You are on page 1of 147

Trung t©m khoa häc tù nhiªn vµ c«ng nghÖ quèc gia

Côc M«i tr­êng, Bé khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng


§Ò ¸n "X©y dùng N¨ng lùc Qu¶n lý M«i tr­êng ë ViÖt Nam" do Uû ban Ch©u ¢u tµi trî

sæ tay h­íng dÉn


®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
CHUNG C¸c dù ¸n ph¸t triÓn

TH¸NG 1 2000

Biªn tËp: Lª §øc An


Lª Th¹c C¸n
Luc Hens
NguyÔn Ngäc Sinh

ViÖn §Þa lý Bé m«n Sinh th¸i Côc M«i Tr­êng


Nh©n v¨n (VUB)
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Môc lôc

Lêi giíi thiÖu cña chñ tÞch, Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n .............................................................................. i

Danh s¸ch t¸c gi¶ vµ ban biªn tËp...................................................................................................iii

Danh s¸ch c¸n bé ®äc vµ gãp ý kiÕn b»ng v¨n b¶n ........................................................................ iv

Danh môc c¸c tõ vµ côm tõ viÕt t¾t.................................................................................................. v

PhÇn mét: Më ®Çu ..................................................................................................................................... 1

I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng................................................................ 1


I.1 Néi dung c¬ b¶n cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.................................................................. 1
I.2. Vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸
t¸c ®éng m«i tr­êng......................................................................................................................... 5
I.3. Nh÷ng h¹n chÕ hiÖn nay vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng7
I. 4. X©y dùng Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung ë ViÖt Nam ........................ 9

PhÇn Hai: X©y dùng b¸o c¸o §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng .......................................................... 15

II. Sµng läc dù ¸n........................................................................................................................... 15


II.1. Môc ®Ých cña sµng läc dù ¸n ................................................................................................. 15
II.2. Néi dung cña b­íc sµng läc dù ¸n ........................................................................................ 16
II.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm sµng läc dù ¸n vµ thêi ®iÓm thùc hiÖn sµng läc
dù ¸n .............................................................................................................................................. 18

III. X¸c ®Þnh ph¹m vi §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng - lËp ®Ò c­¬ng §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng chi tiÕt................................................................................................................................. 20
III.1. Môc tiªu cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.................................... 20
III.2. Néi dung cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng................................... 20
III.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng . 24

IV. §¸nh gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng chi tiÕt ................................................................................. 26
IV.1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt................................................................... 26
IV.2. NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng ....................................................................................................... 27
IV.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.......................................................................... 32
IV.4. Dù b¸o quy m« vµ c­êng ®é t¸c ®éng .................................................................................. 33
IV.5. §¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng ............................................................................................. 36
IV.6. Gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng...................................................................................... 38
IV.7. ChuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ................................................................. 39
IV.8. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt .. 40

Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

PhÇn ba: ThÈm ®Þnh §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng .......................................................................... 42

V. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng.............................................................. 42
V.1. Quy tr×nh thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng............................................................... 42
V.2. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng......................... 43

VI. Gi¸m s¸t (monitoring) c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng ..................................................................... 45
VI.1. C¸c kiÓu gi¸m s¸t ................................................................................................................. 45
VI.2. Nguyªn t¾c vµ yªu cÇu gi¸m s¸t ........................................................................................... 45
VI.3. Tæ chøc vµ b¸o c¸o gi¸m s¸t ................................................................................................ 45
VI.4. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t m«i tr­êng ...................................................................... 46

Phô lôc I.1. Mét sè thuËt ng÷ m«i tr­êng............................................................................................... 47

Phô lôc I.2. c¸c kiÓu t¸c ®éng ®­îc tæng hîp trong ®¸nh gi¸t¸c ®éng m«i tr­êng .................... 53

Phô lôc I.3. KÕt hîp c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng vµo quy ho¹ch ph¸t triÓn ........................................... 58

Phô lôc I.4. NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy 18-10-1994 cña chÝnh phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh
luËt b¶o vÖ m«i tr­êng ............................................................................................................................ 60

Phô lôc I.5. Th«ng t­ cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng sè 490/1998/tt-bkhcnmt ngµy
29 th¸ng t­ n¨m 1998 h­íng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­......................................................................................................................... 83

Phô lôc II.1. Danh môc c¸c dù ¸n sµng läc cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997) ............................. 93

Phô lôc II.2. Sµng läc m«i tr­êng theo quy ®Þnh thùc hiÖn cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (od 4.00)98

Phô lôc III.1. MÉu néi dung (TOR) ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé cña Uû ban Ch©u ¢u
(DGIB, 1997) ............................................................................................................................................. 100

Phô lôc III.2. Danh môc kiÓm tra dïng cho ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé c¸c dù ¸n dïng
thuèc b¶o vÒ thùc vËt vµ ph©n bãn (H­íng dÉn ®µo t¹o nguån §GT§MT, Unep, 1996).......... 101

Phô lôc III.3. H­íng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng s¬ bé cña Malaixia,
(chÝnh phñ Malaixia, 1987) .................................................................................................................... 102

Phô lôc III.4. MÉu néi dung (ToR) §GT§MT chi tiÕt cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997)................. 104

Phô lôc III.5. Néi dung ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp
®ì ph¸t triÓn thuéc Tæ chøc Hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD / DAC, 1994) ......................... 107

Phô lôc IV.1. Ma trËn ®¸nh gi¸ vÞ trÝ x©y dùng


(H­íng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, Unep,1996) ..................................... 113

Phô lôc IV.2. Ma trËn ®¸nh gi¸ ®èi víi Khai kho¸ng
(H­íng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, Unep,1996) ..................................... 114

Phô luc IV.3. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c x©y dùng c¸c khu nhµ lín
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991) ...................................... 115

Phô lôc IV.4. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng ®­êng giao th«ng vµ ®­êng cao tèc
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991) ...................................... 118

Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.5. chuÈn bÞ KÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng


(h­íng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, unep,1996) ..................................... 120

Phô lôc IV.6. H­íng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt cña Malaxia
(chÝnh phñ malaxia, 1987) ..................................................................................................................... 122

Phô lôc IV.7. néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cÊp dù ¸n theo quy ®Þnh thùc hiÖn
cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (Od 4.00) ............................................................................................. 124

Phô lôc V. Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸ th«ng tin (b¸o c¸o) m«i tr­êng
(Uû ban ch©u ©u, 1994) ......................................................................................................................... 126

Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh ............................................................................................................. 137

C¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c......................................................................................................... 137

Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Lêi giíi thiÖu cña chñ tÞch, Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n

Bèi c¶nh so¹n th¶o Sæ tay h­íng dÉn. Cuèn sæ tay h­íng dÉn ®­îc so¹n trong khu«n khæ §Ò ¸n
"X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng ë ViÖt Nam" (VNM/B7-6200/IB/96/05) do ñy ban ch©u
¢u tµi trî. §Ò ¸n hîp t¸c quèc tÕ nµy do ViÖn §Þa lý (Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng
nghÖ Quèc gia), Khoa M«i tr­êng (§¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ néi) vµ Bé m«n Sinh th¸i
Nh©n v¨n (§¹i häc Tù do Bruxel (VUB), BØ) cïng thùc hiÖn.
Ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993, LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng (LBVMT) cña n­íc ta ®­îc Quèc héi
th«ng qua. LBVMT b¾t buéc c¸c dù ¸n ph¸t triÓn quan träng cña ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§GT§MT). Sau khi LBVMT ®­îc phª chuÈn, nhiÒu NghÞ ®Þnh, Th«ng
t­ cña ChÝnh phñ vµ Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng ®­îc ban hµnh nh»m h­íng dÉn
thùc hiÖn c«ng t¸c §GT§MT. §Ó thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c §GT§MT, cïng víi nh÷ng v¨n b¶n
ph¸p lý cÇn cã thªm nh÷ng h­íng dÉn kü thuËt. H­íng dÉn §GT§MT cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c
c«ng cô kü thuËt nh»m n©ng cao chÊt l­îng vµ trî gióp cho c«ng t¸c lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
§GT§MT. Nh­ vËy, viÖc xuÊt b¶n mét cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung, nh»m thèng
nhÊt c¸c yªu cÇu ph¸p lý vÒ §GT§MT víi viÖc triÓn khai chi tiÕt c¸c b­íc cña quy tr×nh
§GT§MT mét c¸ch dÔ dµng, lµ rÊt cÇn thiÕt.
Môc ®Ých cña Sæ tay h­íng dÉn. §GT§MT lµ mét c«ng cô dïng ®Ó phßng ngõa vµ kiÓm so¸t c¸c
t¸c ®éng m«i tr­êng do viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi t¹o ra. Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung
®­îc so¹n víi môc ®Ých gãp phÇn chi tiÕt hãa c«ng t¸c §GT§MT ë ViÖt Nam. Cuèn Sæ tay
h­íng dÉn ®­îc so¹n lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh
§GT§MT ë ViÖt Nam, cho chñ ®Çu t­ vµ chñ dù ¸n; nh÷ng ng­êi thùc hiÖn §GT§MT ë c¸c
viÖn nghiªn cøu, tr­êng ®¹i häc, c¸c tæ chøc x∙ héi vµ phi chÝnh phñ; c¸c c¸n bé vµ c¬ quan qu¶n
lý m«i tr­êng cÊp trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. Cuèn Sæ tay h­íng dÉn cè g¾ng so¹n th¶o sao cho
c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo hÖ thèng ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng hiÓu ®­îc vai trß vµ
tr¸ch nhiÖm cña m×nh, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®­îc diÔn gi¶i mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc.
§ång thêi Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung cã thÓ cung cÊp khung chung cho viÖc so¹n th¶o
c¸c h­íng dÉn chuyªn ngµnh sau nµy.
Qu¸ tr×nh biªn so¹n Sæ tay h­íng dÉn. Hai nguyªn t¾c chØ ®¹o ®­îc sö dông ®Ó so¹n Sæ tay
h­íng dÉn. Thø nhÊt, Sæ tay h­íng dÉn ph¶i phï hîp víi c¬ së ph¸p luËt, thÓ chÕ vµ tr×nh ®é
hiÓu biÕt hiÖn hµnh vÒ m«i tr­êng ë ViÖt Nam. Thø hai, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu
qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT ë ViÖt Nam, tõng b­íc héi nhËp víi xu thÕ cña Khu vùc vµ ThÕ giíi
vÒ §GT§MT.
B¶n dù th¶o Sæ tay h­íng dÉn ®∙ ®­îc so¹n trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tiÔn §GT§MT ë ViÖt
Nam kÕt hîp víi tham kh¶o c¸c kinh nghiÖm vÒ §GT§MT cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c n­íc
trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ThÕ giíi. Mét cuéc Héi th¶o khoa häc ®∙ ®­îc tæ chøc (9/1998)
phèi hîp víi Côc M«i tr­êng ®Ó xin ý kiÕn gãp ý cho b¶n dù th¶o Sæ tay h­íng dÉn víi sù tham
gia cña trªn 80 nhµ khoa häc quan t©m ®Õn §GT§MT tõ c¸c ViÖn Nghiªn cøu, C¸c tr­êng §¹i
häc vµ c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c C¬ quan Qu¶n lý M«i tr­êng Trung ­¬ng vµ §Þa ph­¬ng. Bªn
c¹nh c¸c gãp ý trùc tiÕp t¹i Héi th¶o, 19 b¶n gãp ý b»ng v¨n b¶n ®∙ ®­îc göi cho c¸c t¸c gi¶
tr­íc khi héi th¶o ®­îc tæ chøc. Héi ®ång Cè vÊn cña §Ò ¸n ®∙ tæ chøc chØ ®¹o s¸t sao viÖc biªn
so¹n vµ söa ch÷a nhiÒu lÇn b¶n th¶o ®Ó cã cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung h«m nay.
Cuèn Sæ tay h­íng dÉn nµy ®­îc tæ chøc trong bèn phÇn: më ®Çu; x©y dùng b¸o c¸o §GT§MT;
thÈm ®Þnh §GT§MT vµ phô lôc. PhÇn Sæ tay h­íng dÉn gåm 52 trang vµ phÇn phô lôc 90 trang.

i
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Giíi h¹n cña Sæ tay h­íng dÉn. Sæ tay h­íng dÉn so¹n cho nhiÒu ®èi t­îng l¹i rÊt ng¾n gän cho
nªn chØ cã thÓ tr×nh bµy võa ®ñ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn §GT§MT, kh«ng thÓ tr×nh bµy mét
c¸ch thËt chi tiÕt ®­îc. Muèn c«ng cô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc
phßng ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng bÊt lîi, ph¸t huy cao ®é c¸c t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c
ho¹t ®éng ph¸t triÓn cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng tµi liÖu 1) c¸c v¨n b¶n ph¸p lý (LuËt, NghÞ ®Þnh,
Th«ng t­...); 2) c¸c h­íng dÉn (H­íng dÉn chung, H­íng dÉn chuyªn ngµnh,...) vµ 3) tµi liÖu
khoa häc chuyªn s©u. Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung chØ lµ mét trong tæng thÓ nhiÒu tµi liÖu
vÒ §GT§MT, ®Ó cã thÓ x©y dùng ®­îc mét b¸o c¸o §GT§MT cã chÊt l­îng cao th× tham kh¶o
Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung vÉn ch­a ®ñ, cÇn thiÕt ph¶i tham kh¶o thªm nhiÒu tµi liÖu
chuyªn s©u kh¸c.
Do c«ng t¸c §GT§MT cña n­íc ta cßn non trÎ, nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn kÓ
c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, ®Ó cã ®ñ th«ng tin cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tham kh¶o tiÕn tíi
hoµn thiÖn c«ng cô §GT§MT trong t­¬ng lai, Sæ tay h­íng dÉn ®∙ ®­a vµo phÇn phô lôc nhiÒu
v¨n b¶n cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c n­íc trong Khu vùc §«ng Nam ¸. ViÖc Ýt dÉn tµi liÖu
cô thÓ cña ViÖt Nam còng lµ mét h¹n chÕ cña cuèn Sæ tay h­íng dÉn.

Lêi c¸m ¬n. Tr­íc hÕt, thay mÆt Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n, t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n vµ chóc
mõng tËp thÓ t¸c gi¶, Ban biªn tËp ®∙ so¹n th¶o, biªn tËp cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT
chung vµ xuÊt b¶n gãp phÇn khiªm tèn cña §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng ë ViÖt
Nam" vµo sù nghiÖp b¶o vÖ m«i tr­êng ë ViÖt Nam.
ChÊt l­îng cña cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung ®­îc hoµn thiÖn nhê vµo c¸c ý kiÕn
®ãng gãp qóy b¸u cña nhiÒu nhµ khoa häc, nhµ qu¶n lý m«i tr­êng tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng
th«ng qua c¸c Héi th¶o Khoa häc do §Ò ¸n tæ chøc. Nh©n dÞp nµy t«i rÊt vinh dù ®­îc bµy tá lêi
c¸m ¬n ®Õn c¸c nhµ khoa häc vµ qu¶n lý m«i tr­êng vÒ sù quan t©m vµ gióp ®ì ®ã.

ñy ban ch©u ¢u ®∙ tµi trî ®Ó §Ò ¸n cã thÓ hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®Ò ra. Thay mÆt Héi ®ång
Cè vÊn §Ò ¸n t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì qóy b¸u vµ cã hiÖu qu¶ cña ñy ban ch©u ¢u
vµ Ph¸i ®oµn ch©u ¢u t¹i Hµ Néi.
Cuèi cïng, mÆc dÇu §Ò ¸n ®∙ cã rÊt nhiÒu cè g¾ng song còng kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái nh÷ng
sai sãt cÇn ph¶i söa ch÷a vµ bæ sung, t«i xin c¸m ¬n tr­íc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc cho
cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung.

PGS. Ph¹m Huy TiÕn


Phã Gi¸m ®èc Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
Chñ tÞch Héi ®ång Cè vÊn cña §Ò ¸n

ii
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Danh s¸ch t¸c gi¶ vµ ban biªn tËp

Danh s¸ch t¸c gi¶

1. PTS. TrÇn V¨n ý, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. ¤ng Eddy Nierynck, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ
3. PGS. Tr­¬ng Quang H¶i, Khoa §Þa lý, §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ Néi
4. PTS. TrÇn Tý, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
5. Th.S. Chu ThÞ Sµng, Côc M«i tr­êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng

Víi sù tham gia cña

1. KS. Lª TrÞnh H¶i, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. Th. S. Lª Thu HiÒn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
3. KS. NguyÔn §øc HiÓn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
4. KS. U«ng §×nh Khanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
5. Th.S. NguyÔn H¹nh Quyªn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc
gia
6. Th.S. NguyÔn ThÞ B¨ng Thanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ
Quèc gia
7. KS. Cao H¶i Thanh, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
8. Th.S. L­u ThÞ Thao, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia

Ban biªn tËp

1. GS. Lª §øc An, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. GS. Lª Th¹c C¸n, Trung t©m M«i tr­êng vµ Ph¸t triÓn BÒn v÷ng ViÖt Nam
3. GS. Luc Hens, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ
4. TS. NguyÔn Ngäc Sinh, Côc tr­ëng Côc M«i tr­êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng

iii
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Danh s¸ch c¸n bé ®äc vµ gãp ý kiÕn b»ng v¨n b¶n


1. GS. Lª Quý An, Chñ tÞch Héi B¶o vÖ M«i tr­êng ViÖt Nam
2. GS. Lª Th¹c C¸n, Gi¸m ®èc Trung t©m M«i tr­êng vµ Ph¸t triÓn BÒn v÷ng
3. PGS. §Æng Kim Chi, Phã gi¸m ®èc Trung t©m Khoa häc vµ C«ng nghÖ M«i tr­êng, §¹i häc
B¸ch Khoa Hµ Néi
4. PTS. Hoµng Xu©n C¬, Phã chñ nhiÖm Khoa M«i tr­êng, §¹i häc §¹i häc Tù nhiªn Hµ Néi
5. GS. Ph¹m Ngäc §¨ng, Gi¸m ®èc Trung t©m Kü thuËt M«i tr­êng §« thÞ vµ Khu C«ng
nghiÖp, §¹i häc X©y dùng Hµ Néi.
6. KS. NguyÔn Vinh Hµ, Vô tr­ëng Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, V¨n phßng Quèc
Héi
7. PTS. Lª Minh Hång, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, V¨n phßng Quèc Héi
8. GS. NguyÔn Th­îng Hïng, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc
gia
9. PGS. Phan Thu H­¬ng, Vô tr­ëng Vô Khoa häc, Gi¸o dôc vµ M«i tr­êng, Bé KÕ ho¹ch vµ
§Çu t­
10. PTS. NguyÔn Ngäc Kh¸nh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc
gia
11. PGS. Lª TrÇn L©m, Phã gi¸m ®èc Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Thµnh phè Hµ
Néi
12. PGS. NguyÔn Quang Mü, Chñ nhiÖm Khoa §Þa lý, §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ Néi
13. Th.S. TrÇn V¨n Ph­¬ng, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Bé Y tÕ
14. KS. NguyÔn Quèc QuyÒn, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Bé x©y dùng
15. TrÇn V¨n Quúnh, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Bé Thuû s¶n
16. NguyÔn V¨n Siªm, Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Bé Giao th«ng VËn t¶i
17. PTS. NguyÔn Xu©n TÆng, ViÖn VËt liÖu, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc
gia
18. GS. §Æng Trung ThuËn, Khoa §Þa chÊt, §¹i häc §¹i häc Tù nhiªn Hµ Néi
19. PTS. Hoµng Ngäc TuÊn, Phã gi¸m ®èc Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Thµnh phè
H¶i Phßng

iv
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Danh môc c¸c tõ vµ côm tõ viÕt t¾t

