Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Lêi nãi ®Çu

§å g¸ trong s¶n xuÊt c¬ khÝ lµ mét trong nhøng nh©n
tè quan träng trong viÖc n©n g cao n¨ng suÊt còng nh trong
hiÖn ®¹i ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chóng nh nhpj cÇu nèi
cña c¸c qu· tr×nh s¶n xuÊt, nÔu thiÕu chóng th× qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt kh«ng thÓ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nh ngµy nay.
Ngµy nay, ®å g¸ kh«ng nh÷ng quyÕt ®Þnh chÊt lîng còng
nh sè lîng s¶n phÈm mµ chóng cßn qyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i
trong kinh doanh cña mét doanh nghiÖp kh«ng kÓ nhá hay
lín. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh doanh n©ng cao kh¶ n¨ng
c¹nh tranh , vµ gióp ®¹i lîi thÕ tuyÖt ®è trong c¹nh tranh.
Chi tiÕt gèi ®ì chØ lµ mét trong nh÷ng chi tiÕt mµ
trong khi gia c«ng chóng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ tÇm quan
träng trong vai trß cña ®å g¸. Chi tiÐt gèi ®ì cã nh÷ng yªu
cÇy riªng vÒ c¶ ®iÒu kiÖn kü thuËt còng nh tÝnh khoa
häc hay thÈm mü cña m«t s¶n phÈm c¬ khÝ. Nguyªn c«ng
gia c«ng mÆt ®©u C lµ mét trong nh÷ng nguyªn c«ng
trong tiÕn tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt gèi ®ì. Nã
lµ mét nguyªn c«ng quan träng bëi tÝnh chÝnh x¸c cña nã
sÏ µnh hêng lín tíi ®é chÝnh x¸c cña c¸c nguyªn c«ng sau
còng nh ®é chÝnh x¸c cña chi tiÕt sau khi gia c«ng. V×
thÕ trong nhiÖm vô cña m×nh em ®· cè g¾ng thÓ hiÖn
nh÷ng ý tëng cña m×nh trong viÖc thiÕt kÕ ®å g¸ cho
nguyªn c«ng. Song v× lÜnh vùc thiÕt kÕ lµ lÜnh vùc
kh«ng nh÷ng khã mµ cßn ®ßi hßi kinh nghiÖm thËt s©u
s¾c, nªn trong qu¸ t×nh thiÕt kÕ cã thÓ cßn nhiÒu thiÕu
xãt. Mong thÇy th«ng c¶m vµ gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh
hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh. Em xin ch©n thµnh
c¶m ¬n thÇy.

Sinh viªn thùc hiÖn:

§µm V¨n Thuú
1
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Néi Dung ThiÕt KÕ:

1. Ph©n tÝch chøc n¨ng lµm viªc:
Cµng g¹t lµ chi tiÕt thêng gÆp trong c¸c m¸y c«ng cô nãi
riªng vµ m¸y c¬ khÝ nãi chung. Chóng thêng la chi tiªt co
nhiÖm vô lµ biÕn chuyÓn ®éng quay thµnh chuyÓn ®éng
tÞnh tiÕn hoÆc lµ dïng trong c¸c c¬ cÊu diÒu khiÓn vÞ trý cña
c¸c chi tiÕt lµm viÖc.
Do tÝnh chÊt th«ng dông cña chi tiÕt nµy nªn tÝnh chÊt
lµm viÖc cña nã còng cã nh÷ng vÊn ®Ò riªng khi gia c«ng nã.
Chi tiÕt cµng ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu kh¸ kh¾t khe nh sù
chÝnh x¸c cña c¸c bÒ mÆt còng nh lµ vÞ trÝ t¬ng quan gi÷a
chóng. Tuy vËy còng cã nh÷ng bÒ mÆt gia c«ng mµ kh«ng yªu
cÇu cao vÒ ®é chÝnh x¸c cung nh la vÞ trÝ t¬ng quan cña
chóng víi c¸c bÒ mÆt kh¸c cô thÓ nh lµ gia c«ng r·nh then.
MÆt kh¸c chi tiÕt cµng thêng lµ chi tiÕt ®îc chÕ t¹o hµng
lo¹t nªn viªc thiÕt kÕ chi tiÕt ®¶m b¶o co tÝnh c«ng nghÖ tèt
vµ thiÕt kÕ ®å g¸ chuyªn dïng lµ mét viÖc lµm hÕt søc quan
träng trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt còng nh chÊt lîng s¶n
phÈm chÕ t¹o ra.
C¸c yªu cÇu kü thuËt trªn b¶n vÏ bao gåm :
 Yªu cÇu gia c«ng ®¹t ®é bãng c¸c bÒ mÆt ®· ®Ò ra.
 Yªu cÇu ®é chÝnh x¸c vÒ ®é song song gi÷a c¸c ®êng
t©m c¸c lç.
 Yªu cÇu vÒ ®é vu«ng gãc gi÷a c¸c mÆt ®Çu vµ c¸c
®êng t©m lç.

