Professional Documents
Culture Documents
NgÜ©i Áo Lam
Sàigòn, Tháng Tám 1965
SÙ MŒnh Gia ñình PHÆT Tº
Tác giä
NgÜ©i Áo Lam
Trình bày
HT. Tâm ñÙc - BHD. GñPTVN - Na Uy
Thiên khäo luÆn này trình bày m¶t lÓi nhìn t° chÙc Gia ñình PhÆt Tº nhÜ m¶t th¿c
tåi xã h¶i. ñ¥t t° chÙc này thành m¶t ÇÓi tÜ®ng nghiên cÙu, chúng tôi mang kÿ
v†ng nâng cao giá trÎ cûa m¶t phong trào giáo døc thanh, thi‰u nhi Çã phát sinh tØ
trong m¶t hoàn cänh nhÃt ÇÎnh vŠ lÎch sº cÛng nhÜ xã h¶i, thành m¶t th¿c th‹ h®p
nhÃt hiŒn Çã và Çang mang nhiŠu nhiŒm vø: chính trÎ, xã h¶i, væn hóa và cä kinh t‰
n»a.
Quan niŒm r¢ng m¶t t° chÙc muÓn tÒn tåi v»ng bŠn, Ç¥t ÇiŠu kiŒn tiên quy‰t là
sinh hoåt phäi Ç¥t trên nh»ng nŠn täng lš thuy‰t cÛng nhÜ th¿c hành v»ng chãi.
Gia ñình PhÆt Tº có m¥t trên ÇÃt nܧc Çau thÜÖng này Çã ÇÜ®c ngót 20 næm. Hai
mÜÖi næm mang n¥ng Üu tÜ rܧm máu cûa dân t¶c. Qua nh»ng bi‰n cÓ lÎch sº dÒn
dÆp, Gia ñình PhÆt Tº Çã trܪng thành trong kinh nghiŒm xÜÖng máu và nܧc m¡t.
Không m¶t ai có tâm thành, có chí hܧng låi có th‹ nhìn t° chÙc này nhÜ m¶t l§p
phù hoa hay m¶t công cø giai Çoån ÇÜ®c. Phäi Ç¥t t° chÙc này Çúng vào vÎ trí lÎch
sº và xã h¶i chính Çáng. Thái Ƕ Ãy, tâm hܧng Ãy së bäo Çäm cho gia Çình, cho xã
h¶i, cho ÇÃt nܧc m¶t lÓi thoát trong tình trång b‰ t¡c và bi Çát cûa cÖn khûng
hoäng luân lš, xã h¶i hiŒn tåi.
TØ khi nŠn PhÆt giáo ViŒt Nam ÇÜ®c thÓng nhÃt, Bän Hi‰n ChÜÖng cûa Giáo H¶i
PhÆt Giáo ViŒt Nam ThÓng NhÃt ra Ç©i, trong T°ng vø thanh niên Çã ghi rõ là có 5
hình thÙc t° chÙc: Sinh viên PhÆt tº, Hܧng Çåo PhÆt giáo, Thanh niên PhÆt tº,
H†c sinh PhÆt tº và Gia ñình PhÆt Tº. Trên cæn bän phân phÓi thành phÀn, m‡i
Çoàn th‹ trên chÌ có th‹ quy tø nh»ng Çoàn viên thu¶c gi§i cûa mình. Trái låi Gia
ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc gÒm Çû m†i l§p tu°i, m†i Ç£ng cÃp xã h¶i, m†i gi§i,
m†i nghŠ. TÃt cä nh»ng thÙ bÆc cûa th‰ gian ÇŠu bÎ xóa nhòa Ç‹ dung h®p thành
m¶t khÓi månh më. Gia ñình PhÆt Tº không cæn cÙ vào các giá trÎ th‰ gian nhÜ
danh v†ng, ÇÎa vÎ, tiŠn tài Ç‹ lÆp thang Çi‹m mà chÌ nh¡m m¶t tiêu chuÄn duy nhÃt
là ñåo Hånh và Khä Næng ñiŠu Khi‹n. Cho nên trong thành phÀn Huynh trܪng
M¶t t° chÙc gÒm thành phÀn phÙc tåp nhÜ vÆy, t¿ nó không d¿a vào m¶t uy quyŠn
nào, không có m¶t tài l¿c nào mà vÅn l§n månh thì lë ÇÜÖng nhiên không ai có
quyŠn coi thÜ©ng ÇÜ®c. HÖn n»a, m¶t khi Çã tôn tr†ng mà không Ç¥t thành ÇÓi
tÜ®ng nghiên cÙu thì Çó là m¶t thi‰u sót cÖ hÒ có th‹ mang låi nhiŠu hÆu quä không
ÇËp cho t° chÙc và cä cho Giáo H¶i n»a.
Trܧc Çây, anh NguyÍn Kh¡c TØ m¶t Huynh trܪng thâm niên, hiŒn nay là Ñy viên
T° chÙc và Ki‹m soát trong Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng Gia ñình PhÆt Tº ViŒt
Nam, có cho xuÃt bän cuÓn CÜÖng Y‰u Gia ñình PhÆt Tº, Çã gi§i thiŒu cho Çåi
chúng bi‰t qua vŠ cÖ cÃu t° chÙc cûa Gia ñình PhÆt Tº. CuÓn sách Ãy Çã giúp
nhiŠu cho m†i ngÜ©i trong viŒc tìm bi‰t. Và cho t§i nay, dù sÓ Çoàn viên Çã lên t§i
hàng træm ngàn, chÜa k‹ t§i các anh chÎ em c¿u Çoàn viên Çã phäi xa Gia ñình Ç‹
Çäm nhiŒm các trách vø xã h¶i, Gia ñình PhÆt Tº vÅn chÜa ÇÜ®c Ç¥t thành ÇÓi
tÜ®ng khäo cÙu trên quan Çi‹m LÎch Sº và Xã H¶i.
Bªi nhÆn ÇÎnh Ãy, chúng tôi không quän ki‰n thÙc hËp hòi, kinh nghiŒm nông cån,
së xin cÓ g¡ng Ç¥t thành vÃn ÇŠ. Còn viŒc giäi Çáp tÃt nhiên là phäi trông cÆy vào
tinh thÀn xây d¿ng chung cûa toàn th‹ Çoàn viên Gia ñình PhÆt Tº cÛng nhÜ cûa
các bÆc trܪng thÜ®ng vÓn h¢ng lÜu tâm t§i s¿ sinh tÒn cûa t° chÙc.
Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc giáo døc Thanh, Thi‰u Nhi, không phäi b¢ng
phÜÖng pháp kinh viŒn hay Ƕc Çoán. ñây là m¶t phÜÖng pháp th¿c tiÍn chú tr†ng
vào Giáo Lš, Væn NghŒ và Hoåt ñ¶ng Thanh Niên Xã H¶i. MuÓn Çåt ÇÜ®c møc
Çích Ãy, vÃn ÇŠ lš thuy‰t cæn bän phäi ÇÜ®c Ç¥t ra. Ta không th‹ quan niŒm m¶t
cách dung dÎ r¢ng: m‡i khi Gia ñình PhÆt Tº Çã là m¶t tÆp th‹ PhÆt giáo thì nhÃt
nhÃt phäi tuân theo giáo pháp s¤n có và cÙ Ùng døng phÜÖng pháp c° truyŠn. Pháp
môn tu h†c ph° bi‰n nhÃt trong hàng Giáo H¶i cûa ta hiŒn nay là Pháp môn tÎnh
Ƕ. PhÜÖng pháp tu chÙng này tr†ng vŠ n¶i tâm thanh tïnh, thoát ly ngoåi cänh Ç‹
tuyŒt ÇÓi. ñem phÜÖng pháp Ãy Ùng døng vào viŒc Çào luyŒn cho cä m¶t tÆp th‹
thanh, thi‰u nhi h¢ng mÃy chøc vån ngÜ©i là m¶t ÇiŠu tÓi Ü phiŠn tåp. Cho nên, cÙu
Vä chæng, Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc k‰t nåp Çû m†i thành phÀn xã h¶i nên
ta không th‹ nhÃt th©i ÇÒng hóa m†i cá nhân Ãy thành m¶t mÅu ngÜ©i ÇÒng nhÃt
không Çáng mong ܧc. NhÜ th‰, vÃn ÇŠ rõ ràng nhÃt là phäi quan niŒm khÓi ngÜ©i
Ãy là m¶t tÆp th‹ xã h¶i có š thÙc chung, m¶t sinh hoåt chung. Qua nh»ng cÖn giao
Ƕng lÎch sº, khÓi ngÜ©i Ãy t¿ có m¶t sÙc månh, m¶t s¿ hy sinh g¡n liŠn v§i yêu
cÀu lÎch sº và hoàn cänh xã h¶i.
1. Phác h†a bÓi cänh lÎch sº xã h¶i Çã tåo cÖ h¶i cho s¿ hình thành cûa Gia ñình
PhÆt Tº.
2. Trình bày nh»ng nét chính vŠ quá trình phát tri‹n cûa Gia ñình PhÆt Tº.
3. Khái lÜ®c vŠ hŒ thÓng t° chÙc và lãnh Çåo hiŒn nay cûa Gia ñình PhÆt Tº.
(Ý niŒm viÍn ki‰n vŠ s¿ ti‰n tri‹n cûa Gia ñình PhÆt Tº khªi tØ hiŒn tåi).
4. Thº bàn vŠ nhiŒm vø lÎch sº, xã h¶i cûa Gia ñình PhÆt Tº trong sÙ mŒnh h¶
pháp và cÙu quÓc.
ñ‹ cho m¶ng tܪng trên có th‹ thành t¿u, soån giä tha thi‰t mong mÕi ÇÜ®c nhÆn
l©i giáo huÃn cûa quš anh chÎ em Çoàn viên, quš Ƕc giä hÀu cho công viŒc chung
này khÕi bÎ lãng quên trong hiu quånh. Và ngay tØ bây gi©, chúng tôi thành khÄn
ghi ân ThÜ®ng T†a Thích Minh Châu, ViŒn trܪng ViŒn Çåi h†c Vån Hånh ÇÒng
th©i là cÓ vÃn giáo lš tiên khªi cûa Gia ñình PhÆt Tº và anh Võ ñình CÜ©ng,
Trܪng ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng cùng nhiŠu anh chÎ Huynh trܪng kÿ c¿u khác
Çã giúp nhiŠu š ki‰n và tài liŒu xác Çáng Ç‹ vi‰t lên tÆp này. Hy v†ng rÒi Çây soån
giä còn ÇÜ®c lïnh giáo thêm nhiŠu l©i dåy cûa các bån bÓn phÜÖng.
M†i s¿ b¡t ÇÀu tØ cu¶c Ç©i. M†i trång huÓng Çau thÜÖng cûa nhân sinh bao gi©
cÛng là cæn do gÀn gÛi nhÃt cho nh»ng giòng tÜ tܪng l§n, nh»ng cÖn thÙc dÆy cûa
con ngÜ©i. N‰u không có m¶t th©i ñông Chu loån låc thì không bao gi© Trung Hoa
có Kh°ng Tº. M¶t b© duyên häi ñÎa Trung không chìm ngÆp trong chi‰n tranh
thäm khÓc thì nhân loåi không th‹ có Socratet hay Pytagore. Và n‰u ƒn ñ¶ không
ǧn Çau dܧi thÀn quyŠn, giai cÃp thì giòng h† Thích Ca låi thêm m¶t vÎ minh quân
TÃt ñåt ña mà ch£ng bao gi© ÇÜ®c t¡m g¶i ánh Çåo vàng cûa ÇÙc PhÆt. Xã h¶i bao
gi© cÛng là ÇÎa bàn phát sinh bi‰n cÓ lÎch sº. Cho nên, nói vŠ s¿ hình thành cûa
m¶t phong trào v»ng månh, viŒc ÇÀu tiên vÅn là nh¡c låi quá trình bi‰n chuy‹n th©i
Çåi.
Ngày nay, Gia ñình PhÆt Tº có nh»ng Çoàn sinh chÜa ÇÀy hai mÜÖi tu°i, nhÜng
tu°i Gia ñình Çã dày d¥n hai mÜÖi. NgÜ©i Çoàn viên hôm nay không th‹ Çi t§i
ngày mai n‰u không g®i låi nh»ng ngày qua gian kh°. Gia ñình PhÆt Tº ra Ç©i khi
ÇÃt nܧc còn Ç¡m chìm trong nô lŒ. T° chÙc ta không phäi là không n‰m hÆn thæng
trÀm.
1940, ÇÃt nܧc ba miŠn chia c¡t, vÜÖn dÀn t§i thÓng nhÃt.
1946, quân xâm læng trª låi gieo thäm h†a chi‰n tranh.
1954, thân nܧc c¡t Çôi, mÀm Çau kh° t§i nay vÅn còn ti‰p diÍn.
Trong ba giai Çoån lÎch sº Ãy, Gia ñình PhÆt Tº Çã Çào tåo ra và cÛng Çã bÎ mÃt Çi
bi‰t bao nhiêu ngÜ©i thân yêu ru¶t thÎt. VÆy Ç‹ hi‹u rõ hÖn vŠ thân phÆn cûa Gia
Çình ta xét t§i trܧc tiên:
I. Bi‰n cÓ lÎch sº
Trܧc tình cänh Ãy, m¶t sÓ trí thÙc v¶i vàng kéo nhau Çi h†c ti‰ng NhÆt Ç‹ mong
th© chû m§i. Nh»ng thÃt båi liên miên cûa quân Ƕi ñÒng minh trܧc sÙc tÃn công
cûa NhÆt Çã gieo vào š thÙc các nhà cách mŒnh cûa ta m¶t äo v†ng do Nho sï lÜu
truyŠn. H† mÖ tܪng r¢ng, ngÜ©i NhÆt Çu°i ngÜ©i da tr¡ng cho các da vàng ÇÜ®c
Ƕc lÆp. Th‰ là m¶t khuynh hܧng m§i låi bùng lên. SÓ ngÜ©i ngÃm ngÀm h®p tác
v§i NhÆt ngày m¶t nhiŠu. H† t¿ cho mình là ái quÓc, là anh hùng dân t¶c trong
tÜÖng lai...
Lúc bÃy gi© tåi Hu‰, H¶i An Nam PhÆt H†c ÇÜ®c thành lÆp, chùa TØ ñàm Çang
xây cÃt dª dang, các bu°i thuy‰t pháp hàng tuÀn tåi chùa Tây Thiên, Trúc Lâm,
TÜ©ng Vân, Linh Quang do các giäng sÜ Thích MÆt Th‹, Thích MÆt Kh‰, cÜ sï Lê
Ngày 9.3.1945, NhÆt Çäo chánh Pháp. Chính phû TrÀn Tr†ng Kim thành lÆp.
Không khí chính trÎ sôi n°i. NhÜng thÆt ra chÜa mÃy ai š thÙc rõ ràng ÇÜ®c hܧng
ti‰n phäi vŠ Çâu. Sau sáu tháng loanh quanh, ljn ngày 19.8.1945, cu¶c cách mŒnh
toàn dân bØng cháy. Bi‰n cÓ này cÖ hÒ lÆt Ç° h‰t m†i truyŠn thÓng. Sau 100 næm,
k‹ tØ khi nh»ng ti‰ng súng cûa ngÜ©i Pháp b¡n vào ñà N¤ng cách m¶t th‰ k›, lÀn
này lÎch sº m§i có m¶t cÖn bi‰n Ƕng vô cùng mãnh liŒt nhÜ vÆy. NgÜ©i ta hy
v†ng m¶t s¿ Ç°i m§i trong vÆn mŒnh. NhÜng dÜ âm dï vãng còn Çang phân hóa
tiŠm thÙc m†i ngÜ©i nên m¶t không khí nghi kœ, tÜÖng tranh låi làm Ç° máu và ch©
Ç®i m¶t s¿ tan v« m§i. Sau nh»ng tuÀn lÍ vàng, nh»ng ngày ÇÒng tâm nhÎn Çói lÃy
gåo giúp chi‰n sï, mùa Çông binh sï, và sau T‰t ñ¶c LÆp thì ª Læng Cô, dܧi chân
Çèo Häi Vân núi mây trùng ÇiŒp Çã lác Çác vang lên ti‰ng súng cûa kÈ tham tàn.
NgÜ©i ta ngÖ ngác không hi‹u. Nh»ng hÀm hÓ m†c lên, nh»ng chܧng ngåi vÆt
ÇÜ®c bày ra, nh»ng ngôi nhà l§n bÎ triŒt hå, ai nÃy ÇŠu Çã b¡t ÇÀu hi‹u rõ thân phÆn
cûa ngÜ©i dân nhÜ®c ti‹u trܧc tham v†ng cûa ñÒng minh.
Không phäi t§i bây gi© thân phÆn ViŒt Nam m§i bÎ ngoåi nhân chi phÓi. Næm
1945, sau khi trøc ñÙc-NhÆt-Ý bÎ phá v«, h¶i nghÎ Posdam rÒi Yalta do Churchill,
Staline, Roosevelt nhóm h†p Çã bàn vŠ chuyŒn chia ÇÃt. Ÿ ngoài cºa còn lÃp ló
Tܪng Gi§i Thåch và De Gaulle. ChÌ m¶t gåch bút chì xanh ÇÕ, th‰ gi§i Çã bÎ c¡t ra
ba mi‰ng: ñông Âu cûa Nga, Tây Âu cûa Anh, NhÆt cûa MÏ và các mänh nhÕ thì
cÆn Çâu xâu Çó. ViŒt Nam ª trong khu v¿c giäi gi§i cûa Trung Hoa và Anh QuÓc.
Ban Hܧng DÅn ThØa Thiên ÇÜ®c thành lÆp. TÃt nhiên không hùng hÆu nhÜ ngày
nay: Trܪng ban Võ ñình CÜ©ng, Phó trܪng ban Hoàng ThÎ Kim Cúc, ThÜ kš Lê
Væn DÛng, Ñy viên Phan Cänh Tuân v.v... Các tråi huÃn luyŒn Çã b¡t ÇÀu mª. Ban
Hܧng DÅn tiên khªi này Çã ghi ÇÜ®c hai thành công quan tr†ng : phát tri‹n Gia
Çình theo tinh giáo døc thanh niên và ti‰n t§i viŒc thÓng nhÃt các Gia ñình PhÆt Tº
Trung Nam B¡c. Lúc bÃy gi© ª Sài Gòn, anh TÓng HÒ CÀm, NguyÍn Væn Thøc t°
chÙc các Gia ñình PhÆt Tº tr¿c thu¶c H¶i PhÆt H†c Nam ViŒt, lúc này còn rÃt
nghèo khó ª chùa Phܧc Hòa. Và ª miŠn B¡c, các anh NguyÍn Væn Nhã, Lê Væn
Lãm, các chÎ VÛ ThÎ ñÎnh, chÎ Ni (nay Çã xuÃt gia) Çã thành lÆp m¶t sÓ Gia ñình
tåi Hà N¶i và Häi Phòng.
Phát sinh tØ trong m¶t hoàn cänh lÎch sº Ça s¿, Gia ñình PhÆt Tº chÜa bao gi©
xÜng danh là m¶t t° chÙc chính trÎ, mà chÌ là m¶t t° chÙc giáo døc thanh thi‰u nhi
theo tinh thÀn ñåo và TrÈ.
Th‰ mà, sau khi ñiŒn Biên Phû thÃt thû, hiŒp nghÎ Genève chia Çôi ÇÃt nܧc. Gia
ñình PhÆt Tº b¡t ÇÀu n‰m nh»ng s¿ ÇÓi Çãi khÓc liŒt bªi chính quyŠn miŠn Nam.
M¶t sÓ Gia Çình miŠn B¡c vào Nam: Minh Tâm theo H¶i ViŒt Nam PhÆt Giáo và
Gia Çình Giác Minh ÇÜ®c thành lÆp do s¿ nâng Ç« cûa Giáo H¶i Tæng Già B¡c ViŒt
tåi miŠn Nam.
Không ai chÓi cäi r¢ng Ça sÓ anh chÎ em PhÆt tº Çã tham gia công cu¶c kháng
chi‰n sÓng trong cänh nܧc mÃt nhà tan n‰u không chÎu Ç‹ cho l®i danh lôi cuÓn
tÃt phäi xä thân cÙu nܧc. Ai oán thay! n‰u b†n th¿c dân trܧc kia Çã gi‰t håi
nh»ng ngÜ©i kháng chi‰n vì Çó là nh»ng kÈ thù không Ƕi tr©i chung v§i h†, nh»ng
ngÜ©i coi thÜ©ng sinh mŒnh cän trª bܧc xâm læng. ñiŠu Ãy không có gì lå, có lå
chæng là, trong chín næm qua, phÀn l§n Huynh trܪng Gia ñình PhÆt Tº Çã bÎ
khûng bÓ vì t¶i kháng chi‰n. CÙu nܧc là có t¶i. ThÆt là m¶t chân lš tr§ trêu dܧi
ánh m¥t tr©i. NgÜ©i ta Çã cÓ tâm ÇÒng hóa kháng chi‰n v§i c¶ng sän, kÈ thù duy
nhÃt (!) cûa chính quyŠn miŠn Nam. Và chÌ m¶t câu bình luÆn, chính quyŠn suy
diÍn ngay ra m†i Çoàn viên ÇŠu chÓng chính quyŠn? Vì thành ki‰n Ãy, chính quyŠn
Çã ÇÓi xº g¡t gao v§i Gia ñình PhÆt Tº. Anh Trܪng ban Hܧng dÅn toàn quÓc bÎ
b¡t ljn phäi tuyŒt th¿c m§i ÇÜ®c thä. NhiŠu Huynh trܪng bÎ chôn sÓng ª Bình
ñÎnh. NhiŠu anh bÎ Çày côn Çäo. M¶t sÓ khác låi bÎ ám sát gi»a ÇÒng v¡ng trong
Çêm tÓi. S¿ khûng bÓ g¡t gao Ãy Çã không làm cho s¿ phát tri‹n ª các Çô thÎ chÆm
låi chút nào mà còn giúp cho Gia ñình PhÆt Tº nông thôn phát tri‹n månh më vô
cùng. Có th‹ nói, ª Çâu có bÎ Çàn áp là ª Çó có Gia ñình PhÆt Tº. Chín næm chÎu
Ç¿ng trong gian kh°, Gia ñình PhÆt Tº có quyŠn hy v†ng m¶t ngày t¿ do chæng?
Trong cu¶c ÇÃu tranh chÓng Ƕc tài vØa qua, nh»ng em gøc ª Çài phát thanh Hu‰ là
ai? ñó là Çoàn sinh Gia ñình PhÆt Tº. Nh»ng thanh niên bÎ chôn sÓng ª Bình ñÎnh
là ai? Là Çoàn sinh Gia ñình PhÆt Tº. Quách ThÎ Trang là ai? Là Çoàn sinh Gia
Nh¡c t§i các bi‰n cÓ lÎch sº trên, chúng tôi muÓn chÙng minh hai y‰u Çi‹m:
1- M¶t phong trào th¿c tåi phäi thÕa mãn nhu cÀu lÎch sº, xã h¶i. MuÓn hi‹u m¶t
trào lÜu tÜ tܪng, m¶t th¿c tåi xã h¶i, cho t§i s¿ hình thành m¶t t° chÙc tÃt phäi
khäo cÙu tÜ©ng tÆn tình trång Çåi cÜÖng cûa Th©i ñåi Çã ÇÈ ra chúng. ChÌ trong
tình trång Çåi cÜÖng Çó, ta m§i khám phá ra ÇÜ®c nh»ng lš do c¡t nghïa chúng m¶t
cách quy‰t ÇÎnh. Chính ª Çó m§i tìm ÇÜ®c nguyên nhân sÖ thûy quy‰t ÇÎnh m†i
hiŒn trång khác. Th©i Çåi cÜu mang Çoàn th‹ và Çoàn th‹ nào cÛng mang n¥ng
Th©i ñåi Tính. Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc giáo døc thanh thi‰u nhi có ÇÜ©ng
lÓi, có lš tܪng, có quy mô t° chÙc và huÃn luyŒn, không phäi là m¶t hiŒn tÜ®ng
ngÅu sinh. Nó Çã Çáp Ùng Çúng yêu cÀu lÎch sº. ChÌ nh»ng ai muÓn lÃy t° chÙc này
làm m¶t công cø Ç‹ ti‰n thân, Ç‹ thû l®i m§i thÃt v†ng. Nh»ng ai Çã trót bÎ lôi cuÓn
bªi hÜ danh m§i ngæn chÆn hay xuyên tåc vai trò lÎch sº và nhiŒm vø xã h¶i cûa
Gia ñình PhÆt Tº.
2- S¿ thÃt båi liên ti‰p cûa các t° chÙc thanh niên tØ trܧc t§i nay Çã chÙng tÕ s¿
lÀm lÅn gi»a chính trÎ và giáo døc, gi»a chính trÎ v§i tín ngÜ«ng. Nhu y‰u chính trÎ
chÌ Çáp Ùng thành công giai Çoån. Làm chính trÎ ít ai không sÓt ru¶t. Trái låi, làm
giáo døc, nhÃt là giáo døc thanh niên bao gi© cÛng Çòi hÕi m¶t phÀn lš tܪng và
sÙc hy sinh nhÅn nåi lâu dài. Ngày nay nhà trÜ©ng chÌ dåy cho con em trí næng mà
không thÕa mãn n°i s¿ khao khát lš tܪng. Quan niŒm Çào luyŒn b¢ng nh»ng
huyŠn thoåi lÎch sº chÌ g®i thêm nghi kœ, hoang mang. ñÓi chi‰u giáo ÇiŠu v§i
ngoåi cänh, ÇÓi chi‰u trí thÙc v§i cu¶c Ç©i. NgÜ©i thanh niên không khÕi tìm thÃy
s¿ mâu thuÅn, trái ngÜ®c. Trܧc m¶t bi‰n cÓ lÎch sº, con ngÜ©i chÌ có thái Ƕ l¿a
ch†n hay chÓi bÕ m¶t ch‡ ÇÙng. Trong trÜ©ng h®p "bÕ thì thÜÖng, vÜÖng thì n¥ng",
s¿ l¿a ch†n phäi Çi t§i m¶t quy‰t ÇÎnh m§i là sáng tåo m¶t ch‡ ÇÙng m§i nh¢m b°
khuy‰t cho vÎ trí bÖ vÖ trên. Qua các bi‰n cÓ lÎch sº Çã dÅn chÙng ª trên ta thÃy
ngay : tØ th©i Pháp thu¶c t§i Pháp xâm læng, cho t§i tình cänh hiŒn tåi, Gia ñình
PhÆt Tº Çã và së là m¶t ÇÎa bàn thích h®p cho nh»ng ai muÓn gån Çøc khÖi trong,
muÓn bäo tÒn ánh sáng tâm hÒn trong cÖn sa dža cûa lÎch sº.
ñÎa lš ViŒt Nam có ba miŠn thiên nhiên rõ rŒt. Hình änh nôm na nhÃt, nói theo nhà
giáo : hình th‹ ViŒt Nam là chi‰c Çòn gánh gánh hai thúng thóc. Tuy nhiên, hai
thúng thóc Ãy quä không n¥ng nhË cân b¢ng. Thúng lúa B¡c tr¶n ÇÀy ÇÃt, Çá.
Thúng lúa Nam ÇÀy nÙt håt vàng. N‰u có dÎp bay lên cao trên miŠn trung châu B¡c
ViŒt, khi nhìn xuÓng, du khách së thÃy nh»ng chi‰c chÆu l§n n¢m cånh nhau.
MiŒng chÆu là nh»ng vòng núi Çá vôi : ñông TriŠu, Cao B¡c, Lai Châu, ñiŒn Biên.
ñó là nh»ng chÆu nÙt nÈ ra sông ngòi chi chít. Hai ÇÜ©ng nÙt l§n là hai nhánh Nhï
Hà. Dܧi Çáy chÆu, nh»ng cuÓn sách nhÕ b†c giÃy xanh vàng n¢m ng°n ngang. ñó
là hình änh ru¶ng ÇÒng bÎ xé nát thành mänh nhÕ. Gi»a ÇÓng sách Ãy, quây quÀn
nh»ng h¶p nhÕ, màu xám nhiŠu hÖn màu ÇÕ, vì nhà gåch ít hÖn nhà tranh. Nhà cºa
tø tÆp thành khóm nhÕ, chung quanh bao b†c m¶t vòng xanh, Çi‹m nhiÍm m¶t nét
xanh cao vút. ñó chÌ là nhà cºa quây quÀn thành làng måc. Chung quanh làng có
lÛy tre và ÇÀu làng có cây Ça cao ngÃt tØng xanh, có sông sâu lÖ lºng v©n quanh...
B¡c ViŒt là miŠn nông nghiŒp mÆt-thÆn, ÇÃt hËp, ngÜ©i Çông. ñ©i sÓng cÀn cù lao
kh°. ñÎa th‰ Ãy, ngÜ©i dân Ãy còn bÎ dày xéo bªi thiên tai, thûy hån không ngØng.
Nói t§i løt l¶i, v« Çê, ngÜ©i dân quê miŠn B¡c thÄn th© nhÜ ch‰t nºa cu¶c Ç©i.
Chính cu¶c tranh sÓng cam go Ãy Çã tåo cho ngÜ©i B¡c tính tình khôn ngoan, mÅn
tiŒp và l§p bÀn dân cÛng Ç¡m chìm trong thói tøc kh¡c khe. ñem ÇÓi chi‰u sinh
hoåt Ãy, tâm hÒn Ãy v§i n‰p sÓng ngÜ©i dân miŠn Nam tÃt phäi nhÆn thÃy mÀu
tÜÖng phän.
Khi ngÒi trên phi cÖ, bay trên ÇÒng ru¶ng miŠn Nam, du khách giàu tܪng tÜ®ng së
ví mình v§i m¶t vÎ tiên Çang c«i chim Çåi bàng bay trên chi‰c thäm vàng mênh
mông vô hån. Ru¶ng cò bay th£ng cánh no Ù lúa vàng g®i hình änh cø th‹ cûa nŠn
nông nghiŒp khoáng phát. ñÒng ru¶ng, ngÜ©i thÜa, làm ít, l®i nhiŠu. Lòng då ngÜ©i
Nam khÕe kho¡n vô tÜ Ç‰n có khi h©i h®t. N‰u ngÜ©i B¡c khôn ngoan nh© Çau
kh°, thì miŠn Nam no Ãm Çã tåo cho ngÜ©i dân ª Çây m¶t lòng då ÇÖn thuÀn.
Và n‰u bây gi©, du khách vÜ®t qua nh»ng vÜ©n cao su xa t¡p ra t§i miŠn Trung thì
b‡ng nhiên thÃy mình låc vào miŠn ÇÒng khô cÕ cháy. MiŠn Trung không phäi là
sa måc. Nh»ng núi non trùng ÇiŒp, Çèo núi cheo leo xua Çu°i nh»ng mi‰ng ru¶ng
khô c¢n ra bãi cát dài trên b© trùng dÜÖng dÆy sóng. TØ miŠn Thanh NghŒ Tïnh
mang dÜ âm cûa khí hÆu miŠn B¡c qua Bình TrÎ Thiên, t§i Nam Ngãi ñÎnh t§i các
tÌnh Phú, Khánh, Ninh, Bình dÜ änh cûa miŠn Nam. Hai vùng trung nguyên Çã có
nhiŠu nét nh†c nh¢n, cÖ c¿c. Vùng Thanh NghŒ Tïnh là xuÃt xÙ cûa NguyÍn Du.
La SÖn phu tº ... Phan B¶i Châu... Nam Ngãi ñÎnh là lò un Çúc chí sï Væn Thân.
Gi»a cänh non sông gÀy gu¶c Ãy Ƕt nhiên låc lÕng m¶t giäi ÇÃt hËp vŠ diŒn tích
nhÜng låi l§n tâm hÒn : ThÀn Kinh. Cái vë hào hoa phong nhã cûa ngÜ©i Hu‰ tÜÖng
phän ÇÆm v§i nét kh¡c kh° cûa ngÜ©i NghŒ hay ngÜ©i Quäng. M‡i miŠn cûa ta ÇŠu
có m¶t Çôi m¡t ÇËp : B¡c có Hà N¶i, Nam có Hà Tiên thì miŠn Trung có ÇÃt ThÀn
Kinh v§i núi Ng¿ Bình trܧc tròn sau méo, sông An C¿u n¡ng Çøc mÜa trong. Dù
Çã cÓ ngoi vào nhiŒt Ƕ miŠn Nam, Hu‰ vÅn thoang thoäng có Çû bÓn mùa. NhÜng
thÆt ra, ngoài nh»ng Çô thÎ l§n, miŠn Trung là miŠn nghèo kh° nhÃt nܧc ta. SÓng
trên Çá, trên cát, dܧi mÜa dÀm, bão løt, ngÜ©i miŠn Trung c¢n c‡i nhÜ nh»ng cây
xÜÖng rÒng. M¥t ngoài xanh tÓt nhÜng vÅn có gai. Cành l§n, nhánh sây nhÜng vÅn
chÙa ÇÀy nh¿a sÓng. NgÜ©i Trung sÓng b¢ng n¶i tâm nhiŠu hÖn ngoåi cänh. BŠ
ngoài trÀm tïnh chÙa Ç¿ng m¶t tinh thÀn quÆt khªi oai hùng. Ta së không mÃy ngåc
nhiên khi nhÆn thÃy tØ khi lÆp quÓc cho t§i nay, các vÎ anh hùng Lam SÖn, Tây
SÖn, Væn Thân, cách mŒnh... Ça sÓ ÇŠu xuÃt thân tØ giäi ÇÃt khô c¢n này cä.
ñÎa lš Ãy, tinh thÀn Ãy, g¥p m¶t ch‰ Ƕ hà kh¡c tÃt phäi phän Ùng. Càng bÎ Ùc ch‰
phän Ùng càng månh. Do các y‰u tÓ ÇÎa lš, nhân væn, kinh t‰ trên nhÜ mÒi nhÆy,
bén lºa chi‰n chinh thì phát sinh phong trào chÓng ÇÓi. TØ Çoàn PhÆt H†c ñÙc Døc
t§i Gia Çình PhÆt Hóa Ph°, vŠ hình thái cÛng nhÜ ÇÜ©ng lÓi hoåt Ƕng cÛng là m¶t
s¿ kiŒn sinh tÒn tÃt y‰u cho dân t¶c, cho th‰ hŒ trÈ.
Trong lÎch sº 100 næm kháng Pháp, qua nh»ng ngày chinh chi‰n khÓc liŒt tØ 20
næm nay, ÇÃt nܧc ViŒt Nam Çã ghi nh»ng nét nhæn trên lòng ÇÃt, lòng ngÜ©i. K‹
vŠ chi‰n trÜ©ng thì miŠn B¡c là nÖi xäy ra nhiŠu trÆn ác chi‰n hÖn cä. Trong th©i
kháng chi‰n, miŠn B¡c lúc nào cÛng là ÇÎa bàn ÇÓi ÇÎch kinh khûng nhÃt. Chính ª
Çây Çã ghi nhÆn cái ch‰t cûa nh»ng vÎ tܧng tài cûa ÇÎch. De Lattre de Tassigny và
Không khí loån ly bao trùm kh¡p các Çô thÎ. NgÜ©i Pháp dù Ç¥t tr†ng tâm ª các
vùng tåm chi‰m vÅn không th‹ hoàn thành k‰ hoåch thôn tính v§i s¿ tr® giúp cûa
b†n vong bän. NhÆn ÇÎnh rõ rŒt nhÃt ª các vùng tŠ là Ç©i sÓng sa dža trøy låc. Tính
cách båc nhÜ®c Ãy bi‹u thÎ tØ tác phong tham nhÛng cûa b†n thÓng trÎ, thái Ƕ hách
dÎch cûa ngoåi nhân, và nhÃt là s¿ bành trܧng cûa loåi væn nghŒ diÍm tình, dža
låc. Trên quan Çi‹m væn nghŒ phøc vø chính trÎ b¢ng th‹ thÙc tuyên truyŠn, các
ngÜ©i lãnh Çåo kháng chi‰n Çã cÓ g¡ng ra công "tô Çi‹m ta b¢ng nh»ng nét thÆt
tÜÖi và bôi nh† chúng b¢ng nh»ng nét thÆt bÄn" (!) Cho nên, trong khi ª hÆu
phÜÖng, nh»ng bài ca, thi phÄm, væn phÄm khích Ƕng tinh thÀn ÇÃu tranh ÇÜ®c
ph° bi‰n thì ÇÒng th©i nh»ng tác phÄm sa dža cÛng ÇÜ®c Ç¥t ra ª thÎ thành. N‰u ª
nông thôn ngÜ©i ta phÃn khªi vì "NgÜ©i mË Gio-Linh", "Nø cÜ©i sÖn cܧc" cûa
Phåm Duy, Væn Cao thì ª Çô thÎ phÒn hoa, khúc HÆu ñình Hoa cûa TrÀn HÆu Chúa
låi tái diÍn qua l©i ca tình tÙ "Çêm qua mÖ dáng em nâng cung Çàn dÎu bao ti‰ng
tÖ!..."