§GT§MT §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng


§GT§SK §¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ
§GT§GT §¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh
§GT§XH §¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi
§GT§TD §¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån
§GMTCL §¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc
KTSKSB KiÓm tra søc khoÎ s¬ bé
KHCN&MT Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng
TCTTQT Tæ chøc tµi trî quèc tÕ
EIA Environmental Impact Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
EC European Commission
Uû ban Ch©u ¢u
EU European Union
Liªn hiÖp Ch©u ¢u
GIS Geographical Information System
HÖ th«ng tin ®Þa lý
DGIB Directorate General I B
Tæng côc 1B: Hîp t¸c Nam §Þa Trung H¶i, Trung CËn §«ng, Mü La Tinh, Nam
vµ §«ng Nam ¸, Hîp t¸c B¾c Nam
UNEP United Nations Environment Programme
Ch­¬ng tr×nh M«i tr­êng Liªn HiÖp Quèc
WB World Bank
Ng©n hµng ThÕ giíi
ADB Asian Development Bank
Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸
TP Thµnh phè
UK United Kingdom
V­¬ng Quèc Anh
TOR Term of References
§Ò c­¬ng
IUCN International Union for the Conservation of Nature
HiÖp héi quèc tÕ b¶o tån thiªn nhiªn
KHTN&CNQG Khoa häc tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
HTT§L HÖ th«ng tin ®Þa lý
IEE Initial Environmental Examination
KiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé
UBND Uû ban Nh©n d©n

v
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

PhÇn mét: më ®Çu

I. nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

I.1 Néi dung c¬ b¶n cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

I.1.1 §Þnh nghÜa vÒ §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng


Môc ®Ých cña viÖc §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§GT§MT) lµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng cña c¸c
ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Õn m«i tr­êng vµ x∙ héi (tÝch cùc vµ tiªu cùc). §GT§MT ®­îc tiÕn hµnh
tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh vÒ dù ¸n (t¹i nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®©y lµ ®iÒu b¾t buéc). ViÖc ®¸nh gi¸
cã liªn quan ®Õn c¸c môc tiªu kinh tÕ cña dù ¸n nh»m ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n.
§GT§MT nh»m ®¶m b¶o r»ng c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Òu cã c¬ së m«i tr­êng vµ bÒn v÷ng.
§GT§MT lµ mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu nh»m nhËn d¹ng, dù b¸o vµ ph©n tÝch nh÷ng t¸c ®éng
m«i tr­êng cã ý nghÜa quan träng cña mét dù ¸n vµ cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao
chÊt l­îng cña viÖc ra quyÕt ®Þnh. §GT§MT ®­îc sö dông ®Ó phßng ngõa vµ lµm gi¶m thiÓu
nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc, ph¸t huy c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ ®ång thêi hç trî cho viÖc sö dông hîp
lý tiÒm n¨ng tµi nguyªn vµ qua ®ã lµm t¨ng tèi ®a lîi Ých cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi
gãp phÇn vµo ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña mét quèc gia.
I.1. 2. Vai trß vµ lîi Ých cña §GT§MT
C¸c dù ¸n ph¸t triÓn, ngoµi viÖc mang l¹i c¸c lîi Ých kinh tÕ cho x∙ héi, cßn g©y ra nh÷ng t¸c
®éng tiªu cùc cho con ng­êi vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn. NhiÒu n­íc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
th­êng quan t©m ®Õn nh÷ng lîi Ých kinh tÕ tr­íc m¾t, v× thÕ trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng ch­a ®­îc quan t©m ®Õn mét c¸ch ®óng møc. Sù yÕu kÐm cña
viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®∙ g©y ra c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cho chÝnh c¸c ho¹t ®éng nµy cña c¸c
n­íc. ViÖc ®Çu tiªn cña c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn mét
dù ¸n lµ triÓn khai §GT§MT. V× vËy, cho ®Õn nay hÇu hÕt c¸c n­íc ®∙ thùc hiÖn §GT§MT ®Ó
ng¨n ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c hËu qu¶ tiªu cùc vµ ph¸t huy c¸c kÕt qu¶ tÝch cùc vÒ m«i tr­êng vµ
x∙ héi cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn.
Sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®∙ gãp phÇn xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, n©ng cao
møc sèng cña nh©n d©n. NÕu cã mét kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hîp lý, th× søc Ðp cña sù ph¸t triÓn sau
nµy lªn m«i tr­êng ngµy cµng Ýt h¬n. Sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, nÕu kh«ng ®­îc qu¶n lý mét c¸ch
hîp lý cã thÓ g©y nªn nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc, sù bÒn v÷ng cña hÖ sinh th¸i vµ thËm chÝ cña c¶
nÒn kinh tÕ cã thÓ bÞ ph¸ vì (h×nh 1).
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng cã môc ®Ých g¾n kÕt c¸c nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi vµ b¶o vÖ m«i
tr­êng ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu sau:
1. N©ng cao møc sèng cña nh©n d©n trong mét thêi gian ng¾n.
2. §¹t ®­îc lîi Ých thùc sù, ®¶m b¶o sù c©n b»ng gi÷a con ng­êi, tù nhiªn vµ c¸c nguån lîi kinh tÕ
kh«ng nh÷ng cho thÕ hÖ h«m nay mµ c¶ cho c¸c thÕ hÖ mai sau.
§èi víi c¸c n­íc §«ng Nam ¸, trong ®ã cã ViÖt Nam, hai ®Æc ®iÓm chÝnh quyÕt ®Þnh sù ph¸t
triÓn bÒn v÷ng lµ:
1. Cã hÇu hÕt c¸c hÖ sinh th¸i n¨ng suÊt cao vµ c¸c vïng sinh th¸i nhËy c¶m cña thÕ giíi, ®ã lµ rõng
nhiÖt ®íi, rõng ngËp mÆn, hÖ thèng c¸c ®¶o nhá vµ ¸m tiªu san h« v.v.
2. Sù yÕu kÐm trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vÉn cßn lµ trë ng¹i chñ yÕu tiÕp tôc g©y nªn suy tho¸i m«i
tr­êng.

1
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hiÖn nay, c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng vÉn ch­a ®­îc ­u tiªn ®óng møc.
§«ng Nam ¸ ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc vÒ ph¸t triÓn. NhiÖm vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo
th«ng qua ph¸t triÓn cã xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng vµ x∙ héi lµ nhiÖm vô hÕt søc cÊp
b¸ch vµ quan träng. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy bao gåm sù tho¸i ho¸ ®Êt, c¹n kiÖt tµi nguyªn thiªn nhiªn,
c¸c khu d©n c­ kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ vÖ sinh m«i tr­êng cho mét cuéc sèng b×nh th­êng
(nhµ ë; vÖ sinh vµ cÊp n­íc; kh«ng khÝ, ®Êt vµ n­íc bÞ « nhiÔm) vµ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng
quan träng chung cña toµn cÇu nh­ sù Êm lªn cña Tr¸i ®Êt, suy tho¸i tÇng ozon, suy gi¶m ®a
d¹ng sinh häc. Søc Ðp vÒ d©n sè, sù l¹c hËu vÒ kinh tÕ-x∙ héi ®∙ gãp phÇn ®­a m«i tr­êng ®Õn
t×nh tr¹ng hiÖn nay. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nªu trªn §GT§MT cÇn ®­îc sö dông nh­ mét c«ng
cô h÷u hiÖu ®Ó gãp phÇn qu¶n lý m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
H×nh 1. Mèi quan hÖ gi÷a m«i tr­êng, sù nghÌo ®ãi vµ ph¸t triÓn [2]

Ph¸t triÓn bÒn v÷ng

Sù nghÌo ®ãi Sù ph¸t triÓn

Nguyªn nh©n cña Nguyªn nh©n cña


nghÌo ®ãi vµ tho¸i nghÌo ®ãi vµ tho¸i
ho¸ m«i tr­êng ho¸ m«i tr­êng
C¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng
• ¤ nhiÔm
• Tho¸i ho¸ ®Êt
• Thay ®æi khÝ hËu

Xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo Lång ghÐp m«i tr­êng vµo ph¸t triÓn
• §¸p øng c¸c nhu cÇu tèi thiÓu • §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn
• (søc khoÎ/gi¸o dôc/nhµ ë) • C«ng nghÖ ®èi víi ph¸t triÓn
• §¸p øng viÖc lµm • Di d©n gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n
• KiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c nguån tµi nguyªn • §æi míi c¸c vÊn ®Ò n¨ng l­îng
chung cña x∙ héi mét c¸ch hîp lý • Hîp t¸c quèc tÕ vµ khu vùc
• KiÓm so¸t d©n sè

§GT§MT cã c¸c lîi Ých trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. §ãng gãp trùc tiÕp cña §GT§MT lµ mang l¹i
nh÷ng lîi Ých m«i tr­êng, nh­ gióp chñ dù ¸n hoµn thiÖn thiÕt kÕ hoÆc thay ®æi vÞ trÝ cña dù ¸n.
§ãng gãp gi¸n tiÕp cã thÓ lµ nh÷ng lîi Ých m«i tr­êng do dù ¸n t¹o ra, nh­ viÖc x©y dùng c¸c ®Ëp
thuû ®iÖn kÐo theo sù ph¸t triÓn cña mét sè ngµnh (du lÞch, nu«i trång h¶i s¶n). TriÓn khai qu¸
tr×nh §GT§MT cµng sím vµo chu tr×nh dù ¸n, lîi Ých cña nã mang l¹i cµng nhiÒu.
Nh×n chung, nh÷ng lîi Ých cña §GT§MT bao gåm:
• Hoµn thiÖn thiÕt kÕ vµ lùa chän vÝ trÝ dù ¸n
• Cung cÊp th«ng tin chuÈn x¸c cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
• T¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
• §­a dù ¸n vµo ®óng bèi c¶nh m«i tr­êng vµ x∙ héi cña nã
• Gi¶m bít nh÷ng thiÖt h¹i m«i tr­êng
• Lµm cho dù ¸n cã hiÖu qu¶ h¬n vÒ mÆt kinh tÕ vµ x∙ héi
• §ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

2
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

I.1.3 Chi phÝ cho §GT§MT


CÇn cã kinh phÝ cho c«ng t¸c §GT§MT. Chi phÝ nµy cã tÝnh chÊt tr­íc m¾t, trong thêi gian ng¾n
vµ chñ yÕu do chñ dù ¸n chÞu. Tuy nhiªn, cÇn nhËn râ r»ng chi phÝ ®Çu t­ cho §GT§MT sÏ tiÕt
kiÖm kinh phÝ chung cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n vµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng qua
nh÷ng lîi Ých l©u dµi vµ phæ biÕn cña nã. §ã lµ viÖc ng¨n ngõa nh÷ng hiÓm häa m«i tr­êng (nÕu
kh«ng ®­îc ng¨n ngõa x∙ héi ph¶i kh¾c phôc chóng trong c¸c giai ®o¹n sau) vµ h­íng tíi sù
ph¸t triÓn bÒn v÷ng. C¸c häat ®éng kinh tÕ cña dù ¸n ®­îc t¨ng c­êng (cã lîi c¶ cho chñ dù ¸n
vµ cho quèc gia), bëi v× c¸c dù ¸n ®­îc thiÕt kÕ tèt h¬n vµ ®­îc phª duyÖt kÞp thêi h¬n.
I.1.4 TÝnh tæng hîp trong §GT§MT
Tæng hîp c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng, x∙ héi, søc khoÎ, kinh tÕ trong §GT§MT. Tr­íc ®©y,
§GT§MT tËp trung nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng tù nhiªn, vËt lý vµ sinh häc lµ chñ
yÕu, vÝ dô nh­ viÖc xem xÐt hËu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Õn chÊt l­îng n­íc vµ kh«ng
khÝ, hÖ thùc vËt vµ ®éng vËt, khÝ hËu vµ hÖ thèng thuû v¨n. HiÖn nay, c¸c kiÓu t¸c ®éng kh¸c nh­
c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng kinh tÕ- x∙ héi, søc khoÎ céng ®ång, quan hÖ giíi ...®­îc ­u tiªn
ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu ®ñ vµ toµn diÖn h¬n. Nh÷ng nç lùc ®ã ®∙
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn liªn ngµnh cña §GT§MT vÒ c¶ lý thuyÕt vµ thùc hµnh. ThuËt ng÷ “M«i
tr­êng” ®­îc hiÓu lµ bao gåm c¶ m«i tr­êng x∙ héi. Ph¹m vi cña §GT§MT ®­îc më réng cho
nhiÒu kiÓu t¸c ®éng kh¸c nhau. V× vËy, Sæ tay h­íng dÉn nµy kh«ng thÓ chØ dÉn chi tiÕt cho tÊt
c¶ kiÓu t¸c ®éng trong §GT§MT. Tuy nhiªn, ®Ó cã kh¸i niÖm chung vÒ c¸c t¸c ®éng cã liªn
quan ®Õn m«i tr­êng kinh tÕ x∙ héi, phô lôc I.2 giíi thiÖu ng¾n gän vÒ c¸c t¸c ®éng kinh tÕ, x∙
héi, søc khoÎ, giíi vµ sù liªn kÕt chóng trong mét §GT§MT.
§GT§MT ®­îc sö dông liªn kÕt cïng víi c¸c c«ng cô qu¶n lý vµ c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c. Néi
dung cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng quyÕt ®Þnh c¸ch suy nghÜ vµ hµnh ®éng ®Ó lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n
ph¸t triÓn sao cho cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu kh«ng nh÷ng cho c¸c thÕ hÖ hiÖn t¹i mµ cßn cho c¶ c¸c
thÕ hÖ trong t­¬ng lai. VÊn ®Ò quan träng lµ h×nh thµnh ®­îc c¬ chÕ, c«ng cô vµ tiÕp cËn thÝch
hîp ®Ó hç trî cho viÖc ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng, kh«ng thÓ
chØ sö dông mét c«ng cô qu¶n lý m«i tr­êng mµ ph¶i sö dông kÕt hîp nhiÒu c«ng cô vµ nhiÒu
c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. §GT§MT lµ mét trong c¸c c«ng cô ®ã. Trong t­¬ng lai §GT§MT
®­îc sö dông kÕt hîp víi c¸c c«ng cô kh¸c ®Ó ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n theo c¸c tiªu chuÈn bÒn v÷ng.
VÝ dô vÒ c¸c c«ng cô vµ kü thuËt phôc vô cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng:
• KiÓm to¸n m«i tr­êng
• C«ng nghÖ ®¸nh gi¸
• §¸nh gi¸ chu tr×nh s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm
I.1.5 KÕt hîp ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng víi quy ho¹ch ph¸t triÓn - §¸nh gݸ m«i tr­êng
chiÕn l­îc (§GMTCL)
Néi dung cña viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kh¸c nhau vÒ quy m« cu¶ l∙nh thæ (quèc gia, vïng
v.v.) vµ vÒ kiÓu lo¹i (ngµnh hay tæng hîp), cho nªn néi dung cña viÖc c©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò m«i
tr­êng trong mçi lo¹i h×nh lËp kÕ ho¹ch còng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch t­¬ng xøng. Tr­íc
®©y, §GT§MT chØ míi tiÕn hµnh cho cÊp dù ¸n. HiÖn nay quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®ßi hái
ph¶i më réng §GT§MT vµ sö dông c¸c c«ng cô kh¸c bæ sung cho quy tr×nh §GT§MT. Trong
25 n¨m qua, §GT§MT trë thµnh mét qu¸ tr×nh ®ång bé vµ linh ho¹t phôc vô cho viÖc lËp quy
ho¹ch vµ qu¶n lý dù ¸n. Tuy nhiªn, §GT§MT ch­a ®ãng vai trß xøng ®¸ng trong viÖc lµm gi¶m
bít sù nghiªm träng cña c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng khu vùc vµ toµn cÇu do nguyªn nh©n t¨ng tr­ëng
kinh tÕ cña mçi n­íc. HiÖn nay, quy m« vµ tèc ®é suy tho¸i m«i tr­êng vµ c¹n kiÖt tµi nguyªn
lín h¬n trong nh÷ng n¨m 70, v× thÕ sù ra ®êi §GT§MT cho c¸c dù ¸n, chØ míi thÓ hiÖn mét
phÇn tr¸ch nhiÖm cña x∙ héi ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng.
HiÖn nay, §GT§MT chØ míi tËp trung chñ yÕu lµm thÕ nµo ®Ó mét dù ¸n Ýt g©y t¸c ®éng tiªu
cùc ®Õn m«i tr­êng nhÊt, trong khi ®ã c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cÇn cã mét c«ng cô m«i
tr­êng ë cÊp cao h¬n cÊp dù ¸n (nh­ quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, l∙nh thæ v.v) ®Ó phôc vô cho
viÖc ra quyÕt ®Þnh (c¸c quyÕt ®Þnh th­êng ®­îc ®­a ra víi nh÷ng ph©n tÝch m«i tr­êng rÊt s¬
3
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

l­îc). §¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc (§GMTCL) ra ®êi ®Ó bæ sung cho §GT§MT cÊp dù ¸n,
®­a c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng t­¬ng xøng vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cao h¬n cÊp dù ¸n vµ ®­îc
xem nh­ lµ mét c¸ch tiÕp cËn ®Çy triÓn väng. §GMTCL lµ viÖc øng dông c¸c nguyªn t¾c
§GT§MT trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh vµ c¸c cÊp quy ho¹ch ph¸t
triÓn kh¸c cao h¬n cÊp dù ¸n. §GMTCL lµ c¸ch tiÕp cËn thùc tÕ nhÊt, ®Æc biÖt nÕu biÕt kÕt hîp
viÖc ra quyÕt ®Þnh víi c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× §GMTCL sÏ trë thµnh mét c«ng cô
hiÖu qu¶ gãp phÇn ng¨n chÆn xu h­íng tiÕp tôc suy gi¶m m«i tr­êng trong tõng quèc gia còng
nh­ toµn cÇu.
§GMTCL lµ mét qu¸ tr×nh ®ang hoµn thiÖn, ®¶m b¶o ®Ó ®­a c¸c c©n nh¾c m«i tr­êng vµo nh÷ng
giai ®o¹n thÝch hîp cña qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh ph¸t
triÓn. §GMTCL vµ §GT§MT cÊp dù ¸n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ ph©n cÊp, t­¬ng tù nh­ viÖc
ph©n cÊp tõ chÝnh s¸ch xuèng ®Õn dù ¸n (chÝnh s¸ch ®Æt ra môc tiªu chung cho viÖc x©y dùng kÕ
ho¹ch, c¸c kÕ ho¹ch lµ khung chung cho viÖc h×nh thµnh c¸c ch­¬ng tr×nh, vµ c¸c ch­¬ng tr×nh
®Þnh h­íng cho viÖc lËp c¸c dù ¸n ph¸t triÓn cô thÓ). Trong thùc tÕ, sù ph©n cÊp nh­ thÕ th­êng
mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi (xem phô lôc I.3).
Theo c¸ch tiÕp cËn ph©n cÊp nµy, c¸c d¹ng vµ néi dung cña th«ng tin m«i tr­êng ®­îc cung cÊp
theo nhu cÇu cô thÓ cña ng­êi ®­a ra quyÕt ®Þnh. §Ó ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ lËp kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn cÇn nh÷ng th«ng tin m«i tr­êng kh¸i qu¸t vµ ®Þnh tÝnh nh»m x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò m«i
tr­êng lín, kh«ng ®i vµo nh÷ng t¸c ®éng cô thÓ. Sau ®ã, khi thùc hiÖn §GT§MT cÊp dù ¸n (c¸c
dù ¸n ®­îc triÓn khai trùc tiÕp tõ c¸c chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch) cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng t¸c ®éng
cô thÓ vµ th«ng tin vÒ kü thuËt cña dù ¸n.
HiÖn nay, §GMTCL lµ mét kh¸i niÖm t­¬ng ®èi míi, kinh nghiÖm vµ lý luËn ®ang ngµy cµng trë
nªn phong phó mét c¸ch nhanh chãng.
LuËt B¶o vÖ M«i tr­êng cña n­íc ta, NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ sè 175/CP (xem phô lôc I.4) vµ
Th«ng t­ cña Bé KHCN&MT sè 490/TT-BKHCNMT (xem phô lôc I.5) ®∙ quy ®Þnh r»ng
§GT§MT ph¶i ®­îc triÓn khai kh«ng chØ ë cÊp dù ¸n, mµ cßn cho c¸c quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn vïng, ngµnh, tØnh, thµnh phè vµ khu c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay ë n­íc ta vÉn
ch­a cã c¸c h­íng dÉn cho §GMTCL.
I.1.6 §GT§MT vµ chu tr×nh dù ¸n

LuËt ph¸p cña nhiÒu n­íc ch©u ¸ yªu cÇu thùc hiÖn §GT§MT ®èi víi tÊt c¶ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn
quan träng. T¹i nhiÒu n­íc, §GT§MT lµ mét phÇn cña nghiªn cøu kh¶ thi cña dù ¸n. Khi ®∙ cã
hiÖu lùc, nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p vÒ §GT§MT cã ý nghÜa to lín, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn §GT§MT, ®ã lµ tµi chÝnh cña dù ¸n. §GT§MT ®­îc tiÕn
hµnh b»ng kinh phÝ cña chÝnh dù ¸n. Mét sè c¸c ng©n hµng vµ c¸c nhµ ®Çu t­ khi thùc hiÖn dù ¸n
kh«ng chó ý ®Õn c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng cho nªn ®∙ gÆp rñi ro trong ®Çu t­. V× thÕ, ph¶i triÓn
khai ®ång bé ®¸nh gi¸ m«i tr­êng vµo c¸c b­íc kh¸c nhau cña chu tr×nh dù ¸n .
Chu tr×nh dù ¸n ®­îc kh¸i qu¸t theo 6 b­íc chÝnh:
• H×nh thµnh dù ¸n
• Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
• Nghiªn cøu kh¶ thi
• ThiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ
• Thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸.
Vai trß cña §GT§MT trong c¸c giai ®o¹n cña chu tr×nh dù ¸n còng kh¸c nhau (xem h×nh 2). C¸c
ho¹t ®éng §GT§MT ®­îc tiÕn hµnh chñ yÕu trong giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi vµ thiÕt kÕ
c«ng nghÖ, Ýt tËp trung h¬n cho giai ®o¹n thùc hiÖn, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n.

