Chöông 6

KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG

Coù phaûi luùc naøo aùnh saùng cuõng truyeàn ñi theo ñöôøng thaúng ?
Vì sao phaàn oáng huùt nhuùng trong coác nöôùc coù veû bò gaõy khuùc ?
Ngöôøi thoå daân naøy phaûi neùm lao theo höôùng naøo ñeå ñaâm truùng caù ?
 GV. Ng 4

KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG

YEÂU CAÀU CAÀN ÑAÏT

 KIEÁN THÖÙC

Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng, neâu ñöôïc
chieát suaát tuyeät ñoái, chieát suaát tæ ñoái vaø moái quan heä giöõa
caùc chieát suaát naøy vôùi toác ñoä aùnh saùng trong caùc moâi
tröôøng, moâ taû ñöôïc hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn vaø neâu
ñöôïc ñieàu kieän xaûy ra hieän töôïng naøy. Moâ taû ñöôïc söï
truyeàn aùnh saùng trong caùp quang, neâu ñöôïc caùc öùng
duïng cuûa caùp quang vaø tieän lôïi cuûa noù.

 KÓ NAÊNG

- Vaän duïng ñöôïc heä thöùc cuûa ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng.

- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp veà hieän töôïng phaûn xaï toaøn phaàn.

4
5 VL11. Kh c ng

CHUÛ ÑEÀ

KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG –

LÖÔÕNG CHAÁT PHAÚNG

OÂn

 Khuùc xaï laø hieän töôïng chuøm tia saùng

bò ñoåi phöông ñoät ngoät khi truyeàn xieân
goùc qua maët phaân caùch cuûa hai moâi
tröôøng trong suoát khaùc nhau.
 Ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng (Ñònh luaät Snell – Descartes)
– Tia khuùc xaï naèm trong maët phaúng tôùi vaø ôû phía beân kia phaùp
tuyeán so vôùi tia tôùi.
– Ñoái vôùi hai moâi tröôøng trong suoát nhaát ñònh, tæ soá giöõa sin goùc
tôùi (sini) vaø sin goùc khuùc xaï (sinr) laø moät haèng soá.
sini
= n21 = const.
sinr
Vaøi löu yù :
- Neáu n21 > 1: moâi tröôøng khuùc xaï chieát quang hôn moâi tröôøng tôùi,
khi ñoù sini > sinr (hay i > r).
- Neáu n21 < 1: moâi tröôøng khuùc xaï keùm chieát quang hôn moâi
tröôøng tôùi, khi ñoù sini < sinr (hay i < r).
i
- Vôùi goùc nhoû (< 10o) ta coù: = const.
r
c
 Chieát suaát tuyeät ñoái: n = (n ñöôïc goïi taét laø chieát suaát)
v
n v
 Chieát suaát tæ ñoái: n21 = 2 = 1
n1 v2

5
 GV. Ng 6

 Daïng ñoái xöùng cuûa ñònh luaät khuùc xaï: n1sini = n2sinr.
(töø ñaây suy ra : neáu n1 > n2 thì i < r vaø ngöôïc laïi)
 Löôõng chaát phaúng laø moät caëp moâi tröôøng trong suoát ngaên caùch
nhau baèng moät maët phaúng. Ví duï: caëp moâi tröôøng khoâng khí –
nöôùc, caëp moâi tröôøng nöôùc – thuûy tinh ...
- AÛnh cuûa vaät taïo bôûi löôõng chaát phaúng : Vaät thaä t cho aûnh
aûo - Vaät aûo cho aûnh thaät.
- Coâng thöùc löôõng chaát phaúng : (xeùt chuøm tia saùng heïp
chieáu töø vaät tôùi gaàn nhö vuoâng goùc vôùi maët phaân caùch hai
h n1
moâi tröôøng) :  (n1 laø chieát suaát cuûa moâi tröôøng chöùa
h' n 2
vaät).

 Baûn (hai) maët song song laø lôùp moâi tröôøng trong suoát giôùi
haïn bôûi hai maët phaúng song song vôùi nhau, chaúng haïn moät
taám kính.

- Söï taïo aûnh bôûi baûn maët song song :

(Xeùt chuøm tia saùng heïp tôùi gaàn nhö
vuoâng goùc vôùi maët baûn; n laø chieát suaát
tæ ñoái cuûa chaát laøm baûn ñoái vôùi moâi
tröôøng xung quanh baûn, (n > 1). Vaät
thaät cho aûnh aûo; vaät aûo cho aûnh thaät;
aûnh coù ñoä lôùn (ñoä cao) baèng vaät.