M¶t hiŒn tÜ®ng nguy håi hÖn Çã æn sâu vào tiŠm thÙc Ça sÓ thanh thi‰u niên lúc
bÃy gi© là n‰p sÓng buông thä ª các thành thÎ. KÎp ljn khi cu¶c kháng chi‰n chung
k‰t, ÇÃt nܧc chia Çôi, tåi miŠn Nam, miŠn cûa phóng túng, vÅn chÜa thoát khÕi
tình trång Ãy. N‰u džc låi væn h†c sº, ta nhÆn thÃy r¢ng trong khoäng 1930-1940,
nhà væn ta Çã c° Ƕng say sÜa nh»ng chi‰c môi màu nho tÜÖi, chi‰c áo màu hoàng
y‰n, tܪng chØng trên Ç©i này không có gì thiêng liêng hÖn, ta chÌ ngÆm ngùi vì lúc
bÃy gi© thanh niên chÜa thÙc tÌnh. ChÙ nhÜ, sau hai mÜÖi næm trܪng thành trong
khói lºa, lë nào nhà væn låi vÅn say sÜa Çem thÙ væn chÜÖng nha phi‰n Ãy Ç‹ ru
ngû thanh niên? Væn nghŒ là b¶ m¥t thÆt cûa th©i Çåi. Dù cho nhà væn có gán cho
tác phÄm mình m¶t thái Ƕ tri‰t lš thì thái Ƕ Ãy cÛng không ÇÜ®c Ç¥t Çúng ch‡
trong nhu cÀu lÎch sº, trong s¿ tÒn vong cûa ÇÃt nܧc Çau thÜÖng. Gia ñình PhÆt
Tº, trong chû trÜÖng thành lÆp, Çã và Çang nh¢m møc Çích giäi thoát thanh thi‰u
nhi ra khÕi cåm bÅy cûa th¿c trång xã h¶i, khÕi s¿ mê ho¥c cûa tình trång væn
nghŒ, h†c thuÆt bi Çát trên.
ñ‰n khi ti‰ng súng ÇÒng cûa Tây phÜÖng xuyên thûng màn "b‰ môn tÕa cäng" cûa
ta vào cuÓi th‰ k› trܧc, ÇÜa vào ng†n gió væn minh cÖ gi§i thì cÖ sª t° chÙc xã h¶i
xây d¿ng trên nŠn täng Nho giáo søp Ç°. Các sº liŒu, væn liŒu nói vŠ s¿ thÃt båi cûa
hàng ngÛ nho sï tích c¿c ÇÓi kháng Çã chÙng th¿c ÇiŠu Çó. NŠn luân lš cÛ Çã søp
Ç°. Søp Ç° trong tâm trång Çau xót cûa ngÜ©i dân mÃt nܧc, trong tâm trång chán
chÜ©ng cûa nho sï, cûa th‰ hŒ thanh niên vô lš tܪng. Có ai chû trì r¢ng có cu¶c
xung Ƕt gi»a hai nŠn luân lš m§i, luân lš cÛ trong bu°i giao th©i thì biên giä xin
thÜa là Çã hÖi v¶i vàng. Thº hÕi : TØ cuÓi th‰ k› 19, tØ th©i Pháp thu¶c t§i nay Çã
có m¶t nŠn luân lš m§i chÜa?
Xã h¶i Tây phÜÖng duy lš, ÇÜ®c xây d¿ng trên bi‰n thái cûa kinh t‰. Kinh t‰ chÌ
Çåo m†i bi‰n tܧng cûa xã h¶i. NŠn k› nghŒ cÖ gi§i, nh© khoa h†c phát tri‹n Çã là
nguyên nhân tåo thành cu¶c cách mŒnh 1789. Tinh thÀn th¿c nghiŒm chÓi bÕ m†i
th¿c h»u siêu hình. S¿ mâu thuÅn gi»a nhà th© v§i cách mŒnh, gi»a kinh viŒn v§i
th¿c nghiŒm thÆt trÀm tr†ng. Ngày nay, trong khi tri‰t h†c chû nghiŒm Çui dÀn vŠ
duy vÆt thì nhà th© cÛng phäi thay Ç°i nhiŠu giáo ÇiŠu chû y‰u. Th‰ mà khi s¿ phøc
hÜng chÜa thÃy Çâu thì thuy‰t HiŒn sinh vô thÀn Çã xuÃt hiŒn, rÒi bÕ m¥c cho các
nhà væn l®i døng, bi‰n hóa thành m¶t thÙ chû nghïa trác táng, bi Çát, cô Ƕc.
Cu¶c khûng hoäng cûa væn minh Tây phÜÖng hiŒn Çåi b¡t nguÒn tØ Çó. Ÿ nܧc ta,
hình thái luân lš bi‹u thÎ s¿ g¡n bó cûa hai nŠn væn minh Çåi ÇÒng Trung-ƒn. Tri‰t
h†c nhÆp th‰ Nho giáo, xuÃt th‰ ñåo giáo không còn phù h®p v§i xã h¶i hiŒn tåi.
M§ lš thuy‰t Ãy chÌ còn có m‡i m¶t giá trÎ dï vãng. Bây gi© ai cÛng thÃy rõ luân lš
CÖn khûng hoäng trÀm tr†ng nhÃt cûa ta hiŒn tåi là thi‰u m¶t nŠn täng luân lš. Vì
th‰ m¶t khi pháp luÆt Çã thành công cø cûa thi‹u sÓ, m¶t khi dÜ luÆn chÜa phân
minh, tØ trên chí dܧi m§i tha hÒ rong rª; m†i tình cäm m§i bÎ Ç°i chác; m†i lš
tܪng m§i bÎ mua bán, m†i nhiŒm vø m§i bÎ chÓi bÕ m¶t cách thän nhiên!
Th‰ nhÜng, cu¶c vùng dÆy cûa PhÆt giáo trong giai Çoån vØa qua Çã bi‹u l¶ ánh
sáng ñåo ñÙc cá nhân Çã bØng cháy r¿c r« dܧi ng†n ÇuÓc Thích Quäng ñÙc. ñåo
ÇÙc tÕ bày, Çòi hÕi m¶t hŒ thÓng luân lš Ç‹ gi» gìn.
Gia ñình PhÆt Tº, trong tiêu chuÄn giáo døc khi lÃy hai ti‰ng Gia ñình làm ÇÖn vÎ
sinh hoåt, cæn bän Çã chÓi tØ nŠn luân lš låc hÆu và d¿ tính m¶t con ÇÜ©ng:
- D¿a vào ÇÜ©ng lÓi, t° chÙc lš thuy‰t, sinh hoåt thÜ©ng xuyên, tØ khܧc hai quan
niŒm giáo døc xung kh¡c : lÃy cá nhân cäi tåo xã h¶i cûa Nho giáo theo thÙ t¿ Tu,
TŠ, TrÎ, Bình hay lÆt Ç° xã h¶i cÓ h»u Ç‹ n¥n ra mÅu ngÜ©i m§i nhÜ chû trÜÖng cûa
phái xã h¶i chû nghïa.
- ñÜa Çåo PhÆt Çi vào cu¶c Ç©i, tåo m¶t š thÙc hŒ sâu th£m cho thÀn trí và hÒn tính
dân t¶c.
Phát sinh tØ hoàn cänh lÎch sº, ÇÎa lš, xã h¶i h‡n loån và Çau thÜÖng nói trên, Gia
ñình PhÆt Tº tØ giai Çoån hình thành Çã có quy cû, ÇÜ©ng lÓi, t° chÙc sinh hoåt
nhÃt ÇÎnh. Sau 20 næm tÒn tåi, nh© kinh nghiŒm th¿c t‰, tuy có thay Ç°i Çôi chút vŠ
ÇiŠu hành, nhÜng cÜÖng lïnh vÅn không bao gi© Çi ngÜ®c hay vÜ®t ra ngoài nh»ng
tiêu chuÄn s¤n có. Nh»ng tiêu chuÄn cÓt y‰u Ãy Çã bao hàm trong nh»ng bài diÍn
væn quan tr†ng cûa anh Trܪng ban Hܧng dÅn mà "quá trình t° chÙc và tranh ÇÃu
cûa Gia ñình PhÆt Tº g¡n liŠn v§i ti‹u sº cûa anh. SuÓt trong th©i gian Ban hܧng
dÅn Trung phÀn hoåt Ƕng, khi ª cÜÖng vÎ Trܪng ban Hܧng dÅn Trung phÀn, khi
nghÌ viŒc vì båo quyŠn áp bÙc, nhÜng lúc nào cÛng là nhân vÆt chÎu trách nhiŒm vŠ
s¿ hÜng vong cûa Gia ñình PhÆt Tº. Trong t° chÙc chung, m‡i khi có bi‰n cÓ, có
viŒc nan giäi, chúng tôi ÇŠu hÕi š ki‰n anh và ÇÜ®c anh ÇÜa ra nh»ng biŒn pháp
h»u hiŒu...". Nh»ng bài diÍn væn mà anh Çã džc trong bu°i sÖ khai cûa t° chÙc Çã
ÇÜ®c in thành sách vào næm 1956 v§i nhan ÇŠ ñây, gia Çình.
Trong phÀn ÇÀu chÜÖng này, biên giä thÃy cÀn phäi trích låi nh»ng Çoån thi‰t y‰u
và vì muÓn cho nhÃt quán, biên giä së xin lÜ®c nh»ng Çoån mª ÇÀu có tính cách lÍ
nghi, giai Çoån và Ç¥c thù.
"...Møc Çích cûa Gia ñình PhÆt Tº là th‰ nào, tܪng cÛng cÀn gi§i thiŒu qua Ç‹ các
Çåo h»u rõ. Nó gÒm ba phÀn:
1. Gây m¶t khung cänh thuÆn tiŒn cho s¿ tu h†c cûa m†i ngÜ©i trong gia Çình. TØ
trܧc ljn nay H¶i PhÆt h†c có m¶t khuy‰t Çi‹m l§n, ngÜ©i già m§i vào H¶i, trª
thành h¶i viên, nhÜ r©i gia Çình Ç‹ Çi tu riêng m¶t mình. Gia ñình PhÆt Tº thành
lÆp chính là Ç‹ b° khuy‰t vào ch‡ Ãy, nghïa là Ç‹ m†i ngÜ©i cùng tu, cùng h†c
2. Gây m¶t mÓi dây liên låc, m¶t tình thân h»u ÇÀm Ãm gi»a các gia Çình. TØ trܧc,
gia Çình này v§i gia Çình kia thÜ©ng cách biŒt nhau, thi‰u tinh thÀn liên låc, nhà
nào sÓng riêng nhà Ãy, con cái không Çi låi v§i nhau. Bây gi©, nh© Gia ñình PhÆt
Tº, gia Çình này v§i gia Çình kia không còn xa lå n»a. ñây là th‰ gi§i Çåi ÇÒng thu
hËp, không thân, không sÖ, không giàu nghèo, sang hèn. ñã vào Gia ñình PhÆt Tº
thì m†i ngÜ©i ÇŠu là cha mË chung, anh em chung, m†i ngÜ©i ÇŠu ÇÜ®c bao trùm
trong bÀu không khí thân yêu, trìu m‰n cûa lòng tØ bi vô lÜ®ng.
3. Gây m¶t không khí thuÆn tiŒn cho viŒc Çào tåo PhÆt tº ngày mai. Không Çâu
thuÆn tiŒn cho b¢ng Gia ñình PhÆt Tº Ç‹ Çào tåo con em thành PhÆt tº chân chính.
Ÿ trÜ©ng thì chÌ chuyên vŠ trí døc, ª nhà thì chuyên vŠ tình cäm, ª ngoài Ç©i thì
Çeo Çu°i tiŠn tài danh v†ng. ChÌ có Gia ñình PhÆt Tº là nÖi chú tr†ng t§i m†i m¥t.
Nó là m¶t nÓi ngang gi»a gia Çình và h†c ÇÜ©ng, gi»a ñ©i v§i ñåo, gi»a xã h¶i v§i
cá nhân. ñây là m¶t mi‰ng ÇÃt rÃt tÓt Ç‹ Çào tåo cho con ngÜ©i vŠ m†i phÜÖng
diŒn..."
ñoån væn trên tuy v¡n t¡t nhÜng cÛng Çû våch ra nh»ng nét chính y‰u trong møc
Çích giáo døc thanh thi‰u nhi và ÇÒng th©i giäi thích nguyên nhân tåi sao låi ch†n
danh tØ Gia ñình Ç‹ g†i t° chÙc giáo døc này. Dù Çã nêu rõ nhÜ vÆy, m¶t sÓ Çông
Çåo h»u l§n tu°i, m¶t sÓ quÀn chúng vÅn còn hi‹u lÀm vŠ døng š cûa ngÜ©i sáng
lÆp nên có Çoån ti‰p sau Ç‹ nói v§i các Çoàn sinh:
ñánh Ç° nh»ng ng¶ nhÆn vŠ Gia ñình PhÆt Tº
a) Gia ñình PhÆt Tº không phäi là nÖi tÆp luyŒn cho các em tøng kinh, gõ mõ thÆt
giÕi Ç‹ Çi cÀu siêu, cÀu an hay cÀm tràng phan Çi ÇÜa Çám ma.
b) Gia ñình PhÆt Tº không phäi là nÖi khuy‰n khích các em xao lãng bài vª ª
trÜ©ng Ç‹ t° chÙc nh»ng trò chÖi vô nghïa, nh»ng ca xܧng vô ích.
c) Gia ñình PhÆt Tº không phäi là t° chÙc thanh niên có møc Çích chính trÎ hay
m¶t t° chÙc hܧng Çåo trá hình. Gia ñình PhÆt Tº chÌ mÜ®n m¶t ít phÜÖng pháp
thanh niên hay hܧng Çåo thôi. Còn tinh thÀn thì vÅn là tinh thÀn PhÆt giáo, nghïa
là TØ bi, Trí tuŒ, Tinh tÃn, Hoan h›, Thanh tÎnh".
"... Các em vào Gia ñình PhÆt Tº Ç‹ noi gÜÖng ÇÙc PhÆt. Các em ÇÜ®c may m¡n
hܪng thø tinh thÀn PhÆt giáo (Bi, Trí, DÛng) mà không m¶t tôn giáo nào, m¶t h†c
thuy‰t nào có th‹ sánh kÎp. NhÜng hܪng thø không phäi chÌ Ç‹ mà hܪng thø, mà
cÀn phäi phân phát ra quanh mình nh»ng cái hay cái ÇËp mà mình Çã thu nhÆn
ÇÜ®c. Nh»ng PhÆt tº Çàn anh chúng ta thÜ©ng bÎ chê trách là thø Ƕng, là tiêu c¿c,
vì Çã hܪng thø m¶t mình mà không muÓn phân phát cho ai. H† bi‰t PhÆt pháp là
hay, là Çúng, mà không muÓn phân phát cho ai. H† bi‰t PhÆt pháp là hay, là Çúng
mà không chÎu hoåt Ƕng m¶t cách tích c¿c Ç‹ cäi tåo cu¶c Ç©i, Çem an vui cho xã
h¶i. Ngày nay càng cÓ g¡ng Ç‹ tránh xa v‰t cÛ Ãy, nghïa là chúng ta phäi tÆp, phäi
luyŒn nh»ng phÜÖng pháp thiŒn xäo Ç‹ thi‰t th¿c giúp Ç©i, chÙ không phäi chÌ ngÒi
mà hܪng thø.
Nh»ng môn h†c trong Gia ñình PhÆt Tº së giúp các em dÍ dàng theo dÃu chân ÇÙc
PhÆt. Nh»ng môn h†c mà các em Çang h†c tÆp hàng ngày trong các Gia ñình PhÆt
Tº là nh»ng môn cÀn ích cho Ç©i, m¶t khi xã h¶i cÀn ljn. Nh»ng ngành væn hóa
cûa Gia Çình nhÜ múa hát, væn chÜÖng, kÎch nhåc së giúp các em tô Çi‹m cho Ç©i
thêm tÜÖi ÇËp. Nh»ng môn cÙu thÜÖng, gút, morse së giúp các em cÙu thoát nh»ng
tai nån hàng ngày xung quanh các em. Nh»ng môn thêu thùa, gia chánh së giúp các
em trong nh»ng công viŒc n¶i tr® và nh»ng bài h†c PhÆt pháp së giúp các em hi‹u
thÃu š nghïa cu¶c Ç©i và sÓng Çúng š nghïa Ãy..".
Hôm nay, gi»a m¶t hoàn cänh phÙc tåp hÖn xÜa, nhÜng nh»ng l©i nh¡n nhû Ãy phäi
luôn luôn cÀn ÇÜ®c các anh chÎ trܪng nh¡c låi cho các em và ÇÒng th©i cÛng nhÆn
ÇÃy làm tiêu chuÄn cho viŒc soån thäo chÜÖng trình huÃn luyŒn và tu h†c. ñó chính
là s¿ h®p nhÃt gi»a tôn chÌ v§i hành Ƕng, gi»a lš thuy‰t v§i th¿c hành. ñó là l©i
tâm huy‰t cûa ngÜ©i anh cä vào næm 1950.
"... ThÌnh thoäng các ngài Çã tØng thÃy m¶t Çoàn næm bäy em thi‰u nam hay thi‰u
n» áo lam Çang lܧt v¶i trên các ÇÜ©ng phÓ Ç‹ ljn d¿ m¶t bu°i h†p. Các ngài cÛng
Çã tØng nghe nh»ng ti‰ng hát trong trÈo v†ng qua nh»ng bÙc tÜ©ng cûa m¶t ngôi
chùa hay m¶t trø sª PhÆt h†c. Màu áo lam, ti‰ng hát Ãy không ai là không bi‰t cûa
Gia ñình PhÆt Tº, m¶t ngành hoåt Ƕng cûa H¶i PhÆt H†c ViŒt Nam. Danh tØ Gia
ñình PhÆt Tº Çã quen thu¶c v§i bà con cÓ Çô này l¡m. Tuy th‰, š nghïa cûa nó,
møc Çích và hoåt Ƕng, lÆp trÜ©ng và tri‹n v†ng cûa nó còn l© m© ÇÓi v§i phÀn
Çông ÇÒng bào ª ThuÆn Hóa. Có m¶t sÓ bà con Çã có thái Ƕ quš hóa là cÓ theo
dõi công viŒc cûa chúng tôi Ç‹ tìm hi‹u m¥t thÆt cûa Gia ñình PhÆt Tº. NhÜng ti‰c
thay, thái Ƕ quš hóa Ãy låi không phäi là thái Ƕ cûa phÀn Çông! PhÀn Çông ÇÒng
bào Çã mang nh»ng c¥p kính màu cûa h†, thôi thì ÇÕ cÛng có mà vàng cÛng có,
xanh cÛng có mà tím cÛng có. Lå nhÃt là có khi nó bi‰n ra thành ngôi sao vàng trên
nŠn ÇÕ, có khi thành ra ba s†c ÇÕ và có khi thành là xanh tr¡ng ÇÕ! Vâng, ngÜ©i ta
Çã quä quy‰t r¢ng Çó là m¶t Çoàn th‹ bi‰n tܧng cûa ViŒt Minh, vì "b†n Çó cÙng
ÇÀu l¡m, không ûng h¶ ai cä". Có ngÜ©i låi bäo: "Chúng nó là cûa chính phû.
Chúng nó ranh l¡m. Bây gi© giä v© trung lÆp Ç‹ câu thanh niên, nhÜng m¶t ngày
kia khi Çû lông Çû cánh, chúng nó së vŠ v§i chính phû bù nhìn cho mà xem." Có
ngÜ©i låi bäo: "Chúng nó là cûa Tây, vì n‰u không phäi là cûa Tây thì làm sao mà
hoåt Ƕng ÇÜ®c trong vùng chi‰m Çóng." Có ngÜ©i låi bäo: "ñó là m¶t t° chÙc
thanh niên b¡t chܧc Hܧng Çåo mà b¡t chܧc không nên, nhÜ th‰ thì theo quách
Hܧng Çåo còn hÖn." Có ngÜ©i låi bäo: "ñó là m¶t t° chÙc tôn giáo låc hÆu có møc
Çích nhÒi s†, b¡t con em Çi h¶ niŒm, cÀu siêu, cÀu an cho rÆm Çám." ñó là nh»ng
dÜ luÆn l§n. Ngoài ra, thÌnh thoäng chúng tôi còn nghe bay trong gió nh»ng l©i
hæm d†a. Chúng tôi chÌ bi‰t mÌm cÜ©i. Có nh»ng l©i ca tøng mà nhÜ phän tuyên
truyŠn, nh»ng l©i chê bai mà chúng tôi låi lÃy làm sung sܧng.
Nh»ng dÜ luÆn sai lÀm, chúng tôi vØa k‹ Çó, chúng tôi không trách cÙ vào ai cä.
Chúng tôi chÌ t¿ trách mình Çã thi‰u kinh nghiŒm, tܪng r¢ng cÙ im l¥ng mà làm
viŒc thì rÒi ngÜ©i ta së hi‹u. NhÜng, chúng tôi Çã quên r¢ng chúng ta Çang ª trong
"... Gia ñình PhÆt Tº chÌ là m¶t t° chÙc giáo døc trong H¶i PhÆt H†c. Nó lÃy giáo
lš nhà PhÆt làm cæn bän, vì giáo lš Ãy có Çû ba ÇiŠu kiŒn cÀn thi‰t Ç‹ Çào tåo con
ngÜ©i theo Çúng nghïa cûa nó : PhÀn tình cäm (Bi), phÀn lš trí (Trí), phÀn š chí
(DÛng). Thi‰u m¶t trong ba phÀn Ãy, con ngÜ©i chÜa phäi là con ngÜ©i. Ba phÀn Ãy
ÇŠu phäi ÇÜ®c phát tri‹n ÇŠu nhau và cho ljn cùng Ƕ Ç‹ xÙng v§i con ngÜ©i luôn
luôn ti‰n b¶. Chúng tôi vì møc Çích giáo døc mà l¿a PhÆt giáo làm nŠn täng, chÙ
không phäi vì PhÆt giáo mà lôi kéo thanh niên. ñåo là m¶t con ÇÜ©ng, m¶t phÜÖng
tiŒn, mà con ngÜ©i m§i thÆt là møc Çích.
ñ‹ Çåt ÇÜ®c møc Çích giáo døc nói trên, Gia ñình PhÆt Tº có ngành hoåt Ƕng,
ngành giáo lš Ç‹ mª mang trí tuŒ, thÃy rõ m¥t thÆt cûa Ç©i. Ngành væn nghŒ Ç‹ trau
dÒi tình cäm, di dÜ«ng tính tình. Ngành chuyên môn vŠ thanh niên Ç‹ thích Ùng v§i
hoàn cänh, nâng cao m¿c sÓng. Ba ngành hoåt Ƕng Ãy ÇŠu quan tr†ng ngang nhau.
Trong chÜÖng trình h†c tÆp, chúng tôi không thiên vŠ phÀn giáo lš, vì møc Çích
cûa chúng tôi không phäi Ç‹ tåo nh»ng vÎ tæng già tÜÖng lai. Chúng tôi cÛng không
thiên vŠ væn nghŒ vì chúng tôi không cÓ Çào tåo nh»ng nghŒ sï. Và chúng tôi cÛng
không quá chú tr†ng vŠ chuyên môn, vì chúng tôi không muÓn Çàn em cûa chúng
tôi chÌ là nh»ng thanh niên tháo vác, khéo tay khéo chân mà thôi. VŠ nh»ng ngành
hoåt Ƕng này chúng tôi không muÓn nói nhiŠu. Chúng tôi xin nhÜ©ng cho cu¶c
tri‹n lãm t¿ nói lÃy và nó së trình bày v§i các ngài m¶t cách hùng hÒn hÖn.
Các ÇiŠu mà các ngài muÓn bi‰t và chúng tôi cÛng cÀn thÜa ra, là lÆp trÜ©ng cûa
Gia ñình PhÆt Tº ÇÓi v§i nܧc nhà trong giai Çoån hiŒn tåi nhÜ th‰ nào?
Gia ñình PhÆt tº ÇÜ®c thai nghén và sinh nª cách Çây mÜ©i næm trong th©i Pháp
thu¶c. Nó chÜa kÎp l§n thì NhÆt Çäo chính rÒi chánh phû Dân chû C¶ng hòa lên
thay, và bây gi© nó b‡ng nhiên b¶c phát dܧi chánh phû quÓc gia. ChÌ có mÜ©i
tu°i, nó Çã chÙng ki‰n bÓn cu¶c thay Ç°i chính quyŠn và nó b‡ng sáng m¡t. Nó
hi‹u rõ š nghïa cûa hai ch» tang thÜÖng, nhÆn chân ÇÜ®c cái thâm thúy cûa bÙc
tranh vân cÄu. Và, do Çó nó Çã s§m có m¶t lÆp trÜ©ng là không nên d¿a vào m¶t
l¿c lÜ®ng ngoåi lai nào cä, nhÃt là l¿c lÜ®ng chính trÎ, mà cÛng không nhúng tay
vào chính trÎ. NhÜ chúng tôi Çã trình bày trên, Gia ñình PhÆt Tº chÌ là m¶t t° chÙc
hoàn toàn giáo døc, tÃt nhiên là trong giáo døc có cä phÀn công dân ÇÓi v§i t°
quÓc. Và n‰u chúng tôi có trau dÒi cho Çàn em chúng tôi tinh thÀn danh d¿ cûa dân
t¶c, lòng yêu ÇÃt nܧc, š chí quÆt cÜ©ng thì Çó cÛng là viŒc thÜ©ng trong m†i thÙ
giáo døc, chÙ có phäi Çâu vì th‰ mà trª thành m¶t cÖ quan chính trÎ có màu s¡c
này, màu s¡c khác?..."
... Quš ngài phÀn Çông là nh»ng nhà mô phåm, nh»ng nhà trí thÙc lành månh,
nh»ng thû lãnh thanh niên, ch¡c các ngài không thÃy muÓn m¶t Çoàn th‹ giáo døc
chÌ Çào tåo nh»ng con ngÜ©i máy Ç‹ cho m†i th‰ l¿c gi¿t dây, không tinh thÀn,
thi‰u bän lïnh, thi‰u ÇÙc hånh! Vâng, các ngài không muÓn nhÜ th‰, mà chúng tôi
cÛng vÆy. Chúng tôi chuyên tâm cÓ g¡ng Çào tåo thanh thi‰u nhi PhÆt tº có m¶t
tinh thÀn v»ng månh. ñó là ÇiŠu cÓt y‰u cûa Gia ñình PhÆt Tº và cÛng là vÃn ÇŠ
quan tr†ng vŠ phÜÖng diŒn giáo døc.
Chúng ta phäi thi‰t th¿c hÖn, nh»ng thanh niên, gia Çình ª m¶t nÖi mà mình ª m¶t
ngã, nh»ng con thiêu thân s¡p læn vào lºa vÆt chÃt. Chúng ta làm th‰ nào Ç‹ cÙu
v§t nh»ng nån nhân t¶i nghiŒp Ãy? HiŒn gi©, có nh»ng h†c sinh hÍ nghÌ h†c là Çi
dåo phÓ, h‰t råp chi‰u bóng này låi tiŒm giäi khát n†, nh»ng em bé vì quá giàu hay
quá nghèo mà hÜ, nh»ng thanh niên Çang læn m¶t cách vô tÜ vào hÓ trøy låc.
Chúng ta phäi làm th‰ nào Ç‹ mª cho h† m¶t con ÇÜ©ng sáng, hܧng h† vŠ Çây,
tìm cho h† nh»ng công viŒc l®i ích cho Ç©i h† và cho xã h¶i. Công viŒc giáo døc
lúc nào cÛng cÀn thi‰t, nhÜng lúc này nó cÃp bách hÖn bao gi© h‰t. Gia ñình PhÆt
Tº Çã và Çang làm công viŒc Ãy. NhÜng v§i tài hèn sÙc m†n, Çoàn th‹ chúng tôi
không th‹ làm n‡i h‰t.
Qua bài diÍn væn trên, cÜÖng lïnh lš thuy‰t và hành Ƕng cûa Gia ñình PhÆt Tº Çã
quy tø trong ba y‰u Çi‹m:
2- Gia ñình PhÆt Tº nh¡m møc Çích giáo døc con ngÜ©i toàn diŒn thân, tâm,
trí. Hòa ÇÒng cá nhân v§i c¶ng ÇÒng xã h¶i, th¿c t‰ v§i lš tܪng.
3- Gia ñình PhÆt Tº góp phÀn xây d¿ng nŠn móng cho tÜÖng lai PhÆt giáo và dân
t¶c.
ñem th¿c hiŒn ba tiêu chuÄn Ãy vào th¿c t‰, nhÃt là th¿c t‰ nܧc nhà thÆt không
phäi là chuyŒn dung dÎ. Th‰ nên, ª Çây biên giä không th‹ làm công viŒc cûa nhà
chép sº theo lÓi biên niên, không làm gia phä, nghïa là không chú tr†ng vào viŒc
ghi rõ næm nào, tháng nào. Gia ñình PhÆt Tº nào ÇÜ®c thành lÆp trܧc hay sau,
ho¥c kê khai nh»ng bܧc Çi tiŒm ti‰n cûa t° chÙc mà chÌ nêu lên nh»ng n‡i khó
khæn l§n hay nh»ng s¿ kiŒn thuÆn l®i mà cÃp lãnh Çåo phong trào Çã phäi träi qua
Ç‹ rút kinh nghiŒm trong quá khÙ, Ùng døng vào hiŒn tåi Ç‹ xây d¿ng tÜÖng lai.
Công viŒc này së b¡t ÇÀu tØ ngày thành lÆp ª Hu‰ cho t§i ngày thÓng nhÃt huy
hoàng hiŒn tåi.
Trong chÜÖng ÇÀu, biên giä Çã trình bày nh»ng nét Çåi cÜÖng vŠ chính trÎ, xã h¶i,
luân lš. Nh»ng ÇiŠu Ãy chÌ là không khí chung chÙ không phäi là y‰u tÓ cÃu thành
th¿c s¿ cûa Gia ñình PhÆt Tº. Phäi nói r¢ng næm 1948, khi Gia Çình PhÆt Hoá Ph°
ÇÜ®c tái lÆp ª Hu‰ nh¢m Çúng vào lúc ngÜ©i Pháp Çã chi‰m ÇÜ®c phÀn l§n các Çô
thÎ tåi ba miŠn. Riêng ª Trung phÀn, ng¡t v§i miŠn B¡c có bÓn tÌnh Thanh, NghŒ,
Qua các s¿ kiŒn trên, ngÜ©i Huynh trܪng hôm nay có th‹ rút ra nh»ng kinh
nghiŒm nào?
l Trܧc h‰t là vŠ ÇiŠu hành và ÇÓi ngoåi. M¶t t° chÙc giáo døc chân chính phäi Ç¥t
dܧi m¶t cÖ quan lãnh Çåo duy nhÃt có ÇÜ©ng lÓi vŠ thiŒn chí, có bän lãnh và khä
næng, có lÜÖng tâm và ÇÙc Ƕ. Trong m†i viŒc ÇÓi ngoåi nên s¡c bén và khoan nhu,
cÜÖng quy‰t mà mŠm dëo. Các chính quyŠn hÒi Çó th¿c s¿ là tay sai cûa ÇÎch. NhÃt
ÇÎnh Gia ñình PhÆt Tº không th‹ nào h®p tác. ñã không l®i døng ÇÜ®c thì nhÃt
ÇÎnh h† phäi phá. Phá không n‡i thì h† n¥n ra m¶t thÙ Gia ñình PhÆt Tº, m¶t thÙ
ngøy trang cûa cái H¶i PhÆt Giáo ThiŠn L» tÜÖng t¿ nhÜ lá bài m§i bây gi©. Trong
trÜ©ng h®p Ãy, m¶t bên thì ÇÜ®c chính quyŠn nâng Ç«, m¶t bên thì bÎ khûng bÓ, thº
hÕi n‰u không sáng suÓt và khôn ngoan thì có lë Gia ñình PhÆt Tº bÎ tiêu diŒt tØ
lâu rÒi. M¶t chi ti‰t nhÕ, rÃt ít ngÜ©i chú š t§i, là trong tÃt cä bu°i lÍ cûa Gia ñình
PhÆt Tº không hŠ có bóng dáng "ông chính quyŠn". Chi ti‰t Ãy thÆt khó th¿c hiŒn
vÆy.
l Cao hÖn m¶t bÆc là viŒc liên låc v§i H¶i PhÆt H†c. Trܧc kia, vào hÒi 1937, 1938
m‡i lÀn có lÍ rܧc PhÆt thì ngÜ©i ta cho mÃy chú nhÕ m¥c áo dài xanh, cÀm lÒng
Çèn, Çi theo Çám rܧc, ca bài "Vui mØng g¥p ngày nay, mÒng tám tháng tÜ" theo
ÇiŒu Çæng Çàn cung cho rÆm Çám. Cái quan niŒm Çem con nít làm trò vui cho
ngÜ©i l§n cho t§i lúc bÃy gi© vÅn còn thâm nhiÍm trong trí óc cûa Ça sÓ Çåo h»u.
Th‰ mà, hÒi Çó anh Trܪng Ban Hܧng DÅn Gia ñình PhÆt Tº Çã ÇÜ®c thâu nhÆn
là nhân viên th¿c thø trong Ban TrÎ S¿ H¶i PhÆt H†c cÛng nhÜ T°ng TrÎ S¿. NhÆn
nhÜ vÆy tÙc Çã m¥c nhiên công nhÆn Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc giáo døc trÈ,
nhÜng không phäi t° chÙc quy tø toàn trÈ con. Trong m‡i bu°i h†p anh chÎ em Çã
May thay Çó chÌ là tâm lš chÓc lát cûa m¶t thi‹u sÓ. Trên con ÇÜ©ng Çi t§i s¿ phát
tri‹n toàn diŒn, Gia ñình PhÆt Tº Çã phäi dùng nhiŠu phÜÖng th‰ uy‹n chuy‹n.
