You are on page 1of 14

Đạo đức trong kinh doanh

(VHDN.VN) - Khái niệm đạo


đức trong thương trường hay
trong kinh doanh đã có từ rất
lâu. Theo mạng Washington
Profile, ngay ở trong xã hội tư
bản, những bộ phận lành mạnh
của giới doanh nhân cũng cố
gắng thiết lập những tiêu chí
đạo đức cho các hoạt động
thương mại của mình.
images/content_img/12066894
71pic_business.jpg

i
mages/content_img/120668947
1pic_business.jpg

Khái niệm đạo đức thương


trường đã có nền móng tự hàng
nghìn năm trước. Aristotle đã
từng nói không ít điều có thể
coi là cơ sở của đạo đức kinh
doanh thời hiện đại. Theo Giáo
sư James O'Toole của trường
Đại học Tổng hợp Nam
California, chính triết gia thời
Hy Lạp cổ đại này là người
thực tế nhất và có "tâm hồn
doanh nhân" nhất trong lịch sử
triết học của loài người.
Chính Aristotle đã nêu ra ý
tưởng rằng, nhiệm vụ chính của
người thủ lĩnh không phải là gia
tăng quyền lực của mình trước
cấp dưới mà là tạo ra những
điều kiện để tất cả cán bộ dưới
quyền mình có thể thể hiện
được mọi năng lực ở mức cao
nhất.
Giáo sư O'Toole đã thống kê
những câu hỏi mà Aristotle đã
lập ra và ngày nay có thể đang
khiến các nhà quản lý hiện đại
phải đau đầu đi tìm câu trả lời:
"Tôi muốn người ta đối xử với
tôi như thế nào khi tôi là thành
viên của cơ quan?", "Những
tiền đề tiềm năng nào có được
để phát triển các tài năng và cả
tiềm năng của các thành viên
trong cơ quan?", "Tôi có nhận
nhiều hơn công sức đóng góp
của mình vào quỹ chung hay
không?", "Liệu hệ thống phân
chia lợi nhuận đang có ảnh
hưởng như thế nào tới không
khí đạo đức chung của cơ
quan?", "Các nhân viên sẽ được
nhận tiền thưởng chiếm bao
nhiêu phần trăm số lợi nhuận
thu được nhờ áp dụng các sáng
kiến và ý tưởng của họ?"...
Xem ra, những vấn đề mà
Aristotle nêu ra cho tới hôm
nay vẫn còn là thời sự.
Thương hiệu tốt không tự
nhiên mà có
Viện Đạo đức kinh doanh quốc
tế (International Business
Ethics Institute) ở Mỹ đã từng
xác định 4 công việc mà các
công ty cần phải thực hiện để
củng cố và gia tăng uy tín cho
thương hiệu của mình:
- Thứ nhất, trung thực với các
nhà đầu tư và người tiêu dùng.
- Thứ hai, cải thiện ngày một
tốt hơn tình hình nội bộ hãng
bằng cách gia tăng tinh thần
trách nhiệm và lợi ích của các
nhân viên, giảm biến động đội
ngũ cán bộ, tăng năng suất lao
động...
- Thứ ba, đánh bóng thương
hiệu một cách chuyên nghiệp
và thực chất.
- Cuối cùng, xử lý một cách bài
bản những việc liên quan tới cổ
phiếu và tài chính - chỉ có ứng
xử thật đàng hoàng với luật
pháp thì mới có thể tạo dựng
tương lai lâu dài và bền chắc
cho hãng.
Còn tạp chí Business Ethics
trong 16 năm liền thường
xuyên công bố bảng xếp hạng
những công ty mà họ cho là có
tính đạo đức nhất ở Mỹ. Trong
số những tiêu chí để xếp hạng
có tính tới quan hệ với các nhà
đầu tư và đội ngũ nhân viên
(trong đó có quan hệ với phụ
nữ; với các cộng đồng sắc tộc
thiểu số, khác màu da, tôn giáo
và quan điểm...); với các cơ
quan chính quyền sở tại và
cộng đồng những nhà cung cấp
nguyên, nhiên liệu; với những
người tiêu dùng; chính sách bảo
vệ môi trường... Năm 2004, tạp
chí này đã bình chọn những
công ty sau:
Fannie Mae (dịch vụ tài chính
trong lĩnh vực bất động sản).
Cũng thật bất ngờ là đầu năm
nay, lãnh đạo công ty này đã đệ
đơn từ chức vì bị mất lòng tin
do những nhà quản lý chủ chốt
đã tự đặt những món tiền
thưởng quá cao;
Procter & Gamble (hóa chất gia
dụng và mỹ phẩm);
Intel Corporation (công nghệ
máy tính và tin học);
St. Paul Companies SPC (dịch
vụ bảo hiểm và tài chính);
Green Mountain Coffee
Roasters Inc. (thực phẩm);
Deere & Company (chế tạo
máy);
Avon Products (mỹ phẩm);
Hewlett- Packard Company
(công nghệ máy tính và tin
học);
Agilent Technologies (công
nghệ tin học, điện tử và hoá
chất);
Ecolab (dịch vụ làm sạch nội
thất và diệt côn trùng).
Những quy tắc xếp hạng của
tạp chí Business Ethics có thể
áp dụng rộng rãi vì những tiêu
chí chính của nó dựa trên
những tiền đề mà Tổ chức Bàn
tròn doanh nghiệp thế giới
(Caux Round Table, viết tắt là
CRT) tạo nên. CRT được lập ra
từ năm 1986 bởi các doanh
nhân tới từ Mỹ, châu Âu và
Nhật Bản, trong số này có Chủ
tịch hãng Philips, Phó Chủ tịch
Viện Quản trị châu Âu và Chủ
tịch hãng Canon...
CRT tập hợp các tiền đề của
mình trên cơ sở ý tưởng của các
doanh nghiệp Nhật Bản: ý
tưởng đó được thể hiện bằng từ
"quơxây", nghĩa là "cùng sống
và cùng làm việc". Trong các
tiền đề này toát lên sự tôn trọng
nguyên tắc tập thể lãnh đạo rất
cần thiết cho sự cách tân liên
tục và để đạt được sự hài hòa
trong thế giới này.
CRT cũng nhấn mạnh tới tình
bạn, sự hiểu biết lẫn nhau và sự