4
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

H×nh 2. §GT§MT vµ chu tr×nh dù ¸n [2]

§¸nh gi¸ chi tiÕt c¸c t¸c ®éng cã ý


nghÜa, x¸c ®Þnh sù cÇn thiÕt gi¶m
thiÓu, ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých

ThiÕt kÕ cô thÓ c¸c


Chän vÞ trÝ, TiÒn kh¶ thi Kh¶ thi biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
sµng läc m«i
tr­êng, kiÓm
tra m«i tr­êng
s¬ bé, x¸c ®Þnh ThiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ
ph¹m vi
H×nh thµnh dù ¸n Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p
gi¶m thiÓu

Thùc hiÖn
Gi¸m s¸t vµ
®¸nh gi¸

Gi¸m s¸t, kiÓm to¸n c¸c


t¸c ®éng, rót ra c¸c bµi
häc cho c¸c dù ¸n tiÕp
theo

Trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu cña chu tr×nh dù ¸n øng víi c¸c b­íc nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi,
§GT§MT tËp trung vµo viÖc ®¸nh gi¸ lùa chän vÞ trÝ thùc hiÖn dù ¸n , sµng läc m«i tr­êng cña
dù ¸n, x¸c ®Þnh ph¹m vi t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n. TiÕp theo, trong b­íc nghiªn cøu kh¶ thi
thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt. Sau ®ã, c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ gi¶m thiÓu
m«i tr­êng ®­îc ®Ò xuÊt, kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng vµ ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ qu¶n lý m«i
tr­êng ®­îc so¹n th¶o. B­íc cuèi cïng cña §GT§MT lµ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh b¸o c¸o
§GT§MT.
KÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng ®­îc x©y dùng ph¶i cã hiÖu lùc trong suèt thêi gian thùc hiÖn dù
¸n (kÓ c¶ x©y dùng, vËn hµnh, duy tu vµ thanh lý dù ¸n). KÕ ho¹ch nµy bao gåm c¶ biÖn ph¸p
gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng sinh ra trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Ch­¬ng tr×nh
gi¸m s¸t m«i tr­êng ®­îc x©y dùng nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng x¶y ra
trong thùc tÕ, diÔn biÕn m«i tr­êng, hiÖu lùc cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. Sù ®¸nh gi¸ c¸c kÕt
qu¶ gi¸m s¸t m«i tr­êng lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu vÒ m«i tr­êng cña dù ¸n vµ
thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng bæ sung nÕu thÊy cÇn thiÕt. NhËn thøc ®­îc tÇm quan
träng cña §GT§MT nhiÒu n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ ®∙ ®ßi hái chñ ®Çu t­ dµnh mét phÇn kinh phÝ
cho viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i tr­êng.

I.2. Vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
Trong qu¸ tr×nh §GT§MT cã nhiÒu bªn h÷u quan cïng tham gia vµo viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn.
Mçi bªn tham gia ®Òu cã nh÷ng vai trß quan träng nhÊt ®Þnh cña m×nh.
I.2.1. C¬ quan qu¶n lý ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
C¬ quan qu¶n lý §GT§MT cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc qu¸ tr×nh §GT§MT. NhiÖm vô cña c¬ quan
nµy lµ sµng läc t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n vµ t­ vÊn vÒ quy tr×nh ®¸nh gi¸ cho chñ dù ¸n. C¬
quan qu¶n lý §GT§MT th«ng qua ®Ò c­¬ng (kÕ ho¹ch) §GT§MT, ®iÒu hµnh viÖc thÈm ®Þnh
c¸c b¸o c¸o §GT§MT vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc phª chuÈn vµ c¸c kiÕn nghÞ cã liªn quan ®Õn
§GT§MT. VÒ nguyªn t¾c, c¬ quan qu¶n lý §GT§MT cßn cã tr¸ch nhiÖm thÈm tra viÖc thùc
hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng.
ë n­íc ta, phô thuéc vµo kiÓu, quy m«, ý nghÜa kinh tÕ vµ møc ®é nghiªm träng cña c¸c t¸c
®éng m«i tr­êng cña dù ¸n, b¸o c¸o §GT§MT sÏ ®­îc tr×nh cho Quèc héi xem xÐt, héi ®ång
5
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

thÈm ®Þnh cÊp trung ­¬ng (bé KHCN&MT) hoÆc cÊp ®Þa ph­¬ng (c¸c së KHCN&MT). Bé
KHCN&MT cã tr¸ch nhiÖm tr×nh chÝnh phñ danh s¸ch c¸c dù ¸n mµ b¸o c¸o §GT§MT cña
chóng sÏ ®­îc Quèc héi xÐt duyÖt.
NghÞ ®Þnh 175 cña ChÝnh phñ ®∙ quy ®Þnh cÊp cña Héi ®ång thÈm ®Þnh (bé KHCN&MT hay Së
KHCN&MT) c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
Côc m«i tr­êng (CMT) thay mÆt Bé KHCNMT ®iÒu hµnh viÖc qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i tr­êng trªn
ph¹m vi c¶ n­íc. Phßng thÈm ®Þnh trùc thuéc CMT hoÆc cña Së KHCN&MT cã tr¸ch nhiÖm ®èi
víi viÖc thÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
Dùa vµo kÕt luËn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh §GT§MT, Bé tr­ëng Bé KHCN&MT hoÆc Chñ tÞch
Uû ban Nh©n d©n tØnh phª duyÖt dù ¸n. Thµnh phÇn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh gåm cã c¸c nhµ
khoa häc, c¸n bé qu¶n lý, vµ cã thÓ cã ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc x∙ héi vµ nh©n d©n vïng dù ¸n.
Sè thµnh viªn trong Héi ®ång ®¸nh gi¸ th­êng ®­îc giíi h¹n lµ 9 ng­êi.
I.2.2. Chñ dù ¸n
Chñ dù ¸n (t­ nh©n, nhµ n­íc, liªn doanh, ®Çu tõ cña n­íc ngoµi) cã tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vµ
trùc tiÕp ®èi víi dù ¸n. Chñ dù ¸n cung cÊp c¸c th«ng tin khoa häc vµ kü thuËt cÇn thiÕt cho tÊt
c¶ c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh §GT§MT. Chñ dù ¸n th­êng hîp ®ång víi c¸c chuyªn gia ®Ó thùc
hiÖn §GT§MT. Khi thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT, chñ dù ¸n ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái vÒ nh÷ng
t¸c ®éng m«i tr­êng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ. Chñ dù ¸n còng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu vµ cã thÓ ph¶i tiÕn hµnh gi¸m s¸t m«i tr­êng.
I.2. 3. C¸c chuyªn gia m«i tr­êng
C¸c chuyªn gia m«i tr­êng gióp chñ dù ¸n thùc hiÖn §GT§MT, Côc M«i tr­êng (CMT) vµ c¸c
c¬ quan nhµ n­íc kh¸c sµng läc, x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT.
Chuyªn gia m«i tr­êng lµ c¸n bé cña c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c bé, ngµnh, c¬
quan t­ vÊn, c¬ quan phi chÝnh phñ.
Chñ dù ¸n giao cho c¸c chuyªn gia thùc hiÖn toµn bé c«ng viÖc §GT§MT: tõ chuÈn bÞ ®Ò c­¬ng
(kÕ ho¹ch) §GT§MT chi tiÕt; nghiªn cøu m«i tr­êng ; ®Ò xuÊt thiÕt kÕ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu;
chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT; ®Õn lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i tr­êng.
Th«ng th­êng, c¸c chuyªn gia m«i tr­êng t­ vÊn cho c¸c c¬ quan qu¶n lý §GT§MT. Mét sè c¬
quan cã tiÒm lùc vÒ khoa häc vµ kü thuËt cã thÓ nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò m«i
tr­êng lín. NÕu cÇn thiÕt, c¸c c¬ quan qu¶n lý §GT§MT sö dông c¸c céng t¸c viªn ®Ó thùc hiÖn
sµng läc m«i tr­êng cña dù ¸n, thÈm ®Þnh kÕ ho¹ch chi tiÕt vµ thùc hiÖn §GT§MT.
I.2.4. C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc kh¸c
C¸c c¬ quan nhµ n­íc kh¸c nh­ c¸c Bé vµ së C«ng nghiÖp, X©y dùng, N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn
n«ng th«n, Y tÕ,... lµ nh÷ng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr­êng, b¶o
vÖ søc khoÎ céng ®ång vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi. C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc cã tr¸ch
nhiÖm tham gia vµo qu¸ tr×nh §GT§MT cña c¸c dù ¸n do Bé, ngµnh m×nh qu¶n lý. C¸c nhãm
§GT§MT khi chuÈn bÞ b¸o c¸o th­êng hîp t¸c víi nh÷ng c¬ quan nµy. C¸c c¬ quan nhµ n­íc
trªn cã thÓ cö ®¹i diÖn cña m×nh tham gia vµo Héi ®ång thÈm ®Þnh theo yªu cÇu cña c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng.
I.2.5. Céng ®ång
HÇu hÕt c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®Òu g©y ra nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¸c céng ®ång d©n c­ sèng trong
trong vïng cã dù ¸n, v× vËy c¸c céng ®ång d©n c­ cã quyÒn ®­îc tham gia vµo §GT§MT cña dù
¸n. Sù tham gia cña céng ®éng vµo §GT§MT cho phÐp nhËn d¹ng c¸c vÊn ®Ò x∙ héi vµ m«i
tr­êng quan träng. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng do céng
®ång ph¸t hiÖn b»ng c¸ch söa ch÷a thiÕt kÕ dù ¸n, hoÆc th«ng qua c¸c biÖn ph¸p vÖ m«i tr­êng
thÝch hîp. Kinh nghiÖm ®∙ chØ ra r»ng phÇn lín c¸c dù ¸n bÞ thÊt b¹i ®Òu do ch­a xem xÐt ®óng
møc quyÒn lîi cña c¸c céng ®ång bÞ ¶nh h­ëng, do kh«ng phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x∙
6
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

héi, hoÆc ch­a tÝnh ®Õn quyÒn lîi cña nh©n d©n n¬i dù ¸n ®­îc x©y dùng. NÕu thiÕu sù ñng hé
cña céng ®ång, dù ¸n sÏ gÆp khã kh¨n trong thùc hiÖn vµ cã thÓ dÉn ®Õn sù thÊt b¹i hoµn toµn. Sù
tham gia cña céng ®éng lµ vÊn ®Ò míi, cã tÇm quan träng mang tÝnh ph¸p lý gãp phÇn ®¶m b¶o
sù thµnh c«ng cña dù ¸n.
I.2.6. C¸c tæ chøc tµi trî quèc tÕ (TCTTQT)
HÇu hÕt c¸c TCTTQT ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n ®Òu yªu cÇu thùc hiÖn §GT§MT. TCTTQT cã tr¸ch
nhiÖm ®Çu t­ cho viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT cßn thÈm ®Þnh b¸o c¸o thuéc vÒ tr¸ch nhiÖm
cña c¸c n­íc nhËn tµi trî. Th«ng th­êng c¸c yªu cÇu vÒ m«i tr­êng cña c¸c TCTTQT nh­ Ng©n
hµng ThÕ giíi, hay Ng©n hµng Ch©u ¸ nghiªm ngÆt h¬n so víi chÝnh n­íc ®­îc tµi trî. §iÒu
quan träng lµ c¶ hai bªn ®Òu yªu cÇu tiÕn hµnh §GT§MT. Trong mét sè tr­êng hîp c¸c
TCTTQT cßn trî gióp c¶ vÒ mÆt kü thô©t cho c«ng t¸c §GT§MT cña dù ¸n.
I.2.7. C¸c tr­êng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu
C¸c tr­êng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu ®¶m nhËn vai trß nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh §GT§MT.
C¸c c¬ quan nµy cã mét ®éi ngò c¸c nhµ chuyªn m«n thuËn lîi cho viÖc thµnh lËp c¸c nhãm thùc
hiÖn §GT§MT. Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, c¸c chuyªn gia cã thÓ cã vai trß quyÕt ®Þnh trong
viÖc xem xÐt c¸c b¶n th¶o cña b¸o c¸o §GT§MT. §iÒu quan träng nhÊt lµ c¸c tr­êng ®¹i häc vµ
c¸c viÖn nghiªn cøu ®éc lËp víi c¸c dù ¸n, cho nªn sù ®¸nh gi¸ cña c¸c c¬ quan nµy mang tÝnh
kh¸ch quan. C¸c tr­êng §¹i häc lµ nh÷ng trung t©m chÝnh ®µo t¹o c¸c c¸n bé §GT§MT, cung
cÊp c¸c kiÕn thøc míi, c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thÝch hîp cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ m«i tr­êng.

I.3. Nh÷ng h¹n chÕ hiÖn nay vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr­êng
Sù ph©n tÝch míi ®©y cña Ch­¬ng tr×nh M«i tr­êng Liªn hîp quèc [7] vÒ hiÖu qu¶ cña §GT§MT
®∙ chØ râ nh÷ng h¹n chÕ vµ ®­a ra c¸c nguyªn t¾c nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c §GT§MT t¹i c¸c
n­íc ®ang ph¸t triÓn.
C¸c khiÕm khuyÕt cña c«ng t¸c §GT§MT hiÖn nay, bao gåm c¶ vÒ néi dung vµ ph­¬ng ph¸p
thùc hiÖn, cã thÓ tãm l­îc nh­ sau:
VÒ néi dung §GT§MT
• ChØ tËp trung cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn, øng dông ®èi víi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn quy m« quèc gia,
vïng, vµ ngµnh cßn rÊt Ýt;
• Nh÷ng dù ¸n quy m« nhá th­êng kh«ng ph¶i thùc hiÖn §GT§MT, tuy nhiªn nh÷ng t¸c ®éng nhá nµy
®­îc tÝch dån vµ theo thêi gian chóng cã thÓ trë nªn rÊt quan träng.
• Kh«ng ®­îc ¸p dông cho chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, nh­ ng©n s¸ch / chÝnh s¸ch thuÕ.
• Kh«ng ®­îc øng dông cho c¸c hiÖp ­íc trao ®æi mËu dÞch gi÷a c¸c quèc gia.
VÒ thùc hiÖn §GT§MT
• Ch­a l«i cuèn vµ ®¶m b¶o sù tham gia mét c¸ch h÷u Ých vµ ®Çy ®ñ cña céng ®ång vµo c«ng t¸c
§GT§MT;
• ViÖc lång ghÐp c¸c kÕt qu¶ §GT§MT vµo nghiªn cøu kh¶ thi vµ ra quyÕt ®Þnh ch­a t­¬ng xøng.
• Danh môc c¸c dù ¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT ch­a ®Çy ®ñ.
• Thñ tôc ®Ó sím ®¹t ®­îc nh÷ng tho¶ thuËn vÒ néi dung cña mét §GT§MT cßn yÕu kÐm.
• NhËn thøc vÒ vai trß cña m« t¶ m«i tr­êng nÒn vµ dù b¸o t¸c ®éng cßn phiÕn diÖn.
• ThiÕu sù liªn kÕt gi÷a c¸c t¸c ®éng vËt lý vµ sinh häc víi nh÷ng t¸c ®éng x∙ héi, kinh tÕ vµ søc khoÎ.
• B¸o c¸o §GT§MT cßn khã hiÓu ®èi víi ng­êi ra quyÕt ®Þnh vµ céng ®ång do v¨n b¶n dµi dßng vµ sù
phøc t¹p cña c¸c ph­¬ng ph¸p sö dông trong §GT§MT.
• ThiÕu c¬ chÕ yªu cÇu c¸c cÊp cã thÈm quyÒn xem xÐt c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
• Quan hÖ gi÷a nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng m«i tr­êng trong c¸c b¸o c¸o
§GT§MT víi viÖc triÓn khai thùc hiÖn cßn mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa.
• N¨ng lùc kü thuËt vµ qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c §GT§MT ë nhiÒu n­íc cßn h¹n chÕ.

