.

Lý do cơ bɠn giá c͓ phiɼu tăng theo th͝i gian là

A. Nhà đâu tư b͏ thêm tiɾn m͛i vào mua c͕ phiɼu

B. Các công ty tăng trư͟ng lͣi nhuɪn trên c͕ phiɼu (earnings per share) theo th͝i gian
C. Nhà đɤu tư thư͝ng luôn lɞc quan.
D. Dân s͑ M͹ tăng.

2. Có bao nhiêu lɤn thʈ trư͝ng điɾu chʆnh (giɠm 10% hoɴc hơn) kʀ tͫ 1970?

A. 5
B. 9
C. 12
D. 21

3. Năm tiêu đɾ tin tͩc xuɢt hiʄn trên các báo vào quý 4 năm 1990:

"The Real Estate Bust," Newsweek

"Uncertainty Reigns for U.S. Economy," The Wall Street Journal
"Can America Still Compete?" Time
"Can Your Bank Stay Afloat?" U.S. News & World Report
"Troops March Closer to War," Washington Post

Lͣi nhuɪn đɢu tư thʈ trư͝ng c͕ phiɼu năm tiɼp theo là?

A. -6.8%
B. 3.4%
C. 12.2%
D. 30.5%

4. Nɼu bɞn tính toán th͝i điʀm cͧa thʈ trư͝ng trong su͑t 20 năm qua, và có điɾu không may là không còn c͕ phiɼu và chʆ có tiɾn mɴt trong su͑t 15 tháng
"t͑t nhɢt" (khi mà giá c͕ phiɼu tăng mɞnh nhɢt), bɞn sɺ b͏ phí 76% lͣi nhuɪn thu đưͣc b͟i m͙t nhà đɤu tư c͓ phiɼu v͛i chiɼn thuɪt mua và nɬm giͯ.

A. Đúng
B. Sai

5. Quyɼt đʈnh có ɠnh hư͟ng l͛n nhɢt đɼn rͧi ro và lͣi nhuɪn cͧa khoɠn đɤu tư cͧa bɞn là:

A. Quyɼt đʈnh phân ph͑i tiɾn đɤu tư như thɼ nào vào các loɞi tài sɠn (c͓ phiɼu, trái phiɼu, hay tiɾn mɴt)
B. Quyɼt đʈnh nên mua c͕ phiɼu riêng rɺ hay qu͹ mutual funds
C. Quyɼt đʈnh c͕ phiɼu hay chͩng chʆ qu͹ mutual funds nào đʀ mua

6. Giá c͕ phiɼu giɠm trong suy thoái, nhưng chúng có xu hư͛ng phͥc h͓i cùng lúc khi nɾn kinh tɼ phͥc h͓i.

A. Đúng
B. Sai

7. Khoɠng th͝i gian 10 năm nào cho thɢy t͕ng lͣi nhuɪn đɤu tư cao nhɢt cͧa S&P 500 kɾ tͫ 1926?

A. Tháng 6, 1949 đɼn tháng 5, 1959

B. Tháng 6 1980 đɼn tháng 5, 1990
C. Tháng 1, 1988 đɼn tháng 12, 1997

8. Chʆ s͑ S&P 500 giɠm 21.5% vào tháng 10, 1987, tháng mà khͧng hoɠng 1987 (Crash of '87') xɠy ra. T͕ng lͣi nhuɪn đɤu tư vào trái phiɼu chính phͧ
trung gian (intermediate government bonds) trong tháng này là?