- Khoaûng caùch vaät - aûnh : (ñoä dòch chuyeån cuûa aûnh so vôùi
 1
vaät theo chieàu truyeàn aùnh saùng) : SS '  e  1 
n 
.

 Neáu aùnh saùng truyeàn töø S ñeán J, giaû söû theo ñöôøng SIJ, thì khi
truyeàn ngöôïc laïi, ñöôøng truyeàn laø JIS. Ñoù laø tính thuaän nghòch
trong söï truyeàn tia saùng.

6
 7 VL11. Kh c ng

Luyeän

AÙP DUÏNG ÑÒNH LUAÄT KHUÙC XAÏ AÙNH SAÙNG

Phöông phaùp chung

 Coâng thöùc ñònh luaät khuùc xaï

sini
= n21 = const.
sinr
 Daïng ñoái xöùng cuûa ñònh luaät khuùc xaï:
n1sini = n2sinr.
n2 v
Trong ñoù : n21 laø chieát suaát tæ ñoái : n21 = = 1.
n1 v2
c
n1, n2 laø chieát suaát (tuyeät ñoái) : n =
v

1. Moät chaäu thuûy tinh naèm ngang chöùa moät lôùp nöôùc daøy coù chieát suaát 4/3. Moät
tia saùng SI chieáu tôùi maët nöôùc vôùi goùc tôùi laø 30o.
a) Tính goùc khuùc xaï.
b) Tính goùc leäch D giöõa tia khuùc xaï vaø tia tôùi.

GIAÛI
sin i
a) Ta coù : sin r =
n

7
 GV. Ng 8

4
Với i = 30o, n =
3
sinr = 0,375
 r = 22o
b) Goùc leäch D giöõa tia khuùc xaï vaø tia tôùi
D = i – r = 30o – 22o = 12o

2. Coù moät chaäu nöôùc hình hoäp chöõ nhaät. Maët nöôùc trong chaäu naèm caùch mieäng
beå 15 cm. AÙnh saùng maët trôøi chieáu xieân vaøo chaäu nöôùc. Ta chæ thaáy boùng
cuûa moät thaønh chaäu in xuoáng ñaùy chaäu. Chieàu daøi cuûa boùng ôû treân maët nöôùc
laø 20 cm vaø ôû döôùi ñaùy chaäu laø 65 cm. Tính chieàu saâu cuûa lôùp nöôùc. Chieát
suaát cuûa nöôùc laø 4/3.

GIAÛI
 Phaân tích baøi toaùn

Xeùt tia saùng SI ñi löôùt qua caïnh A cuûa thaønh AB. Tia
naøy gaëp maët nöôùc ôû I. JI chính laø chieàu daøi cuûa
boùng cuûa ñoaïn AJ treân maët nöôùc. JI. Tia SI bò
khuùc xaï ôû I vaø ñeán gaëp ñaùy chaäu ôû K. BK chính laø
chieàu daøi cuûa boùng cuûa caû thaønh beå AB döôùi ñaùy
chaäu .
 Lôøi giaûi
Ta haõy tính goùc tôùi i.
Xeùt tam giaùc AIJ, ta coù:
IJ IJ 20 20
sini = = = = = 0,8
AI IJ  AJ2
2
20  15 2 2 25
sini 0, 8
Theo ñònh luaät khuùc xaï ta coù : sinr = = = 0,6
n 4/3
 tgr = 3/4
Xeùt tam giaùc IHK. Ta coù:
HK
HI = vôùi HI = h laø chieàu saâu cuûa lôùp nöôùc vaø
tgr
HK = BK – BH = BK = JI = 65 – 20 = 45 cm.

8
 9 VL11. Kh c ng

45 45
Vaäy: h= = = 60 cm
tgr 3/ 4
Lôùp nöôùc saâu 60 cm.

3. Chieáu moät tia saùng töø khoâng khí vaøo thuyû tinh (chieát suaát n = 1,6) döôùi goùc
baát kì. Haõy neâu caùch veõ chính xaùc tia khuùc xaï.

