ẾP RUBIK

TOÀN TẬP

ðược biên tập và trình bày: Suntulip.bloG G

Phát hành và bản quyền ©: Suntulip.bloG G
Liên hệ với tôi e-mail: hoatulip_thaonguyen@yahoo.com

All right © 2009 Suntulip.bloG

 GIỚI THIỆU VỀ RUBIK

Xin chào các bạn. Tôi chẳng phải là người giỏi giang gì trong lĩnh vực Rubik
càng không biết xếp hoàn thành một khối Rubik, nhưng bằng kinh nghiệm của tôi,
tôi sẽ hướng dẫn cho bạn một cách dễ nhất, ai ñọc qua cũng làm ñược, không những
thế bạn có thể ñi lòe thiên hạ ñược ñó!
Tại sao người ta hay nói giữa toán học và xếp rubik có mối liên quan với
nhau? ðúng vậy, quá trình xếp các viên rubik ñể cho nó về ñúng vị trí ta cần là quá
trình tư duy và giải quyết một bài toán rất phức tạp và nhiều bước. Tôi xin dẫn ra,
muốn ñặt một viên rubik vào vị trí nào ñó.

Hình 1: Thao tác ñể xoay rubik

Ta phải xoay tầng phải mấy vòng, tầng trên mấy vòng, theo chiều nào, qua
trái hay qua phải…Một số hướng dẫn của các bạn ở nước ngoài, và các chương
trình dạy chúng ta xếp ñều giải quyết trên cơ sở toán học, logic toán học mà ra, mỗi
một bước sẽ có một số công thức và có rất nhiều cách giải bài toán này ñể ra ñáp số
như ta mong muốn. Bạn có thể học thuộc công thức hoặc bạn nào ñã quá rành thì
chỉ cần nhìn là biết phải xếp như thế nào rồi. Xin nói thêm, không chỉ có việc xếp
cho khối rubik trở về trạng thái ban ñầu là một ñáp số, mà có nhiều ñáp số rất lạ ví
như mỗi mặt của rubik sẽ là một chữ cái nào ñó hay một hình nghệ thuật nào ñó, khi
ñó bạn là siêu sao không ñối thủ cũng nên!

1
 Hình 2: Ở mặt trước có hình chữ H hay chữ N nè! Bạn có làm ñược không?

Hình 3: Cả 4 mặt ñều có hình chữ H

Dần dần bạn sẽ hiểu, bạn ñừng quá lo lắng là nó sẽ không về vị trí như ban
ñầu nhé. Bạn ñể ý và lấy hình số 4 này làm hình chuẩn nhé, tất cả mục ñích của
chúng ta là sau khi xếp khối rubik sẽ về trạng thái này.

Hình 4: Một rubik ở trạng thái ban ñầu

2
 ðể giúp bạn hiểu tường tận vấn ñề, tôi xin giải thích một số khái niệm sau.
Bạn nên ñọc, và tôi khuyến khích các bạn chưa biết gì nên ñọc cái này; bạn nào biết
rồi tôi không giám “múa rìu qua mắt thợ” tuy nhiên bạn có thể cho tôi vài ý kiến
vàng ngọc của bạn ñể tôi cũng như các bạn mới biết sẽ có nhiều kinh nghiệm hơn.

I. Các kiểu viên rubik.

Trên một khối rubik có tất cả 26 viên

Hình 5: Vị trí các viên: a-viên giữa; b-viên góc; c-viên cạnh

Hình 6: Viên rubik 3 màu

ðây là viên rubik có 3 ô vuông màu nhìn thấy ñược (vàng, cam, lá cây gọi tắt
là: Viên vàng-cam-lục), và trên một khối rubik chúng là các viên ở các góc, cả thảy
8 góc, nên có 8 viên như vậy

Hình 7: Viên rubik 1 màu

ðây là viên rubik có 1 ô vuông màu nhìn thấy ñược (màu vàng) các chiều
còn lại tôi vẽ ñể bạn dễ tưởng tượng. Trên khối Rubik sẽ có 6 viên như vậy, chúng
nằm ở giữa của mỗi mặt. Chúng ta xác ñịnh màu của một mặt dựa vào màu của viên
ở giữa. Khi xếp, ta phải ñưa màu của các viên khác có cùng màu với viên ở giữa.
Bạn nên nhớ 6 viên này không bị thay ñổi dù xoay như thế nào (tức là chúng sẽ
không bị dời ñi chỗ khác mà vẫn luôn luôn nằm ở giữa, và chúng làm trục ñể xoay
các tầng. Bên trong chúng là một ñinh vít vặn chặt ñể gắn kết tất cả các viên rubik
lại).

3
 Hình 8: Viên rubik 2 màu

ðây là 1 viên rubik có 2 mặt nhìn thấy ñược (cam, lam gọi tắt là: Viên cam-
lam), chúng nằm ở các cạnh, một ô vuông thuộc mặt này của trên cả khối có tất cả
12 viên.

II. Cách gọi tên của một viên Rubik:

Tùy theo yêu cầu xếp, xếp viên nào, xếp mặt màu gì của viên ñó mà có cách
gọi tên khác nhau.
Tên bao gồm: Tên kiểu viên rubik+tầng+mặt
Mặt: Lấy mặt cùng với mặt của màu cần xếp.
Tên kiểu viên: Viên góc, viên cạnh.
Tầng: Nếu viên ñó ở bên phải của mặt trước thì thuộc tầng phải, ở bên trái thì
thuộc tầng trái...
Ví dụ: Xem hình 9, Viên màu cam-vàng có ký hiệu chữ A: Mặt màu cam
trùng với mặt trước, viên này ở bên phải của mặt trước nên thuộc tầng phải, là kiểu
viên cạnh nên có tên là: Viên cạnh tầng phải mặt trước, viên màu lục-ñỏ có ký hiệu
chữ B có tên là: Viên cạnh tầng phải mặt trên, vì mặt màu lục trùng với mặt trên,
nằm ở bên phải của mặt trên và là kiểu viên cạnh. Tương tự viên có ký hiệu C có
tên là: Viên giữa tầng phải mặt phải. Viên có ký hiệu D: Viên góc tầng phải mặt
trước hoặc tên khác: Viên góc tầng trước mặt phải.

Hình 9: Mô tả vị trí viên rubik

Ôi! lý thuyết thật là khó hiểu, tôi cũng không hiểu vì nó dài dòng, rắc rối. Tôi
không yêu cầu bạn thuộc, vì nó chẳng có tác dụng gì, tuy nhiên ñể hiểu những gì tôi
hướng dẫn bạn (các thuật ngữ, hay từ viết tắt) thì bạn nên lưu tâm một tí. Khi bạn ñã
rành rồi thì tự bạn sẽ có quy ñịnh riêng hoặc không cần nhớ các quy ñịnh ñó nữa.
Chú ý: ðể gọi tên các viên giữa chúng ta không làm theo cách trên mà gọi
tên như sau: Viên giữa + màu. Ví dụ: Viên giữa màu cam: Là viên giữa của mặt

4
trên (theo như quy ước của bài này), viên giữa màu ñỏ: Là viên giữa của mặt ñối
diện với mặt màu cam (mặt dưới).

III. Tôi cùng bạn sẽ có một vài quy ñịnh như sau:

Hình 10: Mô tả các tầng của rubik

Một khối rubik sẽ có 6 mặt: trên-dưới, trái-phải, trước-sau.

+ Lấy mặt có màu cam làm mặt trên (thuộc tầng trên) tầng nằm trên vạch
màu xanh nước biển do tôi vẽ bao gồm mặt trên 9 ô vuông màu cam, mặt trước (ñối
diện với mắt của bạn) 3 ô vuông màu vàng…Tương tự ta sẽ có 5 mặt còn lại, mặt
màu xanh lá cây là mặt bên phải (nằm bên tay phải của bạn) tầng tương ứng chứa
mặt 9 ô vuông xanh lá cây là tầng bên phải.
+ Tầng bên trái là tầng có chứa mặt trái của khối Rubik (9 ô vuông màu xanh
nước biển).
+ Tầng sau là tầng ñối diện với tầng trước (mặt chứa 9 ô vuông màu trắng).
+ Tầng trước là tầng chứa mặt 9 ô vuông màu vàng.
+ Tầng dưới là tầng chứa mặt dưới với 9 ô vuông màu ñỏ.
Lưu ý: Bạn có thể thay ñổi cách gọi các tầng các mặt tùy theo sở thích các bạn. Tuy
nhiên ñể bạn có thể nắm bắt cách xếp một cách nhanh và dễ hiểu, tôi khuyên bạn
giữ ñúng vị trí như thế này.
Như vậy từ ñây tôi sẽ dùng “thuật ngữ” tầng ñể hướng dẫn các bạn. Theo
hình 10 ta có 6 tầng: trước-sau, trên-dưới, trái-phải.
Sau ñây tôi sẽ quy ñịnh hướng xoay các tầng cho bạn dễ hiểu. Thông thường
chúng ta không cần quan tâm ñến hướng xoay. ðể thao tác ngắn, dễ làm tôi chỉ ra
hướng xoay ngắn dễ thấy nhất. Hướng bao gồm: Cùng kim ñồng hồ (CKDH) và
ngược kim ñồng hồ (NKDH). Khi xoay bạn phải ñể mắt của bạn ñối diện với mặt
cần xoay ñể biết CKDH, NKDH là hướng nào, riêng tầng sau (mặt sau) áp dụng
giống mặt trước.
Công thức tôi trình bày sẽ có dạng: Tên của tầng+chiều xoay+số lần xoay.
Ví dụ:
+ Trên NKDH: Tức là xoay 1 lần tầng trên ngược kim ñồng hồ.
+ Trên NKDH - Phải CKDH: Tức là xoay 1 lần tầng trên ngược kim ñồng hồ
sau ñó xoay 1 lần tầng phải cùng kim ñồng hồ.