Trong th©i chi‰n tranh ViŒt-Pháp còn ti‰p diÍn, tâm lš chung cûa quÀn chúng, k‹
cä Çåi chúng PhÆt tº là hoài nghi và c¿c Çoan. Hoài nghi vì luôn luôn bÎ b†n chính
khách bÃt lÜÖng lÜ©ng gåt, c¿c Çoan vì sÙc chÎu Ç¿ng bÎ hao mòn. Trong trÜ©ng
h®p này, gây cho quÀn chúng m¶t niŠm tin vŠ t° chÙc cûa mình - m¶t t° chÙc
không phäi lúc nào cÛng nói th£ng th¿c chÃt cho m†i ngÜ©i hi‹u ÇÜ®c - tÃt phäi
dùng nhiŠu th‹ cách trái ngÜ®c. Nh»ng th‹ cách Ãy, v§i nh»ng ngÜ©i nông n°i chÌ
ÇÜa t§i hi‹u lÀm mà mª lÓi cho các luÆn ÇiŒu vu khÓng. MuÓn tránh nh»ng ng¶
nhÆn chúng ta chÌ có hai phÜÖng th‰: m¶t là Çem tÜ tܪng chân chính chÌ Çåo cho
hành Ƕng, hai là lÃy hành Ƕng phân minh Ç‹ biŒn minh cho tÜ tܪng. Các anh chÎ
lãnh Çåo phong trào Çã ch†n phÜÖng th‰ thÙ hai. M†i ngÜ©i Çã âm thÀm, câm nín
Ç‹ hành Ƕng. Nh»ng hoài nghi, vu khÓng ngày m¶t dày Ç¥c nhÜ m¶t rØng tranh.
Công viŒc ÇÓt tranh không phäi ai cÛng làm ÇÜ®c và ÇÓt ÇÜ®c. Cho nên ngÜ©i
Huynh trܪng cÀn bi‰t kiên nhÅn, dù có oan Ùc. Hành Ƕng mà không có phÜÖng
châm cÛng chÌ là xuÄn Ƕng. Lúc bÃy gi© Ban Hܧng DÅn Çã nghï t§i trܧc tiên là
tåo cho m†i Huynh trܪng m¶t cæn bän, m¶t tinh thÀn. Các tråi huÃn luyŒn ÇÜ®c
lÀn lÜ®t mª liên ti‰p tØ ThØa Thiên vào t§i ñà N¤ng (Løc Hòa mª cho các tÌnh
Khánh Hòa, Ninh ThuÆn, ñà Låt 12.7.1951, tråi Tinh TÃn tåi Nha Trang
14.7.1952). Và nh»ng cu¶c vi‰ng thæm có tính cách tác Ƕng tinh thÀn tåi Phan
Rang (22.7.1952). Nh»ng công tác ÇÀu tiên Ãy Çã ÇÜa t§i s¿ bành trܧng månh më
cûa Gia ñình PhÆt Tº suÓt các tÌnh Trung phÀn.
Uy tín và sÙc månh cûa m¶t phong trào là do ª tác phong cûa cán b¶. Nh»ng ngÜ©i
lãnh Çåo hôm nay mà còn gi» ÇÜ®c thái Ƕ khiêm cung, tích c¿c, phÀn nhiŠu ÇŠu
Næm 1952 là næm Çáng ghi nh§ cûa PhÆt giáo. ñó là næm thành lÆp PhÆt giáo
thÓng nhÃt, næm thành lÆp H¶i PhÆt giáo th‰ gi§i mà ThÜ®ng T†a TÓ Liên (B¡c
ViŒt) ÇÜ®c bÀu làm Phó Chû TÎch. ViŒt Nam là h¶i viên sáng lÆp và ÇÜ®c hân hånh
Çón ti‰p ông Chû tÎch Malalasekere. Cùng næm Ãy, anh Võ ñình CÜ©ng hܧng dÅn
m¶t phái Çoàn Gia ñình PhÆt Tº ra thæm Hà N¶i, vÆn Ƕng H¶i nghÎ thÓng nhÃt.
ThÆt ra, gi»a t° chÙc cûa ba miŠn lúc bÃy gi© còn có nhiŠu khác biŒt vŠ hình thÙc
cÛng nhÜ ÇiŠu hành.
Ngày 1.1.1953, m¶t k› nguyên m§i Çã mª ÇÀu cho Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam ra
Ç©i v§i m¶t Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng, m¶t N¶i quy, m¶t ChÜÖng trình tu h†c
thÓng nhÃt.
Trong dÎp này, anh Trܪng ban Hܧng dÅn toàn quÓc Võ ñình CÜ©ng có
nhÃn månh vŠ š nghïa Çåi h¶i:
"... ThÜa các anh chÎ em Çåi diŒn Gia ñình PhÆt Tº B¡c và Nam ViŒt. S¿ hiŒn diŒn
cûa anh chÎ em trong h¶i trÜ©ng này làm chúng tôi cäm kích vô cùng. Nó chÙng tÕ
s¿ hܪng Ùng nÒng nhiŒt cûa PhÆt tº B¡c và Nam ÇÓi v§i phong trào Gia ñình PhÆt
Tº theo v§i anh chÎ em m¶t luÒng gió phÃn khªi Çã bay vŠ quåt vào lòng chúng tôi
làm cho chúng tôi thêm hæng hái. TØ Çây, trên ÇÜ©ng lš tܪng chúng tôi không lÈ
loi n»a. Chúng tôi có th‹ n¡m ch¥t tay anh chÎ em B¡c và Nam mà ti‰n månh ti‰n
xa, không quän ngåi hào sâu và hÓ hi‹m..."
Phái Çoàn Gia ñình PhÆt Tº B¡c ViŒt gÒm có chÎ Ni, anh NguyÍn Væn Nhã, Lê
Væn Lãm, Væn ñình Hy. Nam ViŒt có anh TÓng HÒ CÀm, NguyÍn Væn Thøc.
Nh»ng ngÜ©i Ãy nay ngÜ©i còn kÈ mÃt. Có nh»ng ngÜ©i hiŒn còn mà tuÒng nhÜ Çã
Ngày 31.7.1955, m¶t H¶i nghÎ Huynh trܪng toàn quÓc thÙ hai h†p ª ñà Låt.
Trong cänh sum h†p Ãy, v¡ng m¥t m¶t ngÜ©i. Chính quyŠn Çã cÃm anh Trܪng ban
Hܧng dÅn Çi h†p. Th‰ nhÜng h¶i nghÎ vÅn nhÆn ÇÜ®c thÜ anh và ÇŠu giÓc h‰t næng
l¿c vào viŒc thäo luÆn k‰ hoåch phát tri‹n phong trào.
TØ næm 1954, chính quyŠn Pháp thäm båi phäi bàn giao cho MÏ quän thû miŠn
Nam và chính quyŠn h† Ngô Çã gieo tang tóc cho Gia ñình PhÆt Tº. ñã có nh»ng
anh chÎ em bÎ ám sát gi»a ÇÒng v¡ng, có anh chÎ em bÎ chôn sÓng ª Bình ñÎnh, anh
Trܪng ban Hܧng dÅn phäi vào tù và tÎ nån. M¥c dù g¥p nhiŠu trª ngåi Çó, sÙc
ti‰n cûa Gia ñình PhÆt Tº vÅn tæng ÇŠu. ChÌ nguyên m¶t tÌnh ThØa Thiên cÛng Çã
có hÖn 400 Huynh trܪng ÇiŠu khi‹n các Gia Çình tØ thÎ xã t§i nông thôn. Sinh hoåt
nông thôn Ç¥t ra nhiŠu vÃn ÇŠ m§i vŠ huÃn luyŒn và ÇiŠu hành. Biên giä rÃt thán
phøc s¿ sáng suÓt và hy sinh cûa m¶t sÓ anh chÎ em lãnh Çåo Çã ÇÜa ra nh»ng
chÜÖng trình hoåt Ƕng h»u hiŒu vŠ n¶i vø, nhÜng cÛng xin nh¡c thêm là không
nên d¿a vào m¶t vài k‰t quä thu hoåch ÇÜ®c ª ÇÎa phÜÖng mà quên lãng cái lš
tܪng hܧng t§i thÓng nhÃt th¿c s¿. M¶t thái Ƕ kiêu kÿ, m¶t tâm lš chû quan, anh
hùng cá nhân rÃt có håi cho s¿ tÒn tåi và phát tri‹n cûa t° chÙc trong giai Çoån
hiŒn tåi. Nh»ng khó khæn vÅn còn Çó, trª ngåi vÅn gia tæng, ta không th‹ b¡t chܧc
các nhà chính trÎ chÌ kêu g†i Çoàn k‰t suông mà phäi thÆt s¿ cùng làm, cùng nghï,
cùng nói theo Çúng tinh thÀn thÓng nhÃt cûa Gia ñình PhÆt Tº. Hoàn cänh chính trÎ
xã h¶i B¡c, Trung, Nam có khác, nhÜng Çó là biên gi§i th¿c tåi chÙ không phäi
nh»ng ngæn cách tinh thÀn. Gia ñình PhÆt Tº còn rÃt nhiŠu sÙ mŒnh phäi hoàn
thành. Ta không th‹ Ç‹ cho tâm hÒn có kÈ hª. Làm nhÜ th‰ là mª lÓi cho ng†n gió
Ƕc len vào phá v« s¿ nghiŒp và tâm hÒn ta.
Ngày 28.6.1964, ñåi h¶i Huynh trܪng toàn quÓc lÀn thÙ tÜ h†p tåi trÜ©ng Gia
Long Saigon sau ngày Pháp nån. ñây là cÖ h¶i Ç‹ ki‹m Çi‹m hàng ngÛ và còn là
lÓi vŠ cûa nh»ng ngÜ©i låc hܧng, lÓi vŠ cûa nh»ng anh chÎ em bÎ nghÎch cänh làm
ly cách. HÖn 200 Çåi bi‹u cûa 42 tÌnh nhóm h†p trong 3 ngày. Ba ngày dài hÖn ba
th‰ k›. Nh»ng l©i cam k‰t, nh»ng l©i tâm s¿, nh»ng l©i k‹ l‹ vŠ vinh nhøc thæng
trÀm Çã bi‹u l¶ m¶t tinh thÀn s¡t Çá, m¶t tình thân ái vô biên. Mai sau dù ai có
Gia ñình PhÆt Tº Çã có møc Çích hoåt Ƕng giáo døc rõ rŒt. ñiŠu Ãy còn quy ÇÎnh
cho Çoàn viên m¶t phÜÖng hܧng cø th‹ hÖn : ñó là Châm ngôn và LuÆt.
Trong bu°i ÇÀu, khi các Gia ñình PhÆt Tº m§i thành lÆp, Çoàn viên chÌ hi‹u m¶t
cách giän dÎ r¢ng: "V§i š nghï, l©i nói, viŒc làm chân chính cûa ngÜ©i PhÆt tº em
xây d¿ng Gia Çình". ñ‰n khi viŒc t° chÙc hoàn thành, thì trong bän n¶i quy ÇÀu
tiên, châm ngôn ÇÜ®c ghi là hòa thuÆn, tin yêu, vui vÈ. Châm ngôn Ãy cÛng chÌ
nh¡m tåo nên m¶t không khí gia Çình. Trên thì có Bác Gia trܪng, th٠ljn các anh
chÎ trܪng, rÒi t§i Çoàn sinh. Công viŒc ÇiŠu hành cÛng ÇÖn giän. ñoàn trܪng
chÜa có quy ch‰ nhÃt ÇÎnh. ñoàn sinh chÜa có cÃp bÆc rõ ràng. Nói chung, cÃp lãnh
Çåo chÌ chú tr†ng t§i viŒc tåo m¶t không khí thân mÆt Ç‹ cùng nhau tu h†c và san
b¢ng nh»ng cách biŒt gi»a các gia t¶c riêng tÜ. Châm ngôn Ãy Çã ÇÜ®c th‹ hiŒn ÇÀy
Çû.
Tuy nhiên, Gia ñình PhÆt Tº không ngØng låi ª Çó. V§i Çà phát tri‹n tiŒm ti‰n,
næm 1953 danh hiŒu Gia ñình PhÆt Tº ra Ç©i, thì châm ngôn låi chia ra: Bi Trí
DÛng cho ngành Thanh, Thi‰u và gi» låi Hòa ThuÆn, Tin Yêu, Vui VÈ cho ngành
ñÒng. S¿ thay Ç°i Ãy h£n phäi có lš do.
Khác v§i giai Çoån phôi thai tØ næm 1940 t§i 1954, chÌ gò bó trong phåm vi Gia
Çình, khi Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam thÆt s¿ thÓng nhÃt qua ñåi h¶i toàn quÓc
ñi vào Ç©i, Çi vào công tác xã h¶i, tÃt nhiên các em ñÒng niên không kham n‡i
nên các em së ÇÜ®c gi» låi châm ngôn cÛ. Trái låi Thanh Thi‰u niên Çi vào Ç©i Çòi
hÕi m¶t l®i khí tinh thÀn, m¶t chÌ nam. L®i khí Ãy, chÌ nam Ãy thu vào ba ti‰ng Bi -
Trí - DÛng. ñây không phäi là ba tiêu chuÄn mà còn là ba ÇÙc tính cÀn thi‰t cho
m‡i PhÆt tº, cho m†i PhÆt tº. VŠ phÜÖng diŒn khách quan, không có TØ Bi thì
không có tình nhân loåi, nghïa ÇÒng bào. Không có Trí TuŒ thì m†i hoåt Ƕng trª
thành gian trá, manh Ƕng, phän v§i chính nghïa, phän chân lš. Không có DÛng
LÜ®c thì së không Çû sÙc månh tinh thÀn Ç‹ ÇÜa ñåo vào ñ©i. Châm ngôn Ãy tåo
cho Gia ñình PhÆt Tº m¶t uy tín, m¶t ÇÎa bàn hoåt Ƕng r¶ng l§n và vô vÎ l®i. VŠ
phÜÖng diŒn chû quan, không có TØ Bi thì dÍ sa vào ÇÜ©ng ác. Không có Trí TuŒ
thì không th‹ giác ng¶. Không có DÛng LÜ®c thì dÍ thành hèn nhát, xu phø, thi‰u
nghÎ l¿c. Châm ngôn Bi Trí DÛng Çã b¡t nguÒn tØ ba ti‰ng ñåi Hùng, ñåi L¿c, ñåi
TØ Bi trong Læng Nghiêm ThÆp Chú, nhÜng Çã ÇÜ®c thanh niên hóa, hiŒn Çåi hóa.
ñ‰n næm 1961, trong hoàn cänh bÎ khûng bÓ, ñåi h¶i Gia ñình PhÆt Tº vÅn h†p tåi
chùa Xá L®i ViŒt Nam. Tinh ThÀn Bi Trí DÛng Çã b¶c l¶ ljn cao Ƕ. M¥c dÀu bÎ
chèn ép, Çåi h¶i cÛng vÅn có m¶t phút mÆt niŒm anh chÎ em Çã bÕ mình vì lš
tܪng. VÃn ÇŠ l§n trong Çåi h¶i này là tinh thÀn Çòi hÕi thÓng nhÃt qua l©i thuy‰t
trình cûa anh c¿u Trܪng ban Hܧng dÅn Nam ViŒt TÓng HÒ CÀm (biên giä xin
ghi nhÆn s¿ hy sinh r¶ng l§n cûa anh chÎ em Gia ñình PhÆt Tº Nam ViŒt trong
công lao chuÄn bÎ Çåi h¶i rÃt hoàn mÏ), cûa Çåo h»u NguyÍn ñÙc L®i, Çåi diŒn hai
hŒ thÓng Gia ñình PhÆt Tº cûa Giáo h¶i Tæng già B¡c ViŒt tåi miŠn Nam và H¶i
ViŒt Nam PhÆt Giáo. ñåi h¶i còn Çòi Ç°i danh hiŒu Gia ñình PhÆt Tº thành Çoàn
Thanh Niên PhÆt Tº ViŒt Nam. Lúc bÃy gi© trên ÇÃt nܧc này chÌ có Gia ñình PhÆt
Th‰ nhÜng, m¶t sÓ anh chÎ em vì n¥ng tình v§i dï vãng Çã cÓ muÓn gi» låi. Chính
TT. Thích ThiŒn Minh cÛng khuyên nên gi» låi vì lš do an ninh cûa t° chÙc và tinh
thÀn bÃt h®p tác cûa Gia ñình PhÆt Tº ÇÓi v§i chính quyŠn. CÖ h¶i ngàn næm m¶t
thuª Çã qua. ñ‰n nay, theo hŒ thÓng Çã t° chÙc cûa T°ng vø Thanh niên trong ViŒn
Hóa ñåo thì Çã có Çoàn Thanh niên PhÆt tº rÒi. ThÆt ra, n‰u vì quá thÜÖng yêu dï
vãng mà không tán thành viŒc sºa Ç°i thì thº hÕi trܧc kia, khi Ç°i danh hiŒu Gia
Çình PhÆt Hóa Ph° ra Gia ñình PhÆt Tº thì không hi‹u t° chÙc ta ti‰n hay lùi?
Trong viŒc giao thiŒp v§i quÀn chúng ngày nay, viŒc liên låc v§i các Çoàn th‹
thanh niên quÓc t‰, chúng ta g¥p nhiŠu khó khæn. Trong khi chúng ta hoåt Ƕng
ljn hy sinh cä thân sÓng thì qua các báo chÜÖng, ngÜ©i ta nhÀm lÅn chúng ta v§i
các Çoàn bån. Bån có th‹ trách biên giä thích bŠ ngoài nhÜng cÛng xin hi‹u cho là
mÃy giòng này biên giä vi‰t lên chính vì Çã nghï t§i nh»ng hy sinh âm thÀm cûa
nh»ng anh chÎ em, nhÃt là anh chÎ em Çang hoåt Ƕng tåi nông thôn. S¿ có m¥t cûa
Gia ñình PhÆt Tº phäi ÇÜ®c bi‰t t§i. Trong lúc này, thi‰u s¿ quäng bá cÛng là m¶t
trª ngåi cho viŒc phát tri‹n phong trào.
Tuy th‰ trong tinh thÀn, Gia ñình PhÆt Tº vÅn là m¶t t° chÙc thanh niên có quy cû,
có uy tín. Trong cu¶c h¶i thäo Huynh trܪng miŠn Khánh Hòa tåi VÛng Tàu vào
cuÓi tháng 10 vØa qua, ThÜ®ng t†a ViŒn trܪng ViŒn Hóa ñåo Çã tuyên bÓ: "Giáo
h¶i không có Gia ñình PhÆt Tº là Giáo h¶i ch‰t".
Trong bän n¶i quy m§i nhÃt do ñåi h¶i Huynh trܪng toàn quÓc h†p tåi Saigon
ngày 30.6.1964, châm ngôn cûa Gia ñình PhÆt Tº chÌ còn låi ba ti‰ng Bi Trí DÛng
chung cho các ngành Thanh, Thi‰u, Nhi nam n». Phäi chæng Çây là giai Çoån hoàn
thành cûa m¶t lš tܪng Çã Çeo Çu°i tØ 20 næm nay? Gia ñình PhÆt Tº Çã th¿c s¿ là
m¶t Çoàn th‹ thanh niên PhÆt giáo. Thú vÎ hÖn n»a là huy hiŒu Hoa sen Çã trª
thành bi‹u tÜ®ng chính cûa các Çoàn th‹ trÈ trong T°ng vø Thanh niên. Theo n¶i
quy m§i, Gia ñình PhÆt Tº không còn là sinh hoåt cûa m¶t Gia Çình. TØ thành
phÀn Ban Hܧng DÅn cho t§i s¿ sinh hoåt riêng biŒt cûa hai ngành nam, n»; tØ s¿
thoát ly ra khÕi vÕ tÆp Çoàn, Gia ñình PhÆt Tº Çã có Çû ÇiŠu kiŒn lÆp thành m¶t t°
chÙc thanh niên tôn giáo h®p v§i quy mô t° chÙc quÓc t‰. HÖn n»a "Gia trܪng là
m¶t cÜ sï tØ 30 tu°i trª lên có uy tín trong Ban Çåi diŒn Giáo h¶i cÃp xã, phÜ©ng
"N‰u Liên Çoàn trܪng tØ 30 tu°i trª lên có Çû tÜ cách và uy tín v§i Ban Çåi diŒn
Giáo h¶i cÃp xã, phÜ©ng hay chi khuôn có th‹ kiêm chÙc Gia trܪng". NhÜ vÆy
khuôn kh° Gia Çình chÌ còn låi là m¶t hình bóng cÛ... và trong n¶i dung Gia ñình
PhÆt Tº th¿c s¿ là m¶t Çoàn th‹ thanh niên. Giàu có hÖn n»a là ngÜ©i thanh niên ª
Çây phäi làm hai nhiŒm vø m¶t lúc : hoåt Ƕng xã h¶i và dåy d‡ Çàn em. Trên
nguyên t¡c m¶t Çoàn thanh niên không th‹ có các em dܧi 18 tu°i. NhÜng trên th¿c
t‰, trong Gia ñình PhÆt Tº Çã có Çû hång tu°i. Hܧng Çåo có sói con thì ta có
ñÒng niên. VÃn ÇŠ quan tr†ng ª Çây là viŒc phát tri‹n ngành Nam, N» PhÆt tº, m¶t
ngành quan tr†ng trong viŒc Çào luyŒn Huynh trܪng và hoåt Ƕng xã h¶i.
Trong hiŒn tình ÇÃt nܧc, Gia ñình PhÆt Tº không th‹ t¿ ghép mình trong khuôn
kh° chÆt hËp và tù túng cho viŒc bành trܧng. TØ châm ngôn Hòa thuÆn, Tin yêu,
Vui vÈ t§i Bi, Trí, DÛng, tØ Gia Çình PhÆt Hóa Ph° t§i Gia ñình PhÆt Tº, tØ møc
Çích giáo døc t§i møc Çích góp phÀn xây d¿ng xã h¶i, Gia ñình PhÆt Tº Çã ti‰n
nh»ng bܧc dài v»ng chãi. ñ‹ bäo Çäm cho con ÇÜ©ng Çi t§i, m‡i Çoàn viên phäi
hi‹u rõ s¿ ti‰n b¶ cûa châm ngôn. Châm ngôn Çúng thì hành Ƕng m§i Çúng ÇÜ®c.
Tâm hÒn có nh»ng nguyên lš, Ç‹ phân biŒt ÇÒng nhÃt v§i mâu thuÅn, Ç‹ l¿a ch†n
ÇiŠu thiŒn v§i ác, hܧng ljn thÄm mÏ hay thô sÖ. Nh»ng nguyên lš Ãy là Ƕng cÖ
ÇÜa con ngÜ©i ljn toàn thiŒn hay t¶i l‡i. Là m¶t Çoàn th‹ giáo døc và thanh niên,
Gia ñình PhÆt Tº Çã Ç¥t ra nh»ng châm ngôn Ç‹ làm hܧng ti‰n t§i lš tܪng. ñ©i
ngÜ©i có rÃt nhiŠu møc Çích phäi th¿c hiŒn. Công danh, s¿ nghiŒp, Ç©i sÓng.
NhÜng có m¶t møc Çích vÜ®t cao lên trên m†i møc Çích Ãy là lš tܪng. Con ngÜ©i
sÓng ª Ç©i nhÜ bÖ vÖ trên thuyŠn con låc ra gi»a bi‹n Ç©i trong m¶t Çêm tæm tÓi.
MuÓn vào b© giäi thoát tÃt phäi có ÇÎnh hܧng. Trên cänh tÓi tæm Ãy, ngÜ©i có š
thÙc phäi hܧng vào ngôi sao B¡c ÇÄu. Ch£ng phäi vì ta không n¡m ÇÜ®c vì sao
trong tay mà ta có quyŠn không hܧng theo nó. CÛng m¶t lë Ãy, ch£ng phäi vì lš
tܪng khó th¿c hiŒn mà ta có quyŠn ÇÒng hóa nó v§i äo tܪng, không tܪng hay
b¢ng lòng v§i cu¶c Ç©i vô lš tܪng. ñ©i ta có hai lÀn khóc : khi ra Ç©i ta khóc cho
Ç©i và mai kia mÃt Çi Ç©i së khóc cho ta. ViŒc khóc cho Ç©i thì ta Çã khóc tØ lâu,
nhÜng còn Ç©i khóc cho ta hay không thì còn tùy thu¶c vào s¿ nghiŒp ta Çóng góp
CÛng nhÜ quá trình phát tri‹n chung, tØ bu°i manh nha cho t§i hiŒn tåi luÆt cÛng có
cäi ti‰n cho phù h®p v§i lÎch trình ti‰n hóa cûa t° chÙc.
Khi Çoàn PhÆt h†c ñÙc Døc ra Ç©i, Gia Çình PhÆt Hóa Ph° Çã có mÜ©i ÇiŠu luÆt
nói rõ ÇÎnh hܧng quy y Tam Bäo, t¿ luyŒn t¿ tu và k‰t thúc b¢ng câu "PhÆt tº làm
tròn b°n phÆn". MÜ©i ÇiŠu luÆt Ãy rÃt ÇÀy Çû nhÜng không phù h®p v§i t° chÙc
thanh thi‰u nhi. Th‰ nên, ñåi h¶i Gia ñình PhÆt Tº toàn quÓc næm 1952 Çã sºa
Ç°i:
ñ†c qua 5 ÇiŠu luÆt trên, h¤n ai cÛng nhÆn thÃy rÃt phù h®p v§i lš tܪng PhÆt hóa
và châm ngôn Bi Trí DÛng.
Nh»ng luÆt Ãy không phäi là nh»ng tiêu chuÄn có công næng duy trì m¶t thÙ trÆt t¿
giä tåo ª bên ngoài mà chính là nh»ng quy luÆt tinh thÀn tÃt y‰u và ph° quát. TÃt
ñ‹ tâm niŒm cho nh»ng phÜÖng th‰ th¿c hiŒn lš tܪng Ãy, ngÜ©i Çoàn viên Gia
ñình PhÆt Tº phäi cÓ g¡ng Ùng døng luÆt vào š nghï, l©i nói và viŒc làm.
Sau châm ngôn, luÆt là nh»ng th‹ thÙc có thay Ç°i cho phù h®p v§i lÎch sº tiŒm ti‰n
cûa Gia ñình PhÆt Tº còn cÀn phäi bi‰t t§i nh»ng hình thÙc cÓ ÇÎnh bi‹u thÎ ÇÜ©ng
lÓi chính Çáng và tiêu chuÄn giáo døc sáng suÓt mà nh»ng ngÜ©i sáng lÆp t° chÙc
Çã quan niŒm Çúng tØ phút ÇÀu.
N‰u các ñåi h¶i Huynh trܪng toàn quÓc 1952, 1957, 1961, 1964 Çã luôn luôn cÓ
g¡ng cäi ti‰n N¶i quy, Châm ngôn, LuÆt thì có nh»ng th¿c th‹ tinh thÀn vÅn ÇÜ®c
duy trì chung thûy Çû bäo Çãm cho nhÃt trí tính cûa Gia ñình PhÆt Tº. ñó là màu
áo lam, hoa sen tr¡ng, khÄu hiŒu tinh tÃn và bài ca chính thÙc.
Màu áo lam
-VŠ giáo lš: Màu áo lam là màu phát xuÃt Çi vào Çåo. ChÜ Tæng khi còn ª ñiŒu
m¥c áo nhÆt bình màu lam. Th† gi§i Tÿ Kheo màu nâu và khoác y vàng. Tùy theo
cÃp bÆc cÛ: Tÿ Kheo Trø Trì, Hòa ThÜ®ng, Tæng Cang, sÓ "ñiŠu" ÇÜ®c lÀn lÜ®t
tæng thêm. (Hình thÙc cÛ cûa SÖn Môn Tæng Già).
Ngày nay, trong hŒ thÓng m§i, chÜ Tæng không chú tr†ng t§i ÇiŠu Ãy thÆt cÛng
Çáng ti‰c. Màu lam là màu cûa s¿ kiên nhÅn, hiŠn hòa, màu cûa Bi Trí DÛng.
- VŠ giáo døc: Là m¶t t° chÙc thanh niên, màu lam dÍ hòa ÇÒng v§i n¶i cÕ, non
ngàn. Hình änh m¶t thanh niên áo lam, quÀn xanh ÇÙng gi»a khoäng rØng, gi»a tråi
Çã dung nhi‰p vào s¿ vÆt. Màu xanh cûa lá cây, màu ÇÃt, màu tr©i hòa h®p v§i màu
lam tåo nên m¶t s¿ dung h®p cûa con ngÜ©i triŠn phܧc v§i thiên nhiên vô ngã.
Suy r¶ng ra, màu lam là khªi Çi‹m cho s¿ hòa ÇÒng cûa "ti‹u ngã" vào "Çåi ngã"
vào "bän th‹ chân nhÜ".
-VŠ th¿c døng: Màu lam thích h®p v§i sinh hoåt thanh niên: tråi, Çi ÇÜ©ng, công
tác xã h¶i v.v... Màu lam phän Ùng ÇÆm v§i màu s¡c lòe loËt rÃt dÍ bÄn vì bøi Ç©i
cûa y phøc th‰ gian. (Ÿ miŠn B¡c, ngÜ©i ta thÜ©ng dùng màu Ç‹ chÎu tang, nhÜng
thành ki‰n Ãy Çã dÙt bÕ. BÕ ÇÜ®c thành ki‰n Ãy là Çã hi‹u ÇÜ®c phÀn nào š nghïa
cûa s¿ ch‰t tåo ra s¿ sÓng).
- Huy hiŒu cûa Gia ñình PhÆt Tº là hoa sen tr¡ng tám cánh: ba cánh dܧi tÜ®ng
trÜng cho Tam Bäo, nói rõ thiŒn nguyŒn cûa Çoàn viên Gia ñình PhÆt Tº là quy y
PhÆt (lìa xa äo änh trª vŠ nÜÖng theo con ÇÜ©ng giác ng¶ cûa ÇÙc PhÆt), quy y
Pháp (phát nguyŒn nÜÖng nh© giáo lš t¿ giác giác tha), quy y Tæng (th© kính chÜ vÎ
truyŠn Pháp, truyŠn gi§i). Næm cánh trên tÜ®ng trÜng cho næm ÇÙc tính cæn bän:
Tinh TÃn, TØ Bi, Trí TuŒ, Thanh TÎnh và H› Xä. Có Tinh tÃn m§i "t¿ cÜ©ng bÃt
tÙc" tØng phút tØng giây. Có TØ bi m§i tÕa ánh sáng cûa tình thÜÖng lên vån vÆt.
Có Trí tuŒ m§i thoát ly mê tín, dÎ Çoan. Có Thanh tÎnh m§i gi» ÇÜ®c thân, khÄu, š
trong såch, ngay th£ng. Có H› xä m§i dÙt bÕ phiŠn não, tu chÙng BÒ ÇŠ.
Ngày nay, huy hiŒu Hoa sen Çã trª thành bi‹u hiŒu cûa nhiŠu Çoàn th‹ thanh niên
PhÆt giáo. NhÜng chÌ có hoa sen tr¡ng trên nŠn xanh (løc) m§i Çúng là huy hiŒu
cûa Gia ñình PhÆt Tº.
Là ti‰ng nói cûa châm ngôn Bi Trí DÛng, cûa LuÆt, cûa khÄu hiŒu Tinh TÃn, cûa
huy hiŒu Hoa Sen và cûa màu Lam Çåo vÎ. Bài ca chính thÙc cûa Gia ñình PhÆt Tº
mang nh»ng l©i vàng ng†c sau Çây:
...Kìa xem Çóa sen tr¡ng thÖm
Nghìn hào quang chi‰u sáng trên bùn
Hình dung B°n sÜ chúng ta
Lòng tØ bi, trí giác vô cùng
... ñÒng thŒ nguyŒn
M¶t då theo PhÆt
NguyŒn sºa mình ngày thêm tinh khi‰t.
ñ‰n bao gi© ÇÜ®c tày sen ngát
TÕa hÜÖng thÖm TØ Bi tÆn cùng
- NguyŒn cÀu, l©i ca cûa tâm hÒn t¿ giác Ãy së dâng lên, dâng lên mãi gi»a rØng
Ç©i, vÜ®t ra ngoài rØng ngÜ©i áo lam, bàng båc kh¡p không gian, bao trùm trên vån
vÆt Ç‹ Çi vào ti‰ng chuông ngân, ti‰ng kinh cÀu cûa nhân loåi! Ti‰ng ca Ãy, màu
lam Ãy së tåo nên m¶t Ãn tÜ®ng lung linh muôn âm ÇiŒu, khai phóng m†i hào
- V§i møc Çích giáo døc, Gia ñình PhÆt Tº dù có ti‰n nhanh ti‰n chÆm nhÜng m‡i
sáng ki‰n hay cäi cách ÇŠu rÃt thÆn tr†ng. Nh¢m cÙu cánh giác ng¶, chÜÖng trình
tu h†c thÕa mãn yêu cÀu t¿ giác Ç‹ giác tha. Nói t§i giáo døc phäi nghï t§i:
Sinh trong tình cänh nܧc mÃt nhà tan, sÓng gi»a cänh låc hÆu vŠ k› thuÆt, lÎch sº
giáo døc nܧc nhà tØ 20 næm nay nhÜ chi‰c xe Çang Ç° dÒn xuÓng dÓc trøy låc v§i
m¶t tÓc Ƕ kinh ngÜ©i. KÈ có tâm huy‰t nhìn theo thª dài, ngÜ©i có manh tâm nhäy
theo l®i døng. Nh»ng s¿ chÀm vá cûa các "cá nhân nhà giáo" tØ suÓt các ch‰ Ƕ
qua Çã không ngæn n‡i hiŒn tÜ®ng sa dža. Tåi sao vÆy? Nguyên do không phäi
nh»ng tâm lš › låi, v†ng ngoåi, vø l®i. Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t° chÙc tôn giáo
chÌ có hai bàn tay tr¡ng và m¶t khÓi óc, m¶t lòng tin Çã kiên nhÅn theo Çu°i công
viŒc mình. Trên ÇÜ©ng Çi t§i, sÓ ngÜ©i bÕ cu¶c không phäi ít. Cänh chi‰n chinh
liên ti‰p Çã cܧp cûa Gia ñình PhÆt Tº quá nhiŠu cán b¶. VÃn ÇŠ nhân s¿ Çôi khi
trª nên nguy ngÆp. Tuy vÆy, n‰u "quá khÙ Çã bäo Çãm cho hiŒn tåi thì ta cÛng có
quyŠn nhìn vào hiŒn tåi mà tin ª tÜÖng lai". NhÃt là, v§i nhu cÀu lÎch sº, Çåo PhÆt
Çang Çi vào cu¶c Ç©i, các nhà lãnh Çåo tinh thÀn Çang nghï t§i viŒc hiŒn Çåi hóa
PhÆt giáo, thì trong lãnh v¿c "dåy trÈ", Gia ñình PhÆt Tº cÛng cÀn xét t§i vÃn ÇŠ
ÇÜa Çåo PhÆt vào tu°i trÈ. ChÜÖng trình tu h†c cûa Gia ñình PhÆt Tº phäi gi» v»ng
cÜÖng lïnh Çó, m¶t cÜÖng lïnh có th‹ trái ngÜ®c v§i m¶t vài xu hܧng lÈ tÈ hiŒn tåi.
ñÜ©ng lÓi tu h†c phäi phá Ç° các sÙc månh thÀn quyŠn Çang khÓng ch‰ con ngÜ©i
b¢ng mê tín dÎ Çoan, phäi tiêu diŒt các tâm lš v†ng ngoåi, vong bän, lai cæng và
ti‰p nhÆn m†i khai hóa tÓt ÇËp cûa nhân loåi. SÙc månh tinh thÀn cûa Gia ñình
PhÆt Tº phäi Çû sÙc sÓng lôi cuÓn b†n v†ng ngoåi quay vŠ dân t¶c, cänh tÌnh ngÜ©i
hܧng ngoåi phøc hÒi ánh sáng t¿ tâm.
Phát khªi tØ š niŒm Çó, biên giä së bàn ljn tØ thÃp t§i cao, tØ dÍ t§i khó các y‰u
tính trong chÜÖng trình tu h†c cûa Gia ñình PhÆt Tº.
Møc Çích:
ñã ghi rõ trong n¶i quy: "ñào tåo thanh thi‰u nhi thành PhÆt tº chân chính Ç‹ góp
phÀn xây d¿ng xã h¶i".