hợp tác với nhau trên cơ sở
cùng tôn trọng những giá trị
đạo đức cao quý và tinh thần
trách nhiệm của những cá nhân
cụ thể nhằm thích ứng với môi
trường ảnh hưởng của họ (tại
nơi mà họ cư trú và làm việc).
Khái niệm nhân phẩm coi sự
thiêng liêng và quý báu của
từng cá nhân như mục tiêu, chứ
không phải là phương tiện để
nhằm đạt mục tiêu.
Quan trọng hơn cả là tìm hiểu
xem cái gì là đúng, chứ không
phải tìm xem ai đúng (tức là
không nên quá cố gắng tìm xem
ai có lỗi, ai không, mà là đi tìm
cách giải quyết vấn đề cho có
hiệu quả nhất).
Tất nhiên, trong xã hội tư bản,
không phải cái gì nói ra là đều
thực hiện được. Lập ra các quy
tắc đạo đức bao giờ cũng dễ
hơn nhiều lần là thực hiện
chúng.
Lợi nhuận tăng theo... đạo
đức
Có không ít người làm giàu
nhanh tới chóng mặt nhờ những
sự "xập xí xập ngầu" của cơ
chế. Trong những xã hội đang
nằm ở giai đoạn chuyển tiếp
giữa các hình thái xã hội, ăn
gian nói dối đôi khi dễ dàng
mang lại những khoản thu
khổng lồ. Tuy nhiên, bạo phát
thì rất có thể cũng sẽ bạo tàn.
Kết cục của một số nhà tài phiệt
Nga (Oligarkh) hiện nay là một
thí dụ nhỡn tiền. Họ đã kiếm
được những gia sản nhiều triệu
USD trong thời kỳ Moskva
dưới sự lãnh đạo của ông Boris
Yeltsin phát tán tài sản thừa kế
từ Liên bang Xôviết và trở
thành những cự phú có máu
mặt trên quy mô toàn cầu.
Rồi thế thời thay đổi, khi ông
Vladimir Putin lên làm Tổng
thống Nga, một số nhà tài phiệt
dạng kiểu Khodokovsky đã
phải vào tù. Cơ quan lập pháp
rất dễ dàng tìm ra đủ các thứ tội
của những nhà tài phiệt dạng
này để họ phải "mùa đông sẵn
có hỏa lò, mùa hè nhà đá tha hồ
nghỉ ngơi"...
Hai Giáo sư John Kotter và
James Heskett ở trường đào tạo
quản lý kinh doanh thuộc
Harvard, tác giả cuốn sách
"Văn hóa công ty và chỉ số hoạt
động hữu ích", đã phân tích
những kết quả khác nhau ở các
công ty với những truyền thống
đạo đức khác nhau.
Công trình nghiên cứu của họ
cho thấy, trong vòng 11 năm,
những công ty "đạo đức cao" đã
nâng được thu nhập của mình
lên tới 682% (trong khi những
công ty đối thủ thường thường
bậc trung về chuẩn mực đạo
đức chỉ đạt được 36%). Giá trị
cổ phiếu của những công ty
"đạo đức cao" trên thị trường
chứng khoán tăng tới 901%
(còn ở các đối thủ "kém tắm"
hơn, chỉ số này chỉ là 74%). Lãi
ròng của các công ty "đạo đức
cao" ở Mỹ trong 11 năm đã
tăng tới 756% (1%).
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu
này, hai vị Giáo sư khả kính
trên khẳng định, gian manh
chẳng lọ thật thà!
Nhận thức được vai trò quan
trọng của gương mặt đạo đức
đối với công việc kinh doanh,
người Mỹ đã bỏ khá nhiều công
sức ra nghiên cứu về vấn đề
này. Chỉ tính riêng trong năm
2000, theo Trung tâm vì một
nền văn hóa kinh doanh có đạo
đức (Center for Ethical
Business Culture), đã có tới 52
công trình nghiên cứu hàn lâm
được xuất bản tại Mỹ viết về
ảnh hưởng của đạo đức kinh
doanh tới thu nhập tài chính của
các công ty.
33 công trình phát hiện sự tỉ lệ
thuận các phẩm chất đạo đức
của đội ngũ lãnh đạo cũng như
nhân viên và thu nhập của các
công ty. 5 công trình lại phát
hiện ra mối quan hệ tỉ lệ nghịch
giữa hai yếu tố trên. 14 công
trình còn lại không tìm thấy sự
liên hệ gì giữa hai yếu tố trên
với nhau. Thế là rõ, đại bộ phận
các nhà nghiên cứu đều cho
rằng, công ty có đạo đức sẽ dễ
làm ăn phát đạt hơn.
Theo công trình nghiên cứu do
hãng tiếp thị Environics tiến
hành tại 20 quốc gia trên thế
giới, uy tín xã hội của công ty
có vai trò vô cùng to lớn đối
với các nhà đầu tư. Thí dụ như
ở Mỹ, hiện đang có khoảng
60% dân số đang sở hữu cổ
phiếu của các hãng tư nhân.
28% trong số này khi quyết
định làm như vậy đã dựa vào
những thông tin thu thập được
về hình ảnh của công ty trong
con mắt xã hội.
Tại Italia, tỉ lệ những nhà đầu
tư như thế vào khoảng 33%,
còn tại Canada - 26%, tại Nhật
Bản - 22%, tại Anh, Pháp, Đức
- 21%... Cũng công trình
nghiên cứu trên cho thấy, uy tín
xã hội ngày càng có ảnh hưởng
lớn tới thương hiệu của các
công ty, lớn hơn cả quảng cáo
và chính sách tài chính...
Một trong những khía cạnh
quan trọng nhất của đạo đức
kinh doanh là thái độ của lãnh
đạo công ty đối với các nhân
viên. Theo một công trình
nghiên cứu do Tạp chí Fast
Company tiến hành năm 2001,
26% số nhân viên Mỹ tuyên bố
rằng, họ quan tâm thực sự tới
thành công của công ty mà họ
làm việc. 55% hoàn toàn đánh
đồng lợi ích cá nhân của mình
với lợi ích của các ông chủ. Chỉ
có 19% không yêu công ty mà
họ phục vụ... Chỉ vì đối xử
không thỏa đáng với nhân viên
mà đại đa số các doanh nghiệp
bị mất vô ích tới hai phần ba
thời gian làm việc của các nhân
viên...