2. Ph©n tÝch yªu cÇu cña nguyªn c«ng ®îc giao nhiÖm
vô thiÕt kÕ vµ mèi t¬ng quan gi÷a c¸c nguyªn c«ng
trong qu¸ tr×nh c«ng nghÖ:
Trong tiÕn tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt cµng g¹t C1
Nguyªn c«ng gia c«ng mÆt ®Çu C lµ nguyªn c«ng thø 2.

2
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

ViÖc gia c«ng chÝnh x¸c c¸c mÆt ®Çu lµ nguyªn c«ng rÊt
quan träng bëi tÝnh chÝnh x¸c cña nã quyÕt ®Þnh ®Õn ®é
chÝnh x¸c cña c¸c nguyªn c«ng tiÕp theo. NÕu nguyªn c«ng
nµy ®îc thùc hiÖn tèt th× sÏ rÊt thuËn lîi bëi chung ®îc dïng
lµm chuÈn tinh gia c«ng c¸c nguyªn c«ng tiªp theo.
V× møc ®é quan träng cña nã nªn cÇn thiÕt kÕ ®å g¸ thËt
thuËn lîi, dÔ thao t¸c vµ quan träng nhÊt lµ ®¶m b¶o ®é
chÝnh x¸c.
3. Chän vµ tÝnh to¸n c¸c th«ng sè c«ng nghÖ khi gia
c«ng:
A.Chän m¸y:
§Ó gia c«ng mÆt B ta chän ph¬ng Ph¸p Phay mÆt ®Çu
v× :
+ Chóng ta kh«ng nªn chän ph¬ng ph¸p kh¸c v× c¸c ph-
¬ng ph¸p kh¸c ®Òu kh«ng cho n¨ng suÊt lín b»ng ph-
¬ng ph¸p nµy.
+ NÕu chän ph¬ng ph¸p nµy ta cã thÓ dÔ dµng gia
c«ng vµ còng dÔ dµng chän m¸y gia c«ng chi tiÕt.
Qua ph©n tÝch trªn ta ®i chän m¸y phay n»m ngang cña
Liªn X«: M¸y 6H82. C«ng suÊt cña ®éng c¬ lµ: P=1,7 kW
B. Dông cô:
VËt liÖu lµm chi tiÕt la GX 15-32 ta chän vËt liÖu lµm
dao lµ hîp kim cøng BK6.
NÕu chän ph¬ng ph¸p phay b»ng dao phay trô thi ta thÊy
kh«ng chØ khã kh¨ng cho ph¬ng ph¸p chän dao bëi dhai g©n
t¨ng cøng mµ cßn do c¶ hai bªn cña mÆt ®µu C. nÕu chän
nh thÕ thi thø nhÊt ®êng kÝnh dao phay cÇn lín vµ chi tiÕt
phµi g¸ ngang theo ph¬ng cña trôc g¸ dao.
Ta thÊy nªn chän ph ¬ng ph¸p phay b»ng dao phay mÆt
®Çu bëi bÒ mÆt cña mÆt B kh¸ lín, H¬n n÷a l¹i do bÞ v íng
Bëi hai g©n t¨ng cøng nªn khi chän dao cÇn hÕt søc chó ý
®Õn ®êng kÝnh cña dao phay ®Ó khi phay kh«ng phay vµo
hai g©n t¨ng cøng.

