Hih a và âm nh
c là hai b môn ngh thut lâu đi nht ca loài ngi.

Không bit âm nh
c

có tr c ± mà còn tùy đ
nh nghĩa ± hay hi h a có tr c, nh›
› 

›
› i còn ăn
lông ӣ lӛ đã vӁ nhӳng hình tng trong hang đng, dù là v i mc đích gì. Ngày nay nhi u b
môn khác ra đi đc bit các b môn hin th
(Visual Arts) nh nhip nh, đin nh cũng vn
không làm cho hi h a mai mt.

Ngay vӅ hӝi hӑa và chӍ trên góc cҥnh kӻ thuұt cũng chia ra nhiӅu ngành: Thӫy mһc, Mҫu nưӟc,
Sơn mài, Mӝc bҧn, Sơn Nưӟc (Acrylic), Sơn dҫu (Oil colour), Phҩn tiên (Pastel)«Trong bài này
chúng ta chӍ chú ý đӃn nhӳng điӇm căn bҧn cӫa kӻ thuұt sơn dҫu. Dĩ nhiên muӕn vӁ, chúng ta
cҫn vұt liӋu và dөng cө rӗi sau đó là đӃn cách vӁ.

VҰT LIӊU VӀ TRANH

Mһt vӁ (Support):

Sơn dҫu có thӇ vӁ trên gҫn như bҩt cӭ vұt liӋu nào như vҧi bӕ, gӛ, giҩy, nhӵa, miӉn là vұt liӋu ҩy
không chӭa đӝ dҫu (fat) cao hơn là đӝ dҫu chӭa trong sơn dùng đӇ vӁ. Tuy nhiên khi chӑn
support đӇ vӁ, cҫn đӇ ý support có thӇ biӃn dҥng theo thӡi gian. Dù sơn dҫu khá chҳc và có đӝ co
dãn nào đó sau khi khô, nhưng nӃu mһt support bên dưӟi biӃn dҥng nhiӅu sӁ làm hư lӟp sơn vӁ
nҵm bên trên. Support càng ít biӃn dҥng thì càng có giá trӏ bҧo trì cao. Mӝt hӑa phҭm đҽp mӟi
vài chөc năm đã bӏ mөc, phai mҫu, bong sơn, nӭt nҿ, co dúm thì thұt đáng buӗn. Gӛ tӕt, canvas
dán trên bìa cӭng, ván ép đӇ vӁ là nhӳng support tӕt. Tuy nhiên support thông dөng nhҩt vүn là
canvas căng trên khung vì:

- thoáng khí đӇ sơn dӉ bay hơi, "dӉ thӣ", khô đi mӝt cách tӵ nhiên.

- Tương đӕi chӏu đưӧc thӡi tiӃt khҳc nghiӋt (ít bӏ vênh, cong, nӭt nҿ..) chӭ không như nhӳng
support loҥi khác

- nhҽ. Vҩn đӅ tưӣng như không quan trӑng, nhưng nӃu bӭc hӑa lӟn khoҧng vài mét vuông nӃu vӁ
trên ván ép nһng vài chөc ký khi cҫn di chuyӇn và treo lên rҩt khó khăn. Mang khoҧng 20 hӑa
phҭm như thӃ đi triӇn lãm, khiêng ...bӣ hơi tai. DiӋn tích càng lӟn, tӹ lӋ trӑng lưӧng vàn ép, giҩy
ép, plastic càng cao so vӟi canvas căng trên khung. Môt bӭc hӑa nhӓ cӥ mһt monitor, vӁ trên
support nào cũng nһng gҫn như nhau. Nhưng mӝt bӭc hӑa cӥ chiӃc chiӃu vӁ trên ván ép có thӇ
nһng gҩp mưӡi lҫn so vӟi bӭc cùng cӥ vӁ trên canvas văng trên khung gӛ. .