ñÓi tÜ®ng chính cûa giáo døc Gia ñình PhÆt Tº là TrÈ. TrÈ là m¶t con ngÜ©i có Çû
3 y‰u tÓ: thân, tâm, trí. NhÜng m‡i l§p tu°i có s¡c thái riêng, cho nên cÀn phäi
phân biŒt rõ:
Nh»ng y‰u tÓ chû quan :
TØ khi m§i thành lÆp (1950), Gia ñình PhÆt Tº Çã mª ÇÀu b¢ng s¿ hiŒn diŒn cûa
Ban Hܧng DÅn ThØa Thiên v§i thành phÀn ÇÖn giän: Trܪng ban, phó trܪng ban,
thÜ kš, thû quÏ, ûy viên các ngành thi‰u nam, thi‰u n», ÇÒng niên, ÇÒng n». Não
b¶ Ãy Çã cäi ti‰n vào næm 1961, trong ñåi h¶i Huynh trܪng toàn quÓc lÀn thÙ ba,
thêm chÙc vø Ñy viên tu thÜ.
Sau mùa Pháp nån 1963, nhÎp v§i trào dâng mãnh liŒt cûa PhÆt giáo ÇÒ, v§i s¿
thành lÆp cûa Giáo H¶i PhÆt Giáo ViŒt Nam ThÓng NhÃt và Gia ñình PhÆt Tº th¿c
hiŒn thÓng nhÃt v§i sÓ lÜ®ng 100.000 Çoàn viên tÆp h†p dܧi m¶t cÖ quan chÌ Çåo
duy nhÃt là Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng tr¿c ti‰p ÇiŠu khi‹n 42 Ban Hܧng DÅn
TÌnh v§i thành phÀn và nhiŒm vø nhÜ sau:
ñiŠu Ƕng: ñiŠu khi‹n hoåt Ƕng toàn Ban. Hܧng dÅn m†i sinh hoåt trong Ban Ç‹
Çåt nh»ng møc tiêu Ãn ÇÎnh.
ñÓi ngoåi: Liên låc, ti‰p xúc v§i các cÖ quan trong Giáo H¶i, các cÖ quan chính
quyŠn, các cÖ quan bån, các t° chÙc xã h¶i vŠ m†i vÃn ÇŠ liên quan ljn viŒc t°
chÙc hoåt Ƕng Gia ñình PhÆt Tº.
ñiŠu Ƕng: ñiŠu khi‹n hoåt Ƕng các ngành liên hŒ. Hoåch ÇÎnh chÜÖng trình, k‰
hoåch hoåt Ƕng thu¶c phåm vi các ngành tr¿c thu¶c.
PhÓi h®p: PhÓi h®p hoåt Ƕng t°ng quát. Liên låc thÜ©ng xuyên v§i các Ban viên
Ç‹ theo dõi các bi‰n chuy‹n vŠ tình hình, s¿ ti‰n tri‹n chung cûa toàn Ban
Hành chánh t°ng quát: Phø trách các viŒc có tính cách hành chánh nhÃt là các vÃn
ÇŠ liên quan ljn nhiŠu Ban viên.
- ñiŠu hành các phÜÖng thÙc: Quän trÎ hÒ sÖ, ki‹m soát báo cáo, ki‹m soát mÅu in.
Væn phòng: Ki‹m Çi‹m hÒ sÖ trình kš - Ti‰p nhÆn væn thÜ, ch†n l†c tài liŒu, soån
thäo møc løc, lÜu tr» væn thÜ tài liŒu.
- Theo dõi viŒc giäi quy‰t các væn thÜ Ç‰n và các d¿ thäo væn thÜ ÇŒ kš.
- Trông lo các thÜ tØ cûa Trܪng ban.
- Linh tinh: Trông lo các công tác n¶i b¶: mua s¡m, quän trÎ vÆt liŒu, væn
phòng phÄm và các công tác do Trܪng ban giao phó.
- Ti‰p tân, hܧng dÅn quan khách.
- ñäm nhiŒm m†i công tác không thu¶c phåm vi cûa các Ban viên khác, chÜa ÇÜ®c
liŒt kê ª trên.
Thû quÏ
- Bäo thû: Bäo thû hiŒn kim - Thông tri tình hình chi thu theo ÇÎnh kÿ.
Quän trÎ chÌ danh (lÆp sách tÎch) nhân viên, cán b¶ - Quän trÎ chÌ sÓ (sÓ lÜ®ng) các
hång nhân s¿ khác.
Nhân s¿: Nghiên cÙu, soån thäo các væn kiŒn nguyên t¡c vŠ nhân s¿.
ñiŠu hành: Phø trách m†i vÃn ÇŠ liên quan ljn viŒc th¿c hiŒn n¶i quy và quy ch‰
Huynh trܪng Gia ñình PhÆt Tº.
An ninh: Trông coi vŠ an ninh, nhÃt là an ninh n¶i b¶. Theo dõi tình hình chung,
lÆp hŒ thÓng sÜu tÀm; nhÆn ÇÎnh, tÆp trung tin tÙc. Soån thäo k‰ hoåch ÇŠ phòng.
Nghiên cÙu: Nghiên cÙu chÜÖng trình tu h†c các ngành (phÓi h®p v§i Ñy viên liên
hŒ). Nghiên cÙu chÜÖng trình, k‰ hoåch t°ng quát vŠ huÃn luyŒn.
HuÃn luyŒn: ñ¥t k‰ hoåch và soån thäo chÜÖng trình huÃn luyŒn.
- Soån thäo tài liŒu, ph° bi‰n kinh nghiŒm vŠ huÃn luyŒn.
- T° chÙc các l§p huÃn luyŒn cÃp Trung ÐÖng.
- Theo dõi viŒc huÃn luyŒn - Ki‹m tra nhân sÓ ÇÜ®c thø huÃn và k‰t quä các khóa
huÃn luyŒn.
Nghiên cÙu: Nghiên cÙu ÇÜ©ng lÓi, vÎ trí cûa ngành chuyên môn.
Soån thäo: Soån thäo tài liŒu tu h†c theo chÜÖng trình Çã ÇÎnh.
Ñy viên Tu thÜ
SÜu tÀm, biên soån, Ãn loát: SÜu tÀm tài liŒu - Khäo cÙu - dÎch thuÆt kinh sách.
- Biên soån sách tåp chí giáo khoa (phÓi h®p v§i các Ñy viên liên hŒ)
- Thi‰t lÆp thÜ viŒn.
- Trông lo viŒc Ãn loát - Giäi quy‰t các viŒc k› thuÆt Ãn loát.
- Nghiên cÙu hŒ thÓng mÆu dÎch h»u hiŒu (phÓi h®p v§i Ñy viên doanh t‰).
- T° chÙc các cÖ sª sän xuÃt, phát hành... m†i thÙc cÀn thi‰t trong Gia ñình PhÆt
Tº.
ñiŠu khi‹n: ñiŠu khi‹n toàn ngành - Hܧng dÅn m†i sinh hoåt cûa ngành Ç‹ Çåt
møc tiêu Ãn ÇÎnh. ƒn ÇÎnh sinh hoåt ÇÎnh kÿ - T° chÙc thi Çua
T° chÙc: Nghiên cÙu và t° chÙc các viŒc quän trÎ, huÃn luyŒn, h†p bån, thi lên cûa
ngành (phÓi h®p v§i Ñy viên liên hŒ).
Nghiên cÙu: Nghiên cÙu chÜÖng trình tu h†c cûa ngành soån thäo các tài liŒu tu
h†c (phÓi h®p v§i các Ñy viên liên hŒ).
Ñy viên T° ki‹m
Tr¿c ti‰p ti‰p xúc các ÇÎa phÜÖng, xúc ti‰n viŒc t° chÙc các cÖ cÃu Gia ñình PhÆt
Tº.
T° chÙc: Theo dõi sinh hoåt chung, nhÃt là sinh hoåt Gia ñình PhÆt Tº nông thôn
Ki‹m tra: Ki‹m tra sinh hoåt các t° chÙc Gia ñình PhÆt Tº.
- ñiŠu tra, ki‹m soát các ÇÖn vÎ theo chÌ thÎ cûa Trܪng ban.
- ñúc k‰t các nhÆn xét Çã thu nhÆp trong lúc ki‹m tra- soån thäo biŒn pháp chÃn
chÌnh.
ñôn ÇÓc Çåi diŒn: ñôn ÇÓc ki‹m soát và báo cáo tình hình hoåt Ƕng các TÌnh
trong MiŠn.
Tham chi‰u thành phÀn Ban Hܧng DÅn và phân ÇÎnh nhiŒm vø, các anh chÎ em
Çang ª cÃp lãnh Çåo cÀn nhÆn ÇÎnh rõ vŠ š nghïa cûa s¿ cäi ti‰n trên. M¶t khi t°
chÙc Çã ti‰n tØ ÇÖn vÎ TÌnh, vÜ®t qua ÇÖn vÎ MiŠn và PhÀn Ç‹ ti‰n t§i toàn quÓc thì
m†i hình thÙc ÇiŠu hành "ti‹u công nghiŒp" ÇŠu trª nên vô hiŒu. ViŒc cäi ti‰n này
Çã ÇÜ®c ban nghiên cÙu tham luÆn rÃt nhiŠu th©i gian trܧc khi Çem trình trܧc ñåi
h¶i 1964. Tuy nhiên, thay vì các Çåi bi‹u trong ti‹u ban n¶i quy cûa ñåi h¶i Çã
hi‹u rÃt rõ s¿ quan hŒ cûa m¶t thành phÀn m§i mÈ trên, trong ñåi h¶i vÅn còn
nhiŠu ÇÖn vÎ chÜa thÃm nhuÀn ÇÜ®c š nghïa cûa s¿ Ç°i m§i Çó. ChÙng c§ là sau
m¶t næm làm viŒc (tính t§i ngày 23 tháng 7 næm 1965, H¶i thäo cÃp Hܧng dÅn
toàn quÓc h†p tåi Chùa DÜ®c SÜ, Gia ñÎnh), Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng Çã g¥p
nhiŠu trª ngåi trong viŒc lãnh Çåo. Truy nguyên ra thì không ngoài lš do Ça sÓ cÃp
hܧng dÅn ÇÎa phÜÖng chÜa š thÙc ÇÜ®c tÀm cÃp bách và h»u hiŒu cûa s¿ cäi ti‰n
nên Çã tåo ra m¶t th‰ mâu thuÅn là thay vì tÆp h†p Ç‹ thÓng nhÃt thì m¶t vài ÇÎa
phÜÖng cÓt cán Çã tåo cô lÆp vào lŠ lÓi làm viŒc cÛ. Tuy nhiên, sau khi trª vŠ Thû
Çô tham d¿ cu¶c H¶i thäo các cÃp hܧng dÅn toàn quÓc chuÄn bÎ cho ñåi h¶i thanh
niên PhÆt giáo th‰ gi§i, chúng ta cÀn m¶t lÀn n»a nhÆn ÇÎnh cho rõ thêm các l®i
Çi‹m trong cÖ quan chÌ Çåo cûa Gia ñình PhÆt Tº.
Trܧc nay, tùy theo ÇÎa phÜÖng, khi m¶t anh chÎ trܪng nào ÇÜ®c bÀu làm Trܪng
ban Hܧng dÅn thì n‡i lo s® ÇÀu tiên là "træm dâu Ç° ÇÀu t¢m". ViŒc l§n viŒc nhÕ,
viŒc trong viŒc ngoài, træm ngàn công viŒc, træm ngàn trách nhiŒm ÇŠu Ç° dÒn vŠ
cho "cá nhân xuÃt s¡c" Çó. LŠ lÓi Ãy, tâm lš Ãy hay thì có ít mà dª låi quá nhiŠu.
N‰u g¥p m¶t vÎ có tài ÇÙc lÜ«ng toàn thì Gia ñình PhÆt Tº ti‰n tri‹n månh. NhÜng
không chóng thì chÀy, vÎ Çó khó mà tránh ÇÜ®c tâm lš "anh hùng cá nhân". Còn gì
mÌa mai b¢ng tim óc cûa m¶t Çoàn th‹ låi quy tø vào m¶t ngÜ©i. Cái cänh "nhÃt
Nói nhÜ th‰, không có nghïa là bu¶c các Ban viên Ban hܧng dÅn ÇŠu phäi có m¥t
ª trung ÜÖng. NhÜng dù ª ÇÎa phÜÖng nào Ban viên cÛng phäi hoåt Ƕng ÇŠu v§i
trung ÜÖng, v§i các tÌnh và báo cáo thÜ©ng xuyên vŠ ngành và các tÌnh Çã phÓi
h®p. Thành ra, phäi công nhÆn gi»a thiŒn chí và th¿c hiŒn có th‹ xäy ra mâu thuÅn.
Các trª ngåi Ãy së ÇÜa t§i thäm cänh thi‰u thông cäm và hi‹u lÀm không th‹ tránh
ÇÜ®c. Tuy nhiên, dù g¥p trª ngåi nào vÃn ÇŠ phân quyŠn h®p lš cÛng vÅn phäi ÇÜ®c
duy trì, cÛng cÓ!
NhÆn Rõ NhiŒm Vø
ñ‹ duy trì cÛng cÓ t° chÙc, quš vÎ Ban viên các Ban hܧng dÅn cÀn gi» Çúng vÎ trí
công tác cûa mình.
. Trܪng ban hܧng dÅn TÌnh liên låc thÜ©ng xuyên v§i anh Trܪng ban Hܧng dÅn
Trung ÜÖng và Ban thÜ©ng vø ít ra m‡i tháng m¶t lÀn (xin chú š t§i công døng cûa
"thÜ riêng mà nói viŒc chung" rÃt cÀn thi‰t cho các vÃn ÇŠ n¶i b¶ và ÇÓi ngoåi, nhÃt
là trong lúc này). Th¿c hiŒn công viŒc hành chánh theo quy ܧc m§i.
. Phó trܪng ban liên låc v§i các Trܪng ban và Phó trܪng ban các TÌnh Ç‹ phÓi
h®p trao Ç°i kinh nghiŒm cûa các TÌnh månh cho các TÌnh y‰u h†c hÕi.
. ñåi diŒn MiŠn: Xin gi» Çúng vÎ trí, Çôn ÇÓc, ki‹m soát.
. Ñy viên liên låc v§i các Ñy viên trung ÜÖng Ç‹ hi‹u rõ công tác và liên låc v§i các
Ñy viên cûa Ban hܧng dÅn các TÌnh bån Ç‹ thu thÆp kinh nghiŒm.
. Quš anh chÎ en Huynh trܪng cÀn b¡t cÀu liên låc gi»a anh chÎ em Huynh trܪng
khác kh¡p toàn quÓc.
Các Ban viên Hܧng dÅn TÌnh cÀn th¿c hiŒn cho ÇÜ®c "công tác báo cáo" theo th‹
thÙc m§i rÃt giän tiŒn, ít tÓn thì gi© mà Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng Çã gªi chÌ thÎ,
d¿ án và mÅu in t§i. M‡i Ban viên làm công viŒc cûa riêng mình thì không có gì
n¥ng nh†c và khó khæn. Làm th‰ nào m‡i tháng H¶i nghÎ cûa Ban Hܧng dÅn
Trung ÜÖng ÇŠu có báo cáo cûa toàn quÓc.
M‡i m¶t s¿ canh tân nào cÛng cÀn nhiŠu sºa ch»a. Tuy nhiên, chúng ta phäi nhÃt
tâm th¿c hiŒn cho b¢ng ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu ñåi h¶i Çã chÃp thuÆn. Xin ch§ ngÒi ª ÇÎa
phÜÖng mà lên ti‰ng trách móc trung ÜÖng bày vÈ chuyŒn này chuyŒn n†. Bây gi©
ai cÛng hi‹u r¢ng: Trung ÜÖng là óc, mà ÇÎa phÜÖng là tay. ¹c không có tay là óc
r‡ng, tay không có óc thì tay buông. Có ÇiŠu nh© có óc mà ngÜ©i ta bi‰t mình có
tay, chÙ t¿ hai bàn tay không th‹ nào bi‰t là mình có óc. Khi n¶i quy ghi rõ thành
phÀn Ñy viên cûa Ban hܧng dÅn TÌnh cÛng giÓng v§i Trung ÜÖng là vì quan niŒm
Trung ÜÖng chÌ là trung tâm quy tø änh hܪng 42 khÓi óc cûa 42 Ban hܧng dÅn
Ban hܧng dÅn Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam không phäi chÌ gÒm có các anh chÎ em
ª Trung ÜÖng mà gÒm toàn th‹:
43 Trܪng ban
86 Phó trܪng ban
6 ñåi diŒn MiŠn
và 731 Ñy viên và ThÜ©ng vø.
N‰u toàn th‹ tám træm sáu mÜÖi sáu nhân viên Ban hܧng dÅn cùng nhÃt tâm ÇiŠu
khi‹n 7676 Huynh trܪng và ngót 100.000 Çoàn sinh thì k‰t quä së tÓt ÇËp t§i mÙc
nào?
Trܪng ban hܧng dÅn và Ban viên Ban hܧng dÅn trung ÜÖng chÌ có th‹ làm viŒc
h»u hiŒu n‰u nhÆn ÇÜ®c thÜ©ng xuyên các báo cáo cûa các Ban Hܧng DÅn TÌnh
và các Ñy viên liên hŒ m‡i tháng m¶t lÀn vào ngày 15. M¶t vài ngÜ©i trong chúng
ta thÜ©ng cho r¢ng änh hܪng cûa "ngoåi cänh" Çã làm cho n¶i b¶ cûa ta lûng
cûng. NhÜng tåi sao ta không nghï ngÜ®c låi "vì chúng chÜa nhÃt trí nên ngoåi cänh
m§i khuÃy rÓi ÇÜ®c chúng ta". Không có s¿ thÓng nhÃt nào ÇËp hÖn thÓng nhÃt lš
tܪng và hành Ƕng.
Trong tÜ trào hiŒn Çåi hóa PhÆt giáo, m†i quy mô cÓ h»u phäi cäi tåo. S¿ cäi tåo
nào mà không Çem t§i vài hy sinh và Çau ǧn. Ta cÀn bi‰t r¢ng Gia ñình PhÆt Tº
là m¶t t° chÙc ti‰n b¶ và cÀn ti‰n b¶ mãi.
Næm 1963, sau ngày PhÆt Giáo ViŒt Nam thÓng nhÃt, ViŒn Hóa ñåo là cÖ quan
hành chánh cûa PhÆt giáo Çã xóa bÕ các hình thÙc tÆp Çoàn và phân quyŠn theo hŒ
thÓng MiŠn.
Trong cÖ cÃu Ãy, Gia ñình PhÆt Tº, m¶t t° chÙc trong T°ng vø Thanh niên cûa
ViŒn Hóa ñåo cÛng phäi d¿a vào ki‰n trúc ÇÎa lš và tinh thÀn Ãy.
CÖ quan lãnh Çåo tÓi cao cûa Gia ñình PhÆt Tº là Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng
ÇiŠu khi‹n tr¿c ti‰p các TÌnh liên hŒ.
Tåi m‡i miŠn có vÎ ñåi DiŒn MiŠn gi» vai trò Çôn ÇÓc và phÓi h®p. ñåi DiŒn MiŠn
là s¿ hiŒn diŒn cûa Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng tåi MiŠn liên hŒ. Là gåch nÓi gi»a
cÃp TÌnh v§i Trung ÐÖng.
. ñåi diŒn MiŠn thay m¥t cho Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng Gia ñình PhÆt Tº Ç‹
Çôn ÇÓc, ki‹m soát, báo cáo tình hình hoåt Ƕng cûa Gia ñình PhÆt Tº trong các
TÌnh thu¶c MiŠn cûa mình vào tuÀn lÍ cuÓi cûa m‡i tam các nguyŒt lên Ban Hܧng
DÅn Trung ÐÖng.
. Liên låc v§i vÎ ñåi diŒn Giáo h¶i PGVNTN Ç‹ thông hi‹u tình hình PhÆt s¿ chung
trong MiŠn và giäi quy‰t các vÃn ÇŠ có liên quan t§i Gia ñình PhÆt Tº.
. ñåi diŒn cho Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng trong các lÍ lÜ®t do các Gia ñình PhÆt
Tº trong TÌnh hay Liên TÌnh t° chÙc.
N‰u Trung ÜÖng là não b¶ thì các ñåi diŒn MiŠn là hŒ thÀn kinh. Tinh thÀn và hoåt
Ƕng cûa Trung ÜÖng Çã nh© các anh mà tuÀn hoàn kh¡p các ÇÖn vÎ. ñåi diŒn
MiŠn, trong giai Çoån sÖ khªi cûa thành phÀn thÓng nhÃt Çã làm n°i bÆt tinh thÀn
cûa Trung ÜÖng. Tåi MiŠn Vån Hånh, anh LÜÖng Hoàng ChuÄn Çã phÓi h®p v§i ÇÎa
phÜÖng xúc ti‰n công viŒc tu chÌnh n¶i b¶ và góp phÀn h»u hiŒu vào công viŒc cÙu
tr® các MiŠn bÎ løt. Anh TrÀn Ng†c Giao, miŠn LiÍu Quán Çã vÜ®t qua nhiŠu khó
khæn tình th‰, nÓi liŠn s¿ liên låc gi»a các miŠn Çau kh° nhÃt ViŒt Nam: MiŠn
chi‰n tranh, MiŠn bão løt kinh khûng nhÃt. Anh Mã Thành CÜng Çã lÜu chuy‹n
kh¡p miŠn Khánh Hòa Ç‹ tu chÌnh n¶i b¶ và khai sinh cho nhiŠu Ban Hܧng DÅn
TÌnh, nhiŠu Gia Çình, m¶t công viŒc khai phá ÇÀy gian kh°. Anh NguyÍn Thanh
Quang tåi miŠn HuŒ Quang, vÜ®t qua sông Vàm CÕ ti‰n vŠ miŠn biên gi§i ViŒt
Nh© s¿ thæm vi‰ng và Çôn ÇÓc thÜ©ng xuyên cûa ñåi diŒn MiŠn mà các chÌ thÎ, d¿
án cûa Trung ÜÖng ÇŠu ÇÜ®c ph° bi‰n nhanh chóng và theo dõi m†i th¿c hiŒn m¶t
cách h»u hiŒu. M‡i tháng, tåi H¶i nghÎ Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng, m‡i bän báo
cáo cûa ñåi diŒn MiŠn là m¶t t°ng h®p các nét chính y‰u vŠ sinh hoåt cûa ÇÎa
phÜÖng giúp cho Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng giäi quy‰t nhanh chóng ÇÜ®c nhu y‰u
cûa tØng MiŠn. Tuy nhiên tr†ng Çi‹m cûa các bän báo cáo cÛng cÀn phäi Çi sâu vào
chi ti‰t công tác Ç‹ sau này Ban Hܧng DÅn còn ÇÓi chi‰u v§i các bän báo cáo cûa
TÌnh trong trÜ©ng h®p có nh»ng mâu thuÅn không may xäy ra.
S¿ phân chia ra sáu miŠn ÇÎa lš không phäi là m¶t s¿ ngÅu nhiên. Dù trong trÜ©ng
h®p nào, Quäng TrÎ, ThØa Thiên, Quäng Nam vÅn là gÓc cûa Gia ñình PhÆt Tº. So
vŠ thâm niên và khä næng thì MiŠn này có tu°i Çåo cao nhÃt. Tåi MiŠn này thành
phÀn các Ban Hܧng DÅn TÌnh rÃt v»ng và nh© s¿ thuÀn nhÃt cûa Giáo H¶i nên s¿
phát tri‹n có bŠ thuÆn l®i hÖn các MiŠn khác. Phäi nói là nhiŒm vø cûa ñåi diŒn
MiŠn Vån Hånh rÃt khó khæn trên k‰ hoåch, và dÍ dàng vŠ th¿c hiŒn. Vì sao vÆy?
Lš do là m‡i TÌnh ÇŠu có Çû sÙc t¿ l¿c cánh sinh. Trái låi MiŠn Khánh Hòa låi là
MiŠn m§i khai phá. Trong tÃt cä các tÌnh miŠn ñông, chÌ có Biên Hòa là tÜÖng ÇÓi
có cÖ sª hÖn cä. NhÜng còn nh»ng tÌnh khác, cho t§i nay s¿ phát tri‹n vÅn còn g¥p
nhiŠu gian kh°. MiŠn Khuông ViŒt có ñà Låt là vì sao cao nguyên. NhÜng ÇÜ©ng
sá cách trª, s¿ liên låc v§i các tÌnh g¥p trª ngåi nhiŠu vŠ di chuy‹n. MiŠn HuŒ
Quang v§i nh»ng cánh ÇÒng phì nhiêu, bát ngát báo hiŒu m¶t tÜÖng lai r¿c r«.
NgÜ©i thanh niên ª Çây, Çô thÎ cÛng nhÜ nông thôn vÅn còn gi» n‰p sÓng ÇÖn thuÀn
dù khói lºa chi‰n chinh Çã gây nhiŠu xáo tr¶n. MiŠn LiÍu Quán mÕi mòn vì chi‰n
tranh và thiên tai thûy hån, nhÜng vÅn theo kÎp MiŠn Vån Hånh Çàn anh. Riêng
MiŠn Quäng ñÙc thû Çô náo nhiŒt, hoa lŒ, trung tâm cûa m†i bi‰n chuy‹n chính
M¶t d¿ án cûa Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng ÇŠ ra không bao gi© nh¡m cho m¶t
miŠn riêng biŒt. Chính các ñåi diŒn MiŠn phäi tính toán viŒc thích nghi d¿ án Çó
cho phù h®p v§i ÇÎa phÜÖng. ñó cÛng là š nghïa cûa cu¶c bÀu cº riêng tØng miŠn
trong ñåi h¶i 1963. Chính các TÌnh liên hŒ ª m‡i miŠn bÀu lên vÎ ñåi DiŒn. Ban
Hܧng DÅn Trung ÐÖng së nh© quš anh ñåi DiŒn nghiên cÙu tình hình cûa ÇÎa
phÜÖng Ç‹ phÓi h®p công tác cho h®p lš. Có nÖi, các anh ñåi diŒn MiŠn låi phäi
kiêm nhiŒm chÙc vø Trܪng Ban Hܧng DÅn. ñó chÌ là giäi pháp tåm th©i cÀn phäi
tu chÌnh.
Tåi m¶t vài MiŠn, vì tình trång chuy‹n ti‰p, m¶t vài sáng ki‰n vÜ®t b¿c cûa ñåi
diŒn MiŠn Çã ÇÜ®c Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng tåm th©i chÃp thuÆn. Tuy nhiên,
theo Çúng n¶i quy, công tác không th‹ thay th‰ h£n Trung ÜÖng, cÛng nhÜ không
nên bÕ qua viŒc h¶i š v§i các Ban Hܧng DÅn TÌnh. M¶t vÎ ñåi diŒn có thiŒn chí
và chân tài lúc nào cÛng cÓ g¡ng phän änh cho rõ ÇÜ®c nhu y‰u cûa ÇÎa phÜÖng và
ph° bi‰n cho ÇÀy Çû chÌ thÎ cûa Trung ÜÖng. Quan niŒm r¢ng: Chân giá trÎ cûa m¶t
ngÜ©i lãnh Çåo, cûa ngÜ©i cán b¶ không phäi ª chÙc vø hay quyŠn hån mà chính ª
š hܧng cûa cá nhân và thành quä cûa Çoàn th‹.
ñoàn th‹ chÌ huy cá nhân phø trách bao gi© cÛng là phÜÖng châm th¿c hiŒn tinh
thÀn bình Ç£ng cûa chúng ta. Ta Çi vào Çåo v§i tín ngÜ«ng v§i t¿ do chÙ không
phäi b¢ng Çam mê hay danh l®i.
Nh© thiŒn chí và næng l¿c cûa ñåi diŒn MiŠn mà ÇÀu óc tÆp Çoàn, thành ki‰n "ti‹u
vÜÖng" së dÀn dÀn bÎ dËp bÕ nhÜ©ng lÓi cho hÜÖng sen tÕa ngát vang lØng.
"NhiŒm vø cûa Trܪng ban Hܧng dÅn TÌnh là ÇiŠu Ƕng toàn Ban Hܧng DÅn, thi
hành chÌ thÎ cûa trung ÜÖng, ÇiŠu khi‹n và ki‹m soát các Gia ñình PhÆt Tº trong
tÌnh".
V§i m¶t nhiŒm vø nhÜ vÆy, trách nhiŒm cûa Trܪng ban Hܧng dÅn rÃt l§n.
ñÓi V§i Ban ñåi DiŒn Giáo H¶i TÌnh. Trܪng ban Hܧng dÅn tr¿c ti‰p ÇiŠu khi‹n
m†i công tác ÇÎa phÜÖng mình. Trܪng ban Hܧng dÅn TÌnh không phäi do Ban
Hܧng dÅn Trung ÜÖng ÇŠ cº mà phäi do ñåi h¶i Huynh trܪng toàn TÌnh bÀu lên
v§i Ça sÓ. Th‰ thì Trܪng ban Hܧng dÅn TÌnh, trܧc tiên là phát xuÃt tØ gi§i
Huynh trܪng ÇÎa phÜÖng mà lên. Cho t§i nay, chÜa hŠ có hiŒn tÜ®ng m¶t cá nhân
không phäi là Huynh trܪng thâm niên ÇÜ®c Çäm nhiŒm chÙc vø Trܪng ban
Hܧng dÅn. ñó là môt ¿u Çi‹m cûa t° chÙc Gia ñình PhÆt Tº. Anh Trܪng ban
phäi là ngÜ©i n°i bÆt nhÃt trong gi§i Huynh trܪng tåi TÌnh nhà vŠ ñÙc cÛng nhÜ
vŠ Tài. Tåi các MiŠn, hÀu h‰t các Trܪng ban ÇŠu có thành tích và thâm niên cao
tr†ng trong Gia ñình PhÆt Tº. Nh© Çó, dù g¥p phong ba bão tÓ, thuyŠn nhà vÅn
ÇÜ®c chèo chÓng th£ng lÓi không hŠ nao núng. Tuy nhiên, trܧc nay, ª trong hŒ
thÓng các tÆp Çoàn, ÇÜ®c s¿ nâng Ç« tinh thÀn cÛng nhÜ vÆt chÃt, công tác cûa các
Ban Hܧng DÅn TÌnh ÇÜ®c các TÌnh H¶i giúp Ç« rÃt nhiŠu. Ngày nay Gia ñình
PhÆt Tº tr¿c ti‰p liên låc v§i Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng nên tåi nhiŠu TÌnh, s¿
bäo tr® Ãy trª nên eo hËp. Trong hoàn cänh Çó, tåi m¶t vài TÌnh, nh© s¿ giao ti‰p
khéo léo cûa Trܪng ban, m†i s¿ vÅn ÇiŠu hòa. NhÜng tåi nhiŠu TÌnh sÖ khªi, m¶t
vài lûng cûng vŠ liên låc Çã có xäy ra. Cái khó khæn cûa các Ban Hܧng DÅn TÌnh
là làm sao tåo thông cäm ÇÜ®c v§i ñ¥c ûy Thanh niên và v§i Giáo H¶i. Thông cäm
không có nghïa là lŒ thu¶c Ç‹ cÀu mong m¶t s¿ giúp Ç«. Các TÌnh Giáo H¶i cÀn š
thÙc rõ m¶t lÀn chót: Gia ñình PhÆt Tº là t° chÙc có møc Çích giáo døc Thanh
Thi‰u Nhi PhÆt tº chÙ không phäi là m¶t s¿ tô Çi‹m cho Giáo H¶i. Con ÇÜ©ng Gia
ñä phá thành ki‰n ÇÎa phÜÖng, Gia ñình PhÆt Tº Çã xóa dÀn biên cách gi»a các gia
Çình cá nhân Ç‹ Çi vào s¿ hòa ÇÒng cûa Çoàn th‹. Bây gi©, Ban Hܧng DÅn TÌnh låi
phäi tác Ƕng tinh thÀn nhÃt trí cûa Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam. NgÜ©i Huynh
trܪng hôm nay không th‹ chÌ bi‰t t§i mình, Gia Çình mình, TÌnh mình, MiŠn
mình, mà phäi nghï t§i cä Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam. Nh»ng s¿ cách biŒt vŠ ÇÎa
lš, vŠ cÖ cÃu không phäi là cách biŒt thÆt s¿. Phát tri‹n cho TÌnh nhà månh më là
góp phÀn vào viŒc chung. Trܧc kia, ta Çã b¿c b¶i trong vÕ tÆp Çoàn. Nay Çã vÜÖn
ra thì låi có ngÜ©i muÓn ngÆp ngØng, chùn bܧc. Hãy thúc ÇÄy anh chÎ em Çi t§i.
Ta phäi tÌnh giÃc mÖ êm ÇŠm cÛ. M¶t gia Çình Ãm cúng, m¶t ÇÎa v¿c nhiŠu k›
niŒm m‰n yêu. Ta sÓng trong tình thÜÖng b¢ng cách mª r¶ng tình thÜÖng. Không
th‹ có cái tâm trång ôm Ãp, nâng niu nh»ng ÇiŠu Çã có mà quên Çåi s¿. M‡i Huynh
trܪng dù ª thành thÎ hay nông thôn, dù ª miŠn Nam hay phÜÖng B¡c ÇŠu phäi nh§
ljn nhau mà tâm niŒm ljn s¿ nhÃt trí. Làm sao cho m¶t Huynh trܪng tåi m¶t làng
quê hÈo lánh cÛng bi‰t là Gia ñình PhÆt Tº không hŠ quên anh, quên chÎ. Công
viŒc Ãy chÌ có Ban Hܧng DÅn TÌnh m§i làm ÇÜ®c. Các Ban Hܧng DÅn TÌnh Çã
sÓng trong lòng cûa anh chÎ em TÌnh nhà. S¿ g¥p g« thÜ©ng xuyên có th‹ hi‹u ÇÜ®c
hoàn cänh, sinh hoåt, ܧc v†ng cûa m‡i anh chÎ em. Ban Hܧng DÅn TÌnh së
chuy‹n ljn Trung ÜÖng nh»ng ÇiŠu hi‹u bi‰t do TÌnh Çã thu thÆp trên trÜ©ng kinh
nghiŒm. Ta không th‹ sÓng các cänh phong ki‰n nhÜ m¶t ngÜ©i nông dân ngày
xÜa, có khi tr†n Ç©i không hŠ thÃy vÎ quan ÇÀu TÌnh. Cái không khí cäm Ƕng diÍn
ra m‡i khi có Çåi h¶i Çã chÙng tÕ anh chÎ em trong Gia ñình PhÆt Tº luôn luôn
khao khát ÇÜ®c gÀn nhau. Ngoài vÃn ÇŠ tình cäm, các Huynh trܪng, nhÃt là tåi
miŠn Nam, cÀn ÇÜ®c thông suÓt ÇÜ©ng lÓi giáo døc và tinh thÀn k› luÆt cûa Gia
ñình PhÆt Tº. ña sÓ anh chÎ em Huynh trܪng ÇŠu nghèo vŠ vÆt chÃt. Nh»ng k‰
hoåch tÜÖng tr® tܪng cÛng nên nghï t§i. M¶t sÓ anh chÎ em Çã ra khÕi t° chÙc vì
quá bÆn bÎu vŠ viŒc mÜu sinh. ñó không phäi là viŒc Çáng trách mà chính là vì ta
thi‰u m¶t k‰ hoåch tÜÖng tr® h»u hiŒu. Mong r¢ng, cÃp Hܧng DÅn TÌnh lÜu š t§i
y‰u Çi‹m Çó.