GIAÛI
Goïi i laø goùc tôùi, r laø goùc khuùc xaï. Coi chieát suaát cuûa khoâng khí
sini 1,6
baèng 1. Ta phaûi veõ tia khuùc xaï sao cho : =
sinr 1
Coù theå coù hai caùch veõ :
Caùch 1
Goïi xx’ laø giao tuyeán cuûa maët phaúng
phaân caùch vôùi maët phaúng hình veõ, I laø
ñieåm tôùi, yy’ laø phaùp tuyeán vôùi maët
phaân caùch ôû I, SI laø tia tôùi. Treân ñöôøng
xx’ laáy moät ñoaïn IH = 16 cm, cuøng phía
vôùi SI. Haï ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi
xx’ taïi H. ñöôøng naøy caét SI ôû ñieåm M.
Sau ñoù ta veõ ñöôøng troøn taâm I, baùn
kính IM = R.
IH 16
Ta coù: sini = =
IM R
Tieáp tuïc laáy treân ñöôøng xx’ moät ñoaïn IK = 10 cm veà phía tia
khuùc xaï. Haï ñöôøng vuoâng goùc vôùi xx’ ôû K. Ñöôøng naøy caét ñöôøng
troøn R ôû N. Goïi r laø goùc taïo bôûi hai ñöôøng IN vaø yy’.
IK 10
Ta coù: sinr = =
IN R
sini 16
Nhö vaäy: = = 1,6.
sinr 10
IN chính laø tia khuùc xaï maø ta caàn veõ.
Caùch 2

9
 GV. Ng 10

Ta veõ hai voøng troøn ñoàng taâm I, baùn

kính laàn löôït laø R1 = 16 cm vaø R2 =
10 cm.
Keùo daøi tia tôùi SI. Noù caét voøng troøn
R2 ôû ñieåm M. Töø M, haï ñöôøng MH
vuoâng goùc vôùi xx’. Ñöôøng MH caét
voøng troøn R1 ôû K. IK chính laø tia
khuùc xaï maø ta caàn veõ.
IH IH IH
Ñoái vôùi tam giaùc IMH, ta coù : sini = = = (a)
IM R2 10
IH IH IH
Ñoái vôùi tam giaùc IKH, ta coù: sinr = = = (b)
IK R1 16
sini 16
Töø (a) vaø (b) ta ñöôïc : = = 1,6
sinr 10
Vaäy tia IK chính laø tia khuùc xaï caàn veõ.

4. Moät ñoàng xu S naèm döôùi ñaùy cuûa moät chaäu nöôùc, caùch maët nöôùc 40 cm. Moät ngöôøi
nhìn thaáy ñoàng xu ñoù töø ngoaøi khoâng khí, theo phöông thaúng ñöùng. Tính khoaûng
caùch töø aûnh S’ cuûa ñoàng xu S tôùi maët nöôùc. Chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3.

GIAÛI
 Phaân tích baøi toaùn
Khi nhìn aûnh S’, coù moät chuøm saùng heïp phaùt ra
töø S, sau khi khuùc xaï ôû maët phaân caùch seõ ñi vaøo
maét. Nhö vaäy, goùc tôùi i vaø khuùc xaï r cuûa caùc tia
saùng raát nhoû.
Ta haõy veõ aûnh S’ cuûa S baèng caùch veõ hai tia:
– Tia SH truyeàn vuoâng goùc vôùi maët phaân caùch.
– Tia baát kì SI.
Ñöôøng keùo daøi cuûa hai tia khuùc xaï caét nhau ôû S’.
 Lôøi giaûi
Goïi h vaø h’ laø khoaûng caùch töø S ñeán S’ ñeán maët phaân caùch. Ta
haõy tính h’ theo h.
HI HI
Trong tam giaùc SHI, ta coù: tgi = =
SH h

10
 11 VL11. Kh c ng

HI HI
Trong tam giaùc S’HI, ta coù: tgr = =
S'H h'
tgi h'
Nhö vaäy, ta coù: = (1)
tgr h

Vì caùc goùc i vaø r raát nhoû neân : tgi  sini vaø tgr  sinr.
Maët khaùc : n.sini = sinr (2)
sini 1 h 40  3
Hay: =  h’ = = = 30 cm
sinr n n 4
Vaäy, ngöôøi naøy nhìn thaáy aûnh S’ cuûa ñoàng xu naèm caùch maët
nöôùc 30 cm.
Nhaän xeùt :
Khi maét nhìn thaáy aûnh aûo S’ döôùi goùc r nhoû (theo phöông gaàn thaúng ñöùng) thì ta coù :
HS HS' n
= hay h’ = h 2 (ôû trong baøi toaùn naøy thì n2 = 1 ; n1 = 4/3)
n1 n2 n1

h’ = HS’ laø chieàu saâu bieåu kieán; h = HS laø chieàu saâu thöïc ; n1, n2 laàn löôït laø chieát suaát cuûa
moâi tröôøng 1 vaø moâi tröôøng 2.