7
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

C«ng t¸c §GT§MT t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Vai trß cña c«ng t¸c
§GT§MT ®èi víi sù ph¸t triÓn rÊt quan träng gãp phÇn x©y dùng mét thÕ giíi bÒn v÷ng (kÕt qu¶
cña §GT§MT phôc vô c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng); nghiªn cøu m«i tr­êng mét c¸ch nhÊt qu¸n,
cã hÖ thèng (qu¸ tr×nh §GT§MT tu©n thñ theo mét quy tr×nh ®∙ lùa chän); vµ thiÕt thùc (qu¸
tr×nh §GT§MT cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®óng ®¾n vµ ®¸ng tin cËy cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt
®Þnh). V× vËy, Ch­¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp quèc [7] ®∙ ®­a ra nh÷ng nguyªn t¾c chØ ®¹o vµ
thùc hiÖn c«ng t¸c §GT§MT ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ sau.
B¶y nguyªn t¾c chØ ®¹o trong §GT§MT
1. Sù tham gia - Sù tham gia hîp lý vµ ®óng lóc cña c¸c bªn h÷u quan vµo qu¸ tr×nh §GT§MT.
2. TÝnh c«ng khai - §¸nh gi¸ vµ c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng cÇn ®­îc c«ng khai vµ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cã
thÓ ®­îc tham kh¶o mét c¸ch dÔ dµng.
3. TÝnh ch¾c ch¾n - Qu¸ tr×nh vµ thêi gian biÓu cña c«ng t¸c ®¸nh gi¸ ®­îc th«ng qua tr­íc vµ ®­îc c¸c
bªn tham gia thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ.
4. TÝnh tr¸ch nhiÖm - Nh÷ng ng­êi ra quyÕt ®Þnh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c bªn h÷u quan vÒ quyÕt
®Þnh cña m×nh tu©n theo kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸.
5. Sù tÝn nhiÖm - Sù ®¸nh gi¸ ®­îc b¶o ®¶m vÒ chuyªn m«n vµ tÝnh kh¸ch quan.
6. Chi phÝ/hiÖu qu¶ - Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ kÕt qu¶ cña nã ph¶i ®¶m b¶o cho viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng víi
chi phÝ x∙ héi nhá nhÊt.
7. TÝnh linh ho¹t - Quy tr×nh ®¸nh gi¸ ph¶i phï hîp ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ vµ cã hiÖu lùc cho mäi dù ¸n vµ
trong mäi hoµn c¶nh.
M­êi chÝn nguyªn t¾c thùc hiÖn §GT§MT
§GT§MT ®­îc ¸p dông:
• Cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ph¸t triÓn g©y ra c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ cho m«i tr­êng vµ
x∙ héi, hoÆc nh÷ng t¸c ®éng tÝch dån.
• Nh­ lµ mét c«ng cô qu¶n lý m«i tr­êng c¬ b¶n nh»m phßng ngõa, gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
cña dù ¸n vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó m«i tr­êng tù phôc håi.
• Sao cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh §GT§MT ®¸nh gi¸ ®óng b¶n chÊt t¸c ®éng m«i tr­êng do c¸c ho¹t ®éng
cña dù ¸n g©y ra;
• §Ó lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia.
§GT§MT ®­îc tiÕn hµnh:
• Trong suèt chu tr×nh dù ¸n, b¾t ®Çu cµng sím cµng tèt, cã thÓ ngay tõ khi dù ¸n míi ®­îc h×nh thµnh.
• Theo nh÷ng yªu cÇu râ rµng ®Ó chñ dù ¸n thùc hiÖn kÓ c¶ viÖc qu¶n lý t¸c ®éng.
• Phï hîp víi tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i tr­êng hiÖn t¹i.
• T­¬ng xøng víi thñ tôc hiÖn t¹i vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn §GT§MT.
• §Ó t­ vÊn cho céng ®ång, c¸c nhãm, c¸c bªn bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp, hoÆc c¸c bªn ®­îc h­ëng lîi tõ
dù ¸n nh»m gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn mét c¸ch æn tho¶.
§GT§MT cÇn thiÕt vµ ph¶i phï hîp víi:
• TÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng, bao gåm c¶ c¸c t¸c ®éng x∙ héi vµ rñi ro vÒ søc khoÎ.
• T¸c ®éng tÝch dån, x¶y ra l©u dµi vµ trªn diÖn réng.
• ViÖc lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ, vÞ trÝ triÓn khai vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n.
• Sù quan t©m vÒ tÝnh bÒn v÷ng, bao gåm n¨ng suÊt tµi nguyªn, kh¶ n¨ng ®ång hãa cña m«i tr­êng vµ
®a d¹ng sinh häc.
§GT§MT ph¶i h­íng tíi:
• Th«ng tin chÝnh x¸c vÒ b¶n chÊt cña c¸c t¸c ®éng nh­ c­êng ®é, ý nghÜa cña chóng, nh÷ng rñi ro vµ
hËu qu¶ m«i tr­êng do dù ¸n g©y ra.
• Sù râ rµng trong c¸c b¸o c¸o §GT§MT, dÔ hiÓu vµ phï hîp víi viÖc ra quyÕt ®Þnh, trong ®ã cã c¸c
luËn cø vÒ chÊt l­îng, ®é tin cËy vµ giíi h¹n cña c¸c dù b¸o t¸c ®éng m«i tr­êng.
• Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng diÔn ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n.
§GT§MT t¹o c¬ së ®Ó:
• Ra quyÕt ®Þnh cã luËn cø vÒ m«i tr­êng.
• ThiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ph¸t triÓn sao cho tháa m∙n c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng
vµ môc ®Ých qu¶n lý tµi nguyªn.

8
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• Phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu vÒ gi¸m s¸t, qu¶n lý, kiÓm tãan vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng; viÖc
hoµn thiÖn vÒ thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn nh÷ng thiÕu sãt trong dù b¸o vµ gi¶m thiÓu cña c¸c dù ¸n trong
t­¬ng lai.

I. 4. X©y dùng Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung ë ViÖt Nam

I.4.1. C¸c nguyªn t¾c chÝnh so¹n th¶o Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®«ng m«i tr­êng
C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña c«ng t¸c so¹n th¶o c¸c h­íng dÉn §GT§MT ®­îc Ch­¬ng tr×nh M«i
tr­êng Liªn hîp quèc tæng kÕt trªn c¬ së c¸c h­íng dÉn §GT§MT, c¸c sæ tay, s¸ch tra cøu vµ
thùc tiÔn §GT§MT [7] bao gåm:
• §GT§MT lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng;
• Quy tr×nh §GT§MT ph¶i ®­îc lång khÐp, sao cho Ýt g©y x¸o trén nhÊt cho thÓ chÕ m«i tr­êng (hÖ
thèng c¸c c¬ quan, tæ chøc qu¶n lý vµ nghiªn cøu m«i tr­êng) hiÖn hµnh;
• Phï hîp víi luËt ph¸p hiÖn hµnh vÒ m«i tr­êng;
• §GT§MT lµ mét c«ng cô qu¶n lý cho nªn ph¶i râ rµng, ®­îc liªn kÕt mét c¸ch chÆt chÏ víi chu tr×nh
dù ¸n vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin m«i tr­êng thÝch hîp. NhÊt thiÕt ph¶i
cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a nhãm §GT§MT, c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ chñ dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng nh÷ng
thay ®æi vÒ thiÕt kÕ vµ vÞ trÝ cña dù ¸n ®­îc thùc hiÖn nh»m ng¨n ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu
cùc vµ më réng tèi ®a c¸c lîi Ých cña dù ¸n;
• D©n c­ cña vïng dù ¸n tham gia vµo qu¸ tr×nh §GT§MT;
• §GT§MT ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tæng hîp vµ liªn ngµnh cho c¸c t¸c ®éng (m«i tr­êng x∙ héi, kinh
tÕ , vËt lý vµ sinh sinh häc) ®Ó tèi ®a ho¸ c¸c lîi Ých cña dù ¸n;
I.4.2. Môc ®Ých vµ giíi h¹n cña Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung
Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung ®­îc biªn so¹n nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho
viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ mét quy tr×nh §GT§MT, gióp cho viÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái c¬ b¶n cña c«ng
t¸c §GT§MT " Ai lµm g×, lµm nh­ thÕ nµo vµ lµm vµo lóc nµo?". Sæ tay h­íng dÉn ®­îc so¹n
th¶o cho tÊt c¶ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.
§èi víi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c«ng t¸c §GT§MT, Sæ tay h­íng dÉn
cung cÊp nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt cña c¸c b­íc trong mét quy tr×nh §GT§MT vµ nh÷ng
c«ng cô kü thuËt cã thÓ ¸p dông cho c¸c b­íc §GT§MT thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬
quan qu¶n lý m«i tr­êng, nh­ b­íc sµng läc m«i tr­êng hay thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT.
§èi víi chñ dù ¸n, c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm tiÕn thµnh §GT§MT, Sæ tay h­íng
dÉn cung cÊp c¸c c«ng cô kü thuËt ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cã hiÖu
qu¶, nh­ lËp ®Ò c­¬ng (kÕ ho¹ch) §GT§MT; §GT§MT chi tiÕt.
Do Sæ tay h­íng dÉn chung cã néi dung tæng hîp, so¹n cho nhiÒu ®èi t­îng ng­êi ®äc l¹i rÊt
ng¾n gän, cho nªn mäi vÊn ®Ò kh«ng thÓ tr×nh bµy mét c¸ch thËt chi tiÕt. §Ó thùc thi c¸c nhiÖm
vô cña m×nh trong quy tr×nh §GT§MT c¸c nhãm thùc hiÖn cÇn thiÕt ph¶i tham kh¶o thªm c¸c
tµi liÖu chuyªn s©u h¬n. Hy väng trong t­¬ng lai, cïng víi cuèn Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT
chung, sÏ xuÊt b¶n tiÕp nh÷ng Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT riªng cho tõng lÜnh vùc nh­: Thuû
®iÖn, Du lÞch, §« thÞ,...
I.4.3. Thêi ®iÓm sö dông Sæ tay h­íng dÉn
C¸c b­íc §GT§MT trong Sæ tay h­íng dÉn nµy ®­îc biªn so¹n t­¬ng øng víi tÊt c¶ c¸c giai
®o¹n trong lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn (chu tr×nh) mét dù ¸n ph¸t triÓn:
• H×nh thµnh dù ¸n vµ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
• Nghiªn cøu kh¶ thi, thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ
• Thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸
Nh­ vËy, Sæ tay h­íng dÉn cã thÓ ®­îc sö dông cho toµn bé quy tr×nh §GT§MT vµ qu¶n lý dù
¸n.

9
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

I.4.4. Quy tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng trong bèi c¶nh c¸c n­íc ch©u ¸
§GT§MT ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn m«i
tr­êng, gãp phÇn x©y dùng c¸c luËn cø m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §GT§MT lµ mét qu¸
tr×nh ®­îc thùc hiÖn qua nhiÒu b­íc, trong ®ã nhiÒu vÊn ®Ò m«i tr­êng ®­îc ®­a ra xem xÐt ®Ó
quyÕt ®Þnh viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n. HiÖu qu¶ cña hÖ thèng §GT§MT phô thuéc vµo c¸c b­íc
cô thÓ trong hÖ thèng ®ã.
VÒ c¬ b¶n, qu¸ tr×nh §GT§MT trong c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸ [2] cã c¸c b­íc chÝnh
sau:
1. Sµng läc m«i tr­êng cña dù ¸n.
1. X¸c dÞnh ph¹m vi hoÆc chuÈn bÞ mét b¸o c¸o kiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé.
2. ChuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT.
3. Xem xÐt b¸o c¸o §GT§MT.
4. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT b»ng c¸c tiªu chÝ vµ ®iÒu kiÖn ®∙ ®Þnh.
5. Qu¶n lý m«i tr­êng.
ë mét sè n­íc qu¸ tr×nh §GT§MT cã bæ sung thªm b­íc “KiÓm to¸n vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n". B­íc
nµy th­êng ®­îc thùc hiÖn sau khi dù ¸n ®∙ ®i vµo ho¹t ®éng. H×nh 3 thÓ hiÖn c¸c b­íc vµ nhiÖm
vô chÝnh cña qu¸ tr×nh §GT§MT kh¸i qu¸t cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Ch©u ¸.

H×nh 3. C¸c b­íc chÝnh cña qu¸ tr×nh §GT§MT ë Ch©u ¸ [2]

Sµng läc m«i tr­êng • QuyÕt ®Þnh vÒ quy m« vµ møc ®é §GT§MT

• X©y dùng kÕ ho¹ch §GT§MT chi tiÕt


X¸c ®Þnh ph¹m vi / KiÓm tra m«i
• ChÝnh thøc ho¸ viÖc kiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé
tr­êng s¬ bé
• Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
• C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
B¸o c¸o §GT§MT
• KÕ ho¹ch gi¸m s¸t
• KÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng

• §¸nh gi¸ b¸o c¸o


§¸nh gi¸ b¸o c¸o
• Tham kh¶o ý kiÕn cña céng ®ång

• Lo¹i bá hay th«ng qua dù ¸n


ThÈm ®Þnh theo c¸c tiªu chÝ vµ • Tiªu chÝ vµ ®iÒu kiÖn
®iÒu kiÖn • B¶o vÖ m«i tr­êng
• Gi¸m s¸t t¸c ®éng

• Thùc hiÖn kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng


Thùc hiÖn qu¶n lý m«i tr­êng • C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• C¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t

• KiÓm tra møc ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch qu¶n lý ®∙ cam


KiÓm to¸n vµ ®¸nh gi¸ kÕt.
• §¸nh gi¸ sù thµnh c«ng cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu

I.4.5. Quy ®Þnh luËt ph¸p vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ë ViÖt Nam
§GT§MT ®∙ ®­îc quy ®Þnh trong nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy, tr­íc hÕt lµ trong LuËt b¶o vÖ m«i
tr­êng ®­îc Quèc héi th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993 vµ Chñ tÞch n­íc ký lÖnh ban hµnh

10
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

sè 29-L/CTN ngµy 10 th¸ng 1 n¨m 1994, NghÞ ®Þnh 175/CP ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1994 cña
ChÝnh phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng (phô lôc I.4) vµ hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n
d­íi luËt cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng (BKHCN&MT) ban hµnh nh­: Th«ng t­
1420/MTg ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 1994 vÒ H­íng dÉn §GT§MT ®èi víi c¸c c¬ së ®ang ho¹t
®éng, Th«ng t­ 715/MTg ngµy 3 th¸ng 4 n¨m 1995 vÒ h­íng dÉn §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n
®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi, Th«ng t­ 1100/TT-MTg ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 1997 vÒ H­íng
dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµ gÇn ®©y nhÊt ngµy 30 th¸ng
4 n¨m 1998, thùc hiÖn ChØ thÞ sè 11/1998/CT-TTg ngµy 16 th¸ng 3 n¨m 1998 cña Thñ t­íng
ChÝnh phñ vÒ viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 10/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ c¶i tiÕn thñ tôc ®Çu
t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, ®ång thêi c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc hiÖn LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng cña c¸c
doanh nghiÖp còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng,
Bé KHCN&MT ®∙ ban hµnh Th«ng t­ 490/1998/TT-BKHCN&MT vÒ H­íng dÉn lËp vµ thÈm
®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ (phô lôc I.5). Mèi quan hÖ gi÷a c¸c v¨n b¶n
ph¸p lý nªu trªn ®­îc hÖ thèng ho¸ trªn h×nh 4.

H×nh 4. Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn §GT§MT cña ViÖt Nam [theo Côc M«i
tr­êng, Bé KHCN&MT]

LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng


(®iÒu 17 vµ 18)

NghÞ ®Þnh 175/CP (Ch­¬ng 3) NghÞ ®Þnh 26/CP (ch­¬ng II)


• §iÒu 14, Ph©n cÊp thÈm ®Þnh • §iÒu 6, Vi ph¹m vÒ phßng
• §iÒu 15, Quy ®Þnh c¬ quan thÈm ngõa « nhiÔm vµ suy tho¸i
®Þnh ë cÊp TW vµ ®Þa ph­¬ng m«i tr­êng
• §iÒu 16, Thêi gian thÈm ®Þnh

Th«ng t­ 715 / MTg ngµy 3/4/1995,


Th«ng t­ 1420 / MTg Th«ng t­ 1100 / MTg ngµy 20/8/1997,
ngµy 26/11 / 1994 Th«ng t­ 490 / 1998/TT-BKHCNMT
ngµy 29/4/1998

QuyÕt ®Þnh 186/Q§-MTg ngµy 31/12/1994 H×nh thøc phª chuÈn b¸o c¸o §GT§MT

C«ng v¨n sè 724/MTg ngµy 3/4/1995 PhiÕu thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT

C«ng v¨n sè 812/Mtg ngµy 17/4/1996 QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o §GT§MT

1.4.6. Quy tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng


Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p vÒ §GT§MT cña ViÖt Nam tr×nh bµy trong 1.4.5 cã
thÓ kh¸i qu¸t ho¸ quy tr×nh §GT§MT cña n­íc ta cã 4 b­íc chÝnh (h×nh 5):
B­íc thø nhÊt: Sµng läc m«i tr­êng, do c¬ quan qu¶n lý m«i tr­êng thùc hiÖn. C¸c dù ¸n ph¸t
triÓn ®­îc chia lµm hai lo¹i: lo¹i 1, c¸c dù ¸n cÇn tiÕn hµnh §GT§MT vµ lo¹i 2, c¸c dù ¸n kh«ng
cÇn §GT§MT.

11
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

H×nh 5: Quy tr×nh §GT§MT

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®­îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng


Chó gi¶i
vËn
C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang sö dông Cho Dù ¸n lo¹i 1
hµnh
C¸c b­íc §GT§TM dù kiÕn bæ sung Cho Dù ¸n lo¹i 2

KÕt qu¶ §GT§TM Cho Dù ¸n lo¹i 3

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

12
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

B­íc thø hai: §èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 2, kh«ng cÇn tiÕn hµnh §GT§MT, chñ ®Çu t­ so¹n b¶n ®¨ng
ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng tr×nh c¬ quan qu¶n lý m«i tr­êng xÐt duyÖt vµ th«ng qua, quy tr×nh
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho lo¹i dù ¸n nµy kÕt thóc t¹i ®©y.
§èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 1, cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT, lËp b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé, sau ®ã
chuyÓn sang giai ®o¹n §GT§MT sau.
B­íc thø ba: lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt.
B­íc thø t­: thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.
Quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cña n­íc ta vÒ c¬ b¶n phï hîp víi th«ng lÖ vÒ §GT§MT cña khu
vùc vµ thÕ giíi, tuy nhiªn c¸c b­íc cña quy tr×nh trªn cÇn chi tiÕt ho¸ ®Ó hoµn chØnh, cô thÓ:
• Do mét quy tr×nh §GT§MT ®­îc liªn kÕt víi chu tr×nh dù ¸n, quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cÇn thªm
b­íc: "X¸c ®Þnh ph¹m vi" t­¬ng øng víi giai ®o¹n "Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi". Sau khi b¸o c¸o
§GT§MT ®­îc thÈm ®Þnh ®Ó c¸c kÕt qu¶ cña §GT§MT ®­îc ®­a vµo thùc tÕ, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh "Gi¸m s¸t t¸c ®éng". Gi¸m s¸t t¸c ®éng ®­îc lång ghÐp víi giai ®o¹n "X©y dùng vµ vËn hµnh"
trong chu tr×nh cña mét dù ¸n.
• ViÖc lËp b¸o c¸o §GT§MT, vÝ dô trong b­íc "§GT§MT chi tiÕt" cÇn cã thªm mét sè b­íc trî gióp
nh­ nhËn d¹ng t¸c ®éng, dù b¸o, ph©n tÝch t¸c ®éng, ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng, h×nh thµnh kÕ
ho¹ch gi¸m s¸t vµ qu¶n lý t¸c ®éng cho c¶ chu tr×nh dù ¸n (tõ thiÕt kÕ c«ng nghÖ, x©y dùng, vËn hµnh,
thËm chÝ c¶ khi ®Ò ¸n ®­îc thanh lý) vµ lËp b¸o c¸o §GT§MT.
Quy tr×nh §GT§MT ®­îc x©y dùng (H×nh 5) lµ kÕt qu¶ tham kh¶o vµ ®èi s¸nh c¸c quy tr×nh
§GT§MT cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ (Ch­¬ng tr×nh M«i tr­êng Liªn hîp Quèc, Tæ chøc B¶o vÖ
Thiªn nhiªn Quèc tÕ, Céng ®ång Ch©u ¢u...) cña c¸c n­íc cô thÓ (Malaixia, Th¸i lan, Trung
Quèc, Hµ lan, BÜ, Canada...) víi quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cña ta, nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn
quy tr×nh §GT§MT cña n­íc ta trong t­¬ng lai. Quy tr×nh §GT§MT ®­îc chia lµm hai phÇn vµ
5 b­íc . PhÇn lËp b¸o c¸o §GT§MT cã c¸c b­íc: sµng läc m«i tr­êng, x¸c ®Þnh ph¹m vi,
§GT§MT chi tiÕt; phÇn thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT bao gåm: thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT;
gi¸m s¸t t¸c ®éng.
• KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh sµng läc m«i tr­êng c¸c dù ¸n ®­îc chia ra ba lo¹i: (1) Ph¶i tiÕn hµnh
§GT§MT; (2) Ch­a râ cã cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT hay kh«ng vµ (3) Kh«ng cÇn §GT§MT.
• Trong b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT, ®èi víi dù ¸n läai 1 (ph¶i §GT§MT) tiÕn hµnh theo tr×nh
tù: §GT§MT s¬ bé, lËp ®Ò c­¬ng chi tiÕt, xÐt duyÖt ®Ò c­¬ng; ®èi víi ®Ò ¸n lo¹i hai (ch­a râ cã tiÕn
hµnh §GGT§MT hay kh«ng) thùc hiÖn viÖc: §GT§MT s¬ bé, nÕu thÊy cÇn thiÕt ph¶i §GT§MT chi
tiÕt th× lËp ®Ò c­¬ng chi tiÕt vµ xÐt duyÖt ®Ò c­¬ng (t­¬ng tù nh­ c¸c dù ¸n lo¹i 1), nÕu kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i §GT§MT chi tiÕt th× so¹n b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng vµ xem xÐt b¶n ®¨ng ký
®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng (t­¬ng tù nh­ dù ¸n lo¹i 3); ®èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 3 (kh«ng cÇn §GT§MT)
thùc hiÖn theo tr×nh tù: so¹n b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng vµ xem xÐt b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt
l­îng m«i tr­êng vµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng dõng l¹i ë ®©y.
• B­íc §GT§MT chi tiÕt gåm: ®¸nh gi¸ t¸c ®éng; lùa chän ph­¬ng ¸n, kiÕn nghÞ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
vµ h×nh thµnh kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng.
Néi dung cña c¸c ch­¬ng tiÕp theo trong cuèn Sæ tay h­íng dÉn nµy sÏ dµnh cho viÖc tr×nh bµy
c¸c h­íng dÉn kü thuËt cho c¸c b­íc cña quy tr×nh §GT§MT võa ®­îc nªu.

