Tai Lieu On TN THPT 2010-2011.QKLs

Giaùo aùn OÂn TN THPT naêm 2010-2011 Tröôøng THPT Khaùnh Laâm
CHUYÊN ĐỀ 1
KHẢO SÁT HÀM SỐ VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN
§1. TÍNH ĐƠN ĐIỆU VÀ CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ
Phần 1 : SỰ ĐỒNG BIẾN NGHỊCH BIẾN CỦA HÀM SỐ

I. Môc tiªu bµi häc:
- Về kiến thức: Học sinh nắm chắc hơn định nghĩa hàm số đồng biến, nghịch biến trên khoả ng,
nửa khoảng, đoạn, điều kiện đủ để hàm số đồng biến, nghịch biến trên khoảng, nửa khoảng, đoạn.
- Về kỹ năng: Giải toán về xét tính đơn điệu của hàm số bằng đạo hàm. Áp dụng được đạo hàm để
giải các bài toán đơn giản.
- Về ý thøc, th¸i ®é: Tích cực,chủ động nắm kiến thức theo sự hướng dẫn của GV, sáng tạo trong
quá trình tiếp thu kiến thức mới.
II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc
SGK, SBT,làm bài tập ở nhà
III. Ph¬ng ph¸p d¹y häc chñ yÕu:
VÊn ®¸p – hoạt động nhãm
IV. TiÕn tr×nh d¹y häc
2. Bµi míi:
1 : Ôn lý thuyết
Yêu cầu hs trình bày lại: Tính đơn điệu, hàm số đồng biến, hs nghịch biến, Mối quan hệ giữa dấu
của đạo hàm và sự biến thiên hàm số.
Để xét tính đơn điệu của hàm số ta làm theo quy tắc:
- Tìm TXĐ
- Tính y’=f’(x). Tìm các điểm xi (i = 1, 2, …) mà tại đó y’=0 hoặc không xác định
- lập bảng biến thiên và xét dấu y’
- kết luận y’ từ bảng xét dấu y’ tìm ra các khoảng đồng biến, nghịch biến
2 : Tổ chức luyện tập
1)Xét tính đơn điệu của hàm số
a) y = f(x) = x3-3x2+1. b) y = f(x) = 2x2-x4.
x-3 x 2 - 4x + 4
c) y = f(x) = . d) y = f(x) = .
x+2 1- x
x 2 - 3x + 3
e) y= f(x) = x3-3x2. g) y = f(x) = .
x -1
h) y= f(x) = x4-2x2. i) y = f(x) = sinx trên [0; 2p].
Tiếp tục yêu cầu các nhóm giải bài tập ,
Hướng dẫn nhanh cách giải ; Tìm đạo hàm, xét dấu đạo hàm, Để Hs đồng biến thì đạo hàm phải
dương,nghịch biến thì đạo hàm phải âm .
2) Cho hàm số y = f(x) = x3-3(m+1)x2+3(m+1)x+1. Định m để hàm số luôn đồng biên trên từng
khoảng xác định của nó (ĐS:1 £ m £ 0)
mx - 1
3) Tìm mÎZ để hàm số y = f(x) = đồng biên trên từng khoảng xác định của nó.
x-m
(ĐS:m = 0)
4) Chöùng minh raèng : haøm soá luoân luoân taêng treân khoaûng xaùc ñònh (treân töøng khoaûng xaùc ñònh)
cuûa noù :
x2 - x - 1 x -1
a) y = x3-3x2+3x+2. b) y = . c) y = .
x -1 2x + 1
x 2 - 2mx + m + 2
5) Tìm m để hàm số y = luôn đồng biến trên từng khoảng xác định của nó
x-m
Phần 2 : CỰC TRỊ CỦA HÀM SỐ
I/ Mục tiêu :
D¬ng B¶o Quèc 1 http://thuvientoankl.tk

1/ Kiến thức : Nắm vững hơn về định nghĩa cực đại và cực tiểu của hàm số, hai quy tắc để
tìm cực trị của hàm số, tìm tham số m để hàm số có cực trị .
2/ Kĩ năng: Vận dụng thành thạo hai quy tắc để tìm cực trị của hàm số, biết vận dụng cụ
thể từng trường hợp của từng qui tắc.
3/ Thái độ: Nghiêm túc, cẩn thận, chính xác.
II. Ph¬ng tiÖn d¹y häc
SGK, SBT, làm bài tập ở nhà
III. Ph¬ng ph¸p d¹y häc chñ yÕu:
VÊn ®¸p – hoạt động nhóm
IV. TiÕn tr×nh d¹y häc
1: Cũng cố lý thuyết
Để tìm cực trị của hàm số ta áp dụng quy tắc 1 sau:
- Tìm TXĐ
- Tính y’ và tìm các điểm x i (i =1, 2, …)mà tại đó y’=0 hoặc không xác định
- Lập bảng biến thiên
- Dựa vào bảng biến thiên để kết luận các điểm cực trị của hàm số
Để tìm cực trị của hàm số ta còn áp dụng quy tắc 2 sau:
- Tìm TXĐ
- Tính y’ và tìm các điểm x i (i =1, 2, …)mà tại đó y’=0 hoặc không xác định
- Tính y’’ và y’’(xi)
- Dựa vào dấu của y’’(xi) để kết luận các điểm cực trị của hàm số
2: Tổ chức luyện tập

1) Tìm các điểm cực trị của đồ thị hàm số bằng quy tắc I:
3
a) y = x3. b) y = 3x + + 5. .
x
2) Tìm các điểm cực trị của đồ thị hàm số bằng quy tắc II:
a / y = x 4 - 3x 2 + 2 b) y = x2 lnx c) y = sin2 x với xÎ[0; p ] .
3) Xác định tham số m để hàm số y = x3-3mx2+(m2-1)x+2 đạt cực đại tại x = 2.

( m = 11)
4) Xác định m để hàm số y = f(x) = x3-3x2+3mx+3m+4
a.Không có cực trị. ( m ³1)
b.Có cực đại và cực tiểu. ( m <1)
x 2 - 4x + m
5) Xác định m để hàm số y = f(x) =
1- x
a. Có cực đại và cực tiểu. (m>3)
b.Đạt cực trị tại x = 2. (m = 4)
c.Đạt cực tiểu khi x = -1 (m = 7)
6) Tìm cực trị của các hàm số :
1 x4
a) y = x + . b) y = - + 2x 2 + 6 .
x 4
x3
7) Xác định m để hàm số sau đạt cực đại tại x =1: y = f(x) = -mx2+(m+3)x-5m+1.
3
(m = 4)
3 / Hướng dẫn học ở nhà : BT về nhà
m 3
B1. Hàm số y = x - 2(m + 1) x 2 + 4 mx - 1 . Tìm m để hàm số có cực đại cực tiểu.
3

x 2 + mx
B2. Cho hàm y = . Tìm m để hàm số có cực trị
1- x
x 2 + mx - 2 m - 4
B3. Cho hàm số y = . Xác định m để hàm số có cực đại và cực tiểu.
x+2
Buổi 2: GTLN – GTNN – TIỆM CẬN CỦA HÀM SỐ

Phần 1: GTLN VÀ GTNN CỦA HÀM SỐ
I/ Mục tiêu:
Về kiến thức: Giúp học sinh hiểu rõ hơn về giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất của hàm số
Về kỹ năng: Rèn luyện cho hs thành tạo trong việc tìm GTLN, GTNN của hàm số và biết ứng
dụng vào các bài toán thuwowngf gặp.
Về tư duy : Đảm bảo tính chính xác, linh hoạt.
Thái độ : Thái độ nghiêm túc, cẩn thận.
II/ Chuẩn bị của GV và HS
Hs: Học bài ở nhà nắm vững lí thuyết về cực trị, GTLN, GTNN. Chuẩn bị trước bt ở nhà.
III/ Phương pháp: Gợi mở, vấn đáp,hoạt động nhóm
IV/ Tiến trình tiết dạy:
1/ Ổn định lớp:
2/ Bài mới:
1: Ôn lý thuyết :
- Tính y’. Tìm các điểm x 1, x2,… trên khoảng (a;b) mà tại đó y’=0 hoặc không xác định
- Tính f(a), f(b), tính f(x1), f(x2),….
- Tìm số lớn nhất M và nhỏ nhất m trong các số trên
max f ( x) = M ; min f ( x) = m
[ a ;b ] [ a ;b ]
2: Tổ chức luyện tập

1) Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số y = f(x) = x2-2x+3. ( Min
R
f(x) = f(1) = 2)
2
2) Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số y = f(x) = x -2x+3 trên [0;3].
( Min
[ 0;3 ]
f(x) = f(1) = 2 và Max
[ 0;3]
f(x) = f(3.) = 6
x 2 - 4x + 4
3) Tìm giá trị lớn nhất của hàm số y = f(x) = với x<1. ( Max f(x) = f(0) = -4)
x -1 ( -¥ ;1)
4) Tìm giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của hàm số y = 3 sinx – 4 cosx.
5) Tìm GTLN: y = -x2+2x+3. ( Max

R
y = f(1 ) = 4)
1
6) Tìm GTNN y = x – 5 + với x > 0. ( Min y = f(1 ) = -3)
x ( 0 ; ±¥ )
1
7) Tìm GTLN, GTNN của hàm số y = 2x3+3x2-1 trên đoạn éê- ;1ùú
ë 2 û
( Max
-1
y = f (1) = 4 ; Min
-1
y = f (0) = -1 )
[ ;1] [ ;1]
2 2
8) Tìm GTLN, GTNN của:

a) y = x4-2x2+3. ( Min
R
y = f(±1) = 2; Không có Max
R
y)
b) y = x4+4x2+5. ( Min
R
y=f(0)=5; Không có Max
R
y)
Gv sửa sai,hoàn thiện lời giải
Phần 2 : TIỆM CẬN VÀ ĐỒ THỊ HÀM SỐ

I/ Mục tiêu:
Về kiến thức: Giúp học sinh nắm chắc hơn về giới hạn của hàm số, Nắm kỹ hơn về tiệm cận,cách tìm
tiệm cận của đồ thị hàm số

Về kỹ năng: Rèn luyện cho hs có kỹ năng thành tạo trong việc tìm tiệm cận đứng và ngang của đồ thị
hàm số và biết ứng dụng vào bài toán thực tế.
Về tư duy : Đảm bảo tính chính xác, linh hoạt.
Về thái độ : Thái độ nghiêm túc, cẩn thận.
Hs: nắm vững lí thuyết về giới hạn,tiệm cận của đồ thị. Chuẩn bị trước bt ở nhà.
III/ Phương pháp: Gợi mở, vấn đáp
1/ Ổn định lớp:
2/ Bài mới:
Phần 1 : Yêu cầu học sinh chia làm 4 nhóm nhắc lại một số kiến thức lý thuyết có liên quan đến bài
học như sau :
1 / Khái niệm giới hạn bên trái,giới hạn bên phải.
2 / Giới hạn vô cùng - Giới hạn tại vô cùng
3 / Khái niệm tiệm cận ngang của đồ thị
4 / Khái niệm tiện cận đứng của đồ thị
Cả lớp thảo luận,bổ sung ,sửa sai,hoàn thiện phần lý thuyết để khắc sâu kiến thức cho Hs
2 : Tiến hành hướng dẫn,gợi mở dẫn dắt để học sinh giải các bài tập.
Bài tập 1 : Chia lớp làm 4 nhóm yêu cầu mỗi nhóm giải mỗi câu sau.Tìm tiệm cận đứng,ngang của
2x -1 3 - 2x 5 -4
đồ thị các hàm số sau : a/ y = b/ y = c/ y = d/ y =
2+ x 1 + 3x 2 - 3x 1+ x
Đại diện các nhóm trình bày trên bảng, lớp thảo luận bổ sung, góp ý, hoàn chỉnh .ghi chép
2x -1 2x -1 2x -1
Gợi ý lời giải : a / y = ta có lim+ = -¥, và lim- = +¥, Nên đường thẳng x = - 2
2+ x x ®-2 2 + x x ®-2 2 + x
là đường tiệm cận đứng của đồ thị.

1
2-
2x -1 x = 2 nên đường thẳng y = 2 là đường tiệm cận ngang của đồ thị
Vì lim = lim
x ®±¥ 2 + x x ®±¥ 2
1+
x
Bài tập 2 : Tiến hành tương tự cho bài tập 2 như sau :
x 2 - 12 x + 27 x2 - x - 2
a./ y = 2 b/ y =
x - 4x + 5 ( x - 1)2
x 2 + 3x 2- x
c/y= d/ y=
x2 - 4 x - 4x + 3
2
Đại diện các nhóm trình bày ,lớp thảo luận ,góp ý ,bổ sung.
Gợi ý lời giải :
x 2 - 12 x + 27 x 2 - 12 x + 27
a./ y = Vì lim = 1 nên đường thẳng y = 1 là tiệm cận ngang của đồ
x2 - 4x + 5 x ®±¥ x 2 - 4 x + 5
thị
Vì x 2 - 4 x + 5 > 0 , " x nên đồ thị không có tiệm cận đứng
4/ Củng cố: Nhắc lại cách tìm giới hạn của hsố trên . Lưu ý cách tìm tiệm cận đứng nhanh bằng cách
tìm các giá trị làm cho mẫu thức bằng không.
BTVN: Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của các hàm số sau
a. y = x 4 - 3 x 3 - 2 x 2 + 9 x trong đoạn [ -2; 2]

2x +1
b. y = trong đoạn [3; 4 ]
x-2
c. y = x 3 - 6 x 2 + 9 x , x Î [ 0; 4]
d. y = x + 2 - x2 , x Î [ -2; 2]
Buổi 3: KHẢO SÁT HÀM SỐ BẬC BA VÀ CÁC BÀI TOÁN LIÊN QUAN
I/ Mục tiêu:
Về kiến thức: Giúp học sinh nắm chắc hơn về sơ đồ khảo sát hàm số,
Nắm kỹ hơn về biến thiên,Cực trị,GTLN,GTNN,tiệm cận,cách vẽ đồ thị hàm số
Về kỹ năng: Rèn luyện cho hs có kỹ năng thành tạo trong việc khảo sát vẽ đồ thị hàm số .
Về tư duy : Đảm bảo tính logic
Về thái độ : Thái độ nghiêm túc, cẩn thận.chính xác,
Hs: nắm vững lý thuyết về kh¶o s¸t hµm sè vµ çc bµi to¸n liªn quan.
III/ Phương pháp: Gợi mở, vấn đáp kết hợp hoạt động nhóm .
* Ôn lý thuyết :
1. S¬ ®å kh¶o s¸t hµm sè:
1. Tx®
2. Sù biÕn thiªn
a) Giíi h¹n vµ tiÖm cËn (ChØ xÐt tiÖm cËn cña çc hµm ph©n thøc)
b) B¶ng biÕn thiªn:
- TÝnh đạo hàm
- T×m çc ®iÓm xi sao cho ph¬ng tr×nh y(x i) = 0. TÝnh y(xi)
- LËp b¶ng biÕn thiªn.
- Dùa vµo b¶ng biÕn thiªn ®Ó kÕt luËn çc kho¶ng ®ång biÕn vµ cùc trÞ.
3. VÏ ®å thÞ:
- T×m giao víi çc trôc to¹ ®é (HoÆc mét sè ®iÓm ®Æc biÖt)
- VÏ ®å thÞ
2. PTTT của đồ thị hàm số
a) PTTT của hàm số (C): y = f(x) tại điểm M 0(x0; y0)
Bước 1: PTTT cần tìm có dạng: y – y0 = f ¢ (x0)(x – x0) Bước 2: Tính f ¢ (x)
Bước 3: Tính f ¢ (x0) Bước 4: Thay x0, y0 và f ¢ (x0) vào bước 1
b) PTTT của (C): y = f(x) biết hệ số góc k cho trước
Bước 1: Tính f ¢ (x) Bước 2: Giải phương trình f ¢ (x0) = k Þ nghiệm x0
Bước 3: Tính y0 = f(x0) Bước 4: Thay x0, y0 và k = f ¢ (x0) vào PT: y – y0 = f ¢ (x0)(x – x0)
* Tiến hành hướng dẫn,gợi mở dẫn dắt để học sinh giải các bài tập.
VD1 : Cho hµm sè y = - x3 + 3x2 - 2
a) Kh¶o s¸t hµm sè.
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña ®å thÞ hµm sè t¹i ®iÓm y’’=0
Gi¶i:
a) Kh¶o s¸t hµm sè:
1. TËp x¸c ®Þnh: R
2. Sù biÕn thiªn:
a) Giíi h¹n: lim y =  ¥
x ®±¥
é x = 0 Þ y1 = -2
b) B¶ng biÕn thiªn: y’ = - 3x2 + 6x, y’ = 0 Û - 3x2 + 6x = 0 Û ê 1
ë x2 = 2 Þ y1 = 2

X -∞ 0 2 +∞
y’ - 0 + 0 -
+∞ 2
y -2 -∞
- Hµm sè ®ång biÕn trªn kho¶ng (0 ; 2) vµ nghÞch biÕn trªn kho¶ng
(-∞ ; 0) vµ (2 ; +∞)
- Cùc trÞ: §iÓm cùc ®¹i (2 ; 2) cùc tiÓu (0 ; -2) y
3. §å thÞ : - §iÓm uèn : y” = - 6x + 6; y” = 0 khi
x = 1 Þ y = 0. Ta cã ®iÓm uèn lµ: U(1 ; 0) 2
- Giao Ox : A(1 - 3;0); B (1 + 3;0);U (1;0)

- Giao Oy : D(0 ; -2)
NhËn xÐt : §å thi nhËn ®iÓm uèn U(1 ; 0) lµm
O
t©m ®èi xøng. x
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn t¹i ®iÓm uèn U(1 ; 0)
HÖ sè gãc k = f’(1) = 3
-2
VËy ta cã ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn lµ :
y - y0 = k(x - x0) hay : y - 0 = 3(x - 1)
Û y = 3x - 3
Mét sè chó ý khi kh¶o s¸t hµm sè bËc ba :
1. Tx®: R
2. a > 0 Þ lim y = ±¥; a < 0 Þ lim y =  ¥
x ®±¥ x ®±¥
3. a > 0 : C§ - CT; a < 0: CT - C§ (Kh«ng cã cùc trÞ nÕu y> 0 hoÆc
y< 0 "xÎR)
4. T×m ®iÓm uèn tríc khi vÏ ®å thÞ. §å thÞ nhËn ®iÓm uèn lµm t©m ®èi xøng.
VD 2: Cho hàm số (C): y = -x3 + 3x + 2

a) Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số (C)
b) Dựa vào đồ thị (C), biện luận theo m số nghiệm của phương trình: x3 – 3x – 2 + m = 0
ĐS: * m > 4: 1 n0; * m = 4: 2 n0; * 0 < m < 4: 3 n0; * m = 0: 2 n0; * m < 0: 1 n0
c) Viết phương trình tiếp tuyến tại điểm I(0; 2). ĐS: y = 3x + 2
d) Viết phương trình đường thẳng đi qua điểm cực đại và điểm cực tiểu của đồ thị (C)
x - xA y - yA
HD: PT đt đi qua 2 điểm A(xA; yA) và B(xB; yB) có dạng: = . ĐS: y = 2x + 2
x B - x A yB - yA
VD3: Cho hàm số (C): y = x3 + 3x2 + 1
b) Dựa vào đồ thị (C), biện luận theo k số nghiệm của phương trình: x3 + 3x2 – k = 0
ĐS: * k > 4: 1 n0; * k = 4: 2 n0; * 0 < k < 4: 3 n0; * k = 0: 2 n0; * k < 0: 1 n0
c) Viết phương trình tiếp tuyến tại điểm có hoành độ bằng -1
HD: Thế x = -1 vào (C) Þ y = 3: M(-1; 3). ĐS: y = -3x
d) Viết phương trình đường thẳng đi qua điểm cực đại và điểm cực tiểu của đồ thị (C)
ĐS: y = -2x + 1
VD4: Cho hàm số (C): y = x3 – 3x2 + 4

a) Khảo sát và vẽ đồ thị hàm số (C)
5
b) Viết phương trình tiếp tuyến của (C) song song với đường thẳng y = - x - 1 .
3
5 83 5 115
ĐS: y = - x + ;y= - x+
3 27 3 27
3 2
VD5: Cho hàm số (Cm): y = 2x + 3(m – 1)x + 6(m – 2)x – 1
a) Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số (C) khi m = 2

b) Với giá trị nào của m, đồ thị của hàm số (Cm) đi qua điểm A(1; 4). ĐS: m = 2
9
c) Viết phương trình tiếp tuyến của hàm số (C) đi qua điểm B(0; -1). ĐS: y = -1; y = - x - 1
8
Bµi tËp tù luyÖn:
Bµi 1: Cho hµm sè: y = x 3 - 12 x + 12 (C)
b) T×m giao ®iÓm cña (C) víi ®êng th¼ng d: y = - 4
1
Bµi 2: Cho hµm sè y = x 3 - x 2 (C ) (§Ò thi TN 2002)
3
a) Kh¶o s¸t vµ vÏ ®å thÞ (C).
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) ®i qua ®iÓm A(3; 0)
1
Bµi 3: Cho hµm sè y = x 3 - 3 x(C ) (§Ò TN 2001)
4
a) Kh¶o s¸t vµ vÏ ®å thÞ hµm sè
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i ®iÓm cã hoµnh ®é b»ng 2 3 (d)
Bµi 4: (§Ò TN 99) Cho hµm sè y = x3 - (m + 2)x + m
a) T×m m ®Ó hµm sè cã cù ®¹i t¬ng øng víi x = 1
b) Kh¶o s¸t hµm sè t¬ng øng víi m = 1(C)
c) BiÖn luËn sè giao ®iÓm cña (C) víi ®êng th¼ng y = k
Bµi 5 : (§Ò 97) Cho hµm sè y = x3 - 3x + 1 (C)
Kh¶o s¸t hµm sè (C)
Bai 6: (§Ò 93) Cho hµm sè y = x3 - 6x2 + 9 (C)
a) Kh¶o s¸t hµm sè
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn t¹i ®iÓm cã hoµnh ®é lµ nghiÖm ph¬ng tr×nh y’’=0
c) Dùa vµo (C) ®Ó biÖn luËn sè nghiÖm cña ph¬ng tr×nh x3 - 6x2 + 9 - m.
1
Bµi 8 : Cho hµm sè y = x 3 - x 2 + 2, (C )
3
a) Kh¶o s¸t vµ vÏ ®å thÞ hµm sè
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) biÕt r»ng tiÕp tuyÕn ®ã vu«ng gãc víi ®êng th¼ng d:
1
y =- x+2
3
Buổi 4: KHẢO SÁT HÀM SỐTRÙNG PHƯƠNG VÀ CÁC BÀI TOÁN LIÊN QUAN
I/ Mục tiêu:
Hs: nắm vững lí thuyết về kh¶o s¸t hµm sè vµ çc bµi to¸n liªn quan.
Phần 1 : Ôn lý thuyết :
1. S¬ ®å kh¶o s¸t hµm sè:
2/ Baøi toaùn : Bieän luaän soá nghieäm cuûa phöông trình baèng ñoà thò
w Duøng ñoà thò bieän luaän soá nghieäm cuûa phöông trình f(x)= j (m) .
w Phöông phaùp giaûi:
B1: Veõ ñoà thò (C) cuûa haøm f(x) (Thöôøng ñaõ coù trong baøi toaùn khaûo saùt haøm soá )

B2: Soá nghieäm cuûa phöông trình laø soá giao ñieåm cuûa ñoà thò (C) vaø ñöôøng thaúng y= j (m) . Tuøy theo
m döïa vaøo soá giao ñieåm ñeå keát luaän soá nghieäm.
Ví duï:
Cho haøm soá y=x3 – 6x2 + 9x (C).
Duøng ñoà thò (C) bieän luaän soá nghieäm cuûa phöông trình x3 – 6x2 + 9x – m y
6
=0
Giaûi:
Phöông trình x3 – 6x2 + 9x – m = 0
4
Û x3 – 6x2 + 9x = m
Soá nghieäm cuûa phöông trình laø soá giao
2
ñieåm cuûa ñoà thò (C) vaø ñöôøng thaúng d: y=m.

döïa vaøo ñoà thò ta coù: 5
x
Neáu m > 4 phöông trình coù 1 nghieäm.
Neáu m = 4 phöông trình coù 2 nghieäm. -2
Neáu 0< m <4 phöông trình coù 3 nghieäm.