A. -10.8%
B. -5.3%
C. 1.2%
D. 3.0%
E. 14.3%

9. Kʀ tͫ 1926, c͕ phiɼu công ty nh͏ t͑t hơn c͕ phiɼu công ty l͛n.

A. Đúng
B. Sai

10. M͙t khoɠn đɤu tư $1,000 vào thì trư͝ng c͕ phiɼu M͹ năm 1982 sɺ tăng lên m͙t con s͑ ngɞc nhiên nhày hôm nay là $11,271. Nhͯng nư͛c nào sau
đây sɺ còn t͑t hơn?
(chú ý bài test này khoɠng 11/1998)
A. Britain (Anh)
B. Sweden (Thͥy Điʀn)
C. The Netherlands (Hà Lan)
D. Hong Kong
E. Tɢt cɠ nhͯng nư͛c trên

(
 


1.
Đáp án: B. Vɾ cơ bɠn giá c͕ phiɼu sɺ theo sát lͣi nhuɪn doanh nghiʄp. Kʀ tͫ sau thɼ chiɼn World War II, lͣi nhuɪn tăng 54 lɤn, còn thʈ trư͝ng c͕ phiɼu
tăng đɼn 63 lɤn. Trong vòng 6 năm tr͟ lɞi đây, lͣi nhuɪn doanh nghiʄp là gɤn như gɢp đôi, S&P 500 thì tăng 2.5 lɤn. Có sͱ liên hʄ chɴt chɺ ͝ đây.

Dĩ nhiên, nhͯng yɼu t͑ ngɬn hɞn có ɠnh hư͟ng thʈ trư͝ng, và lưͣng tiɾn kh͕ng l͓ đɤu tư vào c͕ phiɼu thông qua các qu͹ 401(k) plans và sͱ phát triʀn và
ph͕ biɼn cͧa các qu͹ mutual funds đã có tác đ͙ng t͑t. Nhưng nɼu, ví dͥ, lưͣng tiɾn tương tͱ đ͕ vào c͕ phiɼu mà lͣi nhuɪn các doanh nghiʄp vɨn dɪm
chân hay giɠm sút, tôi tin giá chͩng khoán năm 1998 dʂ hiʀu sɺ còn giɠm xu͑ng hơn nͯa.

Vì vɪy, nɼu bɞn tin rɮng nɾn kinh tɼ sɺ tiɼp tͥc tiɼn triʀn, và doanh nghiʄp M͹ tiɼp tͥc tăng lͣi nhuɪn, thì sɺ thɪt có lý khi s͡ hͯu c͕ phiɼu.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, Haver Analytics, Fidelity Investments, first quarter, 1998.

2.
Đáp án: C. 12 lɤn điɾu chʆnh kʀ tͫ 1970 nghĩa là trung bình cͩ 2.5 năm sɺ có m͙t lɤn điɾu chʆnh. Chúng xɠy ra vào các năm 1970, 1971, 1973-1974,
1977, 1979, 1980, 1981, 1984, 1987, 1989-1990, 1990, and 1997. Mͩc điɾu chình 10% có thʀ không ghê lɬm nhu7nng nɼu xem lɞi thɼ này: : Mùa hè
1998 chʆ s͑ Dow leo lên 9,000 điʀm. 10% cͧa 9,000, sɺ là m͙t con s͑ khiɼn bɞn phɠi m͟ mɬt to: r͛t 900 điʀm.

Ngu͓n: DRI/McGraw-Hill, Fidelity Investments, 1998.

3.
Đáp án: D. 30.5%. Điɾu này ý nói gì? Đͫng đɾ nhͯng tiêu đɾ báo chí làm bɞn sͣ hãi không dám mua c͕ phiɼu. Bɞn hãy bám kɼ hoɞch cͧa mình trong
su͑t th͝i gian suy giɠm, điɾu chʆnh hay thʈ trư͝ng con bò.

1990 là m͙t năm khͧng khiɼp. Xe tăng cͧa Saddam Hussein lăn bánh vào vào Kuwait. Nͭa triʄu lính M͹ gͣi t͛i vʈnh Persian Gulf, cùng hàng túi chͩa đ͓.
Ngân hàng, tiɼt kiʄm, cho vay đɾu trên b͝ vͱc đ͕ v͡ (on the ropes). Lɞm phát, lãi suɢt ngày m͙t tăng. Khi suy giɠm bɬt đɤu, thì ngư͝i dân bʈ mɢt viʄc.
Nhͯng tin tͩc thɠm hɞi, và nhà đɤu tư thì lo sͣ. ͞ Wall Street, chʆ s͑ Dow r͛t hơn 21%, tͫ 3,000 lúc tháng 7 xu͑ng 2,365 vào tháng 10. (21% nɼu Dow
sͥt giɠm trong mùa hè 1998 sɺ l͛n hơn 1,800 đʀm nhiɾu.)