Hỏi về đạo đức trong kinh doanh?


• Giải đáp 1

hi.cảm ơn bạn đã hỏi câu hỏi này . câu hỏi rất hay.
khi bạn đem lại được lợi ích cho người khác thì người khác sẽ trả tiền cho bạn.càng nhìu
người thì tầm vóc doanh nghiệp của bạn càng lớn.
vì vậy trước khi kinh doanh bạn phải đặt ra mục tiêu hay còn gọi là sứ mệnh mà mình sẽ
làm là gì: và phải bám chắt cái mục tiêu đó mà đi.nếu một lúc nào đó cái mục tiêu ban
đầu bị lệch lạc đó cũng là lúc mà doanh nghiệp của bạn đi xuống.
vidụ: một doanh nghiệp kinh doanh giầy da . với mục tiêu là sẽ sản xuất ra những đôi
giày tốt với giả cả phù hợp nhất cho khách hàng . nhưng đế khi họ thành công và nổi
tiếng .họ bắt đầu sx những đôi giày kém chất luơng với giá cao....mục tiêu ban đầu bị bóp
méo ,..họ phá sản
hi. ở đây mình chỉ đưa ví dụ minh họa đơn thuần . cũng như chỉ diễn giải một cách đơn
thuần. đương nhiên để kinh doanh thành công ko chỉ có như vậy.
chúc bạn thành công và luôn giữ được chữ tâm trong kd cũng như trong cuộc
sống.nicelife0009.