13
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®­îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng

vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

14
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

PhÇn Hai: X©y dùng b¸o c¸o §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

II. Sµng läc dù ¸n

Hµng n¨m trong c¶ n­íc cã rÊt nhiÒu dù ¸n ®­îc triÓn khai. §Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ kinh phÝ,
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§GT§MT) chØ nªn tiÕn hµnh ®èi víi nh÷ng dù ¸n thËt sù sÏ g©y
nªn nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng. V× thÕ cÇn cã mét c¬ chÕ ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt
§GT§MT cña toµn bé c¸c dù ¸n. ViÖc ph©n biÖt c¸c dù ¸n theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT
®­îc gäi lµ sµng läc dù ¸n.
HiÖn cã hai c¸ch tiÕp cËn ®­îc sö dông ®Ó sµng läc dù ¸n, c¸ch thø nhÊt dùa trªn c¬ së c¸c danh
môc dù ¸n ®∙ ®­îc thµnh lËp theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT ®Ó sµng läc c¸c dù ¸n. Th«ng
th­êng ba danh môc dù ¸n ®­îc x©y dùng cho môc ®Ých sµng läc m«i tr­êng: danh môc c¸c dù
¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt, danh môc dù ¸n cÇn tiÕn hµnh §GT§MT s¬ bé ®Ó c©n
nh¾c xem cã cÇn tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt hay kh«ng vµ danh môc c¸c dù ¸n kh«ng cÇn tiÕn
hµnh §GT§MT.
C¸ch thø hai, viÖc sµng läc dù ¸n dùa trªn mét bé chØ tiªu. Bé chØ tiªu sµng läc dù ¸n th­êng cã
ba thµnh phÇn: chØ tiªu ng­ìng, chØ tiªu vÒ c¸c vïng nhËy c¶m vµ chØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n.

II.1. Môc ®Ých cña sµng läc dù ¸n


Môc ®Ých cña sµng läc dù ¸n lµ xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh quy m« vµ møc ®é §GT§MT cña mét dù
¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn. KÕt qu¶ cña sµng läc dù ¸n lµ x¸c ®Þnh Dù ¸n thuéc lo¹i dù ¸n nµo trong ba
lo¹i dù ¸n sau ®©y.
• Lo¹i 1. C¸c dù ¸n yªu cÇu ph¶i cã §GT§MT chi tiÕt. §©y lµ lo¹i dù ¸n cã nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc
®Õn m«i tr­êng. C¸c dù ¸n lo¹i nµy b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn hai b­íc §GT§MT s¬ bé (hay kiÓm tra
m«i tr­êng s¬ bé) vµ chi tiÕt.
• Lo¹i 2. C¸c dù ¸n ch­a râ rµng cã cÇn §GT§MT hay kh«ng. §ã lµ c¸c dù ¸n cã thÓ g©y nªn mét sè
t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng, tuy nhiªn chóng sÏ ®­îc kh¾c phôc khi sö dông c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu thÝch hîp. X¸c ®Þnh vµ øng dông c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cho c¸c dù ¸n lo¹i nµy kh«ng mÊy
khã kh¨n. Chóng cÇn ®­îc tiÕn hµnh §GT§MT s¬ bé (kiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé). Sau khi xem xÐt
c¸c kÕt qu¶ cña b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé, ®èi víi mét sè dù ¸n cã thÓ yªu cÇu tiÕn hµnh §GT§MT
chi tiÕt.
• Lo¹i 3. C¸c dù ¸n kh«ng cÇn ph¶i §GT§MT v× chóng kh«ng g©y nªn nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc ®¸ng
kÓ.
Qu¸ tr×nh thùc hiÖn mét dù ¸n sÏ g©y ra c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng lý ho¸, m«i tr­êng sinh häc
vµ m«i tr­êng kinh tÕ - x∙ héi. Quy m« cña dù ¸n lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®Ó xÐt xem dù ¸n cã
cÇn §GT§MT hay kh«ng? Quy m« cña dù ¸n ®­îc hiÓu theo nh÷ng khÝa c¹nh sau: Quy m« vÒ
c«ng suÊt vµ diÖn tÝch cña dù ¸n; sè l­îng d©n chÞu ¶nh h­ëng vµ diÖn tÝch c¸c hÖ sinh th¸i bÞ
ph¸ huû do viÖc thùc hiÖn dù ¸n. §Ó cã c¬ së khoa häc ng­êi ta dïng c¸c chØ tiªu ®Ó tiÕn hµnh
sµng läc m«i tr­êng.

15
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

II.2. Néi dung cña b­íc sµng läc dù ¸n

II.2.1. Quy ®Þnh hiÖn hµnh

ë ViÖt Nam, theo quy ®Þnh míi nhÊt (1998) cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng [3], c¸c
dù ¸n ®Çu t­ ®Òu ph¶i qua sµng läc m«i tr­êng. Sµng läc m«i tr­êng dùa trªn mét danh s¸ch c¸c
dù ¸n cÇn ph¶i §GT§MT. TÊt c¶ c¸c dù ¸n ®­îc chia lµm hai lo¹i:

Lo¹i 1. C¸c dù ¸n cÇn ph¶i thùc hiÖn §GT§MT (lËp b¸o c¸o vµ thÈm ®Þnh). Danh môc c¸c dù ¸n lo¹i
nµy ®­îc tr×nh bµy chi tiÕt trong Phô lôc 1, Th«ng t­ sè 490/1998/TT-BKHCNMT [11], bao gåm:
• C«ng tr×nh n»m trong hoÆc kÕ cËn c¸c khu vùc nhËy c¶m vÒ m«i tr­êng, c¸c khu b¶o tån thiªn
nhiªn, khu di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc gia vµ quèc tÕ.
• Dù ¸n quy ho¹ch: ph¸t triÓn ngµnh vµ vïng, ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp / khu chÕ xuÊt
• C¸c dù ¸n vÒ dÇu khÝ: khai th¸c, chÕ biÕn, vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n x¨ng dÇu (dung tÝch
tõ 20 000 m3 trë lªn)
• C¸c nhµ m¸y luyÖn gang thÐp, kim lo¹i mÇu c«ng suÊt tõ 100 000 tÊn s¶n phÈm trë lªn
• C¸c nhµ m¸y dÖt nhuém tõ 20 triÖu mÐt v¶i / n¨m trë lªn
• C¸c nhµ m¸y s¬n c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm / n¨m, chÕ biÕn cao su c«ng suÊt tõ
10 000 tÊn s¶n phÈm / n¨m
• C¸c nhµ m¸y ®­êng c«ng suÊt tõ 1000 T mÝa / n¨m
• C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm c«ng suÊt tõ 1000 T s¶n phÈm / n¨m
• C¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn c«ng suÊt tõ 200 MW trë lªn
• C¸c nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy c«ng suÊt tõ 40 000 tÊn bét giÊy / n¨m trë lªn
• C¸c nhµ m¸y xi m¨ng c«ng suÊt tõ 1 triÖu tÊn xi m¨ng / n¨m trë lªn
• C¸c khu du lÞch gi¶i trÝ cã diÖn tÝch tõ 100 ha trë lªn
• C¸c s©n bay
• C¸c bÕn c¶ng cho tµu träng t¶i 10 000 DWT trë lªn
• C¸c tuyÕn ®­êng s¾t, ®­êng cao tèc, ®­êng « t« cã chiÒu dµi trªn 50 Km, thuéc cÊp I
®Õn cÊp III theo tiªu chuÈn TCVN 4054-85
• C¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn cã dung tÝch hå chøa tõ 100 triÖu m3 n­íc trë lªn
• C¸c c«ng tr×nh thuû lîi cã quy m« t­íi tiªu, ng¨n mÆn tõ 10 000 ha trë lªn
• C¸c c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i: khu xö lý n­íc th¶i tËp trung c«ng suÊt tõ 100000 m3 trë
lªn, b∙i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n
• C¸c khu khai th¸c kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng víi tæng khèi l­îng kho¸ng s¶n r¾n vµ
®Êt ®¸ tõ 100 000 m3 / n¨m trë lªn
• TÊt c¶ c¸c l©m tr­êng khai th¸c gç
• C¸c khu nu«i trång thuû s¶n cã diÖn tÝch tõ 200 ha trë lªn
• TÊt c¶ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, kho chøa vµ sö dông ho¸ chÊt ®éc h¹i
• TÊt c¶ c¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n
Lo¹i 2. C¸c dù ¸n cßn l¹i, kh«ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT, chñ dù ¸n chØ cÇn lËp "b¶n ®¨ng ký ®¹t
tiªu chuÈn m«i tr­êng" vµ tr×nh nép cho C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.

VÒ mÆt h×nh thøc, viÖc ph©n biÖt hai lo¹i dù ¸n võa nªu lµm cho thñ tôc sµng läc m«i tr­êng trë
nªn ®¬n gi¶n h¬n. Tuy nhiªn, ¸p dông c¸ch sµng läc trªn cã thÓ n¶y sinh mét vÊn ®Ò cÇn xem
xÐt: ë n­íc ta c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu du lÞch, di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc
gia vµ quèc tÕ ®∙ ®­îc x¸c ®Þnh, trong nhiÒu tr­êng hîp ®∙ cã b¶n ®å, trong khi ®ã c¸c khu vùc
nhËy c¶m vÒ m«i tr­êng ch­a ®­îc quy ®Þnh vÒ mÆt ph¸p lý cho nªn cÇn cô thÓ ho¸ chØ tiªu cña
c¸c khu vùc nh¹y c¶m vÒ m«i tr­êng.
II.2.2. Chi tiÕt ho¸ bé chØ tiªu sµng läc dù ¸n
Møc ®é vµ quy m« §GT§MT cña mét dù ¸n dù kiÕn ®­îc ph©n biÖt sau khi ®∙ ®­îc sµng qua
mét lo¹t c¸c chØ tiªu, th«ng th­êng cã ba lo¹i chØ tiªu: chØ tiªu ng­ìng, chØ tiªu vÒ vïng cã m«i
tr­êng nhËy c¶m vµ chØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n. KÕt qu¶ sµng läc lµ møc ®é vµ quy m« §GT§MT
16
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

cña c¸c dù ¸n cã thÓ ®­îc ph©n biÖt thµnh 3 lo¹i, lo¹i 1: cÇn tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt; lo¹i 2:
ch­a râ cã cÇn §GT§MT hay kh«ng, cÇn ph¶i ®¸nh §GT§MT s¬ bé; lo¹i 3: Kh«ng cÇn ph¶i
§GT§MT (xem h×nh 5).
ChØ tiªu ng­ìng
Quy ®Þnh mét sè chØ tiªu ng­ìng cho c¸c th«ng sè cña dù ¸n, nÕu dù ¸n cã c¸c th«ng sè v­ît qu¸
ng­ìng th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng. ChØ tiªu ng­ìng cã thÓ ph©n
biÖt theo c¸c yÕu tè m«i tr­êng nh­ vÞ trÝ cña dù ¸n, chi phÝ cho dù ¸n, diÖn tÝch ®Êt vµ yªu cÇu
vÒ c¬ së h¹ tÇng cña dù ¸n.
ChØ tiªu vÒ vïng cã m«i tr­êng nhËy c¶m
HËu qu¶ m«i tr­êng do mét dù ¸n g©y ra kh«ng nh÷ng do quy m« cña dù ¸n, mµ cßn do møc ®é
nh¹y c¶m cña m«i tr­êng cña vïng dù ¸n quyÕt ®Þnh. C¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn c¸c vïng cã m«i
tr­êng nh¹y c¶m th­êng ®­îc sö dông ®Ó sµng läc m«i tr­êng. Khi x©y dùng dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh
xem dù ¸n cã thuéc c¸c vïng cã m«i tr­êng nh¹y c¶m sau hay kh«ng?
• Vïng cã ý nghÜa lÞch sö, kh¶o cæ vµ khoa häc
• Vïng ®Êt ngËp n­íc
• Vïng nói cã ®é dèc cao vµ ®Þa h×nh ®Æc biÖt (karst, cuesta)
• V­ên quèc gia, khu b¶o tån tù nhiªn, c¸c lo¹i rõng cã ý nghÜa kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ sinh th¸i
• Vïng cã c¸c loµi ®éng, thùc vËt quý hiÕm vµ cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt
• Vïng kh« h¹n
• Vïng th­êng xuyªn cã lò lôt vµ c¸c thiªn tai kh¸c
ChØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n
C¸c dù ¸n ph¸t triÓn th­êng ®­îc chia lµm ba lo¹i theo tÝnh chÊt vµ møc ®é t¸c ®éng cña chóng
®Õn m«i tr­êng.
1. Nh÷ng dù ¸n nh»m c¶i thiÖn m«i tr­êng, phÇn lín chóng kh«ng cÇn ph¶i §GT§MT, ®ã lµ c¸c dù ¸n:
• X©y dùng, qu¶n lý v­ên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn
• Ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång
• KiÓm so¸t d©n sè
• Quy ho¹ch c¶nh quan
• Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o m«i tr­êng
• Vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt
1. Nh÷ng dù ¸n cã kh¶ n¨ng g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ ®Õn m«i tr­êng, nh­ng dÔ dµng
x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng ®ã vµ lùa chän c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, mét sè dù ¸n thuéc lo¹i nµy lµ:
• C«ng nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá
• Ph¸t triÓn ch¨n nu«i
• ChÕ biÕn n«ng s¶n
• Th©m canh
• Nu«i trång h¶i s¶n (n­íc lî vµ n­íc mÆn) quy m« nhá
• T­íi tiªu quy m« nhá
• CÊp n­íc vµ vÖ sinh m«i tr­êng
• Ph¸t triÓn nhµ ë
• N©ng cÊp ®­êng giao th«ng
• Th«ng tin liªn l¹c
• Khai th¸c hÇm lß
• BiÕn ¸p ®iÖn
• Thuû ®iÖn quy m« nhá
• §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n
• Phôc chÕ c¸c di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸
• Trång rõng vµ phôc håi rõng
17
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• Quy ho¹ch vµ qu¶n lý l­u vùc


• L©m nghiÖp céng ®ång
• Qu¶n lý l∙nh thæ
• KiÓm so¸t xãi mßn vµ båi l¾ng
• Nu«i trång thuû s¶n n­íc ngät
Th«ng th­êng, c¸c dù ¸n trªn cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng s¬ bé, bao gåm viÖc x¸c ®Þnh
c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ g©y ra bëi dù ¸n vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. Trong mét sè
tr­êng hîp cÇn thiÕt khi thÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé, Héi ®ång thÈm ®Þnh xem xÐt vµ
kiÕn nghÞ tiÕp tôc thùc hiÖn §GT§MT chi tiÕt.
2. Nh÷ng dù ¸n cã t¸c ®éng m«i tr­êng lín cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt, chóng bao gåm
c¸c dù ¸n:
• §Þnh c­ thµnh thÞ vµ n«ng th«n
• N«ng nghiÖp sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn trªn quy m« lín
• Ph¸t triÓn l­u vùc
• Tho¸t n­íc
• X©y dùng ®­êng giao th«ng
• Thuû ®iÖn lín
• ChuyÓn dßng ch¶y cña s«ng
• §Ëp chøa n­íc ®a môc tiªu
• Thuû lîi trªn quy m« lín
• NghÒ c¸ quy m« lín
• ChÕ biÕn gç
• Khai th¸c kho¸ng s¶n lé thiªn vµ tuyÓn kho¸ng
• Nhµ m¸y xi m¨ng
• Nhµ m¸y da
• C«ng nghiÖp nÆng
• Nhµ m¸y ®iÖn, t¶i ®iÖn
• X©y dùng s©n bay
• Qu¶n lý vµ xö lý chÊt th¶i
• Ph¸t triÓn du lÞch quy m« lín
• Khai hoang trªn quy m« lín
• T¸i ®Þnh c­ quy m« lín.
• Vµ nh÷ng dù ¸n kh¸c
Phô lôc II.1 tr×nh bµy danh môc c¸c dù ¸n ®∙ qua sµng läc cña ñy ban Ch©u ¢u vµ phô lôc II.2 lµ
sµng läc dù ¸n theo quy ®Þnh thùc hiÖn cña Ng©n hµng ThÕ giíi.

II.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm sµng läc dù ¸n vµ thêi ®iÓm thùc hiÖn
sµng läc dù ¸n
Sµng läc dù ¸n lµ nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan qu¶n lý m«i tr­êng, cô thÓ:
• Côc M«i tr­êng, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.
• C¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cña c¸c TØnh vµ Thµnh phè.
• C¸c Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng cña c¸c Bé c¸c Ngµnh.
Sµng läc m«i tr­êng ®­îc tiÕn hµnh trong nöa ®Çu cña giai ®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi.

18
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®­îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng

vËn

hµnh
Chó gi¶i

C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

19
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

III. X¸c ®Þnh ph¹m vi §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng - lËp ®Ò c­¬ng
§¸nh gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng chi tiÕt
B­íc quan träng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh §GT§MT lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT cho c¸c dù ¸n
g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng ®¸ng kÓ (c¸c dù ¸n lo¹i 1 vµ lo¹i 2). Th«ng th­êng, ®èi
víi c¸c dù ¸n lo¹i 1 vµ 2 ®­îc ph©n biÖt trong giai ®o¹n sµng läc m«i tr­êng, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh §GT§MTs¬ bé. Toµn bé c¸c dù ¸n lo¹i 1 ph¶i tiÕn hµnh qua hai b­íc: §GT§MT s¬ bé vµ
§GT§MT chi tiÕt (chÝnh v× vËy mµ mét sè tµi liÖu gäi c¸c lo¹i dù ¸n nµy lµ c¸c lo¹i dù ¸n cÇn
ph¶i §GT§MT ®Çy ®ñ). C¸c dù ¸n lo¹i 2 lµ c¸c dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT s¬ bé,
sau khi ®∙ §GT§MT s¬ bé phÇn lín c¸c d­ ¸n ®­îc th«ng qua víi mét b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé,
®èi víi n­íc ta lµ th«ng qua b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng. Mét sè cÇn ph¶i tiÕp tôc
§GT§MT chi tiÕt ®Ó lµm râ c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng cña dù ¸n. Néi dung chÝnh cña b­íc
nµy lµ x¸c ®Þnh c¸c vÇn ®Ò m«i tr­êng cÇn tËp trung nghiªn cøu; sè liÖu vµ tµi liÖu cÇn ph¶i thu
thËp vµ nh÷ng ph©n tÝch cÇn tiÕn hµnh ®Ó lµm s¸ng tá c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cña mét dù ¸n;
tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT cña dù ¸n. KÕt qu¶ cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi nghiªn cøu
lµ mét b¶n ®Ò c­¬ng (kÕ ho¹ch) cho toµn bé c«ng t¸c §GT§MT chi tiÕt.

III.1. Môc tiªu cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
B­íc nµy cã nh÷ng môc tiªu sau:
• C©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng chÝnh cÇn nghiªn cøu, c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän vµ ®¶m b¶o ®Ó ph¹m
vi kh«ng gian, thêi gian vµ møc ®é ®¸nh gi¸ m«i tr­êng t­¬ng xøng víi quy m« cña dù ¸n.
• X¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ph¸p §GT§MT thÝch hîp.
• T¹o ®iÒu kiÖn th«ng tin cho d©n c­ vïng chÞu ¶nh h­ëng cña dù ¸n biÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng, c¸c
ph­¬ng ¸n thùc hiÖn ®Ó céng ®ång cã thÓ tham gia vµo viÖc x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i
tr­êng cña dù ¸n.
• T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng dÔ g©y m©u thuÈn vÒ quyÒn lîi
gi÷a c¸c tæ chøc x∙ héi, c¸c c¬ quan nhµ n­íc, nh©n d©n vïng cã dù ¸n vµ chñ dù ¸n.
• X¸c ®Þnh kinh phÝ dµnh cho c«ng t¸c §GT§MT.
• KÕt qu¶ cuèi cïng lµ h×nh thµnh kÕ ho¹ch chi tiÕt cho nghiªn cøu §GT§MT.