3
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Do nh÷ng ph©n tÝch trªn ta chän ph¬ng ph¸p phay mÆt

®Çu trªn m¸y phay ®øng vµ tra sæ tay c«ng nghÖ chÕ t¹o
m¸y ta ®îc c¸c th«ng sè cña dao nh sau:
+§êng kÝnh dao lµ d=63 mm.
+Sè r¨ng dao lµ: Z=6 r¨ng.
+Gãc nghiªng lµ: =60

C. Chän chÕ ®é c¾t:

Chi tiÕt gia c«ng b»ng ph¬ng ph¸p ®óc ®é chÝnh x¸c
cÊp 2. MÆt B lµ mÆt n»m bªn díi khi ®óc nªn ta tra sæ
tay CNCTM tËp 2
 Lîng d Z = 2,5(mm).
VËy tõ ®ã chia ra 2 lÇn gia c«ng:
+ Th« : 2(mm).
+ Tinh : 0,5(mm).
§¹t ®é bãng cÊp 5 Rz20
TÝnh lùc c¾t cho lÇn gia c«ng th« v× khi ®ã lùc c¾t lµ
lín nhÊt.
TÝnh W :
Chän dao : Dao phay mÆt ®Çu cã g¾n m¶nh hîp kim
cøng:
D = 63;
L = 197;
Z = 6;
C«n moãc 4.(B¶ng 4-96 I375 STCNCTMTËp2).
.
S¬ ®å tÝnh lùc c¾t: Px, Py,Pz

4
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

n
S
Pz
Pyz
Py

Chän S theo b¶ng 5_34 trang 29 Sæ tay CNCTM tËp 2

 Víi m¸y 6H82 & dao phay mÆt ®Çu. VËt liÖu
phay lµ gang x¸m15-32:
+ Sz = 0,15(mm/r¨ng).
+ t = 2(mm).
TÝnh vËn tèc c¾t V:
t = 2(mm).
Sz tra theo b¶ng 6_5 ( c¸c chÕ ®é c¾t kim lo¹i ).
Sz = 0,2 .
+C«ng su¾t nhá m¸y
+Gang x¸m .
+Dao hîp kim.
D qv .K m .K v .K
TÝnh V  Cv . m xv yv nv z .
T .t .S .Z .B
C¸c hÖ sè Cv tra theo b¶ng 7_3: Cv = 1,0( Gang x¸m ).
B¶ng 7_4 :
K  1, 00.(  600 )
1,75
 190 
Km     1.
 190 
K u  1.

5
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Cv  528.
 q  0, 2
 v
 m  0,32

B¶ng 7_5:  xv  0,15
 y  0,35
 v
 nv  0, 2

Z  6
528.630,2.1
V   145,83(m / p). Trong ®ã : T=180 Phót
1800,32.20,15.0, 20,35.60,2.160,2
(lµ tuæi bÒn).
B¶ng 5_40 Sæ tay c«ng nghÖ 2.
V  145,83(m / p )

TÝnh ®îc :  S  0, 2(m / rang ).
t  2(mm).

Khi phay tÝnh Px, Py, Pz. nh sæ tay c«ng nghÖ 2_28.
TÝnh Pz:
10.C p .t x .S zy .B u .z
Pz= .
D q .n w
C p  54,5

 x  0,9
 y  0, 74
Tra b¶ng 5_41 hÖ sè : u  1

a  1

 w  0
10.54,5.20,9.0, 20,74.161.6 545.20,9.0, 20,74.16.6
Pz = =  471(kG )
631.n 0 631
Pz .V 145,83.471
(C«ng suÊt c¾t N= 60.1020 
60.1020
 1,12 .(Chon m¸y 6H82 l¸
®ñ ))
TÝnh Py(phay nghÞch), Px:
TØ sè Py /Pz,Px/Pz theo b¶ng 5_42 phay nghÞch kh«ng ®èi
xøng.
 Py  (0,9..1).Pz  471.1  471(kG ).

 Px  (0,5..0,55).Pz  471.0,55  259(kG ).

6
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

 Pz  471(kG ).

  Py  471(kG ).