• Giải đáp 2

theo mình đây là lương tâm làm nghề. Định nghĩa thì rất khó và mỗi người có một khái
niệm về nó riêng nhưng mình sẽ cho bạn ví dụ dễ hiểu lắm. ví dụ như bạn là một người
bán vải ( Vải vóc may quần áo ) khi bán bạn phải đo cho đúng số mét khách yêu cầu khi
cắt cũng phải vậy, hoặc khi bạn bán thức ăn bạn phải sử dụng nguyên liệu tươi ngon
không sử dụng những nguyên liệu rẻ tiền, có vấn đề hoặc khi đong gạo cũng phải cân cho
đủ... nói tóm lại thì trong chuyện kinh doanh ngoài việc phải lợi nhuận còn phải tính tới
chuyện giữ khách sau này và một trong những bí quyết là đạo đức kinh doanh, đặt lương
tâm là 50 %, lợi nhuận là 50 %. " Đừng bán rẻ lương tâm của mình vì tham lợi nhuận "

o cách đây 8 tháng

Đăng nhập để bình chọn!

o 0 Đánh giá: Giải đáp hay


o 0 Đánh giá: Giải đáp tồi
o Báo cáo vi phạm
• Giải đáp 3

Đạo đức kinh doanh, nếu doanh nghiệp có lợi cho mình đồng thời đem lại lợi ích cho
người khác, cho đất nước, xã hội, thì hành động đó là có đạo đức. Đạo đức kinh doanh
đòi hỏi hành doanh nghiệp làm giầu trên cơ sở tận tâm phục vụ khách hàng, thông qua
việc tôn trọng quyền, lợi ích của khách hàng, giữ uy tín với khách hàng. Đạo đức kinh
doanh đòi hỏi các doanh nghiệp đảm bảo lợi ích của Nhà nước, thực hiện các nghĩa vụ
đối với Nhà nước. Đạo đức kinh doanh đòi hỏi các doanh nghiệp đảm bảo những lợi ích
của những người làm việc trong doanh nghiệp, tôn trọng nhân phẩm của họ và tạo điều
kiện cho họ phát huy sáng kiến và tài năng. Đạo đức doanh nghiệp cũng đòi hỏi các nhà
kinh doanh quan tâm giải quyết vấn đề môi trường, các vấn đề xã hội - nhân đạo.

Bạn có thể tham khảo thêm ở các trang web:


http://vst.vista.gov.vn/home/database/an...
http://www1.thanhnien.com.vn/Kinhte/2007...

o cách đây 8 tháng

Đăng nhập để bình chọn!


o 0 Đánh giá: Giải đáp hay
o 0 Đánh giá: Giải đáp tồi
o Báo cáo vi phạm
• Giải đáp 4

Khái niệm này rất trìu tượng. Tùy vào nhận thức của mỗi người. Trong kinh doanh mà có
tính thương ngừoi thì ko làm được đâu. Sếp của mình cũng vậy. Tận dụng tối đa sức lao
động của nhân viên. Lợi dụng triệt để mọi thứ.Một khi nhân viên đã hết giá trị để lợi
dụng thì dù sếp có quý ai đến đâu đi chăng nữa thì cũng bị vứt ra đường thôi.Bạn có nhớ
chuyện của Chí Phèo với Bá Kiến ko ? " Đập bàn đập ghế đòi cho được 5 đồng nhưng
vứt lại 5 hào vì thương anh túng quá ". Đó là cách Bá Kiến dùng người đó.

o cách đây 8 tháng

Người Đức và Đạo đức trong kinh doanh


Thời gian qua, dư luận Đức - nền kinh tế thứ 3 thế giới - lại bàn nhiều tới vấn đề đạo đức của doanh nhân, do một số
vụ trốn thuế bị phanh phui.

Sau vụ từ chức “đình đám” của Giám đốc ngành Bưu chính Đức - Klaus Zumwinkel, do dính líu tới trốn thuế, dân
chúng Đức bàng hoàng hơn khi được tin có tới hơn 700 doanh nhân cỡ bự đang bị điều tra xung quanh nghi vấn
trốn thuế lớn nhất trong lịch sử nước Đức, với tổng giá trị tiền chưa nộp thuế lên tới 3,4 tỷ Euro. Vụ này bị phát hiện
là nhờ các cơ quan chức năng của Chính phủ mua lại thông tin từ nước ngoài với giá gần 5 triệu Euro.

Năm ngoái, nước Đức vốn được coi là hình mẫu của sự minh bạch tài chính và tôn nghiêm luật pháp, cũng đã từng
bị rung chuyển bởi vụ chi trả mập mờ 1,3 tỷ Euro của tập đoàn Seimens danh tiếng. Xem ra câu chuyện đạo đức
kinh doanh trong nền kinh tế thị trường tưởng cũ mà vẫn mới. “Xì căng đan” trốn thuế của các đại gia ở Đức đang
làm trầm trọng thêm các mâu thuẫn xã hội vốn đã rất căng thẳng giữa lao động và giới chủ ở Đức. Những vụ đình
công đòi tăng lương của công nhân lái tàu ngành đường sắt năm ngoái, không chỉ ảnh hưởng tới sự đi lại của hàng
vạn hành khách, mà còn làm thiệt hại hàng tỷ Euro cho nền kinh tế Đức. Đầu năm nay, cũng đã xuất hiện nhiều vụ
đình công đòi tăng lương của các ngành dịch vụ công cộng ở nhiều nơi trên nước Đức. Điển hình là vụ những người
lái xe Bus ở Berlin bãi công 10 ngày liền (4-14/3/2008).

