Bài 17

Nền tảng pháp lý của hệ thống tài chính

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

Nội dung của bài giảng

ƒ Tầm quan trọng của hệ thống pháp lý đối với
sự phát triển của hệ thống tài chính
ƒ Pháp trị và lòng tin
ƒ Tham nhũng, đầu tư và tăng trưởng kinh tế
ƒ Bảo vệ cổ đông
ƒ Bảo vệ chủ nợ
ƒ Luật phá sản

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

1
 Tầm quan trọng của hệ thống pháp lý
ƒ Hệ thống luật pháp là vô cùng quan trọng đối
với hoạt động của HTTC
ƒ Thông tin bất cân xứng
ƒ Bản chất rủi ro của hoạt động tài chính
ƒ Hệ thống pháp lý tác động vào các thị trường
tài chính thông qua :
ƒ Luật về quyền sở hữu tài sản
ƒ Luật hợp đồng
ƒ Luật công ty
ƒ Luật tài chính

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

Kim tự tháp pháp lý

của hệ thống tài chính

Qui định
đối với các
tổ chức tài chính,
hoạt động đầu tư
tài chính, giám sát về
chống gian lận và sự cẩn trọng

Quyền của cổ đông Quyền của chủ nợ

Chuẩn công bố thông tin Có thể giữ/siết tài sản
Bảo vệ chống gian lận thế chấp
Bảo vệ CĐ thiểu số Luật phá sản

Pháp quyền cơ bản phổ biến:

ít tham nhũng, quyền sở hữu xác lập rõ ràng, hợp đồng dễ cưỡng chế

Nguồn: Beim và Calomiris, Chương 4

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

2
 Pháp luật và quy phạm xã hội
ƒ Thượng tôn pháp luật (rule of law) – Nhân trị
(rule by person)
ƒ Pháp trị (rule by law) – Đức trị (rule by morality)
ƒ “Nội nho – ngoại pháp”
ƒ “Thượng tôn pháp luật” là một trật tự pháp lý
độc lập với chính trị, tôn giáo.
ƒ Công cụ điều chỉnh nhà nước và quyền lực
ƒ Mọi chủ thể đều bình đẳng trước pháp luật
ƒ Bảo đảm công lý về thủ tục và hình thức.
ƒ Pháp luật và quy phạm xã hội

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

Tham nhũng, đầu tư và tăng trưởng kinh tế

ƒ Nguồn gốc của tham nhũng
ƒ Hậu quả của tham nhũng:
ƒ Đối với đầu tư tài chính
ƒ Đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài
ƒ Đối với tăng trưởng

Hiệu quả Rủi ro bị Rủi ro bị

tòa án Pháp trị Tham nhũng tịch biên quỵt nợ
Hiệu quả tòa án 1.00 0.65 0.80 0.66 0.64
Pháp trị 1.00 0.85 0.91 0.88
Tham nhũng 1.00 0.85 0.85
Rủi ro tịch biên 1.00 0.96
Rủi ro bị quỵt nợ 1.00

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

3
 Bảo vệ cổ đông (bên ngoài)
ƒ Tại sao cần bảo vệ cổ đông?
ƒ Bảo vệ động cơ đầu tư
ƒ Thông tin và kiểm soát (AI)
ƒ Những hình thức bảo vệ pháp lý cho cổ đông bên ngoài:
ƒ Tiêu chuẩn kế toán và công bố thông tin
ƒ Chống gian lận
ƒ Quyền “chống lại” phía quản lý (anti director rights)
ƒ Một cổ phần, một phiếu
ƒ Vấn đề ủy nhiệm và các qui trình bỏ phiếu khác
ƒ Dồn phiếu (cumulative voting)
ƒ Họp bất thường
ƒ Giải quyết khiếu nại

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

Bảo vệ chủ nợ
ƒ Tại sao cần bảo vệ chủ nợ?
ƒ Hình thức pháp lý bảo vệ chủ nợ:
ƒ Quyền và tài sản thế chấp
ƒ Luật phá sản

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

4
 Tầm quan trọng của bảo vệ pháp lý
ƒ LaPorta, Lopez-de-Silanes, Shleifer, và Vishny
(1997)
ƒ Chỉ số “thượng tôn pháp luật” và huy động vốn
ƒ Chỉ số “thượng tôn pháp luật” và số đợt IPO
ƒ Chỉ số bảo vệ quyền của cổ đông và huy động vốn
ƒ Ross Levine (1997)
ƒ Quyền của chủ nợ và độ sâu của khu vực ngân hàng
ƒ Jeffrey Wurgler (1999)
ƒ Mức độ bảo vệ pháp lý và hiệu quả đầu tư

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh

Luật phá sản

ƒ Vấn đề kinh tế cơ bản: phân bổ nguồn lực
ƒ Vấn đề cân bằng lợi ích trong luật phá sản:
ƒ Lợi ích của chủ nợ sv. lợi ích của nền kinh tế (giữ
gìn khả năng tạo ra giá trị)
ƒ Bảo vệ chủ nợ hay nâng đỡ con nợ
ƒ Các truyền thống luật khác nhau giải quyết vấn đề
này như thế nào?
ƒ Luật phá sản ở Việt Nam
ƒ Hiệu lực của luật phá sản ở Việt Nam?
ƒ Lý giải thực trạng áp dụng luật phá sản ở VN?

Những nền tảng pháp lý Vũ Thành Tự Anh