Canvas tӯ thӃ kӹ 15 đã tӯ tӯ thay thӃ ván gӛ, và trӣ nên thông dөng trong kӻ thuұt tranh sơn dҫu,
sơn nưӟc (Acrylic) vì nhӳng ưu điӇm trên.
Sơn chӕng dҫu (Primer):

Trưӟc tiên xin đӯng lӝn sơn chӕng dҫu vӟi sơn lót (Under-painting). Chúng ta sӁ nói thêm vӅ
điӇm này khi nói vӅ cách vӁ. Tҩt cҧ nhӳng support làm bҵng vұt liӋu thiên nhiên như gӛ, sӧi
organic ...cҫn phҧi sơn chӕng dҫu trưӟc khi vӁ sơn dҫu. Lӟp sơn chӕng dҫu tҩt nhiên là loҥi sơn
nưӟc có chҩt keo bao phӫ lҩy mһt vӁ. Loҥi sơn chӕng dҫu thông dөng gӑi là Gesso. Phҧi sơn ít
nhҩt ba lӟp mӟi an toàn. Sơn chӕng dҫu có hai công dөng.:

- Không đӇ dҫu thҩm vào sӧi bӕ, sӧi organic, vì chҷng bao lâu, bӕ thҩm dҫu sӁ bӏ mөc.

- Trám nhӳng lӛ li ti cӫa support và như thӃ dҫu và nhӳng chҩt phө pha sơn khác sӁ không bӏ hút
quá nhiӅu làm mҩt bӟt công dөng và đһc tính cӫa sơn vӁ.

Canvas đã căng trên khung và đã sơn chӕng dҫu có bán sҹn tҥi các tiӋm cung cҩp vұt liӋu nghӋ
thuұt cho hӑa sӻ. Canvas bҫy bán đӫ loҥi đӫ cӥ.

Cӑ và dao (bay) (Brush and palette knife):

Cӑ là dөng cө chính đӇ vӁ. Nói thӃ bӣi vì ngưӡi ta có thӇ vӁ sơn dҫu vӟi bҩt cӭ phương tiӋn nào:
như dùng bay, mӝt miӃng móp, mӝt chiӃc khăn lông, mӝt cái muӛng, ngay cҧ vói ngón tay cӫa
mình. Tuy vұy cӑ vүn đưӧc coi là dөng cө phә thông nhҩt.

Tùy đӝ cӭng mӅm cӫa lông xӱ dөng mà nhӳng vӃt cӑ đӇ lҥi trên sơn khác nhau. Cӑ có phҭm chҩt
cao không bӏ rөng lông khi vӁ, không bӏ tòe đҫu, biӃn hình dҥng mӝt sӟm mӝt chiӅu. Cӑ tӕt sau
khi dùng trӣ lҥi hình thӇ nguyên thӫy và nӃu bҧo trì kӻ lưӥng sӁ rҩt bӅn. Nên mua cӑ tӕt. Cӑ rҿ
tiӅn gây nhiӅu phiӅn toái khi cӁ và mau hư. Lúc đҫu nên dùng loҥi cӑ lông tương đӕi mӅm, vì ta
có khung hưӟng nhҩn cӑ hơi mҥnh; nӃu dùng loҥi lông cӭng sӁ quҽt hӃt sơn đi. Có nhiӅu nhãn
hiӋu khác nhau, mӝt trong nhӳng hiӋu khá thông dөng và tӕt, giá phҧi chăng là hiӋu M.
Grumbacher.

ChӍ cҫn mӝt bӝ cӑ vài cái đӫ đӇ vӁ bҩt cӭ loҥi tranh nào. Mӝt ngưӡi mӟi bҳt đҫu làm quen vӟi
sơn dҫu chӍ cҫn:

- Mӝt cӑ tương đӕi dҽp, đҫu bҵng, rӝng 2´, đӇ sơn nhӳng mҧng tương đӕi lӟn, hay sơn lót và mӝt
cӑ dҽp đҫu bҵng rӝng khҧng 3/4´.
- Mӝt cӑ fibert hay Walnut-shaped (đҫu dҽp hình bҫu dөc, có thӇ hơi nhӑn) khoҧng nӱa inch và
mӝt cӑ cùng loҥi nhӓ hơn khoҧng ¼´. Loҥi này rҩt thông dөng vì đa dөng.