Mặc dù Đức coi trọng thuyết phát triển kinh tế thị trường – xã hội, nhưng hố ngăn cách giàu - nghèo dường như vẫn
khó thu hẹp. Theo thống kê gần đây, 50% dân Đức không có tài sản gì, trong khi đó 10% số người giàu nhất chiếm
tới ¾ tổng số tài sản trị giá 5.400 tỷ Euro của toàn nước Đức. Mâu thuẫn giữa lao động và tư bản do Các Mác khắc
họa vẫn tồn tại căng thẳng trên quê hương Ông mà vẫn chưa có cách nào hóa giải triệt để. Ngày 14/3, nhân kỷ niệm
125 năm, ngày mất của Các Mác, trên kênh DW-World của Đức có bài Các Mác tiếp tục có ảnh hưởng sau 125 năm,
trong đó có đoạn kết: “…chừng nào những nhà tư bản còn tồn tại thì lý thuyết của Mác sẽ vẫn giữ nguyên tính thời
sự”.

“Con đường thứ ba” từng là một mô thức phát triển mới, đã từng một thời thu hút được sự chú ý rộng rãi của dư luận
thế giới, và nhất là tại nước Đức. Một trong những nội dung đáng chú ý của chủ thuyết này là nhấn mạnh tới sự bình
đẳng xã hội và mối quan hệ giữa quyền lợi với trách nhiệm của công dân trong thời đại toàn cầu hóa. Đó là trách
nhiệm của công dân trước thiên nhiên, trước cộng đồng và trước pháp luật… Không lúc nào là quá muộn khi nhắc
đến vấn đề này. Bởi nhìn vào tấm gương sáng Nhật Bản, ai cũng biết rằng một trong những động lực thúc đẩy Nhật
Bản phục hưng nhanh chóng sau Thế chiến II là việc chú trọng nêu cao đạo đức trong kinh doanh.

Phan Nguyễn
Kinh doanh và đạo đức trong kinh doanh

Ngày 23/9/2008. Cập nhật lúc 16h 9'

(ĐCSVN)- Một trong những mục đích kinh doanh là nhằm tới lợi nhuận.
Nhưng lợi nhuận đó phải đi từ năng suất lao động, chất lượng sản phẩm
để ngày càng chiếm lĩnh thị trường trong và ngoài nước. Không ai chấp
nhận kiểu kinh doanh chụp giật, lừa đảo, vừa móc túi vừa gây hại cho sức
khỏe người tiêu dùng và môi trường xã hội. Họ kinh doanh theo kiểu
“Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi”.

Đã hơn 10 ngày nay các phương tiện thông tin đại chúng viết nhiều về Công ty
Vedan ở Đồng Nai đã 14 năm xả nước bẩn chưa qua xử lý làm ô nhiễm nặng
môi trường sông Thị Vải. Đây là một công ty thực phẩm lớn đã có thương hiệu,
sản phẩm của họ đã được người tiêu dùng ưa chuộng. Đương nhiên họ thu lãi
lớn và giải quyết công ăn việc làm cho một bộ phận lao động ở địa phương.
Nhưng điều đáng phê phán là một công ty nước ngoài tầm cỡ lớn như thế này nhưng ngay khi xây dựng nhà máy đã
vi phạm đạo đức kinh doanh khi không tuân thủ Luật Xây dựng, bí mật bố trí đường ống xả nước độc hại thẳng
xuống sông Thị Vải, một con sông là nguồn nước sinh hoạt duy nhất cho người và cây trồng, vật nuôi ở nhiều tỉnh
sông chảy qua. Không thể coi đây là sự “thiếu hiểu biết” hoặc “vô tình” vì đường xả nước của họ được bố trí che kín
đến nỗi năm nào cơ quan bảo vệ môi trường cũng đến kiểm tra nhưng không phát hiện được, thậm chí có năm còn
tặng bằng khen “vì làm tốt công tác vệ sinh môi trường”!. Và khi quần chúng phát hiện thì công an và các đơn vị
chức năng phải hóa trang, mật phục đến 3 tháng lặn ngụp, chụp ảnh hệ thống thoát nước bẩn để vạch trần sự gian
dối của Vedan. Cho đến chiều ngày 19-9 Vedan mới ký vào kết luận của đoàn kiểm tra liên ngành Bộ Tài nguyên Môi
trường. Cơ quan chức năng cũng phát hiện Vedan không giữ nguyên hiện trạng hệ thống xử lý thải ngầm và trốn phí
nước thải đến hơn 90 tỷ đồng.