5. Trong moät caùi chaäu coù lôùp nöôùc daøy 12 cm vaø moät lôùp benzen daøy 9 cm noåi treân
maët nöôùc. Moät ngöôøi nhìn vaøo chaäu theo phöông gaàn nhö thaúng ñöùng seõ thaáy ñaùy
chaäu caùch maët thoaùng bao nhieâu ? Veõ ñöôøng ñi cuûa chuøm tia saùng töø moät ñieåm treân
ñaùy chaäu. Cho bieát chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3 vaø cuûa benzen laø n ’ = 1,5.

GIAÛI
 Phaân tích baøi toaùn
Sô ñoà taïo aûnh :
Lcp(benzen  nöôùc) Lcp(khoângkhí  benzen)
S  S '  S ''
(H) (I)
- Ñoái vôùi löôõng chaát phaúng (benzen-nöôùc) : ñieåm
S treân ñaùy chaäu laø vaät thaät cho aûnh aûo S’, caùch
maët phaân caùch (benzen-nöôùc) ñoaïn HS’ tính
HS HS'
bôûi : =
nN nB

- Ñoái vôùi löôõng chaát phaúng (khoâng khí-benzen) :

S’ trôû thaønh vaät thaät, caùch maët phaân caùch

11
 GV. Ng 12

(khoâng khí-benzen) ñoaïn IS’ cho aûnh aûo S’’,

caùch maët phaân caùch (nöôùc-benzen) ñoaïn IS’’
IS' IS''
tính bôûi : =
nB nK

 Lôøi giaûi

- Ñoái vôùi löôõng chaát phaúng (benzen-nöôùc) :

HS HS' n 1, 5
=  HS' = HS B = 12 = 13,5 cm
nN nB nN 4/3

- Ñoái vôùi löôõng chaát phaúng (khoâng khí-benzen) :

IS’ = IH + HS’ = 9 + 13,5 = 22,5 cm
IS' IS'' n 1
=  IS'' = IS' K = 22, 5 = 15 cm
nB nK nB 1, 5

Vaäy, ngöôøi naøy nhìn thaáy ñaùy chaäu döôøng nhö caùch maët thoaùng
15 cm.

1. Tia saùng ñi töø khoâng khí (n1 = 1) tôùi maët thuûy tinh (n2 = 1,5) vôùi
goùc 45o seõ leäch bao nhieâu ñoä so vôùi höôùng ban ñaàu ?
o
ÑS : 10 .

2. Khi Maët Trôøi laën, gaàn saùt ñöôøng chaân trôøi thì ngöôøi laën döôùi nöôùc
(n = 4/3) nhìn thaáy tia saùng maët trôøi hôïp vôùi phöông thaúng ñöùng moät
goùc bao nhieâu ?
o
ÑS : 48,5

3. Moät tia saùng tôùi maët nöôùc (n1 = 4/3) vôùi goùc 40o. Tính goùc tôùi cuûa
moät tia treân maët thuûy tinh (n2 = 1,5) ñeå coù cuøng goùc khuùc xaï.
o
ÑS : 46,3 .
4. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøo, goùc tôùi baèng goùc khuùc xaï ?
ÑS : Khi n = 1 hoaëc i = 0

12
 13 VL11. Kh c ng

5. Moät tia saùng ñi töø nöôùc (n1 = 4/3) vaøo thuûy tinh (n2 = 1,5) vôùi goùc
tôùi 35o. Tính goùc khuùc xaï.
o
ÑS : 30,6 .
6. Tính goùc tôùi cuûa tia saùng ñi töø khoâng khí (n1 = 1) tôùi maët thuûy
tinh (n2 = 1,5) ñeå coù goùc khuùc xaï baèng phaân nöûa goùc tôùi.
ÑS : 83o.
7. Tính goùc tôùi cuûa tia saùng ñi töø khoâng khí (n1 = 1) tôùi maët thuûy
tinh (n2 = 1,5) ñeå tia khuùc xaï vuoâng goùc vôùi tia phaûn xaï.
o
ÑS : 56 .
8. Tính goùc tôùi cuûa tia saùng ñi töø khoâng khí (n1 = 1) tôùi maët nöôùc, bieát
noù lôùn hôn goùc khuùc xaï 10o.
o
ÑS : 36,5 .
9. Ñaët ñoàng xu treân ñaùy taùch. Ñi luøi laïi ñeán khi naøo heát thaáy noù.
Nhôø ngöôøi khaùc ñoå vaøo taùch thì ñeán moät luùc, baïn laïi thaáy ñoàng xu.
Haõy veõ hình vaø giaûi thích.

