ®é, pH cña dung
dÞch lµm cho thµnh phÇn cña phøc thay ®æi.
460.b) §iÒu chÕ hçn hîp sunfocromic b»ng c¸ch hßa tan 85 gam CrO3 tan
trong 120ml H2O + 500ml H2SO4 98%; hoÆc dung dÞch 5% (theo träng lîng)
K2Cr2O7 trong H2SO4 98%.
463.a) Gi÷a CrO42- vµ Cr2O72- cã tån tai c©n b»ng sau ®©y trong dung
dÞch:
2CrO42- + 2H+ ⇌ Cr2O72- + H2O
Tõ ®ã ta thÊy ion Cr2O72- tån t¹i trong m«i trêng axit; ion CrO42- tån t¹i
trong m«i trêng kiÒm.
b) Khi cho KOH vµo dung dÞch muèi Cr3+ t¹o ra kÕt tña keo, xanh x¸m,
kÕt tña tan trong kiÒm d.
Khi cho KOH vµo dung dÞch K2Cr2O7 c©n b»ng trªn sÏ chuyÓn sang tr¸i,
dung dÞch sÏ chuyÓn tõ vµng da cam sang vµng.
464.b) Dïng chÊt oxi hãa ch¼ng h¹n CaOCl2 hoÆc HClO, oxi hãa muèi
Cr t¹o thµnh Cr2O72- sau ®ã chuyÓn thµnh CrO3. VÝ dô:
3+
465. Khi ®un nãng thÕ ®iÖn cùc sÏ thay ®æi. V× vËy khi cho HCl ®Æc
t¸c dông víi tinh thÓ K2Cr2O7 vµ ®un nãng sÏ cã khÝ Clo tho¸t ra, nÕu ngõng ®un
ph¶n øng sÏ dõng l¹i. Ph¶n øng nµy dïng ®Ó ®iÒu chÕ mét lîng nhá khÝ Clo, khi
ngõng ®un khÝ Clo sÏ kh«ng tho¸t ra n÷a.
K2Cr2O7 + 14HCl → 2KCl + 2CrCl3 + Cl2 + 7H2O
466.a) Dïng nh÷ng chÊt cã thÕ tiªu chuÈn lín h¬n thÕ tiªu chuÈn cña
Cr2O7-2/Cr3+.
b) Tõ K2CrO4 chuyÓn thµnh K2CrO7, sau ®ã cho t¸c dông víi H2SO4 ®Æc
t¹o ra CrO3. Cho CrO3 tinh thÓ t¸c dông víi khÝ HCl t¹o ra cromylclorua. HoÆc
cho H2SO4 ®Æc t¸c dông trùc tiÕp lªn K2CrO4 thu ®îc CrO3, sau ®ã cho t¸c dông
víi khÝ HCl:
CrO3 + 2HCl → CrO2Cl2 + H2O
471.
1) 2CrO3 + 3H2O2 + 3H2SO4 → Cr2(SO4)3 + 3O2 + 6H2O
2) 2CrBr3 + 3H2O2 + 10NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 8H2O
3) 2CrO3 + 6HI → 2Cr(OH)3 + 3I2
4) Cr2(SO4)3 + 3Br2 + 16NaOH → 2Na2CrO4 + 6NaBr + 3Na2SO4 + 8H2O
5) Cr2O3 + 6K3[Fe(CN)6] + 10KOH → 2K2CrO4 + 6K4[Fe(CN)6] + 5H2O
6) Cr2(SO4)3 + 6KMnO4+16KOH→2K2CrO4 + 6K2MnO4 + 3K2SO4 + 8H2O
475.a) §iÖn ph©n dung dÞch MnSO4 t¬ng tù nh qu¸ tr×nh ®iÖn ph©n
dung dÞch NiSO4 hoÆc CuSO4.
b) Cã thÓ ®iÒu chÕ Mn b»ng ph¬ng ph¸p nhiÖt kim hoÆc nhiÖt silic:
3Mn3O4 + 8Al → 9Mn + 4Al2O3
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 126
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
MnO2 + Si → Mn + SiO2
476.a) ChuyÓn MnO thµnh MnSO4 hoÆc MnCl2, sau ®ã cho dung dÞch
muèi Mn2+ t¸c dông víi kiÒm thu ®îc kÕt tña Mn(OH)2 mÇu tr¾ng.
b) Cã thÓ dïng ph¶n øng :
2Mn(OH)2 + O2 (kh«ng khÝ) + 2H2O → Mn(OH)4
477.