Neáu m=0 phöông trình coù 2 nghieäm.
Neáu m < 0 phöông trình coù 1 nghieäm.
Phần 2 : Tiến hành hướng dẫn,gợi mở dẫn dắt để học sinh giải các bài tập.
Hµm sè bËc 4 trïng ph¬ng y = ax4 + bx2 + c

1 9
VD1: Cho hµm sè y = - x 4 + 2 x 2 + (C )
4 4
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i ®iÓm cã hoµnh ®é b»ng 1.
Gi¶i:
TËp x¸c ®Þnh: R
Sù biÕn thiªn
a) Giíi h¹n: lim y = -¥
x ®¥
é 9
ê x1 = 0 Þ y1 =
4
b) B¶ng biÕn thiªn: y' = - x 3 + 4x; y' = 0 Û ê
ê x = ±2 Þ y = 25
êë 2,3 2,3
4
x -∞ -2 0 2 +∞
y’ + 0 - 0 + 0 -
25 25
y 4 4
9
-∞ -∞
4
Suy ra hµm sè ®ång biÕn trªn kho¶ng (-∞; -2) vµ (0; 2), nghÞch biÕn trªn kho¶ng ( -2; 0) vµ (2;
+∞)
25 9
Cùc trÞ: x CD = ±2 Þ y CD = ; xCT = 0 Þ yCT =
4 4 y
6
§å thÞ : (H2)
4
2
- §iÓm uèn: y” = - 3x2 +4; y” = 0

2 161
Ûx=± Þy=
3 36
- Giao víi Ox : A(-3 ; 0) vµ B(3 ; 0)
9
- Giao Oy : C (0; )
4
(H2)
b) x0 = 1 Þ y0 = 4, y’(x0) = y’(1) = 3. Nªn ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cÇn t×m lµ : y - 4 = 3(x - 1),
hay : y = 3x + 1.
Mét sè lu ý khi kh¶o s¸t hµm sè bËc 4 trïng ph¬ng :

a) Tx® : R
b) a > 0 : lim y = +¥ ®t hµm sè cã hai cùc tiÓu - mét cùc ®¹i hoÆc chØ cã mét cùc tiÓu (y = 0
x ®¥
chØ cã mét nghiÖm, khi ®ã ®å thÞ gièng ®å thÞ parabol)
a < 0 : lim y = -¥; ®t hµm sè cã hai cùc ®¹i - mét cùc tiÓu hoÆc chØ cã mét cùc ®¹i.
x ®¥
c) §å thÞ nhËn trôc tung lµm trôc ®èi xøng; Kh«ng cã tiÖm cËn.
VD2: Cho hàm số (C): y = - x4 + 2x2 + 1

b) Biện luận theo m số nghiệm của phương trình: -x4 + 2x2 + 1 – m = 0
ĐS: * m > 2: vô n0; * m = 2: 2 n0; * 1 < m < 2: 4 n0; * m = 1: 3 n0; * m < 1: 2 n0
c) Viết phương trình tiếp tuyến tại điểm có tung độ bằng 2
HD: Thế y = 2 vào (C) Þ x = ± 1: M(-1; 2), N(1; 2). ĐS: y = 2
VD3: Cho hàm số (C): y = x4 – 2x2 – 3

b) Viết phương trình tiếp tuyến của (C), biết hệ số góc của tiếp tuyến là 24. ĐS: y = 24x – 43
VD4: Cho hàm số (Cm): y = x4 – (m + 7)x2 + 2m – 1
b) Xác định m để đồ thị (C m) đi qua điểm A(-1; 10). ĐS: m = 1
c) Dựa vào đồ thị (C), với giá trị nào của k thì phương trình: x4 – 8x2 – k = 0 có 4 nghiệm phân biệt.
ĐS: -14 < k < 0
Bµi tËp tù luyÖn :

Bµi 1 : Cho hµm sè y = x4 - 2x2 - 3 (C)
b) Dùa vµo (C), t×m m ®Ó ph¬ng tr×nh x4 - 2x2 + m = 0 cã 4 nghiÖm ph©n biÖt.
Bµi 2: Kh¶o s¸t hµm sè: y = - x4 + 4x2 - 5
Bµi 3: Cho hµm sè: y = x4 + mx2 - m - 5 (Cm)
a) Kh¶o s¸t hµm sè víi m = 1 (C)
b) TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) vµ trôc hoµnh.
c) T×m m ®Ó (Cm) cã cùc ®¹i vµ cùc tiÓu.
1 9
Bµi 4: Cho hµm sè: y = x 4 - mx 2 - (Cm)
2 4
a) Kh¶o s¸t hµm sè víi m = 3.
-9
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i ®iÓm A(0; ) .
4
Bµi sè 5. Kh¶o s¸t çc hµm sè sau:

1) y = x 4 - 4x 2 + 3
2) y = x 4 + x 2 - 2
3) y = x 4 - 2x 2 + 1
Buổi 5: KHẢO SÁT HÀM SỐ PHÂN THỨC BẬC NHẤT TRÊN BẬC NHẤT
VÀ CÁC BÀI TOÁN LIÊN QUAN
I/ Mục tiêu:
Hs: nắm vững lí thuyết về kh¶o s¸t hµm sè vµ çc bµi to¸n liªn quan.
-x + 4
VD1: Cho hµm sè: y = (C )
x -1
b) X¸c ®Þnh to¹ ®é giao ®iÓm cña (C) víi ®êng th¼ng d: y = 2x + 2. ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn
cña (C) t¹i çc giao ®iÓm trªn.
Gi¶i:
a) Kh¶o s¸t hµm sè:
1.TËp x¸c ®Þnh: D = R\{1}
2.Sù biÕn thiªn:
a) ChiÒu biÕn thiªn:
-3
y' = > 0, "x Î D .
( x - 1)2
Nªn hµm sè nghÞch biÕn trªn (-; 1) vµ (1; +)
b) Cùc trÞ: §å thÞ hµm sè kh«ng cã cùc trÞ.
c) Giíi h¹n vµ tiÖm cËn:
+ lim y = ¥ Þ x = 1 lµ tiÖm cËn ®øng.
x ®1
+ lim y = -1 Þ y = - 1 lµ tiÖm cËn ngang.

x ®¥
d) B¶ng biÕn thiªn :
x -∞ 1 +∞ y
y’ - - 2
+∞
y -1 -1
x
-∞ O 1 5
3.§å thÞ : (H3)
- Giao víi Ox : A(4 ; 0) -2
- Giao víi Oy : B(0 ; -4)
- §å thÞ nhËn I(1 ; - 1)
lµm t©m ®èi xøng -4
b) Hoµnh ®é giao ®iÓm cña(C)

vµ ®êng th¼ng d lµ nghiÖm
é x1 = -2 Þ y1 = -2
-x + 4
Cña ph¬ng tr×nh: = 2x + 2 Û 2x + x - 6 = 0 Û ê
2
x -1 ê x2 = 3 Þ y2 = 5
ë 2

3
VËy giao ®iÓm cña (C) vµ ®êng th¼ng d lµ: M 1 (-2; -2), M 2 ( ;5)
2
1
- Ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i M1 cã hÖ sè gãc lµ: k1 = y '(-2) = -
3
1 1 8
Nªn cã ph¬ng tr×nh lµ: y + 2 = - ( x + 2) Û y = - x -
3 3 3
3
- Ph¬ng tr×nh tiÕp cña (C) t¹i M2 cã hÖ sè gãc lµ: k2 = y '( ) = -12 . Nªn cã ph¬ng tr×nh lµ:
2
3
y - 5 = -12( x - ) Û y = -12 x + 23
2
Nh÷ng lu ý khi kh¶o s¸t hµm b1/b1:
d
1. TËp x¸c ®Þnh: D = R \ {- }.
c
2. Hµm sè lu«n ®ång biÕn (y’>0) hoÆc lu«n nghÞch biÕn (y’<0) trªn çc kho·ng x¸c ®Þnh.
3. §å thÞ hµm sè kh«ng cã cùc trÞ.
4. Giíi h¹n vµ tiÖm cËn:
d
+ ) lim y = ¥ Þ x = - lµ tiÖm cËn ®øng.
x ®-
d c
c
a a
+ ) lim y = Þ y = lµ tiÖm cËn ngang
x ®¥ c c
+) Kh«ng cã tiÖm cËn xiªn.
3x - 1
vd2. Cho hµm sè y = cã ®å thÞ (C).
x-3
1) Kh¶o s¸t hµm sè.
2) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i ®iÓm cã hoµnh ®é x = -1
3) T×m GTLN vµ GTNN cña hµm sè trªn [0; 2].
Híng dÉn gi¶i.
1) Hs tù kh¶o s¸t. §å thÞ:
-10 5
2) Cã y ' = Þ y '( -1) = - ; y(-1) = 1
( x - 3)
2
8
5 5 3
Þ Ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn: y = - ( x + 1) + 1 Û y = - x +
8 8 8
3) Ta cã hµm sè nghÞch biÕn trªn çc kho¶ng x¸c ®Þnh nªn hµm sè nghÞch biÕn trªn [0; 2].
1
Do ®ã: max y = y(0) = ; min y = y(2) = -5 .
[ 0;2] 3 [0;2]
x +1
VD3. Cho hàm số (C): y =
x-3
b) Viết phương trình tiếp tuyến của (C) vuông góc với đường phân giác phần tư thứ nhất
HD: Đường phân giác phần tư thứ nhất là: y = x. ĐS: y = -x và y = -x + 8
mx - 1
VD4.: Cho hàm số (Cm): y =
2x + m
a) Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số (C2)
b) Chứng minh rằng với mọi giá trị của tham số m, hàm số luôn đồng biến trên mỗi khoảng xác định
của nó
HD: Chứng minh tử thức của y’ > 0 suy ra y’ > 0(đpcm)

c) Xác định m để tiệm cận đứng của đồ thị đi qua A(-1; 2 ). ĐS: m = 2
1 3 1
d) Viết phương trình tiếp tuyến của hàm số (C2) tại điểm (1; ). ĐS: y = x -
4 8 8
(m + 1)x - 2m + 1
VD5: Cho hàm số (Cm): y =
x -1
b) Với giá trị nào của m, đồ thị của hàm số (Cm) đi qua điểm B(0; -1). ĐS: m = 0
c) Định m để tiệm cận ngang của đồ thị đi qua điểm C( 3 ; -3). ĐS: m = -4
c) Viết phương trình tiếp tuyến của hàm số tại giao điểm của nó với trục tung
HD: Giao điểm với trục tung Þ x = 0, thay x = 0 vào (C) Þ y = -1: E(0; -1). ĐS: y = -2x – 1
Bµi tËp tù luyÖn
2x - 1
Bµi 1: Cho hµm sè: y = (C ).
x +1
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i ®iÓm cã hoµnh ®é b»ng 1.
2x - 1
Bµi 2: Cho hµm sè y = (C )
x -1
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) t¹i çc giao ®iÓm cña (C) víi çc trôc to¹ ®é.
x+4
2- x
b) TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi (C) vµ çc trôc to¹ ®é
Bµi 4: (§Ò TN - 99)
x +1
Cho hµm sè y = (C )
x -1
b) ViÕt ph¬ng tr×nh tiÕp tuyÕn cña (C) tai ®iÓm A(0; 1)
x-2
x +1
b) Chøng minh r»ng ®êng th¼ng dm: y = 2x + m (m lµ tham sè) lu«n c¾t (C) t¹i hai ®iÓm ph©n biÖt
thuéc hai nh¸nh cña ®å thÞ
c) T×m to¹ ®é cña M thuéc ®å thÞ (C) sao cho ®iÓm M çch ®Òu çc trôc to¹ ®é
x+2
x +1
b) T×m m ®Ó ®êng th¼ng dm: y = mx + m + 3 (m lµ tham sè) c¾t (C) t¹i hai ®iÓm ph©n biÖt.
Bµi 7: Kh¶o s¸t çc hµm sè
x+2 2x
a) y = b) y =
x-2 x -1
. Chuyªn §Ò 2: Hµm Sè Mò vµ L«garit (5 buæi=15 tiÕt)
(Tõ buæi 6 ®Õn 13)
Buæi 6: Luü thõa - mò( 3tiÕt)
I. Mục tiêu:
1) Về kiến thức:
Çc kiÕn thøc vÒ luü thõa vµ mò
2) Về kỹ năng:

– Thực hiện thành thạo việc gi¶i çc bµi to¸n vÒ ®¬n gi¶n biÓu thøc, tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc, biÕn
®æi luü thõa.
3) Về tư duy và thái độ:
– Tự giác, tích cực trong học tập.
– Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới, biết quy lạ về quen, có tinh thần hợp tác xây
dựng cao.
II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
Giáo viên: - Giáo án, bảng phụ, phiếu học tập .
Học sinh: – Sách giáo khoa.
– Kiến thức về luü thõa mò
III. Phương pháp:
Dùng các phương pháp gợi mở, vấn đáp, nêu vấn đề và giải quyết vấn đề, hoạt động nhóm..
IV. Tiến trình bài học:
1. Ổn định lớp.
2. Bài mới:.
I. §Þnh nghÜa luü thõa vµ c¨n
1. Luü thõa C¨n
. Víi n nguyªn d¬ng, c¨n bËc n cña sè thùc a lµ sè thùc b sao cho bn = a.
. Víi n nguyªn d¬ng lÎ vµ a lµ sè thùc bÊt k×, chØ cã mét c¨n bËc n cña a, kÝ hiÖu lµ n a
. Víi n nguyªn d¬ng ch½n vµ a lµ sè thùc d¬ng, cã ®óng hai c¨n bËc n cña a lµ hai sè ®èi nhau;
n n
c¨n cã gi¸ trÞ d¬ng kÝ hiÖu lµ a , c¨n cã gi¸ trÞ ©m kÝ hiÖu lµ - a .
. Sè ©m kh«ng cã c¨n bËc ch½n.
a Î , n Î * a n = a.a......a (n thừa số )
1
a¹0 a-n = n , a0 = 1
a
Lưu ý: 00 , 0- n không có nghĩa
m m
a > 0, r = , m Î , n Î  , n ³ 2 a = a = n am
r n
n
Tính chất: Cho a > 0, b > 0, a , b Î  . Khi đó:
aa
aa .a b = aa + b b
= aa - b
a
a
æaö aa
( aa ) b = aa . b ç ÷ =
èbø ba
(ab)a = aa .ba
Nếu: a > 1 thì a a > a b Û a > b Nếu: 0 < a < 1 thì aa > a b Û a < b
Ví dụ: Cho a > 0, b > 0 . Rút gọn biểu thức:
1 1 1 1 1 1
+ +
a. a . a . a = a .a .a = a
3 6 2 3 6 2 3 6
=a
2 ( 3 + 2 )
b. 93+ 2 .31- 2.3-4- 2 = 3 .31- 2.3-4- 2
= 36+ 2 2 +1- 2 - 4 - 2
= 33 = 27

2. Hµm sè mò y=ax(a>0,a≠1)
a>1 0<a<1 II.

. y’>0 víi mäi x Î R . y’>0 víi mäi x Î R
. Hµm sè ®ång biÕn trªn R . Hµm sè nghÞch biÕn trªn R
. lim a = +¥ ; lim a = 0 . lim a = 0 ; lim a = +¥
x x x x
x ® +¥ x ® -¥ x ® +¥ x ®-¥
. B¶ng biÕn thiªn . B¶ng biÕn thiªn
x -¥ +¥
x -¥ +¥
y=ax y=ax
+¥
0
0
y
. §å thÞ
y
1
x
0
1
x
0

BÀI TẬP TỰ GIẢI

1. Đơn giản biểu thức.
1. 3
x 6 . y 12 - ( x. y )
5 2
5
2.
a -1 a +4 a
1
æ 1 m2 + 4 ö æ m 1 1ö
4 1
. .a 4 + 1 3. çç - 3 ÷÷.ç - + ÷
a +a 3 2
a +1 è m + 2 m + 2 2 øè 2 2 mø
a2 2
- b2 3
4. +1
(a 2
- b 3 )2
p
(a 2 3
- 1)(a 2 3
+a 3
+ a3 3 ) æ 1 ö
5. 6. (a + b ) - çç 4 p .ab ÷÷
p p 2
a4 3
-a 3
è ø
2 4 4
é 4a - 9a -1 a - 4 + 3a -1 ù a b + ab
ú với a > 0; a ¹ 1; a ¹ 3
3 3
7. A=ê 1 1
+ 1 1
8.
ê 2 - - ú 2 3
a +3 b
ë 2a - 3a 2 a2 - a 2 û
2. Tính giá trị của biểu thức.
1 3
- - 1 2 1
æ 1 ö 3 æ 1 ö 5 - -1
1. 81-0, 75 +ç ÷ -ç ÷ 2. 0,001 3
- (-2) - 2 .64 3 - 8 3
+ (9 0 ) 2
è 125 ø è 32 ø
1
2 -0 , 75 -1
æ1ö -4 æ 1ö 2
3. 27 + ç ÷3
- 25 0,5
4. (-0,5) - 625 0 , 25
- ç2 ÷ + 19(-3) -3
è 16 ø è 4ø
( )
3
15. æ 3 3 ö 16. 41- 2 3 .161+ 3
ç ÷
è ø
27 2
(2 )
5
5 4
8
17. 18.
33 2
3. Biến đổi đưa về dạng lũy thừa với số mũ hữu tỉ.
17 5 3
1. 2 .ax 2. 3
a 5 .4 a 3. 8
b 3 .4 b
8
11
14
4. 3
27. a 5. a a a a : a 6 , ( a > 0) 6. 5
23 2 2
3
Buæi 7: L«garÝt( 3tiÕt)

Ngµy so¹n: 16/9/2009
I. Mục tiêu:
Çc kiÕn thøc vÒ l«garit.
2) Về kỹ năng:
– Thực hiện thành thạo việc ®¬n gi¶n biÓu thøc l«garit, tÝnh gi¸ trÞ biÓu thøc l«garit, biÕn ®æi
l«garit.
dựng cao.
– Kiến thức về l«garit.