- Mӝt cӑ tròn nhӓ nhӑn đҫu (round brush) (như bút viӃt chӳ nho) đӇ vӁ nét mҧnh. Cũng có thӇ
dùng cӑ filbert 1/4´ nói trên đӇ vӁ nhӳng nét nhӓ như cành cây, cӑng cӓ.

Cҫm cӑ như thӃ nào? Thұt ra không có mӝt cách cҫm cӑ nào nhҩt đӏnh cҧ. Tuy nhiên ngưӡi ta
thҩy đa sӕ hӑa sӻ khi cҫn quét nhӳng đưӡng dài thì cҫm cán cӑ trong lòng bàn tay, làm thӃ nào
đӇ cánh tay và cưӡm tay di chuyӇn thoҧi mái. Còn khi vӁ nhӳng đưӡng ngҳn, thì cҫm như cҫm
cây viӃt chì vây. NӃu cҫn vӁ nhӳng đưӡng chính xác thì bàn tay cҫn mӝt cây nhӓ như cây thưӟc
đӇ bàn tay có thӇ tӵa lên.

Ngoài cӑ ra, cũng cҫn mӝt cái cái bay đӇ trӝn mҫu, đӇ cҥo sơn trên khay pha mҫu (palette). Bay
còn là phương tiӋn đӇ vӁ thông dөng thӭ hai sau cӑ, đһc biӋt công hiӋu khi vӁ trên lӟp sơn còn
ưӟt (alla prima). Ngưӡi ta chӍ dùng bay tӯ đҫu tӟi cuӕi mà vӁ đưӧc nguyên mӝt bӭc tranh. VӁ
bҵng bay tương đӕi khó nhưng không vì vұy mà không thӱ và luyӋn tұp. Bay có ưu điӇm là
không đӇ lҥi đưӡng vӃt cӫa nhӳng sӧi lông như khi vӁ bҵng cӑ, chùi mau sҥch, bӅn, không cҫn
dùng hóa chҩt đӇ rӱa nên nơi làm viӋc bӟt bӏ ô nhiӉm. Vì lau sҥch rҩt mau, nên chuyӇn đәi mҫu
rҩt nhanh, không bӏ đӧi lâu mà cөt mҩt hӭng.

Sơn dҫu (Oil Colour):

Chҩt (medium) dùng pha chӃ mҫu (pigment) cӫa sơn dҫu tҩt nhiên là dҫu. Sơn dҫu bán ngoài thӏ
trưӡng mang nhiӅu nhãn hiӋu. Sơn càng đұm đһc pigment bao nhiêu mҫu càng rӵc rӥ bҩy nhiêu,
và thưӡng đҳt tiӅn hơn. Không nhҩt thiӃt phҧi vӁ sơn cùng mӝt nhãn hiӋu. Mӝt công ty nào đó
chӃ mӝt vài mҫu khá tӕt, nhưng nhӳng mҫu còn lҥi phҧi mua cӫa nhӳng hiӋu khác, vì đӝ pigment
yӃu quá, sơn lӓng quá khó dùng, nhҩt là khi vӁ impasto (vӁ nhӳng nét đưӡng gӗ ghӅ) trong lӕi vӁ
alla prima (vӁ trên lӟp sơn còn ưӟt).

Do nhӳng chҩt pha chӃ sơn khác nhau, mӝt sӕ mҫu lâu khô hơn mӝt sӕ mҫu khác. Mҫu trҳng và
màu vàng (white and pale yellow) lâu khô nhҩt; mҫu nâu (burnt umber) mau khô nhҩt.