III.2. Néi dung cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

III.2.1. C¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh

ë ViÖt Nam b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT bao gåm c¸c néi dung:
• §GT§MT s¬ bé lµ mét b­íc chÝnh thøc trong quy tr×nh §GT§MT.
• §èi víi c¸c dù ¸n kh«ng cÇn tiÕn hµnh §GT§MT cÇn thiÕt ph¶i ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng lµ
mét néi dung quan träng cña b­íc x¸c ®Þnh néi dung §GT§MT.
• Tr­íc khi tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt nhãm c¸n bé ®¸nh gi¸ th­êng lËp ®Ò c­¬ng nghiªn cøu vµ kÕ
ho¹ch thùc hiÖn ®Ó chñ dù ¸n phª duyÖt.
1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé
§èi víi c¸c dù ¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT trong hå s¬ cña dù ¸n ph¶i cã mét phÇn hoÆc
mét ch­¬ng gi¶i tr×nh c¸c t¸c ®éng tiÒm tµng cña cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng th«ng qua viÖc tiÕn
hµnh §GT§MT s¬ bé, ®ång thêi cam kÕt tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i tr­êng trong khi x©y dùng
còng nh­ khi ®­a dù ¸n vµo ho¹t ®éng.
Néi dung cña mét b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé theo NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy
18-10-1994 cña ChÝnh Phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng [4] (phô lôc I.4) gåm
c¸c phÇn sau ®©y:

I. Më ®Çu
20
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

1. Môc ®Ých b¸o c¸o.


2. T×nh h×nh sè liÖu c¨n cø cña b¸o c¸o.
3. M« t¶ tãm t¾t dù ¸n
II. C¸c sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng.
§¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng, trong tr­êng hîp kh«ng kh«ng cã thÓ cã sè liÖu ®Þnh l­îng th× ph©n lo¹i
theo møc ®é: nÆng, trung b×nh, nhÑ ch­a rá, hiÖn tr¹ng m«i tr­êng theo tõng yÕu tè tù nhiªn (®Êt, n­íc,
kh«ng khÝ...)
III. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng khi thùc hiÖn dù ¸n:
§¸nh gi¸ kh¸i quÊt theo tõng yÕu tè chÝnh:
1. Kh«ng khÝ
2. N­íc
3. TiÕng ån
4. §Êt
5. HÖ sinh th¸i
6. ChÊt th¶i r¾n
7. C¶nh quan di tÝch lÞch sö
8. C¬ së h¹ taangf
9. Giao th«ng
10. Søc khoÎ céng ®ång
11. C¸c chØ tiªu liªn quan kh¸c...
IV. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
1. KÕt luËn vÒ ¶nh ®Õn m«i tr­êng cña dù ¸n
2. KiÕn nghÞ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®­îc ®¸nh gi¸ chi tiÕt (nÕu cã)

Trong b¶n Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT nµy, §GT§MT s¬ bé hiÖn hµnh lµ mét néi dung cïng
víi c¸c néi dung kh¸c ®­îc bæ sung lµ x©y dùng ®Ò c­¬ng §GT§MT vµ th«ng qua ®Ò c­¬ng
h×nh thµnh nªn b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT cho c¸c dù ¸n lo¹i 1 (cÇn tiÕn hµnh §GT§MT)
vµ mét phÇn cña c¸c dù ¸n lo¹i 2 (ch­a rá cã cÇn tiÕn hµnh §GT§MT hay kh«ng).
Theo Th«ng t­ h­íng dÉn sè: 490/1998/TT-BKHCNMT cña bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i
tr­êng vÒ lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ [3] th× c¸c dù ¸n kh«ng
cÇn thiÕt tiÕn hµnh §GT§MT ph¶i lËp b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i tr­êng gåm nh÷ng néi
dung sau:

Tªn dù ¸n:
§Þa chØ liªn hÖ:
Sè ®iÖn tho¹i: Sè Fax.
1. M« t¶ ®Þa ®iÓm dù kiÕn triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n.
• VÞ trÝ
• DiÖn tÝch mÆt b»ng
• Kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn c¸c khu d©n c­ vµ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c
• HiÖn tr¹ng sö dông khu ®Êt
• Nguån cung cÊp n­íc, ®iÓm lÊy n­íc nhu cÇu n­íc/ngµy ®ªm
• HÖ thèng giao th«ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ vËn chuyÔn s¶n phÈm
• N¬i tiÕp nhËn n­íc th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n
• N¬i l­u gÜ­ vµ xö lý chÊt th¶i r¾n.
2. Tãm t¾t c«ng nghÖ s¶n xuÊt (l­u ý: nÕu dù ¸n bao gåm c¶ vïng khai th¸c vµ cung cÊp nguyªn liÖu th×
ph¶i m« t¶ râ c¸c vÊn ®Ò liªn quan).
• Tæng vèn ®Çu t­
• Danh môc nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, phô liÖu (tÝnh chÊt, nhu cÇu hµng n¨m, n¬i cung cÊp)
• Ph­¬ng thøc vËn chuyÔn, cung cÊp vµ b¶o qu¶n nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vµ phô liÖu
• C«ng suÊt
• S¬ ®å gi©y chuyÒn s¶n xuÊt. (l­u ý: m« t¶ ®Çy ®ñ c¶ c¸c c«ng ®o¹n phô trî: xö lý n­íc cÊp, m¸y ph¸t
®iÖn, nåi h¬i, hÖ thèng gia nhiÖt, hÖ thèng lµm m¸t thiÕt bÞ...)
21
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• §Æc tÝnh thiÕt bÞ


• ChÊt l­îng s¶n phÈm
• Ph­¬ng thøc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÔn s¶n phÈm
3. C¸c nguån g©y « nhiÓm:
• KhÝ th¶i
 Nguån ph¸t th¶i
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÓm
• N­íc th¶i
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÓm
- N­íc th¶i (L­u ý: nªu râ c¸c th«ng sè liªn quan vÒ n­íc lµm m¸t, n­íc tuÇn hoµn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt)
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÓm
• ChÊt th¶i r¾n
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÓm
• Sù cè do ho¹t ®éng cña dù ¸n: (ch¸y næ, rß rØ ho¸ chÊt, trµn dÇu...)
 Nguyªn nh©n n¶y sinh
 Quy m« ¶nh h­ëng.
4. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÓm
• HÖ thèng thu gom vµ xö lý khÝ th¶i:
 ChiÒu cao èng khãi
 §Æc tÝnh thiÕt bÞ xö lý
 C«ng nghÖ ¸p dông vµ hiÖu qu¶ xö lý
 Ho¸ chÊt sö dông (l­îng, thµnh phÇn)
 C¸c chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh xö lý
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ vËn hµnh.
• HÖ thèng thu gom vµ xö lý n­íc th¶i:
 §­êng thu gom vµ tho¸t n­íc
 KÕt cÊu bÓ xö lý
 C«ng nghÖ ¸p dông vµ hiÖu qu¶ xö lý
 Ho¸ chÊt sö dông (l­îng, thµnh phÇn)
 C¸c chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh xö lý
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ vËn hµnh.
• Quy tr×nh thu gom vµ xö lý chÊt th¶i r¾n:
 KÕt cÊu bÓ/kho l­u gi÷a chÊt th¶i r¾n
 Quy tr×nh vËn chuyÓn
 Kü thuËt xö lý (ph¬i kh«, ®ãng r¾n, ch«n lÊp, thiªu huû, lµm ph©n bãn...)
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ xö lý.
• Tû lÖ trång c©y xanh trong khu«n viªn nhµ m¸y.
• Ph­¬ng ¸n phßng chèng vµ øng cøu sù cè:
 ThiÕt bÞ
 Quy tr×nh
 Ho¸ chÊt sö dông
 HiÖu qu¶
 Dù kiÕn kinh phÝ mua thiÕt bÞ, tËp d­ît ®Þnh kú.
5. Ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i tr­êng:
• VÞ trÝ gi¸m s¸t
22
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• C¸c chØ tiªu gi¸m s¸t


• TÇn suÊt gi¸m s¸t
• Dù kiÕn kinh phÝ thùc hiÖn
6. Cam kÕt ®¶m b¶o ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng.
• Tiªu chuÈn ViÖt Nam
• Tiªu chuÈn n­íc ngoµi nÕu tiªu chuÈn ViÖt Nam kh«ng cã (tªn n­íc, n¨m ban hµnh, c¬ quan ban hµnh,
hiÖu lùc ¸p dông). (l­u ý kÌm theo toµn bä néi dung tiªu chuÈn)
• Thêi gian hoµn thµnh c«ng tr×nh xö lý
• Cam kÕt chôi tr¸ch nhiÖm ph¸p luËt ViÖt Nam nÕu vi ph¹m c¸c c«ng ­íc Quèc tÕ, c¸c tiªu chuÈn ViÖt
Nam vµ ®Ó g©y ra sù cè g©y « nhiÓm m«i tr­êng.

III.2.2. Mét sè néi dung cÇn l­u ý


§Ó cã ®­îc mét b¶n kÕ ho¹ch §GT§MT chi tiÕt, mét trong nh÷ng c¸ch tiÕp cËn hîp lý lµ tiÕn
hµnh th«ng qua §GT§MT s¬ bé.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé (kiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé)
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé ®­îc sö dông nh­ lµ mét b­íc cña giai ®o¹n x¸c ®Þnh ph¹m
vi §GT§MT, cã c¸c môc tiªu:
• S¬ bé x¸c ®Þnh b¶n chÊt vµ møc ®é t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n.
• X¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu thÝch hîp. NÕu kÕt qu¶ §GT§MT s¬ bé cho thÊy dù ¸n kh«ng cã
c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng lín th× b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé (t­¬ng ®­¬ng víi b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn
m«i tr­êng trong Th«ng t­ sè 490/1998/TT-BKHCN&MT) lµ b¸o c¸o §GT§MT cuèi cïng.
• B¸o c¸o §GT§MT s¬ bé (b¶n ®¨ng ký ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng) ph¶i ®­îc c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng th«ng qua.
• Trong khi tiÕn hµnh §GT§MTs¬ bé, ®èi víi mét sè dù ¸n, nÕu thÊy cÇn thiÕt x©y dùng kÕ ho¹ch
§GT§MT chi tiÕt ®Ó thùc hiÖn §GT§MT.
B¸o c¸o §GT§MT s¬ bé ®­îc chuÈn bÞ theo mét mÉu néi dung vµ sö dông c¸c danh môc kiÓm
tra §GT§MT s¬ bé cho c¸c ngµnh.
Phô lôc III.1 giíi thiÖu mÉu néi dung §GT§MT s¬ bé cña ñy ban Ch©u ¢u, phô lôc III.2 giíi
thiÖu danh môc kiÓm tra §GT§MT s¬ bé cho c¸c dù ¸n sö dông thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n
bãn cña Ch­¬ng tr×nh m«i tr­êng Liªn hîp Quèc vµ phô lôc III.3 giíi thiÖu h­íng dÉn chuÈn bÞ
b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé cña Malaixia cã thÓ ®­îc sö dông tham kh¶o ®Ó
so¹n ®Ò c­¬ng vµ lËp b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé.
§GT§MT cßn cã nhiÖm vô ph©n cÊp quy m«, c­êng ®é c¸c t¸c ®éng, ®ång thêi x¸c ®Þnh c¸c
vÊn ®Ò m«i tr­êng cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt trong c¸c giai ®o¹n tiÕp theo.
B¸o c¸o §GT§MT s¬ bé ®­îc Héi ®ång thÈm ®Þnh dù ¸n duyÖt cïng víi hå s¬ dù ¸n tiÒn kh¶
thi.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé ®­îc tiÕn hµnh trong giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi cña chu tr×nh dù
¸n vµ do c¸c chñ ®Çu t­ thùc hiÖn.
§Ò c­¬ng (kÕ ho¹ch) chi tiÕt cho §GT§MT
B­íc tiÕp theo cña x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT lµ x©y dùng ®Ò c­¬ng nghiªn cøu chi tiÕt cho c¸c
dù ¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT ®Çy ®ñ (dù ¸n lo¹i 1 vµ mét phÇn c¸c dù ¸n lo¹i 2). §Ò c­¬ng
§GT§MT chi tiÕt cã c¸c môc ®Ých sau:
• §GT§MT mét c¸ch cã hÖ thèng
• Giíi h¹n c¸c c«ng viÖc ph¶i thùc hiÖn
• §Æt §GT§MT trong mèi t­¬ng quan víi chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña nhµ n­íc.
• Thùc hiÖn §GT§MT theo tiÕn ®é
• §­a ra nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng quan träng nhÊt cÇn ph¶i nghiªn cøu
• Cung cÊp tµi liÖu h­íng dÉn vµ lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu thÝch hîp.

23
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Trong kÕ ho¹ch nghiªn cøu chi tiÕt ph¶i lµm râ tÝnh ph¸p lý vµ néi dung §GT§MT chi tiÕt cña
dù ¸n.
C¸c th«ng tin vÒ ph¸p lý cña dù ¸n bao gåm:
• C¬ së luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch
• Sù phèi hîp gi÷a c¸c ®èi t¸c: c¬ quan, tæ chøc, quèc gia vµ tæ chøc tµi trî hoÆc cho vay
• N¨ng lùc liªn c¬ quan
• Sù tham gia cña céng ®ång
C¸c th«ng tin ®¸nh gi¸ m«i tr­êng chi tiÕt bao gåm:
• M« t¶ dù ¸n (chó ý ®Õn môc tiªu dù ¸n vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn)
• M« t¶ m«i tr­êng nÒn
• ChÊt l­îng cña c¸c th«ng tin hiÖn cã
• C¸c ®èi t­îng ®¸nh gi¸
• C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã lîi
• C¸c t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi:
 Tµi nguyªn thiªn nhiªn.
 Tµi nguyªn nh©n v¨n.
 T¸i ®Þnh c­ vµ ®Òn bï thiÖt h¹i.
• C¸c t¸c ®éng tÝch dån
• C¸c t¸c ®éng v­ît ra ngoµi ph¹m vi dù ¸n
• C­êng ®é t¸c ®éng.
• C¸c ph­¬ng ¸n cña dù ¸n
• C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ dù ¸n
• C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• KÕ ho¹ch gi¸m s¸t m«i tr­êng
• KÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng
Phô lôc III .4 MÉu néi dung §GT§MT cña ñy ban Ch©u ¢u, Phô lôc III.5 Néi dung ®¸nh gi¸
m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp ®ì ph¸t triÓn thuéc Tæ chøc hîp
t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, phô lôc lµ nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o ®Ó cã thÓ h×nh thµnh ®Ò c­¬ng cho
mét §GT§MT.

III.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr­êng
C¸c quan thùc hiÖn §GT§MT tiÕn hµnh x¸c ®Þnh ph¹m vi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ m«i tr­êng.
• C¸c chñ dù ¸n
• C¸n bé §GT§MT
• Céng ®ång
C¸c c¬ quan qu¶n lý m«i tr­êng cã tr¸ch nhiÖm ®¸nh gi¸ vµ th«ng qua ®Ò c­¬ng vÒ néi dung cña
c«ng t¸c §GT§MT.
• Côc M«i tr­êng, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng
• C¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cña c¸c TØnh, Thµnh
• C¸c Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cña c¸c Bé.
B­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT b¾t ®Çu tõ nöa cuèi cña nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi cho ®Õn tr­íc
giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi cña dù ¸n.

24
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Th«ng qua Dù ¸n
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o
thi víi ®iÒu kh«ng ®­îc
vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng

vËn

hµnh
Chó gi¶i

C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

25
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

IV. §¸nh gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng chi tiÕt


§GT§MT chi tiÕt ®­îc triÓn khai sau khi ®Ò c­¬ng nghiªn cøu ®∙ ®­îc c¸c c¬ quan qu¶n lý
th«ng qua. C¸c néi dung chñ yÕu cña mét §GT§MT chi tiÕt lµ nhËn d¹ng, ph©n tÝch ®¸nh gi¸, dù
b¸o c¸c t¸c ®éng, lùa chän ph­¬ng ¸n, c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, c¸c ®Ò xuÊt vÒ quan tr¾c, gi¸m
s¸t t¸c ®éng vµ qu¶n lý sau khi dù ¸n ®∙ thùc hiÖn.

IV.1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt
Th«ng t­ sè: 490/1998/TT-BKHCNMT [3] ®∙ quy ®Þnh danh môc c¸c dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh §GT§MT chi tiÕt. Néi dung cña mét b¸o c¸o §GT§MT chi tiÕt ®­îc quy ®Þnh t¹i Phô lôc
I.4, NghÞ ®Þnh 175/CP ngµy 18 th¸ng 10, n¨m 1994 cña ChÝnh phñ [4], nh­ sau:

I. Më ®Çu
1. Môc ®Ých cña b¸o c¸o.
2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu lµm c¨n cø cña b¸o c¸o.
3. Sù lùa chän ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸.
4. Tæ chøc, thµnh viªn, ph­¬ng ph¸p vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc trong biªn so¹n b¸o c¸o.
II. M« t¶ s¬ l­îc vÒ dù ¸n
1. Tªn dù ¸n.
2. Tªn c¬ quan chñ qu¶n, c¬ quan thùc hiÖn viÖc x©y dùng luËn chøng kinh tÕ-kü thuËt hoÆc v¨n b¶n
cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng cña dù ¸n.
3. Môc tiªu kinh tÕ-x∙ héi, ý nghÜa chÝnh trÞ cña dù ¸n.
4. Néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n. Lîi Ých kinh tÕ-x∙ héi mµ dù ¸n cã kh¶ n¨ng mang l¹i.
5. TiÕn ®é cña dù ¸n, dù kiÕn qu¸ tr×nh khai th¸c dù ¸n.
6. Chi phÝ dù ¸n. Qu¸ tr×nh chi phÝ.
III. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n
1. M« t¶ kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ-x∙ héi cã liªn quan t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù
¸n.
2. Dù b¸o diÔn biÕn cña c¸c ®iÒu kiÖn trªn trong ®iÒu kiÖn kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
IV. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn c¸c yÕu tè tµi nguyªn vµ m«i tr­êng
1. M« t¶ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn tõng yÕu tè m«i tr­êng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n:
2.Tr×nh bµy tÝnh chÊt, ph¹m vi, møc ®é diÔn biÕn theo thêi gian cña tõng t¸c ®éng. So s¸nh víi tr­êng
hîp kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
A. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng m«i tr­êng vËt lý (thñy quyÓn, khÝ quyÓn, th¹ch quyÓn).
B. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng tµi nguyªn sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i:
1. Tµi nguyªn sinh vËt ë n­íc.
2. Tµi nguyªn sinh vËt ë c¹n.
C. T¸c ®éng ®èi víi c¸c tµi nguyªn vµ m«i tr­êng ®∙ ®­îc con ng­êi sö dông:
1. Cung cÊp n­íc.
2. Giao th«ng vËn t¶i.
3. N«ng nghiÖp.
4. Thñy lîi.
5. N¨ng l­îng.
6. Khai kho¸ng.
7. C«ng nghiÖp.
8. Thñ c«ng nghiÖp.
9. Sö dông ®Êt vµo c¸c môc tiªu kh¸c nhau.
10. Gi¶i trÝ, b¶o vÖ søc khoÎ.
D. T¸c ®éng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cuéc sèng con ng­êi:
1. §iÒu kiÖn kinh tÕ-x∙ héi.
2. §iÒu kiÖn v¨n hãa.
3. §iÒu kiÖn mü thuËt.
2. DiÔn biÕn tæng hîp m«i tr­êng trong tr­êng hîp thùc hiÖn dù ¸n:
Ph©n tÝch diÔn biÕn tæng hîp theo tõng ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n.