1) 3MnSO4 + 2KClO3 + 12KOH → 3K2MnO4 + 2KCl + 6H2O + 3K2SO4
2) 2MnSO4 + 5PbO2 + 6HNO3 → 2HMnO4 + 3Pb(NO3)2 + 2PbSO4 + 2H2O
3) MnSO4 + 2H2O2 + 4KOH → K2MnO4 + 4H2O + K2SO4
4) MnSO4 + 2Br2 + 8NaOH → Na2MnO4 + 4H2O + 4NaBr + Mn2SO4
5) MnSO4 + CaOCl2 + 2NaOH → MnO2 + Na2SO4 + CaCl2 + H2O
480.a) Cã thÓ cho MnO2 t¸c dông víi HCl ®Æc thu ®îc MnCl2:
MnO2 + 4HCl → MnCl2 + Cl2 + 2H2O
Nung hçn hîp MnO2 + KClO3 + KOH r¾n ph¶n øng t¹o ra K2MnO4 (Xem
bµi 479), hßa tan, läc dung dÞch níc läc cã K2MnO4. Axit hãa dung dÞch K2MnO4
thu ®îc KMnO4. §un nãng dung dÞch ë 800C, sau ®ã lµm nguéi, tinh thÓ KMnO4
xuÊt hiÖn.
Muèn thu ®îc Mn2O7, cho H2SO4 ®Æc t¸c dông víi tinh thÓ KMnO4:
2KMnO4 + H2SO4 → 2HMnO4 + K2SO4
2HMnO4 → Mn2O7 + H2O
b) Nung hçn hîp Ba(OH)2 vµ MnO2 trong kh«ng khÝ:
2Ba(OH)2 + 2MnO2 + O2 → 2BaMnO4 + 2H2O
3BaMnO4 + 2H2O → Ba(MnO4)2 + MnO2 + 2Ba(OH)2
Ba(OH)2 + CO2 → BaCO3 + H2O
läc vµ röa s¶n phÈm, Ba(MnO4)2 cßn l¹i trong dung dÞch.
485.
1) 2KMnO4 + 3MnCl2 + 2H2O → 5MnO2 + 2KCl + 4HCl
3) 2KMnO4 + 10KI + 3H2SO4 → 2MnSO4 + 6K2SO4 + 5I2 + 8H2O
4) 2KMnO4 + 6KI + 4H2O → 2MnO2 + 3I2 + 8KOH
486.
1) 2MnCl2 + 4KClO + 8KOH → 2K2MnO4 + 8KCl + 4H2O
víi ph¬ng tr×nh d¹ng ion:
2Mn2+ + 4ClO- +8OH- → 2MnO42- + 4Cl- + 4H2O
theo vÝ dô trªn, viÕt ph¬ng tr×nh ph©n tö dùa vµo c¸c ph¬ng tr×nh ion
sau:
2) 2MnO4- + 5NO2- + 6H+ → 2Mn2+ + 5NO3- + 3H2O
3) 3MnO4- + 5Fe + 24H+ → 3Mn2+ + 5Fe3+ + 12H2O
4) 5Mn2+ + 2BrO3- + 4H2O → 5MnO2 + Br2 + 8H-
5) 2MnO4- + H2O2 + 2OH- → 2MnO42- + O2 + 2H2O
487.
Dùa vµo thÕ tiªu chuÈn ®Ó gi¶i thÝch.
492.a) Ph©n tö ®îc h×nh thµnh theo c¬ chÕ "cho - nhËn" nhê c¸c obital
lai hãa dsp3 cña nguyªn tö Fe.
3d 4s 4p
494.a) Trong dung dÞch níc ion Fe2+ ë d¹ng ion phøc [Fe(H2O)6]2+ cã ®é
bÒn kÐm h¬n ion phøc [Fe(CN)6]4-, nªn [Fe(H2O)6]2+ cã tÝnh khö m¹nh h¬n.
b) Xem bµi tËp 427.
497.
1) Fe2(SO4)3 + Na2SO3 + H2O → 2FeSO4 + Na2SO4 + H2SO4
2) 6FeSO4 + 2HNO3 + 3H2SO4 → 3Fe2(SO4)3 + 2NO + 4H2O
3) 3FeSO4 + 10HNO3 → 3Fe(NO3)3 + NO + 3H2SO3 + 2H2O
5) 2FeCl3 + 3Na2CO3 + 3H2O → 2Fe(OH)3 + 6NaCl + 3CO2
499.
Cµ Trung HiÕu - K46 §HSP Ho¸ - §HTB 128
08/12/2021
Bµi tËp Ho¸ V« c¬ - NguyÔn §øc VËn
3) 6Fe + BrO + 6H+ → 6Fe3+ + Br- + 3H2O
2+
3
-