Có ba mҫu nguyên thӫy (Primary colours) là nhӳng mҫu ngưӡi vӁ không tӵ pha trӝn đưӧc tӯ
nhӳng mҫu khác. Theo nguyên tҳc khi pha trӝn vӟi nhau theo nhӳng tӹ lӋ khác nhau mҫu nguyên
thӫy sӁ sinh ra vô sӕ mҫu phө. Ba mҫu nguyên thӫy đó là: Vàng (Process yellow/Pale yellow),
Thiên thanh (Cyan/Mҫu xanh dương), Đӓ hҥt lӵu (Process red/Magenta). Ba mҫu này rҩt tinh
tuyӅn- mҫu này không vương chút nào hai mҫu kia cҧ. Tҩt cҧ nhӳng mҫu khác đӅu có thӇ pha ra
tӯ ba mҫu này. Trong kӻ thuұt ҩn loát và phân mҫu (trên computer chҷng hҥn) ngưӡi ta ghi tҳt là:
YMCK (Yellow ± Magenta ± Cyan và Black), thӵc tӃ trong ngành in ngưӡi ta thưӡng dùng thêm
mҫu đen, vì đӝ chính xác cӫa máy in, nhiӅu khi trӝn ba mҫu nguyên thӫy không đҥt đưӧc mҫu
đen như ý. Xin nói chuyӋn ngoài đӅ: Nhӳng nhà nghiên cӭu tâm lý thҩy rҵng trҿ em rҩt mê thích
mҫu nguyên thӫy hay nhӳng mҫu sát vӟi mҫu nguyên thӫy.

Mҫu đã đưӧc pha chӃ bán ngoài thӏ trưӡng có khi hơi lӓng,có khi hơi đһc cho mӝt ngưӡi. Có khi
lҥi khô chұm quá, hay khô nhanh quá. Vì vұy ngoài mҫu, cũng cҫn có mӝt sӕ chҩt khác đӇ giúp
ngưӡi vӁ dӉ xӱ dөng mҫu. Coi như cҫn thiӃt:

- Dҫu pha lӓng sơn: Dҫu ӣ vào mӝt trong hai nhóm: loҥi dӉ bay hơi và loҥi không bay hơi mà khi
khô thì cӭng lҥi theo mҫu.

Nhóm thӭ nhҩt đӇ pha lӓng sơn, chùi sơn, lau cӑ«biӃn chӃ tӯ nhӳng chҩt lҩy tӯ thҧo mӝc hay
đӝng vұt và có nhiӅu tên khác nhau thông như ngưӡi ta gӑi là Thinner hay Turpentine.. Loҥi
không mùi, đҳt tiӅn hơn nhưng không làm cho phòng vӁ bӏ ngӝp. Loҥi đҳt tiӅn dùng rӱa cӑ trong
thӡi gian lâu không dùng sӁ giúp cӑ ít bӏ đóng cӭng.

Nhóm thӭ hai dùng đӇ pha chút ít vào mҫu giúp cӑ đưa lưӟt nhҽ nhàng hơn. Nhóm này không
bay hơi, tӯ tӯ khô đi và đóng cӭng lҥi vӟi mҫu. Thông dөng nhҩt trong nhóm này là Linseed Oil.

Trӯ trưӡng hӧp cҫn thiӃt, ngoài ra không nên dùng quá nhiӅu chҩt pha sơn vì khi khô mҫu bi xӍn,
mҩt rӵc rӥ là mӝt đһc tính cӫa sơn dҫu.