Ai cÛng bi‰t Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng gÒm Ça sÓ anh chÎ em c¿u Huynh
trܪng. Nh»ng ngÜ©i Çang n¡m gi» sinh mŒnh cûa Gia ñình PhÆt Tº tåi các TÌnh
ÇŠu quá bÆn r¶n vŠ viŒc TÌnh nên không th‹ tham gia vào Trung ÜÖng. Cho nên,
n‰u thành khÄn v§i mình, ta phäi nhÆn r¢ng có m¶t sÓ anh chÎ em Çã hi‹u lÀm r¢ng
Trung ÜÖng Çã không Çi sát v§i sinh hoåt hiŒn tåi. S¿ ng¶ nhÆn Ãy b¡t nguÒn tØ
nhiŠu lš do: ThÙ nhÃt là m¶t sÓ anh chÎ em vÅn sinh hoåt ÇŠu Ç¥n v§i Gia Çình nên
có tâm lš là "phäi cÀm Çoàn thì m§i th¿c s¿ hoåt Ƕng". Lš do thÙ hai là các công
tác, các d¿ án do Trung ÜÖng ÇŠ ra phÀn nhiŠu ÇŠu khác hay có khi ngÜ®c h£n v§i
n‰p sinh hoåt s¤n có mà anh chÎ em chÜa thông hi‹u ÇÜ®c tính cách quan tr†ng cÃp
bách, và h»u hiŒu cûa nó. Nh»ng cu¶c h¶i thäo liên ti‰p do các ñåi diŒn MiŠn t°
chÙc ÇŠu nh¡m møc Çích xóa bÕ nh»ng thành ki‰n Çó. ñÓi v§i Çi‹m này, thái Ƕ
dÙt khoát cûa Ban Hܧng DÅn TÌnh thÆt cÀn thi‰t. M‡i khi ti‰p nhÆn m¶t d¿ án,
m¶t s¿ cäi cách, thi‰t tܪng anh chÎ em së cÓ g¡ng nghiên cÙu thÆt kÏ. Phäi thÃu
triŒt các Üu Çi‹m. N‰u có th¡c m¡c thì xin chÃt vÃn Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng.
Sau Çó, m¶t khi Çem ra ph° bi‰n thì phäi ÇÙng v»ng trên lÆp trÜ©ng chung mà bênh
v¿c, giäi thích cho c¥n kë. NgÜ®c låi Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng yêu cÀu Ç¥t n¥ng
"công tác báo cáo" sau khi Çã th¿c hiŒn ÇÜ®c m¶t phÀn hay toàn phÀn. Ban Hܧng
dÅn Trung ÜÖng së theo dõi tØng trÜ©ng h®p Ç‹ ÇÓi chi‰u, phÓi hiŒp ki‹m Çi‹m Ç‹
xúc ti‰n ho¥c sºa ch»a. ñâu Çâu cÛng m¶t viŒc, ª Çâu cÛng m¶t nhà. ChÙc vø hay
công tác chÌ có giá trÎ ª thiŒn chí và Çã có thiŒn chí thì m†i trª ngåi ÇŠu trª thành
bèo b†t.
Trong suÓt 20 næm hoåt Ƕng tØ 1947 cho t§i 1963, Gia ñình PhÆt Tº không hŠ có
s¿ liên hŒ v§i các chính quyŠn. Sau tháng 11 næm 1964, Ngô triŠu bÎ lÆt Ç°, tåi m¶t
vài ÇÎa phÜÖng các Çåi diŒn chính quyŠn Çã tÕ thiŒn chí muÓn giúp Ç« m¶t vài
phÜÖng tiŒn cho Giáo H¶i ViŒt Nam ThÓng NhÃt. ñôi khi, có s¿ nghênh ti‰p m¶t
vÎ trong cÃp lãnh Çåo Giáo h¶i, chính quyŠn Çã trang bÎ nh»ng hình thÙc dành riêng
cho các nhân vÆt cao cÃp trong chính quyŠn. Tåi m¶t vài nÖi, Çã có nh»ng vÎ tØ
chÓi s¿ Çón ti‰p rÀm r¶ Ãy. Tåi m¶t vài nÖi khác, có nh»ng vÎ không n« tØ chÓi, hay
Çã vui lòng ti‰p nhÆn nhÜ m¶t nghi lÍ " ngoåi giao".
ñÓi v§i nhân dân, Gia ñình PhÆt Tº không th‹ có s¿ ly khai hay Çi ngÜ®c v§i ܧc
v†ng quÀn chúng. ñã m¶t th©i Gia ñình PhÆt Tº gò mình vào trong hoåt Ƕng
Çoàn th‹: Tøng niŒm, h†p Çoàn, h†c chuyên môn væn nghŒ, gia chánh rÒi Çi c¡m
tråi nghÌ mát riêng v§i nhau. N‰p sinh hoåt Çó quä nhiên Çã t¿ cô lÆp và tách r©i
quÀn chúng. ñi xa hÖn, nó có th‹ trª thành m¶t t° chÙc không liên hŒ gì v§i nhân
dân, và nhân dân cÛng không thÃy cÀn khuy‰n khích hay ûng h¶. Sau nh»ng cu¶c
vÆn Ƕng vØa qua, ch‡ ÇÙng hòa ÇÒng cûa Gia ñình PhÆt Tº rÃt tÓt ÇËp. Nh© các
công cu¶c cÙu tr® "không ai làm n°i", Gia ñình PhÆt Tº Çã lÃy ÇÜ®c cäm tình và
tin tܪng cûa quÀn chúng. Ÿ Çây, vai trò cûa Ban Hܧng DÅn TÌnh thÆt rÃt tr†ng
Çåi. Tåi ÇÎa phÜÖng, Ban Hܧng DÅn TÌnh hi‹u rõ sinh hoåt và ܧc v†ng cûa quÀn
chúng rÃt c¥n kë. H† muÓn gì? H† mÖ Ü§c nh»ng gì? H† sinh sÓng ra sao? Tåi sao
låi có các sinh hoåt và ܧc v†ng Çó? ChÌ có các Ban Hܧng DÅn TÌnh m§i có Çû
thÄm quyŠn trä l©i c¥n kë sau nhiŠu lÀn tr¡c nghiŒm. Hoåt Ƕng cûa Gia ñình PhÆt
Tº nh¢m Çáp Ùng các nhu cÀu cÃp thi‰t Çó. Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng v§i cái
nhìn bao quát và lâu dài khó mà thÃy rõ ÇÜ®c cái s¡c thái Ç¥c biŒt cûa ÇÎa phÜÖng
n‰u không nh© các Ban Hܧng DÅn TÌnh tÜ©ng trình, báo cáo. Nh»ng s¿ chæm sóc
vŠ y t‰, giáo døc, nhu cÀu së giúp cho Gia ñình PhÆt Tº Çi vào lòng dân t¶c m¶t
cách liên tøc và ÇiŠu hòa. Làm th‰ nào Çánh tan thành ki‰n "Gia ñình PhÆt Tº chÌ
bi‰t tu h†c mà không Ç‹ š gì t§i ÇÒng bào" !!! thÕa mãn ÇÜ®c các yêu cÀu tinh thÀn
và vÆt chÃt cûa ÇÒng bào là quan Çi‹m nhân dân chân chính cûa Çoàn viên Gia
ñình PhÆt Tº.
V§i Các CÃp Giáo H¶i Và Gia ñình Riêng, H†c ñÜ©ng
ñÓi v§i Giáo H¶i gÒm Ça sÓ các bÆc trܪng thÜ®ng, Ban Hܧng DÅn TÌnh cÀn nêu
rõ møc Çích giáo døc cûa Gia ñình PhÆt Tº. Cho t§i bây gi©, m¥c dù ª miŠn
Trung, møc Çích Gia ñình PhÆt Tº Çã ÇÜ®c Ça sÓ cÃp lãnh Çåo Giáo H¶i thông
hi‹u. NhÜng tåi miŠn Nam, nh»ng miŠn m§i có TÌnh Giáo H¶i, møc Çích Gia ñình
PhÆt Tº chÜa ÇÜ®c ph° bi‰n ª l§p ngÜ©i l§n tu°i. ñÓi v§i h†, Gia ñình PhÆt Tº vÅn
còn là vÆt trang trí, vÆt tô Çi‹m cho rÆm Çám, cho xôm trò. CÀn phäi chÌ th£ng cho
ngÜ©i l§n thÃy rõ t° chÙc và sinh hoåt Ç¥c biŒt cûa Gia ñình PhÆt Tº. MuÓn tránh
các cän trª cûa Giáo H¶i ÇÎa phÜÖng, các Ban Hܧng DÅn TÌnh, các Ban ChÃp
Theo quy‰t ÇÎnh sÓ 0051/VT/TT cûa ViŒn Hóa ñåo ÇŠ ngày 27.03.1965 thì Ban
Hܧng DÅn Trung ÐÖng và các Ban Hܧng DÅn TÌnh có Çû thÄm quyŠn quy‰t ÇÎnh
m†i công viŒc ÇiŠu hành cûa Gia ñình PhÆt Tº.
"ñ‹ công viŒc ki‹m soát n¶i b¶ và ÇiŠu hành m†i công tác PhÆt s¿ theo Çúng
ÇÜ©ng lÓi cûa ViŒn và Giáo H¶i, Ç‹ th¿c thi Hi‰n chÜÖng Giáo H¶i PhÆt Giáo ViŒt
Nam ThÓng NhÃt hÀu áp døng Çúng N¶i quy cûa Gia ñình PhÆt Tº ViŒt Nam,
ViŒn trân tr†ng lÜu š quš Ban nh»ng Çi‹m cÀn thi‰t sau Çây vŠ viŒc thành lÆp Gia
ñình PhÆt Tº tåi Thû Çô cÛng nhÜ các TÌnh ÇÎa phÜÖng:
- Theo N¶i quy cûa Gia ñình PhÆt Tº, m‡i Gia Çình ÇÜ®c phép thành lÆp phäi h¶i
Çû các ÇiŠu kiŒn:
a)- CÀn có m¶t gia trܪng (trên 30 tu°i) và hai Huynh trܪng Çã d¿ khóa huÃn
luyŒn Huynh trܪng do Ban Hܧng DÅn t° chÙc.
b)- Có m¶t ûy nhiŒm thÜ cho phép thành lÆp hay m¶t quy‰t ÇÎnh Ç‹ thØa nhÆn
chính thÙc Gia ñình Ãy thu¶c Giáo H¶i do Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng cÃp.
Nh»ng væn kiŒn này luôn luôn phäi gªi ljn Ban ñåi DiŒn sª tåi Ç‹ tÜ©ng và ki‹m
soát PhÆt s¿. N‰u có trÜ©ng h®p gia Çình nào hoåt Ƕng mà thi‰u hai ÇiŠu kiŒn trên,
thì Ban ñåi DiŒn sª tåi phäi thông báo cho Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng bi‰t Ç‹
tiŒn ki‹m soát n¶i b¶.
Trong viŒc thành lÆp Gia ñình PhÆt Tº ÇÎa phÜÖng mà g¥p trª ngåi khó khæn thì
phäi liên låc ngay v§i væn phòng Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng ª 223 HiŠn VÜÖng
Saigon Ç‹ kÎp th©i giäi quy‰t thÕa Çáng.
- TÃt cä gia Çình muÓn ÇŒ trình thÜ®ng cÃp m¶t š ki‰n gì, ho¥c muÓn t° chÙc c¡m
tråi, làm lÍ ra m¡t, cÀu siêu, cÀu an tåi ViŒt Nam QuÓc T¿ ÇŠu phäi qua hŒ thÓng
Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng, tåi các Giáo H¶i TÌnh phäi qua hŒ thÓng Ban Hܧng
DÅn TÌnh ÇÎa phÜÖng v.v... M†i nguyŒn v†ng không có s¿ chuy‹n Çåt và š ki‰n cûa
ñÓi v§i gia Çình và h†c ÇÜ©ng, các Ban Hܧng DÅn TÌnh cÀn ti‰p xúc thÜ©ng
xuyên b¢ng cách này hay cách khác Ç‹ duy trì s¿ h®p tác H†c ñÜ©ng - Gia ñình
PhÆt Tº - Gia ñình. Ba không khí Ãy phäi có h‡ tÜÖng tác døng trong viŒc giáo døc
trÈ. Giáo là dåy. Døc là nuôi. Møc Çích Çó Çòi hÕi s¿ hòa h®p cä Tinh ThÀn lÅn VÆt
ChÃt. NhiŠu gia Çình khi cho con Çi h†c là phó m¥c cho h†c ÇÜ©ng, cho con vào
Çoàn là phó m¥c cho Gia ñình PhÆt Tº. CÀn lÆp các phi‰u liên låc Ç‹ duy trì hòa
khí gi»a ba cÖ sª: Gia Çình, H†c ÇÜ©ng và Gia ñình PhÆt Tº. ñào tåo m¶t ngÜ©i
con ngoan, m¶t h†c sinh Üu tú, m¶t Çoàn sinh gÜÖng mÅu Ç‹ ti‰n t§i viŒc hoàn
thành m¶t công dân xÙng Çáng cho t° quÓc, m¶t PhÆt tº thuÀn thành cho Çåo pháp.
ñÖn vÎ cûa Gia ñình PhÆt Tº là Gia ñình. Trên h‰t là Gia trܪng thay m¥t cho sáu
Çoàn: Nam PhÆt Tº, N» PhÆt Tº (cho thanh niên nam n» trên 18 tu°i). Thi‰u Nam,
Thi‰u N» (cho các thi‰u niên nam n» tØ 13 ljn 17 tu°i). Nam Oanh VÛ, N» Oanh
VÛ (tØ 6 ljn 12 tu°i) trong viŒc ÇÓi ngoåi. M‡i Çoàn có m¶t ñoàn trܪng và m¶t
ñoàn phó phø trách cä 4 Ƕi (m‡i Ƕi tØ 8 ljn 12 em). Cä sáu Çoàn Ç¥t dܧi s¿
ÇiŠu khi‹n cûa Liên ñoàn trܪng. S¿ phân công trong công tác ÇiŠu khi‹n Gia Çình
Çã ÇÜ®c N¶i quy phân ÇÎnh nhÜ sau:
- VÎ này là m¶t cÜ sï có uy tín trong Ban ñåi DiŒn Giáo H¶i cÃp Xã, PhÜ©ng hay
Chi, Khuôn và hi‹u bi‰t vŠ Gia ñình PhÆt Tº.
- N‰u Liên ñoàn trܪng, tØ 25 tu°i trª lên có Çû tÜ cách và uy tín v§i Ban ñåi DiŒn
Giáo H¶i cÃp Xã, PhÜ©ng hay Chi, Khuôn thì nên kiêm chÙc vø Gia trܪng.
- N‰u Gia ñình PhÆt Tº có thành lÆp Ban bäo tr® thì Gia trܪng së là m¶t ban viên
trong ban này.
- Thâu nhÆn Çoàn sinh m§i vào Gia Çình.
- Thay m¥t Ban Huynh trܪng vŠ các công viŒc ÇÓi ngoåi liên quan ljn Gia ñình
PhÆt Tº và không trái v§i N¶i quy.
Lúc bÃy gi©, nhiŒm vø cûa Gia trܪng rÃt n¥ng nŠ. Nào là lo xin phép cho Gia Çình
Çi Çóng tråi, nào là chåy tiŠn cho các em trang bÎ hoåt Ƕng. NhÜng vai trò "tình
cäm" cûa Gia trܪng Çã b¡t ÇÀu nhÜ©ng ch‡ cho hoåt Ƕng tØ khi cÖ cÃu Gia Çình
cäi thiŒn v§i chÙc vø Liên ñoàn trܪng. ñã m¶t lÀn, quš vÎ Gia trܪng v§i vai trò
tr†ng tài Çã không theo kÎp bܧc ti‰n cûa Phong trào nên m¶t sÓ Çã rút lui hay có
s¿ lûng cûng gi»a Ban Huynh trܪng và Gia trܪng. Lš do, Gia trܪng là quš vÎ
"Çåo h»u" do các Chi, Khuôn h¶i ÇŠ cº ra v§i nhiŒm vø "coi sóc b†n trÈ con cho
nó Ç« quÃy phá". Cho nên, m¶t khi t° chÙc Gia ñình PhÆt Tº Çã l§n månh thì vai
trò quš vÎ lÀn lÀn m© nhåt và có Çåi bi‹u Çã Çòi tØ bÕ chÙc vÎ Gia trܪng trong cu¶c
ñåi h¶i Huynh trܪng 1961 tåi chùa Xá L®i Saigon. Tuy nhiên, thái Ƕ duy trì hay
bác bÕ ÇŠu v¶i vã n‰u ta không xét Çû các ÇiŠu kiŒn k‰t h®p nhiŒm vø cûa Gia
trܪng trong ÇÖn vÎ Gia Çình.
Cho t§i nay, dù Gia ñình PhÆt Tº Çã là m¶t t° chÙc Ƕc lÆp trên tinh thÀn nhÜng Ça
sÓ các Bác Gia trܪng vÅn là các Çåo h»u thu¶c thành phÀn Giáo H¶i. NhÜ vÆy,
Gia trܪng phäi làm viŒc cho Giáo H¶i hay cho Gia ñình PhÆt Tº?
N‰u Gia trܪng là Çåi diŒn cho Giáo H¶i có b°n phÆn theo sát sinh hoåt Gia ñình
PhÆt Tº Ç‹ ki‹m soát, hܧng dÅn thì ÇiŠu Ãy Çã trái v§i N¶i quy. Vì, Gia trܪng là
m¶t chÙc vø do Gia ñình PhÆt Tº ÇŠ ra chÙ không phäi là sáng ki‰n cûa Giáo H¶i.
Gia trܪng phäi là nhân viên cûa Ban Huynh trܪng Gia Çình. Dù r¢ng, Çã có
nh»ng trÜ©ng h®p, Gia trܪng do các Chi h¶i, Khuôn h¶i ÇŠ c» ra giúp Ç« cho Gia
ñình PhÆt Tº. S¿ kiŒn Ãy cÛng không Çû bäo Çäm là Gia trܪng phäi làm viŒc cho
Giáo H¶i. ThÆt ra, Gia trܪng chÌ là bÆc niên trܪng cûa ÇÖn vÎ Gia Çình. Gia
trܪng có th‹ là Çåo h»u giàu lòng thÜÖng yêu tu°i trÈ.
VÃn ÇŠ sª dï ÇÜ®c Ç¥t ra là vì "lš do tình th‰, m¶t sÓ Huynh trܪng nhÃt ÇÎnh së
phäi lên ÇÜ©ng vào quân ngÛ". Nån khan hi‰m Huynh trܪng Çã diÍn ra m¶t lÀn
vào khoäng 1952. HÒi Çó sÓ Gia Çình còn ít và hån tu°i Çi lính cÛng hËp hÖn bây
gi©. Theo các quy‰t ÇÎnh m§i Çây cûa chính phû, các thanh niên tØ 25 t§i 33 ÇŠu
b¡t bu¶c phäi Çi quân dÎch. Trܧc nay, sÓ ngÜ©i chÜa trình diŒn quá nhiŠu nên viŒc
truy tÀm có lë së ch¥t chë. Trܧc tình cänh Çó, Gia ñình PhÆt Tº tiên liŒu ít nhÃt là
m¶t nºa sÓ Huynh trܪng së phäi nhÆp ngÛ. CÃp lãnh Çåo Gia ñình PhÆt Tº së có
m¶t khoäng trÓng rÃt l§n. V§i 100.000 Çoàn sinh Ç¥t dܧi s¿ ÇiŠu khi‹n cûa 8.000
Huynh trܪng së chÌ còn có 4.000 Huynh trܪng. NhÜ vÆy, m¶t Huynh trܪng së
phäi coi tÓi thi‹u là 25 Çoàn sinh, nghïa là thay vì m‡i Çoàn có m¶t Çoàn trܪng và
hai Çoàn phó thì nay chÌ còn có m¶t mình. Sau n»a, Huynh trܪng còn låi ª ngoài
lÙa tu°i Çi lính ch¡c së kém phÀn hoåt Ƕng vì Ça sÓ låi bÆn bÎu công vø, mÜu sinh
hay thê tº.
Th¿c trång này khi‰n Ban Hܧng DÅn Trung ÐÖng phäi nghï ngay t§i k‰ hoåch
huy Ƕng s¿ h®p tác gi»a Gia trܪng v§i cÃp ñ¶i, Chúng trܪng. VŠ phÜÖng diŒn
tâm lš, gi»a Gia trܪng (trên 30 tu°i) và ñ¶i, Chúng trܪng (dܧi 18 tu°i) có m¶t ít
ngæn cách vŠ tâm tܪng. M¶t Ç¢ng, ngÜ©i l§n trÀm tïnh, mang ít nhiŠu tính chÃt
"Çåo h»u" và thích g†i b¢ng "Bác" hÖn b¢ng "Anh" (!). ñ¢ng kia, là tu°i trÈ sôi
Ƕng, bÒng b¶t thích måo hi‹m. VÃn ÇŠ khó ª Çây là Gia trܪng phäi hi‹u rõ trÈ Ç‹
hܧng dÅn trÈ, chÙ không phäi Ç‹ theo trÈ hay chÓng trÈ. Và, Ç‹ hoàn thành nhiŒm
vø Çó Gia trܪng phäi có các ÇiŠu kiŒn tÓi thi‹u nào?
Phäi Hi‹u Rõ Møc ñích T° ChÙc Giáo Døc Cûa Gia ñình PhÆt Tº
ñ‹ giúp cho Gia trܪng hi‹u rõ møc Çích và t° chÙc cûa Gia ñình PhÆt Tº, các
Ban Hܧng DÅn TÌnh, các ñåi DiŒn MiŠn nên cÃp tÓc mª các l§p h¶i thäo dành
ñÓi v§i ñÒng niên, k‰ hoåch này không th‹ th¿c hiŒn ÇÜ®c. Các n» huynh trܪng
có th‹ tåm Çäm nhiŒm các viŒc ÇiŠu khi‹n. ñÓi v§i Nam, N» PhÆt tº và Thi‰u niên
nam n» thì phäi Ùng døng hàng Ƕi t¿ trÎ (nhÜ m¶t giäi pháp cÃp bách tåm th©i).
Nên bi‰t thêm, t¿ trÎ không có nghïa là ñ¶i, Chúng trܪng có toàn quyŠn muÓn
Çem ñ¶i, Chúng Çi h†p Çâu thì h†p, làm viŒc gì thì làm mà chÌ thay th‰ anh trܪng
Ç‹ h®p tác v§i Bác Gia trܪng Ç‹ cûng cÓ Gia Çình. Không nên luyŒn cho ñ¶i,
Chúng trܪng các hành Ƕng vÜ®t ra ngoài k› luÆt.
M‡i Çoàn trܪng có m‡i n‰p sinh hoåt riêng. N‰p sinh hoåt Çó tùy thu¶c nhiŠu Ç¥c
thái tâm lš, sinh lš. Gia trܪng là ngÜ©i hi‹u ÇÜ®c cÖ cÃu cûa m‡i ñoàn, tØ Nam
PhÆt tº, Thi‰u nam, Nam oanh vÛ cho t§i N» PhÆt tº, Thi‰u n», N» oanh vÛ, sáu
l§p ngÜ©i Ãy ÇŠu phäi thông suÓt m§i có th‹ n¡m ÇÜ®c. ñã ljn lúc các Bác Gia
trܪng phäi trÈ låi, phäi sÓng låi b¢ng cách Çi vào hoåt Ƕng. Xin cÙ tin r¢ng sau
lÜng các vÎ còn có nhiŠu ngÜ©i ûng h¶, nhiŠu ngÜ©i hܪng Ùng.
Và giäi pháp cÃp th©i này phäi b¡t ÇÀu ngay gi»a cÖn lºa cháy dÀu sôi này.
Hình nh NgÜ©i Huynh Trܪng
Trܧc khi bܧc sang vÃn ÇŠ chính y‰u là: "Bàn vŠ nhiŒm vø lÎch sº và xã h¶i cûa
Gia ñình PhÆt Tº trong sÙ mŒnh h¶ pháp và cÙu quÓc", biên giä thÃy có b°n phÆn
phác h†a hình änh cûa ngÜ©i huynh trܪng lš tܪng. PhÆt giáo ÇŠ cao ngôi Tam
Bäo, tôn sùng tæng chúng nhÜ các sÙ giä cûa giác ng¶. Gia ñình PhÆt Tº là m¶t t°
chÙc tôn giáo, giáo døc thanh niên thì vÃn ÇŠ nhân s¿ cÛng phäi Ç¥t lên hàng ÇÀu.
Tæng chúng sa dža thì ñåo phäi suy tàn. Cán b¶ non y‰u thì phong trào phäi tan rã.
Nguyên do thúc ÇÄy m¶t Çoàn sinh gia nhÆp Gia ñình PhÆt Tº thÜ©ng tùy thu¶c
vào tình cäm hay hoàn cänh. ñÓi v§i m¶t Huynh trܪng, vÃn ÇŠ không phäi giän dÎ
nhÜ th‰. Có ngÜ©i vì m¶ Çåo, vì yêu Ç©i. Có kÈ vì hi‰u kÿ, vì hi‰u Ƕng. Huynh
trܪng Gia ñình PhÆt Tº có Çû m†i gi§i. Có anh là m¶t chi‰n sï Çã ghê tªm mùi
máu, có chÎ là thi‰u n» chán cänh khuê phòng, có ngÜ©i là nhà giáo ghét bÕ cái lÓi
dåy h†c nhÒi s†, có bån là thÜÖng gia ngán mùi danh l®i v.v... ThÆt là phÙc tåp.
Con ngÜ©i khi ch†n m¶t nghŠ, không ít thì nhiŠu Çã bÎ "khuynh hܧng n¶i tâm" chi
phÓi. N‰u tìm ÇÜ®c m¶t nghŠ thích h®p, vØa sÓng ÇÜ®c, vØa thích thú thì có trª
thành nghiŒp dï. NhÜ vÆy nghŠ làm Huynh trܪng cÛng Çòi hÕi ít nhiŠu vŠ "cæn
duyên" v§i ñåo. Cæn duyên Ãy phát hiŒn trên ÇÙc tin. ñÙc tin là sÙc månh tinh
thÀn. Nó là nhiŒt lÜ®ng cûa Ç©i sÓng. Nó là lºa cûa tâm hÒn. M¶t træm thùng nܧc
lã không Çû Ç‹ tܧi m¶t cây, nhÜng v§i m¶t bát nܧc sôi Çã có th‹ làm nên chuyŒn
nóng bÕng. ñÙc tin cûa m¶t Huynh trܪng không phäi chÌ chôn dÃu trong tâm
tܪng, trong khÃn nguyŒn mà phäi th‹ hiŒn b¢ng hành Ƕng. Vì tin vào tính cách
h¢ng cºu cûa PhÆt pháp mà ngÜ©i Huynh trܪng phäi tâm niŒm Gia ñình PhÆt Tº
là m¶t t° chÙc trÜ©ng cºu chÙ không phäi là giai Çoån. RÒi Çây, së có nh»ng anh
chÎ em Çoàn trܪng Gia ñình PhÆt Tº trª thành cÃp lãnh Çåo Giáo h¶i; së có các
em ÇÒng niên l§n lên làm công viŒc hܧng dÅn. CÛng vì tính cách vïnh cºu Çó,
Huynh trܪng phäi triŒt Ç‹ tin tܪng vào sinh mŒnh cûa Gia ñình PhÆt Tº. ñ©i
sÓng cûa m¶t Huynh trܪng không phäi chÌ trong m¶t tháng, m¶t ngày hay m¶t
cÖn ngÅu hÙng, m¶t cÖ h¶i Òn ào. S¿ cÓ g¡ng t¿ cÜ©ng t¿ l¿c phäi trª thành m¶t
tiŠm l¿c cûa tâm hÒn, Nó së trª thành m¶t s¿ Çam mê mãnh liŒt chi phÓi m†i khía
cånh cûa cu¶c sÓng. N‰u Çã có nh»ng tri‰t gia Çam mê suy tܪng ljn Ç‹ cho quå
làm t° trên ÇÀu, n‰u Çã có nh»ng nhà bác h†c mäi mê v§i công cu¶c khäo cÙu
trong phòng thí nghiŒm, ljn phäi què qu¥t, n‰u Çã có nh»ng chi‰n sï quên mình
cho dân t¶c, n‰u Çã có các vÎ thánh tº Çåo xä thân cho Çåo pháp, thì Gia ñình PhÆt
Tº phäi có nh»ng Huynh trܪng coi "Ç©i sÓng cûa Çoàn th‹ là Ç©i sÓng cûa chính
mình". Ta không cÀn phäi thuy‰t minh dài dòng vŠ hånh chính ki‰n, chánh tín cûa
PhÆt Tº mà chÌ cÀn thâm cäm Çúng mÙc giá trÎ trÜ©ng cºu cûa Gia ñình PhÆt Tº.
Hy sinh cho lš tܪng thì phäi hi‹u lš tܪng. ñÜ©ng lÓi Gia ñình PhÆt Tº là cÙu
cánh cûa công tác. Con ÇÜ©ng Çi t§i cûa Gia ñình PhÆt Tº không phäi là hoåt Ƕng
cho cÖ h¶i, cho hiŒn tåi mà phäi nh¡m vào møc Çích "trÒng ngÜ©i". NgÜ©i Huynh
trܪng không phäi chÌ bi‰t m¥c áo lam, th°i còi tranh ÇÃu mà quên møc Çích giáo
døc. Phäi tìm hi‹u rõ ràng con ÇÜ©ng mình phäi Çi. ñi t§i Çâu? ñi Ç‹ làm gì? Con
ÇÜ©ng tÜÖng lai cûa Gia ñình PhÆt Tº là Çào tåo m¶t th‰ hŒ PhÆt giáo ÇÒ m§i khác
v§i l§p "Çåo h»u" hiŒn tåi. K‹ vŠ công phu tu h†c cûa các Çåo h»u hiŒn tåi thì
không phäi là non kém, nhÜng trong tÜÖng lai, khi mà nhân loåi cÙ ti‰n b¶ "tØng
mÜ©i næm m¶t rÃt nhanh", rÃt chóng nhÜ bóng câu qua cºa s° thì n‰u không có s¿
cäi ti‰n, nhÃt ÇÎnh con ÇÜ©ng tu h†c phäi b‰ t¡c. HiŒn nay, ª Tây phÜÖng, sÙc
månh cûa væn minh cÖ gi§i Çã làm cho m¶t sÓ giáo ÇiŠu Thiên chúa trª thành l‡i
th©i. Có ngÜ©i bäo t§i næm 2000 thì tÆn th‰. Có ngÜ©i nói khi nào nܧc Do Thái tái
lÆp thì th‰ gi§i së tÆn diŒt. Th‰ mà cái dân t¶c không lãnh th° này Çã d¿ng låi nܧc
tØ næm 1947. Nh»ng cÓ g¡ng cûa Giáo h¶i Thiên chúa giáo vŠ các Công ÇÒng
1963-1964 là Ç‹ nghiên cÙu cách cäi ti‰n viŒc truyŠn giáo và n‰u cÀn cä kinh Çi‹n
n»a. Công viŒc Ãy có lë chÆm rÒi chæng? Riêng ÇÓi v§i PhÆt giáo, tØ khi ngài Thái
HÜ phát Ƕng cu¶c cách mŒnh giáo ch‰, giáo lš, giáo sän, Çã mang m¶t gÜÖng m¥t
m§i, m¶t gÜÖng m¥t ti‰n b¶ mà không ngÜ®c v§i Çåo pháp chân truyŠn. Cho nên
Huynh trܪng Gia ñình PhÆt Tº b¡t bu¶c phäi hi‹u rõ nguyên nhân phát sinh cûa
Gia ñình PhÆt Tº. Quá trình phát tri‹n tØ khi thành lÆp cho t§i hiŒn tåi - CÖ cÃu t°
chÙc và lãnh Çåo cûa Gia ñình PhÆt Tº và nhÃt là phäi nhÆn thÙc ÇÜ®c sÙ mŒnh
cao cä cûa mình. Có nhÜ th‰ thì công viŒc m§i không ljn n‡i phù du, mong manh
nhÜ cánh hoa bu°i sáng së tàn røi dÀn khi g¥p cänh chiŠu tà. ñÜ©ng lÓi Gia ñình
PhÆt Tº không Çi ngÜ®c v§i Çåo pháp, v§i t° quÓc, v§i bܧc ti‰n hóa không ngØng
cûa nhân loåi. Mai Çây, khi th‰ gi§i PhÆt giáo nhìn vŠ chúng ta, h† së phäi ngåc
nhiên vì chính ª tåi nÖi ÇÃt nܧc nghèo nàn, Çau kh° này låi là nguÒn phát sinh m¶t
phong trào tiŠm Än cÙu sÓng tÜÖng lai cûa PhÆt giáo.
Ta có th‹ lÃy m¶t ví dø khác vŠ "Ç©i là b‹ kh°". "N‰u ta g†i hånh phúc là ánh sáng
và Çau kh° là bóng tÓi, thì khi ta ÇÙng gi»a n¡ng, ánh n¡ng càng rång r« bao nhiêu,
thì cái bóng Çen cûa ta låi Çen thÅm bÃy nhiêu. Trong hånh phúc bao gi© cÛng Çeo
Ç£ng theo Çau kh°. Trái låi, khi ánh m¥t tr©i Çã t¡t thì trÀn gian không hŠ có ánh
sáng n»a!".
ñáng lë con ngÜ©i phäi tìm ra ánh sáng thì mâu thuÅn thay! vì quá s® ánh sáng mà
cÙ Än núp vào bóng tÓi. N‰u có ngÜ©i Çã th¡p ng†n Çèn thì Çó chÌ là s¿ cÓ g¡ng
nhÕ nhoi Ç‹ tìm m¶t chút hånh phúc trong bi‹n kh° mênh mông!