10. Ñoái vôùi cuøng moät aùnh saùng ñôn saéc, chieát suaát tuyeát ñoái cuûa nöôùc
laø 4/3, chieát suaát tæ ñoái cuûa thuûy tinh ñoái vôùi nöôùc laø 9/8. Cho bieát vaän
toác aùnh saùng trong chaân khoâng c = 3.108 m/s. Haõy tính vaän toác cuøa
aùnh saùng naøy trong thuûy tinh.
ÑS: 200 000 km/s

11. Moät tia saùng töø khoâng khí vaøo nöôùc coù goùc tôùi 45o. Tính goùc leäch
4
D cuûa tia saùng naøy, bieát chieát suaát cuûa nöôùc laø .
3
ÑS: D = 13o

12. Moät chuøm tia saùng heïp coi nhö tia saùng töø khoâng khí ñeán gaëp
khoái thuûy tinh vôùi goùc tôùi 60o coù moät phaàn phaûn xaï vaø moät phaàn khuùc
xaï. Tính goùc taïo bôûi tia phaûn xaï vaø tia khuùc xaï. Cho bieát chieát suaát
cuûa thuûy tinh laø 1,732 = 3 .
ÑS: 90o

13. Moät caùi maùng nöôùc saâu 30 cm, roäng 40 cm

13
 GV. Ng 14

coù hai thaønh beân thaúng ñöùng. Ñuùng luùc maùng

caïn nöôùc thì coù boùng raâm cuûa thaønh A keùo daøi
tôùi ñuùng chaân thaønh B ñoái dieän.
Ngöôøi ta ñoå nöôùc vaøo maùng ñeán moät ñoä cao h thì boùng cuûa thaønh A
ngaén bôùt ñi 7 cm so vôùi tröôùc. bieát chieát suaát cuûa nöôùc laø n = 4/3. Haõy
tính h; veõ tia saùng giôùi haïn boùng raâm cuûa thaønh maùng khi coù nöôùc.
ÑS : h = 12 cm.
14. Coù moät chaäu caù caûnh hình hoäp chöõ nhaät. Maët nöôùc trong chaäu
naèm caùch mieäng chaäu 20 cm. AÙnh saùng maët trôøi chieáu xieân vaøo chaäu
nöôùc. Ta chæ thaáy boùng cuûa moät thaønh chaäu in xuoáng ñaùy chaäu. Chieàu
daøi cuûa boùng ôû treân maët nöôùc laø 30 cm vaø ôû döôùi ñaùy chaäu laø 90 cm.
Tính chieàu saâu cuûa lôùp nöôùc. Chieát suaát cuûa nöôùc laø 4/3.
ÑS : h = 75 cm.
15. Moät chaäu chöùa hai chaát loûng trong suoát khoâng hoøa tan vaøo nhau.
Chieát suaát vaø beà daøy cuûa caùc chaát loûng laø : n1 = 1,3 ; h1 = 3 cm ; n2 =
1,5 ; h2 = 5 cm. Xaùc ñònh aûnh cuûa ñaùy chaäu khi nhìn theo phöông
vuoâng goùc vôùi maët thoaùng.
ÑS : aûnh ñaùy chaäu caùch maët thoaùng 5,65 cm.

BAÛN HAI MAËT SONG SONG

Phöông phaùp chung

- Tia loù qua baûn hai maët song song coù phöông song song vôùi tia tôùi.
- AÙp duïng coâng thöùc ñoä dôøi aûnh qua baûn hai maët song song :
1
AA' = (1 - ) e
n

1. Chöùng toû raèng tia loù qua baûn hai maët song song coù phöông song song vôùi tia tôùi.
Laäp coâng thöùc tính ñoä dôøi aûnh qua baûn hai maët song song.

GIAÛI
a) Chöùng minh tia loù song song vôùi tia tôùi

14
15 VL11. Kh c ng

Taïi I : sini = n.sinr;

Taïi J : sini’ = n.sini’
r’ = r  i’ = i.
Vaäy tia loù song song vôùi phöông tia tôùi
b) Ñoä dôøi aûnh AA’
AA’ = IK = IH – KH
HJ e.tgr tgr
=e– =e– = e(1  ) (1)
tgi tgi tgi

 Vôùi caùc goùc i vaø r nhoû : tgi  sini; tgr  sinr (2)
sini
 Theo ñònh luaät khuùc xaï aùnh saùng : =n (3)
sinr
1
 Töø (1), (2) vaø (3)  AA' = (1  ) e
n
Trong ñoù n laø chieát suaát tæ ñoái cuûa chaát
laøm baûn maët so vôùi moâi tröôøng.
Nhaän xeùt :
- Neáu n > 1 : AA' > 0, aûnh A’ tieán gaàn veà phía baûn hôn vaät.
- Neáu n < 1 : AA' < 0, aûnh A’ luøi xa baûn hôn vaät.