5
 + Trên NKDH 2 lần - Phải CKDH 3 lần: Tức là xoay 2 lần tầng trên ngược
kim ñồng hồ sau ñó xoay 3 lần tầng phải cùng kim ñồng hồ.

Hình 11: Tầng trước ñã ñược xoay ñi cùng kim ñồng hồ.

Bạn sẽ thấy ngay, tầng trước ñã ñược xoay cùng kim ñồng hồ làm cho 3 ô
vuông màu cam từ mặt trên chuyển qua nằm ở mặt phải trong khi 9 ô vuông màu
vàng vẫn không ñổi.

Hình 12: Tầng sau ñã bị xoay ngược kim ñồng hồ, 3 ô vuông màu cam từ mặt trên
chuyển qua mặt trái.

6
Hình 13: Tầng bên phải bị xoay ngược kim ñồng hồ. 3 ô vuông màu cam mặt trên
chuyển qua mặt trước.

Hình 14: Tầng trái bị xoay ngược kim ñồng hồ, 3 ô vuông màu cam ở mặt trên
chuyển qua mặt sau.

Hình 15: Chiều xoay của tầng trên và tầng dưới là khác nhau. Trong hình bạn sẽ
thấy tầng trên bị xoay CKDH, trong khi tầng dưới bị xoay NKDH.

7
 Tôi muốn bạn bỏ ra 5-10 phút ñể tập xoay các tầng cho ñến khi nào quen thì
thôi, ñể chinh phục thời gian xếp rubik thì ñầu tiên bạn phải thật rành xoay các tầng
một cách nhanh nhất. Bạn tự nghĩ rồi làm theo, ví dụ xoay tầng trái NKDH sau ñó
xoay tầng dưới CKDH 2 vòng…sau ñó xoay cả khối rubik theo trục Oz 2 vòng
CKDH.
Bạn có làm ñược không, tôi giải thích nhé!

Hình 16: Bạn luôn luôn ñể mặt màu vàng sẽ là mặt trước và mặt màu cam sẽ là mặt
trên, khi ñó trục Oz là trục màu xanh da trời (vuông góc với mặt trước).

Kết quả của ví dụ trên ở hình 17:

Hình 17:

Trong các bài tiếp theo tôi sẽ chỉ cho bạn tường tận cách xếp ñể ra khối rubik
như ban ñầu. Chúng ñược tóm tắt trong 8 bài cũng là 8 bước ñể hoàn thành khối
rubik, mong các bạn ñón xem nhé!

8
 BÀI 1 - TẠO CHỮ THẬP Ở MẶT TRÊN

ðây là bước ñầu tiên và là bước dễ nhất, các bạn mới học phải làm xong
bước này ñể có thể làm tốt ở các bước sau. Từ một khối rubik lộn xộn như hình bên
dưới, bạn ñã nghĩ ra ñược gì chưa, lúc mới học tôi cũng mù mịt không biết phải bắt
ñầu từ ñâu? Hãy ñọc kỹ và bình tĩnh làm cùng với mình nhé. Tôi khuyên bạn không
nên lo lắng nhiều nếu bạn lỡ làm sai một bước nào ñó và không nhận kết quả như
mong muốn. Không sao, hư thì làm lại vì bạn ñã có bí kíp này trong tay mà ñúng
không?! Are you ready!?

Hình 18: Một khối ñang rất lộn xộn

Hình 19: Kết quả là một chữ thập ñược tạo ra bởi 5 ô vuông màu cam (ñược tôi
ñánh dấu bằng viền màu xanh da trời)

Bước này bạn không cần quan tâm các mặt khác, các viên khác, chỉ chăm
chú làm sao có ñược dấu cộng như hình 19 là ñược. Các viên góp phần tạo nên chữ
thập này là các viên ở cạnh (bạn xem lại bài mở ñầu). Sau ñây tôi sẽ chỉ cách xếp
nhé:

9
+ Trường hợp 1: Như hình 18, viên cần xếp là Viên cạnh tầng trái mặt dưới.

Bạn giữ nguyên mặt trên (màu cam) và mặt trước (màu vàng) sau ñó xoay
bất cứ các tầng ñể ñưa các viên cạnh có màu cam lên.
Các viên cạnh nào ở dưới mặt ñáy thì bạn chỉ cần xoay tầng ñó lên làm mặt
trên ta ñược 1 vị trí của dấu cộng. Viên nào chỉ xoay 1 bước là ra thì ưu tiên trước.
Ví dụ trong hình 18, tôi sẽ xoay tầng trái mà mặt dưới tôi có kí hiệu là số 1 (ñể bạn
dễ hình dung). Tôi xoay tầng trái CKDH 2 lần sẽ ra như hình 19’ ở dưới. Tương tự
bạn xoay tầng trước 2 vòng là thêm 1 vị trí của chữ thập.

Hình 19’: Kết quả là 1 vị trí của chữ thập ñã có

Như vậy công thức trường hợp này là: Trước CKDH 2 lần hoặc Sau CKDH
2 lần hoặc Phải CKDH 2 lần hoặc Trái CKDH 2 lần phụ thuộc vào viên cần xếp
nằm ở tầng nào trong 4 tầng Trước, Sau, Phải hay Trái.

+ Trường hợp 2: Xem hình 20.

Hình 20: Viên cần xếp là Viên cạnh của tầng dưới mặt trước

10
 Trong hình 20, Viên cần xếp màu cam có ký hiệu chữ A. Công thức xếp:
Xoay tầng có viên kiểu này CKDH hay NKDH ñều ñược. Cốt yếu phải ñưa nó về
dạng dưới ñây:

Hình 21: Hình 22:

Viên có chữ A từ vị trí viên cạnh của tầng dưới mặt trước sẽ chuyển lên làm
viên cạnh của tầng phải mặt trước. Hình 21 là kết quả xoay tầng trước NKDH của
hình 20. Sau ñó ta xoay tầng phải CKDH, sẽ ra hình 22.
Như vậy công thức trường hợp này là: Trước CKDH - Trái NKDH hoặc là
Trước NKDH - Phải CKDH
Tiếp theo, từ hình 22 bạn xoay Trên NKDH - Phải CKDH là ra hình 23: Bên
dưới.

Hình 23:

11
+ Trường hợp 3: Viên cần xếp là viên cạnh tầng trên mặt trước.

Hình 24:

Như hình 24, Viên cần xếp có ký hiệu chữ B, bạn cần ñưa nó về làm viên
cạnh của tầng trái hoặc của tầng phải. Công thức của bạn sẽ có: Trước CKDH -
Phải CKDH hoặc Trước NKDH - Trái NKDH.
Kết quả sẽ là:

Hình 25:

Trong quá trình xếp chữ thập ở bài này, bạn không phải lo lắng mặt nào làm
mặt trước, mặt nào làm mặt sau. Bạn phải giữ cho tôi mặt có viên giữa màu cam
luôn là mặt trên. ðể cho dễ xếp, bạn ñưa Viên cần xếp lên mặt trước bằng cách
xoay các tầng.
Lưu ý: Khi bạn ñã xếp ñược một vị trí, thì bạn không ñược làm mất vị trí ñó.
Nhiệm vụ của bạn là xếp các viên rubik còn lại ở một vị trí bất kỳ vào vị trí mà bạn
cần. ðể không bị mất vị trí ñã xếp, bạn phải xoay tầng trên theo hướng thích hợp
sau ñó mới xoay các tầng khác theo các trường hợp trên.

12
 Hình 26:

Hình 26 cho thấy ñể ñưa viên A lên vị trí B, nếu ta xoay Trước CKDH thì sẽ
làm mất ñi vị trí C, do ñó bạn xoay tầng Trên CKDH ra hình 27. Sau ñó bạn xoay
Trước NKDH.

Hình 27:

Như vậy ở bài 1 cũng là bước 1 có 3 trường hợp xảy ra và 3 kiểu công thức
cho bạn xếp. Bạn phải tùy cơ ứng biến ở bước này vì rất nhiều trường hợp xảy ra,
tôi không thể ñi vào chi tiết ñược; nhưng muốn giải quyết tốt ở bước này bạn nên
ñưa về dạng giống như hình 21 và có cả xoay tầng trên ñể tránh làm mất vị trí mới
xếp ñược thì mới ra. Hẹn gặp lại bạn ở bài 2. Còn bây giờ chúc các bạn học thật tốt!