- Có mӝt sӕ chҩt phө khác tuy không dùng thưӡng xuyên nhưng cũng nên biӃt như chҩt làm cho
sơn mau khô, chҩt bҧo vӋ tranh khi đã hoàn tҩt và sơn đã thұt sӵ khô (matte varnish/gloss
varnish). Lҥm dөng chҩt làm sơn mau khô khiӃn sơn sau khi khô dӉ bӏ nӭt nҿ. ChӍ dùng chҩt
phun lên tranh đӇ bҧo vӋ và tái lұp cái đҽp cӫa mҫu sau khi sơn đã hoàn toàn khô, thông thưӡng
là sáu tháng đӃn mӝt năm tùy lӟp sơn vӁ dҫy hay mӓng.

NHӲNG LӔI VӀ SƠN DҪU:

Nguyên tҳc căn bҧn: Fat Over Lean.

Cho dù các hӑa sӻ có cách vӁ riêng, nhưng có mӝt nguyên tҳc căn bҧn đã trӣ thành cӕ đӏnh ³Sơn
vӁ sau béo hơn sơn vӁ trưӟc´ (Fat over lean} hay vӁ trên nӅn sơn ít đӝ dҫu. Đây là mӝt nguyên
tҳc hӑa sӻ sơn dҫu nào cũng phҧi tuân theo khi vӁ đӇ tránh nhӳng sai lҫm căn bҧn có thӇ làm
hӓng bӭc tranh khi sơn khô. Fat over lean có nghĩa là mình đang vӁ sơn dҫu trên mӝt cái base ít
dҫu hơn.

Tranh sơn dҫu khô rҩt lâu. Có thӇ cҫn sáu tháng đӃn mӝt năm mӟi hoàn toàn khô. Trong thӡi
gian này, dҫu tiӃp xúc vӟi không khí tӯ tӯ khô cӭng lҥi vì ӕc-xít hóa và hơi co lҥi mӝt chút. NӃu
ta vӁ ³lean over fat´, hiӇu là ta ta đang dùng turpentine pha loãng sơn ra và dùng nó vӁ trên lӟp
sơn dҫu (chưa khô hҷn), như vұy lӟp trên sӁ khô nhanh vì ít dҫu hơn. Khi lӟp dưӟc khô sau sӁ
khiӃn bӭc tranh bӏ bong ra hoһc nӭt nҿ. Bӣi vұy khi vӁ sơn dҫu, ta luôn luôn nhӟ nguyên tҳc ³Fat
Over Lean´. Có nhiӅu cách vӁ fat over lean:

- tӯ tӯ tăng đӝ dҫu trong sơn, khi vӁ.

- giҧm bӟt lưӧng dҫu (pha loãng vӟi turpentine) trong nhӳng lӟp sơn đҫu khi vӁ.

- Dùng nhӳng mҫu sơn khô mau đӇ vӁ nӅn (xin coi lҥi đoҥn nói vӅ sơn dҫu).

VӁ trên sơn còn ưӟt (Alla prima):

Sơn dҫu lâu khô. Ngưӡi vӁ muӕn hoàn thành mӝt bӭc tranh trong cùng mӝt lҫn vӁ, buӝc lòng
phҧi vӁ ngay trên sơn ưӟt. KӃt quҧ nhұn đưӧc khi vӁ trên sơn ưӟt khác xa kӃt quҧ khi vӁ trên sơn
đã khô. Bӣi lӁ lӟp sơn mӟi vӁ có thӇ trӝn vӟi lӟp sơn bên dưӟi và tҥo ra nhiӅu mҫu trung gian.
ThӃ là thay vì pha mҫu trên khay, chúng ta có thӇ pha mҫu ngay trên canvas khi vӁ. Cái phiӅn là
nӃu mӝt nét vӁ không vӯa ý sӁ rҩt khó sӱa. Càng tô đi vӁ lҥi nhiӅu, sơn sӁ nhòe nhoҽt và sau
cùng trӣ thành mҫu bùn (muddy). Cách vӁ trên sơn ưӟt đòi hӓi nhӳng nét cӑ vӳng chҳc đӇ nhӳng
mҧng mҫu vӁ lên đưӧc gӑn ghӁ. Kӻ thuұt này cũng đòi hӓi ngưӡi vӁ phҧi có mӝt sӕ vӕn vӅ phân
mҫu, hình dung ra đưӧc mӝt phҫn mҫu trên pha xuӕng mҫu dưӟi sӁ cho ra mҫu gì.