2. Bài mới:.
I: LÔGARIT.
Định nghĩa: Cho b > 0, 0 < a ¹ 1 .
log a b = a Û b = aa
log b = a Û b = 10a
ln b = a Û b = ea
Tính chất:
log a 1 = 0 log a a = 1
a loga b = b log a ( aa ) = a
Quy tắc:
0 < a ¹ 1, b > 0, c > 0 . Khi đó:
b
log a b.c = log a b + log a c log a = log a b - log a c
c
0 < a ¹ 1,0 < b, 0 < c ¹ 1 . Khi đó:
1
log a ba = a log a b log aa b = log a b , (a ¹ 0 )
a
log c b 1
log a b = log a b = , ( b ¹ 1)
log c a log b a
Ví dụ 1: Cho a > 0, b > 0 . Rút gọn biểu thức:

1 1 log b ab + log a ab
a. M= + =
log a ab log b ab log b ab.log a ab
log b a + 1 + 1 + log a b log b a + 1 + 1 + log a b
= = =1
(1 + log a b ) . ( logb a + 1) logb a + 1 + 1 + log a b
b.
æ a .3 a.5 a4 ö
( ) ( )
2
1 4 1 173
N = log a ç ÷ = log a a 2 . 3 a . 5 a 4 - log a 4 a = 2 + + - =
ç 4
a ÷ 3 5 4 60
è ø
Ví dụ 2: Biết log 5 2 = a, log 5 3 = b . Tính : A = log 5 12 theo a, b
Ta có. A = log 5 12 = log 5 4 + log 5 3 = 2 log 5 2 + log 5 3 = 2a + b
II. BÀI TẬP TỰ GIẢI

1. Tính giá trị của biểu thức.
æ 14 - 12 log9 4 ö log 7 2 1
log 2 3+ 3 log 5 5
1. ç 81 + 25 log125 8
÷.49 2. 161+ log 4 5 + 42 2
ç ÷
è ø

æ 1 log 7 9-log 7 6 - log ö

72çç 49 2 ÷
4
3. +5 5
÷ 4. log(2 + 3 ) 20 + log(2 - 3 ) 20
è ø
1
5. 3 log( 2 + 1) + log(5 2 - 7) 6. ln e + ln
e
1
7. ln e -1 + 4 ln(e 2 . e ) 8. 2 log 1 6 - log 1 400 + 3 log 1 3 45
3
2 3 3
1
9. log 36 2 - log 1 3 10. log 1 (log 3 4. log 2 3)
2 6 4
Buæi 8: §¹o hµm cña hµm sè mò vµ l«garÝt( 3tiÕt)

I. Mục tiêu:
Çc kiÕn thøc vÒ ®¹o hµm cña hµm sè mò vµ l«garÝt
2) Về kỹ năng:
– Thực hiện thành thạo việc gi¶i bµi to¸n vÒ ®¹o hµm cña hµm sè mò vµ l«garit.
dựng cao.
– Kiến thức về ®¹o hµm cña hµm sè mò vµ l«garit.
2. Bài mới:.
III. ĐẠO HÀM HÀM SỐ MŨ VÀ LÔGARIT.
(e ) = e x ' x
( e ) = e .u '
u ' u
( a ) = a .ln a
x ' x
( a ) = a .ln a.u '
u ' u
( ln x ) = 1x ( ln u ) = u1 .u '
' '
1 1
( log x) = ( log u) =
' '
a x a .u '
a ln a u.ln a
( x ) = a .x
a ' a -1
(a ¹ 0, x > 0) ( u ) = a .u
a ' a -1
.u '
Ví dụ : Tính đạo hàm các hàm số:

æ x 1ö
a. y = ç - ÷ e2 x HD:
è2 4ø
'
ææ x 1 ö ö 1 æ x 1ö
y ' = ç ç - ÷ e 2 x ÷ = e 2 x + ç - ÷ 2e 2 x = x.e 2 x
èè 2 4 ø ø 2 è2 4ø

1
b. y = 5 x 2 - ln x + 8cos x HD: y ' = 10 x - - 8sin x
x
IV. BÀI TẬP TỰ GIẢI
1. Tính đạo hàm của các hàm số sau.
1. y = ( x2 - 2x + 2) ex 2. y = ( sin x - cos x ) e 2 x 3.
e x - e- x
y = x -x
e +e
4. y = 2x - ex 5. y = ln ( x 2 + 1) 6.
ln x
y=
x
7. y = ( ln x + 1) ln x 8. y = x 2 .ln x 2 + 1 9.
y = 3x.log 3 x
10. y = xp .p x 11. y=3 x 12.
y = 3 ln 2 2 x
2. Chứng minh rằng mỗi hàm số sau đây thỏa mãn hệ thức tương ứng đã cho.
1. y = esin x CMR: y 'cos x - y sin x - y '' = 0
2. y = ln ( cos x ) CMR: y ' tan x - y ''- 1 = 0
x
3. y = ln ( sin x ) CMR: y '+ y ''sin x + tan =0
2
4. y = e x .cos x CMR: 2 y '- 2 y - y '' = 0
5. y = ln x
2
CMR: x 2 . y ''+ x. y ' = 2
Buæi 9 PT, BPT, HPT, HBPT mò( 3tiÕt)

I. Mục tiêu:
2) Về kỹ năng:
– Thực hiện thành thạo việc gi¶i PT, BPT, hÖ PT vµ hÖ BPT mò.
dựng cao.
– Kiến thức về PT, BPT, hÖ PT vµ hÖ BPT mò.
2. Bài mới:.
I. PHƯƠNG TRÌNH MŨ
1. Phương pháp: Biến đổi phương trình về dạng cùng cơ số: a M = aN Û M = N

2
+3 x - 2 1
Ví dụ 1: Giải các phương trình sau : 2 x =
4
2
+3 x - 2 1 2
HD: 2x = Û 2 x +3 x - 2 = 2-2
4
éx = 0
Û x 2 + 3 x - 2 = -2 Û x 2 + 3 x = 0 Û ê
ë x = -3
Vậy phương trình có nghiệm: x = 0, x = -3
x 2 -3 x +1
æ1ö
Ví dụ 2: Giải các phương trình sau : ç ÷ =3
è3ø
x 2 -3 x +1
æ1ö 2
HD: ç ÷ = 3 Û 3- ( x -3 x +1)
= 31
è3ø
éx = 1
Û -( x 2 - 3 x + 1) = 1 Û x 2 - 3 x + 2 = 0 Û ê
ëx = 2
Vậy phương trình có nghiệm: x = 1, x = 2
Ví dụ 3: Giải phương trình sau : 2 x +1 + 2 x - 2 = 36
x +1 x-2 2x
HD: 2 + 2 = 36 Û 2.2 + = 36 x
4
8.2 + 2
x x
Û = 36 Û 9.2 x = 36.4 Û 2 x = 16 Û 2 x = 24 Û x = 4
4
Vậy phương trình có nghiệm: x = 1, x = 2
Ví dụ 4: Giải phương trình sau : 5 x.22 x-1 = 50
2 x -1 4x
HD: x
5 .2 = 50 Û 5 . = 50 Û 20 x = 100 Û x = log 20 100
x
2
Vậy phương trình có nghiệm: x = log 20 100
2. Phương pháp: Đặt ẩn phụ chuyển về phương trình đại số

Ví dụ 1: Giải các phương trình sau : 32 x +8 - 4.3x +5 + 27 = 0
HD: 38.32 x - 4.35.3x + 27 = 0
( )
2
Û 6561. 3x - 972.3x + 27 = 0 (*)
Đặt t = 3x > 0
é 1
2
êt = 9
Phương trình (*) Û 6561t - 972t + 27 = 0 Û ê
êt = 1
êë 27
1
Với t = Û 3x = 3-2 Û x = -2
9
1
Với t= Û 3x = 3-3 Û x = -3
27
Vậy phương trình có nghiệm: x = -2, x = -3
Ví dụ 2: Giải các phương trình sau : 25 x - 2.5 x - 15 = 0
25 x - 2.5 x - 15 = 0 Û ( 5 x ) - 2.5 x - 15 = 0 (*)
2
HD:
Đặt t = 5 x > 0
ét = 5
Phương trình (*) Û t 2 - 2t - 15 = 0 Û ê
ët = -3 (loai)
Với t = 5 Û 5x = 5 Û x = 1
Vậy phương trình có nghiệm: x = 1
Ví dụ 3: Giải các phương trình sau : 3x + 2 - 32- x = 24
9
HD: 3x + 2 - 32- x = 24 Û 9.3x - x - 24 = 0 Û 9. ( 3x ) - 24.3x - 9 = 0 (*)
2
3
Đặt t = 3 > 0
x
ét = 3
Pt (*) Û 9t - 24t - 9 = 0 Û ê
2
êt = - 1 ( loai)
ë 3
Với t = 3 Û 3 = 3 Û x =1
x

3. Phương pháp: Lấy logarit hai vế
1
8 x.5 x -1 =
2
Ví dụ 1: Giải phương trình sau :
8
HD: Lấy logarit hai vế với cơ số 8, ta được
1 1
8 x.5 x -1 = Û log8 8 x.5 x -1 = log8
2 2
8 8
x
Û log8 8 + log8 5 x 2 -1 -1
( )
= log8 8 Û x + x 2 - 1 log8 5 = -1
( )
Û x + 1 + x 2 - 1 log8 5 = 0 Û ( x + 1) + ( x + 1)( x - 1) log8 5 = 0
éx +1 = 0
Û ( x + 1) ëé1 + ( x - 1) log8 5ûù = 0 Û ê
ë1 + ( x - 1) log8 5 = 0
é x = -1 é x = -1
Ûê Ûê
ë x.log8 5 = log8 5 - 1 ë x = 1 - log5 8
Vậy phương trình có nghiệm: x = -1, x = 1 - log5 8
2
Ví dụ 2: Giải phương trình sau : 3x.2 x = 1
HD: Lấy logarit hai vế với cơ số 3, ta được
2 2
3x.2 x = 1 Û log3 3x.2 x = log3 1
Û x + x 2 log 3 2 = 0 Û x (1 + x log3 2 ) = 0
éx = 0
éx = 0 éx = 0
Ûê Ûê 1 Ûê
ë1 + x log 3 2 = 0 êx = - ë x = - log 2 3
êë log 3 2
Vậy phương trình có nghiệm: x = 0, x = - log 2 3
4. Phương pháp: Sử dụng tính đơn điệu của hàm số mũ, nhẩm nghiệm và sử dụng
tính đơn điệu để chứng minh nghiệm duy nhất (thường là sử dụng công cụ đạo
hàm)
Ta thường sử dụng các tính chất sau:
Tính chất 1: Nếu hàm số f tăng ( hoặc giảm ) trong khỏang (a;b) thì phương trình f(x) =
C có không quá một nghiệm trong khỏang (a;b). ( do đó nếu tồn tại x0 Î (a;b) sao cho
f(x0) = C thì đó là nghiệm duy nhất của phương trình f(x) = C)
Tính chất 2 : Nếu hàm f tăng trong khỏang (a;b) và hàm g là hàm một hàm giảm trong
khỏang (a;b) thì phương trình f(x) = g(x) có nhiều nhất một nghiệm trong khỏang (a;b) .

( do đó nếu tồn tại x 0 Î (a;b) sao cho f(x0) = g(x0) thì đó là nghiệm duy nhất của
phương trình f(x) = g(x))
Ví dụ : Giải các phương trình sau : 3x + 4 x = 5 x
x x
x æ3ö æ 4ö
x x
HD: 3 + 4 = 5 Û ç ÷ + ç ÷ = 1 (*)
è5ø è5ø
2 2
æ3ö æ 4ö
Ta có x = 2 là nghiệm của phương trình (*) vì ç ÷ + ç ÷ = 1
è5ø è5ø
Ta chứng minh đây là nghiệm duy nhất.
x x
æ3ö æ 4ö
Thật vậy, xét f ( x) = ç ÷ + ç ÷
è5ø è5ø
x x
æ3ö 3 æ4ö 4
Ta có f ( x) đồng biến trên  vì f '( x) = ç ÷ ln + ç ÷ ln < 0 , "x Î  . Do
è5ø 5 è5ø 5
đó
x x
æ3ö æ 4ö
+ Với x > 2 thì f ( x) < f (2) hay ç ÷ + ç ÷ < 1 , nên phương trình (*) thể có
è5ø è5ø
nghiệm x > 2
x x
æ3ö æ 4ö
+ Với x < 2 thì f ( x) > f (2) hay ç ÷ + ç ÷ > 1 , nên phương trình (*) thể có
è5ø è5ø
nghiệm x < 2
Vậy phương trình chỉ có một nghiệm duy nhất x = 2
x=2
BÀI TẬP TỰ GIẢI:
Giải các phương trình sau:
x +10 x +5
1. 16 x -10
= 0,125.8 x -15
2. 32 x +8 - 4.3x +5 + 27 = 0
3. 6.9 x - 13.6 x + 6.4 x = 0 4. ( 2 - 3 )x + ( 2 + 3 )x = 4
2 2
5. 2 x - x - 22+ x - x = 3 6. 3.8 x + 4.12 x - 18 x - 2.27 x = 0
7. 2.22 x - 9.14 x + 7.7 2 x = 0 8. 12.3x + 3.15 x - 5 x+1 = 20
x
æ1ö
9. log x éëlog 9 ( 3x - 9 ) ùû = 1 10. ç ÷ = 2x +1
è3ø
5
2 x2 -6 x -
11. 2 x - x +8 = 41-3 x 12. 2 2
= 16 2
13. 2 x + 2 x -1 + 2 x - 2 = 3x - 3x -1 + 3x - 2 14. x x -1 x - 2
2 .3 .5 = 12
2
15. ( x 2 - x + 1)x -1 = 1 16. log x 2.log 2 x 2.log 2 4 x = 1
4x + 6
17. log 1 =0 18. 7 x + 2.71- x - 9 = 0
3 x
19. 22 x + 6 + 2 x + 7 - 17 = 0 20. (2 + 3) x + (2 - 3) x - 4 = 0
21. 2.16 x - 15.4 x - 8 = 0 22. (3 + 5) x + 16(3 - 5) x = 2 x+3
1 1 1
23. (7 + 4 3) - 3(2 - 3) + 2 = 0
x x
24. 2.4 + 6 = 9
x x x
2 3 x +3
25. 8 -2
x
+ 12 = 0
x
26. 5 x + 5 x +1 + 5 x + 2 = 3x + 3x +1 + 3x + 2
27. log 2 ( x + 3) = 1 + log 2 ( x - 1) 28. x 2 - (3 - 2 x ) x + 2(1 - 2 x ) = 0
2
29. 2 x- 4 = 3 4 30. 32 x -3 = 9 x + 3 x -5

x +5 x +17 x x+1
1 æ5ö æ2ö 8
31. 32 x -7 = .128 x -3 32. ç ÷ - 2ç ÷ + =0
4 è2ø è5ø 5
(4 - ) + (4 + )
x x
33. 5 x
- 53- x
= 20 34. 15 15 =2
( ) ( ) = 10
x x
35. 5+ 2 6 + 5-2 6 36. 32 x +1 - 9.3x + 6 = 0
37. 22 x + 2 - 9.2 x + 2 = 0 38. 3x +1 = 5 x - 2

2
39. 3x -3 = 5 x - 7 x +12
II. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ

1. Phương trình cơ bản:
éb £ 0 Phương trình vô số nghiệm

a. ê
a f ( x) > b Û ê é f ( x) > log a b khi
êëb > 0 Phương trình : a f ( x ) > b Û ê
ë f ( x) < log a b khi
a >1
0 < a <1
éb £ 0 Phương trình vô nghiệm

b. ê
a f ( x) < b Û ê é f ( x) < log a b khi
ëêb > 0 Phương trình : a f ( x ) < b Û ê
ë f ( x) > log a b khi
a >1
0 < a <1
1 + log 3 2
Ví dụ 1: Giải bất phương trình: 32 x -1 £ 2 Û 2 x - 1 £ log 3 2 Û x £
2
æ 1 + log 3 2 ù
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = ç -¥; ú
è 2 û
Ví dụ 2: Giải bất phương trình:

x -1
3 -1 3x
x +1
< 3 Û - 1 < 3. ( 3.3x + 1) Û 3x - 3 < 27.3x + 9
3 +1 3
6
Û 26.3x > -12 Û 3x > - , "x Î 
13
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = ( -¥; +¥ )
2. Phương pháp: Biến đổi bất phương trình về dạng cùng cơ số:
é f ( x) > g ( x) khi a >1

a. a f ( x) > a g ( x) Û ê
ë f ( x) < g ( x) khi 0 < a <1
é f ( x) < g ( x) khi a >1
b. a f ( x) < a g ( x) Û ê
ë f ( x) > g ( x) khi 0 < a <1

Ví dụ 1: Giải bất phương trình: ( 3) 2

> 9 x- 2
x x
HD: ( 3) 2
> 9 x- 2 Û 3 4 > 32 x - 4 Û
x
4
> 2 x - 4 Û x > 8 x - 16 Û x <
16
7
æ 16 ö
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = ç -¥; ÷
è 7ø
( ) ( )
x -1 - x2 +3
Ví dụ 2: Giải bất phương trình: 5+2 ³ 5-2 (1)
( )( ) 1
( )
-1
HD: Ta có: 5+2 5 - 2 =1Û 5 - 2 = = 5+2
5+2
( ) ( )
x -1 x 2 -3
Phương trình (1) Û 5+2 ³ 5+2 Û x -1 ³ x2 - 3
Û x 2 - x - 2 £ 0 Û -1 £ x £ 2
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = [ -1;2]
3. Phương pháp:Đặt ẩn phụ chuyển về bất phương trình đại số.

Ví dụ 1: Giải bất phương trình: 5 x + 52- x < 26
25
- 26 < 0 Û ( 5x ) - 26.5x + 25 < 0 (1)
2
HD: 5 x + 52- x < 26 Û 5x + x
5
Đặt t = 5 x > 0
Ta có: (1) Û t 2 - 26t + 25 < 0 Û 1 < t < 25
Û 1 < 5 x < 25 Û 50 < 5 x < 52 Û 0 < x < 2
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = ( 0; 2 )
Ví dụ 2: Giải bất phương trình: 32x+1 - 10.3x + 3 £ 0
32x+1 - 10.3x + 3 £ 0 Û 3. ( 3x ) - 10.3x + 3 £ 0 (1)

2
HD:
Đặt t = 3x > 0 .
Ta có: (1)
1 1
Û 3t 2 - 10t + 3 £ 0 Û £ t £ 3 Û £ 3x £ 3 Û 3-1 £ 3x £ 31 Û -1 £ x £ 1
3 3
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = [ -1;1]
Ví dụ 3: Giải bất phương trình: 5.4 x + 2.25 x - 7.10 x > 0 (*)

2
éæ 5 ö x ù æ5ö
x
HD: Chia (*) hai vế cho 4 > 0 ta được: 5 + 2. êç ÷ ú - 7. ç ÷ > 0 (**)

x
êëè 2 ø úû è2ø
x
æ5ö
Đặt t = ç ÷ > 0 .
è2ø

é æ 5 öx
é0 < t < 1 ê0 < ç ÷ < 1
è2ø éx < 0
Ta có: (**) Û 2t 2 - 7t + 5 > 0 Û ê 5 Û ê Ûê
êt > ê 5 x
ëx > 1
ë 2 êæç ö÷ > 5
êëè 2 ø 2
Vậy bất phương trình có nghiệm: S = ( -¥;0 )(1; +¥ )
. BÀI TẬP TỰ GIẢI:

Bài 1: Giải các phương trình sau:
2 x+ 5
æ1ö
1. 16 x- 4
³8 2. ç ÷ <9
è3ø
6
2
- x+6
3. 9 £3x x+ 2
4. 4x >1
4 x 2 -15 x + 4 4 x 2 -15 x +13 4 -3 x
æ1ö æ1ö æ1ö
5. ç ÷ < 23 x - 4 6. ç ÷ <ç ÷
è2ø è2ø è2ø
x
x 2 - 7 x +12 æ1ö
7. 5 £1 8. 2 >ç ÷
x-1
è 16 ø
9. 2 x + 2.5 x + 2 £ 23 x.53 x 10. 25 ³ 125
x-1
(2 - 3) ( )
x -1 - x2 +3
11. 22 x + 6 + 22 x + 7 > 17 12. ³ 2+ 3
1 1
-1 -2
13. 52 x -3 - 2.5 x - 2 £ 3 14. 4x > 2x + 3
15 5.4 x + 2.25 x £ 7.10 x 16. 2.16 x - 24 x - 42 x- 2 £ 15
Bài 2: Giải các phương trình sau:

x +10 x +5
1. 16 x -10 £ 0,125.8 x -15 2. 32 x +8 - 4.3x +5 + 27 £ 0
3. 6.9 x - 13.6 x + 6.4 x ³ 0 4.
( 2 - 3 )x + ( 2 + 3 )x < 4
5
x2 -6 x -
5. log 2 ( x + 3) > 1 + log 2 ( x - 1) 6. 2 2
> 16 2
7. 2.22 x - 9.14 x + 7.7 2 x ³ 0 8. 12.3x + 3.15 x - 5 x+1 = 20
2 2
- x +8
9. 2 log8 ( x - 2) + log 1 ( x - 3) = 10. 2x = 41-3 x
8 3
Buæi 10: PT, BPT, HPT, HBPT l«garÝt( 3tiÕt)
Ngµy so¹n: 16/9/2009
Buæi 10
I. Mục tiêu:
2) Về kỹ năng:
– Thực hiện thành thạo việc gi¶i PT, BPT, hÖ PT vµ hÖ BPT l«garit.
dựng cao.