 Px  259(kG ).
 Lùc song song mÆt ph¼ng ngang :
Pyz  P  P
y
2
z
2
 471 2 =666(kG).
Pyz  k  2, 72
Lùc kÑp W=k.  Px .Víi : 
f ms  f ms  0,15
666
 W  2, 72.  259  1192(kG )
0,15
Chän c¬ cÊu kÑp :
Ta chän s¬ ®å kÑp nh h×nh vÏ:

W1
Py

W2

Ta chän ph¬ng ph¸p kÑp hai vÞ trÝ sÏ kh«ng gän vµ ®¬n

gi¶n nh c¬ cÊu kÑp mét vÞ trÝ nhng c¬ cÊu kÑp hai vÞ trÝ
sÏ lµm cho ®å g¸ trë nªn c©n h¬n tr¸nh ®îc hiªn tîng mÊt
c©n b»ng c¸c lùc t¸c dông lªn chi tiÕt gia c«ng. Kh«ng nh÷ng
thÕ ta còng gi¶m ®îc sù cång kÒnh cña c¬ cÊu kÑp.
Chän c¬ cÊu kÑp chÆt kiÓu thanh trît. Khi thiÕt kÕ tuú
thuéc vµo th©n ®å g¸ ta chän c¸c kho¶ng c¸ch l1 vµ l2 vµ c¸c
®êng kÝnh bul«ng còng nh lµ bÒ réng cña ®ßn kÑp phô
thuéc vµo mÆt ®îc kÑp.

7
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Q1=Q2

W1=W2

l1

l2

Lùc kÑp ®îc p h©n ®«i: W1=W2

Lùc t¸c dông lªn bulong còng ph©n ®«i: Q1=Q2
TÝnh ®êng kÝnh bul«ng:
4.Q1
d  0, 63cm  6,3mm
.  k 
Trong ®ã:
l2 .w
Q1  Q2  1  1,5.w =941kG
l1 2.0,95
Víi:
+=0,95 : hÖ sè gi¶m lùc kÑp do ma s¸t.
chän l2/l1=1,5.
+k=300 N/mm2
Chän ®êng kÝnh bul«ng lµ : d=8 mm.
Tra s¸ch sæ tay c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y t©p 2 chän(b¶ng
8-30 trang 434). Ta chän dîc c¸c kÝch thíc cña ®ßn kÑp chi
tiÕt theo ®êng kÝnh bulong M8

ThiÕt kÕ c¸c kÝch thíc cña ®å g¸:

Chän c¸c chi tiÕt dÞnh vÞ:
a. PhiÕn tú:

8
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

+PhiÕn tú ta dïng kh«ng thu«c ph¹ vi tiªu chuÈn nªn ta

thiÕt kÕ phiÕn tú lµ mét tÊm cã kÝch thíc nh trªn b¶n
vÏ l¾p.
+PhiÕn tú ®îc gi÷ chÆt vµo th©n ®å g¸ b»ng hai vÝt
M8x30.
Chung cã nhiÖm vô lµm mÆt tú cho th©n ®å g¸ vµ
chi tiÕt. Khi phiÕn tú mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp ta
thay phiÕn tú thay v× ph¶i thay c¶ th©n ®å g¸.
b. C¸c kÝch thíc cña th©n ®å g¸;
KÝch thíc cña ®å g¸ tuú thuéc vµo kÝch thíc cña chi
tiÕt gia c«ng vµ c¬ cÊu kÑp ®· chän. Khi thiÕt kÕ c¸c
c¬ cÊu cña ®å g¸ ta chon c¸c kÝch thíc c¬ b¶n nh sau:
KÝch thíc chiÒu dµi lín nhÊt: L=380 (mm)
ChiÒu réng lín nhÊt cña ®å g¸ R=140(mm)
ChiÒu cao cña th©n ®å g¸ H1=25(mm)
ChiÒu cao tæng thÓ cña ®å g¸: H=70(mm)

6. TÝnh sai sè chÕ t¹o cña ®å g¸:

Sai sè chÕ t¹o cña ®å g¸ ¶nh hëng ®Õn chi tiÕt gia c«ng cô
thÓ lµ ®é chÝnh x¸c vµ sai sè vÒ vi trÝ t¬ng quan gi÷a c¸c
bÒ mÆt. Trong nguyªn c«ng Phay mÆt ®Çu C ta quan t©m
nhiÒu ®Õn kÝch thíc chiÒu cao vµ quan t©m nhiÒu ®Õn
®é bãng cña bÒ mÆt B.
Sai sè chÕ t¹o cho phÐp cña ®å g¸ chi tiÕt dîc Ýnh theo
c«ng thøc sau:
[ct]     GD  
 2
  2 C    M    DC 