Cách vӁ này là con đҿ cӫa phái ҩn tưӧng (impressionism). Alla prima - Bҳt đҫu là xong ± không
cho ngưӡi ta cái cơ hӝi đi vào chi tiӃt. Nó cho ngưӡi thưӣng lãm cái ҩn tưӧng vӅ thӏ giác chӭ
không phҧi chӍ là đưӡng nét và hình thӇ.

Nhưng cái đҽp cӫa kӻ thuұt này tҥo ra rҩt ngӑan mөc. Nó tҥo ra cái đҽp lҩp lánh vì mҫu thӭ ba
tҥo ra do nhӳng đӕm mҫu nҵm cҥnh nhau chӭ không phҧi luôn luôn pha trӝn vӟi nhau. Và cũng
chính vì thӃ mà đưӡng cӑ phҧi lưӟt nhҽ vӳng chҳc và ³can đҧm´.
Cao điӇm cӫa lӕi vӁ này là Impasto, dùng cӑ hay bay, quӋt tӯng mҧng sơn dҫy cӝm lên lӟp sơn
còn ưӟt, hay mҧng này chӗng trên mҧng kia. Impasto có thӇ coi là mӝt lӕi vӁ riêng và dùng kӻ
thuұt này vӁ tӯ đҫu tӟi cuӕi mӝt bӭc tranh. Cũng có thӇ áp dөng impasto vào mӝt lúc nào đó, ӣ
mӝt phҫn nào đó cӫa bӭc tranh. Xӱ dөng impasto đӇ vӁ, ngưӡi ta khuyên nên dùng sơn pha hơi
loãng đӇ phác hӑa chi tiӃt cӫa bӭc tranh trưӟc. Làm như vұy sӁ phӫ hӃt mҫu trҳng cӫa canvas và
bӭc tranh sӁ thӕng nhҩt hơn.

VӁ trên sơn đã khô (Painting over dry paint):

Ngưӡi ta còn gӑi cách vӁ này là vӁ theo tӯng tҫng. Có nhiӅu ngưӡi không thích vӁ thҷng lên lӟp
sơn bҧo vӋ canvas (primer, xin coi lҥi phҫn trên) mҫu trҳng, mà phӫ lên mӝt lӟp sơn mҫu khác
trưӟc khi vӁ. Lӟp sơn vӁ đҫu tiên này thưӡng gӑi là sơn nӅn, hiӇu là lӟp sơn phӫ lên toàn thӇ
canvas. Có nhiӅu ngưӡi, nhҩt là khi vӁ nhӳng bӭc phong cҧnh nhiӅu chi tiӃt, lҥi dùng mӝt vài
mҫu đơn giҧn, xám hay nâu (miӉn là loҥi mau khô), vӁ trưӟc rӗi sau đó mӟi thӵc sӵ vӁ. Đó là
sơn lót. NӅn hay lót, chӍ là nhӳng tiӃng gӑi đӇ ta dӉ nhӟ mӝt ý niӋm, thӃ thôi (Mà biӃt đâu lҥi trӣ
thành tiӃng kӻ thuұt sau này không chӯng). Không đưӧc dùng mҫu trҳng hay mҫu vàng đӇ sơn
lót hay sơn nӅn, vì là nhӳng mҫu rҩt lâu khô.

Dù là sơn nӅn hay sơn lót, theo cách ³vӁ trên sơn đã khô´, thì dĩ nhiên phҧi đӇ cho nhӳng lӟp sơn
này khô rӗi mӟi vӁ lên. Ba đһc điӇm chính cӫa lӕi vӁ này là:

- Vì sơn dưӟi đã khô nên không thҩm trӝn vӟi sơn mӟi vӁ, không tҥo ra nhӳng mҫu phө mình
không thích. Cũng vì thӃ mà chúng ta phҧi pha trӝn mҫu trên khay.