26
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Nh÷ng tæn thÊt vÒ tµi nguyªn m«i tr­êng theo tõng ph­¬ng ¸n. §Þnh h­íng nh÷ng kh¶ n¨ng kh¾c phôc.
So s¸nh ®­îc, mÊt vµ lîi, h¹i vÒ kinh tÕ x∙ héi vµ tµi nguyªn m«i tr­êng theo tõng ph­¬ng ¸n.
Trong phÇn nµy cÇn nªu râ:
• C¸c chÊt ®­a vµo s¶n xuÊt.
• C¸c chÊt th¶i cña s¶n xuÊt.
• C¸c s¶n phÈm.
• Dù b¸o t¸c ®éng cña chÊt ®ã ®èi víi m«i tr­êng.
3. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng:
Tr×nh bµy kü c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt kü thuËt, c«ng nghªj, tæ chøc ®iÒu hµnh nh¨m kh¾c phôc c¸c
t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng cña dù ¸n.
So s¸nh lîi Ých thu ®­îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra cho tõng biÖn ph¸p cña dù ¸n.
4. §¸nh gi¸ chung
§¸nh gi¸ chung vÒ møc ®é tin cËy cña c¸c dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng. C¸c c«ng t¸c nghiªn
cøu ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®o ®¹c cÇn ®­îc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Ó cã kÕt luËn ®¸ng tin cËy h¬n vµ tiÕp tôc ®iÒu
chØnh dù b¸o t¸c ®éng m«i tr­êng trong t­¬ng lai.
IV. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n
1. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n trªn quan ®iÓm b¶o vÖ m«i tr­êng.
2. KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng kÌm theo ph­¬ng ¸n ®­îc ®Ò nghÞ chÊp nhËn.

Nh­ vËy, trong c¸c v¨n b¶n §GT§MT hiÖn hµnh ®∙ h­íng dÉn vÒ néi dung cho mét b¸o c¸o
§GT§MT chi tiÕt. ViÖc nghiªn cøu §GT§MT hiÖn cßn thiÕu c¸c tµi liÖu h­íng dÉn vÒ mÆt kü
thuËt. §Ó gãp phÇn cô thÓ ho¸ néi dung §GT§MT cña ViÖt Nam, cuèn s¸ch nµy ®­a thªm mét
sè h­íng dÉn kü thuËt cho viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, nh­ nhËn d¹ng t¸c ®éng, ph©n tÝch vµ ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa cña t¸c ®éng ®èi víi m«i tr­êng vµ lùa chän ph­¬ng ¸n
vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.

IV.2. NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng

IV.2.1. C¸c kiÓu t¸c ®éng


C¸c dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi ®Òu g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng ë c¸c møc ®é kh¸c
nhau, chóng bao gåm c¸c t¸c ®éng cã lîi vµ cã h¹i. Theo Vatheen [9] mét t¸c ®éng theo thêi
gian (cho mét thêi ®o¹n) vµ trong kh«ng gian (cho mét vïng x¸c ®Þnh) ®­îc thÓ hiÖn b»ng sù
thay ®æi gi¸ trÞ cña mét th«ng sè m«i tr­êng tr­íc vµ sau khi triÓn khai dù ¸n. Cã thÓ biÓu diÔn
mét t¸c ®éng m«i tr­êng b»ng h×nh vÏ (H×nh 6).
H×nh 6. BiÓu diÔn t¸c ®éng m«i tr­êng cña mét dù ¸n [9]

NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh c¸c ®èi t­îng m«i tr­êng cã thÓ bÞ dù
¸n t¸c ®éng mét c¸ch ®¸ng kÓ. T¸c ®éng m«i tr­êng cña mét dù ¸n ®­îc hiÓu lµ sù thay ®æi c¸c
®iÒu kiÖn m«i tr­êng hiÖn t¹i hoÆc t¹o ra c¸c hËu qu¶ m«i tr­êng cã lîi còng nh­ cã h¹i. NhËn
d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc thùc hiÖn tõ b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi (khi ®∙ cã ®Çy ®ñ c¸c
th«ng tin vÒ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n) ®Õn giai ®o¹n ®Çu cña b­íc §GT§MT chi tiÕt (khi ®∙ thu
thËp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin hiÖn tr¹ng m«i tr­êng cña vïng dù ¸n).
Cã thÓ ph©n biÖt mét c¸ch t­¬ng ®èi c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng ra ba lo¹i chÝnh, ®ã lµ:
27
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

T¸c ®éng kinh tÕ-x∙ héi


T¸c ®éng kinh tÕ-x∙ héi cña mét dù ¸n lµ c¸c t¸c ®éng cã lîi vµ bÊt lîi do dù ¸n g©y ra cho c¸c
®iÒu kiÖn vµ sù ho¹t ®éng kinh tÕ-x∙ héi trong vµ ngoµi vïng dù ¸n, chóng bao gåm:
• Di d©n vµ t¸i ®Þnh c­ • ¶nh h­ëng ®Õn c¸c di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, c¸c
• Thay ®æi trong c¬ cÊu sö dông ®Êt c«ng tr×nh kiÕn tróc.
• Thay ®æi c¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ viÖc lµm • ¶nh h­ëng ®Õn quan hÖ x∙ héi, t©m lý céng ®ång
• Thay ®æi h¹ tÇng c¬ së
• ¶nh h­ëng ®Õn møc sèng vµ d©n trÝ
• ¶nh h­ëng ®Õn phong tôc tËp qu¸n
• ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ d©n c­
C¸c t¸c ®éng sinh häc
C¸c t¸c ®éng sinh häc lµ sù ¶nh h­ëng do ho¹t ®éng cña dù ¸n ®Õn tµi nguyªn sinh vËt, nh­:
• Tµi nguyªn thùc vËt
• §éng vËt hoang d∙
• §éng thùc vËt thuû sinh
• C©y trång vËt nu«i
• C¸c hÖ sinh th¸i
C¸c t¸c ®éng vËt lý vµ ho¸ häc
C¸c t¸c ®éng vËt lý vµ ho¸ häc lµ sù ¶nh h­ëng cña dù ¸n ®Õn c¸c yÕu tè vµ thµnh phÇn m«i
tr­êng nh­:
• TÝnh chÊt vµ thµnh phÇn cña n­íc
• TÝnh chÊt vµ thµnh phÇn cña kh«ng khÝ, chÕ ®é nhiÖt Èm vµ khÝ hËu ®Þa ph­¬ng.
• TÝnh chÊt vµ thµnh phÇn ®Êt
• C¸c qu¸ tr×nh tù nhiªn nh­ qu¸ tr×nh xãi mßn vµ båi tô, dßng ch¶y,
• C¸c thiªn tai, nh­ ®éng ®Êt kÝch thÝch, lò lôt, tr­ît lë, s­¬ng muèi.
C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng nªu trªn cã thÓ ®­îc ph©n chia theo nguån gèc: trùc tiÕp; gi¸n tiÕp vµ
tÝch dån.
(a) C¸c t¸c ®éng trùc tiÕp lµ sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè vµ c¸c qu¸ tr×nh m«i tr­êng do c¸c ho¹t
®éng cña dù ¸n g©y nªn mét c¸ch trùc tiÕp. Ch¼ng h¹n viÖc x©y dùng c¸c ®Ëp n­íc sÏ ¶nh h­ëng
trùc tiÕp ®Õn chÕ ®é dßng ch¶y hay viÖc ph¸t th¶i cña c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn trùc tiÕp g©y «
nhiÔm kh«ng khÝ.
(b) C¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp lµ sù thay ®æi cña c¸c yÕu tè vµ c¸c qu¸ tr×nh m«i tr­êng th«ng qua
(g©y ra bëi) c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp . VÝ dô, t¸c ®éng trùc tiÕp cña viÖc x©y dùng ®Ëp n­íc lµ thay
®æi chÕ ®é dßng ch¶y g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng gi¸n tiÕp nh­ thay ®æi hÖ sinh th¸i ngËp n­íc däc
s«ng, thay ®æi mùc n­íc ngÇm xung quanh vÞ trÝ ®¾p ®Ëp, thay ®æi viÖc sö dông ®Êt. Cã thÓ ph©n
biÖt c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp trªn h×nh 3.
H×nh 3. Quan hÖ gi÷a t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp.

T¸c ®éng trùc tiÕp T¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp I T¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp II

e
b

A f

c
g

28
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

NÕu c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp lµ nh÷ng t¸c ®éng g©y ra mét c¸ch tøc th× bëi c¸c ho¹t ®éng cña dù
¸n, th× c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp th­êng ®­îc t¹o ra sau mét thêi gian tõ mèi t­¬ng t¸c cña c¸c t¸c
®éng trùc tiÕp víi c¸c hîp phÇn m«i tr­êng (tù nhiªn vµ kinh tÕ x∙ héi), c¸c qu¸ tr×nh m«i
tr­êng mµ b¶n th©n chóng cã liªn quan ®Õn c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp.
(c) C¸c t¸c ®éng tÝch dån. Mçi mét dù ¸n riªng biÖt ®Òu g©y ra nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng gi¸n
tiÕp vµ trùc tiÕp. T¸c ®éng m«i tr­êng tÝch dån lµ tËp hîp c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cña nhiÒu dù
¸n trªn cïng mét l∙nh thæ.
IV.2.2. Ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng
Ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng m«i tr­êng nãi riªng vµ nghiªn cøu §GT§MT nãi chung
th­êng ®­îc sö dông kh¸c nhau ®èi víi c¸c dù ¸n, phô thuéc vµo kiÓu dù ¸n vµ ®iÒu kiÖn cña
vïng triÓn khai dù ¸n. Tuy nhiªn, c¸c ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy sau ®©y lµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p
chÝnh ®­îc ®óc rót ®Ó sö dông trong nhËn d¹ng t¸c ®éng vµ §GT§MT.
(1) Danh môc kiÓm tra
Ph­¬ng ph¸p danh môc kiÓm tra th­êng ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng.
Danh môc kiÓm tra lµ mét biÓu b¶ng, trong ®ã c¸c yÕu tè, c¸c ®Æc tr­ng vµ c¸c qu¸ tr×nh m«i
tr­êng ®­îc liÖt kª, muèn nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cña mét dù ¸n ng­êi thùc hiÖn
®¸nh dÊu ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ sù hiÖn diÖn cña c¸c t¸c ®éng hoÆc tr¶ lêi c¸c c©u hái ghi s½n
d­íi d¹ng cã/kh«ng/nghi ngê. Danh môc kiÓm tra cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n vµ còng cã thÓ rÊt phøc
t¹p.
X©y dùng mét danh môc ®¬n gi¶n kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng sè liÖu chi tiÕt, sè liÖu quan
tr¾c, kh«ng cÇn ®é chÝnh x¸c cña sè liÖu. C¸c danh môc kiÓm tra nµy th­êng ®­îc göi ®Õn c¸c
chuyªn gia ®Ó xin ý kiÕn ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña c¸c t¸c ®éng, hoÆc tr¶ lêi c¸c c©u hái
®∙ ®­îc chuÈn bÞ s½n.
§Ó x©y dùng danh môc kiÓm tra phøc t¹p cÇn thiÕt sö dông tµi liÖu chi tiÕt h¬n so víi x©y dùng
danh môc ®¬n gi¶n. Cã thÓ ph©n biÖt mét sè lo¹i danh môc kiÓm tra phøc t¹p sau:
• Danh môc kiÓm tra kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ng­ìng. Mét trong nh÷ng c¸ch sö dông danh môc kiÓm tra
cã hiÖu qu¶ lµ viÖc kÕt hîp danh môc kiÓm tra víi c¸c yÕu tè ng­ìng. Mçi mét yÕu tè, ®iÒu kiÖn vµ
qu¸ tr×nh m«i tr­êng chØ cã søc chÞu ®ùng nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng. NÕu c¸c t¸c
®éng v­ît qu¸ møc chÞu ®ùng cña c¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn vµ qu¸ tr×nh m«i tr­êng th× chóng sÏ bÞ thay
®æi lín ®Õn møc con ng­êi kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. Trong nhiÒu tr­êng hîp nh÷ng thay ®æi nµy lµm
¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ con ng­êi (nh­ viÖc th¶i c¸c chÊt ®éc h¹i qu¸ ng­ìng cho phÐp)
hoÆc lµm huû ho¹i c¸c hÖ sinh th¸i (nh­ viÖc chÆt ph¸ rõng qu¸ møc tù phôc håi cña rõng). Sö dông
kÕt hîp danh môc kiÓm tra víi c¸c ng­ìng t¸c ®éng (c¸c giíi h¹n t¸c ®éng) cßn ®­îc dïng nh­ lµ chØ
tiªu ®Ó ph©n cÊp møc ®é t¸c ®éng.
• Danh môc kiÓm tra cã tÝnh ®Õn träng sè cña t¸c ®éng. Lo¹i danh môc cã träng sè gãp phÇn ®¸nh gi¸
kh¸ch quan h¬n vai trß cña c¸c t¸c ®éng. Trong lo¹i danh môc nµy, mçi mét t¸c ®éng ®Òu ®­îc cho
thªm träng sè thÓ hiÖn tÇm quan träng cña t¸c ®éng. §Ó x¸c ®Þnh träng sè cã thÓ sö dông mét sè
ph­¬ng ph¸p nh­ tham kh¶o ý kiÕn chuyªn gia, dùa vµo ®Æc tÝnh cña c¸c t¸c ®éng (t¸c ®éng trùc tiÕp
hay gi¸n tiÕp, ph¹m vi vµ c­êng ®é cña t¸c ®éng).
NhiÒu danh môc ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ (Ch­¬ng tr×nh M«i tr­êng Liªn hîp Quèc, Ng©n hµng
ThÕ giíi, Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸, Uû ban Ch©u ¢u) chuÈn bÞ s½n ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c
®éng cho kiÓu dù ¸n ngµnh (dù ¸n vÒ n¨ng l­îng, n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn thµnh phè). Nh÷ng
danh môc lo¹i nµy th­êng mang tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, nªn khi sö dông cho ®iÒu kiÖn ViÖt Nam
cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ cho tõng ®Þa ph­¬ng n¬i cã dù ¸n triÓn khai.
Ph­¬ng ph¸p danh môc kiÓm tra kh«ng nh÷ng lµ ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó nhËn d¹ng t¸c ®éng,
mµ cßn lµ mét b¶ng tæng hîp tµi liÖu ®∙ cã, ®ång thêi gióp cho viÖc ®Þnh h­íng bæ sung tµi liÖu
cÇn thiÕt cho §GT§MT.
Ph­¬ng ph¸p danh môc lµ mét ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, rÊt dÔ sö dông, tuy nhiªn nã còng cã
nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, ®ã lµ thiÕu sù liªn kÕt c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng víi c¸c hµnh ®éng thùc
hiÖn dù ¸n ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau; lµ b¶n liÖt kª c¸c t¸c ®éng trªn c¬ së kinh nghiÖm, nªn
29
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

kh«ng ghi nhËn hÕt c¸c t¸c ®éng, nhÊt lµ c¸c t¸c ®éng ch­a biÕt; trong c¸c ®Ò môc (c¸c yÕu tè,
c¸c ®Æc tr­ng vµ c¸c qu¸ tr×nh) m«i tr­êng ®­îc liÖt kª rÊt khã ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp.
(2) Ph­¬ng ph¸p ma trËn
Ph­¬ng ph¸p ma trËn lµ mét ph­¬ng ph¸p ®­îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn tõ ph­¬ng ph¸p danh
môc kiÓm tra. Ma trËn m«i tr­êng ®­îc x©y dùng nh­ sau: liÖt kª c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ
g©y ra bëi dù ¸n theo cét däc vµ liÖt kª c¸c hµnh ®éng (x©y dùng, vËn hµnh, b¶o d­ìng) cña dù
¸n theo hµng ngang, ®¸nh dÊu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng nÕu cã vµo c¸c « t­¬ng øng cña b¶ng ma
trËn (Phô lôc IV.1 vµ IV.2).
§Ó ®Þnh l­îng ho¸ ma trËn, ph­¬ng ph¸p cho ®iÓm ®­îc sö dông ®Ó biÓu thÞ c­êng ®é vµ vai trß
cña t¸c ®éng. Møc ®é chi tiÕt cña thang ®iÓm phô thuéc vµo c¸c tµi liÖu hiÖn cã dïng ®Ó nhËn
d¹ng vµ ph©n tÝch t¸c ®éng. Thang 10 ®iÓm hay ®­îc sö dông nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh c­êng ®é vµ ®é
lín cña t¸c ®éng trong ma trËn m«i tr­êng. Khi ®∙ cã ®iÓm sè cña c­êng ®é vµ tÇm quan träng
cña t¸c ®éng, t¹i mçi « cña ma trËn ®iÒn mét ph©n sè, trong ®ã tö sè lµ ®¹i l­îng thÓ hiÖn c­êng
®é cña t¸c ®éng (nÕu t¸c ®éng lµ tÝch cùc th× ®iÒn cïng víi dÊu +, ng­îc l¹i nÕu t¸c ®éng tiªu cùc
thi ®iÒn dÊu -) vµ mÉu sè lµ ®¹i l­îng thÓ hiÖn tÇm quan träng cña t¸c ®éng ®ã so s¸nh víi c¸c
t¸c ®éng kh¸c.
Khi cho ®iÓm vÒ c­êng ®é cña mét lo¹i t¸c ®éng cÇn xem xÐt c¸c ®Æc tr­ng, nh­ ph¹m vi trong
kh«ng gian, c­êng ®é cña t¸c ®éng vµ kh¶ n¨ng g©y nªn c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cña t¸c ®éng
®ang xÐt. Cßn khi tÝnh ®iÓm (chän träng sè) cho tÇm quan träng cña mét t¸c ®éng so víi c¸c t¸c
®éng kh¸c cÇn thiÕt ph¶i xÐt ®Õn tÝnh nh¹y c¶m m«i tr­êng cña vïng cã dù ¸n triÓn khai.
B»ng ph­¬ng ph¸p ma trËn cã thÓ tæng hîp ®­îc c­êng ®é vµ vai trß (tÇm quan träng) cña tæng
c¸c t¸c ®éng do mét hµnh ®éng (ho¹t ®éng) cña dù ¸n g©y ra b»ng c¸ch tÝnh tæng c¸c cét däc cña
mét hµng ngang vµ tæng hîp c¸c hµnh ®éng cña dù ¸n cã thÓ g©y ra cho mét t¸c ®éng b»ng c¸ch
tÝnh tæng c¸c hµng trong mét cét. C¸ch tÝnh tæng trong ph­¬ng ph¸p ma trËn lµ tæng cña tö sè vµ
tæng cña mÉu sè ®­îc tÝnh riªng biÖt, kh«ng nh­ trong tÝnh tæng ®¹i sè cña c¸c ph©n sè.
Ph­¬ng ph¸p ma trËn cã träng sè kh«ng nh÷ng ®­îc sö dông ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng mµ cßn
®Ó ®¸nh gi¸ vai trß vµ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng. Tuy nhiªn, còng nh­ ph­¬ng ph¸p danh môc,
ph­¬ng ph¸p ma trËn kh«ng m« t¶ ®­îc c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµ chØ dïng ®­îc cho c¸c t¸c
®éng ®∙ biÕt.
(3)Ph­¬ng ph¸p s¬ ®å m¹ng l­íi
Ph­¬ng ph¸p m¹ng l­íi ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së cña mét ®å gi¶i (graph) d¹ng c©y dïng ®Ó
ph©n tÝch c¸c hÖ thèng nh©n qu¶. Hai kh¸i niÖm vÒ ®å gi¶i d¹ng c©y cÇn l­u ý lµ c¸c nót (nodes)
vµ c¸c ®­êng dÉn (path ways).Th­êng mét m¹ng l­íi ®­îc x©y dùng b¾t ®Çu tõ c¸c hµnh ®éng
(mét hay nhiÒu hµnh ®éng) cña dù ¸n, b­íc tiÕp theo lµ x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp g©y ra bëi
c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n, sau ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp 1 g©y ra bëi c¸c t¸c
®éng trùc tiÕp, cø tiÕp tôc nh­ vËy chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp cao
h¬n. Nèi c¸c nót víi nhau ®­îc mét m¹ng l­íi nh©n qu¶ hoµn thiÖn.
Nh­ vËy, ph­¬ng ph¸p m¹ng l­íi cã thÓ dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp,
còng nh­ c¸c t¸c ®éng tiÒm tµng ch­a biÕt ®Õn. Ph­¬ng ph¸p nµy kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c
hµng trong tr­êng hîp b¶ng liÖt kª vµ c¸c « trong tr­êng hîp ma trËn cho nªn nã cã thÓ x¸c ®Þnh
c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè m«i tr­êng, nhiÒu t¸c ®éng m«i tr­êng trùc
tiÕp.
(4) Chång xÕp b¶n ®å vµ hÖ th«ng tin ®Þa lý
Chång xÕp b¶n ®å lµ mét ph­¬ng ph¸p b¶n ®å truyÒn thèng dÔ sö dông. Néi dung c¬ b¶n cña
ph­¬ng ph¸p lµ chång xÕp c¸c b¶n ®å s½n cã, tõ ®ã cã thÓ rót ra c¸c nhËn xÐt hoÆc x©y dùng c¸c
b¶n ®å míi.
Ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Æc biÖt cã hiÖu qu¶ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã t¸c ®éng tÝch dån
th«ng qua viÖc chång xÕp c¸c b¶n ®å m« t¶ c¸c t¸c ®éng trong kh«ng gian tõ c¸c hµnh ®éng cña
mét dù ¸n hoÆc tõ c¸c t¸c ®éng cña nhiÒu dù ¸n kh¸c nhau trªn cïng mét l∙nh thæ.
30
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