13
 BÀI 2 - TRÙNG MÀU CÁC VIÊN CẠNH-GIỮA

Thuật ngữ trùng màu là vị trí cần xếp cần 1 viên mà sau khi xếp nó sẽ có
màu trùng với màu viên giữa của mặt ñó.
Ở bước 2 này, chúng ta ñã có chữ thập màu cam ở mặt trên rồi. Bây giờ
chúng ta tìm cách xếp làm sao cho màu viên cạnh tầng trên mặt trước trùng với màu
viên giữa tầng trước mặt trước, và tương tự cho các viên cạnh khác của tầng trên.
Như vậy bạn sẽ có 4 viên như thế trùng màu. Hình minh họa ở bên dưới.

Hình 28:

Như hình 28, ta thấy tầng trên có chữ thập, mặt trước viên có ký hiệu a trùng
màu với viên giữa có ký hiệu số 1, viên b trùng màu với viên 2…như vậy cả 4 mặt
ñều trùng màu theo kiểu này. Dưới ñây tôi sẽ có công thức cho bạn.

+ Trường hợp 1: Có 2 mặt liền kề ñã trùng màu.

Hình 29:

14
 Hình 29 minh họa một trường hợp, mặt trước ñã trùng màu, mặt trái ñã trùng
màu. Yêu cầu bây giờ là bạn ñưa viên ký hiệu chữ c ra mặt sau, viên b ra mặt phải.
Công thức:
Phải NKDH - Trên NKDH
Phải CKDH - Trên CKDH
Phải NKDH.
Nhưng trước tiên bạn phải ñưa nó về trạng thái sau ñây: Mặt trái ñã trùng
màu - mặt sau ñã trùng màu. Muốn vậy ở hình 29, bạn xoay cả khối rubik 1 lần
CKDH quanh trục Oy (xem bài giới thiệu). Giờ ñây bạn yên tâm áp dụng công thức
trên là ra. Không ra bạn làm lại vì tôi ñã kiểm ñịnh công thức này rùi.

Hình 30: Minh họa kết quả từ hình 29.

Lưu ý: ðể thực hiện bước 2 này bạn luôn ñảm bảo ñưa rubik về trạng thái
Mặt trái ñã trùng màu - mặt sau ñã trùng màu dù trước ñó nó ở trạng thái nào. Và
luôn ñảm bảo chữ thập ở mặt trên không bị mất. Bạn không cần quan tâm tới các
viên còn lại và tầng dưới.
Muốn ñưa về trạng thái trên thì ñầu tiên bạn xoay tầng trên CKDH nhiều lần,
sau mỗi lần xoay bạn lại quan sát 4 mặt trước-sau-trái-phải xem ñã có 2 mặt liền kề
trùng màu chưa. Khi ñã có 2 mặt liền kề trùng màu thì làm theo trường hợp 1.

Hình 31:
15
 Ở hình 31, tôi ñã xoay tầng trên CKDH 2 lần thì ra trạng thái Mặt trái ñã
trùng màu - mặt sau ñã trùng màu.

+ Trường hợp 2:

Hình 32:

Tôi gọi trường hợp này là 2 mặt ñối diện ñã trùng màu. Trong hình 32 ta thấy
viên số 2 trùng màu với viên b, viên 4 trùng màu viên d.
Không biết các cao thủ giải quyết như thế nào, còn theo tôi, bạn áp dụng
ngay công thức ở trường hợp 1 mà không cần ñưa về trạng thái Mặt trái ñã trùng
màu - mặt sau ñã trùng màu vì bạn không thể nào ñưa về ñược, xong rồi bạn xoay
tầng trên CKDH cho ñến khi nào có 2 mặt liền kề trùng màu, thế là ra trường hợp 1,
bạn áp dụng công thức ở trường hợp 1 một lần nữa là ra.
Chú ý, nếu trong trời ñất có 4 mùa, một năm có 12 tháng, thì trong bài 2 này
chỉ có 2 trường hợp, bạn tìm ra trường hợp nào khác, bạn là sư phụ tôi rùi ñó!
Như vậy trong bài 2 này chỉ có một công thức thôi, rất dễ nhớ, bạn hãy luyện
tập nhé, không ra thì hỏi mình nghen. Nếu bạn ñã rành sau 1 thời gian luyện tập thì
mời bạn tham khảo tiếp bài 3.

16
 BÀI 3 - GIẢI QUYẾT CÁC VIÊN GÓC Ở TẦNG TRÊN

Bạn hãy ñảm bảo với tôi là bạn ñã rành 2 bước trước ñó nhé! Kết quả 2 bước
trước có như thế này không: 1 chữ thập màu cam ở mặt trên, và 4 mặt trước-sau-
trái-phải ñã có 4 viên cạnh trùng màu với viên giữa. Nếu ñúng rùi thì bước tới bước
3 ngay kẻo lại quên.
Thật ra tui không yêu cầu chữ thập mặt trên phải là màu cam. Bạn thích màu
nào ở mặt trên là tùy bạn. Ở ñây ñể nhất quán và bạn dễ làm theo hướng dẫn bạn
nên ñể mặt trên là màu cam, mặt trước là màu vàng.
Bạn ñã có chữ thập màu cam, còn 4 viên góc thì không phải là màu cam,
hoặc chỉ 1, 2 viên ở góc là màu cam. Yêu cầu bước 3 là làm cho 9 viên ở mặt trên
ñều là màu cam và vị trí của chú nào (viên nào) là vào ñúng vị trí của chú ñó.
Cụ thể bằng hình ảnh là như thế lày:

Hình 33:

Hình 33 cho bạn thấy mặt trên có 9 viên ñều là màu cam, không những viên
b trùng màu với viên 1 mà cả các viên a, c cũng có màu giống với viên 1, tương tự
với các viên d, e, f cũng trùng màu với viên 2, kể cả mặt sau và mặt trái cũng tương
tự. Tôi gọi trạng thái này là Tầng trên ñã trùng màu. Vậy làm như thế nào nhỉ?

Hình 34:
17
 Hình 35:

Bước này bạn sẽ tác ñộng vào tầng dưới nhiều hơn. Tôi có một quy ñịnh nho
nhỏ như sau: Bạn muốn hoàn thành vị trí góc nào thì ñưa góc ñó về phía bên trái.
Hình 34 mô tả vị trí ký hiệu chữ G cần phải hoàn thành. Như vậy bạn phải xoay cả
khối rubik 1 lần CKDH quanh trục Oy, ra hình như sau:

Hình 36: ðã ñưa vị trí cần làm về bên trái.

Sau ñó bạn xác ñịnh viên rubik nào là thích hợp, không khó ñâu bạn ạ! Chắc
chắn nó là một viên góc. Bây giờ bạn xác ñịnh màu viên góc sẽ hoàn thành là 3 màu
nào. Hiển nhiên là nó có 1 mặt có màu cam, còn 2 mặt còn lại của viên rubik góc sẽ
xác ñịnh theo màu 2 viên giữa của 2 tầng chứa viên góc. Khó hiểu ñúng không? Bạn
hãy xem hình 35, viên góc cần tìm sẽ có màu cam-lục-vàng. Rất dễ, bạn tham chiếu
về viên giữa của mặt trên có màu gì, viên giữa mặt trái màu gì, viên giữa mặt trước
trước màu gì thì chọn 3 màu ñó. Cách tham chiếu mô tả ở hình 35, viên cần tìm có
ký hiệu H ở hình 36.
Sau khi chọn ñược viên có màu theo yêu cầu, bạn chắc chắn nó ñang ở một
góc nào ñó của tầng dưới, bạn xoay tầng dưới CKDH hay NKDH mấy vòng ñều
ñược sao cho viên rubik cần chọn nằm ở góc ñối diện với vị trí cần hoàn thành.
Cuối cùng bạn phải ñưa về trạng thái sau: Mặt màu cam ở mặt trái hoặc mặt màu
cam ở mặt phải.
18
+ Trường hợp 1: Mặt màu cam ở mặt trái.

Hình 37:

Viên góc có chữ A là viên cần ñưa lên vị trí B, bạn thấy mặt màu cam ở mặt
trái (mặt của viên giữa màu vàng). Viên góc có ký hiệu A ñối diện với viên góc có
ký hiệu B.
Công thức bạn cần nắm: Trái CKDH - Dưới NKDH - Trái NKDH

+ Trường hợp 2: Mặt màu cam ở mặt trước.

Hình 38:

Viên góc ký hiệu A cần ñưa lên vị trí B, ñặc ñiểm viên góc này là có mặt
màu cam nằm trong mặt trước. Bạn phải xoay cả khối rubik quanh trục Oy 1 lần
NKDH ra hình 39.

19
 Hình 39:

Bạn áp dụng công thức cho trường hợp này: Phải NKDH - Dưới CKDH -
Phải CKDH

+ Trường hợp 3: Mặt màu cam ở mặt dưới.

Hình 40:

Viên góc ký hiệu A cần ñưa lên vị trí B, ñặc ñiểm viên góc này là có mặt
màu cam nằm trong mặt dưới. Bạn áp dụng công thức bên dưới: Trái CKDH - Dưới
NKDH 2 lần - Trái NKDH - Dưới CKDH. Bạn sẽ ra trạng thái như ở trường hợp 1,
tiếp tục áp dụng công thức ở trường hợp 1 là sẽ ra.