Trái v͛i nhͯng u t͑i năm 1990, 1991 là m͙t năm tuyʄt v͝i v͛i c͕ phiɼu. ɡn tưͣng hơn, chʆ s͑ S&P 500 đã liên tͥc tăng tͫ 30.5% năm 1991 nên gɢp 3 lɤn
năm 1998. Nhͯng ngư͝i bám thʈ trư͝ng (market timers) mà không có chͩng khoán đã b͏ l͡ khoɠng 7 năm tăng trư͟ng l͛n nhɢt trong lʈch sͭ M͹ hiʄn
đɞi.

Ngu͓n: Bloomberg, Ibbotson Encorr, General Accounting Office, Fidelity Investments, 1998.

4.
Đáp án: A. Đúng. Đͫng c͑ gɬng tính toán th͝i điʀm thʈ trư͝ng (time the market). Tính toán chi li, bɞn bõ l͡ nhͯng lͣi nhuɪn quan tr͍ng. Nɼu bɞn đɤu tư
$1,000 vào S&P 500 năm 1978, 20 năm sau khoɠn đɤu tư cͧa bɞn nhân lên $21,750. Tuy nhiên, nɼu bɞn nhɠy ra kh͏i thʈ trư͝ng trong th͝i điʀm 15
tháng t͑t nhɢt, $1,000 chʆ tăng lên có $6,010. Cái đó chʆ hơn Treasury bills m͙t chút thôi.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, Fidelity Investments, 1998.

5.
Đáp án: A. Lͱa ch͍n đúng qu͹ là xem xét thͩ hai. M͙t nghiên cͩu h͍c thuɪt vɾ pension-plan managers cho thɢy 91.5% sͱ khác biɼt giͯa hiʄu suɢt lͣi
nhuɪn m͙t portfolio và m͙t portfolio khác nɮm ͟ viʄc phân b͕ các tài sɠn. Vì thɼ viʄc bɞn chia danh mͥc thanh c͕ phiɼu, trái phiɼu, tiɾn mɴt như thɼ nào
là rɢt quan tr͍ng. Hãy tìm sͱ phân chia phù hͣp v͛i mͩc chɢp nhɪn rͧi ro, và lʈch trình bɞn sɺ cɤn tiɾn. M͙t khi bɞn có quyɼt đʈnh quan tr͍ng đó, hãy
ch͍n khoɠng đɤu tư riêng cho bɞn và bám lɢy kɼ hoɞch cͧa mình.

Ngu͓n: Brinson, Singer, and Beebower (Financial Analysts Journal/ May-June, 1991), Fidelity Investments, 1998.

6.
Đáp án: B. Sai. Lʈch sͭ cho thɢy giá c͕ phiɼu giɠm khi bư͛c vào khͧng hoɠng, nhưng sau đó phͥc h͓i trư͛c khi toàn b͙ nɾn kinh tɼ phͥc h͓i. Lý do giá c͕
phiɼu phͥc h͓i s͛m là do vài nhà đɤu tư mong đͣi vào sͱ tăng trư͟ng cͧa lͣi nhuɪn doanh nghiʄp và bɬt đɤu mua thêm c͕ phiɼu. Tiɾm năng lͣi nhuɪn
tăng lên ͟ thʈ trư͝ng c͕ phiɼu làm cho c͕ phiɼu có giá trʈ hơn, vì nhà đɤu tư sɲn sàng trɠ giá cao hơn đʀ đưͣc nhͯng lͣi nhuɪn đó.