- Bӭc tranh có thӇ vӁ chi tiӃt hơn, vì chúng ta có thӇ thêm đưòng vӁ hay nhӳng lӟp mҫu mӝt cách
dӉ dàng.

- Đӧi sơn khô, chúng ta có thì giӡ đӇ suy nghĩ v à phát triӇn bӭc tranh kӻ lưӥng hơn.

VӁ cách này nên kiên nhүn, đӯng lҥm dөng chҩt mau khô đӇ pha vào sơn, vì như thӃ khi khô, sơn
có thӇ bӏ nӭt hay tróc ra. ĐӇ sơn mau khô, ngưӡi ta pha loãng mҫu vӟi Turpentine, đһc biӋt khi
vӁ lót. Tuy nhiên không nên pha loãng quá vì sơn bӏ xӍn đi.

Đi xa nhҩt theo lӕi vӁ này là Painting with glazes. Tӯ đҫu tӟi cuӕi, bӭc tranh vӁ bҵng sơn pha
loãng vӟi turpentine. VӁ kiӇu này tương tӵ như vӁ mҫu nưӟc. Lӕi vӁ này đã xưa cũ, chӍ còn dùng
đôi chút vӟi nhӳng lӕi vӁ khác, vì không tұn dөng đưӧc cái hay cӫa sơn dҫu và mҫu sҳc không
bӅn.
VӁ trên nӅn tráng dҫu (Painting over a Base of Oil):

Dҫu vӯa là chҩt pha chӃ vӯa dùng tráng nӅn đӇ vӁ lên. Kӻ thuұt này đһc biӋt thích hӧp đӇ vӁ
cҧnh sương mù. Trưӟc khi vӁ, phӫ mӝt lӟp dҫu mӓng (Linseed Oil) lên mһt canvas, đһc biӋt
nhӳng chӛ cҫn tҥo ҧo giác sương mù, hay mӡ ҧo như cҧnh mùa đ ông trong tranh thӫy mһc. Khi
vӁ lên chӛ có dҫu, mҫu tӵ đӝng loang ra tҥo ra ҧo giác cho ngưӡi xem tranh. Kӻ thuұt này giӕng
kӻ thuұt vӁ mҫu nưӟc. Tҩt nhiên tranh vӁ lӕi này rҩt lâu khô và hy vӑng bҥn không dӏ ӭng vӟi
mùi dҫu.

VӁ nhӳng đưӡng nhӓ cҥnh nhau (Painting with Small Strokes of colour):

Đây là cách vӁ đưӧc nhӳng ngưӡi theo phái ҩn tưӧng xӱ dөng nhiӅu nhҩt. Thay vì pha mҫu sҹn
tӯ khay, ngưӡi ta pha mҫu bҵng cách đһt nhӳng chҩm nhӓ cҥnh nhau. KӃt quҧ là mҫu sҳc nhìn sӁ
lung linh. mҫu sҳc rӵc lên. Nói chung thì lӕi vӁ ҩn tưӧng có cái dҽp cӫa nó, mһc dù chi tiӃt bӏ bӓ
qua.

QUY LUҰT CHUNG:

Ánh sáng:

ĐiӅu gì quan trӑng nhҩt cҫn đӇ ý và nҳm vӳng khi vӁ mӝt bӭc tranh? Đó là ánh sáng. Ánh sáng
khiӃn ta nhìn đưӧc cái lӗi lõm cӫa sӵ vұt. Chính ánh sáng làm cho ta thҩy đưӧc chiӅu sâu cӫa
cҧnh trí. Chính ánh sáng giúp ta phân biӋt đưӧc cái thân cây sù sì khác vӟi mһt hӗ phҷng lһng.
Trưӟc khi kӃt thúc bài này, xin nhҳc lҥi vài quy luұt chung mà phҫn lӟn liên hӋ đӃn ánh sáng.