Đến nay thì Công ty Vedan đã chấp nhận 100% kết luận của đoàn thanh tra của Bộ Tài nguyên Môi trường, nói lời
xin lỗi nhân dân và đề ra chương trình khắc phục. Nhưng hành động lừa dối, thiếu đạo đức trong sản xuất kinh
doanh của họ thì tác hại khôn lường. Bao giờ sông Thị Vải trở lại sự trong lành. Những chất độc hại thải ra trên sông
Thị Vải đã ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân dùng nước sông này đến đâu. Không thể coi một lời xin lỗi, một
lượng tiền đền bù nào đó là có thể xong mọi việc. Bởi vì ngoài Vedan còn có mấy trăm, mấy ngàn nhà máy, xí
nghiệp vi phạm chưa bị phát hiện. Ngày ngày họ thu lợi lớn bao nhiêu thì môi trường bị hủy hoại bấy nhiêu. Chúng ta
sẽ nói về trách nhiệm người quản lý tài nguyên môi trường của đất nước sau nhưng trước hết phải nói về đạo đức
trong sản xuất kinh doanh của những người đứng đầu đơn vị và cấp quản lý của họ. Đạo đức trong kinh doanh
không cho phép họ thu lợi nhuận bằng bất cứ giá nào, coi thường sức khỏe và tính mạng của người tiêu dùng,
những người đem lại cho họ nguồn lợi lớn.

Kinh doanh chính đáng là luôn gắn kinh doanh với phục vụ, lợi ích kinh doanh với lợi ích đất nước, lợi ích xã hội.
Chúng ta ai cũng buồn lòng khi đọc liên tục các thông tin trên báo chí nêu sự gian lận trong một số đơn vị sản xuất
bánh kẹo, giò chả, bánh phở, bán thực phẩm tươi sống như gà, vịt. Để thu lãi cao họ sẵn sàng thêm những phụ gia
ngoài danh mục cho phép, dùng hóa chất cấm để ướp tươi hoặc bơm vào gà vịt nguyên con làm tăng trọng lượng.
Ngay các đơn vị thủy sản xuất khẩu tôm cá cũng vì lợi nhuận mà vi phạm quy định ngặt nghèo của các chủ hàng
nước ngoài làm mất uy tín mà chúng ta dày công xây dựng thị trường chính. Hành động vi phạm đạo đức trong kinh
doanh gần đây đã lan sang một số lĩnh vực mới với hình thức tinh vi để móc túi khách hàng như đặt chíp trong máy
bơm xăng, đặt đồng hồ lùi, đặt dây “bấm còi” tăng cây số trong taxi. Rồi phân bón giả, thuốc trừ sâu giả, giống ngô
không hạt, giống lúa không trổ bông, giống bò sữa không cho sữa, giống điều không cho trái….

Phải khẳng định số cá nhân và tập thể vi phạm đạo đức kinh doanh này không nhiều và không phải ai cũng cố ý.
Nhưng dù cố ý hay do thiếu kiến thức trong kinh doanh thì cũng đều gây hại lớn mà người lĩnh đủ trước tiên là nông
dân và người tiêu dùng. Kế đó là giảm uy tín của sản phẩm, của đất nước, cả thị trường trong và ngoài nước. Cũng
có người ngụy biện cho rằng “đã làm thì có cái sai, cái đúng”. Không ai không hiểu điều đó nhưng chúng ta chỉ thông
cảm, rút kinh nghiệm và uốn nắn những cái sai do kiến thức, do chưa hiểu quy định của một thị trường mới mẻ chứ
không chấp nhận sự cố ý gian dối trong kinh doanh, lừa đảo trong cung ứng giống cây trồng, vật nuôi vì lợi ích của
cá nhân hoặc một tập thể nhỏ mà gây hại cho cộng đồng.