Trong ®ã:
g® = c+k+ct®g+®c+m
a. c: Sai sè do chuÈn.
Sai sè do chuÈn ©y ra bëi chuÈn ®Þnh vÞ kh«ng
trïng víi gèc kÝch thíc. KÝch thíc cÇn ®¹t cã dung sai
b»ng 0,125. Vµ chuÈn dÞnh vÞ còng trïng ngay gèc

9
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

kÝch thíc. Do ®ã sai sã chuÈn kh«ng g©y ¶nh hêng

tíi nguyªn c«ng nµy:
c=0 mm.

b. k: sai sè do kÑp chÆt.

Trong khi kÑp chÆt theo ph¬ng kÝch thíc chiÒu
cao cña ®å g¸. Do ®ã nã ¶nh hëng kh«ng lín ®Õn
®é chÝnh x¸c gia c«ng chi tiÕt. Do ®ã ta kh«ng
quan t©m ®Õn sai sè do kÑp chÆt hay lµ:
k=0
c. dc: sai sè do ®iÒu chØnh.
Sai sè do diÒu chØnh hoµn toµn do thao t¸c cña ng-
êi c«ng nh©n. Th«ng thêng sai sè do ®iÒu chØnh ®å
g¸ lÊy t¬ng ®èi nh sau:
dc =0,0050,010 mm.
LÊy sai sè ®iÒu chØnh b»ng 0,01 mm.

d. m: sai sè do mßn.

Sai sè do mßn chi tiÕt cã nguyªn nh©n tõ ciÖc chÕ
t¹o hµng lo¹t chi tiªt, viÖc g¸ ®Æt nhiÒu g©y nªn mßn
bÒ mÆt tiÕp xóc cña nã.
Trong thùc tÕ sai sè mßn tÝnh theo c«ng thøc sau:
m N
Trong dã:
+ hÖ sè phô thuéc vµo kÕt cÊu ®Þnh vÞ chi tiÕt.
Khi ®Þnh vÞ b»ng mÆt ph¼ng ta lÊy

+N :sè lîng chi tiÕt gia c«ng. LÊy N=2000 chi tiÕt.
m=0,009 mm.
VËy:
gd=0+0+0,01+0,009=0,019 mm.
Nªn ta cã:
[ct] = 0,0192 -(02 +02 +0,0092 +0,012 )  0,014mm.

10
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

7. c¸c yªu cÇu kü thuËt cña ®å g¸:

a. §é song song mÆt ®¸y vµ mÆt trªn cña ®å g¸
kh«ng lín h¬n 0,014 mm
b. §é song song gi÷a c¸c mÆt tú cña phiªn tú kh«ng
lín h¬n 0,014 mm.
c. §é nh¸m c¸c bÒ mÆt gia c«ng lµ cÊp 6: Ra=2,5
8. NhËn xÐt c¸c u khuyÕt ®iÓm cña ®å g¸ thiÕt
kÕ:
¦u ®iÓm:
+ §å g¸ kh¸ ®¬n gi¶n vµ dÔ thao t¸c.
+ §é chÝnh x¸c vµ n¨ng su©t gia c«ng ®¶m b¶o.
+ Cã thÓ nãi ®©y lµ ®å g¸ v¹n n¨ng. Cã thÓ gia
c«ng nhiÒu chi tiÕt cã kÝch thíc kh¸c nhau.
Nhîc ®iÓm:
+ §å g¸ cha ®îc nhá gän l¾m, kÝch thíc cña ®å g¸
chän theo c¶m tÝnh.
+ C¸c kÕt cÊu thiÕt kÕ cßn cha tèt mÆc dï em
®· cè g¾ng hÕt søc m×nh.

HÕt.

11
Bµi TËp Lín M«n Häc §å G¸ §µm V¨n Thuú

Tµi liªu:
1. Sæ tay c«ng nghÖ chÕ tËo m¸y T1,T2,T3.
2. Sæ tay c¸c chÕ ®é c¾t. Bé m«n Dao c¾t.
3. Híng dÉn thiÕt kÕ ®å ¸n c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y.ThÇy
§Þch.
4. S¸ch tra dung sai. ThÇy Ninh §øc Tèn.
5. Atlat ®å g¸.

12