– Kiến thức về PT, BPT, hÖ PT vµ hÖ BPT l«garit.
2. Bài mới:.
V. PHƯƠNG TRÌNH LÔGARIT
1. Phương pháp : Biến đổi phương trình về dạng cùng cơ số:
log a M = log a N Û M = N
Ví dụ 1 : Giải phương trình sau : log 2 x + log 2 ( x + 3) = log 2 4
HD: log 2 x + log 2 ( x + 3) = log 2 4 (1)
ìx > 0 ìx > 0
Điều kiện: í Ûí Û x>0
îx + 3 > 0 î x > -3
Do đó phương trình (1) Û log 2 x( x + 3) = log 2 4 Û x( x + 3) = 4
éx = 1
Û x 2 + 3x - 4 = 0 Û ê Û x =1
ë x = -4 (loai)
Ví dụ 2 : Giải phương trình sau : log 2 x + log 2 x 2 = log 2 9 x

HD: log 2 x + log 2 x 2 = log 2 9 x (1)
Điều kiện: x > 0
Phương trình (1) Û log 2 x + 2 log 2 x = log 2 9 + log 2 x Û 2 log 2 x = log 2 9
1
Û log 2 x = log 2 9 Û log 2 x = log 2 3 Û x = 3
2
Vậy phương trình có nghiệm x = 3
2. Phương pháp : Đặt ẩn phụ chuyển về phương trình đại số.
Ví dụ 1: Giải các phương trình sau : log 22 x + 2 log 2 x - 2 = 0
HD: log 22 x + 2 log 2 x - 2 = 0 (1)
Phương trình (1) Û log 22 x + log 2 x - 2 = 0
Đặt t = log 2 x
Lúc đó:
éx = 2
ét = 1 élog 2 x = 1
log x + log 2 x - 2 = 0 Û t + t - 2 = 0 Û ê
2 2
Ûê Ûê
2
ë t = -2 log
ë 2 x = - 2 êx = 1
ë 4
1
Vậy phương trình có nghiệm x = 2, x =
4
Ví dụ 2: Giải các phương trình sau : 1 + log 2 ( x - 1) = log x -1 4
HD: 1 + log 2 ( x - 1) = log x -1 4 (1)
ìx -1 > 0 ìx > 1
Điều kiện: í Ûí (*)
îx -1 ¹ 1 îx ¹ 2
log 2 4 2
Phương trình (1) Û 1 + log 2 ( x - 1) = Û 1 + log 2 ( x - 1) =
log 2 ( x - 1) log 2 ( x - 1)

Û [ log 2 ( x - 1)] + log 2 ( x - 1) - 2 = 0 (2)

2
Đặt t = log 2 ( x - 1)
ét = 1
Lúc đó: phương trình (2) Û t 2 + t - 2 = 0 Û ê
ët = -2
é x -1 = 2 éx = 3
élog 2 ( x - 1) = 1 ê
Ûê Û
ê 1 Û êê 5 thỏa (*)
ë 2log ( x - 1) = - 2 x - 1 = x=
ë 4 ë 4
5
Vậy phương trình có nghiệm x = 3, x =
4
3. Phương pháp: Mũ hóa hai vế:
Ví dụ: log 3 (3x - 8) = 2 - x
Điều kiện: 3x - 8 > 0
x
-8)
log 3 (3x - 8) = 2 - x Û 3log3 (3 = 32- x Û 3x - 8 = 32- x
é3x = -1(loai )
Û ( 3x ) - 8.3x - 9 = 0 Û ê x
2
Û 3x = 32 Û x = 2
ë3 = 9
Vậy phương trình có nghiệm x = 2
4. Phương pháp: Nhẩm nghiệm và sử dụng tính đơn điệu để chứng minh nghiệm duy
nhất (thường là sử dụng công cụ đạo hàm)
Ta thường sử dụng các tính chất sau:
Tính chất 1: Nếu hàm số f tăng ( hoặc giảm ) trong khỏang (a;b) thì phương trình f(x) =
C có không quá một nghiệm trong khỏang (a;b). ( do đó nếu tồn tại x0 Î (a;b) sao cho
f(x0) = C thì đó là nghiệm duy nhất của phương trình f(x) = C)
Tính chất 2 : Nếu hàm f tăng trong khỏang (a;b) và hàm g là hàm một hàm giảm trong
khỏang (a;b) thì phương trình f(x) = g(x) có nhiều nhất một nghiệm trong khỏang (a;b) .
( do đó nếu tồn tại x0 Î (a;b) sao cho f(x0) = g(x0) thì đó là nghiệm duy nhất của
phương trình f(x) = g(x))
Ví dụ : Giải các phương trình sau : log 2 x + log 5 ( 2 x + 1) = 2
HD: log 2 x + log 5 ( 2 x + 1) = 2 (1)
Ta có x = 2 là nghiệm của phương trình (*) vì log 2 2 + log 5 ( 2.2 + 1) = 2
Ta chứng minh đây là nghiệm duy nhất.
Thật vậy, hàm số y = log 2 x, y = log 5 ( 2 x + 1) đều có các cơ số lớn hơn 1 nên
các hàm số đó đồng biến.
+ Với x > 2 , ta có:
log 2 x > log 2 2 = 1
+
log 5 ( 2 x + 1) > log 5 ( 2.2 + 1) = 1
log 2 x + log 5 ( 2 x + 1) > 2

Suy ra, phương trình (1) vô nghiệm khi x > 2
+ Với 0 < x < 2 , ta có:
log 2 x < log 2 2 = 1
+
log 5 ( 2 x + 1) < log 5 ( 2.2 + 1) = 1

log 2 x + log 5 ( 2 x + 1) < 2

Suy ra, phương trình (1) vô nghiệm khi 0 < x < 2
Vậy phương trình chỉ có một nghiệm duy nhất x = 2
Giải các phương trình sau:
4x + 6
1. log x 2.log 2 x 2.log 2 4 x = 1 2. log 1 =0
3 x
æ ö
3. log 2 ( x + 3) = 1 + log 2 ( x - 1) 4. log 3 ç log 1 x÷ = 0
è 2 ø
2
5. 2 log8 ( x - 2) + log 1 ( x - 3) = 6. log 2 (4 x + 4) = x - log 1 (2 x +1 - 3)
3
8
2
1
7. log 2 ( x - 1) 2 + log 1 ( x + 4) = log 2 (3 - x)
2 2
4
8. log 2 3 x + 3 log 2 x = 9. log 32 x + log 32 x + 1 - 5 = 0
3
10. log 2 x + 2.log 7 x = 2 + log 2 x.log 7 x 11. log 5 x = log 5 ( x + 6 ) - log 5 ( x + 2 )
12. log 5 x + log 25 x = log 0,2 3 13. log x ( 2 x 2 - 5 x + 4 ) = 2
x+3
14. log( x 2 + 2 x - 3) + log =0 15.
x -1
log 5 (4 x + 144) - 4 log 5 2 = 1 + log 5 (2 x- 2 + 1)
1 2
16. + =1 17. log 2 x + 10 log 2 x + 6 = 0
4 - log x 2 + log x
æ 1 ö
18. log 3 ç log 9 x + + 9 x ÷ = 2 x 19. log 2 ( 4.3x - 6 ) - log 2 ( 9 x - 6 ) = 1
è 2 ø
20. log 1 éëlog 4 ( x - 5 ) ùû = 0
2
21. log ( 6.5 x + 25.20 x ) = x + log 25
3
22. log8 ( x 2 - 4 x + 3) = 1 23.

2 ( log 2 - 1) + log 5 ( x
) (
+ 1 = log 51- x
+5 )
24. log 2 ( 2 x - 1) .log 1 ( 2 x+1 - 2 ) = -2 25.
2
1
log 2 ( 4 x +1 + 4 ) .log 2 ( 4 x + 1) = log 1
2
8
5
26. log 1 x + = log x 3 27. log 1 ( x 2 - 6 x + 8 ) + 2 log 5 ( x - 4 ) = 0
3 2 5
II. BẤT PHƯƠNG TRÌNH LÔGARIT

1. Phương trình cơ bản:
é f ( x) > a b khi a > 1

a. log a f ( x) > b Û ê , Điều kiện f ( x) > 0
ë f ( x) < a khi 0 < a < 1
b

é f ( x) < a b khi a > 1

b. log a f ( x) < b Û ê , Điều kiện f ( x) > 0
ë f ( x) > a khi 0 < a < 1
b
Ví dụ 1: Giải bất phương trình: log 2 ( x - 2) > 3
Điều kiện x - 2 > 0 Û x > 2

log 2 ( x - 2) > 3 Û x - 2 > 23 Û x > 10
Kết hợp với điều kiện, bất phương trình có nghiệm: S = (10; +¥ )
Ví dụ 2: Giải bất phương trình: log 1 ( x 2 + 7 x) > 3

2
é x < -7
+ Điều kiện x 2 + 7 x > 0 Û ê
ëx > 0
3
æ1ö 1
+ log 1 ( x + 7 x) > 3 Û x + 7 x < ç ÷ Û x 2 + 7 x - < 0
2 2
2 è2ø 8
97 97
-7 - -7 +
Û 2 <x< 2
2 2
+ Kết hợp với điều kiện, bất phương trình có nghiệm:
é 97
ê -7 -
ê 2 < x < -7
ê 2
ê 97
ê -7 +
ê0 < x < 2
êë 2
æ 97 ö æ 97 ö
ç -7 - ÷ ç -7 + ÷
+ Hay S = ç 2 ; -7 ÷  ç 0; 2 ÷
ç 2 ÷ ç 2 ÷
ç ÷ ç ÷
è ø è ø
2. Phương pháp:Biến đổi bất phương trình về dạng cùng cơ số:
é f ( x) > g ( x) khi a > 1

a. log a f ( x) > log a g ( x) Û ê , Điều kiện
ë f ( x) < g ( x) khi 0 < a < 1
f ( x) > 0, g ( x) > 0
é f ( x) > g ( x) khi a > 1
b. log a f ( x) > log a g ( x) Û ê , Điều kiện
ë f ( x) < g ( x) khi 0 < a < 1
f ( x) > 0, g ( x) > 0
Ví dụ 1: Giải bất phương trình: log 2 ( x + 5) + log 1 (3 - x) ³ 0
2
ìx + 5 > 0
HD: + Điều kiện: í Û -5 < x < 3
î3 - x > 0
+ log 2 ( x + 5) + log 1 (3 - x) ³ 0 Û log 2 ( x + 5) - log 2 (3 - x) ³ 0
2

Û log 2 ( x + 5) ³ log 2 (3 - x) Û x + 5 ³ 3 - x Û x ³ -1
+ Kết hợp với điều kiện, bất phương trình có tập nghiệm:
S = [ -1;3)
Ví dụ 2: Giải bất phương trình: log 0,5 ( x + 1) £ log 2 (2 - x)
ìx +1 > 0 ì x > -1
HD: + Điều kiện: í Ûí Û -1 < x < 2
î2 - x > 0 îx < 2
+ Lúc đó: log 0,5 ( x + 1) £ log 2 (2 - x) Û - log 2 ( x + 1) £ log 2 (2 - x)
Û log 2 (2 - x) + log 2 ( x + 1) ³ 0 Û log 2 éë( 2 - x )( x + 1) ùû ³ 0
1- 5 1+ 5
Û ( 2 - x )( x + 1) ³ 1 Û - x 2 + x + 1 ³ 0 Û £x£
2 2
+ Kết hợp với điều kiện, bất phương trình có nghiệm là :
é1 - 5 1 + 5 ù
S=ê ; ú
ë 2 2 û
Ví dụ 3: Giải bất phương trình: log 5 ( x + 2) + log 5 ( x - 2) < log 5 (4 x + 1)
ì x > -2
ìx + 2 > 0 ï
ï ï 1
HD: + Điều kiện: í4 x + 1 > 0 Û í x > - Û x > 2
ïx - 2 > 0 ï 4
î ïî x > 2
+ Lúc đó: log 5 ( x + 2) + log 5 ( x - 2) < log 5 (4 x + 1)
Û log 5 éë( x + 2 )( x - 2 ) ùû < log 5 (4 x + 1) Û log 5 ( x 2 - 4) < log 5 (4 x + 1)
Û x 2 - 4 < 4 x + 1 Û x 2 - 4 x - 5 < 0 Û -1 < x < 5

S = ( 2;5 )
3. Phương pháp: Đặt ẩn phụ chuyển về bất phương trình đại số.
Ví dụ 1: 2
Giải bất phương trình: log 0,5 x + log 0,5 x £ 2
HD: + Điều kiện: x > 0

+ Đặt : t = log 0,5 x
+ Lúc đó:
log 0,5 x + log 0,5 x £ 2 Û t 2 + t £ 2 Û t 2 + t - 2 £ 0 Û -2 £ t £ 1
2
ìx £ 4
ïì x £ ( 0,5 )
-2
ï
Û -2 £ log 0,5 x £ 1 Û í Ûí 1
ïî x ³ 0,5 ïî x ³ 2
é1 ù
S = ê ; 4ú
ë2 û

2
Ví dụ 2: Giải bất phương trình: log 2 x >
log 2 x - 1
ìx > 0 ìx > 0
HD: + Điều kiện: í Ûí
îlog 2 x ¹ 1 î x ¹ 2
+ Đặt : t = log 2 x
2 t2 - t - 2 ét > 2
+ Lúc đó: log 2 x > Û >0Ûê
log 2 x - 1 t -1 ë -1 < t < 1
éx > 4
élog 2 x > 2
Ûê Û ê1
ë -1 < log 2 x < 1 ê <x<2
ë2
æ1 ö
S = ç ; 2 ÷  ( 4; +¥ )
è2 ø
Ví dụ 3: Giải bất phương trình: log 2 x - 13log x + 36 > 0
HD: + Điều kiện: x > 0
+ Đặt : t = log x
+ Lúc đó: log 2 x - 13log x + 36 > 0 t 2 - 13t + 36 > 0
ét < 4 élog x < 4 é x < 104
Ûê Ûê Ûê
ët > 9 ëlog x > 9 ë x > 10
9

S = ( 0;10 )  (109 ; +¥ )
4

Bài 1: Giải các bất phương trình sau:
3x - 1
1. log 1 >1 2. log 4 ( x + 7) > log 4 (1 - x)
3 x + 2
3. log 2 ( x + 5) £ log 2 (3 - 2 x) - 4 4. log 2 ( x 2 - 4 x - 5) < 4
5. log 5 (26 - 3x ) > 2 6. log 3 (13 - 4 x ) > 2
1 1
7. log 3 x + log 9 x + log 27 x > 11 8. + >1
1 - log x log x
1
9. log x 2.log x 2 > 10.
16 log 2 x - 6
3x - 1 3
log 4 (3 - 1).log 1 (
x
)£
4 16 4
11. 2(log 3 x) 2 - 5log 3 ( 9 x ) + 3 < 0 12.
log 3
x + log 1 x 3 + log 3 (3x 4 ) > 3
3
Bài 2: Giải các bất phương trình sau:
2
1. log 2 ( x + 3) > 1 + log 2 ( x - 1) 2. 2 log8 ( x - 2) + log 1 ( x - 3) =
8 3

æ ö
3. log 3 ç log 1 x ÷ £ 0 4. log 5 (4 x + 144) - 4 log 5 2 > 1 + log 5 (2 x- 2 + 1)
è 2 ø
5. log 1 éëlog 4 ( x 2 - 5 ) ùû > 0 6.
3
log 1 ( x 2 - 6 x + 8 ) + 2 log 5 ( x - 4 ) > 0

5
7. log 5 x + log 25 x > log 0,2 3 8. 7 x + 2.71- x - 9 > 0

9. 22 x + 6 + 2 x + 7 - 17 ³ 0 10. log8 ( x 2 - 4 x + 3) £ 1
11. 2.16 x - 15.4 x - 8 < 0 12. log 2 ( 4.3x - 6 ) - log 2 ( 9 x - 6 ) £ 1
x+3
13. log 5 x > log 5 ( x + 6 ) - log 5 ( x + 2 ) 14. log( x 2 + 2 x - 3) + log >0
x -1
Chuyªn ®Ò 3: Nguyªn hµm, tÝch ph©n, øng dông tÝch ph©n. (4 buæi =12 tiÕt)
(Tõ buæi 11 ®Õn buæi 14)
Buæi 11: Çc ph¬ng ph¸p t×m nguyªn hµm
I. Môc tiªu.
-Gióp häc sinh hÖ thèng ho¸ toµn bé çc kiÕn thøc vÒ nguyªn hµm cña mét hµm sè.
-VËn dông b¶ng nguyªn hµm t×m ®îc nguyªn hµm cña mét hµm sè.
-Sö dông thµnh th¹o ph¬ng ph¸p t×mnguyªn hµm b»ng çch ®æi biÕn sè vµ ph¬ng ph¸p tõng phÇn.
II. Néi dung.
1.TÌM NGUYEÂN HAØM CUÛA MOÄT HAØM SOÁ:
a.Kieán thöùc caàn naém vöõng :
Caùc ñònh nghóa nguyeân haøm vaø hoï nguyeân haøm, caùc tính chaát cuûa nguyeân haøm.
Baûng nguyeân haøm thöôøng duøng.
Baûng nguyeân haøm cuûa moät soá haøm soá thöôøng gaëp :
NGUYEÂN HAØM CAÙC HAØM SOÁ SÔ CAÁP NGUYEÂN HAØM CAÙC HAØM SOÁ HÔÏP :
THÖÔØNG GAËP u = u ( x)

1, ò dx = x + C. 1, ò du = u + C.
xa +1 ua +1
2, ò xa dx = + C , a ¹ -1. 2, ò ua du = + C , a ¹ -1.
a +1 a +1
dx du
3, ò = ln x + C , x ¹ 0. 3, ò = ln u + C , u = u ( x ) ¹ 0.
x u
4, ò e x dx = e x + C. 4, ò eu du = eu + C.
ax au
5, ò a dx =
x
+ C , 0 < a ¹ 1. 5, ò a du =
u
+ C , 0 < a ¹ 1.
ln a ln a
6, ò cos x.dx = sin x + C 6, ò cos u.du = sin u + C
7, ò sin x.dx = - cos x + C 7, ò sin u.du = - cos u + C
dx du
8, ò = tan x + C 8, ò = tan u + C
cos 2 x cos 2 u
dx du
9, ò 2 = - cot x + C 9, ò 2 = - cot u + C
sin x sin u
b.Tìm nguyeân haøm cuûa moät haøm soá baèng ñònh nghóa vaø tính chaát.
Phöông phaùp giaûi:
Thöôøng ñöa nguyeân haøm ñaõ cho veà nguyeân haøm cuûa toång vaø hieäu sau ñoù vaän duïng baûng
nguyeân haøm thöôøng duøng Þ keát quaû.
Ví du 1: Tìm nguyeân haøm caùc haøm soá sau:
1
a) f(x) = x3 – 3x + b) f(x) = 2 x + 3 x
x
c) f(x) = (5x + 3)5 d) f(x) = sin4x cosx
Giaûi
1 1 x4 3 2
a) ò f ( x )dx = ò (x - 3x + )dx = ò x dx - 3ò xdx + ò dx = - x + ln x + C
3 3
x x 4 2
2x 3x
b) ò f ( x )dx = ò (2 + 3 ) dx = ò 2 dx + ò 3 dx =
x x x x
+ +C
ln 2 ln 3
5 d (5 x + 3) (5 x + 3)6
c) ò f ( x )dx = ò (5x+ 3) dx = ò (5x+ 3)
5
= +C
5 30
sin 5 x
d) ò f ( x )dx = ò sin x cosxdx = ò sin x d (sin x ) =
4 4
+C
5
p
Ví du 2ï: Tìm moät nguyeân haøm F(x) cuûa haøm soá f(x)=1+ sin3x bieát F( )= 0.
6
Giaûi
1 p p 1 p p
Ta coù F(x)= x – cos3x + C. Do F( ) = 0 Û - cos + C = 0 Û C = - .
3 6 6 3 2 6
1 p
Vaäy nguyeân haøm caàn tìm laø: F(x)= x – cos3x - .
3 6
VÝ dô 3: T×m nguyªn hµm çc hµm sè.

2x -1 1
a) ò dx c) ò dx
x+2 x - 3x + 2
2
2 x 2 - 3x + 5 3x - 2
b) ò dx d )ò 2 dx
2x -1 x + 4x + 4
c. T×m nguyªn hµm b»ng çch ®æi biÕn sè:
Ph¬ng ph¸p gi¶i: ®Æt t=u(x)
VÝ dô 4. T×m nguyªn hµm çc hµm sè
1 2 x - 1`
a) ò dx c) ò dx
3x + 1 3
x -1
3 3x + 1
b) ò 3 dx d )ò dx
2x -1 x +1 + 2
d. T×m nguyªn hµm b»ng ph¬ng ph¸p tõng phÇn:
ò
Ph¬ng ph¸p gi¶i: Sö dông c«ng thøc: u.dv = u.v - v.du ò
VÝ dô 5. T×m nguyªn hµm çc hµm sè
a ) ò 2 x.cos xdx c) ò (2 x + 1)e x dx
ln x
b) ò ( x + 1)sin 2 xdx d )ò dx
x2
Baøi taäp ñeà nghò:
1. T×m nguyªn hµm çc hµm sè sau ®©y.
x3
a. ò (2 x - 3 x + 5)dx.
2
b. ò dx.
x+2
x 3
c.ò sin 2 dx. d .ò (e 2 x + 5)e 2 x dx. e.ò dx
2 2x -1
2. Tìm moät nguyeân haøm F(x) cuûa haøm soá f(x)=sin2x.cosx, bieát giaù trò cuûa nguyeân haøm baèng
- 3 p
khi x=
8 3
1
3. Tìm moät nguyeân haøm F(x) cuûa haøm soá f(x) = e1-2x , bieát F( ) = 0
2
2 x + 3x + 3x - 1
3 2
1
4. Tìm moät nguyeân haøm F(x) cuûa haøm soá f(x) = , bieát F( 1) =
x + 2x + 1
2
3
Buæi 12: Çc ph¬ng ph¸p tÝnh tÝnh tÝch ph©n-§æi biÕn sè
I. Môc tiªu.
-Gióp häc sinh tÝnh ®îc tÝch ph©n cña mét sè hµm ®¬n gi¶n.
-Sö dông thµnh th¹o ph¬ng ph¸p tÝnh tÝch ph©n b»ng çch ®æi biÕn sè .
II. Néi dung.
1/Caùc kieán thöùc caàn naém vöõng :
Baûng nguyeân haøm thöôøng duøng.
Ñònh nghóa tích phaân, caùc tính chaát cuûa tích phaân.
Phöông phaùp tính tích ph©n b»ng ph¬ng ph¸p ®æi biÕn sè.
2/Moät soá daïng toaùn thöôøng gaëp:
Daïng 1: Tính tích phaân baèng ñònh nghóa vaø tính chaát.