Sau vụ Vedan Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo kịp thời, cụ thể, các cơ quan chức năng đã vào cuộc cũng như vụ
gian lận trong bán xăng dầu Chính phủ đã cử nhiều đoàn đi kiểm tra và hàng ngày số điểm bán xăng dầu vi phạm
càng tăng lên, nhiều đơn vị đã bị phạt hành chính, một số đơn vị đã bị rút giấy phép kinh doanh. Nhưng xem ra,
quyết tâm mạnh mẽ của Nhà nước Trung ương càng xuống cơ sở càng “nhẹ nhàng” hơn. Có tờ báo đã tính ở một
đơn vị bán xăng dầu cụ thể với công cụ gian dối của mình mỗi ngày có thể móc túi khách hàng đến vài chục triệu mà
cả đợt kiểm tra chỉ phạt hành chính ở mức 15 triệu đồng thì tính răn đe còn quá thấp và chắc chắn họ sẽ tiếp tục vi
phạm vì phạt một đợt chỉ bằng gian lận một ngày. Đó là chưa nói biện pháp răn đe hiệu quả nhất là rút giấy phép có
thời hạn hoặc vĩnh viễn thì vì lý do này hay lý do khác cho đến nay chúng ta chưa làm được là bao kể cả trong kinh
doanh và các mặt hàng khác. Chúng ta có lực lượng thường xuyên kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm, chúng ta có
tổ chức kiểm định chất lượng hàng hóa trong cả nước. Nhưng khi các đơn vị vi phạm ai cũng cho là mình đã kiểm
tra nhưng không phát hiện được. Thậm chí có mặt hàng như mũ bảo hiểm xe máy, nhiều hãng, nhiều kiểu dáng có
tem bảo đảm chất lượng hàng hóa được cấp nhưng lại là đồ dởm. Vấn đề đặt ra là phải nâng cao trách nhiệm của
lực lượng này và cũng quy trách nhiệm rõ ràng khi họ không hoàn thành nhiệm vụ được Nhà nước giao phó. Nếu
chúng ta kiểm tra thường xuyên, với trách nhiệm cao, lực lượng kiểm tra không bị “mua” thì chắc chắn Vedan không
gian dối đến 14 năm liền và có năm lại được khen vì công tác “bảo vệ môi trường”.

Chúng ta hãy xem vụ sữa bột Tam Lộc nhiễm Melamine ở Trung Quốc. Chỉ mấy ngày sau khi phát hiện Cục giám
sát quản lý chất lượng quốc gia Trung Quốc đã cử 5.000 nhân viên điều tra đến các cơ sở sản xuất sữa bột trên
toàn Trung Quốc kiểm tra. Sau khi giám định có 20% nhà máy tình trạng nhiễm Melamine trong sản xuất sữa bột,
nhóm điều tra đã quyết định kiểm tra sữa dạng nước trên toàn Trung Quốc và lãnh đạo cao cấp của Tam Lộc Điện
Văn Hoa đã bị bắt giam. Hay Bộ trưởng Nông nghiệp Nhật Bản Seiichiota đã đệ đơn từ chức sau khi mới nhận
nhiệm vụ một tháng, cùng ngày Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp nước này cũng từ chức vì nhập và bán gạo mốc nhiễm
thuốc trừ sâu cho nhân dân.

Kinh doanh và đạo đức kinh doanh là trách nhiệm của xã hội, nghĩa vụ công dân của cá nhân, chịu trách nhiệm trong
sản xuất kinh doanh. Nhưng để họ không vì lợi ích cục bộ mà vi phạm đạo đức kinh doanh thì vai trò quản lý nhà
nước trong lĩnh vực này cũng phải được nâng cao. Mong rằng những diễn biến gần đây của các đơn vị vi phạm đạo
đức kinh doanh sẽ là bài học cảnh tỉnh cho những nhà kinh doanh và các cơ quan quản lý./.

Chú thích ảnh: Ông Lâm Mậu Phủ, một trong hai người Đài Loan hiểu rõ toàn bộ vận hành của hệ thống xả trộm
nước thải. Ảnh: Cục CSMT

Đưa đạo đức vào trong kinh doanh như thế nào?
11:55' PM - Thứ
Ngô Minh Quân năm,
Thời báo Kinh tế Sài Gòn 12/01/2006

Hầu hết các doanh nghiệp đều công nhận đạo đức trong kinh doanh là một vấn đề
quan trọng nhưng nhiều doanh nghiệp lại tỏ ra lúng túng không biết phải làm thế
nào để đưa vấn đề này vào trong các hoạt động của mình. Dựa trên kinh nghiệm từ
nhiều công ty trên thế giới và kết quả các nghiên cứu khoa học, dưới đây là một số
gợi ý cho việc cần làm và yếu tố cần có để thực hiện đạo đức trong doanh nghiệp.

Quan điểm và sự gương mẫu của lãnh đạo

Thực tế cho thấy nhiều hành vi phi đạo đức của các nhân viên là do ảnh hưởng xấu
từ cấp lãnh đạo. Nếu lãnh đạo đồng tình tiếp tay cho các hành vi như khai man
thuế, làm gian, làm ẩu, qua mặt đối tác... thì không thể đòi hỏi sự trung thực của
nhân viên. “Thượng bất chính hạ tắc loạn”! Ngược lại, sự quyết tâm tôn trọng các
giá trị đạo đức, cho dù trong nhiều trường hợp phải chịu thua thiệt, và sự gương
mẫu trong việc thực hiện những giá trị này của lãnh đạo sẽ tạo niềm tin và động lực
cho mọi người cùng nhau làm ăn chân chính.