+ Trường hợp 4: Viên cần tìm nằm ở tầng trên. Hình 41 mô tả vị trí cần hoàn thành
là B, viên cần tìm ở vị trí A (là viên góc nằm ở tầng trên). Trường hợp này bạn xoay
tầng phải hoặc sau theo hướng nào mà chỉ xoay 1 lần là viên A này chuyển xuống
tầng dưới. Như vậy bạn sẽ xoay: Phải CKDH hoặc Sau CKDH. Sau ñó xoay tầng
Dưới theo hướng nào cũng ñược, ngay sau ñó bạn phải xoay trả lại: Phải NKDH
hoặc Sau NKDH. Kết quả của trường hợp này bạn phải tùy cơ ứng biến và ñưa nó
về một trong các trường hợp 1, 2, 3.

20
 Hình 41:

Tóm lại ñể hoàn thành bước 3, bạn có thể gặp 1 trong 3 trường hợp trên, ở
bước này, bạn cũng không quan trọng phải ñể mặt nào làm mặt trước. Mặt nào cần
thao tác thì ñưa ra trước. Một ñiểm lưu ý là ở bước này không ñược xoay tầng trước
và tầng sau.
Chúc các bạn học thành công!

21
 BÀI 4 - XẾP TẦNG GIỮA

Xin chào các bạn!

Sau khi tôi viết 4 bài về giới thiệu và 3 bước ñầu tiên về xếp rubik, tôi bận xử
lý số liệu cho ñề tài cuối khóa nên không có thời gian viết tiếp, rất xin lỗi các bạn.
Các bạn ñã có tiến bộ nhiều trong xếp rubik chưa? Có bạn nào có cách xếp
mới thì chỉ mình biết với nhé! Như các bạn ñã biết, học toán phải có lý luận, học lý
thuyết trước rồi mới bắt tay vào làm bài tập; học rubik cũng vậy thôi. Bạn nào giỏi
toán thì tuyệt nhiên cũng có thể giỏi xếp rubik. Bạn nào không biết gì thì vẫn có thể
xếp tốt nếu bạn chịu khó nghiên cứu xem ñường ñi của các viên rubik như thế nào
khi mình xếp theo công thức ñó. Mỗi một công thức sẽ tạo ra một sự di chuyển viên
rubik từ vị trí cũ ñến một vị trí mới nhất ñịnh.
Trong các bài trước, tôi chú trọng vào thực hành mà quên mất phải giải thích
lý thuyết cho các bạn. Lý thuyết ở ñây là tìm hiểu ñường ñi của viên rubik ñi từ vị
trí này ñến vị trí kia thì ñi bao nhiêu bước, xoay trái hay xoay phải…ñể từ ñó qua
nhiều quan sát và xếp ñi xếp lại nhiều lần bằng một công thức mà ra kết quả như
yêu cầu tức là bạn ñã tìm ra công thức rồi ñó. Do vậy trong các bài sau tôi sẽ giới
thiệu một vài lý thuyết trước khi bạn bắt tay vào áp dụng công thức.
Trong bài này, tôi sẽ tiếp tục giới thiệu một bước nữa trong 8 bước hoàn
thành rubik. Tôi gọi bước này là Xếp tầng giữa hay là Trùng màu tầng giữa hay là
Hoàn thành tầng giữa. Trước ñó bạn ñã có một kết quả tương tự như hình bên
dưới:

Hình 42:

ðể các bạn dễ hình dung về kết quả của bước này, tôi sẽ có hình minh họa
bên dưới (hình 43).
Bạn thấy một khối mà tôi ñánh dấu ñã trùng màu, và chỉ cần bạn xếp các
viên ở tầng trên nữa là bạn có một rubik như ban ñầu tất cả các viên trên mặt ñó ñều
có màu giống nhau. Làm xong bước này cho ta sẽ có ñược một trạng thái mà tôi gọi
là 2 tầng ñã trùng màu.

22
 Hình 43:

Bây giờ tôi giải thích tầng giữa ở bài này là tầng nào, trong bài giới thiệu, tôi
không chỉ ra tầng nào là tầng giữa, nhưng ñến bài này chắc một vài bạn cũng ñã
hiểu tầng giữa là tầng nào. Một vài bạn chưa hiểu tôi giải thích nè:

Hình 44:

Tầng giữa ñược tôi ñánh dấu và minh họa như trong hình 43. Như vậy chúng
ta sẽ có 3 tầng giữa: Tầng ở giữa tầng trái và tầng phải, tầng ở giữa tầng trên và tầng
dưới, tầng ở giữa tầng trước và tầng sau. Trong bài này, các bạn sẽ học cách tác
ñộng vào các viên rubik ñể hoàn thành tầng ở giữa tầng trên và tầng dưới (ñược
khoanh vùng như hình 43) Tầng giữa này có 8 viên tất cả: 4 viên giữa và 4 viên
cạnh, trong ñó 4 viên giữa chúng ta không cần xếp vì chúng là viên ñịnh hướng màu
cho các viên khác và chúng ñược xếp ở các bước trước. Như vậy nhiệm vụ của bạn
là xếp 4 viên cạnh sao cho chúng về ñúng vị trí của nó (như hình 43).
ðầu tiên bạn hãy làm ñộng tác sau: ðưa mặt trên (màu cam) xuống làm mặt
dưới. Rất dễ dàng, hoặc là bạn xoay cả khối rubik theo trục Oz CKDH 2 lần hoặc
tùy theo bạn miễn sao nó như thế này là ñược:

23
 Hình 45:

Hình 45 cho ta thấy, mặt màu cam ñã ở tầng dưới, các Vị trí cần xếp là aa’,
bb’, dd’, riêng vị trí cc’ không cần xếp vì nó ñã trùng màu. Thuật ngữ trùng màu tôi
ñã giải thích ở bài 2. Bởi vì tại vị trí cc’ là viên có mặt c là màu lam trùng màu với
viên giữa màu lam (ký hiệu số 1) còn mặt c’ có màu trắng trùng màu với viên giữa
màu trắng.
Bây giờ tôi sẽ chỉ cho bạn tìm ra viên cần xếp ở ñâu và nó có màu gì?
Thông thường, trong trường hợp may mắn, các viên bạn cần tìm sẽ ở tầng
trên (kể từ bước 4 này, tầng trên là tầng có chứa viên giữa màu ñỏ). Còn màu thì
bạn tham chiếu vào 2 viên giữa của 2 tầng có chứa vị trí này. Bạn ñã hiểu chưa?
Bạn có tìm ra ñược màu của vị trí bb’ là màu gì không? Không phải màu lam
và màu ñỏ ñâu nhé! ðó là một viên có màu vàng-lam. Vì sử dụng cách tham chiếu
như trên viên 1 có màu lam, viên 2 có màu vàng, nên viên cần chọn là viên vàng-
lam. Nó ñang ở ñâu, ñầu tiên bạn tìm xem nó có ở tầng trên không? (các viên cạnh
của mặt trên). Nếu không thấy nữa thì chắc chắn nó ñang trú ẩn ở tầng giữa (nằm
giữa tầng trên và tầng dưới). ðúng như vậy thì cách xếp các viên này khó hơn. Nói
nhiều dài dòng quá, bây giờ tôi cùng bạn ñi vào cách giải các bài toán này luôn.

+ Trường hợp 1: Viên cần tìm ñang ở tầng trên:

Hình 46:

24
 Trong hình 46, ở vị trí aa’ là Vị trí cần xếp, Viên cần tìm là viên có ký hiệu
B. Tôi gọi trạng thái này là: Vị trí cần xếp ở bên phải, Viên cần tìm ở tầng trên
mặt trước. Hơi dài, khó nhớ. Bây giờ bạn hãy tưởng tượng xem nếu bạn xoay
Trước CKDH là ra ñúng như yêu cầu, nhưng không phải vậy bạn ạ, nếu bạn xoay
một cách ñơn giản như thế là bạn ñã ñảo lộn các viên màu cam (vốn ñã ñược xếp
ñúng) ñi ñến một vị trí khác. Bạn sẽ phải xếp lại.
Lưu ý: Trong mọi trường hợp ñể giải ñược bài toán này bạn phải ñể Vị trí
cần xếp ở bên phải. Bây giờ ta áp dụng công thức:
Trên CKDH - Phải CKDH
Trên NKDH - Phải NKDH
Trên NKDH - Trước NKDH
Trên CKDH - Trước CKDH

Hình 47:

Bạn nhận thấy vị trí aa’ ñã chuyển ra phía mặt sau. Bây giờ bạn xoay khối
rubik quanh trục Oz ñể ñưa Vị trí cần xếp tiếp theo về bên phải.