Thöôøng ñöa tích phaân ñaõ cho veà tích phaân cuûa toång vaø hieäu sau ñoù vaän duïng baûng nguyeân
haøm thöôøng duøng Þ keát quaû.
Ví duï: Tìm tích phaân caùc haøm soá sau:
p
3 2
4
4
a/ ò (x
3
+ 1)dx b/ ò ( 2 - 3sin x )dx c/ ò x - 1 dx
-1 -p
cos x -2
4
Giaûi
3 3 3 3
x4 81 1
a/ ò ( x + 1)dx = ò x dx + ò 1dx = ( + x ) = ( + 3) - ( - 1) = 24
3 3
-1 -1 -1
4 -1
4 4
p p p
p
4
4 4
1 4
b/ ò ( - 3sin x ) dx = 4 ò dx - 3 ò sin xdx = (4 tan x + 3 cos x ) 4 =

p
-p
cos 2
x -p
cos 2
x -p
-
4
4 4 4
p p p p
= (4 tan 4 + 3 cos 4 ) - [4 tan( - 4 ) + 3 cos( - 4 )] =8
2 1 2 1 2
x2 1 x2 2
c/ ò
-2
x - 1 dx = ò x - 1 dx + ò x - 1 dx = ò (1 - x )dx + ò ( x - 1)dx =(x-
-2 1 -2 1
2
) -2 + ( - x ) 1 =5
2
Daïng 2: Tính tích phaân baèng phöông phaùp ñoåi bieán daïng 1:
b1: Ñaët x = u(t) (ñieàu kieän cho t ñeå x chaïy töø a ñeán b) Þ dx = u¢(t). dt
b2: Ñoåi caän:
x = a Þ u(t) = a Þ t = a
x = b Þ u(t) = b Þ t = b ( choïn a , b thoaû ñk ñaët ôû treân)
b
b3: Vieát ò f(x)dx veà tích phaân môùi theo bieán môùi, caän môùi roài tính tích phaân .
a
1
Ví duï: Tính : ò 1 - x 2 dx
0
p
§Æt x = sint Þ dx = cost.dt. Víi x Î [0;1] ta cã t Î [0; ]
2
p
§æi cËn: x = 0 Þ t = 0 ; x= 1 Þ t =
2
p p
1 2
1 2
1 s in2t p2 p
ò 1 - x 2 dx = ò cos t.dt = ò (1 cos 2t).dt= ( )0 =
2
VËy + t +
0 0
20 2 2 4
Chuù yù: Khi gaëp tích phaân maø bieåu thöùc döôùi daáu tích phaân coù daïng :
p p
w a2 - x 2 thì ñaët x= a sint tÎ [- ; ]
2 2
p p
w a2 + x 2 thì ñaët x= a tgt tÎ (- ; )
2 2
a p p
w x 2 - a2 thì ñaët x= tÎ [- ; ] \ {0}
sin t 2 2
b
Daïng 2: Tính tích phaân ò f[j (x)]j '(x)dx baèng phöông phaùp ñoåi bieán.
a

b1: Ñaët t = j (x) Þ dt = j '( x ). dx

b2: Ñoåi caän:

x = a Þ t = j (a) ; x = b Þ t = j (b)
b3: Vieát tích phaân ñaõ cho theo bieán môùi, caän môùi roài tính tích phaân tìm ñöôïc .
Ví duï : Tính tích phaân sau :
1 1
2x + 1
a/ I = ò dx b/ J = ò x 2 + 3.x.dx
x 2 + x +1
0 0
Giaûi:
2
a/ Ñaët t = x + x +1 Þ dt = (2x+1) dx
3 3
dt
Ñoåi caän: x = 0 Þ t =1 ; x = 1 Þ t = 3. Vaäy I= ò = ln t = ln 3
1
t 1
b/ Ñaët t= x 2 + 3 Þ t2= x2+ 3 Þ tdt = x dx

2
2
t3 1
Ñoåi caän: x = 0 Þ t = 3 ; x = 1 Þ t = 2 . Vaäy J = ò t 2 dt = = (8 - 3 3)
3
3 3
3

Bµi 1. TÝnh caùc tích phaân sau:
p
2 1 1
1/I= ò (3 + cos 2 x ).dx 2/J= ò (e x + 2)dx 3/K= ò (6 x 2 + 4 x )dx
0 0 0
Bµi 2. Tính caùc tích phaân sau:

p
1 e 1
2
ex 1 + ln x
1/ ò e sin x
.cos x.dx 2/ ò x dx 3/ ò dx 4/ ò x ( x 2 + 3)5 dx
0 0
e +1 1
x 0
Buæi 13: Çc ph¬ng ph¸p tÝnh tÝnh tÝch ph©n-Tõng phÇn
I. Môc tiªu.
-Gióp häc sinh tÝnh ®îc tÝch ph©n cña mét sè hµm ph©n thøc h÷u tØ.
-Sö dông thµnh th¹o ph¬ng ph¸p tÝnh tÝch ph©n b»ng ph¬ng ph¸p tõng phÇn .
II. Néi dung.
1/ Tính tích phaân baèng phöông phaùp tuøng phaàn:
b b
b
Coâng thöùc töøng phaàn : ò u.dv = u.v
a
a
- ò v.du
a

B1: Ñaët moät bieåu thöùc naøo ñoù döôùi daáu tích phaân baèng u tính du. phaàn coøn laïi laø dv tìm v.
B2: Khai trieån tích phaân ñaõ cho theo coâng thöùc töøng phaàn.
b
B3: Tích phaân ò vdu
a
suy ra keát quaû.
Chuù yù:
b b
a) Khi tính tính tích phaân töøng phaàn ñaët u, v sao cho ò vdu
a
deã tính hôn ò udv
a
neáu khoù hôn
phaûi tìm caùch ñaët khaùc.

b
b) Khi gaëp tích phaân daïng : ò P( x ).Q( x ).dx
a
- Neáu P(x) laø moät ña thöùc ,Q(x) laø moät trong caùc haøm soá eax+b, cos(ax+b) , sin(ax+b) thì ta ñaët u =
P(x) ; dv= Q(x).dx
Neáu baäc cuûa P(x) laø 2,3,4 thì ta tính tích phaân töøng phaàn 2,3,4 laàn theo caùch ñaët treân.
- Neáu P(x) laø moät ña thöùc ,Q(x) laø haøm soá ln(ax+b) thì ta ñaët u = Q(x) ; dv = P(x).dx
Ví duï 1: Tính caùc tích phaân sau:
p
2 e
ò
a/ I= x.cos x.dx
0
ò
b/J= x.ln x.dx
1
Giaûi
ìu = x ìdu = dx
a/ Ñaët : í Þí (chuù yù: v laø moät nguyeân haøm cuûa cosx )
îdv = cos x.dx îv = sin x
p
p 2 p
Vaäy I=x cosx 2
0
- ò sin x.dx = cosx
0
2
0
= -1
ìdu = 1 .dx
ìu = ln x ïï x
b/ Ñaët : í Þí
îdv = x.dx ïv = x 2
ïî 2
e 2 e
2
x e x 1 e2 1 e2 1 2 e e2 + 1
2 1 ò1 2 x 2 2 ò1
Vaäy J= lnx. - . dx = - xdx = - x =
2 4 1 4
2/ Tính tích phaân cuûa moät soá haøm höõu tæ thöôøng gaëp:
a) Daïng baäc cuûa töû lôùn hôn hay baèng baäc cuûa maãu:
Ta chia töû cho maãu taùch thaønh toång cuûa moät phaàn nguyeân vaø moät phaàn phaân soá roài tính.
Ví duï: Tính caùc tích phaân sau:
2 2
2x 1 1 1 1
a/ ò dx =ò (1+ )dx = [ x + ln 2 x -1]12 = 1 + ln 3 = ln 3 .
1
2 x -1 1
2 x -1 2 2 2
0 0
x 3 + 3x + 1 5 x3 x2 23
b/ ò x -1
dx =ò ( x 2 + x + 4 +
x -1
)dx = [ + + 4 x + ln x -1]-0 1 = - ln 2
3 2 6
-1 -1
b) Daïng baäc1 treân baäc 2:

Phöông phaùp giaûi: Taùch thaønh toång caùc tích phaân roài tính.
*Tröôøng hôïp maãu soá coù 2 nghieäm phaân bieät:
5 x -1 dx
2
Ví duï: Tính caùc tích phaân : ò 2

1
x - x -6
Giaûi
5 x -1 5x - 5 A B A( x - 3) + B( x + 2)
Ñaët 2 = = + =
x - x - 6 ( x + 2)( x - 3) x + 2 x - 3 ( x + 2)( x - 3)
Þ A(x-3)+B(x+2)=5x-5 cho x=-2 Þ A=3. cho x=3 Þ B=2.
5 x -1 dx
2 2
3 2 16
Vaäy ta coù: ò 2 =ò (
2
+ )dx = (3ln x + 2 + 2 ln x - 3 ) 1 = ln
1
x - x -6 1 x + 2 x -3 27

* Tröôøng hôïp maãu soá coù nghieäm keùp:

1
(2 x + 1)dx
Ví duï: Tính caùc tích phaân : ò 2
0
x - 4x + 4
Giaûi
1 1 1 1
(2 x + 1)dx 2x - 4 5 d ( x 2 - 4 x + 4) 1
CI: ò = ò ( + )dx = ò + 5ò dx
0
x - 4x + 4
2
0
x 2
- 4 x + 4 x 2
- 4 x + 4 0
x 2
- 4 x + 4 0
( x - 2) 2
5 1 5
=(ln x 2 - 4 x + 4 -
) 0 = - ln 4
x -2 2
2 x +1 2 x +1 A B A( x - 2) + B
CII: Ñaët 2 = = + = Û A( x - 2) + B = 2 x + 1
x - 4 x + 4 ( x - 2) 2
x - 2 ( x - 2) 2
( x - 2)2
ìA = 2 ìA = 2
Û Ax -2A+B= 0 Û í Ûí
î-2 A + B = 1 î B = 5
1 1 1
2 x + 1dx 2 5 5 5
Vaäy ò x - 4x + 4
2
=ò [ +
x - 2 ( x - 2) 2
]dx = (2ln x-2 - ) = - ln 4
x-2 0 2
0 0
*Tröôøng hôïp maãu soá voâ nghieäm:

0
(2 x - 3)dx
Ví duï: Tính caùc tích phaân :I= ò
-1
x2 + 2x + 4
Giaûi:
0 0 1
2x + 2 5 d ( x 2 + 2 x + 4)
I=ò dx - ò ( x + 1)2 + 3 ò x 2 + 2 x + 4 - 5J
dx =
-1
x2 + 2x + 4 -1 0
1
d ( x 2 + 2 x + 4) 4
ò
0
Ta coù = ln/x 2 +2x+4/ = ln 4 - ln 3 = ln
0
x + 2x + 4
2 - 1 3
0
5
Tính J= ò ( x + 1) 2
+3
dx
-1
é -p p ù p
Ñaët x+1= 3tgt (t Î ê ; ú ) Þ dx= 3(1 + tg2 t )dt . Khi x= -1 thì t = 0 ; khi x=0 thì t=
ë 2 2û 6
p p
6
3(1 + tg2 t ) 36 3 p 4 3 p
Þ J= ò dt = ò 1dt = - . Vaäy I= ln - 5( - )
0
(3 + 3tg t )
2
3 0 3 6 3 3 6
3/ Tính tích phaân haøm voâ tæ:
b
w Daïng1: ò R( x , n ax + b )dx Ñaët t= n ax + b
a
b
ax + b ax + b
w Daïng 2: ò R( x , n )dx Ñaët t= n
a
cx + d cx + d
1
Ví duï: Tính tích phaân I = ò 1 - xdx
3
Giaûi
Ñaët t = 1 - x Û t = 1-x Û x= 1-t Þ dx= -3t2dt.
3 3 3
Ñoåi caän:
0 1 1
t4 3
x=0 Þ t=1; x=1 Þ t=0. Vaäy I= ò t.(-3t )dt = 3ò t dt = 3
2 3
=
1 0
4 0
4

4/ Tính tích phaân cuûa moät soá haøm löôïng giaùc thöôøng gaëp
b b b
w Daïng: ò sin ax.cos bxdx , ò sin ax.sin bxdx , ò cos ax.cos bxdx
a a a

Duøng coâng thöùc bieán ñoåi tích thaønh toång ñeå taùch thaønh toång hoaëc hieäu caùc tích phaân roài giaûi.
b b
w Daïng: ò sin n xdx; ò cos
n
xdx
a a
Phöông phaùp giaûi: Neáu n chaün duøng coâng thöùc haï baäc, n leû duøng coâng thöùc ñoåi bieán.
Ví duï :
b b b
ò sin xdx = ò sin x sin xdx = ò (1 - cos2 x )n sin xdx Ñaët t =cosx
2 n +1 2n
a a a
b b b n
æ 1 + cos 2 x ö
òa cos xdx = aò (cos x ) dx = aò çè 2 ÷ø dx
2n 2 n
b b
w Daïng: ò R(sin x ).cos xdx
a
Ñaëc bieät: ò sin 2 n x.cos2 k +1 xdx
a
Phöông phaùp giaûi: Ñaët t =sinx

b b
w Daïng: ò R(cos x ).sin xdx
a
Ñaëc bieät: ò sin 2 n +1 x.cos2 k xdx
a
Phöông phaùp giaûi: Ñaët t =cosx

w Caùc tröôøng hôïp coøn laïi ñaët x=tgt
Ví duï: Tính caùc tích phaân sau:
p p p p
4 2 2 2
a/ ò sin 3 x.cos x.dx b/ ò sin 2 xdx c/ ò cos3 xdx d/ ò cos3 x sin 2 xdx
0 0 0 0
Giaûi
p p
4
1 4
1 cos 4 x cos 2 x p2 1
a/ ò sin 3 x.cos x.dx = ò (sin 4 x + s in2 x )dx = - ( + )0 =
0 0
2 2 4 2 2
p p
2 2
1 - cos 2 x 1 sin 2 x p2 p
b/ ò sin 2 xdx = ò dx = ( x - )0 =
0 0
2 2 2 4
p p p
2 2 2
c/I= ò cos3 xdx = ò cos2 x.cos x.dx = ò (1 - sin2 x ).cos x.dx
0 0 0
p
ñaët u=sinx Þ du = cosx dx. x=0 Þ u=0 ; x= Þ u=1
2
1
u3 1 2
Vaäy: I= ò (1 - u2 ).du = (u - ) =
0
3 0 3
p p p
2 2 2
d/J= ò cos3 x sin 2 xdx = ò cos2 x sin2 x.cos x.dx = ò (1 - sin2 x )sin2 x.cos x.dx
0 0 0
p
ñaët u=sinx Þ du = cosx dx. x=0 Þ u=0 ; x= Þ u=1
2

1 1
u3 u 5 1 2
VËy: J= ò (1 - u )u .du = ò (u2 - u 4 ).du = (
2 2
- ) =
0 0
3 5 0 15
Baøi taäp ñeà nghò: Tính caùc tích phaân sau:

p p
1 e 5
4
x 2
Bµi 1 : 1/ ò x.e3 x dx 2/ ò dx 3/ ò ln x.dx 4/ ò 2 x.ln( x - 1).dx 5/ ò e x .cos x.dx
0 0
cos 2
x 1 2 0
2 4
x + 2 x - 3x
3 2
2 x + 5x + 3
2
Bµi 2 : 1/ I= ò dx 2/ J= ò dx
1
x2 3
x +1
1 5 4
1 1- 2x 3x - 1
Bµi 3 : 1/ I= ò 2 dx 2/ I= ò 2 dx 3/ I= ò 2 dx
0
x - 5x + 6 4
x - 6x + 9 2
x - 4x + 8
1 1
x
Bµi 4: 1/ ò x. 3 1 - xdx 2/ ò dx
0 -2 2- x
p
p p
2
Bµi 5 : 1/
p
2/ ò sin x.cos x.dx
3 3
2
3/ sin x. cos x.dx 4/
2
1
ò cos
4
x.dx ò
4 4
ò dx .
0 0 0 p sin x
6
Buæi 14: Çc ph¬ng ph¸p tÝnh tÝnh tÝch ph©n-Tõng phÇn
I. Môc tiªu.
-TÝnh ®îc diÖn tÝch h×nh ph¼ng
-TÝnh ®îc thÓ tÝch khèi trßn xoay .
II. Néi dung.
1/ Dieän tích hình phaúng:
a) Daïng toaùn1: Dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi 1 ñöôøng cong vaø 3 ñöôøng thaúng.
Coâng thöùc:
Cho haøm soá y=f(x) lieân tuïc treân ñoaïn [a;b] khi ñoù dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi ñöôøng cong
b
(C) :y=f(x) vaø caùc ñöôøng thaúng x= a; x=b; y= 0 laø : S = ò

a
f ( x ) dx
b) Daïng toaùn2: Dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi 2 ñöôøng cong vaø 2 ñöôøng thaúng.
Coâng thöùc:
Cho haøm soá y=f(x) coù ñoà thò (C) vaø y=g(x) coù ñoà thò (C’) lieân tuïc treân ñoaïn [a;b] khi ñoù dieän tích
hình phaúng giôùi haïn bôûi ñöôøng cong (C), (C’) vaø caùc ñöôøng thaúng x= a; x=b laø :
b
S = ò
a
f ( x ) - g ( x ) dx
Phöông phaùp giaûi toaùn:

B1: Laäp phöông trình hoaønh ñoä giao ñieåm giöõa (C) vaø (C’)
B2: Tính dieän tích hình phaúng caàn tìm:
TH1:
Neáu phöông trình hoaønh ñoä giao ñieåm voâ nghieäm trong (a;b). Khi ñoù dieän tích hình phaúng caàn tìm
b
laø: S =
ò [ f ( x) - g ( x)]dx
a
TH2:

Neáu phöông trình hoaønh ñoä giao ñieåm coù 1 nghieäm laø x1Î (a;b). Khi ñoù dieän tích hình phaúng caàn
tìm laø:
b x1 b
S = ò a
f ( x ) - g ( x ) dx = ò [ f ( x) - g ( x)]dx
a
+ ò [ f ( x) - g ( x)]dx
x1
TH3:
Neáu phöông trình hoaønh ñoä giao ñieåm coù caùc nghieäm laø x1; x2Î (a;b). Khi ñoù dieän tích hình phaúng
caàn tìm laø:
x1 x1 x2
S = ò [ f ( x) - g ( x) ] dx
a
+ ò [ f ( x) - g ( x)] dx
x2
+ ò [ f ( x) - g ( x)] dx
b
Chuù yù: * Neáu phöông trình hoaønh ñoä giao ñieåm coù nhieàu hôn 2 nghieäm laøm töông töï tröôøng hôïp 3.
* Daïng toaùn 1 laø tröôøng hôïp ñaëc bieät cuûa daïng toaùn 2 khi ñöôøng cong g(x)=0
Ví duï 1ï: Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi ñoà thò cuûa haøm soá y = sinx treân ñoaïn [0;2 p ] vaø Ox.
Giaûi:
Ta coù :sinx = 0 coù 1 nghieäm x= p Î ( 0;2p ) vaäy dieän tích hình phaúng caàn tìm laø:
2p p 2p
p 2p
S= = cos x 0 + cos x p =4
ò
0
sin x dx = ò sin xdx +
0
ò sin xdx
p
Ví duï 2: Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi (P1): y = x2 –2 x , vaø (P2) y= x2 + 1 vaø caùc ñöôøng
thaúng x = -1 ; x =2 .
Giaûi
Pthñgñ : x2 –2 x = x2 + 1 Û 2x +1= 0 Û x = -1/2 .
2 -1/ 2 2
Do ñoù :S= ò ( x 2 - 2 x ) - ( x 2 + 1) dx = ò [( x 2 - 2 x ) - ( x 2 + 1)]dx + ò [( x 2 - 2 x ) - ( x 2 + 1)]dx

-1 -1 -1/ 2
-1/ 2 2 1
- 1 25 13
ò ò 2 x + 1 dx =  x 2 + x  +  x 2 + x  - 1 = + = (dvdt)
2
= 2 x + 1 dx + -1
2
-1 -1/ 2
2 4 4 2
Ví duï 3: Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi (P): y2 = 4 x , vaø ñöôøng thaúng (d): 2x+y-4 = 0.
Giaûi:
2 y2 4-y
Ta coù (P): y = 4 x Û x = vaø (d): 2x+y-4 = 0 Û x= .
4 2
y2 4 - y éy = 2
Phöông trình tung ñoä giao ñieåm cuûa (P) vaø ñöôøng thaúng (d) laø: = Û ê
4 2 ë y = -4
2 2
Vaäy dieän tích hình phaúng caàn tìm laø: S= 4 - y y2 y y2 y2 y3 2
ò(
-4
2
-
4
)dy = ò (2 -
-4
2
-
4
)dy = (2 y - -
4 12 -4
) =9
2/ Theå tích cuûa moät vaät theå troøn xoay

Theå tích cuûa vaät theå troøn xoay sinh ra khi hình phaúng giôùi haïn bôûi ñöôøng cong (C) coù phöông
trình y= f(x) vaø caùc ñöôøng thaúng x= a, x=b , y= 0 quay moät voøng xung quanh truïc ox laø:
b
V = P ò f 2 ( x ) dx
a
Ví duï 1: Tính theå tích khoái caàu sinh ra do quay hình troøn coù taâm O baùn kính R quay xung quanh
truïc ox taïo ra.
Giaûi:
Ñöôøng troøn taâm O baùn kính R coù phöông trình :x2 + y2 = R2 Þ y2= R2-x2
R R
æ x3 ö æ 2 R3 ö 4 3
Theå tích khoái caàu laø : V= p ò ( R - x ) dx = p ç R 2 x - ÷ = p ç 2 R 3 -
2 2
÷ = p R (ñvtt)
-R è 3 ø -R è 3 ø 3

Ví duï 2: Tính theå tích cuûa vaät theå troøn xoay, sinh ra bôûi moãi hình phaúng giôùi haïn bôûi caùc ñöôøng
sau khi noù quay xung quanh truïc Ox: x = –1 ; x = 2 ; y = 0 ; y = x2–2x
Giaûi:
2 2
Theå tích cuûa vaät theå troøn xoay caàn tìm laø : S = p ò ( x - 2 x ) dx = p ò ( x 4 - 4 x 3 + 4 x 2 )dx
2 2
-1 -1
x 5
4 2 18p
=p ( - x 4 + x 3 ) -1 = (ñvtt)
5 3 5
1/ Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn giöõa ñöôøng cong (P): y= x2 - 2x vaø truïc hoaønh.
x +1
2/ Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi ñöôøng cong (H): y = vaø caùc ñöôøng thaúng coù
x
phöông trình x=1, x=2 vaø y=0
3/ Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn giöõa ñöôøng cong (C): y= x4 - 4x2+5 vaø ñöôøng thaúng (d):
y=5.
4/ Tính dieän tích hình phaúng giôùi haïn bôûi (C): y = x3 –3 x , vaø y = x .
5/ Tính theå tích cuûa vaät theå troøn xoay, sinh ra bôûi moãi hình phaúng giôùi haïn bôûi caùc ñöôøng sau
khi noù quay xung quanh truïc Ox:
p
a/ y = cosx ; y = 0 ; x = 0 ; x =
4
2
b/ y = sin x ; y = 0 ; x = 0 ; x = p
x
c/ y = xe 2 ; y = 0 ; x = 0 ; x = 1
Bµi tËp thªm vÒ tÝch ph©n