Trong su͑t th͝i kƒ như vɪy, nhͯng bàn tán ͓n áo khó chʈu, giá c͕ phiɼu thì ngày m͙t xu͑ng, lưͣng tin xɢu tͫ phương tiʄn đɞi chúng, bɞn bè, đ͓ng nghiʄp
lɞi càng tăng. H͍ luôn nhɬc nh͏ bɞn rɮng suy giɠm kinh tɼ suy giɠm như thɼ nào. Đͫng hoɠng loɞn. Háy bám lɢy đɤu tư c͕ phiɼu cͧa mình. Và cùng tiɼn
v͛i nó.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, National Bureau of Economic Research, Fidelity Investments, 1998.

7.
Đáp án: A. Nhà đɤutư c͕ phiɼu nhɪn đưͣc phɤn thư͟ng l͛n trong su͑t thɪp niên 1949-1959 khi mà S&P 500 đem lɞi lͣi nhuɪn trung bình hàng năm là
21.4% tͫ tháng 6, 1949 đɼn tháng 5, 1959. Nɾn kinh tɼ phát triʀn nhanh vào thɪp niên 1950, trong khi lɞm phát và lãi suɢt đɾu giͯ ͟ mͩc thɢp. Giá c͕
phiɼu rɸ, vào đɤuthɪp niên, S&P 500 bán v͛i P/E chʆ có 6. (Lo sͣ m͙t cu͙c khͧng hoɠnh 1929-1939 lɴp lɞi, nhiɾu nhà đɤu tư không còn tin tư͟ng vào c͕
phiɼu và tránh xa chúng. Kɼt quɠ là c͕ phiɼu cͧa nhͯng công ty l͛n chʆ bán v͛i giá gɢp 6 lɤn lͣi nhuɪn. chʆ bɮng m͙t nͭa giá thông thư͝ng.)

Đây quɠ là sͱ kɼt hͣp như mơ: nɾn kinh tɼ ͕n đʈnh, lɞm phát và lãi suɢt thɢp, và giá c͕ phiɼu h͝i. $1,000 đɤu tư tháng 6, 1949 tăng lên khoɠng $6,970
vào tháng 5, 1959! Múc này cao hơn nhiɾu so v͛i 10 năm 1988-1997, khi lͣi nhuɪn bình qua6nha2ng năm là 18.9% ($1,000 tăng lên khoɠng $5,670).

Nhͯng sͱ kiʄn chính cͧa thɪp niên 6/1949-5/1959: xây dͱng sau chiɼn tranh bùng n͕, giá cɠ hàng hóa cơ bɠn (commodities) cao hơn, viʄc làm bɬt đɤu
tr͍ng hʄ th͑ng liên bang, chiɼn tranh Korea War, kh͟i đɤu chiɼn tranh lɞnh. Lɞm phát trung bình ͟ mͩc thɢp 2%, trong khi sɠn lưͣng công nghiʄp tăng
gɤn 6%.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, Haver Analytics, DRI, Fidelity Investments, 1998.

8.
Đáp án: D. 3.0%. Trái phiɼu đã tăng trư͟ng t͑t khi thʈ trư͝ng c͕ phiɼu đ͕ v͡ -- thêm m͙t lý do đʀ nɬm giͯ chúng.
Tháng 10, 1987, đưͣc viɼt trong sách giáo khoa là ví dͥ cͧa "flight to quality" (bay đi tìm chɢt lưͣng) khi mà nhͯng nhà đɤu tư sͣ hãi tìm ch͗ trú chân
trong nhͯng trái phiɼu và Treasury bills. Trái phiɼu tr͟ nên có giá trʈ hơn sau khi Fed giɠm lãi suɢt xu͑ng mͩc đʀ tɞo "thanh khoɠn" cho hʄ th͑ng ngân
hàng. T͕ng lͣi nhuɪn đɤu tư trái phiɼu chính phͧ dài hɞn tháng đó là 6.2%.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, Fidelity Investments, 1998.