Hình 48:

Hình 48 là kết quả xoay cả khối rubik CKDH quanh trục Oz của hình 47.
Mục ñích xoay là ñưa vị trí bb’ về bên phải của mặt trước. Tiếp tục ta tìm Viên cần
25
tìm. Không phải ñâu xa, tôi ñã ñánh dấu nó bởi chữ C, thế nhưng nó có ñảm bảo
trạng thái: Vị trí cần xếp ở bên phải, Viên cần tìm ở tầng trên mặt trước không?
Nếu chưa bạn xoay tầng trên theo bất cứ chiều nào, vừa xoay vừa xem xét xem nó
ñã về trạng thái trên chưa? Tôi ñã thử nhiều lần và không ñưa về ñược! Mà chỉ ra
ñược cái này thôi:

Hình 49:

Hình 49 là kết quả khi tôi xoay Trên NKDH, tôi nhận thấy có một mặt (màu
vàng) của viên C là ñã trùng màu, và tưởng tượng khi bạn xoay Phải NKDH là ra
ñúng như yêu cầu. Tôi gọi trạng thái thứ 2 này là trạng thái: Viên cần xếp ở bên
phải, Viên cần tìm ở tầng trên mặt phải.
Công thức cho trạng thái này là:
Trên NKDH - Trước NKDH
Trên CKDH - Trước CKDH
Trên CKDH - Phải CKDH
Trên NKDH - Phải NKDH
Kết quả ñã có ở hình 50.

Hình 50:

26
 Bây giờ còn lại vị trí D, bạn tự nghiên cứu nhé! Nếu không ra, mách nhỏ bạn
nè: Làm sao cho nó về trạng thái 2: Viên cần xếp ở bên phải, Viên cần tìm ở tầng
trên mặt phải rồi áp dụng công thức cho trạng thái thứ 2 là ra bài toán rồi ñó bạn.

+ Trường hợp 2: Viên cần tìm ñang ở tầng giữa:

Hình 51:

Bạn thấy trong hình 51 có gì ñặc biệt? Bình thường vì khả năng của bạn tới
bây giờ có thể giải quyết ñược rồi. Nhưng tôi muốn nói tới một trường hợp ñặc biệt,
Viên cần tìm nằm ngay tại vị trí cần xếp hoặc viên cần tìm ñang nằm ñâu ñó ở tầng
giữa. Vị trí aa’ là Vị trí cần xếp, viên có ký hiệu aa’ là Viên cần tìm, lạ thay nếu
chúng ta ñổi mặt a qua nằm bên a’ và mặt a’ qua vị trí mặt a thì sẽ hoàn thành vị trí
này. Tôi gọi trạng thái này là: ðổi vị trí 2 mặt cho nhau là ra ñúng. Bây giờ, bạn
hãy dùng 1 trong 2 công thức trên ñều ñược.

Hình 52:

Hình 52 là kết quả của hình 51 khi tôi áp dụng công thức:
Trên CKDH - Phải CKDH
Trên NKDH - Phải NKDH
Trên NKDH - Trước NKDH
Trên CKDH - Trước CKDH
27
 Bây giờ bạn xoay Trên CKDH 2 lần, sẽ ra trạng thái Vị trí cần xếp ở bên
phải, Viên cần tìm ở tầng trên mặt trước rồi áp dụng công thức vừa mới sử dụng
một lần nữa là ra.

Hình 53: Kết quả từ hình 52

Như vậy, hễ gặp trường hợp này bạn cứ áp dụng 1 công thức và làm 2 lần là
có kết quả như mong muốn.
Yêu cầu của bước này: Xếp hoàn chỉnh tầng giữa mà không làm ñảo lộn mặt
trên và tầng trên. Chúc các bạn thành công và xếp rubik với thời gian nhanh nhất.

28
 BÀI 5 - TẠO CHỮ THẬP LẦN 2

Hân hạnh ñược gặp lại bạn trong bài này!

Trước tiên, tôi xin hỏi có bạn nào thắc mắc về các bài trước không? Nếu có
thì comment cho Suntulip.bloG G nhé! Tôi rất mừng nếu có nhiều comment
yêu cầu tôi giúp ñỡ về xếp rubik. Với vốn hiểu biết có hạn của tôi, tôi sẽ hết sức
giúp các bạn.
Vậy là tôi cũng như các bạn học vừa tập xếp rubik qua 4 bài. Có thể cách
trình bày của Suntulip.bloG không làm bạn hài lòng lắm, chưa mạch lạc và thật dễ
hiểu. Tôi viết hơi dài, cốt yếu ñể các bạn chưa hiểu rõ cũng có thể hiểu và làm ñúng.
Nếu các bạn vẫn thấy không dễ hiểu thì cũng phản hồi ý kiến cho tôi nhé!
Bây giờ bước vào bài này tôi có một vài giải thích cho bạn hiểu. Bắt ñầu từ
bài 5 cho tới bài 6 thì có sự lặp lại tên gọi các bước xếp, chỉ khác nhau ở chỗ có
thêm chữ “lần 2”. Tại sao vậy, tên gọi thì tương tự nhau, tức là hình thức công việc
rất tương tự với các bài 1 tới 2, nhưng nội dung, công thức lại có khác hoàn toàn.
Tôi gọi lần 2 ñể phân biệt với lần 1 và lần 2 cũng là lần cuối, không có lần 3 ñâu
bạn nhé. Bạn có ñể ý không? bước 5 ñến bước 6 sẽ có tên gọi tương tự với bước 1
ñến 2, còn bước 4 và bước 8 thì sao? Bước 4 là bước xếp tầng giữa nên nó là bước
trung gian giữa bước 3 và 5, không hoàn thành bước này thì bạn khó có thể xếp tiếp
ñược. Còn bước 8 là bước hoàn thành công việc - bước cuối cùng, rất ñơn giản, nội
dung dễ ñến mức nào thì xin mới bạn tiếp tục tham khảo bài 8 nhé!

Hình 54:

Qua 4 bước, ta có kết quả tương tự hình 54, bạn thấy rằng, hoàn thành tầng
trên nữa là coi như xếp xong. Muốn hoàn thành tầng trên, trước tiên ta tạo một chữ
thập; chữ thập trong bài này ñược tôi mô tả như hình vẽ, việc của bạn và tôi là tạo ra
một chữ thập màu ñỏ. Chữ thập này ñược tạo ra bởi 4 viên cạnh có mặt màu ñỏ,
khác với chữ thập ở bài 1 (chữ thập màu cam). Mặt mà chữ thập ñược tạo ra vẫn là
mặt trên, ở bài 1 mặt trên là mặt màu cam, tới bước này mặt ñược quy ước (mặt
màu cam) là mặt trên ñã chuyển xuống làm mặt dưới. Một tên gọi khác của bài này
là “Tạo chữ thập thứ 2”.

29
+ Trường hợp 1:

Hình 55:

Trường hợp này ta có 2 viên cạnh liền kề nhau có mặt A và B ñều là màu ñỏ,
chúng là 2 vị trí ñể tạo ra chữ thập, có nghĩa là ta chỉ cần xếp 2 vị trí còn lại nữa là
có ñược chữ thập màu ñỏ. Tôi gọi trạng thái này như sau: 2 viên ở 2 tầng vuông
góc nhau, mặt ñỏ ñã trùng màu. Bạn lưu ý rằng ñể giải quyết dễ dàng trong bài
này, bạn nên ñể 2 viên này ở tầng trái và tầng sau (như hình 55). Công thức của bạn:
Phải NKDH
Trên NKDH - Trước NKDH
Trên CKDH - Trước CKDH
Phải CKDH

Hình 56:

Bạn ñể ý xem, 2 viên có ký hiệu A, B ñã về 2 tầng ñối diện nhau. Nhưng

quan trọng nhất là bạn ñã có một chữ thập màu ñỏ. Rất dễ phải không bạn!?

30
+ Trường hợp 2:

Hình 57:

Bạn thử lý luận và ñưa ra trạng thái của trường hợp 2 này là gì? Ồ quả nhiên
nó không giống với trạng thái ở trường hợp 1. Khác ở chỗ 2 mặt tạo nên 2 vị trí của
chữ thập nằm ở 2 tầng ñối diện nhau, 2 mặt này cùng với mặt của viên giữa tạo nên
1 gạch (---) của của chữ thập. Tên gọi trạng thái này: 2 viên ở 2 tầng ñối diện, mặt
ñỏ ñã trùng màu. Như vậy công thức của trường hợp này là gì? Ngay lập tức bạn
áp dụng công thức trên. Kết quả sẽ có:

Hình 58:

Bây giờ bạn nhận thấy nó ñã trở về trạng thái 1, áp dụng công thức trên một
lần nữa là có kết quả.
Nhận xét: Dù nó ở trạng thái nào bạn cũng phải ñưa về trường hợp 1 thì bài toán sẽ
trở nên dễ dàng hơn cho bạn.