1 1
1 7 x - 13
Bµi 1. TÝnh: a, ò 2 dx b, ò 2 dx
0
x - 3x + 2 0
x - 4x - 5
4 4 4
1 1 1 1
Gi¶i a, ò3 x 2 - 3x + 2 dx = ò3 ( x - 1)( x - 2) dx = ò3 ( x - 2 - x - 1)dx
4 4
= (ln x - 2 - ln x - 1) = ln 2 - ln 3 - ln1 + ln 2 = 2 ln 2 - ln 3 = ln
3 3
1 1 1
7 x - 13 10 11
b, ò 2 dx = ò dx + ò dx
0
x - 4x - 5 0
3( x + 1) 0
3( x - 5)
10 1 11 1 10 11 11 1
= ln( x + 1) + ln x - 5 = ln 2 + ln 4 + ln 5 = (10 ln 2 + 11ln 20)
3 0 3 0 3 3 3 3
p
1 e
3
sin 3 x 1 + ln 2 x
Bµi 2. TÝnh: a, ò0 cos x + 2 dx b, ò x 1 - xdx
0
c, ò1 x dx
p
3
sin 3 x p 1
Gi¶i. a, ò0 cos x + 2 dx. §Æt t = cos x Þ dt = - sin xdx . §æi cËn x = 0 Þ t = 1; x =
3
Þt =
2

p 1
1 1
3
sin 3 x 2
(1 - t 2 )dt 4 - t2 - 3 -3
ò0 cos x + 2 dx = - ò1 t + 2 ò1 t + 2 dt = ò1 (2 - t - t + 2 )dt
=
2 2
1
t2 1 1 5 5 6
= (2t - - 3ln t + 2 ) 1 = 2 - - 3ln 3 - (1 - - 3ln ) = - 3ln
2 2 8 2 8 5
2
1
b, òx
0
1 - xdx §Æt t = 1 - x Þ t 2 = 1 - x Þ 2tdt = - dx Þ dx = -2tdt
§æi cËn x = 0 Þ t = 1; x = 1 Þ t = 0
1 0 1
2 3 2 5 1 2 2 4
ò0 - = - ò1 - = ò0 (2t - 2t )dt = ( 3 t - 5 t ) 0 = 3 - 5 = 15
2 2 4
x 1 xdx (1 t )t 2tdt
e
1 + ln 2 x 1
c, ò dx §Æt t = ln x Þ dt = dx
1
x x
e 1
1 + ln 2 x t3 1 4
§æi cËn x = 1 Þ t = 0; x = e Þ t = 1 . VËy: ò dx = ò (1 + t 2 )dt = (t + ) =
1
x 0
3 0 3
1 1 e
ò xe dx b, ò ( x + 1)sinxdx c, ò ln xdx
x
Bµi 3. TÝnh: a,
0 0 1
1
ìu = x ìdu = dx 1
1 1
1
ò xe dx Þí . VËy: ò xe x dx = ( xe x ) - ò e x dx = e - e x = e - e + 1 = 1
x
Gi¶i a, §Æt í
îdv = e dx îv = e
x x
0 0
0 0 0
p
2
ìu = x + 1 ìdu = dx
b, ò0 ( x + 1) sinxdx . §Æt í Þ í
îdv = sinxdx îv = - cos x
p p
2 p 2 p
ò0 ( x + 1)sinxdx = -(( x + 1)cosx) 2 + ò0 cos xdx = 1 + sinx 2 = 2
0 0
ì 1
e
ìu = ln x ïdu = dx e
e e e
c, ò ln xdx . §Æt í Þí x . VËy: ò ln xdx = ( x ln x) - ò dx = e - x = 1
1 îdv = dx ïv = x 1
1 1 1
î
1 2
x + 2x + 4
Bµi 4. TÝnh tÝch ph©n sau: ò dx .
0
x +1
Gi¶i:
1 2
x + 2x + 4
1
3
1 1
3 æ x2 ö1 1 1
ò0 x + 1 dx = ò0 ( x + 1 +
x +1
)dx = ò
0
( x + 1)dx + ò
0
x +1
dx = ç + x ÷ + 3ln x + 1 = + 1 + 3ln 2
è 2 ø0 0 2
1
x3 - 2 x + 2
Bµi 5. TÝnh tÝch ph©n sau: ò0 2 - x dx
1 1 1 1
x3 - 2 x + 2 æ 2 2 ö 2
ò0 2 - x dx = ò0 çè - x - 2 x + 2 + 2 - x ÷ødx = ò0 ( - x - 2 x + 2 )dx + ò0 2 - xdx =
2
Gi¶i:
æ x3 ö1 1 1 2
= ç - - x 2 + 2 x ÷ - 2 ln 2 - x = - - 1 + 2 + 2 ln 2 = 2 ln 2 +
è 3 ø0 0 3 3

2
1
Bµi 6. TÝnh tÝch ph©n sau: òx
0
2
+4
dx .
Gi¶i: §Æt
4
x = 2 tan t Þ x 2 = 4 tan 2 t Þ 4 + x 2 = 4 + 4 tan 2 t = 4 (1 + tan 2 t ) =
cos 2 t
dt p
* x = 2 tan t Þ dx = 2 . * x = 0 Þ t = 0; x = 2 Þ t = .
cos 2 t 4
p p
p
1 p p
2 4 2 4
1 cos t dt 1 1
Ta cã: ò 2 dx = ò .2 = ò dt = t 4 = . =
x +4 4 2
cos t 2 0 2 2 4 8
0 0 0
3
2
dx
Bµi 7. TÝnh tÝch ph©n sau: ò
0 9 - x2
.
Gi¶i: §Æt
* x = 3sin t Þ x 2 = 9sin 2 t Þ 9 - x 2 = 9 - 9sin 2 t = 9 (1 - sin 2 t ) = 9 cos2 t
Þ 9 - x 2 = 9 cos 2 t = 3 cos t .
3 p
* x = 3sin t Þ dx = 3cos tdt * x = 0 Þ t = 0; x = Þt = .
2 6
p p
3 p
2
dx 1 6
p 6
Khi ®ã ò 9- x 2
=ò
3 cos t
3cos tdt = ò dt = t 6 = .
6
0 0 0 0
p
ò (e + x ) sin xdx .
cos x
Bµi 8. TÝnh tÝch ph©n sau:
0
p p p
ò (e + x ) sin xdx = ò e sin xdx + ò x.sin xdx = I + J

cos x cos x
Gi¶i: Ta cã:
0 0 0
p p
p 1
I = ò ecos x sin xdx = - ò ecos x d ( cos x ) = -ecos x = - ( ecosp - ecos0 ) = e - .
0 0
0 e
p
ìu = x ìdu = dx
J = ò x.sin xdx §Æt í Þí
0 îdv = sin xdx îv = - cos x
p
p p p
J = ò x.sin xdx = ( - x cos x ) + ò cos xdx = - (p cos p - 0.cos 0 ) + sin x = p
0
0 0 0
p
1
ò (e + x ) sin xdx = I + J = e - + p
cos x
VËy:
0
e
p
6
Bµi 9. TÝnh tÝch ph©n sau: ò ( sin 6 x sin 2 x - 6 )dx .
0
p p p p p
6 6 6 6 6
1
Gi¶i: ò ( sin 6 x sin 2 x - 6 )dx = ò sin 6 x sin 2 xdx - 6ò dx = 2 ò ( cos 4 x - cos8x )dx - 6ò dx =
0 0 0 0 0
p p
æ sin 4 x sin 8 x ö 3 3 3 3
ç - ÷ 6 - 6x 6 = + -p = -p
è 4 8 ø
0 0
8 16 16

2
Bµi 10. TÝnh tÝch ph©n sau: ò
-2
x 2 - 1dx .
ì x - 1 nÕu x < -1
2
ï
Gi¶i:: V× x 2 - 1 = í1 - x 2 nÕu -1 £ x < 1
ï x 2 - 1 nÕu x ³ 1
î
2 -1 1 2
Do ®ã ò x 2 - 1dx = ò ( x - 1)dx - ò ( x - 1)dx + ò ( x - 1)dx =
2 2 2
-2 -2 -1 1
æx ö -1 æ x
3
ö 1 æ x3 ö2 3
= ç - x÷ -ç - x÷ +ç - x÷ = 4
è 3 ø -2 è 3 ø -1 è 3 ø1
Bµi 11. TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi çc ®êng sau:
y = x2 + 1 , x + y = 3.
Gi¶i: §Æt : f1(x) = x2 + 1 , f2(x) = 3 - x.
XÐt ph¬ng tr×nh : f1(x) - f2(x) = 0 Û x = -2 , x = 1.
1 1 1
9
ò f (x) - f (x) dx = ò x + x - 2 dx = ò (x + x - 2) dx = .
2 2
VËy diÖn tÝch cÇn t×m lµ: S= 1 2
-2 -2 -2
2
Bµi 12. TÝnh diÖn tÝch h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi çc ®êng sau:
y = x2 + 2, y = 3x.
2
1
òx - 3 x + 2 dx =
2
Gi¶i S =
1
6
Bµi 13. TÝnh thÓ tÝch vËt thÓ trßn xoay sinh ra khi h×nh ph¼ng giíi h¹n bëi çc ®êng sau :
p
y = 0, y = x sin x , x = 0, x = .
2
p
2
ìu = x ìdu = dx
Gi¶i: V = p ò x sin xdx §Æt : í Þ í
0 îdv = sin xdx îv = - cos x
p
2
é p
p
2
ù
ê ú
Þ V = p ò x sin xdx = p ê(- x cos x) 2 - ò cos xdx ú = Õ.
0
0 ê 0 ú
ë û
Bµi 14. TÝnh thÓ tÝch cña vËt thÓ trßn xoay sinh ra bëi phÐp quay xung quanh trôc Oy cña h×nh giíi h¹n
x2
bëi çc ®êng y = , y = 2, y = 4 vµ x = 0.
2
4
4
Gi¶i: V = P ò 2 ydy = ( (Py 2 ) = 12.
2
2
Chuyªn ®Ò 4: Sè phøc. (2 buæi = 6 tiÕt) tõ buæi 15-16
Buæi 15: Sè phøc vµ çc tÝnh chÊt cña sè phøc
I. Môc tiªu.

-X¸c ®Þnh ®îc sè phøc: m« ®un s« phøc, sè phøc liªn hîp, ...
-Thµnh th¹o çc tÝnh chÊt vÒ sè phøc .
II. Néi dung.
1/ C«ng thøc vÒ s« phøc
Cho hai số phức a+bi vµ à c+di.
1) a+bi = c+di ó a = c; b = d.
2) m«đun số phức z = a + bi = a 2 + b 2
2
3) số phức liªn hîp z = a+bi là z = a - bi. * z+ z = 2a; z. z = z = a 2 + b2
4) (a+bi ) +( c+di) = (a+c)+(b+d)i
5) (a+bi ) -( c+di) = (a-c)+(b-d)i.
6) ) (a+bi )( c+di) = (ac - bd)+(ad+bc)i
c + di 1
7) z = = [(ac+bd)+(ad-bc)i]
2 2
a + bi a +b
2. Bµi tËp
D¹ng 1: Çc phÐp to¸n vÒ sè phøc.
C©u 1: Thùc hiÖn çc phÐp to¸n sau:
æ1 ö æ2 5 ö
a. (2 - i) + ç - 2i ÷ b. ( 2 - 3i ) - ç
- i÷
è3 ø è3 4 ø
æ 1 ö æ 3 ö 1 æ3 1 ö æ 5 3 ö æ 4 ö
c. ç 3 - i ÷ + ç - + 2i ÷ - i d. ç + i ÷ - ç - + i ÷ + ç -3 - i ÷
è 3 ø è 2 ø 2 è4 5 ø è 4 5 ø è 5 ø
C©u 2: Thùc hiÖn çc phÐp tÝnh sau:
3
æ1 ö
a. (2 - 3i)(3 + i) b. (3 + 4i) 2
b. ç - 3i ÷
è2 ø
C©u 3: Thùc hiÖn çc phÐp tÝnh sau:
1+ i 2 - 3i 3 2 + 3i
a. b. c. d.
2-i 4 + 5i 5-i ( 4 + i )( 2 - 2i )
3 1 3
C©u 4: Cho sè phøc z= - i T×m z , z 2 , z , 1+ z + z 2
2 2
Gi¶i
3 1
. Cã z = + i
2 2
3 1 2 1 3
. z2 = ( - i) = - i
2 2 2 2
2 3 1 2 1 3 3 2
.z = ( + i) = + i Þ z = ( z ).z = i
2 2 2 2
3 + 3 1+ 3
. 1+ z + z 2 = - i
2 2
C©u 5: Gi¶i çc ph¬ng tr×nh sau:
2+i -1 + 3i
a. (2 - i ) z - 4 - 0 (1) b. z= (2)
1- i 2+i
Gi¶i
-1 3i - 1 3i - 1
a. (1) Û (1 + 3i ) z = -1 Û z = Ûz= =
1 + 3i (1 + 3i )(1 - 3i ) 10

1 3
Ûz=- + i
10 10
-1 + 3i 2 + i (-1 + 3i )(1 - i ) 2 + 4i
b. (2) Û z = : Ûz= =
2 + i 1- i (2 + i ) 2 2 + 4i
(2 + 4i )(3 - 4i ) 22 4
Ûz= Ûz= + i
25 25 25
C©u 6: Gi¶i ph¬ng tr×nh sau (víi Èn lµ z) trªn tËp sè phøc

2 æ 1 ö 1 3 + 5i
a. ( 4 - 5i ) z = 2 + i b. ( 3 - 2i ) ( z + i ) = 3i c. z ç 3 - i ÷ = 3 + i d. = 2 - 4i
è 2 ø 2 z
éz = 0
C©u 7: Cho hai sè phøc z, w. chøng minh: z.w = 0 Û ê
ëw = 0
x+i
C©u 8: Chøng minh r»ng mäi sè phøc cã m«®un b»ng 1 ®Òu cã thÓ viÕt díi d¹ng víi x lµ sè
x -i
thùc mµ ta ph¶i x¸c ®Þnh
D¹ng 2: T×m tËp hîp ®iÓm biÓu diÔn sè phøc tháa m·n ®iÒu kiÖn cho tríc
C©u 1: T×m tËp hîp nh÷ng ®iÓm M biÓu diÔn sè phøc z tháa m·n:
a. z + 3 = 1 b. z + i = z - 2 - 3i
C©u 2: T×m tËp hîp nh÷ng ®iÓm M biÓu diÔn sè phøc z tháa m·n:
z - 3i
a. z + 2i lµ sè thùc b. z - 2 + i lµ sè thuÇn ¶o c. z.z = 9 d. = 1 lµ sè thùc
z+i
Buæi 16: C¨n bËc hai, ph¬ng tr×nh bËc hai, d¹ng lîng gi¸c cña sè phøc
I. Môc tiªu.
-TÝnh ®îc c¨n bËc hai
-Thµnh th¹o gi¶i ph¬ng tr×nh bËc hai.
-X¸c ®Þnh ®îc d¹ng lîng gi¸c cña sè phøc.
II. Néi dung.
1/ TÝnh c¨n bËc hai cña sè
VÝ dụ1 :
T×m căn bậc hai của số phức z = - 4i
Gọi x + iy là căn bậc hai của số phức z = - 4i , ta có :

ìï 2 2 ìx = y ìx = -y
(x + iy)2 = -4i Û íx - y = 0 Û í hoặc í
ïî2xy = -4 î2xy = -4 î2xy = -4
ìïx = y ìïx = -y ìïx = - y é x = 2; y = - 2
Ûí 2 (loại) hoặc í 2 Û í 2 Û ê
ïî2x = -4 ïî-2x = -4 ïîx = 2 êë x = - 2; y = 2
Vậy số phức cã hai căn bậc hai : z1 = 2 - i 2 , z2 = - 2 + i 2
VÝ dô 2: TÝnh c¨n bËc hai cña çc sè phøc sau:

4 5
a. -5 b. 2i c. -18i d. - - i
3 2
2/ Giải phương tr×nh bậc 2.
Cho phương tr×nh ax2 + bx + c = 0. với D = b2 - 4ac.
b
Nếu D = 0 th× phương tr×nh cã nghiệm oesp x1 = x 2 = - (nghiệm thực)
2a
-b ± D
Nếu D > 0 th× phương tr×nh cã hai nghiệm thực: x=
2a
-b ± i D
Nếu D < 0 th× phương tr×nh cã hai nghiệm phức x=
2a
VÝ dô1: Giải phương tr×nh x2 - 4x + 7 = 0 trªn tập số phức

Giải: D ' = -3 = 3i2 nªn D ' = i 3
Phương tr×nh cã hai nghiệm : x1 = 2 - i 3 , x2 = 2 + i 3
VÝ dô 2: Gi¶i çc ph¬ng tr×nh sau trªn tËp sè phøc
a. x2 + 7 = 0 b. x2 - 3x + 3 = 0 c. x2 + 2(1 + i)x + 4 + 2i = 0
2
d. x - 2(2 - i)x + 18 + 4i = 0 e. ix2 + 4x + 4 - i = 0
2
g. x + (2 - 3i)x = 0
VÝ dô 3: Gi¶i çc ph¬ng tr×nh sau trªn tËp sè phøc
( )
a. ( z + 3i ) z - 2z + 5 = 0
2
( 2
)( 2
b. z + 9 z - z + 1 = 0 )
3 2
c. 2z - 3z + 5z + 3i - 3 = 0
VÝ dô 4: T×m hai sè phøc biÕt tæng vµ tÝch cña chóng lÇn lît lµ:
a. 2 + 3i vµ -1 + 3i b. 2i vµ -4 + 4i
VÝ dô 5: T×m ph¬ng tr×nh bËc hai víi hÖ sè thùc nhËn a lµm nghiÖm:
a. a = 3 + 4i b. a = 7 - i 3
VÝ dô 6: T×m tham sè m ®Ó mçi ph¬ng tr×nh sau ®©y cã hai nghiÖm z1, z2 tháa m·n ®iÒu kiÖn ®· chØ
ra:
2 2
a. z2 - mz + m + 1 = 0 ®iÒu kiÖn: z1 + z 2 = z1z 2 + 1
3 3
b. z2 - 3mz + 5i = 0 ®iÒu kiÖn: z1 + z 2 = 18
3/ D¹ng lîng gi¸c cña sè phøc.
Bµi 1: ViÕt çc sè phøc sau díi d¹ng lîng gi¸c:
1
a. z = 1-3i b. z=
2 + 2i
Gi¶i
é p p ù
a. z = 2 êcos(- ) + i sin( - ) ú
ë 3 3 û
1 1 1 é p p ù
b. z = = (1 - i ) = 2 êcos(- ) + i sin( - ) ú
2 + 2i 4 4 ë 4 4 û
Bµi 2, T×m mét acgumen cña mçi sè phøc sau:
p p
a. z= -2+ 2 3i b. z = cos - i sin
4 4
Gi¶i
a. Cã biÓu diÔn h×nh häc cña z lµ ®iÓm M(-2 ; 2 2 )

Gäi j lµ mét acgumen cña z
M

2 3 2p
.Cã tan j = - = - 3 Þj =
2 3
p p p p
b. Cã z= cos - i sin = cos(- ) + i sin( - )
4 4 4 4
p
VËy z cã mét acgumen lµ j = -
4
Bµi 3: Cho z cã m«®un b»ng 1 vµ j lµ mét acgumen cña nã. T×m acgumen cña çc sè phøc sau :
1 z
a. - b.
2z z
Gi¶i
Cã z = cos j + i sin j
1 1
- = - (cos j + i sin j )
2z 2
1
a. Cã z1 = (- cos j - i sin j )
2
1
= (cos(p + j ) + i sin(p + j ))
2
VËy z1 cã mét acgumen lµ p + j
b. Mét acgumen cña z2 lµ -2j

Bµi tËp ®Ò nghÞ:
C©u 1: TÝnh c¨n bËc hai cña çc sè phøc sau:
1 2
a. 7 - 24i b. -40 + 42i c. 11 + 4 3 i d. + i
4 2
C©u 2: Chøng minh r»ng:
a. NÕu x + iy lµ c¨n bËc hai cña hai sè phøc a + bi th× x - yi lµ c¨n bËc hai cña sè phøc a - bi
x y
b. NÕu x + iy lµ c¨n bËc hai cña sè phøc a + bi th× + i lµ c¨n bËc hia cña sè phøc
k k
a b
+ i (k ¹ 0)
2 2
k k
C©u 3: Gi¶i ph¬ng tr×nh sau trªn tËp sè phøc:
a. z2 + 5 = 0 b. z2 + 2z + 2 = 0 c. z2 + 4z + 10 = 0 d. z2 - 5z + 9 = 0 e. -2z2 + 3z -
1=0
a. (z + i)(z2 - 2z + 2) = 0 b. (z2 + 2z) - 6(z2 + 2z) - 16 = 0
2
c. (z + 5i)(z - 3)(z + z + 3) = 0 d. z3 - (1 + i)z2 + (3 + i)z - 3i = 0
2
æ 4z + i ö 4z + i
÷ -5 +6=0
2
a. (z + 2i) + 2(z + 2i) - 3 = 0 b. ç
è z-i ø z-i
C©u 6: T×m ®a thøc bËc hai hÖ sè thùc nhËn a lµm nghiÖm biÕt:
a) a = 2 - 5i b. a = -2 - i 3 c. a = 3-i 2
C©u 7: Chøng minh r»ng nÕu ph¬ng tr×nh az2 + bz + c = 0 (a, b, c Î R) cã nghiÖm phøc a Ï R th× a
còng lµ nghiÖm cña ph¬ng tr×nh ®ã.
C©u 8: Cho ph¬ng tr×nh: (z + i)(z2 - 2mz + m2 - 2m) = 0