NhÜng thº hÕi có cây n‰n nào mà không h‰t, có ng†n Çèn nào mà ch£ng cån dÀu,
có nguÒn ÇiŒn l¿c nào bÃt tÆn? ñ©i ngÜ©i ch£ng qua là cây n‰n, là nén hÜÖng. ñÓt
n‰n, châm hÜÖng là mong Ç‹ låi cho Ç©i chút mùi thÖm, chút ánh sáng. NhÜng khi
hÜÖng thÖm vØa tÕa ra, ánh sáng vØa le lói thì nhìn låi cây n‰n chÌ còn là ÇÓng xác
và cây hÜÖng chÌ còn là m¶t n¡m tro tàn! NhÜ th‰, n‰u ta không tìm cho Ç©i mình
m¶t nghïa sÓng b¢ng cách ngÒi trong Çêm thâu mà nhìn lên các vì sao Ç‹ tìm ánh
sáng trên vÛ trø vô cùng, thì cu¶c Ç©i së mÃt dÀn Çi m¶t cách thê thäm và vô døng
nhÜ cây cÕ. ñåo PhÆt là ánh sáng trÜ©ng cºu chÜa bao gi© chói chang mà cÛng
chÜa bao gi© ngØng t¡t. Các lš thuy‰t sôi n°i nhÃt cûa Nietszche, cûa bao nhiêu
nhà tÜ tܪng, nay chÌ còn låi giá trÎ cûa m¶t chút dï vãng. Nhân loåi càng ti‰n thì
sÙc Çào thäi t¿ nhiên càng månh. Các tÜ tܪng truyŠn bá b¢ng vÛ khí, cuÒng tín và
máu lºa bao gi© cÛng chóng tiêu diŒt dù có Çem t§i vài giäi pháp cÃp th©i cho nhân
sinh. Trí óc con ngÜ©i chÌ hܧng vŠ cái gì cø th‹, khä giác mà quên m†i s¿ siêu
hình. Ta chÜa tØng thÃy cái "không" sinh ra cái "có" mà chÌ thÃy cái "hiŒn h»u" Çi
Yêu trÈ là yêu dï vãng cûa chính mình. N‰u có Huynh trܪng Çã träi qua m¶t th©i
thÖ Ãu ÇÀy Çau thÜÖng, bÃt hånh thì nay phäi cÓ g¡ng ÇØng Ç‹ cho các em phäi kh°
nhÜ mình ngày xÜa. N‰u có Huynh trܪng Çã có m¶t thi‰u th©i sung sܧng thì
cÛng nên g¡ng cho các em ÇÜ®c sung sܧng nhÜ th©i trܧc cûa mình. Có yêu trÈ,
ngÜ©i Huynh trܪng m§i chÎu hi‹u trÈ; buÒn cái buÒn trܧc trÈ, vui sau cái vui cûa
trÈ. BÆc phø huynh gÜÖng mÅu thÜ©ng không nghï t§i s¿ phøng dÜ«ng cûa con cái
mai sau mà chÌ mong con ti‰p tøc th¿c hiŒn nh»ng š nguyŒn dang dª cûa mình Çã
vì viŒc mÜu sinh, vì cu¶c Ç©i ng¡n ngûi Çã không th¿c hiŒn ÇÜ®c. Cha mË l¿a cái
tên ÇÀy š nghïa Ç‹ Ç¥t cho con là cÀu mong con th¿c hiŒn cái n¶i dung cûa tên g†i
Ãy. Nh»ng cái tên tÓt ÇËp cûa con trai, nh»ng cái tên dÎu hiŠn cûa con gái ÇŠu gói
tr†n tình thÜÖng và kÿ v†ng cûa bÆc sinh thành v§i Çàn hÆu ti‰n. Vì nghï ljn dï
vãng mà phäi lo tÜÖng lai. NgÜ©i Huynh trܪng gÜÖng mÅu b¡t bu¶c phäi yêu
thÜÖng, kính tr†ng tu°i trÈ cûa Ç©i. Có yêu thÜÖng ngÜ©i Huynh trܪng m§i quên
h‰t nh†c nh¢n mà h‰t lòng nhÅn nåi huÃn luyŒn cho các em trª thành ngÜ©i tÓt. LŒ
thÜ©ng, ngÜ©i ta ai cÛng coi con cûa mình tr†ng hÖn con cûa ngÜ©i. Huynh trܪng
phäi vÜ®t ra "nhi n» thÜ©ng tình" mà coi trÈ nhÜ là thân mình, nhÜ là con, em ru¶t
cûa mình vÆy. Có kính tr†ng tu°i trÈ, Huynh trܪng m§i dÒn h‰t tâm l¿c mình vào
công tác giáo døc. ñ©i ngÜ©i cÛng nhÜ m¶t ngày: Tu°i trÈ là bình minh, tráng niên
là trÜa n¡ng và tu°i già là bu°i tà. Trong không khí mát dÎu trong lành Çang lên cûa
bình minh, tu°i trÈ, ngÜ©i vØa thÙc giÃc së thØa hܪng tr†n vËn cao ÇËp cûa Ç©i
ngÜ©i. ñi v§i trÈ, ta së trÈ låi, ta së trÈ mãi không già. N‰u bån Çã chán cái ô nhøc,
thû Çoån cûa cu¶c Ç©i thì hãy trª vŠ yêu m‰n vÈ thanh khi‰t chân thành cûa trÈ.
ñ©i ta cÙ già c‡i nhÜng hÒn ta vÅn thÖ ngây. M¶t vÈ thÖ ngây Çáng quš chÙ không
phäi cái ngây ngô cûa nh»ng ngÜ©i già trܧc tu°i. Không yêu nghŠ dåy trÈ thì
Huynh trܪng së coi m†i công tác, m†i hoåt Ƕng giÓng v§i c¿c hình. NgÜ©i Çã
MuÓn phøc vø tu°i trÈ, Huynh trܪng phäi nhìn th£ng vào ÇÓi tÜ®ng mà th¿c hiŒn
phong trào giáo døc. Là m¶t phÜÖng pháp chÙng nghiŒm, Gia ñình PhÆt Tº Çòi hÕi
Huynh trܪng phäi có ki‰n thÙc chuyên môn và ki‰n thÙc t°ng quát. VŠ chuyên
môn thì phäi tu h†c PhÆt pháp, nghiên cÙu khoa tâm lš thi‰u nhi và thành thåo các
sinh hoåt ngành, các môn h†c Çã ghi trong chÜÖng trình tu h†c cûa Gia ñình PhÆt
Tº. Có h†c PhÆt pháp thì m§i có chánh tín. Có h†c tâm lš thì m§i vÜ®t khÕi cái vÕ
chû quan c¢n c‡i mà Çi vào lòng trÈ. Có rành các ngành thì m§i Çáp Ùng Çúng v§i
yêu cÀu cûa m‡i gi§i: Nam, N» PhÆt tº, Thi‰u Nam, Thi‰u N», Nam, N» Oanh vÛ,
m‡i ngành ÇŠu có m¶t không khí sÓng riêng biŒt. Có sành các môn h†c trong
chÜÖng trình tu h†c m§i xÙng Çáng làm ngÜ©i lãnh Çåo Thanh, Thi‰u Nhi. NhÜng,
ki‰n thÙc t°ng quát låi còn cÀn hÖn cä chuyên môn n»a. Hãy nhìn quanh mình. Trí
óc nhân loåi ngày m¶t mª r¶ng. ñ©i sÓng ngày càng phÙc tåp. "NgÜ©i là con vÆt xã
h¶i". ñ©i Çâu phäi là hoang Çäo. S¿ ti‰p xúc v§i quÀn chúng Çòi hÕi Huynh trܪng
phäi h†c hÕi không ngØng. H†c không phäi chÌ có sách, không phäi chÌ ª gh‰ nhà
trÜ©ng. NgÜ©i Huynh trܪng gÜÖng mÅu phäi có h†c l¿c t°ng quát vŠ: Chính trÎ,
Kinh t‰, Xã h¶i, Tri‰t h†c, Khoa h†c... và nh»ng phong tøc, tÆp quán cÓ h»u cûa
dân t¶c. ñiŠu Çáng buÒn là trܧc kia, có nh»ng Huynh trܪng chÌ › y vào "tu°i th†"
cûa mình rÒi ch£ng chÎu h†c hành. ñ‹ ljn khi các em ti‰n bÕ xa mình thì låi Çâm
ra ghen ghét, ÇÓ kœ. Th‰ thì Çâu Çáng còn làm Huynh trܪng n»a. Ta h†c cho ta, ta
h†c cho trÈ, h†c cho cä m¶t th‰ hŒ. Ta không có quyŠn làm dÓt mình và cÛng
không có ÇÜ®c quyŠn làm kh° kÈ khác vì s¿ dÓt nát cûa mình. Nghe Einstein nói:
"Cái bi‰t con ngÜ©i là gi†t nܧc. Cái không bi‰t là Çåi dÜÖng". Có nghï nhÜ vÆy,
rÒi không chÎu h†c n»a. ThÆt ch£ng khác gì ngÜ©i b¶ hành s¡p ch‰t khát mà khi bò
t§i b© sông låi ch£ng chÎu uÓng vì nghï r¢ng" "uÓng sao cho h‰t ÇÜ®c nܧc sông!".
ñÜÖng nhiên, khi Huynh trܪng chÜa thÃu Çåt ÇÜ®c møc Çích và quy cû cûa Gia
ñình PhÆt Tº thì không th‹ t¿ mình tåo lÃy ki‰n thÙc nên phäi nh© cÆy vào s¿ huÃn
luyŒn cûa Çàn anh. MuÓn thø huÃn, Huynh trܪng tÆp s¿ cÀn phäi chuÄn bÎ tinh
thÀn k› luÆt. Có ngÜ©i hi‹u lÀm r¢ng k› luÆt trái ngÜ®c v§i t¿ do. Phäi nên hi‹u:
"T¿ do không phäi là muÓn làm gì thì làm, mà chính là t¿ mình ch†n lÃy m¶t k›
luÆt".
M¶t hành vi bao gi© cÛng gÒm hai y‰u tÓ: có š thÙc và có t¿ do. Trܧc khi gia
nhÆp vào Gia ñình PhÆt Tº, Huynh trܪng có š thÙc Ç‹ ch†n l¿a con ÇÜ©ng lš
tܪng cûa mình, Huynh trܪng có t¿ do ch†n l¿a. Không ai có quyŠn b¡t bu¶c ai
gia nhÆp Gia ñình PhÆt Tº. ChÌ khi nào, Huynh trܪng nh© t¿ do và š thÙc mà
ch†n l¿a nŠ n‰p Gia ñình PhÆt Tº thì t¿ nguyŒn ghép mình vào k› luÆt cûa Gia
ñình PhÆt Tº. N‰u sau khi gia nhÆp hàng ngÛ, Huynh trܪng nào vÅn bÃt tuân
thÜ®ng lŒnh, càn rª, h‡n xÜ®c, phóng túng tÙc là Huynh trܪng Çó Çã t¿ hûy hoåi
t¿ do, nghïa là phû nhÆn con ÇÜ©ng mình Çã t¿ do l¿a ch†n. Tuân theo k› luÆt là
bäo vŒ t¿ do. Do Çó, mà các nhà ái quÓc, m¶t khi Çã t¿ nguyŒn hi‰n thân cho T°
quÓc, các nhà tu hành m¶t khi Çã phát tâm cÀu Çåo thì m†i xiŠng xích, m†i kh°
hånh ÇŠu trª thành y‰u tÓ quy‰t ÇÎnh Ç‹ luyŒn thép tinh thÀn và bäo vŒ niŠm tin.
Có k› luÆt m§i chÎu huÃn luyŒn. Bao gi© n‰p sÓng Çoàn th‹ cÛng gÀn nhÜ trái
ngÜ®c v§i Ç©i sÓng riêng tÜ. ChÎu huÃn luyŒn là Ç¥t mình dܧi s¿ hܧng dÅn cûa
các anh chÎ trܪng. Nh»ng ngÜòi Ãy phÀn nhiŠu n‰u chÜa Çåt ÇÜ®c mÙc tinh diŒu
cûa nghŠ dåy trÈ thì cÛng Çã hy sinh nhiŠu cho quá trình phát tri‹n Gia ñình PhÆt
Tº. Phäi tin vào l©i dåy. Phäi th¿c hiŒn cho Çúng nh»ng ÇiŠu Çã h†c. MuÓn ti‰p
nhÆn chu Çáo nh»ng l©i giäng dåy thì phäi gåt bÕ m†i thành ki‰n s¤n có. Phäi can
Çäm chÎu "rºa óc" trܧc khi ti‰p nhÆn tÜ tܪng m§i. TÜ tܪng là hoa, trí óc là bình.
MuÓn cho vÈ ÇËp cûa tâm hÒn ÇÜ®c hoàn mÏ thì phäi rºa bình xén lá såch së trܧc
Çã. Bình såch, hoa tÜÖi thì t¿ nhiên bình hoa phäi ÇËp, phäi Çáng yêu. Ngoài viŒc
huÃn luyŒn cûa các Tråi, các BÆc, Huynh trÜÕng còn phäi t¿ tu, t¿ luyŒn cho trí tuŒ
thêm s¡c bén, tình cäm thêm dÒi dào, hoåt Ƕng thêm nhanh nhËn. Hãy t¿ mình tu
luyŒn lÃy mình. S¿ h‡ tr® cûa khách quan chÌ là næng l¿c thúc ÇÄy. Hãy coi mình
là täng Çá thô sÖ mà nh© s¿ huÃn luyŒn trau chuÓt së có ngày trª thành pho tÜ®ng
ÇËp.
VŠ ÇiŠu hành, Huynh trܪng phäi triŒt Ç‹ tuân theo N¶i quy. NhÜng không vì th‰
mà nói r¢ng Huynh trܪng, chÌ m¶t m¿c bÎ gò bó vào tinh thÀn giáo ÇiŠu, kinh
viŒn. Gia ñình PhÆt Tº là m¶t th¿c th‹ luôn luôn ti‰n b¶, Huynh trܪng phäi tin
r¢ng Gia ñình PhÆt Tº së còn ti‰n và ti‰n xa mãi cho t§i khi trª thành m¶t "nŠ n‰p
giáo døc quÓc gia và tôn giáo". MuÓn ti‰n thì phäi v»ng. MuÓn v»ng phäi cäi ti‰n.
ViŒc cäi ti‰n d¿a vào sáng ki‰n cûa Huynh trܪng. Sáng ki‰n không chÌ là sän
phÄm cûa tܪng tÜ®ng. Nó là hiŒn tÜ®ng Çúc k‰t kinh nghiŒm và làm phóng tÕa trí
tuŒ cûa cá nhân. TØ nh»ng š tܪng m§i nhÕ nh¥t tong bu°i h†p Çoàn cho t§i quan
Çi‹m cá nhân trong h¶i nghÎ, cho t§i các ÇŠ nghÎ, d¿ án ÇŠu phäi ÇÜ®c hình thành
trong kinh nghiŒm chÌ huy. Không sáng ki‰n ngÜ©i ta së thành thû c¿u. Thû c¿u là
khÜ khÜ ôm lÃy m§ ki‰n thÙc l‡i th©i. Mà Çã l‡i th©i là tÙc thì phäi bÎ Çào thäi.
Sáng ki‰n không phäi t¿ nhiên mà có. Nó là thành quä cûa suy tÜ, cûa hoåt Ƕng,
cûa chu°i kinh nghiŒm ÇÓi phó v§i nghÎch cänh.
NgÜ©i Ç©i thÜ©ng s® nghÎch cänh, nhÜng chính nghÎch cänh là môi trÜ©ng tåo ra
sáng ki‰n. NgÜ©i thÕa mãn là ngÜ©i nghèo š tܪng m§i nhÃt. Gia ñình PhÆt Tº
ngày m¶t bành trܧng månh Çang cÀn t§i rÃt nhiŠu sáng ki‰n cá nhân. Trên th¿c t‰,
m¶t sÓ Çåo h»u Çã hay chÓng ÇÓi Gia ñình PhÆt Tº. H† chÓng, vì h† không Çû sÙc
thÃy ÇÜ®c cái hay cái m§i. H† Çã trª thành thû c¿u. Thû c¿u là vào n¢m s¤n trong
quan tài dù còn phäi sÓng kh° rÃt lâu m§i ch‰t ÇÜ®c. Sáng ki‰n còn là sän phÄm
cûa s¿ giao ti‰p thÜ©ng xuyên. M¶t Huynh trܪng phäi bi‰t nghe sáng ki‰n cûa
bån. M¶t sÓ ngÜ©i có cÓ tÆt là chÌ thích cái gì giÓng v§i mình và ghét cái gì khác
v§i mình. Không phäi chÌ vŠ hình thÙc. NgÜ©i ta còn loåi bÕ tÜ tܪng kÈ khác m¶t
cách quá dÍ dãi chÌ vì tÜ tܪng Ãy không giÓng v§i "cái khung lš luÆn s¤n có cûa
mình". Nguy l¡m! Làm nhÜ th‰ là t¿ Çóng cºa tâm hÒn, t¿ làm Çui, làm Çi‰c. Phäi
bi‰t nghe nh»ng ÇiŠu m§i lå. Phäi bi‰t nói nh»ng l©i khác mình. TÃt nhiên phäi là
nh»ng l©i nói phäi. M¶t Huynh trܪng không chÎu phát huy sáng ki‰n là m¶t cành
cûi khô gi»a ngàn hoa Gia ñình PhÆt Tº.
NgÜ©i Huynh trÜÕng gÜÖng mÅu phäi phân biŒt ba công viŒc: viŒc nhà, viŒc nܧc
và viŒc Gia ñình PhÆt Tº. ñÓi v§i viŒc nhà, phäi t° chÙc sao cho "trong Ãm ngoài
êm". V® chÒng løc Çøc, con cái hÜ hÕng, t¿ sÓng cu¶c Ç©i vô t° chÙc thì còn mong
gì ÇiŠu khi‹n ÇÜ®c ai? T° chÙc riêng tÜ h®p lš và chu Çáo là hoàn thành k‰ hoåch
tŠ gia. ñÓi v§i viŒc nܧc tÙc là viŒc công, cÛng phäi chu Çáo. Nh»ng Huynh trܪng
Tác phong gÒm có næm y‰u tÓ: trang phøc, cº chÌ, ngôn ng», tÜ tܪng và hành
Ƕng.
Hãy nhìn m¶t vÎ minh sÜ: "Toàn th‹ con ngÜ©i cûa nhà sÜ là m¶t bài thuy‰t pháp
không l©i". TØ chi‰c áo nâu Çåm båc mà hùng tráng, tØ nét m¥t trÀm m¥c mà chÙa
Ç¿ng, tØ ngôn ng» ôn tÒn mà sâu s¡c. TØng Ãy y‰u tÓ Çû chÙng minh s¿ khác biŒt
ñ†c t§i Çây, tÃt có anh chÎ em së th¡c m¡c: "Có th‹ nào chúng ta tách r©i hoåt Ƕng
giáo døc cûa Gia ñình PhÆt Tº ra khÕi hoàn cänh ÇÃt nܧc trong giai Çoån hiŒn tåi,
khi ÇÃt nܧc bÎ chia c¡t bªi cæm thù và máu lºa! khi t° chÙc cûa tôn giáo còn lao
Çao, rån nÙt vì thành ki‰n và phá hoåi?" SÙ mŒnh ÇÓi v§i Tín ngÜ«ng và T° quÓc
bu¶c chúng ta có nh»ng nhÆn ÇÎnh chính xác vŠ con ÇÜ©ng Çi t§i cûa mình. Con
ÇÜ©ng Ãy tÃt nhiên không th‹ vÜ®t ra ngoài viŒc giäi quy‰t hai vÃn ÇŠ Çó. Vì tha
thi‰t v§i tiŠn ÇÒ dân t¶c, vì tin tܪng vào tÜÖng lai cûa ñåo giáo, biên giä së cÓ
g¡ng trình bày "m¶t sÓ š ki‰n Ç‹ làm nŠ täng cho viŒc suy tÜ cûa m‡i Çoàn viên,
cûa các cu¶c h¶i thäo Gia ñình PhÆt Tº". ThÆt ra, bên trên chúng ta còn có các bÆc
Qua nh»ng nét Çåi cÜÖng Çã trình bày, không ai phû nhÆn tính cách lÎch sº, xã h¶i
và tôn giáo cûa Gia ñình PhÆt Tº. Không phäi là m¶t t° chÙc ngÅu sinh, Gia ñình
PhÆt Tº th¿c s¿ là k‰t quä vŠ ܧc v†ng cûa m¶t tình trång lÎch sº, cûa m¶t nhu cÀu
xã h¶i. Và m¶t khi Çã do lÎch sº và xã h¶i mà hình thành, Gia ñình PhÆt Tº phäi có
nh»ng sÙ mŒnh ÇÓi v§i lÎch sº và xã h¶i.
Trܧc khi xác ÇÎnh các sÙ mŒnh thi‰t y‰u, công viŒc tiên quy‰t là phäi xác ÇÎnh vÎ
trí cûa Gia ñình PhÆt Tº cho xác Çáng.
TØ th©i Pháp thu¶c, kháng chi‰n, cho t§i cänh ÇÃt nܧc phân ly hiŒn nay, Gia ñình
PhÆt Tº chÜa hŠ tØ bÕ sÙ mŒnh lÎch sº cûa mình. Dܧi th©i Pháp thu¶c, Gia ñình
PhÆt Tº dù không phäi là m¶t l¿c lÜ®ng ÇÓi kháng vŠ chính trÎ nhÜng hoåt Ƕng
cûa Gia ñình PhÆt Tº không Çi ra ngoài chính sách bÃt h®p tác cÓ h»u. Trong cu¶c
cách mång 1945, Ça sÓ Çoàn viên Gia ñình PhÆt Tº Çã là nh»ng chi‰n sï. Có ngÜ©i
Çã xung phong vào hàng ngÛ giäi phóng quân Ç‹ làm tròn phÆn s¿ cÙu quÓc. Trܧc
m¡t thanh niên hÒi Çó chÌ có m¶t ÇÓi tÜ®ng chính là diŒt xâm læng. Trong m†i
phåm vi hoåt Ƕng ÇŠu có tiŠm Än hình bóng cûa ngÜ©i con PhÆt. ñ‰n th©i kÿ
kháng chi‰n, Ça sÓ Huynh trܪng và Çoàn sinh cûa Gia Dình PhÆt Tº Çã tåm "cªi
lam y, khoát chi‰n bào". MÜ©i næm chÓng ÇÓi gian kh°, ngÜ©i ª khu, kÈ ª thành,
b¢ng vÛ khí, b¢ng væn hóa; Gia ñình PhÆt Tº không phút giây r©i bÕ vai trò cÙu
quÓc. Dܧi th©i Ngô båo chúa, Gia ñình PhÆt Tº chÓng ÇÓi ra sao, cu¶c Çäo chánh
1.11.1963 Çã thuy‰t minh. Và ti‰p sau Çó, Gia ñình PhÆt Tº ti‰p tøc Çi vào lòng
cu¶c chi‰n ÇÃu cûa ngÜ©i dân Çau kh° vì chi‰n tranh, vì chia c¡t. Rút låi trܧc sau,
Là m¶t xã h¶i ÇÀy dÅy mê tín, dÎ Çoan, dÓt nát, Çau kh° vŠ tinh thÀn; thi‰u thÓn,
bŒnh tÆt, Çói rét vŠ vÆt chÃt, ViŒt Nam cûa chúng ta tØ bao lâu nay Çã trª thành m¶t
cÖ th‹ lâm tr†ng bŒnh. M¶t m¥t chi‰n chinh xâu xé, m¥t khác b†n ngoåi nhân và lÛ
tôi Çòi Çua nhau bòn rút tûy não cûa ÇÒng bào ru¶t thÎt Ç‹ xây Ç¡p tham v†ng. Tình
trång khÓn kh° Çó Çã làm cho xã h¶i trª thành m¶t môi trÜ©ng ÇÀy dÅy vi trùng.
Gia ñình PhÆt Tº ngoài nhiŒm vø chÓng ÇÓi các bÃt công trܧc m¡t còn nghï t§i
viŒc bäo vŒ th‰ hŒ tÜÖng lai. Là m¶t t° chÙc giáo døc, Gia ñình PhÆt Tº nh¡m vai
trò gìn gi» thanh thi‰u nhi tránh khÕi con ÇÜ©ng sa dža, vong bän. ñÜÖng nhiên,
trong hiŒn tåi, ÇÜ©ng lÓi giáo døc cûa Gia ñình PhÆt Tº chÜa ÇÜ®c ph° bi‰n sâu
r¶ng l¡m, nguyên nhân ch£ng phäi là vì nó không ki‰n hiŒu mà chính vì "hoàn
cänh thê thäm trܧc m¡t Çã làm cho m¶t sÓ ngÜ©i quên mÃt tÜÖng lai". Gia ñình
PhÆt Tº lo cho tÜÖng lai tÃt së bÎ dèm pha là Çeo Çu°i äo v†ng! Phäi nên hi‹u r¢ng:
m¶t lš thuy‰t muÓn th¿c hiŒn bao gi© cÛng phäi chÎu "thº lºa" rÃt lâu. Phäi Ç®i ljn
Månh Tº Ç©i m§i bi‰t có Kh°ng Tº; ljn A Døc, PhÆt giáo m§i quäng bá; ljn
Lénine, Karl Marx m§i có chân ÇÙng; ljn Trang Tº LiŒt Tº, con ÇÜ©ng siêu thoát
cûa Lão Tº m§i sáng tÕ. NhÜ vÆy, ch© Ç®i m¶t chu kÿ tái hiŒn không phäi là lš do
Ç‹ cho kÈ chÜa thÃy phäi bÕ cu¶c. Nh»ng ÇiŠu "chÜa thÃy" không phäi là "không
thÃy" ÇÜ®c. Tri‰t gia, bác h†c, thánh nhân Çâu có thÕa mãn v§i cái "Çã thÃy" mà
chÌ lo tìm cái "chÜa thÃy, không thÃy" mà thôi.Xin hãy bình tâm, ánh sáng cûa Gia
ñình PhÆt Tº trong xã h¶i sau hai mÜÖi næm Çã tinh luyŒn b¡t ÇÀu tÕa sáng rÒi Çó!
V§i møc Çích giáo døc, hoåt Ƕng cûa Gia ñình PhÆt Tº liên hŒ mÆt thi‰t v§i sinh
hoåt væn hóa. Trong bao næm qua, v§i chû trÜÖng rõ rŒt, Gia ñình PhÆt Tº nhÃt
thi‰t loåi bÕ s¿ có m¥t cûa thÙ væn nghŒ diÍm tình, trøy låc. ñ†c låi các tác phÄm
væn chÜÖng cûa miŠn Nam ViŒt Nam ta phäi nhÙc m¡t vì m¶t ch» tình diêm dúa,
bŒnh hoån. Gia ñình PhÆt Tº không hŠ dung túng loåi væn chÜÖng s¿c nÙc mùi son
phÃn, cæm thù, máy móc, loåi ti‹u thuy‰t ca tøng nh»ng phóng túng vô trách
nhiŒm. Còn gì buÒn b¢ng nghe m¶t thi‰u nhi tu°i còn gi†t máu, tóc hãy còn xanh
mà dám vi‰t: "úp ¥t công viên, nÙc nª gi»a lòng th‰ k›... tóc ngä b© vai, Ç©i lên
Dù không muÓn, Giáo H¶i PhÆt Giáo ViŒt Nam cÛng Çã trª thành l¿c lÜ®ng, m¶t
sÙc månh lÎch sº, xã h¶i. Trong cÖ cÃu chung, Gia ñình PhÆt Tº nhÃt là tåi miŠn
Trung Çã gi» vai trò chû Ƕng trong nhiŠu công tác to l§n. Nhìn vào trào dâng cûa
dân t¶c, ngÜ©i dân miŠn Trung thÃy rõ m¶t l§p Çåo h»u trung kiên luôn luôn sát
cánh v§i l§p trÈ ÇÀy nhiŒt tình, tâm huy‰t. Trong hàng ngÛ cÜ sï, Gia ñình PhÆt Tº
Çã trª thành m¶t "thành ÇÒng" không có không ÇÜ®c. M¥c dù có kÈ t¿ ái không
chÎu thØa nhÆn sÙc månh cûa Gia ñình PhÆt Tº; m¥c dù có nhiŠu Huynh trܪng
chÜa thÃm nhuÀn ÇÜ©ng lÓi nên không rõ sÙc månh t¿ cÜ©ng, t¿ lÆp s¤n có cûa
mình, Gia ñình PhÆt Tº vÅn là m¶t bÙc trÜ©ng thành bäo vŒ tín ngÜ«ng. Hãy nhìn
th£ng vào các hoåt Ƕng Gia ñình PhÆt Tº Çã Çåt ÇÜ®c. V§i tinh thÀn k› luÆt, v§i
ÇÜ©ng lÓi lãnh Çåo không sai lŒch, nhÀm lÅn, v§i sÙc månh cûa 100.000 Çoàn viên
có quy cû, thº hÕi Gia ñình PhÆt Tº có th‹ bÎ Çào thäi ÇÜ®c không? Các cÃp lãnh
Çåo Giáo H¶i sáng suÓt ch¡c phäi thØa nhÆn r¢ng Gia ñình PhÆt Tº rÃt xÙng Çáng
là th‰ hŒ Çang lên cûa Giáo H¶i. VÆy thì, thay vì thái Ƕ h© h»ng, xuyên tåc, vø l®i,
quš vÎ trܪng thÜ®ng nên góp phÀn tích c¿c vào viŒc cûng cÓ, tu chÌnh, giúp Ç« vŠ
tinh thÀn cÛng nhÜ vÆt chÃt. N‰u Giáo H¶i coi Gia ñình PhÆt Tº là con cháu thì
không nuôi con cÛng Çã có t¶i, chÙ ÇØng nói là chÎu nh¡m m¡t Ç‹ cho con hÜ hÕng.
HuÓng n»a, Gia ñình PhÆt Tº låi là m¶t "hi‰u tº" cûa B°n sÜ thì không ai có quyŠn
dÒn nó vào tâm trång cô Ƕc trên ÇÜ©ng phøng s¿.
Là tÀng l§p thanh niên quy ngÜ«ng Tam Bäo, Gia ñình PhÆt Tº tÕ lòng hi‰u phøc
ÇÓi v§i ChÜ Tæng. Trên huy hiŒu Hoa sen tr¡ng, Gia ñình PhÆt Tº tôn kính chÜ
Sau cu¶c vi‰ng thæm các tÌnh vØa qua, ThÜ®ng T†a ViŒn Trܪng ViŒn Hóa ñåo Çã
chÙng ki‰n tÆn m¡t sinh hoåt gian kh° cûa Gia ñình PhÆt Tº. Cho nên, trong cu¶c
chuÄn bÎ ñåi lÍ PhÆt Çän vØa qua, ThÜ®ng t†a Çã thành thÆt phát bi‹u lòng tin cÆy
cûa ViŒn Hóa ñåo ÇÓi v§i Gia ñình PhÆt Tº. Và ÇÒng th©i, ThÜ®ng t†a ViŒn
trܪng cÛng công nhÆn tình trång thi‰u høt Huynh trܪng, ÇiŠu kiŒn hoåt Ƕng cûa
Gia ñình PhÆt Tº. ThÆt là Çáng mØng. TØ lâu, n‰u không quá bi quan, ta phäi công
nhÆn quš vÎ trܪng thÜ®ng chÜa nhÆn thÙc ÇÜ®c vai trò quan tr†ng cûa Gia ñình
PhÆt Tº trong tÜÖng lai cûa Çåo pháp. Nh»ng l©i khen ng®i, nh»ng l©i khuyên ræn
rÒi Çây ch¡c së ÇÜ®c th¿c hiŒn ÇÀy Çû. Chìm ngÆp vào T°ng vø Thanh niên, Gia
ñình PhÆt Tº vÅn cÓ g¡ng tåo cho mình m¶t s¡c thái Ç¥c biŒt. M¶t tÆp Çoàn có
mÜ©i vån Çoàn viên phäi lâm vào m¶t tình trång thi‰u thÓn Çû thÙ làm sao có th‹
duy trì hoåt Ƕng thÜ©ng xuyên n‰u không có s¿ tÜÖng tr®? Gia ñình PhÆt Tº v§i
tinh thÀn t¿ lÆp cÓ h»u không bao gi© dám Çòi hÕi. NhÜng ngÜ®c låi, Gia ñình PhÆt
Tº không tØ chÓi m†i viŒc tÜÖng tr® cÀn thi‰t cho s¿ sinh tÒn cûa t° chÙc.
Kh¡p nÖi trên ÇÃt nܧc này, màu áo lam cûa Gia ñình PhÆt Tº Çã trª nên m¶t bi‹u
tÜ®ng cûa cäm tình. Trong m†i công tác xã h¶i, màu áo lam là màu thông hành
không ranh gi§i. Dân chúng Çã nhìn anh em Gia ñình PhÆt Tº v§i s¿ trìu m‰n và
kính phøc. Phäi nói sau lÜng Giáo H¶i có Gia ñình PhÆt Tº và sau Gia ñình PhÆt
Tº có quÀn chúng. ñây không phäi là Çám quÀn chúng mua danh bán l®i, quy løy
bŠ trên Ç‹ thØa hܪng chút vinh hoa mà chính là Çåi Ça sÓ nhân dân Çang phÃn khªi
ÇÃu tranh Çi t§i hòa bình và thÓng nhÃt. H† là ai? có nh»ng ngÜ©i chÜa bao gi© t§i
chùa. H† là m¶t sÙc månh trÀm l¥ng, sÙc månh duy trì chính nghïa và xô ngã båo
quyŠn. H† là hång ngÜ©i tin vào chân lš, tin vào danh d¿, tin vào nghïa sÓng và
hoài nghi h‰t m†i hình thÙc man trá, vø l®i. Gia ñình PhÆt Tº trÜ©ng tÒn trên l§p
quÀn chúng Ãy. H† Çã Çùm b†c bênh v¿c các Çoàn viên Gia ñình PhÆt Tº bÎ bách
håi, vu khÓng, ngÜ®c Çãi. H† không nói, h† chÌ bi‰t làm, và trong viŒc làm cûa h†
không hŠ v¡ng bóng dáng cûa màu áo lam, màu s¡c tùy xuÃt cûa màu nâu Çåo vÎ.
Gia ñình PhÆt Tº thÃy r¢ng không có nhà lãnh Çåo nào dùng ÇÜ®c quÀn chúng mà
chÌ có quÀn chúng dùng ngÜ©i lãnh Çåo. Khi bÎ áp bÙc, h† mÜ®n cái trí óc sáng
suÓt, cái tinh thÀn s¡t thép cûa ngÜ©i lãnh Çåo Ç‹ ÇÙng lên và m¶t khi nhà lãnh Çåo
Çã xuÓng chiŠu là tÙc kh¡c h† Çào thäi. S¿ sùng kính cûa quÀn chúng trong m¶t
giai Çoån không phäi là lš do cho nhà lãnh Çåo thÀn thánh hóa mình. Hi‹u nhÜ vÆy,
Gia ñình PhÆt Tº không bao gi© Çi ngÜ®c v§i quÀn chúng.
Ÿ trên là nh»ng nhÆn ÇÎnh cûa Gia ñình PhÆt Tº vŠ quá khÙ. Trong tÜÖng lai Gia
ñình PhÆt Tº còn nhiŠu sÙ mŒnh phäi hoàn thành. XuÃt phát tØ các š niŒm cæn bän
Çó, Gia ñình PhÆt Tº Çã nh¡m t§i con ÇÜ©ng viÍn ki‰n, con ÇÜ©ng Çi t§i làm sao
cho h»u hiŒu mà không phän låi v§i quá khÙ chân chánh cûa mình.
PhÆt tº tiên vàng là công dân cûa t° quÓc. NgÜ©i ViŒt Nam phäi yêu nܧc ViŒt
Nam, phäi phøng s¿ t° quÓc ViŒt Nam trܧc Çã. Th‰ nhÜng, tØ bao nhiêu næm qua,
k‹ tØ cu¶c vùng dÆy cûa toàn dân vào mùa thu 1945 cho t§i nay bi‰t bao nhiêu
ngÜ©i Çã phäi tiêu tán cu¶c Ç©i, rã tan mång sÓng m¶t cách oan u°ng ho¥c læn
Chính trÎ: Công viŒc bàn vŠ lš thuy‰t, lÎch trình cûa chính trÎ xin nhÜ©ng låi cho
các nhà luÆt h†c. Ÿ Çây, ta chÌ thº hÕi, câu nói ÇÀu lÜ«i cûa Ça sÓ PhÆt tº bây gi©
là: "Không làm chính trÎ, chÌ làm tôn giáo", có Çúng không? - Trܧc h‰t, nên hi‹u
r¢ng: "SÓng là chính trÎ". MuÓn sÓng, con ngÜ©i phäi tính chuyŒn sinh tÒn. Tính s¿
sinh tÒn là xét s¿ tÜÖng quan gi»a quyŠn quyŠn sÓng cûa mình v§i m†i ngÜ©i
chung quanh. Ta không th‹ Ç‹ cho ai tܧc mÃt quyŠn sÓng và muÓn bäo vŒ quyŠn
sÓng cûa muôn loài. Nghï nhÜ th‰ là Çã có š niŒm chính trÎ rÒi Çó. Xong, Çem Ç¥t
con ngÜòi vào vÎ trí xã h¶i, vào c¶ng ÇÒng, vào cu¶c sÓng tranh Çua, ta së cäm thÃy
cÀn phäi có m¶t ch‡ ÇÙng v»ng chãi. Ch‡ ÇÙng Ãy không m¶t ai ÇÜ®c xâm phåm
và khi bÎ xâm phåm ta phän kháng, ít nhÃt là trong thâm tâm. NhÜ th‰ là Çã có thái
Ƕ chính trÎ. Ý ki‰n Ãy, thái Ƕ Ãy có th‹ xem là "Bän næng t¿ tÒn" mà cá nhân
không hŠ hay bi‰t. Cho ljn khi, ÇÜ®c giáo døc, ÇÜ®c giao ti‰p v§i thÙc t‰, con
ngÜ©i b¡t ÇÀu hi‹u rõ hÖn vŠ nh»ng cänh ngang trái bÃt công cûa xã h¶i, rÒi cÓ
g¡ng tìm cæn do, tìm l©i giäi Çáp b¢ng cách t¿ suy hay vay mÜ®n óc khôn ngoan
cûa ngÜ©i Çã thành công: Çó là s¿ manh nha cûa š thÙc chính trÎ. Có š thÙc, con
ngÜ©i muÓn lao ngay vào viŒc tranh ÇÃu Ç‹ gi» gìn quyŠn sÓng cûa mình, cûa
ngÜ©i. NgÜ©i ta së cäm thÃy lÈ loi và thÃt båi n‰u không liên k‰t v§i nh»ng ngÜ©i
cùng chí hܧng. Chính ª cái š thÙc tÆp th‹ Çó Çã ÇÈ ra các lš thuy‰t, các ÇÜ©ng lÓi,
các giäi pháp. Và khi Çã thÃy rõ Üu th‰ cûa giäi pháp, ngÜ©i ta së ÇÙng v»ng ª Çó
v§i các bån ÇÒng hành và nhìn th£ng vào ÇÓi tÜ®ng cÀn chÓng ÇÓi hay bäo vŒ; š
niŒm Ãy làm phát sinh ra lÆp trÜ©ng chính trÎ.