31
+ Trường hợp 3:

Hình 59:

Trường hợp này, bạn không thấy bất cứ 1 vị trí nào của chũ thập màu ñỏ chỉ
duy nhất viên màu ñỏ ở giữa, các viên cấu thành nên chữ thập màu ñỏ có mặt màu
ñỏ nằm trong các mặt trái-phải-trước-sau. ðừng lo lắng, công thức ở trường hợp 1
vẫn có giá trị, bạn hãy áp dụng nó ngay! Một lần không ra thì bạn cứ tiếp tục xoay
theo công thức này thêm vài lần nữa là ra ngay! Lần ñầu tiên xoay nó sẽ trả bạn về
trường hợp 2, nếu không ra, xin mời bạn ñọc kỹ lại. Kinh nghiệm ñể trường hợp này
ra nhanh là xem hình 59, bạn thấy 2 mặt a, b có màu trùng nhau và chúng phải nằm
nghiêng về góc trái phía trên của mặt phải.
Khó giải thích quá, nhưng bạn cứ ñể ý 2 mặt ñỏ ở vị trí như hình 59 (ñược tôi
vẽ 1 hình chữ nhật màu vàng - biểu thị chúng trùng màu nhau).
Một ñiều thú vị mà tôi phát hiện ra là viên cạnh tầng trên mặt sau không bị
thay ñổi vị trí cũng như thứ tự các mặt. Cặp hình 55 - 56 và 57 - 58 minh họa cho
bạn thấy ñiều này: Viên có ký hiệu B và E không hề bị di chuyển ñi nơi khác. ðúng
là “rubik ma thuật” phải không bạn, còn các bạn là các thầy phù thủy thông minh
ñó! Vì chỉ có phù thủy mới ñiều khiển ñược “ma thuật” mà ñúng không? Hẹn gặp
lại sớm nhất trong bài 6.

Hình 60: Một khối rubik ñã hoàn thành ở bước 5 này với 2 chữ thập

32
 BÀI 6 - TRÙNG MÀU CÁC VIÊN CẠNH-GIỮA LẦN 2

ðến gần cuối chặng ñường rồi, bạn làm phù thủy với phép biến hóa rubik
ñược chưa? Nếu bạn nào ñược “chứng nhận” là phù thủy biến hóa rubik với thời
gian nhanh nhất thì cho tôi xin bái sư nhé! Tôi chỉ mới biết xếp rubik nên biết gì thì
chỉ nấy cho các bạn cùng học. Xin nói thêm, trên thế giới có những cuộc thi xếp
nhanh rubik ñược tổ chức, rất nhiều kỷ lục ñược ghi và ñược phá ngay sau ñó. ðó là
thành tích của người lớn, rất ngạc nhiên là thành tích của một cậu bé con 4 tuổi, chỉ
về sau ông bố (xếp nhanh nhất) có mấy giây thôi. Bạn có ñam mê rubik không? Nếu
ñam mê nó, tôi hoan nghênh bạn! Một trò chơi nhỏ nhưng chứa ñựng bí ẩn cho
những ai muốn khám phá nó, và thách thức cho những ai muốn xếp nó thật nhanh.
Rubik hấp dẫn tôi vì tôi muốn khám phá nó, hiện tại tôi ñang nghiên cứu ñể vượt
qua thách thức về thời gian xếp nó. Bạn nên học và lấy nó làm trò chơi giải trí rất
tốt; bên cạnh thử trí thông minh, nó giúp bạn không tốn kém khi chơi (khác với
game online), không làm hư ta (còn chơi game online nhiều sẽ làm cho bạn gù lưng,
mờ mắt, cuối cùng bạn sẽ nhận ra game online thật ra cũng chẳng có cái gì ñáng giá
và giúp ích cho việc học tập rèn luyện trí não của mình mà nó chỉ có tác dụng giải
trí. Thông báo nếu “giải trí” nhiều có thể “mất trí” ñó. Hơi xâm phạm ñến niềm ñam
mê của các game thủ online, I’m sorry!)
Như bài 5 ñã giải thích về “lần 2”. Tên gọi khác của bài này là “Tạo 6 chữ
thập”, “Trùng màu tất cả các viên cạnh-giữa”. Bài này sẽ hoàn thành một yêu cầu
mà bài 2 ñã ñặt ra. Có lẽ tôi không cần giải thích rõ ràng nữa.

Hình 61:

Trong ví dụ hình 61, nhiệm vụ của bạn là ñưa mặt a về trùng màu với viên 1
(màu lam), mặt b về trùng màu với viên 2 (màu trắng)…nhưng bạn thấy mặt d ñã
trùng màu với viên 4 (màu vàng). Vậy chúng ta làm sao ñây? Như các bài khác, tôi
cũng chia ra nhiều trường hợp ñể bạn dễ hiểu.

33
+ Trường hợp 1:

Hình 62:

Hình 62 mô tả viên d ñã ñúng vị trí và ñã trùng màu với viên 4 (viên màu
vàng), mặt b nằm trong mặt phải trong khi viên 2 nằm trong tầng trước (chúng nằm
so le nhau). Bạn tưởng tượng rằng nếu ta xoay Trên CKDH là mặt b sẽ trùng màu
với viên 2. Tên gọi trạng thái này: Viên cạnh-giữa mặt sau ñã trùng màu, Viên
cần tìm ñang ở tầng phải. Bạn nào có tên gọi hay hơn thì hiến kế nhé! Trạng thái
này không tự có ñược (nếu có sẵn cho bạn là do bạn may mắn ñó) bình thường bạn
phải xoay tầng trên, vừa xoay vừa xem xét xem nó ñã về trạng thái trên chưa? ðây
là hình minh họa, trong thực tế có nhiều kiểu khác nhau: Có thể viên cạnh-giữa mặt
sau trùng nhau màu trắng, lục hoặc màu lam. Cốt yếu viên giữa mặt trước có màu
trùng với viên cạnh tầng trên mặt phải. Công thức ñã có cho bạn:
Trên CKDH - Phải NKDH
Trên CKDH 2 lần - Phải CKDH
Trên CKDH - Phải NKDH
Trên CKDH - Phải CKDH
Trên CKDH.
Bạn nhận thấy công thức chỉ tác ñộng lên 2 tầng thôi ñó là tầng trên và tầng
phải. Trong ñó tầng trên luôn xoay CKDH.

Hình 63:

34
 Thật tuyệt vời, tất cả các viên cạnh-giữa ñã trùng màu hoàn toàn, như vậy
nhiệm vụ trong bước tiếp theo là xếp 4 viên góc tầng trên sao cho ñúng là hoàn tất.

+ Trường hợp 2:

Hình 64:

Hình 64 ñã ñược ñánh dấu rất rõ và tưởng tượng rằng bạn có phép thuật ñổi
màu mặt B thành màu lam, ñổi màu mặt A thành màu lục là hoàn thành nhiệm vụ
của bài 6. Bạn và tôi không có phép thuật thì không biến ñược màu rồi, một cách
duy nhất là tìm ra công thức ñể bắt buộc 2 mặt này ñổi màu cho nhau. Bạn thấy tôi
nói ñúng không?!
ðể cho dễ dàng nhất, mọi trường hợp tôi ñều khuyên bạn nên ñưa tất cả về
trạng thái của trường hợp 1. Vì cách trình bày của tôi là chọn trường hợp 1 là trường
hợp dễ xếp nhất, hay gặp trong thực tế và quan trọng nhất là các trường hợp còn lại
có khi phải ñưa về trường hợp 1 thì mới xếp ñược.
Vậy còn chần chừ gì nữa! Bạn hãy áp dụng ngay công thức của trường hợp 1
ñể ñưa khối rubik về trạng thái của trường hợp 1.

Hình 65:

35
 Bây giờ bạn bạn xoay cả khối rubik quanh trục Oy CKDH 2 lần là sẽ có
trường hợp 1.

Hình 66:

Bạn có thắc mắc không khi nhìn vào hình 66, ôi ñó là kết quả, ñó là khát
khao khám phá cách xếp rubik của các bạn. ðó nhất thời không phải là kết quả của
hình 65 với một công thức kỳ diệu nào ñó. Muốn có kết quả ngày mai tốt hơn hôm
nay thì ngay từ hôm nay bạn phải cố gắng, muốn giỏi rubik thì phải phải năng luyện
tập bạn ạ! Vậy hình 66 ở ñâu có, bật mí với bạn ñó kết một kết quả của bài sau bài
tiếp theo-bài 7. Trước khi ñến với bước cuối, bạn nên ñọc qua bài số 7. Mong các
bạn ñón ñọc nhé!

36
 BÀI 7 - TÌM CHỖ CHO 4 VIÊN GÓC TẦNG TRÊN

Tại sao lại tìm chỗ cho các viên góc, chúng ñã có chỗ và vẫn nằm trên khối
rubik mà (trừ trường hợp bạn hăng say xếp rubik ñến nổi chúng rời ra từng viên
luôn, khổ nhất là xếp không ra rồi mắng tôi rồi ñập cả rubik luôn!), tôi nói tìm chỗ ở
ñây là tìm vị trí thích hợp cho 4 viên góc, ñể từ vị trí thích hợp ñó bạn thực hiện
bước cuối cùng một cách suôn sẻ.

Hình 67: Mô tả 4 viên góc cần xếp ở vị trí thích hợp

Hình 67 cho bạn thấy một khối rubik ñã ñược xếp qua 6 bước mà tôi ñã
hướng dẫn các bạn. Trong bài này cũng có nhiều trường hợp xảy ra, tôi sẽ hướng
dẫn cho các bạn, còn bạn sẽ thực hành theo nhé!

