Mướp đắng ( Momordica charantia descourt) hay còn gọi là khổ qua – là sản phẩm rau từ cây dây leo họ mướp . Mướp đắng được trồng đại trà ở Ấn Độ, Châu Phi, Đông Nam Á, Trung Quốc và vùng Cariber . Từ lâu người dân ở các vùng này đã dùng mướp đắng không chỉ làm rau ăn mà còn sử dụng chúng với tư cách là đông dược cổ truyền . Trong mướp đắng, giá trị sinh học do nó mang lại nhờ có các thành phần momordicoside, phức Charantin-proterin, Adenin-Betamin và một số vitamin nhóm B,C v.v…trong số các hợp chất này, momordicoside là ‘ thống soái ‘ quyết định đến tính chất dược lý của khổ qua . [2] Momordicoside – một glycoside có vị đắng , có tác dụng kháng vi khuẩn, siêu vi khuẩn đặc tính y học của nó như là phòng ngừa đái tháo đường, chống ung bướu, chống viêm sưng, kháng virus, và tác dụng hạ thấp cholesterol…. [6],[7],[8]. Protein trong mướp đắng bao gồm protein MAP- 30, Alpha-momorcharin (α-momorcharin), và Beta-momorcharin (β- momorcharin) đã tỏ ra là có khả năng để chống lại HIV [9]. do đó rất cần chiết tách nó ra khỏi mướp đắng trước khi chế biến nhằm bảo toàn tính chất dược lý quý hiếm từ nó . Hiện nay công ty Trafaco cho ra đời sản phẩm trà khổ qua ,với sản phẩm này thành phần cellulose của mướp đắng bị loại bỏ . Điều này là bất hợp lý khi nhu cầu cellulose trong khẩu phần thức ăn là rất cần thiết cho người . Xuất phát từ đặc tính sinh lý và giá trị dược học quý hiếm của momordicoside cũng như nhu cầu sử dụng hợp lý thành phần cellulose có trong mướp đắng. Chúng tôi chọn: Đề tài “ Nghiên cứu chiết tách momordicoside từ mướp đắng để sản xuất đồ uống tan nhanh ” . Hy vọng đề tài sẽ góp phần nâng cao giá trị sử dụng của mướp đắng thông qua con đường công nghiệp của quá trình chế biến chúng . II/ Mục đích nghiên cứu - Chiết tách được hợp chất momordicoside từ mướp đắng với hiệu suất cao nhất - Sử dụng bã mướp đắng sau khi chiết tách sấy khô nghiền mịn để sử dụng thành phần cellulose triệt để. - Bổ sung hợp chất momordicoside vào bột nghiền để tạo ra sản phẩm đồ uống tan nhanh III/ Nội dung nghiên cứu 1/ Xác định một số cấu tử chính có trong mướp đắng bằng các phương pháp phân tích phù hợp . 2/ Chọn lựa dung môi chiết tách hợp chất momordicoside phù hợp với công nghệ sản xuất sản phẩm. 3/ Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất chiết tách momordicoside ( nồng độ dung môi tính bằng %, tỷ lệ dung môi mg/l , t oC , thời gian ) 4/ Đề suất quy trình chiết tách momordicoside 5/ Đề xuất qui trình sản xuất đồ uống tan nhanh qui mô phòng thí nghiệm. Sơ đồ thực hiện
Mướp đắng
Loại bỏ tạp chất
Rửa sạch
Sấy khô(500C)
Xay nhỏ
Tách béo bằng n-hecxan
Chiết bằng soxhlet ơ các điều kiên
khác nhau
Bã rắn Dich chiết
Đồ uống tan nhanh Lọc Thô
Dịch Lọc Loc Tinh
Định tính và định lượng
momordicoside bằng HPLC IV /Dựkiến kết quả và kế hoạch thực hiện : IV.1 Dự kiến kết quả • Xác định một số cấu tử chính có trong mướp đắng. • Xác định điều kiện chiết tách momordicoside tối ưu bằng thiết bị Soxhlet . • Định danh momordicoside bằng sắc khí lỏng cao áp với Detetordiod array. • Hoàn thiện sản phẩm đồ uống tan nhanh từ bã mướp đắng có bổ sung momordicoside. IV.2 Kế Hoạch Thực Hiện • Thời gian thực hiện từ tháng 10 đến tháng 4 nghiên cứu tài liệu viết đề cương chi tiết , và tiến hành thực nghiệm . • Tháng 5 tháng 6 viết báo cáo hoàn chỉnh luận văn và in ấn
IV.3 Đề Nghị Giáo Viên Hướng Dẫn
PGS.TS Lê Thị Liên Thanh
Giáo viên hướng dẫn
Lê Thị Liên Thanh
TÀI LIỆU THAM KHẢO TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT 1. GS.TSKH. Nguyễn Bin (2002) ,Các quá trình thiết bị trong công nghệ hóa chất và thực phẩm ,tập 4,NXB Giáo dục 2 . Bản tin Hội Dược học TPHCM-quí II//2009 3. Đức Hiệp (1998),Trà dược –dưỡng sinh và chữa bệnh ,NXB thanh niên 4. Nguyễn Kim Phi Phụng ,phương pháp cô lập hợp chất hữu cơ ,NXB Đại Học quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh. 5. Viện dược liệu (1990), cây thuốc Việt Nam ,NXB Khoa học và Kỷ Thuật Hà Nội. TÀI LIỆU TIẾNG ANH 6. Ahmed, I., Lakhani, M. S., Gillett, M.,John, A. andRaza,H.,Hypotriglyceridemic and Hypocholesterolemic effects of anti- diabetic Momordica charantia (karela) fruit extract in streptozotocininduced diabetic rats, Diabetes Res Clin Pract, 2001; 51: 155–161. 7. Grover, J. K. and Yadav, S. P., Pharmacologicalactions and potential uses of Momordica charantia: A review, Journal of Ethnopharmacology,2004; 93: 123–132. 8. Taylor, L., Technical Data Report for Bitter melon (Momordicacharantia), Herbal Secrets of the Rainforest, 2002; 2nd ed., Sage Press Inc. 9. Luetrakul, T., Isolation and characterization of biologically active 30 kDa proteins from the seed of Momordica charantia L. cultivated in Thailand, Thesis in Pharmacy, Bangkok: Faculty of Graduate studies, Mahidol University,1998. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG ---***--- ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ
Tên đề tài “ Nghiên cứu chiết tách momordicoside từ mướp đắng để sản xuất đồ uống tan nhanh”
GVHD : PGS.TS Lê Thị Liên Thanh
Người thực hiện: Nguyễn Đức Khánh Chuyên ngành: Hóa hữu cơ
NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC VÀ HOẠT TÍNH SINH HỌC CÂY NA (ANNONA SQUAMOSA L.) VÀ CÂY DỦ DẺ TRÂU (MELODORUM FRUTICOSUM LOUR .) THUỘC HỌ NA (ANNONACEAE) Ở VIỆT NAM