H·y x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn cña tham sè m sao cho ph¬ng tr×nh
a. ChØ cã ®óng 1 nghiÖm phøc b/ ChØ cã ®óng 1 nghiÖm thùc C/Cã ba nghiÖm phøc
a. z2 + z + 2 = 0 b. z2 = z + 2 c. (z + z )(z - z ) = 0 d. 2z + 3 z = 2 + 3i
C©u 10: Gi¶i ph¬ng tr×nh sau biÕt chóng cã mét nghiÖm thuÇn ¶o
a. z3 - iz2 - 2iz - 2 = 0 b. z3 + (i - 3)z2 + (4 - 4i)z - 4 + 4i = 0
Chuyªn ®Ò 5: DiÖn tÝch vµ thÓ tÝch khèi ®a diÖn vµ khèi trßn xoay (3 buæi = 9 tiÕt)
(tõ 17-19)
Buæi 17: ThÓ tÝch khèi chãp
I, Môc tiªu:
1
-N¾m ®îc CT tÝnh thÓ tÝch khèi chãp V = B.h ( B là diện tÝch của đ¸y )
3
-BiÕt çch tÝnh thÓ tÝch khèi chãp, biÕt ph©n chia mét khèi ®a diÖn.
II, LuyÖn tËp
Bài 1: Tính thể tích khối tứ diện đều cạnh a
HD: * Đáy là D BCD đều cạnh a. H là trọng tâm của đáy
* Tất cả các cạnh đều đầu bằng a
1 1 a2 3
* Tính: V = Bh = SBCD . AH * Tính: SBCD = ( D BCD đều cạnh a)
3 3 4
* Tính AH: Trong D V ABH tại H :
2 a 3
AH2 = AB2 – BH2 (biết AB = a; BH = BM với BM = )
3 2
a3 2
ĐS: V = S
12
Bài 2: Tính thể tích của khối chóp tứ giác đều cạnh a
HD: * Đáy ABCD là hình vuông cạnh a. H là giao điểm của 2 đường chéo
* Tất cả các cạnh đều đầu bằng a
1 1
* Tính: V = Bh = SABCD . SH * Tính: SABCD = a2
3 3 A D
* Tính AH: Trong D V SAH tại H:
a H
a 2
SH2 = SA2 – AH2 (biết SA = a; AH = ) B C
2
a3 2 a3 2
ĐS: V = . Suy ra thể tích của khối bát diện đều cạnh a. ĐS: V =
6 3
Bài 3: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình vuông cạnh a. Mặt bên (SAB)
S
là tam giác
đều và vuông góc với đáy. Gọi H là trung điểm của AB
a) Chứng minh rằng: SH ^ (ABCD)
b) Tính thể tích hình chóp S.ABCD
HD: a) * Ta có: mp(SAB) ^ (ABCD)
* (SAB) Ç (ABCD) = AB; * SH Ì (SAB)
* SH ^ AB ( là đường cao của D SAB đều)
Suy ra: SH ^ (ABCD) (đpcm) A B
H
1 1
b) * Tính: VS.ABCD = Bh = SABCD.SH
3 3 D
a C

a 3
* Tính: SABCD = a2 * Tính: SH = (vì D SAB đều cạnh a)
2
a3 3
ĐS: VS.ABCD =
6
Bài 4: Cho hình chóp S.ABC có AB = 5a, BC = 6a, CA = 7a. Các mặt bên (SAB), (SBC), (SCA)
tạo với đáy S
0
một góc 60 . Tính thể tích của khối chóp đó.
HD: * Hạ SH ^ (ABC) và kẻ HM ^ AB, HN ^ BC, HP ^ AC
Ù
* Góc tạo bởi mặt bên (SAB) với đáy (ABC) là j = SM H = 600
* Ta có: Các D vuông SMH, SNH, SPH bằng nhau (vì có chung 1 cạnh
góc vuông và 1 góc nhọn bằng 600)
* Suy ra: HM = HN = HP = r là bán kính đường tròn nội tiếp D ABC P 7a
A
1 1 C
* Tính: VS.ABC = Bh = SABC .SH °
60
3 3 H 6a
* Tính: SABC = p(p - a)(p - b)(p - c) M N
5a
= p(p - AB)(p - BC)(p - CA) (công thức Hê-rông) B
5a + 6a + 7a
* Tính: p = = 9a Suy ra: SABC = 6 6a2
2
SH
* Tính SH: Trong D V SMH tại H, ta có: tan60 0 = Þ SH = MH. tan600
MH
S 2a 6
* Tính MH: Theo công thức SABC = p.r = p.MH Þ MH = ABC = Suy ra: SH = 2a 2
p 3
ĐS: VS.ABC = 8a 3
3
Bài 5: Cho hình chóp tam giác đều S.ABC có cạnh AB bằng a. Các cạnh bên SA, SB, SC tạo với
đáy một
góc 600. Gọi D là giao điểm của SA với mặt phẳng qua BC và vuông góc với SA.
a) Tính tỉ số thể tích của hai khối chóp S.DBC và S.ABC
b) Tính thể tích của khối chóp S.DBC
HD: a) Hạ SH ^ (ABC) Þ H là trọng tâm của D ABC đều cạnh a S
Gọi E là trung điểm của BC
Ù
* Góc tạo bởi cạnh bên SA với đáy (ABC) là j = SA E = 600
VS.DBC SD SB SC SD
* Tính: = . . = D
VS.ABC SA SB SC SA
* Tính SD: SD = SA – AD °
60
* Tính SA: SA = 2AH (vì D SAH là nửa tam giác đều) A C
H a
2 a 3
và AH = AE mà AE = vì D ABC đều cạnh a. E
3 2 B
2a 3
Suy ra: SA =
3
AE a 3
* Tính AD: AD = ( vì D ADE là nửa tam giác đều). Suy ra: AD =
2 4

5a 3 V SD 5
* Suy ra: SD = . ĐS: S.DBC = =
12 VS.ABC SA 8
1 1 a2 3
b) Cách 1: * Tính VS.ABC = Bh = SABC.SH * Tính: SABC = (vì D ABC đều cạnh a)
3 3 4
SH
* Tính SH: Trong D V SAH tại H, ta có: sin60 0 = Þ SH = SA.sin600 = a. Suy ra: VS.ABC =
SA
a3 3
12
VS.DBC 5 5a 3 3
* Từ = . Suy ra: VS.DBC =
VS.ABC 8 96
1 1 1
Cách 2: * Tính: VS.DBC = Bh = SDBC.SD * Tính: SDBC = DE.BC
3 3 2
DE 3a
* Tính DE: Trong D V ADE tại D, ta có: sin60 0 = Þ DE = AE.sin600 = . Suy ra: SDBC =
AE 4
3a 2
8
Bài 6: Cho khối chóp tứ giác đều SABCD. Một mặt phẳng (a ) qua A, B và trung điểm M của SC .
Tính tỉ số thể tích của hai phần khối chóp bị phân chia bởi mặt phẳng đó.
Giải.
Kẻ MN // CD (N Î SD) thì hình thang ABMN là thiết diện của khối chóp khi cắt bởi mặt phẳng
(ABM).
V SN 1 1 1
+ SAND = = Þ VSANB = VSADB = VSABCD
VSADB SD 2 2 4
M D
A
C B
VSBMN SM SN 1 1 1 1 1
+ = . = . = Þ VSBMN = VSBCD = VSABCD
VSBCD SC SD 2 2 4 4 8
3 5
Mà VSABMN = VSANB + VSBMN = VSABCD . Suy ra VABMN.ABCD = VSABCD
8 8
VSABMN 3
Do đó : =
V ABMN . ABCD 5
III, Bµi tËp vÒ nhµ

Bài 1. Cho hình chóp S.ABC có đáy là tam giác ABC vuông tại B, đường thẳng S A vuông góc với mặt
phẳng (ABC). Biết AB = a, BC = a 3 và SA = 3a .
a) Tính thể tích khối chóp S.ABC theo a.
b) Gọi I là trung điểm của cạnh SC, tính độ dài đoạn thẳng BI theo a.
(TN-THPT 2008 lần 2)
Bài 2. Cho hình chóp S.ABC có mặt bên SBC là tam giác đều cạnh a, cạnh bên SA vuông góc với mặt
 = 1200 , tính thể tích của khối chóp S.ABC theo a.
đáy. Biết BAC (TN-THPT – 2009)

Buæi 18:ThÓ tÝch khèi l¨ng trô

I, Môc tiªu:
- N¾m ®îc CT tÝnh thÓ tÝch khèi l¨ng trô V = B.h ( B là diện tích của đáy )
-BiÕt çch tÝnh thÓ tÝch khèi l¨ng trô, biÕt ph©n chia mét khèi ®a diÖn.
II, LuyÖn tËp
Bài 1: Cho hình lăng trụ đứng tam giác ABC.A’B’C’ có tất cả các cạnh đều bằng a
a) Tính thể tích của khối lăng trụ A B
b) Tính thể tích khối tứ diện A’BB’C
HD: a) * Đáy A’B’C’ là D đều cạnh a . AA’ là đường cao C
* Tất cả các cạnh đều bằng a
* VABC.A¢B¢C¢ = Bh = SA¢B¢C¢ .AA’
a2 3 ’ ’ ’
* Tính: SA¢B¢C¢ = (A B C là D đều cạnh a) và AA’ = a
4
B'
a 3
3
1 a3 3 A'
ĐS: VABC.A¢B¢C¢ = b) VA¢BB¢C = VABC.A¢B¢C¢ ĐS:
4 3 12 C'
( khối lăng trụ đứng có tất cả các cạnh bằng nhau được chia thành 3 tứ diện bằng nhau)
Ù
Bài 2: Cho lăng trụ đứng ABC.A’B’C’, đáy ABC là tam giác vuông tại A, AC = a, C = 600, đường
chéo BC’
của mặt bên (BCC’B’) hợp với mặt bên (ACC’A’) một góc 300. B' C'
a) Tính độ dài cạnh AC’ b) Tính thể tích lăng trụ A'
HD: a) * Xác định j là góc giữa cạnh BC’ và mp(ACC’A’)
+ CM: BA ^ ( ACC’A’) 30°
· BA ^ AC (vì D ABC vuông tại A)

· BA ^ AA’ (ABC.A’B’C’ lăng trụ đứng)
Ù
+ j = BC¢ A = 300 * Tính AC’: Trong D V BAC’ tại A (vì BA ^ AC’)
C
AB AB B 60
°
0
tan30 = Þ AC’ = = AB 3
AC¢ tan 300 A
AB
* Tính AB: Trong D V ABC tại A, ta có: tan60 0 =
AC
Þ AB = AC. tan600 = a 3 (vì AC = a). ĐS: AC’ = 3a
1 1 a2 3
b) VABC.A¢B¢C¢ = Bh = SABC .CC’ * Tính: SABC = AB.AC = .a 3 .a =
2 2 2
* Tính CC’: Trong D V ACC’ tại C, ta có: CC ’2 = AC’2 – AC2 = 8a2 Þ CC’ = 2a 2
ĐS: VABC.A¢B¢C¢ = a3 6
Bài 3: Cho lăng trụ tam giác ABC.A’B’C’ có đáy ABC là một tam giác đều cạnh a và điểm A ’
cách đều các
điểm A, B, C. Cạnh bên AA’ tạo với mp đáy một góc 600. Tính thể tích của lăng trụ.
HD: * Kẻ A’H ^ (ABC)
* A’ cách đều các điểm A, B, C nên H là trọng tâm của D ABC đều cạnh a
Ù
A'
* Góc giữa cạnh AA’ và mp(ABC) là j = A¢ A H = 600 C'
* Tính: VABC.A¢B¢C¢ = Bh = SABC .A’H
B'

60
°
A
C
a2 3
* Tính: SABC = (Vì D ABC đều cạnh a)
4
* Tính A’H: Trong D V AA’H tại H, ta có:
A¢H 2
tan600 = Þ A’H = AH. tan600 = AN. 3 = a
AH 3
a 3
3
ĐS: VABC.A¢B¢C¢ =
4
Bài 4: Cho lăng trụ đứng ABC.A ’B’C’, đáy ABC là tam giác vuông tại A, AC = a, BC = 2a và
AA’ = 3a.
Tính thể tích của lăng trụ B' C'
HD: * Đường cao lăng trụ là AA’ = 3a
* Tính: VABC.A¢B¢C¢ = Bh = SABC .AA’
A'
1
* Tính: SABC = AB.AC (biết AC = a)
2
3a
* Tính AB: Trong D V ABC tại A, ta có: 2a
2 2 2 2 2 2 B
AB = BC – AC = 4a – a = 3a C
3a3 3 a
ĐS: VABC.A¢B¢C¢ =
2 A
Bài 5: Cho hình lăng trụ tứ giác đều ABCD.A’B’C’D’ có chiều cao bằng h và góc của hai đường chéo
của hai mặt bên kề nhau phát xuất từ một đỉnh là a . Tính thể tích của lăng trụ.
Giải
D'
C'
A'
B'
D C
h
O
A B
Gọi x là cạnh của đáy, ta có B’D’ = x 2 , AB ' = AD' = h 2 + x 2

DAB' D': B' D' 2 = AB' 2 + AD' 2 -2 AB'.AD'.cos a = 2 AB' 2 -2 AB' 2 cos a
Û 2 x 2 = 2(h 2 + x 2 ) - 2(h 2 + x 2 ) cos a Û x 2 = (h 2 + x 2 ) - (h 2 + x 2 ) cos a
h 2 (1 - cos a ) h 3 (1 - cos a )
Û x2 = .Vậy V = x2.h =
cos a cos a
Bài 6: Đáy của lăng trụ đứng tam giác ABC.A’B’C’ là tam giác đều . Mặt (A’BC) tạo với đáy một
góc 300 và diện tích tam giác A’BC bằng 8. Tính thể tích khối lăng trụ.
Giải.

C'
A'
B'
C
A 30
2x 3
Giả sử BI = x Þ AI = =x 3
2
ì AI ^ BC
Ta có í Þ ÐA' IA = 30 0
î A ' I ^ BC
2 AI 2 x 3
DA' AI : A' I = AI : cos 30 0 = = = 2x
3 3
3
A’A = AI.tan 300 = x 3. =x
3
Vậy VABC.A’B’C’ = CI.AI.A’A = x3 3
Mà SA’BC = BI.A’I = x.2x = 8 Þ x = 2 .Do đó VABC.A’B’C’ = 8 3
III, Bµi tËp vÒ nhµ.
Bài 1. Cho hình lăng trụ tam giác ABC.A’B’C’ có BB ' = a , góc giữa đường thẳng BB’ và mặt phẳng
(ABC) bằng 600 ; tam giác ABC vuông tại C và BAC  = 600 . Hình chiếu vuông góc của điểm B’ lên
mặt phẳng (ABC) trùng với trọng tâm của tam giác ABC. Tính thể tích khối tứ diện A’ABC theo a.
Bài 2. Cho lăng WUө đӭng ABC.A’B’C’ Fy điy ABC Oj mӝt tam JLic vuông Wҥi A, AC = a ,

ACB = 600 . Ĉѭӡng FKpo BC’ Fӫa mһt bên (BB’C’C) Wҥo vӟi mặt phẳng (AA’C’C) mӝt Jyc 300 . Tính
thể tích khối lăng trụ ABC.A’B’C’ theo a.
Buæi 19: DiÖn tÝch vµ thÓ tÝch çc khèi trßn xoay
I, Môc tiªu:
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o çc c«ng thøc:
1. Diện tích xung quanh hình trụ: Sxq = 2.p .R.l ( R: bán kính đáy, l : độ dài đường sinh)
2. Thể tích khối trụ: V = p .R 2 .h ( h : độ dài đường cao )
3. Diện tích xung quanh hình nón: Sxq = p .R.l
1
4. Thể tích khối nón: V = .p .R 2 .h
3
5. Diện tích mặt cầu: S = 4.p .R 2
4
6. Thể tích khối cầu: V = p .R 3
3
II, LuyÖn tËp

Bài 1: Trong không gian cho tam giác vuông OAB tại O có OA = 4, OB = 3. Khi quay tam giác
vuông OAB quanh cạnh góc vuông OA thì đường gấp khúc OAB tạo thành một hình nón tròn
xoay. a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình nón
b) Tính thể tích của khối nón A
HD: a) * Sxq = p Rl = p .OB.AB = 15 p
Tính: AB = 5 ( D Ú AOB tại O)
* Stp = Sxq + Sđáy = 15 p + 9 p = 24 p
1 2 1 1
pR h = p.OB2 .OA = p.32.4 = 12 p
4
b) V =
3 3 3
B
O 3
Bài 2: Một hình nón có thiết diện qua trục là một tam giác đều cạnh 2a.
a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình nón S
b) Tính thể tích của khối nón

HD: a) * Sxq = p Rl = p .OB.SB = 2 p a2
* Stp = Sxq + Sđáy = 2 p a2 + p a2 = 23 p a2
2a
1 2 1 1 2 pa3 3
b) V = pR h = p.OB .SO = p.a .a 3 =
2
3 3 3 3 A B
2a 3
O
Tính: SO = = a 3 (vì SO là đường cao của D SAB đều cạnh 2a)

2
Bài 3: Một hình nón có chiều cao bằng a và thiết diện qua trục là tam giác vuông.
a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình nón
Ù Ù S
HD: a) * Thiết diện qua trục là tam giác vuông cân tại S nên A = B = 450
* Sxq = p Rl = p .OA.SA = p a2 2
Tính: SA = a 2 ; OA = a ( D Ú SOA tại O)
* Stp = Sxq + Sđáy = p a2 2 + p a2 = (1 +
2 ) p a2
1 2 1 1 2 pa3 A
45
b) V = pR h = p.OA .SO = p.a .a =

2 B
O
3 3 3 3
Bài 4: Một hình trụ có bán kính đáy bằng R và thiết diện qua trục là một hình vuông.
a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình trụ B
b) Tính thể tích của khối trụ O
HD: a) * Sxq = 2 p Rl = 2 p .OA.AA’ = 2 p .R.2R = 4 p R2 A
* OA =R; AA’ = 2R
* Stp = Sxq + 2Sđáy = 4 p R2 + p R2 = 5 p R2 h
l
b) * V = pR h = p.OA .OO = p.R .2R = 2pR
¢
2 2 2 3
B'
O'
A'
Bài 5: Một hình trụ có bán kính đáy r = 5cm và khoảng cách giữa hai đáy bằng 7cm.
a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình trụ
b) Tính thể tích của khối trụ
c) Cắt khối trụ bởi một mặt phẳng song song với trục và cách trụ 3cm. Hãy tính diện tích
của thiết diện được tạo nên
HD: a) * Sxq = 2 p Rl = 2 p .OA.AA’ = 2 p .5.7 = 70 p (cm2) B
’ O
* OA = 5cm; AA = 7cm
* Stp = Sxq + 2Sđáy = 70 p + 50 p = 120 p (cm2) r I
D¬ng B¶o Quèc 56 l http://thuvientoankl.tk

h
b) * V = pR h = p.OA .OO¢ = p .52.7 = 175 p (cm3)

2 2
c) * Gọi I là trung điểm của AB Þ OI = 3cm

* SABB¢A¢ = AB.AA’ = 8.7 = 56 (cm2) (hình chữ nhật)
* AA’ = 7 * Tính: AB = 2AI = 2.4 = 8
* Tính: AI = 4(cm) ( D Ú OAI tại I)
Bài 6: Một hình trụ có bán kính r và chiều cao h = r 3
b) Tính thể tích của khối trụ tạo nên bởi hình trụ đã cho
c) Cho hai điểm A và B lần lượt nằm trên hai đường tròn đáy sao cho góc giữa đường thẳng
AB và trục của hình trụ bằng 300. Tính khoảng cách giữa đường thẳng AB và trục của
hình trụ
HD: a) * Sxq = 2 p Rl = 2 p .OA.AA’ = 2 p .r. r 3 = 2 3 p r2
* Stp = Sxq + 2Sđáy = 2 p r2 3 + 2 p r2 = 2 ( 3 + 1) p r2 A
r O
b) * V = pR h = p.OA .OO¢ = p.r .r 3 = pr
2 2 2 3
3
Ù
c) * OO’//AA’ Þ BA A¢ = 300
* Kẻ O’H ^ A’B Þ O’H là khoảng cách giữa đường thẳng AB
r3
và trục OO’ của hình trụ
r 3
(vì D BA’O’ đều cạnh r)
A'
* Tính: O’H =
2 O'
* C/m: D BA O đều cạnh r

’ ’ ’
* Tính: A B = A O = BO = r ’ ’ ’ H
* Tính: A B = r ( D Ú AA B tại A )
’ ’ ’
B
r2 r 3
Cách khác: * Tính O H = ’
O¢A¢ - A¢H =
2 2
r - =
2
( D Ú A’O’H tại H)
4 2
A¢B r
* Tính: A’H = = * Tính: A’B = r ( D Ú AA’B tại A ’)
2 2
Bài 7: Cho tứ diện ABCD có DA = 5a và vuông góc với mp(ABC), D ABC vuông tại B và
AB = 3a, BC = 4a. a) Xác định mặt cầu đi qua 4 điểm A, B, C, D
b) Tính bán kính của mặt cầu nói trên. Tính diện tích và thể tích của mặt cầu
HD: a) * Gọi O là trung điểm của CD.
* Chứng minh: OA = OB = OC = OD;
1
* Chứng minh: D DAC vuông tại A Þ OA = OC = OD = CD
2
(T/c: Trong tam giác vuông trung tuyến thuộc cạnh huyền bằng nửa cạnh ấy)
1
* Chứng minh: D DBC vuông tại B Þ OB = CD D
2
1 CD
* OA = OB = OC = OD = CD Û A, B, C, D thuộc mặt cầu S(O; )
2 2 O
CD 1 1
b) * Bán kính R = = AD2 + AC2 = AD2 + AB2 + BC2
2 2 2
1 5a 2 A C
= 25a2 + 9a2 + 16a2 =
2 2
B

2 3
æ 5a 2 ö 4 4 æ 5a 2 ö 125 2pa3
* S = 4p ç ÷ = 50pa ; * V = p R = p ç ÷ =
2 3
è 2 ø 3 3 è 2 ø 3
Bài 8: Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có tất cả các cạnh đều bằng a.
a) Xác định mặt cầu đi qua 5 điểm A, B, C, D, S
HD: a) Gọi O là tâm hình vuông (đáy). Chứng minh: OA = OB = OC = OD = OS
a 2 a3 p 2
b, R = OA = ; S = 2a p ; V =
2
2 3
III, Bµi tËp vÒ nhµ.
Bài 1: Cắt hình nón đỉnh S bởi mặt phẳng đi qua trục ta được một tam giác vuông cân có cạnh
huyền bằng a 2
a) Tính diện tích xung quanh và diện tích toàn phần của hình nón
c) Cho dây cung BC của đường tròn đáy hình nón sao cho mặt phẳng (SBC) tạo với mặt
phẳng chứa đáy hình nón một góc 60 0. Tính diện tích tam giác SBC
Bài 2: Cho một hình trụ có hai đáy là hai đường tròn tâm O và O’, bán kính R, chiều cao hình
trụ là R 2 .
b) Tính thể tích của khối trụ
Bài 3: Cho hình chóp S. ABCD có đáy ABCD là hính vuông cạnh bằng a. SA = 2a và vuông góc
với mp(ABCD).
a) Xác định mặt cầu đi qua 5 điểm A, B, C, D, S
(ThiÕu H×nh häc gi¶i tÝch trong mÆt ph¼ng vµ kh«ng gian)

ĐỀ THAM KHẢO:ÔN TỐT NGHIỆP TOÁN 2009

ĐỀ SỐ 1
I . PHẦN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH ( 7 điểm )
Câu I ( 3,0 điểm ) Cho hàm số y = - x3 + 3x 2 -1 có đồ thị (C)
a.Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị (C).
b.Dùng đồ thị (C) , xác định k để phương trình sau có đúng 3 nghiệm phân biệt x3 - 3x 2 + k = 0 .
Câu II ( 3,0 điểm )
a.Giải phương trình 3 3 x - 4 = 92 x - 2
1
b.Cho hàm số y = .Tìm nguyên hàm F(x )của hàm số,biết rằng đồ thị của hàm số F(x) đi qua điểm
sin 2 x
p
M( ; 0)
6
1
b.Tìm giá trị nhỏ nhất của hàm số y = x + + 2 với x > 0 .
x
Câu III ( 1,0 điểm ) Cho hình chóp tam giác đều có cạnh bằng 6 và đường cao h = 1 . Hãy tính
diện tích của mặt cầu ngoại tiếp hình chóp .
II . PHẦN RIÊNG ( 3 điểm )
Thí sinh học chương trình nào thì làm chỉ được làm phần dành riêng cho chương trình đó .
1. Theo chương trình chuẩn :
Câu IV.a ( 2,0 điểm ) : Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho đường thẳng
x+2 y z+3
(d) : = = và mặt phẳng (P) : 2 x + y - z - 5 = 0
1 -2 2
a. Chứng minh rằng (d) cắt (P) tại A . Tìm tọa độ điểm A .
b. Viết phương trình đường thẳng ( D ) đi qua A , nằm trong (P) và vuông góc với (d) .
1
Câu V.a ( 1,0 điểm ) : Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi các đường : y = ln x, x = , x = e và trục
e
hoành
2. Theo chương trình nâng cao :
ì x = 2 + 4t
Câu IV.b ( 2,0 điểm ) : Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho đường thẳng (d ) : ïí y = 3 + 2t và
ï z = -3 + t
î
mặt phẳng (P) : - x + y + 2 z + 5 = 0
a. Chứng minh rằng (d) nằm trên mặt phẳng (P) .
b. Viết phương trình đường thẳng ( D ) nằm trong (P), song song với (d) và cách (d) một khoảng là
14 .
Câu V.b ( 1,0 điểm ) :
Tìm căn bậc hai của số phức z = - 4i
Đề số 2
2x + 1
Câu I ( 3,0 điểm ) Cho hàm số y = có đồ thị (C)
x -1
b.Viết phương trình tiếp tuyến với đồ thị (C) đi qua điểm M(1;8) . .
x-2
log
sin 2 x + 4
a. Giải bất phương trình 3 >1
1
b. Tính tích phân : I = ò (3x + cos 2 x)dx
0
c.Giải phương trình x - 4 x + 7 = 0 trên tập số phức .