Ngày nay, con ngÜ©i sinh ra quá trÍ gi»a m¶t xã h¶i quá già. Cái gì cÛng Çã bÎ
sung công h‰t, k‹ cä tâm hÒn. ñÙa trÈ nào cÛng ra Ç©i gi»a khÓi tÆp tøc xã h¶i. Và
l§n lên gi»a m¶t "nܧc", ngÜ©i ta së bÎ nhÒi s† ngay tØ nhÕ vŠ hình thÙc chính trÎ
hiŒn có tåi trܧc m¡t. Ham muÓn, yêu thÜÖng, suy nghï, æn m¥c, nói næng, nhÃt
nhÃt ÇŠu bÎ rÆp vào cái khung s¤n có cûa xã h¶i. Chính vÆy mà kÈ nào thích cu¶c
Ç©i trܧc m¡t së hæng hái "nhÆp th‰". KÈ nào chán cänh gò bó, muÓn thoát ly thì
"xuÃt th‰". Tuy nhiên nhÆp hay xuÃt, chung qui cÛng chÌ là m¶t thái Ƕ chính trÎ
mà thôi.
Hi‹u nhÜ vÆy rÒi ta së th¡c m¡c: Tåi sao có m¶t sÓ ngÜ©i, nhÃt là PhÆt tº låi s®
chính trÎ quá vÆy?
M¶t giäi Çáp giän dÎ: Sª dï h† quá s® là vì h† Çã nhÀm lÅn chính trÎ v§i chính Çäng,
chính quyŠn.
Chính quyŠn: Hai ch» "chính quyŠn" bây gi© ÇÜ®c dùng Ç‹ thay cho hai ti‰ng
"triŠu Çình" dܧi th©i quân chû, "nhà nܧc" dܧi th©i nô lŒ và "chính phû" dܧi
th©i DiŒm. Có m¶t sÓ ngÜ©i cho r¢ng muÓn làm chính trÎ thì phäi Çoåt lÃy chính
quyŠn. Có chính quyŠn trong tay thì m§i có l¿c lÜ®ng dân chúng, có quân Ƕi, có
tài chánh v.v... Ç‹ th¿c thi chÜÖng trình "CÙu quÓc, an dân" cûa mình. Nói vÆy
cÛng phäi.
Song lë, ª cái nܧc ViŒt Nam nhÕ bé này có m¶t sÓ ngÜ©i chÌ lo "làm chính quyŠn"
mà ch£ng nghï gì vŠ chính trÎ cä. Thà h† là nh»ng công chÙc chuyên môn thì
không sao. ñ¢ng này, h† dành lÃy sÙc sÓng cûa dân, oai linh cûa tiên t°, uy th‰ cûa
ngoåi nhân Ç‹ mÜu l®i, cÀu danh mà ch£ng bi‰t gì ljn dân, ljn nܧc cä. TŒ hÖn
n»a, h† còn l®i døng sÙc sÓng cûa dân Ç‹ tiêu diŒt nh»ng kÈ ÇÓi lÆp, hãm håi các
nhà chính trÎ chân chính. T¶i ác cûa h† còn di løy cho nh»ng ngÜ©i kËt chân theo
h†. Bi‰t bao nhiêu công chÙc, quân nhân Çã phäi thi hành nh»ng mŒnh lŒnh trái Ç©i
mà vì cänh sÓng Çã không cho phép ruÒng bÕ? Tâm lš làm chính quyŠn còn ÇÈ ra
các thói tÆt hÓi l¶, phong ki‰n, hܪng thø, quan liêu, v†ng ngoåi, mÎ dân, mãi quÓc
cÀu vinh. Th‰ thì ngÜ©i dân khi nhìn vào hång ngÜ©i sÓng xa hoa phù phi‰m Ãy
luôn luôn t¿ š Çåi diŒn cho mình trên trÜ©ng quÓc t‰, và còn quay låi dåy cho mình
cái "b°n phÆn công dân" thì phäi tin là h† làm chính trÎ rÒi chÙ còn gì? Th‰ rÒi Çäo
chính và Çäo chính. K‰t thúc m¶t cu¶c "cách mång" là ÇiŠu tra tài sän, truy tÓ, xº
b¡n, lÀn lÜ®t mÃy mång này cách mÃy mång kia là h‰t. Trܧc sau thân phÆn ngÜ©i
dân, vÆn mŒnh quÓc gia vÅn Çen tÓi nhÜ thÜ©ng. Có Ç©i thuª nào ÇÜ®c ngÜ©i ta
m©i ra chÃp chính mà run s® còn hÖn lên máy chém? S® là phäi. NgÜ©i có khí ti‰t
Th‰ còn, nh»ng ngÜ©i làm chính trÎ ª ngoài chính quyŠn thì sao? ñó là chính Çäng.
Chính Çäng: Theo š nghïa chân chính: "Chính Çäng là s¿ k‰t h®p các chi‰n sï ÇÃu
tranh cÙu nܧc, d¿ng nܧc, có t° chÙc, lãnh Çåo, ÇÜ©ng lÓi, lÆp trÜ©ng và chÜÖng
trình ho¥c Ƕng" rõ ràng. Dܧi th©i Pháp thu¶c, viŒc thành lÆp chính Çäng rÃt gian
lao, måo hi‹m. Dܧi th©i DiŒm, các chính Çäng tan tác hay rút lui vào bí mÆt. Bây
gi© tình hình các chính Çäng "quÓc gia" ra sao? "Saigon chúng ta có 54 Çäng chính
trÎ!!! M‡i "chính Çäng" có c¥p ki‰n màu riêng Ç‹ quan niŒm vŠ chính trÎ và cách
mång". Chính Çäng Çông nhÜ th‰ nhÜng th¿c l¿c ch£ng có bao nhiêu. Nh»ng s¿ k‰t
h®p bèo b†t và v¶i vàng không Çû chÃt keo lš tܪng Ç‹ g¡n ch¥t. HÖn n»a, phÀn
nhiŠu các chính Çäng hiŒn h»u ÇŠu không phát xuÃt tØ dân chúng nên th‰ ÇÙng m§i
bÃp bênh.
Rút låi, suÓt mÃy mÜÖi næm qua hÀu h‰t các chính Çäng ÇŠu hoåt Ƕng bí mÆt (!)
ngoài cái "Çoàn th‹" cûa Nhu. ñ‰n khi DiŒm Ç°. Chính Çäng xuÃt hiŒn tua tûa.
ñ‰m sao cho h‰t. NhÜng xét låi h† Çã và Çang làm gì? NhÃt ÇÎnh là ít thÃy ai làm
chínmh trÎ mà chÌ thÃy Çäng này phái n† læm le cܧp chính quyŠn. Và có Çäng Çã
cܧp ÇÜ®c. Vài ba tháng låi Çäo chánh, låi thay Ç°i, låi bí mÆt! ThÆt là r¶n rÎp Çû
mùi ái, Ó, hÌ, låc. Và trong khi nh»ng cánh áo xiêm kéo màn, hå màn nhÜ trò Çùa
cÙ diÍn ra mãi nhÜ th‰, thì dù viŒc Ç©i chÌ là m¶t cu¶c "chÖi", dân chúng, nhÃt là
thanh niên vÅn ch‰t rÃt nhiŠu ª kh¡p các chi‰n trÜ©ng. Bi‰t bao gi©, vª tuÒng m§i
chÃm dÙt.
Trong khi ch© Ç®i m¶t s¿ k‰t thúc, có th‹ rÃt bi thäm, PhÆt tº cÛng nên bình tâm
suy xét låi, xem tØ hai mÜÖi næm nay ta Çã có chính quyŠn nào phát xuÃt tØ quÀn
chúng chÜa? ñã có chính Çäng nào Çû cho ta tin cÆy chÜa? Và, còn cÀn phân tích
låi xem cái š hܧng chính trÎ t¿ nhiên cûa con ngÜ©i, cûa chính mình có còn không
hay Çã bÎ phôi phai? Và n‰u còn thì cÀn trau dÒi, chuÄn bÎ Ç‹ có dÎp së Çem då chân
thành mà hy sinh, phøng s¿ cho t° quÓc và tín ngÜ«ng.
S¿ phân biŒt th¿c chÃt cûa chính trÎ, chính quyŠn, chính Çäng së giúp cho PhÆt tº
thÃy rõ thêm: viŒc cung phøng m¶t cá nhân có quyŠn chÙc, viŒc phøc vø mù quáng
cho m¶t chính quyŠn bÃt l¿c, viŒc dÃn thân vào m¶t thành phÀn thi‰u chính nghïa
không nh»ng không th‹ hiŒn ÇÜ®c lòng ái quÓc mà Çôi khi còn phän låi v§i t° quÓc
n»a. Là công dân cûa nܧc, cá nhân PhÆt tº có b°n phÆn góp phÀn vào cu¶c ÇÃu
tranh chính trÎ, ûng h¶ chính quyŠn cûa dân và tham gia chính Çäng h®p chính
nghïa. Cho t§i bây gi©, các tiêu chuÄn tÓi thi‹u Ç‹ xây d¿ng m¶t lÆp trÜ©ng chính
trÎ, m¶t chính phû cûa dân, m¶t chính Çäng cûa th¿c l¿c vÅn còn ª trong khoänh
kh¡c ch© Ç®i. PhÜÖng chi, tình cänh ÇÃt nܧc trong hiŒn tåi Çòi hÕi m¶t công dân
phäi gåt bÕ tâm lš tiêu c¿c, thª dài, Ç‹ góp phÀn tích c¿c, phøng s¿ t° quÓc. Công
nghiŒp Ãy không th‹ chÀn ch© khi mà nhân dân Çang kh¡c khoäi trong cänh "phi
ngÜ hÕa Çi‹u". Giäi thoát cho t° quÓc, ÇÒng bào ra khÕi lÀm than là con ÇÜ©ng th¿c
hiŒn gÀn nhÃt cûa PhÆt tº. VÆy dù muÓn, dù không, PhÆt tº phäi nhÃt tâm tranh ÇÃu
cho: ñ¶c lÆp, ThÓng nhÃt, Hòa bình và Nhân Çåo.
Hai ti‰ng Ƕc lÆp vang v†ng t§i tâm hÒn dân ViŒt tØ ngày lÆp quÓc. SuÓt hàng
nghìn næm chÎu cänh Çô h¶ cûa Trung Hoa, ngót m¶t th‰ k› qu¢n quåi dܧi ách
thÓng trÎ cûa th¿c dân, dân t¶c ViŒt Nam Çã vùng dÆy hét to hai ti‰ng Ƕc lÆp vào
mùa thu næm 1945. M¶t sÓ ngÜ©i Çã khoan khoái bÒng b¶t. NhÜng thº hÕi tØ Çó t§i
nay, ta Çã có m¶t ngày nào Ƕc lÆp th¿c s¿ chÜa? Sau cu¶c cách mŒnh cûa toàn dân
vào mùa thu næm Ãy, l¿c lÜ®ng lãnh Çåo quÀn chúng Çã vì quyŠn l®i, vì chû nghïa
mà phân tán; khuynh loát lÅn nhau khi‰n cho th¿c dân trª låi chi‰m nܧc. Có ngÜ©i
bäo: S¿ kiŒn Çó phát xuÃt tØ th‰ nhÜ®c ti‹u cûa ViŒt Nam trong tham v†ng cûa lj
quÓc quÓc t‰. MÜ©i næm kháng chi‰n hæng say Çã ÇÜa t§i k‰t quä là th¿c dân phäi
buông tha mi‰ng mÒi cÛ. LÀn thÙ hai, dân ViŒt låi hy v†ng Ç‹ rÒi thÃt v†ng. H¶i
nghÎ Genève phân chia ÇÃt nܧc làm hai mänh. Và dù v§i danh nghïa Ƕc lÆp, ta
vÅn lŒ thu¶c vào ngoåi bang. S¿ lŒ thu¶c này còn Çau ǧn hÖn xÜa bªi lë r¢ng
nh»ng ngÜ©i Çang ª trên mång sÓng cûa ta låi ÇÜ®c coi nhÜ thÀy chÙ không phäi là
bån! V§i danh nghïa ÇÒng minh, chính th‹ cûa m‡i miŠn tùy thu¶c vào s¿ an bày
NhÜng dù sao chæng n»a, ngÜ©i ViŒt Nam phäi nhÆn thÙc rõ r¢ng: Dù Çang Çi v§i
ai, dù Çang ÇÙng v§i ai, møc Çích cuÓi cùng phäi là tranh ÇÃu cho m¶t nܧc ViŒt
Nam Ƕc lÆp trên bän ÇÒ th‰ gi§i tåi miŠn Nam Á Châu này, hai ch» ViŒt Nam
phäi ÇÜ®c ghi kh¡c chói l†i v§i vÈ oai hùng chÙ không th‹ có ch» ViŒt màu xanh
hay ch» Nam màu ÇÕ. Nh»ng cänh xÃu xa ô nhøc, nh»ng cänh Ùc ch‰ bÃt công phäi
v¡ng m¥t nhÜ©ng ch‡ cho dân t¶c ViŒt Nam t¿ lo lÃy thân phÆn cûa chính mình.
Trong khi ch© Ç®i m¶t nŠn Ƕc lÆp th¿c s¿, ngÜ©i ViŒt, nhÃt là PhÆt tº ViŒt Nam
phäi nuôi dÜ«ng tinh thÀn Ƕc lÆp cho sung mãn.
ñÃt nܧc ViŒt Nam là m¶t lãnh th° thuÀn nhÃt. Là nÖi giao ti‰p cûa hai nŠn væn
minh Trung, ƒn ngày xÜa và Âu, Á ngày nay, lãnh th° ViŒt Nam là giao Çi‹m cûa
các nŠn væn minh nhân loåi. VŠ thûy vÆn, cÛng nhÜ biên gi§i k‰ cÆn, nܧc ta dÍ bÎ
ngoåi nhân xâm nhÆp chia c¡t. Tuy nhiên, ngÜ©i ViŒt nhÃt là PhÆt tº không có
quyŠn mù quáng b¢ng lòng thØa nhÆn cänh c¡t chia hiŒn tåi. Trên ÇÃt nÜóc này chÌ
có m¶t dân t¶c ViŒt Nam, dân t¶c Ãy có quyŠn sinh trܪng trên mänh ÇÃt này.
Không th‹ nào có cái cänh "ngÜ©i Nam ª Nam, ngÜ©i B¡c ª B¡c" nhÜ có ngÜ©i Çã
nói. Là m¶t dân t¶c nhÕ bé, tØ th©i B¡c thu¶c, ta Çã tØng bÎ phân chia thành quÆn,
huyŒn cûa Trung Hoa. Dܧi th©i Nam B¡c phân tranh TrÎnh NguyÍn tranh hùng
cÛng Çã lÃy sông Gianh làm gi§i hån. Và có s¿ chia c¡t nào vïnh viÍn không? LÎch
sº Çã trä l©i câu hÕi Çó. Cho nên dù cÓ chÃp ljn Çâu. NgÜ©i ViŒt hôm nay cÛng
phäi gåt bÕ tâm lš phân ly mà hܧng t§i thÓng nhÃt. S¿ phân chia hiŒn tåi ch£ng
qua là m¶t giai Çoån chÎu änh hܪng vŠ s¿ phân hóa cûa các š thÙc hŒ, các cu¶c
tranh Çua vÛ trang, các cu¶c tranh Çoåt thÎ trÜ©ng cûa các khÓi l§n trên th‰ gi§i.
M†i bi‰n chuy‹n gÀn Çây cho ta thÃy s¿ phân hóa cûa th‰ gi§i Çã chuy‹n qua nhiŠu
hình thÙc khác và nhÜ th‰, rÒi Çây ta së còn bÎ xoay chuy‹n nhiŠu n»a vì áp l¿c
xoay chuy‹n cûa các luÒng gió månh Çó.
Nhìn xa Çã th‰, nhìn gÀn ta phäi hi‹u rõ hÖn là cu¶c n¶i chi‰n hiŒn tåi không phäi
là do nhân dân ViŒt Nam t¿ š sát håi nhau mà chÌ tåi ª xu hܧng v†ng ngoåi cûa
m¶t sÓ ngÜ©i lãnh Çåo. Các nܧc ƒn ñ¶, Tunisie, Á RÆp, Algérie khi nhìn vŠ ViŒt
Nam ÇŠu Çã tÕ l©i than trách cho cänh chi‰n tranh, chia c¡t. Và cä th‰ gi§i ÇŠu hi‹u
r¢ng các cu¶c xô xát, tàn håi hiŒn nay trên mänh ÇÃt này ÇŠu không phäi do dân
ViŒt khªi xܧng. NhÜ vÆy, nh»ng ai tán thành viŒc chia c¡t vïnh viÍn, nh»ng ai
không hܧng t§i thÓng nhÃt ÇŠu có th‹ bÎ nhân dân và lÎch sº k‰t án, n‰u chÜa có
trong hiŒn tåi thì cÛng bÎ phÌ nh° trong tÜÖng lai. NhÜ th‰, PhÆt tº phäi luôn luôn
ÇÃu tranh cho ÇÃt nܧc s§m ÇÜ®c trª låi thÓng nhÃt th¿c s¿.
Hai ti‰ng hòa bình, theo quan Çi‹m cûa PhÆt tº không phäi Ç‹ chÌ cho m¶t phong
trào, m¶t chi‰n thuÆt, m¶t chiêu bài, m¶t k‰ hoåch, mà là m¶t tâm niŒm. Phát xuÃt
tØ trí tuŒ và tØ bi, PhÆt tº không chÃp nhÆn cänh gi‰t chóc, tàn håi. ñi vào th¿c
trång ÇÃt nܧc. "Hòa bình là tôn giáo thÙ hai cûa PhÆt tº" không có gì mâu thuÅn
ñã bao næm nay, s¿ hy sinh cûa chi‰n sï, s¿ nhÅn nhøc chÎu Ç¿ng cûa ÇÒng bào Çã
thÃy rõ. NhÜng vŠ phía các nhà lãnh Çåo tinh thÀn, các Çäng phái, các chính khách
Çã tìm ÇÜ®c m¶t giäi pháp nào chÜa? ñã lÆp xong m¥t trÆn chính trÎ nào chÜa? hay
trái låi, tình hình chính trÎ m‡i ngày m‡i thêm Çen tÓi: m‡i tuÀn nghe røc rÎch m¶t
cu¶c Çäo chánh, m‡i tháng m¶t cu¶c bi‹u dÜÖng l¿c lÜ®ng?
NgÜ©i ta mÜ®n danh nghïa này, danh nghïa khác Ç‹ Çòi hÕi quyŠn l®i, chi‰m Çoåt
ÇÎa vÎ, m¥c cho máu cÙ chäy, máu cÙ chäy m‡i ngày m¶t nhiŠu. Tåi sao không có
m¶t chút tình thÜÖng? Tåi sao tàn nhÅn ljn th‰ ÇÜ®c?
Tình hình th‰ gi§i Çã Çen tÓi mà ViŒt Nam låi càng Çen tÓi hÖn. ñiŠu Ãy ai ai cÛng
ÇŠu bi‰t. NhÜng chúng ta Çã hoàn toàn tuyŒt v†ng chÜa? Cæn cÙ trên các báo chí
hàng ngày, nhÃt là báo chí ViŒt ng» và các l©i tuyên bÓ giÆt gân, vô trách nhiŒm
cûa nh»ng chính khách ÇÀu cÖ tình th‰, thì hình nhÜ nhân loåi s¡p rÖi vào v¿ th£m,
chi‰n tranh nguyên tº không th‹ tránh ÇÜ®c rÒi.
NhÜng bình tÌnh mà xét, mà nhân loåi không ljn n‡i mê m© ljn th‰. ít ra bên cånh
nh»ng ngÜ©i Çiên cÛng còn có rÃt nhiŠu ngÜ©i tÌnh, bên cånh nh»ng ngÜ©i cuÒng
tín ª båo l¿c, thì cÛng vÅn còn có nh»ng ngÜ©i tin tܪng ª lš trí và nhân nghïa. Dù
sao chúng ta vÅn gi» v»ng niŠm tin ª s¿ ti‰n b¶, ti‰n b¶ cûa giá trÎ tinh thÀn, chÙ
không phäi ti‰n b¶ cûa vÛ l¿c. Bom Çån, dù là bom Çån håch tâm Çi n»a cÛng
không phäi là ti‰ng nói cuÓi cùng Ç‹ giäi quy‰t m†i s¿ bÃt hòa trên th‰ gi§i.
ñ‹ th‹ hiŒn tinh thÀn Ƕc lÆp, thÓng nhÃt, hòa bình và nhân Çåo Ãy, PhÆt tº låi cÀn
phäi có nh»ng nhÆn ÇÎnh rõ ràng hÖn vŠ con ÇÜ©ng hoåt Ƕng cûa mình.
Tình th‰ ngày nay là cûa nhân loåi chÙ không riêng cho m¶t quÓc gia, m¶t dân t¶c
nào. M†i bi‰n cÓ, m†i tÜ trào ÇŠu n¢m trong th‰ gi§i. S¿ ti‰n hóa cûa tÜ tܪng và
khoa h†c Çã n§i r¶ng th©i gian và rút g†n không gian. NgÜ©i ViŒt Nam n‰u không
nhìn tình th‰ trên cu¶c diŒn chung, không thÃy yêu cÀu th‰ gi§i nhân loåi së Çi vŠ
Çâu thì nhÃt ÇÎnh còn phäi chÎu Çàn áp, nô lŒ. VÆn mŒnh th‰ gi§i có khi chÌ cÀn m¶t
cái gåch bút chì ÇÕ cûa kÈ månh là Çäo l¶n. DuyŒt låi các bi‰n cÓ chính trÎ tØ sau
ÇŒ nhÎ th‰ chi‰n t§i nay ta së thÃy các vÃn ÇŠ cøc b¶, quÓc gia không thoát ly n°i
áp l¿c cûa các khÓi. ViŒc ngoài Çã vÆy viŒc nhà phäi là minh mÅn hÖn. S¿ thay Ç°i
ñåo PhÆt coi các pháp ÇŠu m¶ng äo. ChÌ có chân tâm là th¿c h»u. Phát huy tinh
thÀn Çåo lš vào lòng yêu nܧc là nh¡m t§i m¶t cÙu cánh giäi thoát tuyŒt ÇÓi, chÙ
không phäi chÌ hån ÇÎnh vào nhân sinh. ñành r¢ng, th¿c t‰ là nŠn täng kinh nghiŒm
cho m†i hiŒn tÜ®ng thæng hóa. NhÜng th¿c t‰ không phäi là møc Çích. Có th‹ ví
th¿c tåi là chân núi, cÙu cánh giäi thoát là ÇÌnh núi. ñÌnh núi dù cao, chân núi dù
thÃp nhÜng n‰u không chân núi thì làm sao ÇÌnh núi có th‹ vÜÖn t§i tr©i xanh. Phû
nhÆn th¿c t‰ là thái Ƕ không tܪng nhÜng bám vào th¿c t‰ là vô tình hå thÃp giá trÎ
nhân tính. Trܧc cänh dÀu sôi lºa bÕng cûa quÀn chúng, PhÆt tº không th‹ bÕ quên
công viŒc giäi phóng. NhÜng giäi phóng con ngÜ©i thoát khÕi s¿ gò bó cûa tham
v†ng nhân sinh là Ç‹ hܧng t§i giäi thoát. Giäi phóng mà không giäi thoát thì k‰t
quä chÌ là giai Çoån, giä tåo. Ta có th‹ chÃm dÙt m¶t cu¶c chi‰n tranh mà không
th‹ diŒt ÇÜ®c tham v†ng Ùc ch‰. Phäi mÜu s¿ hòa bình ngay tØ trong tâm niŒm.
N‰u chÃm dÙt chi‰n tranh Ç‹ ränh tay chuÄn bÎ cu¶c tranh Çoåt khác thì hÆu quä
còn khÓc håi hÖn. Chû trÜÖng hûy diŒt chi‰n tranh ngay trong tâm hÒn cá nhân có
th‹ bÎ m¶t sÓ ngÜ©i coi là không tܪng. Nói nhÜ th‰ là nhÀm lÅn.
"Vì nhân loåi không th‹ chÓng chi‰n tranh, hô hào hòa bình m¶t cách có hiŒu quä,
n‰u trܧc tiên không diŒt trØ nh»ng nguyên nhân n¶i tåi. ñåo PhÆt có th‹ góp m¶t
phÀn Ç¡c l¿c trong công cu¶c này.
NhÜng công cu¶c diŒt trØ nh»ng nguyên nhân sâu xa cûa chi‰n tranh là m¶t công
cu¶c lâu dài bŠn bï, vï Çåi, cÀn nhiŠu th©i gian, kiên nhÅn. VÆy ngay tØ bây gi©,
chúng ta, toàn th‹ PhÆt trên th‰ gi§i, phäi ch¥t chë liên k‰t låi thành m¶t khÓi duy
Chúng tôi tin tܪng månh më r¢ng n‰u toàn th‹ PhÆt tº th¿c hiŒn ÇÜ®c nh»ng ÇiŠu
nói trên thì PhÆt giáo së là m¶t nŠn móng v»ng ch¡c cho viŒc xây d¿ng tòa nhà hòa
bình th‰ gi§i.
NhÜng muÓn ÇÜ®c th‰, ngÜ©i PhÆt tº trܧc tiên, phäi tu, phäi h†c PhÆt cho chính
ch¡n Çã. N‰u không, thì m†i s¿ hô hào hòa bình chÌ là hô hào suông. Và chính
trong š nghïa này mà Ngài Tæng ThÓng, trong huÃn tØ gªi cho ñåi H¶i thÜ©ng niên
vØa qua cûa Giáo h¶i PhÆt giáo Çã dåy m¶t câu rÃt thâm thúy: "Chính s¿ tu h†c là
hòa bình ngay tØ trong tâm niŒm".
ñÜ®c nhÜ th‰ thì sÙ mŒnh cÙu quÓc cûa quÓc gia m§i Çáng coi là viên mãn.
Nh»ng khái niŒm vŠ sÙ mŒnh cÙu quÓc không nh¡m møc Çính bày tÕ tính chÃt
chính trÎ cûa Gia ñình PhÆt Tº. VÅn ª trong cÜÖng lïnh "Giáo døc Thanh, Thi‰u,
Nhi góp phÀn xây d¿ng xã h¶i". Gia ñình PhÆt Tº không có tham v†ng vÜ®t qua
tÀm thܧc giáo døc và xã h¶i. Tuy vÆy, m¶t vài nhÆn ÇÎnh vŠ chính trÎ bao gi© cÛng
rÃt thi‰t y‰u. Bªi lë, chÜÖng trình giáo døc và xã h¶i không dÍ gì th¿c hiŒn ÇÜ®c
khi mà áp l¿c cûa chính trÎ và hoàn cänh chi‰n tranh ngày m¶t tàn khÓc. Phäi hi‹u
chính trÎ Ç‹ bäo tÒn sÙc månh, Ç‹ nuôi dÜ«ng phong trào. Trong tình trång m¶t
nܧc có mÙc thÃp kém vŠ kinh t‰ nhÜ nܧc ta, änh hܪng cûa chính trÎ hay nói rõ
hÖn cûa chính quyŠn rÃt to l§n. Ch£ng th‰ mà, chu°i s¿ kiŒn Çäo chánh và "cách
mång" vÅn liên tøc cho t§i khi có s¿ dung h®p hoàn mÏ gi»a lš tܪng và th¿c t‰.
Chính trÎ, xã h¶i, giáo døc, væn nghŒ liên quan mÆt thi‰t. M¶t chính sách tÓt ÇËp së
không th‹ th¿c hiŒn gi»a m¶t xã h¶i rÓi loån! M¶t chÜÖng trình hoåt Ƕng xã h¶i
nhân Çåo së không th‹ xúc ti‰n khi áp l¿c cûa chính trÎ quá n¥ng nŠ! M¶t phÜÖng
sách giáo døc lš tܪng së phäi thÃt båi vì s¿ Ç°i thay giai Çoån. M¶t ÇÜ©ng lÓi væn
nghŒ chân chính së phäi gÅy Ç° vì thi‰u t¿ do! Cho nên, trình bày qua nh»ng nét
l§n vŠ hiŒn tình hình chính trÎ là m¶t viŒc cÀn thi‰t và h®p lš Ç‹ Çi t§i møc Çích
phøc vø giáo døc và xây d¿ng xã h¶i chÙ không phäi là m¶t viŒc ngoài lŠ. HÖn
n»a, công tác xã h¶i, giáo døc bao gi© cÛng hܧng t§i tÜÖng lai, t§i lš tܪng nhÜng
th¿c tåi phÛ phàng bao gi© cÛng là cän trª l§n, là môi trÜ©ng phát sinh ra tâm trång
bi quan, tiêu c¿c, giai Çoån, nhÃt th©i. M¶t thí dø cø th‹: Trܧc kia T¿ L¿c Væn
ñoàn là m¶t væn phái (1932). Vì không ÇÙng v»ng trܧc trào lÜu cách mŒnh nên
phäi bi‰n tܧng thành Çäng HÜng ViŒt (1937) rÒi Ç°i thành ñåi ViŒt dân chính
(1938). ñäng chính trÎ låi phäi nh¡m hoåt Ƕng xã h¶i: H¶i Ánh sáng (xây nhà rÈ
tiŠn bán cho lao Ƕng). Và sau Çó, k‰t quä là các tác phÄm væn nghŒ cûa T¿ L¿c
Væn ñoàn Çã trª thành l®i khí Ç‹ ph° bi‰n chÜÖng trình chính trÎ, xã h¶i qua các
bài luÆn thuy‰t cûa lš thuy‰t gia Hoàng ñåo mà thôi. Ngày nay m¶t sÓ nhà væn,
nhà thÖ Çó Çã trª thành thiên c° vì các lš do chính trÎ, m¶t sÓ khác Çi theo š thÙc
hŒ m§i và gi»a tên g†i NguyÍn TÜ©ng Tam v§i biŒt hiŒu NhÃt Linh Çã có hai n¶i
dung cách biŒt xa v©i.
Xem Çó, møc Çích giáo døc và xã h¶i cûa Gia ñình PhÆt Tº së không bao gi© th‹
hiŒn ÇÜ®c n‰u cÃp lãnh Çåo không có nh»ng š niŒm cæn bän vŠ chính trÎ.
NhiŠu ngÜ©i Çã phàn nàn cho hoàn cänh giáo døc nܧc nhà Çang ª Ƕ trøy låc. Có
vài ngÜ©i, vài Çoàn th‹ muÓn Çem lš tܪng cäi cách phÀn nào tình trång hû båi này.
ñã có ngÜ©i chê, và cÛng Çã có ngÜ©i than! Tuy nhiên, ít ngÜ©i dám nghï th£ng
r¢ng "muÓn thay Ç°i m¶t cÖ cÃu giáo døc, muÓn cÙu vãn m¶t tình trång xuÓng dÓc,
công viŒc chính là phäi ÇŠ ra m¶t "Chính Sách Giáo Døc". Chính sách Ãy không
phäi chÌ n¢m trong vài chi ti‰t: trÜ©ng sª, sách giáo khoa, giáo gi§i!!! hay cäi cách
sºa Ç°i, c¡t xén vài phÀn trong chÜÖng trình h†c. Có th‹ nói, ÇŠ ra m¶t chính sách
giáo døc cÛng khó khæn nhÜ thi‰t lÆp m¶t nŠn luân lš m§i. N‰u trong phåm vi Çåo
ÇÙc, m¶t luân lš nào cÛng phäi d¿a vào m¶t nŠn täng Çåo lš v»ng vàng thì trong
lãnh v¿c giáo døc, chính sách chÌ là phÀn th¿c hiŒn cûa m¶t nhân sinh quan, m¶t š
thÙc hŒ, m¶t t° chÙc chính trÎ, xã h¶i. Ta së không thÃy làm lå r¢ng nŠn giáo døc
ViŒt nam ª tåi miŠn Nam này, sau 20 næm lÃy ViŒt ng» làm h†c thØa vÅn chÜa
thoát ÇÜ®c cái vÕ vay mÜ®n cûa th¿c dân Pháp. KhÓn n‡i, cái vÕ Ãy låi còn chÙa
Ç¿ng m¶t âm mÜu dùng cái h†c nhÒi s†, dùng tØ chÜÖng, khoa cº Ç‹ lÛng Çoån chí
khí cûa thanh niên. M‡i lÀn có chính phû m§i là có ñåi H¶i Giáo Døc. Và k‰t quä?
Sau nh»ng viŒc c¡t xén, chèn phá, hãm håi lÅn nhau Ç‹ gi» chÙc vÎ, công viŒc cäi t°
Çôi khi chÌ ÇÜa t§i các vø ÇiŠu tra ngân sách, hay tài sän cûa nh»ng ngÜ©i chû s¿.
VÆy muÓn góp phÀn vào viŒc xây d¿ng giáo døc, Gia ñình PhÆt Tº cÀn phäi ÇÎnh
rõ các vÃn ÇŠ cæn bän, nŠn täng, chính sách, phÜÖng pháp, t° chÙc.
NhÜ th‰, nŠn täng giáo døc cûa PhÆt giáo Ç¥t trên truyŠn thÓng. NhÜng truyŠn
thÓng giäi thoát, ly trÀn phäi hiŒn Çåi hóa b¢ng ÇÜ©ng lÓi Cách mŒnh. Quá nŒ vào
truyŠn thÓng thì có th‹ trª thành thû c¿u làm chÆm m†i cu¶c ti‰n hóa và không phù
h®p n°i v§i th¿c t‰. Quá thiên vŠ Cách mŒnh låi có th‹ sa vào thói tÆt vong bän,
Th‰ gi§i có hai nŠn væn minh c° h»u: Væn minh Trung ƒn là væn minh løc ÇÎa.
SÓng gi»a hai khoäng ÇÃt mênh mông, nhìn lên thÃy tr©i cao bát ngát, nhìn xuÓng
thÃy ÇÃt r¶ng bao la. Con ngÜ©i m¥c cäm mình chÌ là håt cát bé nhÕ gi»a vÛ trø vô
cùng. Tinh thÀn hòa ÇÒng ti‹u ngã (ngÜ©i) vào Çåi ngã (vÛ trø siêu nhiên) Çã b¡t
ÇÀu tØ tâm trång xót xa thân phÆn Ãy. Væn minh Tây phÜÖng phát xuÃt tØ Hy La là
væn minh duyên häi. SÓng gi»a thiên tai, thûy hån liên miên quanh b© ñÎa Trung
Häi, thiên nhiên Çã trª thành m¶t kÈ thù nguy håi cho cu¶c sÓng. V§i phän Ùng t¿
nhiên con ngÜ©i phäi tÆn døng lš trí Ç‹ chÙ ng¿ kÈ thù tàn ác và to l§n Ãy. Cho nên
trong Tây phÜÖng là gÓc cûa tri‰t h†c, cûa khoa h†c, kÏ thuÆt lÃy trí tuŒ kh¡c phøc
thiên nhiên thì ñông phÜÖng là môi trÜ©ng hòa h®p êm ÇŠm gi»a cái "ta" nhÕ nhoi
cûa con ngÜ©i v§i cái "ta" to l§n là vÛ trø.