15
 GV. Ng 16

2. Cho baûn hai maët song song baèng thuûy tinh coù beà daøy e = 3,5 cm, chieát suaát n1 = 1,4.
Tính khoaûng caùch vaät - aûnh trong caùc tröôøng hôïp:
a) Vaät AB vaø baûn ñeàu ñaët trong khoâng khí.

b) Vaät AB vaø baûn ñaët trong moät chaát loûng coù chieát suaát n 2 = 1,6.

GIAÛI
 1
AÙp duïng coâng thöùc : AA '  e  1 
 n 
vôùi n : chieát suaát tæ ñoái cuûa baûn ñoái vôùi moâi tröôøng ñaët vaät.
1 1
a) Ta coù n = 1,4 : AA '  e(1  )  3, 5(1  ) = 2,625 cm  2, 6 cm.
n 4
n 1, 4 7
b) Ta coù : n = n  1  
n2 1, 6 8
 1 8
AA '  e  1   = 3,5(1 - ) =  0,5 cm.
 n 7
Daáu () chöùng toû aûnh ôû xa baûn hôn vaät .

3. Moät baûn hai maët song song baèng thuûy tinh coù beà daøy e, chieát suaát n ñaët trong khoâng
khí, moät maët cuûa baûn ñöôïc traùng baïc. Ñieåm saùng S caùch baûn thuûy tinh ñoaïn SH = d.
Maét nhìn theo phöông SH thaáy hai aûnh cuûa S. Giaûi thích söï taïo thaønh caùc aûnh naøy. Veõ
ñöôøng ñi cuûa chuøm tia saùng.

GIAÛI

16
 17 VL11. Kh c ng

Do söï phaûn xaï aùnh saùng bôûi maët treân vaø maët döôùi cuûa baûn thuûy
tinh neân taïo ra hai aûnh S’ vaø S’’ (hình veõ). AÛnh S’’ taïo ra ôû maët
döôùi do phaûn xaï göông neân saùng hôn aûnh S’, taïo ra do söï phaûn
xaï ôû maët treân cuûa baûn.

1. Moät vaät phaúng nhoû AB ñöôïc ñaët tröôùc vaø song song vôùi moät baûn
thuûy tinh coù hai maët song song, beà daøy e, chieát suaát n1 = 1,5. Khoaûng
caùch vaät - aûnh laø 1 cm. Tính beà daøy e. Bieát vaät AB vaø baûn ñeàu ñaët
trong khoâng khí.
ÑS : 3 cm

2. Moät baûn hai maët song song coù beà daøy 6 cm, chieát suaát n = 1,5 ñöôïc
ñaët trong khoâng khí. Ñieåm saùng S caùch baûn 20 cm. AÛnh S’ cuûa S qua
baûn maët song song caùch S moät khoaûng bao nhieâu ?
ÑS : 18 cm

17
 GV. Ng 18

3. Chieáu moät chuøm tia saùng heïp coi nhö tia saùng vaøo moät taám thuûy
tinh hai maët beân song song coù chieát suaát n, beà daøy e. Goùc tôùi laø i. Laäp
coâng thöùc tính ñoä dôøi ngang cuûa tia saùng qua khoái thuûy tinh.
e
ÑS: d = sin(i - r)
cosr
4. Moät tia saùng töø khoâng khí tôùi gaëp moät taám thuûy tinh phaúng trong
suoát vôùi goùc tôùi i maø sini = 0,8 cho tia phaûn xaï vaø tia khuùc xaï vuoâng
goùc vôùi nhau.
a) Tính vaän toác aùnh saùng trong taám thuûy tinh. Cho bieát vaän toác aùnh
saùng trong chaân khoâng laø c = 3.108 m/s.
b) Tính ñoä dôøi ngang cuûa tia saùng loù so vôùi phöông tia tôùi. Bieát beà
daøy cuûa baûn laø e = 5 cm.
ÑS: 2,25.108 m/s; 1,73 cm

18