9.
Đáp án: A. Đúng. Công ty nh͏ lãi 12.7%/năm tͫ 1926 đɼn 1997, trong khi c͕ phiɼu cty l͛n hơn l͝i có 11%. Tɞi sao c͕ phiʀu nh͏ (c͕ phiɼu cty nh͏) lɞi t͑t
hơn? Nhͯng c͗ máy tài chính như Wal-Mart, Home Depot, Intel, và Microsoft kh͟i nghiʄp tͫ nhͯng công ty nh͏, r͓i sau đó tăng dɤn lͣi nhuɪn không
ngͫng cho đɼn khi h͍ tr͟ thành nhͯng công ty l͛n. Nhà đɤu tư thamgia ngay tͫ đɤu có thʀ đưͣc lͣi tͫ 10, 20, thɪm chí 100 lɤn. Đɤu tư vào nhͯng công
ty nh͏ thì mɞo hiʀm hơn đɤu tư vào nhͯng cty l͛n, b͟i vì công ty nh͏ dʂ bʈ tác đ͙ng b͝i trì trʄ kinh tɼ và giá c͕ phiɼu lên xu͑ng rɢt mɞnh.

Ngu͓n: Ibbotson Encorr, Fidelity Investments, 1998.

Nhͯng cty đưͣc nhɬc tên chʆ là mͥc đích tham khɠo, và không đưͣc xem là khuyɼn cáo, hay khuyɼn nghʈ nên đɤu tư.

10.
Đáp án: E. Tɢt cɠ nhͯng nư͛c trên. M͍i thʈ trư͝n nư͛c ngoài kʀ trên đʀ tăng trư͟ng t͑t hơn, tính bɮng dollars, thʈ trư͝ng M͹ tͫ 31/12/1982 t͛i
31/12/1997. Nư͛c tăng cao nhɢt là Netherlands (Hà Lan)
$1,000 đɤu tư năm 1982 tăng lên $23,346 năm 1997.

M͙t vài thɪp niên sɺ t͑t hơn(so v͛i thɪp niên khác) đ͑i v͛i c͕ phiɼu qu͑c tɼ, nhưng nhà đɤu tư dài hɞn cũng nên suy xét chuyʀn dʈch m͙t phɤn tài sɠn ra
nư͛c ngoài. Bɮng cách phân b͕ 15% trong danh mͥc đɤu tư cͧa mình cho c͕ phiɼu qu͑c tɼ tͫ 1970-1997, bɞn sɺ giɠm biɼn đ͙ng giá mà không sͣ giɠm
lͣi nhuɪn.

Luôn nh͛ rɮng c͕ phiɼu qu͑c tɼ không phɠi lúc nào cũng đi lên. Chúng cũng có điɾu chʆnh và thʈ trư͝ng con bò hʄt như thʈ trư͝ng trong nư͛c, Tͫ đʆnh
1989 t͛i 4/1998, thʈ trư͝ng Nhɪt Bɠn giɠm hơn 50%. Nɼu bɞn đɤu tư vào đó, dù bɞn là ngư͝i Nhɪt hay M͹, bɞn cũng mɢt tiɾn. Nư͛c Italy cũng mɢt gɤn
50% tͫ 1990-1992. Trong năm ngoái, Singpaore và Hong Kong giɠm 50%, còn Malaysia r͛t gɤn 75%.

Nhͯng thʈ trư͝ng m͛i n͕i càng nh͏ thì lɞi càng thɢy rͧi ro cho nhà đɤu tư hơn thʈ trư͝ng phát triʀn l͛n hơn. Lͱa ch͍n nhͯng nư͛c t͑t nhɢt không phɠi
chuyʄn dʂ, đó cũng là lý do tɞi sao t͑t nhɢt nên đa dɞng hóa danh mͥc đɤu tư ͟ thʈ trư͝ng qu͑c tɼ.

Đɤu tư nư͛c ngoài sɺ có rͧi ro l͛n hơn ͟ M͹, g͓m cɠ rͧi ro vɾ chính trí, kinh tɼ, và cɠ rùi ro vɾ biɼn đ͙ng tͷ giá ngoɞi tʄ.