Và cÛng trong tinh thÀn Ãy, ÇÃt nܧc ViŒt Nam là khoäng cuÓi cûa hai løc ÇÎa
Trung ƒn träi r¶ng thân mình trên b© Thái Bình DÜÖng dÆy sóng nên š thÙc truyŠn
thÓng cûa ViŒt Nam vÓn có tinh thÀn Trung Çåo cÓ h»u. Ta không ngåc nhiên khi
thÃy ViŒt Nam ti‰p nhÆn Çû m†i änh hܪng tØ bÓn phÜÖng mang t§i nhÜng không
hŠ bÕ mÃt bän s¡c dân t¶c cûa mình. N‰u møc Çích chân chính cûa giáo døc là tåo
khä næng cho con ngÜ©i thích nghi v§i cänh gi§i và ÇÄy månh bܧc ti‰n cûa nhân
loåi tØ dã man t§i væn minh, tØ nô lŒ t§i t¿ do, tØ Çê tiŒn t§i lš tܪng thì trót hai th‰
k› chåy theo khoa h†c kÏ thuÆt, nhân loåi, Çã cô lÆp con ngÜ©i vào nh»ng phåm trù
ngÜ®c v§i nhân tính. N‰u ta nhìn vào m¶t Phi Châu chìm vào thû tøc, m¶t Á Châu
Çói rét, m¶t MÏ Châu ngây ngô, m¶t Âu Châu cuÒng loån thì phäi nhÆn m¶t cách
Çau ǧn r¢ng hŒ thÙc giáo døc cûa th‰ k› 20 Çã søp Ç° vì tåo ra loåi ngÜ©i có óc
không tim. Cho nên ta cÛng së không ngåc nhiên khi thÃy hÀu h‰t các bÆc thánh
Rút låi nŠn täng giáo døc cûa PhÆt giáo phäi là trung Çåo hòa ÇÒng. Hòa ÇÒng gi»a
hܧng n¶i ñông phÜÖng v§i hܧng ngoåi Tây phÜÖng. Hòa ÇÒng duy tâm và duy
vÆt, hòa ÇÒng khoa h†c v§i tâm linh. Có hòa ÇÒng m§i có cäm thông, có cäm thông
m§i có giäi thoát.
Trên NŠn Täng Trung ñåo Hòa ñÒng ƒy, Thi‰t LÆp Chính Sách Giáo Døc Theo
Tinh ThÀn Bi Trí DÛng.
Xu th‰ giáo døc quÓc t‰ nêu ra ba tiêu chuÄn chính y‰u trong viŒc giáo døc con
ngÜ©i toàn diŒn là Nhân bän, Dân t¶c, Khai phóng.
* Nhân bän lÃy con ngÜ©i làm gÓc, làm ÇÓi tÜ®ng giáo døc. M‡i chính sách giáo
døc phäi vì ngÜ©i mà có, do ngÜ©i mà ra và phøc vø Çích th¿c cho ngÜ©i. NhÜng
con ngÜ©i là m¶t "ti‹u vÛ trø". Ti‹u vÛ trø Çó ngày nay Çã bÎ phá v« vì c¶ng ÇÒng.
Con ngÜ©i bây gi© Çã bÕ mÃt bän tính cûa mình Ç‹ trª thành m¶t håt bøi trong cu¶c
trÀn ai, m¶t cáo Çinh Óc trong b¶ máy Ç©i. HÀu h‰t các tác phÄm tri‰t h†c, væn h†c
ÇŠu Çã c¿c tä th¿c tåi phân hóa cûa con ngÜ©i gi»a m†i š thÙc hŒ m†i th‹ ch‰ xung
kh¡c, ho¥c tâm trång cô Ƕc cûa con ngÜ©i bÃt l¿c trong š hܧng thoát ly. Do vÆy,
giáo døc phäi có nhân bän tính nghïa là khôi phøc låi sinh phÆn cûa con ngÜ©i.
* Dân t¶c: Giáo døc khôi phøc sinh phÆn cûa con ngÜ©i nhÜng phäi là con ngÜ©i
cûa m¶t quÓc gia, m¶t dân t¶c, m¶t th©i Çåi nhÃt ÇÎnh. Ta có th‹ gªi ra h†c ª nܧc
ngoài Ç‹ mª r¶ng ki‰n væn. NhÜng n‰u gåt bÕ y‰u tÓ dân t¶c thì con ta së thành
nh»ng ông bác h†c Tây lai, MÏ lai chÙ không th‹ là nhà trí thÙc cûa dân t¶c ÇÜ®c.
M¶t nŠn giáo døc thi‰u dân t¶c tính là ngÜ®c v§i truyŠn thÓng. NgÜ®c v§i truyŠn
thÓng là tiêu diŒt dân t¶c. CÖ quan væn hóa Liên HiŒp QuÓc không phäi chÌ nh¡m
viŒc ph° bi‰n các tác phÄm cûa th‰ gi§i Ç‹ gây nên m¶t không khí Çåi ÇÒng mà còn
* Khai phóng: Có ngÜ©i hi‹u muÓn bäo tÒn dân t¶c tính thì phäi gåt bÕ h‰t m†i
hình thÙc ngoåi nhÆp. Th‰ là sai nhÀm l§n. MuÓn bäo tÒn dân t¶c tính thì phäi tìm
cách gìn gi» tinh hoa b¢ng cách ti‰p nhÆn các b¢ng chÙng ti‰n b¶ cûa th‰ gi§i. Nhà
Nho muÓn muÓn gi» cái búi tó, nhà nông ôm ch¥t cái cày tay vì trót nghï r¢ng Çó
là quÓc hÒn, quÓc túy! Phäi tin vào s¿ Ç°i m§i, tin vào s¿ ti‰n hóa. Anh th® Çàn chÌ
bi‰t nÄy bÀu, kéo nhÎ nhÜng v§i nhåc sï thì phäi bi‰t Çem cái ánh sáng cûa væn
minh th‰ gi§i mà chi‰u r†i vào truyŠn thÓng c° h»u cûa mình. Giáo døc cÛng th‰.
N‰u muÓn tåo ra hång ngÜ©i vØa câm vØa Çi‰c, thì phäi khai phóng nghïa là mª
r¶ng trí óc mà Çón nhÆn h‰t m†i trào lÜu tÜ tܪng væn minh nhân loåi. Paris, sª dï
Ç܆c g†i là trung tâm cûa væn minh hiŒn Çåi là ngÜ©i Pháp Çã bi‰t ti‰p nhÆn h‰t
m†i khám phá cûa con ngÜ©i ñông, Tây, Kim, C° Ç‹ xây d¿ng cho mình.
VÆy thì muÓn tránh t¶i phi nhân vong bän, thû c¿u, ta phäi chÃp nhÆn ba nguyên
t¡c cæn bän Çó cûa giáo døc hiŒn tåi.
* Giäi thoát: Tuy nhiên, tåo cho Ç܆c m¶t con ngÜ©i (nhân bän) ViŒt Nam (dân
t¶c) ÇÀy Çû ki‰n thÙc (khai phóng) vÎ tÃt Çã hoàn thành ÇÜ®c møc Çích toàn thiŒn
cûa giáo døc. Con ngÜ©i hiŒn Çåi là m¶t thÙ TŠ thiên ñåi thánh. V§i trí óc tinh vi,
rÒi Çây con ngÜ©i có th‹ vi‰ng thæm h‰t m†i tinh cÀu. Có ÇiŠu, ª Çâu có v‰t chân
ngÜ©i là ª Çó có tham, sân, si tung hoành phá phách. Thay vì Çem trí tuŒ minh
mÅn, tình cäm dÒi dào, š chí to tát Ç‹ hܧng thÜ®ng thì con ngÜ©i ngày nay Çã lÛ
lÜ®t kéo nhau vào dža låc. ThÆt s¿ là vÆy! Th¿c t‰ Çã có nh»ng bÆc cha mË suÓt Ç©i
tÆn tøy hy sinh cho con, Çã có nh»ng bÆc thÀy xä thân cho viŒc giáo huÃn và rút
cu¶c Çã ÇÜ®c b†n trÈ Çáp lÍ b¢ng nh»ng thái Ƕ vong Ön. Cho nên phäi trao ngay
cho l§p trÈ m¶t cái vòng kim cô cûa PhÆt Quan Âm (huyŠn sº), kim cô Ãy là Bi Trí
DÛng. Xin ÇØng quá tham lam. N‰u cÙ ba ch» Ãy mà khai tri‹n, mà xây d¿ng, mà
ki‰n tåo thành tinh thÀn, thành chính sách thì nŠn giáo døc cûa ta m§i mong thoát
khÕi tình trång nguy ngÆp và nhanh chóng khôi phøc låi bän vÎ cûa con ngÜ©i Ç‹
hܧng t§i t¿ do tuyŒt ÇÓi là siêu thoát.
Trܧc cu¶c cách mŒnh tháng 8 næm 1945, hai ti‰ng væn nghŒ chÌ có nghïa là "nghŠ
làm væn". Bây gi© væn nghŒ gÒm š nghïa "væn h†c và nghŒ thuÆt". Lãnh v¿c hoåt
Ƕng thÆt r¶ng rãi: Ngành væn h†c bao gÒm h‰t m†i ngành væn thi, Çû m†i th‹
cách, hình thÙc: phê bình, khäo cÙu sáng tác. VŠ nghŒ thuÆt låi còn bao la hÖn:
KÎch nghŒ, Âm nhåc, H¶i h†a, ñiêu kh¡c, Ki‰n trúc, ñiŒn änh v.v... bi‹u hiŒn Çû
m†i trÜ©ng phái: C° Çi‹n, Lãng mån, Tä chân, Siêu th¿c, T¿ nhiên, TÜ®ng trÜng,
LÆp th‹, ña ña v.v... Các xu hܧng Çó phát hiŒn tØ phÜÖng Tây ngót ba th‰ k› tuÀn
t¿: trÜ©ng phái này quá Ƕ thì låi manh nha ra trÜ©ng phái khác. TrÜ©ng phái nào
v»ng së có quá trình lâu dài. NhÜng m¶t khi không Çû dung tích Ç‹ chÙa Ç¿ng rung
cäm cûa nghŒ sï và nhu y‰u cûa cu¶c Ç©i thì låi phäi sa vào quá Ƕ và tØ Çó låi
manh nha ra trÜ©ng phái m§i. M¶t trÜ©ng phái có hai công tác: Sáng tác ra tác
phÄm th‹ hiŒn ÇÜ©ng lÓi; Phê bình, gi§i thiŒu cái hay cûa trÜ©ng phái mình và h¶i
thäo v§i các môn phái ÇÓi lÆp. Cä m¶t rØng trÜ©ng phái Ãy x‰p hàng ngang ùa vào
nܧc ta sau nh»ng loåt súng ÇÒng cûa th¿c dân xé tan màn "b‰ môn tÕa cäng" vào
cuÓi th‰ k› trܧc. NŠn täng væn nghŒ c° truyŠn bÎ Çào thäi dÀn nhÜ©ng ch‡ cho
cänh h°n loån. Các giá trÎ truyŠn thÓng, không ÇÜ®c bäo tÒn h®p lš dÀn dÀn tiêu
diŒt. Các giá trÎ m§i ít ÇÜ®c h†c tÆp nghiêm chÌnh nên nŠn væn nghŒ cûa ta trª
thành m¶t hiŒn tÜ®ng "quái dÎ". SÓ væn nghŒ sï š thÙc quá ít, sÓ "hành nghŠ væn
nghŒ" lai cæng, vø l®i quá Çông. Nói riêng vŠ tinh thÀn cûa væn nghŒ sï thì, trܧc
1946, phÀn nhiŠu ÇŠu lÃy con ÇÜ©ng trøy låc làm nguyên liŒu sáng tác nên tác
Næm 1954, ÇÃt nܧc phân chia, mÜ©i næm Væn nghŒ sï miŠn Nam là m¶t chu‡i
diÍm tình. Nhà Ngô muÓn bi‰n væn nghŒ thành tuyên truyŠn nhÜng vì chánh sách
Óm y‰u låi thêm Ça sÓ væn nghŒ sï thÕa hiŒp ÇŠu không thành th¿c hay quá chÃt
phác nên Çã b¶c l¶ ra nh»ng loåi tác phÄm so v§i kháng chi‰n Çã kém xa mà sánh
v§i tiŠn chi‰n thì cÛng khó lòng theo kÎp. Nh»ng ngÜ©i có š thÙc Çã gác bút låi Ç‹
thª dài tiêu c¿c. MÜ©i næm væn nghŒ diÍm tình Çã bi‰n hóa Ça sÓ thanh niên Ƕc
giä thành hång lai cæng ho¥c chung thân bÃt mãn.
Dung Tích Cûa Væn NghŒ Bây Gi©
Bªi bÎ bóp nghËt, væn nghŒ miŠn Nam không th‹ hiŒn ÇÜ®c sÙc sÓng dân t¶c. K‹ vŠ
lÜ®ng thì các tác phÄm xuÃt hiŒn cÛng khá dÒi dào nhÜng vŠ n¶i dung thì quä thÆt
Çã xa lìa quÀn chúng.
* VŠ væn chÜÖng, ngoài m¶t sÓ tác phÄm có giá trÎ hình thÙc bày tÕ thái Ƕ lÄn trÓn
th¿c tåi cûa tác giä, ngoåi giä ÇŠu ca tøng nh»ng cu¶c tình duyên nhuÓm mùi trøy
låc, vÎ k›. Nh»ng tâm tܪng sâu xa cûa m¶t dân t¶c Çau kh° hÀu nhÜ bÎ bÕ quên.
Nhà væn Çã không làm tròn sÙ mŒnh hܧng dÅn m¶t š thÙc ÇÃu tranh diŒt kh°. Nói
th‰ không có nghïa là bÕ quên m¶t vài tác giä có thiŒn chí muÓn xây d¿ng, nhÜng
th¿c t‰ h† Çã bÎ bôi nh†, áp bÙc và Çám quÀn chúng suy nhÜ®c tinh thÀn cÛng
không Üa gì loåi tác phÄm trong såch khi mà cu¶c Ç©i h† Çã bÎ bao trùm bªi không
khí sa dža. Gi»a nhà væn và quÀn không có s¿ liên hŒ thân thi‰t nhÜ xÜa n»a.
* VŠ ca nhåc, bÎ tràn ngÆp bªi các loåi ca nhåc khích Ƕng Âu MÏ, âm nhåc cûa ta
lÀn lÀn trª thành nh»ng loåt hò hét líu lo. Ngoåi trØ m¶t "Con ÇÜ©ng cái quan" m¶t
"MË ViŒt Nam" cûa Phåm Duy, còn vÜÖng vÃn ViŒt nhåc, các nhåc khúc khác
phÀn nhiŠu ÇŠu tåm b® chÌ Çû cung Ùng cho låc thú ca xܧng ª các trà lâu, tºu
Çi‰m. Nhåc tình cäm Çã trª thành ûy mÎ, Óm Çau; nhåc quân hành trª thành báo
hiŒu cûa các cu¶c Çäo chính! M¥c dù trÜ©ng "QuÓc gia âm nhåc và kÎch nghŒ" Çã
sº døng h¢ng næm nh»ng ngân sách l§n nhÜng suÓt mÜ©i næm ta chÜa hŠ thÃy m¶t
vª kÎch ÇÜ®c d¿ng, m¶t tài næng âm nhåc xuÃt chúng ÇÜ®c gi§i thiŒu v§i Ç©i. N‰u
* VŠ h¶i h†a, dù nghŒ thuÆt còn quanh quÄn, ta cÛng phäi nhÆn Çây là m¶t b¶ môn
gây ÇÜ®c nhiŠu uy tín nhÃt cûa nܧc nhà trܧc con m¡t quÓc t‰. Và cÛng vì cái xu
hܧng quÓc t‰ Çó mà h¶i h†a ViŒt nam Çã bÕ mÃt bän s¡c dân t¶c. Tìm Çâu cho ra
nh»ng bÙc sÖn mài trÙ danh nhÜ cûa NguyÍn Gia Trí, tranh løa cûa Tô Ng†c Vân,
tranh dÀu cûa NguyÍn ñ‡ Cung... ña sÓ h†a sï tài danh bây gi© ÇŠu trÈ. H† hæng
hái tìm ki‰m cái m§i. M¶t vài khám phá cûa Thái TuÃn, Cù NguyÍn, Duy Thanh
v.v... thÆt Çáng ca ng®i. NhÜng nói chung ta vÅn chÜa có m¶t nŠn h¶i h†a bi‹u hiŒn
cho cái thÀn trí hùng luyŒn và hÒn tính sâu s¡c cûa dân t¶c.
* Riêng vŠ các ngành nghŒ thuÆt khác có liên hŒ t§i cÖ gi§i, k› thuÆt nhÜ ÇiŒn änh
sân khÃu thì tình trång bán khai vŠ khoa h†c không cho phép ai k‹ cä nh»ng ngÜ©i
có tài næng và thiŒn chí có th‹ làm gì hÖn ÇÜ®c cänh b‰ t¡c bây gi©.
VÆy thì, væn nghŒ cûa ta quä Çang thi‰u sÙc sÓng. Thi‰u sÓng vì Ç©i sÓng c¶ng cûa
væn nghŒ sï v§i quÀn chúng Çã phân ly, m¶t s¿ phân ly së bÎ hÆu bÓi k‰t t¶i.
Không khí chung Çã vÆy. Th‰ còn væn nghŒ PhÆt giáo thì sao? Là m¶t tôn giáo,
PhÆt giáo Çã có lÍ nhåc truyŠn thÓng rÃt uyên áo và giäi thoát. ñáng ti‰c là truyŠn
thÓng Çã dÀn dÀn phai nhåt. Nguyên do là Ça sÓ các tác phÄm væn nghŒ PhÆt giáo
ÇŠu diÍn Çåt b¢ng hán væn, b¢ng pháp khí c° Çi‹n nên Çã trª thành xa v©i ÇÓi v§i
"trào lÜu m§i". SÓ ngÜ©i thâm hi‹u tinh túy quá ít Õi, ngay cä trong gi§i xuÃt gia.
Nói Çúng ra thì PhÆt giáo c° truyŠn quä không chú tâm t§i væn nghŒ. Ngoài m¶t sÓ
quy ÇiŠu cÓ ÇÎnh, PhÆt giáo nghiêng h£n vŠ tÜ duy, diŒt døc, không chú tr†ng t§i
rung cäm. Các bài kŒ thanh thoát cûa chÜ Tæng Ç©i Lš TrÀn Çã chÙng th¿c ÇiŠu Çó.
Ta chÌ có th‹ ghi nhÆn änh hܪng tinh thÀn siêu thoát và diŒt kh° cûa PhÆt giáo qua
các tác phÄm th‰ gian, qua n‰p sÓng thanh nhàn, nhÅn nhøc cûa dân t¶c. VÓn tôn
tr†ng tr¿c giác và thiŠn h†c, PhÆt giáo Çúc k‰t rung cäm ljn mÙc tuyŒt ÇÓi, "Løc t¿
Di Çà vô biŒt niŒm, tÓc lao Çàn khªi Çáo Tây phÜÖng". Quá chú tr†ng vào cÙu
cánh, PhÆt giáo coi nhË m†i phÜÖng tiŒn. Cho nên væn nghŒ phÜÖng tiŒn th‹ hiŒn
chân lš tuyŒt ÇÓi cÛng phäi nhÆp diŒu. Bây gi©, có còn bao nhiêu ngÜ©i hi‹u ÇÜ®c
các l©i: xܧng, tán, tøng, thÌnh cûa chÜ Tæng, nh»ng ti‰ng trÓng, båc, nhåc khí tinh
Nh»ng næm sau này, m¶t sÓ PhÆt tº Çã Ç‹ š t§i viŒc gÀy d¿ng m¶t nŠn væn nghŒ
m§i cho PhÆt giáo. VŠ væn chÜÖng Çã có nh»ng hiŒn th‹ xÙng Çáng: NhÃt Hånh,
Võ ñình CÜ©ng. VŠ nhåc: NguyÍn H»u Ba lo bäo tÒn c° tích m¶t cách vÃt vä. VŠ
h¶i h†a và các nghành khác chÜa có gì Çáng k‹. Nh»ng nhåc phÄm trÜ©ng ca cûa
Væn Giäng, TrÀn Tâm Hòa, TrÀn Tâm Trí v.v... ÇŠu m§i chÌ là nh»ng báo hiŒu. Dù
sao chæng n»a do yêu cÀu cûa lë tÒn vong, væn nghŒ PhÆt giáo së phäi ti‰p tøc Çi
vào Ç©i b¢ng con ÇÜ©ng hiŒn Çåi hóa, thanh niên hóa.
Trong Gia ñình PhÆt Tº, ngoài nh»ng sáng tác phù h®p v§i hoåt Ƕng thanh niên,
v§i tinh thÀn ÇÃu tranh h¶ pháp, væn nghŒ chÜa Çû sinh l¿c Ç‹ hÃp dÅn và thay th‰
cho væn nghŒ th‰ gian. Mong r¢ng các d¿ án væn nghŒ m§i cûa ban Hܧng dÅn
Trung ÜÖng, các anh chÎ em væn nghŒ sï PhÆt tº së cÓ g¡ng th¿c hiŒn cho ÇÜ®c m¶t
nŠn væn nghŒ m§i cho ñåo và ñoàn th‹. Væn nghŒ cÛng nhÜ giáo døc cÀn phäi gi»
v»ng tinh thÀn Trung Çåo Ç‹ xây d¿ng låi m¶t cÖ sª m§i trên truyŠn thÓng tín
ngܫng.
ñ‹ khªi ti‰n m¶t nŠn cho tu°i trÈ cho PhÆt giáo, cho dân t¶c Gia ñình PhÆt Tº phäi
nh¡m th¿c hiŒn cho ÇÜ®c bÓn tr†ng Çi‹m sau Çây:
* Loåi trØ væn nghŒ trº tình, sa dža. Vì møc Çích giáo døc và giäi thoát, væn nghŒ
Gia ñình PhÆt Tº phäi th£ng tay bài trØ væn chÜÖng dâm u‰, ûy mÎ, hoài nghi, phäi
ly khai v§i loåi ca nhåc vong quÓc, kích Ƕng, ngoåi lai, phäi ti‰t giäm các loåi
sáng tác vø hình thÙc, trÓn th¿c tåi có th‹ làm mÃt bän s¡c dân t¶c và giäi thoát.
Hãy chÌ cho trÈ thÃy cái nguy håi cûa m¶t nŠn væn nghŒ kích thích tâm lš ÇÀu hàng
nghÎch cänh, khêu g®i cæm thù døc v†ng mà chû trÜÖng m¶t ÇÜ©ng hܧng trong
sáng, Çåo hånh, ti‰n b¶. Hãy Çem màu lam Çåo vÎ thay th‰ cho màu tím ch‰t chóc.
* Làm khªi s¡c Dân t¶c tính: Væn nghŒ Gia ñình PhÆt Tº phäi cÓ g¡ng khôi phøc
låi truyŠn thÓng. Công viŒc Ãy Çáng lë Giáo h¶i phäi làm trܧc. Gia ñình PhÆt Tº
dù không Çû phÜÖng tiŒn Ç‹ th¿c hiŒn, cÛng nên quan niŒm cho chÌnh ÇÓn vŠ m¶t
* Nghiêng h£n vŠ hiŒn th¿c: Hãy th‹ hiŒn s¿ thÆt, nh»ng s¿ thÆt trong cu¶c sÓng
ǧn Çau cûa cá nhân, cûa dân t¶c. Væn nghŒ Gia ñình PhÆt Tº không th‹ tách r©i
niŠm Çau kh° cûa nhân sinh. Cao hÖn, phäi c¿c tä s¿ thÆt cûa chân lš, nh»ng s¿
thÆt cao siêu chÌ ÇÜ®c cäm thông v§i tinh thÀn nhÆp diŒu. MuÓn Çåt ÇÜ®c s¿ thÆt
tÜÖng ÇÓi cûa ñ©i thì phäi sÓng thÆt. MuÓn Çåt ÇÜ®c s¿ thÆt cûa ñåo thì phäi tu
chÙng. Th¿c chÙng nhân sinh và giäi thoát së ÇÜa låi bän s¡c thuÀn thành cûa væn
nghŒ ViŒt nam.
*Nh¢m t§i cÙu cánh siêu thoát: Væn nghŒ Gia ñình PhÆt Tº phäi phát xuÃt tØ th¿c
tåi nhân sinh nhÜng không ngØng låi ª cºa Ç©i. Væn nghŒ tôn giáo phäi vÜ®t ra
khÕi không khí giä tåo, m¶ng huyÍn cûa cu¶c Ç©i mà hܧng thiŒn và hܧng
thÜ®ng. H®p v§i tinh thÀn TØ Bi, væn nghŒ PhÆt giáo Çem niŠm vui t§i Ç‹ cÙu kh°
cho Ç©i. Và cÙu cánh cûa công cu¶c cÙu th‰ là con ÇÜ©ng giäi thoát. N‰u PhÆt
pháp mª ÇÜ©ng t§i chân nhÜ thì væn nghŒ phäi là khªi ÇÀu cho niŠm cäm thông cao
diŒu Çó.
Sau nh»ng khái niŒm cæn bän Ç¥t nŠn täng cho sÙ mŒnh cÙu quÓc, ki‰n quÓc, tÆp
biên khäo này së chÃm dÙt v§i thiŒn nguyŒn phøng s¿ Çåo pháp.
M¶t s¿ thÆt hi‹n nhiên ai cÛng phäi công nhÆn là các Çoàn th‹ thanh niên PhÆt giáo
nhÜ Sinh viên PhÆt tº, Thanh niên PhÆt tº, H†c sinh PhÆt tº, Hܧng Çåo PhÆt giáo
chÜa ÇÀy ba tu°i Çåo. Ngoài Çoàn Sinh viên PhÆt tº do anh TrÀn Quang ThuÆn
thành lÆp bi‰n cÓ 11-1963 m¶t næm, còn các Çoàn th‹ kia ÇŠu ÇÜ®c hình thành
trong cu¶c ÇÃu tranh bäo vŒ Chánh pháp. Bªi do tranh ÇÃu mà có, nên hai Çoàn
Thanh niên PhÆt tº và H†c sinh PhÆt tº quá n¥ng vŠ tranh ÇÃu mà non y‰u vŠ công
phu tu h†c. Hai næm qua, viŒc ÇiŠu hành và hoåt Ƕng cûa Thanh niên và H†c sinh
tåi thû Çô nhÜ th‰ nào ai cÛng Çã rõ. Riêng Çoàn Hܧng Çåo PhÆt giáo thì rút êm vŠ
cÜÖng lïnh "chÌ ÇÜ©ng" cûa mình. Trong cu¶c cÙu tr® ÇÒng bào miŠn Trung vØa
qua, khi l¿c lÜ®ng ÇÃu tranh chính trÎ chuy‹n sang xã h¶i, các Çoàn trÈ kia g¥p trª
ngåi nhiŠu do ª nguyên nhân thi‰u t° chÙc và cÖ sª v»ng bŠn. Cho t§i nay, T°ng
vø Thanh niên vÅn chÜa có m¶t quy ch‰ chung cho toàn th‹ T°ng vø. Trên th¿c t‰,
Xin ch§ v¶i nghï ljn chuyŒn Çem Gia ñình PhÆt Tº Çi tìm hoåt Ƕng to l§n. Hoàn
thành cho ÇÜ®c møc Çích "Giáo døc thanh thi‰u nhi, Çào tåo PhÆt tº thuÀn thành,
góp phÀn phøng s¿ xã h¶i" là Çã quá tr†ng Çåi rÒi. MuÓn thành công thì phäi tính
chuyŒn cûng cÓ hàng ngÛ s¤n có. TØ anh chÎ c¿u Huynh trܪng nay Çã thành ñåo
h»u m¥c áo tràng cho t§i cÆu ñÒng niên nay Çã trª thành Huynh trܪng. ñ¶i chúng
trܪng ÇŠu phäi lÜu tâm nuôi dÜ«ng cho Gia ñình PhÆt Tº tÒn tåi v»ng månh. Có
v»ng månh m§i nên nghï t§i viŒc phát tri‹n. MuÓn ÇÜ®c th‰ vÃn ÇŠ chÌ Çåo phäi tin
ª Ban Hܧng dÅn Trung ÜÖng duy nhÃt trên ÇÃt nܧc này. Không th‹ có m¶t Ban
Hܧng DÅn nào khác có th‹ thành lÆp ngoài n¶i quy. VŠ th¿c hiŒn, phäi nh¡m vào
vÃn ÇŠ Çào luyŒn huynh trܪng. TÜÖng lai Gia ñình PhÆt Tº còn hay mÃt, månh
hay y‰u là do ª tác phong và khä næng cûa Huynh trܪng. ViŒc phát tri‹n phäi tuÀn
t¿ chú tr†ng vào phÄm hÖn vào lÜ®ng, vào tu h†c hÖn là tham gia công tác ngoài
Gia ñình PhÆt Tº. HiŒn th©i v§i ngót 100.000 Çoàn viên, v§i bàn tay tr¡ng Gia
ñình PhÆt Tº GñPT chÎu m¶t gánh n¥ng hÖn cä bÓn ViŒn ñåi H†c ª ViŒt Nam
h†p låi. MuÓn cho t° chÙc tÒn tåi trong s¿ nghèo khó, mà låi thi‰u ÇÙc tin, thi‰u
quä cäm, nhÅn nåi, sáng suÓt, cÜÖng tr¿c, bÃt vø l®i, tÃt Gia ñình PhÆt Tº còn phäi
hy sinh nhiŠu l¡m. Làm sÓng Gia ñình PhÆt Tº là thÆt s¿ phøng s¿ Çåo pháp.
Dù m¶t t‰ bào cûa Giáo h¶i, Gia ñình PhÆt Tº lúc nào cÛng phäi can Çäm, sáng
suÓt chÃp nhÆn thái Ƕ phê bình, ki‹m thäo. Ki‹m thäo công viŒc n¶i b¶ Ç‹ sºa
ñoàn viên Gia ñình PhÆt Tº phäi phøng s¿ m¶t nhiŒm vø kép: Tín ngÜ«ng và T°
quÓc. Tu cho mình và Hành cho ngÜ©i. HiŒn th©i các cÃp lãnh Çåo PhÆt giáo Çang
phát Ƕng tÜ trào cách mŒnh Giáo lš, giáo ch‰, giáo sän. M¶t sÓ lš thuy‰t gia Çang
phát Ƕng công cu¶c hiŒn Çåi hóa và phøng s¿ xã h¶i. Công cu¶c Ãy Gia ñình PhÆt
Tº Çã nêu lên tØ næm 1950. Nào là tinh thÀn Bi, Trí, DÛng, ñåo vào ñ©i, ñ©i vào
ñåo, nh»ng tØ ng» Ãy xuÃt hiŒn trܧc tiên trong t° chÙc Gia ñình PhÆt Tº chÙ
không phäi trong các tÆp Çoàn tæng già hay Çåo h»u. Bây gi© viŒc l§n Çå có änh
hܪng. Gia ñình PhÆt Tº Çã Çi sâu vào lòng Çåo, vào lòng Ç©i. Huy hiŒu Hoa Sen
không còn là dÃu hiŒu riêng tÜ cûa ta. Châm ngôn Bi, Trí DÛng ÇÜ®c nêu cao ª các
Çoàn th‹ Giáo h¶i, ª các trÜ©ng BÒ ñŠ. Có ai ng© ljn nh»ng hoa quä hôm nay Çã
ÇÜ®c gieo mÀm tØ cu¶c ñåi h¶i toàn quÓc Gia ñình PhÆt Tº tåi TØ ñàm mÜ©i læm
næm vŠ trܧc? Bài "PhÆt giáo ViŒt Nam" trª thành nhåc hiŒu lÍ cûa các bu°i lÍ
nhåc PhÆt giáo? S¿ Çóng góp xÜÖng máu cûa Quách ThÎ Trang, ñoàn ThÎ Y‰n Phi
và bao nhiêu anh chÎ em Çã khuÃt hay Çang sÓng âm thÀm tåi các nÖi giam cÀm, tù
hãm chÜa Çû cho ta tin vào ÇÜ©ng lÓi hoåt Ƕng cûa Gia ñình PhÆt Tº hay sao?
Gia ñình PhÆt Tº chÌ có m¶t lš tܪng là phøc vø cho m¶t nܧc ViŒt Nam ÇÆm màu
PhÆt giáo.
Quí bån Çã theo tôi t§i Çây. Bån Çã bi‰t qua nh»ng nguyên nhân nào vŠ lÎch sº, xã
h¶i, Çåo giáo Çã phát khªi Gia ñình PhÆt Tº. Bån Çã bi‰t qua ÇÜ©ng lÓi hoåt Ƕng
và t° chÙc; bån Çã rõ b¶ máy ÇiŠu hành; bån hi‹u các sÙ mŒnh chính y‰u cûa Gia
ñình PhÆt Tº. Làm công viŒc cûa m¶t kÈ gi§i thiŒu tôi t¿ cäm thÃy khi‰m khuy‰t
vì không làm rõ ÇÜ®c h‰t nh»ng ÇiŠu phäi nói. Có bån së cho là quá nhiŠu. Có bån
låi than là tôi chÜa nói gì ÇÜ®c cä. NhÜng xin hi‹u cho m¶t phong trào r¶ng l§n
nhÜ Gia ñình PhÆt Tº không th‹ nào thu tóm vào væn tØ ÇÜ®c. ChÙng c§ tôi Çã
không ÇŠ cÆp ÇÜ®c h‰t m†i vÃn ÇŠ, không nh¡c Çû các tên tu°i Çáng nh§.
Bån hãy nhìn Gia Çình chúng tôi nhÜ ng¡m m¶t khu rØng vào bu°i sáng. Dܧi l§p
sÜÖng m© cûa bình minh dân t¶c, chúng tôi hi‹n hiŒn nhÜ m¶t khÓi, m¶t khÓi màu
lam. N‰u không tin, bån chÌ nhìn thÃy m© äo, lånh lùng. N‰u Çã tin, bån hãy bܧc
vào hàng ngÛ chúng tôi. Ÿ Çây không ai Çón ti‰p bån cä. Bån phäi t¿ mình cäm
thÃy nh»ng âm thanh thánh thót cûa tØng gi†t nܧc dÜÖng chi t¡m g¶i tâm hÒn. RÒi
b‡ng cänh tÜng bØng hiŒn ljn, tØng nø cÜ©i trong nhÜ pha lê, nh»ng ánh m¡t sáng
nhÜ châu ng†c chi‰u sáng tØ trong lòng bån. ñÙc PhÆt Çã khÖi cho bån ánh sáng,
ánh sáng cûa chính lòng mình. ñØng Ç‹ cho tình Ç©i ngæn ÇÜ©ng thông cäm. Gia
ñình PhÆt Tº không phäi là m¶t lâu Çài. ñó chÌ là m¶t ngôi nhà tranh dÎu mát, mát
lòng dành riêng cho kÈ có tâm hÒn. N‰u bån Çã mŒt mÕi vì ñ©i thì hãy cÙ vŠ Çây...
Chúng tôi s¤n sàng m©i bån vào. Và n‰u bån cäm thÃy chÆt ch¶i, tù túng xin m©i
bån cÙ trª ra... Chúng tôi s¤n sàng ÇÜa bån vào Ç©i thêm chuy‰n n»a!!!
NgÜ©i Áo Lam
Sàigòn, tháng Tám 1965