+ Trường hợp 1:

Hình 68:

Trạng thái này ñược mô tả như sau 2 mặt liền kề của viên góc và viên cạnh
của tầng trên trùng màu với nhau. Công thức bạn cần nắm:
37
 Phải NKDH - Trên CKDH - Trái CKDH - Trên NKDH
Phải CKDH - Trên CKDH - Trái NKDH - Trên NKDH

Hình 69:

Viên mang ký hiệu TUV không hề bị thay ñổi về vị trí cũng như trình tự
màu. Viên ABC thế chỗ viên 123, còn viên 123 nhảy lên vị trí của viên abc, viên
abc thế chỗ của viên ABC. Hình 70 mô tả sự thay ñổi vị trí diễn ra như thế nào ñể
có hình 69. Tôi nói ra ñiều này ñể chi vậy? ðể bạn biết quy luật thay ñổi vị trí và
xáo trộn các mặt (màu) của viên rubik khi nó bị chuyển chỗ, bạn cần nhất là nếu bạn
áp dụng công thức trên một lần nữa thì viên ñó có nằm ở vị trí mong muốn không?
Bạn phải tưởng tượng trước kết quả, nếu không cho kết quả như ý muốn thì ta
không nên bắt ñầu xoay ở mặt này, lúc ñó bạn xoay cả khối rubik quanh Oy ñể tìm
một mặt trước mới mà bạn áp dụng công thức thì nó ra ngay kết quả.

Hình 70:

Vậy khi nào ñã tìm ñược chỗ thích hợp: Hình 71 hé mở cho bạn ñiều ñó. Mặt
có ký hiệu P và Q (2 mặt thuộc mặt trên của khối rubik) phải có màu trùng nhau và
cùng màu với mặt trước (ở ñây là màu vàng). Và tôi gọi trạng thái này là: 2 viên
góc ñối diện nhau có một cùng màu và cùng màu với mặt trước.

38
 Hình 71:

Hình 72:

Hình 72 là một kết quả khác của bài này. Khi bạn xếp xong rubik ở bước 6,
bạn tiếp tục sử dụng công thức trong bài 7 này xoay, sau nhiều lần xoay có lúc bạn
thấy rubik của bạn ñang ở một trạng thái tương tự như hình 72. Như vậy ở bài 7 này
có tới 2 kết quả ñược chấp nhận, khác với các bài khác: Có nhiều trường hợp nhưng
kết thúc bước ñó chỉ cho một kết quả duy nhất, bạn nào làm ra 2 kết quả là không
ổn ñó!

Mách nước nè!

Khi áp dụng công thức của bài này, có lúc nó tạo ra trạng thái như hình 73.
Rất khó mô tả trạng thái này nhưng bạn ñể ý một tí là dễ ngay thôi: Mặt A, B trùng
màu, mặt 3, 4 trùng màu, mặt 1, 2 trùng màu, tuy nhiên cặp mặt 1-2 nằm liền kề với
cặp mặt 3-4. Bây giờ bạn xoay cả khối rubik quanh Oy ñể ñưa cặp mặt A-B ra mặt
trước như hình 74. cặp 1-2 nằm ở mặt trái, cặp 3-4 nằm ở mặt sau. Chú ý cặp mặt
A-B phải ở phía bên phải của mặt trước. Okie! Bạn áp dụng công thức trên là ra
ngay.

39
 Hình 73:

Hình 74:

Hình này là kết quả xoay cả khối rubik quanh trục Oy NKDH. Mục ñích là
ñưa 2 mặt liền kề 1-2 và 3-4 nằm ra mặt trái và mặt sau.

Hình 75:

40
 Nếu công việc của bạn ñã có một kết quả tương tự như hình 75 thì tôi chúc
mừng bạn; bạn tiếp tục xoay 2 lần nữa bằng công thức ở trường hợp 1 là ra ngay.
Lần ñầu bạn xoay nó sẽ ñưa bạn tới một trạng thái gần giống với hình 74.

Hình 76: Kết quả của hình 75 và tương tự hình 74

Hình 77: Một kết quả cuối cùng khác nữa khi áp dụng công thức bài này.

Bạn thấy rằng chúng ta gần ñến ñích rồi ñó! Tại sao thế, bạn tưởng tượng coi
nếu bạn hoán ñổi vị trí các mặt màu của 2 viên P và Q là xong.
Bước này bạn kiên nhẫn nhé! Có thể phải xoay rất nhiều lần mới ra ñó. Nếu
bạn nào có phương pháp mới cho kết quả nhanh hơn thì chỉ cho anh em với!

41
 BÀI 8 - BƯỚC CUỐI CÙNG

Gần tới ñích cuối cùng rùi bạn ạ. Như tôi ñã giới thiệu ở một bài trước, bước
8 này rất ñơn giản. Muốn thành công trong bước này, bạn phải ñưa tất cả về trạng
thái như hình 78.

+ Trường hợp 1:

Hình 78:

Trạng thái của hình 78 ñã ñược tôi mô tả trong bài 7 với hình minh họa số
71. Không nói nhiều trong bài này nữa, tiên công ngay thôi anh em! Vũ khí cho bạn
ñây, một công thức cuối cùng mà bạn cần nhớ nè!
Phải NKDH - Dưới CKDH 2 lần - Phải CKDH
Trước CKDH - Dưới NKDH 2 lần
Trước NKDH - Trên CKDH 3 lần
Trước CKDH - Dưới NKDH 2 lần
Trước NKDH - Phải NKDH - Dưới CKDH 2 lần
Phải CKDH - Trên CKDH.

Hình 79:
42
 Kết quả ñã có ở hình 79, theo bạn công việc ñã xong chưa, một “cú xoay
cuối cùng” bạn cần làm là Trên CKDH là khối rubik của bạn ñã trở về trạng thái mà
bạn thấy khi vừa mới mua nó trong cửa hàng, là cái mà bạn khoái nhất khi lần ñầu
tiên bạn học xếp rubik. Bạn có reo lên và hớn hở: Tôi biết xếp rubik rồi!

+ Trường hợp 2:

Hình 80:

Khi bạn xếp xong rubik ở bước 6, bạn tiếp tục sử dụng công thức ở bài 7 ñể
xoay, sau nhiều lần xoay có lúc bạn thấy rubik của bạn ñang ở một trạng thái tương
tự như hình 80. Vậy giải quyết thế nào cho nhanh, thật ñơn giản, bạn ñể viên góc
chưa ñúng ở phía bên trái (ví dụ viên abc như hình 80) rồi áp dụng công thức ở
trường hợp 1 của bài này.

Hình 81: Hình 82:

Bạn thấy nó gần giống với hình 78 không? Bạn không ngại ngần áp dụng
công thức ở trường hợp 1 một lần nữa chứ. Kết quả cuối cùng mà không như hình
82 là tôi không hướng dẫn bạn học rubik nữa!

43
 TÓM TẮT

Các bạn ạ, ñến ñây tôi muốn hỏi các bạn: Sau khi ñọc và thực hành qua 8
bước bạn ñã biết cách xếp rubik rồi chứ? Tôi nghĩ rằng xếp rubik không có gì khó
lắm, chủ yếu là sự tư duy và con mắt quan sát thật nhanh ñể xem bạn sẽ làm bước gì
tiếp theo. Trong mỗi bài tôi trình bày có pha một chút về lý thuyết ñể bạn hiểu rõ
các bước cần làm, tuy nhiên cách trình bày của tôi có thể không mạch lạc, có ñôi
chỗ khó hiểu; mong các bạn lượng thứ. Tôi có rất nhiều kinh nghiệm mà tôi có ñược
sau nhiều lần xếp rubik, một vài cách mới và ngắn hơn có thể xếp nhanh rubik, vì
dung lượng thời gian có hạn tôi không trình bày hết ở trong các bài viết ñược. ðể có
các kinh nghiệm này không cách nào khác hơn là bạn tự xếp rubik và xếp thật nhiều
lần ñể nó trở nên thành thạo và phát triển tư duy của bạn. Sau khi viết 8 bài trước,
tôi cảm thấy hơi dài dòng; và muốn tham khảo nhanh khi bạn quên công thức thì
tìm thông tin từ các trang mất thời gian hơn. Trong bài viết này tôi xin tổng kết lại
tất cả các bước một cách ngắn gọn, trình bày ở dạng công thức ñể bạn tiện theo dõi.
Công sức của tôi có thể tóm tắt trong một trang này ñấy!
Trong bài viết này tôi viết tắt cho dễ nhớ: CKDH ñược viết là cùng; NKDH
viết tắt là ngược, dấu / thay cho từ “hoặc”, từ “lần” sau chữ số tôi lượt ñi (Ví dụ: “2
lần” thì chỉ viết là 2 thôi). Sau ñó bạn học thuộc công thức như ñọc thuộc lòng bài
thơ là dễ nhớ ngay!