- ĐiӇm sáng nhҩt trong bóng râm cũng không sáng bҵng điӇm tӕi nhҩt chưӡng ra ánh sáng. Hay
nói ngưӧc lҥi: ĐiӇm tӕi nhҩt cӫa vùng chưӡng ra ánh sáng cũng vүn sáng hơn điӇm sáng nhҩt
trong bóng râm. Chà! Nghe có vҿ chơi chӳ quá đi. Đӯng cӕ hình dung mà mӋt não. Hãy đӇ mӝt
vұt gì đó ra ngoài ánh sáng ban chiӅu hay ban sáng, rӗi nhìn vào đó bҥn sӁ thҩy ngay.

- Đӕi tưӧng càng ӣ xa, càng mӡ nhҥt, và có mҫu sҳc lҥnh hơn. Đӕi tưӧng càng ӣ gҫn, có mҫu ҩm
hơn và rõ nét. Mҫu đӓ và vàng là nhӳng mҫu nóng nhҩt. Mҫu xanh dương là mҫu lҥnh nhҩt. Khi
pha chúng vӟi nhau chúng ta đưӧc nhӳng mҫu trung gian, hoһc hơi ҩm, hay hơi lҥnh. Mӝt vұt ӣ
gҫn có mҫu xanh, ӣ xa sӁ bӟt xanh. Mӝt vұt ӣ gҫn có mҫu đӓ, ӣ xa sӁ bӟt đӓ...

- Giũa vùng sáng (Highlight) và vùng tӕi (Shadow) luôn luôn có vùng có sҳc đӝ trung gian
(Halftone). Sҳc đӝ trung gian này quan trӑng vì nó thưӡng chiӃm phҫn lӟn diӋn tích bӭc tranh và
vì nó cân bҵng đưӧc hai đҫu. Cҫn nhұn diӋn ra sҳc đӝ này và phác hӑa nó trưӟc tiên. ĐiӅu này
giúp tránh vӁ bӭc tranh quá sáng hay quá tӕi. Khi vӁ xong mӟi nhұn ra sai lҫm này thì đã quá trӉ.

- Luұt Phӕi cҧnh:

Đưӡng chân trӡi là đưӡng chính trong luұt phӕi cҧnh. Tҫm mҳt ta phóng xa sӁ ngӯng lҥi ӣ đó.
Nhӳng đưӡng nҵm trên đưӡng chân trӡi khi chҥy ra xa sӁ hҥ thҩp xuӕng và nhұp vӟi nó. Nhӳng
đưòng nҵm dưӟi đưӡng chân trӡi khi chҥy ra xa sӁ vươn lên cao rӗi quy vào đó. VӁ theo luұt
phӕi cҧnh sӁ cho bӭc tranh có chiӅu sâu.

Thay lӡi kӃt

Sơn dҫu rҩt đa dҥng. Không như mҫu nưӟc chӍ vӁ theo kӻ thuұt mҫu nưӟc, sơn dҫu có cách vӁ
riêng và có thӇ vӁ như mҫu nưӟc. Sơn dҫu có thӇ vӁ nhӳng cҧnh trí âm u mà cũng diӉn tҧ đưӧc
nhӳng cҧnh trí rӵc rӥ. Và sau chót sơn dҫu rҩt bӅn, bӅn nhҩt trong các loҥi media. Nhӳng bӭc
tranh thӡi Leonardo Da Vinci, vӟi kӻ thuұt rҩt xưa mà vүn giӳ đưӧc tӟi ngày nay, thì sơn dҫu
hiӋn nay, vӟi kӻ thuұt pha chӃ tân tiӃn, chҳc còn bӅn hơn nhiӅu.