2
Câu III ( 1,0 điểm )

Một hình trụ có bán kính đáy R = 2 , chiều cao h = 2 . Một hình vuông có các đỉnh nằm trên hai
đường tròn đáy sao cho có ít nhất một cạnh không song song và không vuông góc với trục của hình
trụ . Tính cạnh của hình vuông đó .
1.Theo chương trình chuẩn :
Câu IV.a ( 2,0 điểm ) :
Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho điểm M(1;0;5) và hai mặt phẳng
(P) : 2 x - y + 3z + 1 = 0 và (Q) : x + y - z + 5 = 0 .
a. Tính khoảng cách từ M đến mặt phẳng (Q) .
b. Viết phương trình mặt phẳng ( R ) đi qua giao tuyến (d) của (P) và (Q) đồng thời vuông góc với mặt
phẳng (T) : 3x - y + 1 = 0 .
Câu V.a ( 1,0 điểm ) :
Cho hình phẳng (H) giới hạn bởi các đường y = - x 2 + 2 x và trục hoành . Tính thể tích của khối tròn
xoay tạo thành khi quay hình (H) quanh trục hoành .
2.Theo chương trình nâng cao :
Câu IV.b ( 2,0 điểm ) :
x + 3 y +1 z - 3
Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho đường thẳng (d ) : = = và
2 1 1
mặt phẳng (P) : x + 2 y - z + 5 = 0 .
a. Tìm tọa độ giao điểm của đường thẳng (d) và mặt phẳng (P) .
b. Tính góc giữa đường thẳng (d) và mặt phẳng (P) .
c. Viết phương trình đường thẳng ( D ) là hình chiếu của đường thẳng (d) lên mặt phẳng (P).
ìï4- y.log 2 x = 4
Câu V.b ( 1,0 điểm ) : Giải hệ phương trình sau : í -2 y
ïîlog 2 x + 2 = 4
ĐỀ SỐ 3
Câu I ( 3,0 điểm ) Cho hàm số y = x 4 - 2 x 2 - 1 có đồ thị (C)
b.Dùng đồ thị (C ) , hãy biện luận theo m số nghiệm thực của phương trình x 4 - 2 x 2 - m = 0
p
log x - 2log cos + 1
p x 3
cos log x -1
a.Giải phương trình 3 = 2
3 x
1
b.Tính tích phân : I = ò x( x + e x )dx
0
c.Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y = 2 x3 + 3x 2 - 12 x + 2 trên [-1;2]
Cho tứ diện SABC có ba cạnh SA,SB,SC vuông góc với nhau từng đôi một với SA = 1cm,SB = SC =
2cm .Xác định tân và tính bán kính của mặt cấu ngoại tiếp tứ diện , tính diện tích của mặt cầu và thể
tích của khối cầu đó
1. Theo chương trình chuẩn :
Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho 4 điểm A( - 2;1; - 1) ,B(0;2; - 1) ,C(0;3;0) D(1;0;1) .
a. Viết phương trình đường thẳng BC .
b. Chứng minh rằng 4 điểm A,B,C,D không đồng phẳng .
c. Tính thể tích tứ diện ABCD .
Câu V.a ( 1,0 điểm ) : Tính giá trị của biểu thức P = (1 - 2 i )2 + (1 + 2 i )2 .

Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz cho điểm M(1; - 1;1) , hai đường thẳng
ìx = 2 - t
x -1 y z ï
(D1 ) : = = , (D 2 ) : í y = 4 + 2t và mặt phẳng (P) : y + 2 z = 0
-1 1 4 ïz = 1
î
a. Tìm điểm N là hình chiếu vuông góc của điểm M lên đường thẳng ( D 2 ) .
b. Viết phương trình đường thẳng cắt cả hai đường thẳng (D1 ) , (D 2 ) và nằm trong mặt phẳng (P) .
x2 - x + m
Tìm m để đồ thị của hàm số (Cm ) : y = với m ¹ 0 cắt trục hoành tại hai điểm phân biệt A,B sao
x -1
cho tuếp tuyến với đồ thị tại hai điểm A,B vuông góc nhau .
ĐỀ SỐ 4.
Câu I ( 3,0 điểm ) Cho hàm số y = x3 - 3x + 1 có đồ thị (C)
14
b.Viết phương trình tiếp tuyến với đồ thị (C) đi qua điểm M( ; -1 ) . .
9
2
a.Cho hàm số y = e- x + x . Giải phương trình y ¢¢ + y ¢ + 2 y = 0
p
2
sin 2 x
b.Tính tìch phân : I = ò dx
0 (2 + sin x) 2
c.Tìm giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của hàm số y = 2sin 3 x + cos2 x - 4sin x + 1 .
Một hình nón có đỉnh S , khoảng cách từ tâm O của đáy đến dây cung AB của đáy bằng a , SAO  = 30 ,
 = 60 . Tính độ dài đường sinh theo a .
SAB
Theo chương trình chuẩn :
ì x = - 2t
x -1 y - 2 z
Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho hai đường thẳng (D1 ) : = = , (D 2 ) : ïí y = -5 + 3t
2 -2 -1 ïz = 4
î
a. Chứng minh rằng đường thẳng (D1 ) và đường thẳng (D 2 ) chéo nhau .
b. Viết phương trình mặt phẳng ( P ) chứa đường thẳng (D1 ) và song song với đường thẳng (D 2 ) .
Câu V.a ( 1,0 điểm ) :
Giải phương trình x3 + 8 = 0 trên tập số phức ..
Theo chương trình nâng cao :
Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz cho điểm M(2;3;0) , mặt phẳng (P ) :
x + y + 2 z + 1 = 0 và mặt cầu (S) : x 2 + y 2 + z 2 - 2 x + 4 y - 6 z + 8 = 0 .
a. Tìm điểm N là hình chiếu của điểm M lên mặt phẳng (P) .
b. Viết phương trình mặt phẳng (Q) song song với (P) và tiếp xúc với mặt cầu (S) .
Biểu diễn số phức z = -1 + i dưới dạng lượng giác .
ĐỀ SỐ 5.
x-3
Câu I ( 3,0 điểm ) Cho hàm số y = có đồ thị (C)
x-2

b.Tìm tất cả các giá trị của tham số m để đường thẳng (d) : y = mx + 1 cắt đồ thị của hàm số đã cho
tại hai điểm phân biệt .
p
ln (1 + sin )
Câu II ( 3,0 điểm ) a.Giải bất phương trình e - log 2 ( x 2 + 3 x) ³ 0

2
p
2
x x
b.Tính tìch phân : I = ò (1 + sin ) cos dx
0
2 2
ex
c.Tìm GTLN, GTNN của hàm số y = trên đoạn [ ln 2 ; ln 4 ] .
ex + e
Câu III ( 1,0 điểm ) Cho hình lăng trụ tam giác đều ABC.A’B’C’ có tất cà các cạnh đều bằng a .Tính
thể tích của hình lăng trụ và diện tích của mặt cầu ngoại tiếp hình lăng trụ theo a .
Theo chương trình chuẩn :
ì x = 2 - 2t
Câu IV.a ( 2,0 điểm ) : Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho hai đường thẳng (d1 ) : ïí y = 3
ïz = t
î
x - 2 y -1 z
và (d 2 ) : = = .
1 -1 2
a. CM rằng hai đường thẳng (d1 ), (d 2 ) vuông góc nhau nhưng không cắt nhau .
b. Viết phương trình đường vuông góc chung của (d1 ), (d 2 ) .
Câu V.a ( 1,0 điểm ) : Tìm môđun của số phức z = 1 + 4i + (1 - i)3 .
Theo chương trình nâng cao :
Câu IV.b ( 2,0 điểm ) : Trong không gian với hệ tọa độ Oxyz , cho mặt phẳng ( a ) :
x - 4 y -1 z x+3 y+5 z -7
2 x - y + 2 z - 3 = 0 và hai đường thẳng ( d1 ) : = = , ( d2 ) : = = .
2 2 -1 2 3 -2
a. Chứng tỏ đường thẳng ( d1 ) song song mặt phẳng ( a ) và ( d 2 ) cắt mặt phẳng ( a ) .
b. Tính khoảng cách giữa đường thẳng ( d1 ) và ( d 2 ).
c. Viết phương trình đường thẳng ( D ) song song với mặt phẳng ( a ) , cắt đường thẳng ( d1 ) và ( d 2 )
lần lượt tại M và N sao cho MN = 3 .
Tìm nghiệm của phương trình z = z 2 , trong đó z là số phức liên hợp của số phức z
§Ò thi thö tèt nghiÖp n¨m 2010

§Ò sè 1
Thời gian : 150 phút
Môn thi : Toán
I. PHÂN CHUNG CHO TẤT CẢC THÍ SINH ( 7,0 điểm )

Câu 1 ( 3 điểm )
Cho hàm số: y = x( 3 – x )2
1.Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị ( C ) của hàm số.
2.Tính diện tích hình phẳng giới hạn bởi ( C ) và trục hoành.
3.Viết phương trình tiếp tuyến với đồ thị tai A(2;2).
1
1.Giải phương trình : log 2 ( 5 - x ) + 2log8 3 - x = 1 .
3
4
ln x
2. Tính tích phân J = ò 2 dx .
1
x

1 4 3
3. Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số f(x) = x - 2x 2 + trên đoạn [ -1;3] .
4 4
Cho khối chóp tứ giác đều S.ABCD có cạnh đáy bằng a , góc SAC bằng 45o. Tính thể tích của
khối chóp S.ABCD
II.PHẦN RIÊNG ( 3 điểm )
Thí sinh học chương trình nào thì chỉ được làm phần dành cho chương trình đó
Câu 4.a ( 2 điểm )
Trong không gian với hệ toạ độ Oxyz, cho mặt phẳng (P) và mặt cầu (S) có phương trình tương
ứng (P): 2x-3y+4z-5=0, (S): x2+y2+z2+3x+4y-5z+6=0.
1.Xác định toạ độ tâm I và bán kính R của mặt cầu (S).
2.Tính khoảng cách từ tâm I đến mặt phẳng (P). Từ đó suy ra rằng mặt phẳng (P) cắt mặt cầu (S)
theo một đường tròn (C). Xác định bán kính r và toạ độ tâm H của đường tròn (C).
Câu 5.a ( 1điểm )
Giải phương trình sau trên tập số phức z2 + (2-i)z + 3+2i = 0.
Câu 4.b (2 điềm)
Trong hệ trục toạ độ Oxyz, cho 2 đường thẳng
x -7 y-3 z-9 x - 3 y -1 z -1
d1 : = = , d2 : = = .
1 2 -1 -7 2 -3
1. Hãy lập phương trình đường thẳng vuông góc chung của d 1 và d2.
2. Viết phương trình mặt phẳng (P) chứa d1 và song song với d2 .
Câu 5.b ( 1 điểm )
2 + 3i 1 + 2zi
Giải phương trình z + =0
1- i 3 - 2i

§Ò sè 2
Môn thi : Toán
I.PHÂN CHUNG CHO TẤT CẢC THÍ SINH ( 7,0 điểm )

x+m+2
Cho hàm số y =
2x - 1
1.Tìm m để đồ thị đi qua A(1;1). Từ đó khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị (C)của hàm số với m
vừa tìm được.
2.Viết phương trình tiếp tuyến với đồ thị (C) tại điểm có tung độ bằng 1.
1.Giải phương trình : log( x 2 - 2 x) + log 0,1 ( x + 4) = 0
2
x 3 - 2x 2 + x + 5
2. Tính tích phân I = ò dx
1
x
p
3. Tìm giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của hàm số : f (x) = 2 cos x + 4sin x trên đoạn éê0, ùú
ë 2û

Cho khối chóp tø gi¸c đều S.ABCD có c¹nh ®¸y b»ng a, góc giữa mặt bên và mặt đáy bằng 60o.
Tính thể tích của khối chóp S.ABCD.
Cho M(1;3;-2) N(3 ;-3 ; 0) và mặt phẳng (a ) : 2x – z +3 = 0
1. Viết phương trình đường thẳng MN.
2. Tính khoảng cách từ trung điểm của MN đến mặt phẳng (a ) .
Tìm môđun của số phức z = 3+i – (2-5i)2 + 2i(4-3i)
Câu 4.b (2 điềm)
Trong không gian Oxyz cho 2 mặt phẳng (a ) : 2x-y+2z-1=0, ( b ) : x + 6y + 2z + 5 = 0.
1.Viết phương trình mặt phẳng (g ) qua gốc toạ độ O và qua giao tuyến của (a ) và ( b ) .
2.Viết phương trình đường thẳng (d) qua A(1;2;-3) và song song với (a ) và ( b ) .
Câu 5.b ( 1 điểm )
x2 - (3 - m ) x + 1
Cho hàm số y = . Tìm m sao cho tiệm cận xiên của đồ thị đi qua A(2 ;-3).
mx - 1

§Ò sè 3
Môn thi : Toán
I.PHÂN CHUNG CHO TẤT CẢ THÍ SINH ( 7,0 điểm )

Cho hàm số y = x(x+3)2 + 4
1. Khảo sát sự biến thiên và vẽ đồ thị hàm số.
2. Dựa vào đồ thị biện luận theo m số nghiệm của phương trình :
x3+6x2 + 9x +2m = 0
2 2
-16 ) -16 ) +1
1.Giải phương trình : 2 2 log3 ( x + 2 log3 ( x = 24 .
p
2
2. Tính tích phân I = ò (1 - 3cos 2x ) sin 2xdx .
0
mx - 1
3. Cho hàm số y = . Tìm m và n biết đường tiệm cận đứng và đường tiệm cận ngang của
nx + 2
đồ thị hàm số cùng đi qua điểm A(-1;2) .
Trong không gian cho tam giác vuông OIM vuông tại I, góc IOM bằng 60 o. Cạnh OI=a. Khi
tam giác IOM quay quanh cạnh góc vuông OI thì đường gấp khúc OIM tạo thành một hình nón tròn
xoay. Tính diện tích xung quanh và thể tích của khối nón tròn xoay nói trên .

Câu IV.a ( 2 điểm )

x y +1 z - 3
Cho điểm A(1;0;-1) và đường thẳng d có phương trình : = = .
2 -1 1
1. Tính khoảng cách từ A đến đường thẳng d.
2. Tìm toạ độ điểm A’ đối xứng với A qua d.
Câu V.a ( 1điểm )
2 - 3i
Tính giá trị của biểu thức sau: P = (3+2i)(i-1) –(i+3) + .
i
Câu IV.b (2 điềm)
Cho mặt cầu (S): (x-1)2 + y2 + (z+2)2 = 9 và mặt phẳng (P): 2x – 2y + z – 3 = 0.
1. Chứng minh (P) cắt (S) theo một đường tròn .
2. Tìm tâm và tính bán kính đường tròn là thiết diện của (P) và (S).
Câu V.b ( 1 điểm )
Cho z = 3-2i. Hãy biểu diễn hình học của số phức sau: z3 – 3z2 + 2z – 1.

Tai Lieu On TN THPT 2010-2011.QKLs

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tai Lieu On TN THPT 2010-2011.QKLs

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Giaùo aùn OÂn TN THPT naêm 2010-2011 Tröôøng THPT Khaùnh Laâm

Phần 1 : SỰ ĐỒNG BIẾN NGHỊCH BIẾN CỦA HÀM SỐ

D­¬ng B¶o Quèc 1 http://thuvientoankl.tk

2: Tổ chức luyện tập

3) Xác định tham số m để hàm số y = x3-3mx2+(m2-1)x+2 đạt cực đại tại x = 2.

D­¬ng B¶o Quèc 2 http://thuvientoankl.tk

Buổi 2: GTLN – GTNN – TIỆM CẬN CỦA HÀM SỐ

2: Tổ chức luyện tập

5) Tìm GTLN: y = -x2+2x+3. ( Max

8) Tìm GTLN, GTNN của:

Phần 2 : TIỆM CẬN VÀ ĐỒ THỊ HÀM SỐ

D­¬ng B¶o Quèc 3 http://thuvientoankl.tk

là đường tiệm cận đứng của đồ thị.

D­¬ng B¶o Quèc 4 http://thuvientoankl.tk

D­¬ng B¶o Quèc 5 http://thuvientoankl.tk

- Giao Ox : A(1 - 3;0); B (1 + 3;0);U (1;0)

VD 2: Cho hàm số (C): y = -x3 + 3x + 2

VD4: Cho hàm số (C): y = x3 – 3x2 + 4

D­¬ng B¶o Quèc 6 http://thuvientoankl.tk

D­¬ng B¶o Quèc 7 http://thuvientoankl.tk

ñieåm cuûa ñoà thò (C) vaø ñöôøng thaúng d: y=m.

Neáu 0< m <4 phöông trình coù 3 nghieäm.

Hµm sè bËc 4 trïng ph­¬ng y = ax4 + bx2 + c

- §iÓm uèn: y” = - 3x2 +4; y” = 0

Mét sè l­u ý khi kh¶o s¸t hµm sè bËc 4 trïng ph­¬ng :

VD2: Cho hàm số (C): y = - x4 + 2x2 + 1

VD3: Cho hàm số (C): y = x4 – 2x2 – 3

Bµi tËp tù luyÖn :

D­¬ng B¶o Quèc 9 http://thuvientoankl.tk

+ lim y = -1 Þ y = - 1 lµ tiÖm cËn ngang.

b) Hoµnh ®é giao ®iÓm cña(C)

D­¬ng B¶o Quèc 10 http://thuvientoankl.tk

D­¬ng B¶o Quèc 11 http://thuvientoankl.tk

D­¬ng B¶o Quèc 12 http://thuvientoankl.tk

Tính chất: Cho a > 0, b > 0, a , b Î  . Khi đó:

D­¬ng B¶o Quèc 13 http://thuvientoankl.tk

a>1 0<a<1 II.

D­¬ng B¶o Quèc 14 http://thuvientoankl.tk

BÀI TẬP TỰ GIẢI

Buæi 7: L«garÝt( 3tiÕt)

D­¬ng B¶o Quèc 15 http://thuvientoankl.tk

Ví dụ 1: Cho a > 0, b > 0 . Rút gọn biểu thức:

II. BÀI TẬP TỰ GIẢI

D­¬ng B¶o Quèc 16 http://thuvientoankl.tk

æ 1 log 7 9-log 7 6 - log ö

Buæi 8: §¹o hµm cña hµm sè mò vµ l«garÝt( 3tiÕt)

Ví dụ : Tính đạo hàm các hàm số:

D­¬ng B¶o Quèc 17 http://thuvientoankl.tk

Buæi 9 PT, BPT, HPT, HBPT mò( 3tiÕt)

D­¬ng B¶o Quèc 18 http://thuvientoankl.tk

2. Phương pháp: Đặt ẩn phụ chuyển về phương trình đại số

Vậy phương trình có nghiệm: x = 1

D­¬ng B¶o Quèc 20 http://thuvientoankl.tk

D­¬ng B¶o Quèc 21 http://thuvientoankl.tk

37. 22 x + 2 - 9.2 x + 2 = 0 38. 3x +1 = 5 x - 2

II. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ

éb £ 0 Phương trình vô số nghiệm

éb £ 0 Phương trình vô nghiệm

Ví dụ 2: Giải bất phương trình:

é f ( x) > g ( x) khi a >1

D­¬ng B¶o Quèc 22 http://thuvientoankl.tk

Ví dụ 1: Giải bất phương trình: ( 3) 2

3. Phương pháp:Đặt ẩn phụ chuyển về bất phương trình đại số.

D¬ng B¶o Quèc 1 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 2 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 3 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 4 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 5 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 6 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 7 http://thuvientoankl.tk

Hµm sè bËc 4 trïng ph¬ng y = ax4 + bx2 + c

Mét sè lu ý khi kh¶o s¸t hµm sè bËc 4 trïng ph¬ng :

D¬ng B¶o Quèc 9 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 10 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 11 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 12 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 13 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 14 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 15 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 16 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 17 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 18 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 20 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 21 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 22 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 23 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 24 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 25 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 26 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 27 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 28 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 29 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 30 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 31 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 32 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 33 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 34 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 35 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 36 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 37 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 38 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 39 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 40 http://thuvientoankl.tk

D¬ng B¶o Quèc 41 http://thuvientoankl.tk