Xây dựng bộ quy tắc đạo đức thống nhất

Phạm trù đạo đức thường rất rộng và trừu tượng, nhiều khi còn mang tính chủ
quan. Do đó, để cụ thể hóa việc thực hiện các vấn đề đạo đức, mỗi doanh nghiệp
nên xây dựng và áp dụng một bộ những quy tắc đạo đức thống nhất. Bộ quy tắc này
được xem là một cẩm nang hướng dẫn cho nhân viên và là cơ sở để giải quyết các
vấn đề liên quan đến đạo đức trong doanh nghiệp. Nội dung của bộ quy tắc đạo đức
nên bao gồm bốn phần chính: 1. Sự ủng hộ và yêu cầu thực hiện đạo đức của lãnh
đạo doanh nghiệp; 2. Cam kết và trách nhiệm của doanh nghiệp với nhân viên; 3.
Các giá trị đạo đức và trách nhiệm mà nhân viên phải thực hiện đối với đồng
nghiệp, lãnh đạo, khách hàng, chính quyền và cộng đồng; 4. Các phương thức
thông tin và cách giải quyết các vướng mắc liên quan đến đạo đức.

Như vậy, trong bộ quy tắc đạo đức thì trách nhiệm của doanh nghiệp và lãnh đạo
được nêu ra trước, sau đó mới đề cập đến trách nhiệm của nhân viên. Trong thực tế,
các công ty ở Mỹ và Canada thường có những bộ quy tắc không dài quá hai trang,
được trình bày đẹp, sinh động, ngắn gọn và dễ hiểu để phát cho mọi nhân viên.
Doanh nghiệp không nên sao chép rập khuôn các quy tắc đạo đức chung chung
hoặc thuê công ty tư vấn viết thay, mà nên tổ chức cho tất cả nhân viên cùng đóng
góp xây dựng các quy tắc, tự đề ra trách nhiệm và hướng giải quyết khi xảy ra các
vấn đề liên quan đến đạo đức. Các quy tắc cũng cần được cập nhật, điều chỉnh định
kỳ cho phù hợp với tình hình thực tế và nguyện vọng của nhân viên. Khi được
đóng góp ý kiến thì các nhân viên sẽ coi bộ quy tắc này là của chính mình nên sẽ tự
giác thực hiện nó. Khi đó đạo đức trong kinh doanh không phải là những nội quy
cứng nhắc trên giấy mà sẽ trở thành một nét văn hóa sống động trong công ty.

Các chương trình Huấn luyện về đạo đức

Xây dựng một bộ quy tắc chỉ là bước đầu đưa đạo đức trở thành nét văn hóa sống
động trong công ty. Bộ quy tắc dù đầy đủ và rõ ràng đến đâu cũng không thể bao
quát hết tình hình thực tế. Vì thế, việc hiểu và thực hiện đạo đức trong doanh
nghiệp cũng cần được xem như huấn luyện các kỹ năng bán hàng, giao tiếp…
Trong hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp sẽ phát sinh rất nhiều tình huống mới
làm nhân viên lúng túng không biết phải xử lý thế nào cho đúng về mặt đạo đức,
như nhắm mắt cho qua để đạt chỉ tiêu hay nên dừng lại để kiểm tra khi phát hiện
sản phẩm bị lỗi, hoặc có nên đuổi việc nhân viên khi vi phạm một lỗi nào đó? Trải
qua những tình huống như vậy, doanh nghiệp cần tổ chức các chương trình huấn
luyện về đạo đức kinh doanh để giúp nhân viên biết cách xử lý vấn đề cho đúng.
Có thể đó là các khóa học tập trung hay ngoài giờ hoặc các buổi hội thảo, nói
chuyện chuyên đề, hay thi đố vui xử lý tình huống, diễn kịch tuyên truyền, thi viết
báo tường hay vẽ tranh cổ động... Nhiều công ty cũng có sáng kiến xây dựng các
tình huống mẫu hoặc phát triển các quy tắc đạo đức chung thành những đoạn phim
ngắn chiếu cho nhân viên xem.

Xây dựng các kênh thông tin

Nhiều công ty như Motorola hay Sundstrand đã thành lập một hội đồng gồm các
nhân viên thường trực và chuyên trách về đạo đức. Khi có thắc mắc gì về vấn đề
này thì nhân viên của công ty sẽ liên lạc với hội đồng này. Tương tự, các công ty
Pacific Bell và Marathon Oil cũng đã thành lập các “đường dây nóng” giải quyết
các vấn đề về đạo đức kinh doanh. Tập đoàn Texas Instruments thì xây dựng kênh
thông tin qua hệ thống thư điện tử, nhân viên ở khắp thế giới để có thể liên lạc trực
tiếp với những người chuyên trách vấn đề ở tổng công ty tại Mỹ.

Tuy nhiên, cũng cần tránh việc ỷ lại và dồn hết trách nhiệm vào những người
chuyên trách.

You might also like