Bước 1: Tạo chữ thập ở mặt trên

Trường hợp 1:
Trước cùng 2/Sau cùng 2/Phải cùng 2/Trái cùng 2
Trường hợp 2:
Trước cùng - Trái ngược/Trước ngược - Phải cùng
Trường hợp 3:
Trước cùng - Phải cùng/Trước ngược - Trái ngược
Bước 2: Trùng màu viên cạnh tầng giữa
Trường hợp 1: Có 2 mặt liền kề ñã trùng màu
Phải ngược - Trên ngược
Phải cùng - Trên cùng
Phải ngược
Trường hợp 2: 2 mặt ñối diện ñã trùng màu
Áp dụng công thức trường hợp 1 một lần, sau ñó ñưa về trường hợp 1
rồi áp dụng công thức ở trường hợp 1 một lần nữa.
Bước 3: Giải quyết viên góc tầng trên
ðưa viên góc cần tìm xuống tầng dưới, nằm ñối diện với viên góc cần xếp.
Trường hợp 1: Mặt trùng màu với mặt trên ñang ở mặt bên trái rubik
Trái cùng - Dưới ngược - Trái ngược
Trường hợp 2: Mặt trùng màu với mặt trên ñang ở mặt bên phải rubik
Phải ngược - Dưới cùng - Phải cùng
Trường hợp 3: Mặt trùng màu với mặt trên ñang ở mặt dưới rubik
Trái cùng - Dưới ngược 2 - Trái ngược - Dưới cùng
Rồi áp dụng trường hợp 1 một lần nữa

44
 Trường hợp 4: Mặt trùng màu với mặt trên ñang ở mặt trên rubik (bạn xem
lại nhé), phải ñưa viên ñó từ tầng trên xuống tầng dưới.
Bước 4: Xếp tầng giữa
Trường hợp 1: Viên cần tìm ñang ở tầng trên
Trên cùng - Phải cùng
Trên ngược - Phải ngược
Trên ngược - Trước ngược
Trên cùng - Trước cùng
Trường hợp 2: Viên cần xếp ở bên phải, Viên cần tìm ở tầng trên mặt phải
Trên ngược - Trước ngược
Trên cùng - Trước cùng
Trên cùng - Phải cùng
Trên ngược - Phải ngược
Trường hợp 3: Viên cần tìm ñang ở tầng giữa
Áp dụng công thức trường hợp 1 hai lần (lần ñầu không ñưa về trường
hợp 1, lần 2 phải ñưa về trường hợp 1)
Bước 5: Tạo chữ thập lần 2
3 trường hợp với 1 công thức
Phải ngược
Trên ngược - Trước ngược
Trên cùng - Trước cùng
Phải cùng
Bước 6: Trùng màu viên cạnh-giữa lần 2
2 trường hợp với 1 công thức
Trên cùng - Phải ngược
Trên cùng 2 - Phải cùng
Trên cùng - Phải ngược
Trên cùng - Phải cùng
Trên cùng
Bước 7: Tìm chỗ 4 viên góc tầng trên
Phải ngược - Trên cùng - Trái cùng - Trên ngược
Phải cùng - Trên cùng - Trái ngược - Trên ngược
Bước 8: Hoàn thành
Phải ngược - Dưới cùng 2 - Phải cùng
Trước cùng - Dưới ngược 2
Trước ngược - Trên cùng 3
Trước cùng - Dưới ngược 2
Trước ngược - Phải ngược - Dưới cùng 2
Phải cùng - Trên cùng

45
 TUYỆT KỸ RUBIK

Tôi xin hoan nghênh gặp lại các bạn trong bài viết này!
ðây không phải là bài viết của một seri 9 bài viết về toàn tập xếp rubik.
Trong bài này tôi sẽ giúp bạn trang trí rubik của bạn ñể có những hình thù thật ñẹp.
Bạn sẽ tha hồ thử sức sáng tạo cũng như trí thông minh của bạn ñó! Bằng những
kinh nghiệm của tôi, tôi sẽ hướng dẫn bạn xếp một vài hình thật ñẹp ñể trang trí
rubik của bạn.

Hình 83:

Một viên giữa ñược bao quanh bởi 8 viên cùng màu khác, ñẹp chứ bạn?!
Vậy bằng cách nào bạn sẽ có nó!? Trong các tuyệt kỹ này, bạn hãy sáng tạo
các công thức xoay cho riêng mình, nhưng ñể ra hình ñẹp, bạn phải xoay 2 tầng
song song cùng hướng với nhau: Trên CKDH thì Dưới cũng xoay CKDH, Trước
NKDH thì Sau cũng phải NKDH. Còn Trái CKDH thì Phải phải xoay NKDH; lạ
ghê! không lạ ñâu vì có như thế thì 2 tầng Trái và Phải mới xoay cùng chiều ñược.
Muốn có ñược như hình 83, không còn cách nào khác bạn phải xếp hoàn chỉnh
rubik của mình ñể nó về bình thường nhé!

Hình 84: Rubik ñang ở trạng thái bình thường.

46
Công thức như sau:
Trên CKDH - Dưới CKDH
Trước CKDH - Sau CKDH
Trái CKDH - Phải NKDH
Trên CKDH - Dưới CKDH
Nếu bạn nào có nhiều chiêu lạ thì bày tôi với.

Hình 85:
Công thức cho bạn:
Trên CKDH - Dưới CKDH
Trước CKDH - Sau CKDH
Trên NKDH - Dưới NKDH
Trước NKDH - Sau NKDH
Trên CKDH - Dưới CKDH
Trước CKDH - Sau CKDH
Bạn có làm ra ñúng không vậy, lưu ý nhé bạn phải ñể rubik ở trạng thái như
hình 84 mới ñược.
Hay cách khác ñể tạo ra hình 85:
Trái CKDH - Phải NKDH
Trên CKDH 2 lần - Dưới CKDH 2 lần
Trái NKDH - Phải CKDH
Trên CKDH 2 lần - Dưới CKDH 2 lần

Hình 86:
47
 Hình 87: Hình 88:

Hình 89:

Hình 89 ñược tạo ra từ công thức sau:

Trên CKDH 2 lần - Dưới CKDH 2 lần
Trái CKDH 2 lần - Phải NKDH 2 lần
Trước CKDH 2 lần - Sau CKDH 2 lần
Như vậy các tuyệt kỹ này thật dễ tạo ra ñúng không bạn? Chỉ có ñiều bạn
phải biết quan sát và suy nghĩ xem ñể có một vị trí của viên rubik thì ta phải xoay
nó thế nào ñể sau một công thức nhất ñịnh thì nó vào ñúng vị trí bạn cần. Tùy yêu
cầu mà bạn có thể xoay 2 lần , 3 lần; xoay cùng chiều hoặc ngược chiều nhé!
ðến ñây tôi xin kết thúc “Toàn tập về xếp Rubik”. Tôi xin chúc tất cả các
bạn một sức khỏe dồi dào, mỗi ngày là một niềm vui, và có thêm một mục tiêu phấn
ñấu ñể bạn sống tốt hơn. Chúc các bạn thành công!!

48
Ấn bản ñiện tử này có sự ñóng góp của:
- Ericlin@ms1.hinet.net: Một tác giả ñã cung cấp các hình ảnh cho bài
viết của tôi.
- Camtasia studio ver 6.0.0 của http://www.techsmith.com: Một chương
trình ghi hình trên màn hình hay nhất mà tôi từng dùng.
- PDFCreator ver 0.9.3: Một chương trình ñóng gói PDF.
- Ngô Thị Cẩm Thanh: Sinh viên lớp BVTV K04 - ðại học Tây
Nguyên, ñã hỗ trợ tôi rất nhiều khi tôi hoàn thành bài viết này.
- Suntulip.bloG - my.opera.com/suntulip/blog: Tác giả của bài viết này.
Chịu trách nhiệm nội dung:
+ Hình ảnh: Suntulip.bloG
+ Biên tập và ñánh máy: Suntulip.bloG
+ Hiệu chỉnh nội dung: Suntulip.bloG.
Chịu trách nhiệm kỹ thuật:
+ Kỹ thuật ñồ họa và hiệu chỉnh ảnh: Suntulip.bloG.
+ ðóng gói và phát hành PDF: Suntulip.bloG.
+ ðịa chỉ gốc nơi phát hành: Suntulip.bloG
+ ðịa chỉ phát hành thứ 2: Bạn nào thích thì ñăng ký với tôi!
Ấn bản này là của tác giả Suntulip.bloG. Trước hết tôi xin chân thành
cảm ơn các bạn, các nhà sản xuất phần mềm ñã có ñóng góp ñể tôi hoàn thành
bài viết này. ðặc biệt tôi xin cảm ơn bạn Ngô Thị Cẩm Thanh.
Mục ñích của việc phát hành ấn bản này là chia sẽ một tí kinh nghiệm
xếp rubik của Suntulip.bloG cho các bạn mới học và có dự ñịnh học xếp rubik.
Những sai sót về nội dung tôi sẽ chỉnh sửa trong ấn bản mới. ðể bổ sung thêm
phong phú về các hình ảnh, video về học xếp rubik, các bạn có thể truy cập
các website liên quan hoặc qua:
Google.com.vn; Google.com; vi.Wikipedia.org
Mọi chi tiết thắc mắc, ñộc giả liên hệ qua:
Mobil: 097.6.12*.097
Hoặc qua: (post vào phần Comment) Suntulip.bloG
e-mail: hoatulip_thaonguyen@yahoo.com
vyducnhatquang@yahoo.com
Sản phẩm hoàn thành vào: 01/2009

Xin ghi rõ nguồn gốc khi phát hành lại hay sửa chửa nội dung!