PHƯƠNG HƯỚNG, CÁCH XÁC ðỊNH

1. HOA PHƯƠNG HƯỚNG - LA BÀN

ðây là sơ ñồ của phương hướng với các chữ E = hướng ðông (East), W = hướng Tây (West),
S = hướng Nam (South), N = hướng Bắc (North). Các số là số ñộ tương ứng theo quy ước, theo
ñó Phương Bắc là 0 ñộ hay 360 ñộ.

ðây là hình vẽ bề mặt của một la bàn. mũi tên là hướng di chuyển ñược xác ñịnh. La bàn là dụng
cụ chính xác và tiện lợi nhất trong việc tìm và xác ñịnh phương hướng, cấu tạo la bàn ñơn giản
gồm hộp, trụ ñở, kim nam châm, ñĩa chia ñộ, và khung ñịnh hướng. Kim nam châm quay trên trụ
ñở luôn chỉ phương Bắc, phương Bắc này gọi là Bắc nam châm (Bắc từ) có ñộ lệch so với Bắc
ñịa dư.
Khi dùng la bàn thì cần lưu ý tránh xa các vật bằng sắt hay các chất dẫUn ñiện. ðừng ñặt la bàn
gần các vật có nam châm.
ðặt la bàn trên mặt phẳng ngang, xoay la bàn cho ñầu kim nam châm (màu xanh) trùng với chữ
N hoặc ở 00 / 3600 , các hướng còn lại ñược xác ñịnh ngay trên la bàn.
Sử dụng la bàn thường kèm theo bản ñồ cho nên cần phải ñịnh hướng bản ñồ: ñặt bản ñồ trên
một mặt phẳng ngang, ñặt la bàn trên bản ñồ, trục Nam Bắc của la bàn trùng với trục Nam Bắc
của bản ñồ (là các ñường thẳng ñứng trong bản ñồ với phía trên luôn là hướng Bắc). Xoay bản
ñồ cho ñến khi la bàn chỉ ñúng phương Bắc

2. XÁC ðINH PHƯƠNG HƯỚNG NHỜ SAO:

Sao Bắc ñẩu:
xem hình mình họa
Sao Bắc ñẩu giúp ta tìm phương Bắc.
Sao Bắc ñẩu là ngôi sao ñầu tiên của chòm gấu nhỏ (tiểu hùng tinh), ta tìm ñược nó nhờ chòm
gấu lớn (ñại hùng tinh) dễ dàng nhận thấy từ tháng 3 ñến tháng 8.
Cách tìm sao Bắc ñẩu: từ 2 ngôi sao cuối của chòm gấu lớn (A & B) kéo một ñường tưởng
tượng bằng 5 lần AB, ñiểim cuối sẽ gặp một ngôi sao khá sáng, ñó là sao Bắc ñẩu, chỉ gần ñúng
hướng Bắc.
Lưu ý rằng các chòm gấu lớn và gấu nhỏ ñều xoay quanh sao Bắc ðẩu nên tùy thời ñiểm quan
sát mà có khi ta thấy chòm gấu lớn nằm sát ñường chân trời có khi nằm cao trên bầu trời.

*Chòm sao Thần nông: chòm sao này có nhiều tên gọi, ñông phương gọi nó là Thần Nông hay
lưỡi cày vì phần giữa của chòm sao có hình như lưỡi cày, tây phương gọi nó là sao thợ săn (liệp
hộ) vì toàn bộ chòm sao ñược tưởng tượng như người thợ săn với ñầy ñủ dụng cụ săn bắn.

Chòm sao này xuất hiện vào các tháng từ tháng 4 ñến tháng 9 trên giữa bầu trời rất rõ và dễ phân
biệt với các chòm sao khác.
Chòm sao dùng xác ñịnh phương NamBắc.
Từ ngôi sao giữa của 3 sao ngang (gọi là thắt lưng) ta kéo một ñường tưởng tượng lên giữa 3
ngôi sao trên ñầu, ñường thẳng này chỉ về phương Bắc và gặp sao Bắc ðẩu.

*Chòm Nam tào: chòm Nam tào ở về Nam bán cầu nên ít khi nhận thấy. Chòm Nam tào giúp ta
tìm ñược phương Nam; chòm sao này gồm 4 ngôi sao như hình chữ thập nên còn gọi là sao chữ
thập hay thánh giá.

Người ta xác ñịnh phương Nam bằng cách: từ 2 ngôi sao trục của chữ thập, ta kéo một ñường
tưởng tượng bằng 5 lần rưỡi khoảng cách 2 ngôi sao này. ðiểm cuối của ñường tưởng tượng này
không có cái gì cả , ñó là một ñiểm ảo và ñiểm ảo này là phương Nam ñịa dư.

*Dùng gậy và mặt trời 1

Phương pháp OWENDOFF

Người ta cắm ñứng một gậy cao khoảng 1 mét, ñánh dấu ñầu bóng gậy (A). Sau 15 phút, bóng
gậy di chuyển, ñánh dấu ñầu bóng gậy (B). Nối AB ta có hướng TÂY ðÔNG (xem hình)
Phương pháp này có ñộ chính xác thấp vì thời gian thực hiện ngắn.
*Dùng gậy và mặt trời 2

Cũng như phương pháp Owendoff nhưng thời gian lâu hơn và chỉ nên bắt ñầu vào khoảng 10 giờ
30 ñể kết thúc vào khoảng13giờ 30 : sau khi lấy dấu ñầu bóng gậy (A) ta phải vẽ một cung tròn
có bán kính bằng chiều dài bóng gậy và ñợi cho ñến khi bóng gậy lại chạm vào cung tròn ñã vẽ
(B). Nối AB ta có hướng TÂY ðÔNG chính xác, hay nối chân gậy với trung ñiểm của AB ta
có hướng NAM BẮC.

*Dùng ñồng hồ và mặt trời: (ñồng hồ có kim chỉ giờ và phút)

Vào thời ñiểm nào thì vị trí của mặt trời tương ứng với thời gian trên ñồng hồ cho nên không
ñược chỉnh ñồng hồ: Xoay ñồng hồ cho kim chỉ giờ hướng về mặt trời, ñường phân giác hợp bởi
kim chỉ giờ và số 12 cho ta biết phương NAM. Vì nước ta ở về Bắc chí tuyến nên phương pháp
này không ñược chính xác cho lắm