HÖ th«ng tin ®Þa lý (GIS), mét c«ng cô tin häc hiÖn ®¹i bao gåm mét hÖ thèng c¸c phÇn cøng vµ
c¸c phÇn mÒm cho phÐp l­u tr÷ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ c¸c th«ng tin kh«ng gian (b¶n ®å); tÝnh
to¸n, ph©n tÝch vµ m« h×nh ho¸; biÓu diÔn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu d­íi d¹ng c¸c b¶n ®å, ®å thÞ vµ
biÓu b¶ng. §Æc biÖt, ngoµi nh÷ng th«ng tin truyÒn thèng ®Ó m« t¶ m«i tr­êng nh­ c¸c sè liÖu ®o
®¹c vµ thèng kª, c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò, GIS cßn cho phÐp sö dông t­ liÖu viÔn th¸m (¶nh m¸y
bay vµ ¶nh vÖ tinh) mét c¸ch trùc tiÕp. Ngoµi chøc n¨ng chång xÕp b¶n ®å, GIS cã thÓ trî gióp
cho c«ng t¸c §GT§MT ë nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau, nh­:
• C¬ së d÷ liÖu GIS vÒ vïng dù ¸n ®­îc sö dông nh­ mét thµnh phÇn quan träng ®Ó m« t¶ c¸c ®iÒu kiÖn
m«i tr­êng c¬ b¶n (baseline conditions).
• Sö dông c¸c chøc n¨ng cña GIS, nh­ chång ghÐp b¶n ®å ®Ó nhËn d¹ng (x¸c ®Þnh) t¸c ®éng tÝch dån,
x©y dùng vïng ®Öm ®Ó x¸c ®Þnh diÖn tÝch chÞu ¶nh h­ëng, ®¹i sè b¶n ®å (map algebra) ®Ó ph©n tÝch
vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng, c¸c m« h×nh kh«ng gian ®Ó dù b¸o c¸c t¸c ®éng, hoÆc sö dông kh¶ n¨ng
nhËp sè liÖu vµ hiÓn thÞ kÕt qu¶ cña GIS ®Ó ch¹y c¸c m« h×nh dù b¸o chuyªn ngµnh.
• Sö dông GIS nh­ mét c«ng cô ®Ó thÓ hiÖn c¸c kÕt qu¶ §GT§MT d­íi d¹ng b¶n ®å, biÓu b¶ng.
(5)HÖ chuyªn gia m¸y tÝnh
HÖ chuyªn gia m¸y tÝnh lµ mét phÇn mÒm dïng ®Ó trî gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. Th«ng th­êng
®ã lµ tËp hîp mét lo¹t c©u hái ®­îc x©y dùng dùa vµo kinh nghiÖm ra quyÕt ®Þnh m«i tr­êng cho
c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®∙ ®­îc thùc hiÖn. Ng­êi sö dông hÖ chuyªn gia cÇn thiÕt ph¶i tr¶ lêi c¸c
c©u hái trªn m¸y tÝnh. HÖ chuyªn gia sÏ tù ®éng cho ra c¸c quyÕt ®Þnh trªn c¬ së xö lý c¸c c©u
tr¶ lêi.
§©y lµ mét c«ng cô dïng ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng nhanh, tuy nhiªn nã phô thuéc
rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh sè liÖu vÒ m«i tr­êng hiÖn cã, vµo kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cña ng­êi sö
dông hÖ thèng.
Chän ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cho mét dù ¸n phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
sau ®©y:
• KiÓu vµ quy m« cña dù ¸n
• C¸c ph­¬ng ¸n cña dù ¸n
• B¶n chÊt cña c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng
• B¶n chÊt vµ kh¶ n¨ng cña ph­¬ng ph¸p sö dông
• Kinh nghiÖm sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p cña nhãm chuyªn gia §GT§MT
• Th«ng tin vÒ m«i tr­êng cña dù ¸n, thêi gian, kinh phÝ cña c«ng t¸c §GT§MT
B¶ng tæng kÕt cña Ch­¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp Quèc (b¶ng 1) vÒ ­u, khuyÕt ®iÓm cña tõng
ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph­¬ng ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña
mét §GT§MT cô thÓ.
B¶ng1. Tæng kÕt ­u, khuyÕt ®iÓm cña c¸c ph­¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng [9].

Tªn ph­¬ng ph¸p ­u ®iÓm KhuyÕt ®iÓm


Danh môc kiÓm tra DÔ hiÓu vµ dÔ sö dông. Kh«ng ph©n biÖt ®­îc t¸c ®éng trùc
®¬n gi¶n, ph©n cÊp vµ Phï hîp cho viÖc lùa chän vÞ trÝ cña dù tiÕp vµ gi¸n tiÕp.
cã träng sè. ¸n. Kh«ng cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c hµnh
®éng (ho¹t ®éng) cña dù ¸n víi c¸c
t¸c ®éng m«i tr­êng.
Khã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c¸c träng sè mét
c¸ch kh¸ch quan.
Ma trËn Cã sù liªn kÕt c¸c hµnh ®éng cña dù ¸n Khã ph©n biÖt gi÷a t¸c ®éng trùc tiÕp
víi c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng. vµ gi¸n tiÕp.
§­îc sö dông ®Ó thÓ hiÖn c¸c kÕt qu¶ C¸c t¸c ®éng cã thÓ bÞ tÝnh to¸n lÆp
nhËn d¹ng vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng. ®Õn 2 lÇn.

31
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

M¹ng l­íi Cã sù liªn kÕt c¸c hµnh ®éng cña dù ¸n Khi sö dông c¸c ®å gi¶i, ph­¬ng ph¸p
víi c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng. cã thÓ trë nªn rÊt phøc t¹p.
Sö dông ®Ó kiÓm tra c¸c t¸c ®éng gi¸n
tiÕp cÊp 1.
X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp.
Chång xÕp b¶n ®å DÔ hiÓu ChØ dïng cho c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
DÔ thÓ hiÖn Kh«ng dïng ®­îc ®Ó x¸c ®Þnh thêi
C«ng cô tèt cho viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ dù ®o¹n vµ tÇn suÊt t¸c ®éng.
¸n.
HÖ th«ng tin ®Þa lý vµ Sö dông ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ t¸c Phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo kiÕn thøc vµ
HÖ chuyªn gia m¸y ®éng (®Æc biÖt cho c¸c t¸c ®éng tÝch sè liÖu.
tÝnh. dån). Phøc t¹p vµ tèn kÐm
Dïng ®Ó nghiªn cøu thö nghiÖm t¸c
®éng m«i tr­êng cña c¸c ph­¬ng ¸n.

Sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p võa nªu, ngoµi môc ®Ých ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng, cßn
®Ó tæng hîp c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®∙ thu thËp ®­îc. NÕu sè liÖu cßn thiÕu, ch­a ®ång bé th× tiÕn
hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t, thu thËp bæ sung ®Ó phôc vô cho b­íc ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng.
Sù ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc tiÕn hµnh khi ®∙ cã ®Çy ®ñ vµ
®ång bé c¸c tµi liÖu vµ sè liÖu vÒ m«i tr­êng cña vïng dù ¸n.

IV.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng


Khi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cÇn thiÕt ph¶i xÐt ®Õn c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau
cña mçi t¸c ®éng, nh­:
• B¶n chÊt cña t¸c ®éng (t¸c ®éng kinh tÕ - x∙ héi, sinh häc, vËt lý vµ ho¸ häc, t¸c ®éng trùc tiÕp hay
gi¸n tiÕp), nh­ ®∙ tr×nh bµy trong phÇn IV.2.1 (c¸c kiÓu t¸c ®éng).
• C­êng ®é (®é lín) cña t¸c ®éng. C¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra víi c­êng ®é m¹nh yÕu, lín nhá, nhiÒu Ýt
kh¸c nhau. ¦íc tÝnh c­êng ®é (®é lín) cña mét t¸c ®éng lµ rÊt quan träng. Tuy nhiªn, cã nh÷ng t¸c
®éng víi c­êng ®é rÊt nhá nh­ng l¹i g©y hËu qu¶ m«i tr­êng lín h¬n nh÷ng t¸c ®éng kh¸c cã c­êng
®é lín h¬n rÊt nhiÒu, vÝ dô mét sè ®éc tè ®­îc th¶i ra m«i tr­êng dï víi hµm l­îng rÊt nhá còng g©y
¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi vµ ®éng vËt.
• Ph¹m vi vÒ l∙nh thæ cña t¸c ®éng. ViÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi l∙nh thæ chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp cña dù ¸n
cã thÓ dÔ dµng h¬n viÖc x¸c ®Þnh l∙nh thæ cña c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp.
• Thêi gian t¸c ®éng. Thêi gian x¶y ra c¸c t¸c ®éng rÊt kh¸c nhau, cã nh÷ng t¸c ®éng chØ x¶y ra trong
mét thêi gian nhÊt ®Þnh, cã nh÷ng t¸c ®éng x¶y ra trong suèt c¸c giai ®o¹n cña dù ¸n, tõ khi b¾t ®Çu
x©y dùng ®Õn khi thanh lý dù ¸n. Mét sè t¸c ®éng x¶y ra tøc th× khi cã dù ¸n, mét sè t¸c ®éng kh¸c
x¶y ra muén h¬n sau kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh, trong nhiÒu tr­êng hîp t¸c ®éng x¶y ra sau nhiÒu
n¨m kÓ tõ khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng. Nh÷ng ®Æc tÝnh vÒ thêi gian nµy cña t¸c ®éng cÇn ph¶i ®­îc
ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c ra quyÕt ®Þnh sau nµy.
• Thêi ®o¹n t¸c ®éng. C¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra trong kho¶ng thêi gian dµi, ng¾n rÊt kh¸c nhau. Cã
t¸c ®éng x¶y ra rÊt ng¾n chØ trong giai ®o¹n thi c«ng nh­ tiÕng ån cña ho¹t ®éng c¬ giíi khi tiÕn hµnh
x©y dùng, hay viÖc xãi lë sau ®Ëp cña mét c«ng tr×nh thuû ®iÖn chØ x¶y ra khi nhµ m¸y tiÕn hµnh x¶
®¸y. Cã t¸c ®éng kÐo dµi nhiÒu n¨m nh­ viÖc h×nh thµnh l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng cña tr¾c l­îng h×nh
th¸i dßng s«ng sau khi x©y dùng thuû ®iÖn s«ng §µ.
• T¸c ®éng cã thÓ hoµn nguyªn hay kh«ng thÓ hoµn nguyªn. Mét t¸c ®éng cã thÓ lµm biÕn d¹ng t×nh
tr¹ng ban ®Çu cña m«i tr­êng, sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh do c¬ chÕ tù ®iÒu chØnh hoÆc víi sù gióp
®ì cña con ng­êi m«i tr­êng cã thÓ trë l¹i tr¹ng th¸i gÇn víi tr¹ng th¸i ban ®Çu, th× ®­îc gäi lµ t¸c
®éng cã thÓ hoµn nguyªn. Tuy nhiªn cã rÊt nhiÒu t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n kh«ng thÓ hoµn
nguyªn.
• X¸c suÊt xÈy ra t¸c ®éng. Cã thÓ dù b¸o kh¸ chÝnh x¸c mét sè t¸c ®éng, trong khi ®ã cã nh÷ng t¸c
®éng chØ ®¸nh gi¸ ®­îc x¸c suÊt x¶y ra. Ch¼ng h¹n khã cã thÓ dù b¸o ®­îc kh¶ n¨ng rß rØ phãng x¹
cña mét nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n, tuy nhiªn víi x¸c suÊt rÊt nhá viÖc rß rØ phãng x¹ h¹t nh©n vÉn x¶y
ra. VÒ mÆt kü thuËt, viÖc tÝnh to¸n c¸c m« h×nh x¸c suÊt thèng kª kh¸ dÔ dµng, nh­ng khã ®¹t ®é
chÝnh x¸c cao.
32
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• §èi víi c¸c t¸c ®éng x¶y ra ngÉu nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ ®óng c¸c t¸c ®éng cã x¸c suÊt rÊt nhá nh­ng
g©y hËu qu¶ trÇm träng ®èi víi m«i tr­êng lµ rÊt quan träng, nh­ viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro do rß rØ cña c¸c
nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n, cña c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt ®éc h¹i, cña c¸c giÕng dÇu.
• ý nghÜa cña t¸c ®éng (t¸c ®éng cã ý nghÜa ®èi víi ®Þa ph­¬ng, khu vùc hay toµn cÇu). §Ó x¸c ®Þnh ý
nghÜa cña c¸c t¸c ®éng, trong giai ®o¹n nµy ng­êi ta th­êng sö dông ®Õn c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng
cña quèc gia, cña khu vùc vµ quèc tÕ; c¸c quy ho¹ch, c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi.
Sau khi ph©n tÝch ®Çy ®ñ ®Æc tÝnh cña c¸c t¸c ®éng nªn cã sù tæng kÕt. B¶ng tæng kÕt ®Æc ®iÓm
c¸c t¸c ®éng cña mét dù ¸n do Ch­¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp Quèc x©y dùng cã thÓ sö dông
lµm tµi liÖu tham kh¶o (B¶ng2).
B¶ng 2. Tæng hîp ®Æc ®iÓm cña c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng (Theo [10], cã thay ®æi)

§Æc ®iÓm T¸c ®éng m«i tr­êng kinh tÕ T¸c ®éng m«i tr­êng sinh T¸c déng m«i tr­êng vËt lý,
cña t¸c x∙ héi häc ho¸ häc
®éng 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3
B¶n chÊt
cña T§
Thêi gian

Thêi ®o¹n

C­êng ®é

Quy m«

Hoµn
nguyªn

X¸c suÊt
cña T§
ý nghÜa
cña T§

IV.4. Dù b¸o quy m« vµ c­êng ®é t¸c ®éng


Sau khi ®∙ nhËn d¹ng vµ ph©n tÝch, c¸c t¸c ®éng chÝnh ®Òu ph¶i ®­îc dù b¸o. §Ó dù b¸o c¸c t¸c
®éng cã thÓ dïng nhiÒu ph­¬ng ph¸p vµ m« h×nh kh¸c nhau, nh­ c¸c ph­¬ng ph¸p vµ m« h×nh
vËt lý, to¸n häc, sinh häc, kinh tÕ vµ x∙ héi häc. PhÇn lín c«ng t¸c dù b¸o c¸c t¸c ®éng do c¸c
nhµ chuyªn m«n thùc hiÖn.
Dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng lµ c«ng ®o¹n phøc t¹p vµ tèn kÐm cho nªn th­êng tiÕn hµnh dù
b¸o cho c¸c t¸c ®éng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt. §Ó tr¸nh viÖc thu thËp c¸c sè liÖu kh«ng cÇn
thiÕt vµ ®Ó tiÕt kiÖm thêi gian, chi phÝ viÖc dù b¸o chØ thùc hiÖn cho nh÷ng vÊn ®Ò ®∙ ®­îc ®Ò
c­¬ng nghiªn cøu ®­a ra.
C¸c dù b¸o nªn tiÕn hµnh ®Þnh l­îng ®Ó tÝnh to¸n c­êng ®é vµ quy m« cña t¸c ®éng vµ ®Ó cã thÓ
so s¸nh ®­îc t¸c ®éng m«i tr­êng (vÒ c¶ quy m« vµ c­êng ®é) cña c¸c ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù
¸n kh¸c nhau. NÕu c«ng t¸c dù b¸o kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh l­îng ®­îc th× cè g¾ng dïng c¸c
thñ ph¸p sao cho c¸c t¸c ®éng cã thÓ so s¸nh ®­îc víi nhau. Tuú tr­êng hîp cô thÓ cã thÓ sö
dông mét sè ph­¬ng ph¸p nh­ ph­¬ng ph¸p thang ®iÓm. Cµng Ýt m« t¶ ®Þnh tÝnh trong c¸c dù
b¸o t¸c ®éng cµng tèt. C¸c ph­¬ng ph¸p sau th­êng ®­îc sö dông ®Ó dù b¸o t¸c ®éng:
• Ph¸n ®o¸n cña chuyªn gia,
• M« h×nh ®Þnh l­îng to¸n häc,
• Thùc nghiÖm,
• M« h×nh vËt lý

33
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Ph¸n ®o¸n cña chuyªn gia


Kinh nghiÖm cña chuyªn gia cã ¶nh h­ëng ®Õn tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p dù b¸o. Tuy nhiªn, nÕu
chØ dùa vµo sù ph¸n ®o¸n cña c¸c chuyªn gia mét c¸ch cøng nh¾c, kh«ng cã ®ñ tµi liÖu ®Ó ph©n
tÝch vµ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p hç trî dù b¸o, th× khã tr¸nh khái sù thiÕu
chÝnh x¸c vµ chñ quan trong c¸c ph¸n quyÕt vÒ dù b¸o. C¸c ph­¬ng ph¸p hç trî dù b¸o nh­
pháng vÊn, ®¸nh gi¸ nhanh, tæ chøc héi th¶o, ®Æc biÖt quan träng ®èi víi viÖc ph¸n ®o¸n c¸c t¸c
®éng x∙ héi.
Nh÷ng chuyªn gia ph©n tÝch ph¸n ®o¸n ph¶i lµ nh÷ng c¸n bé rÊt giÇu kinh nghiÖm trong chuyªn
m«n, cã kiÕn thøc vÒ kiÓu dù ¸n vµ th«ng hiÓu ®Þa bµn dù ¸n ®­îc triÓn khai. Ng­êi ®iÒu hµnh
c«ng t¸c §GT§MT cÇn ph¶i cÈn thËn víi c¸c ph¸n ®o¸n cña chuyªn gia v× c¸c ph¸n xÐt nµy sÏ
¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ §GT§MT.
C¸c m« h×nh ®Þnh l­îng to¸n häc
C¸c m« h×nh ®Þnh l­îng th­êng ®­îc x©y dùng b»ng c¸c ph­¬ng tr×nh to¸n häc dïng ®Ó m«
pháng hµnh vi cña hÖ thèng m«i tr­êng. Sù thay ®æi mét c¸ch dÔ dµng d÷ liÖu ban ®Çu cña c¸c
m« h×nh to¸n häc cho phÐp xem xÐt, c©n nh¾c vµ so s¸nh nhiÒu kÕt qu¶ t­¬ng øng víi nhiÒu d÷
liÖu gi¶ ®Þnh ban ®Çu kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, cã thÓ xem xÐt t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng kh«ng khÝ
cña mét nhµ m¸y b»ng viÖc thay ®æi ®é cao cña èng khãi, hay thay ®æi vËn tèc ph¸t th¶i cña nhµ
m¸y.
M« h×nh lµ sù m« pháng thùc tÕ mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n, v× vËy khi x©y dùng m« h×nh ®∙ sö dông
rÊt nhiÒu gi¶ ®Þnh, ng­êi sö dông m« h×nh cho §GT§MT ph¶i biÕt râ ®iÒu ®ã ®Ó biÖn luËn kÕt
qu¶.
M« h×nh to¸n häc cã c¸c lo¹i sau:
1. M« h×nh thùc nghiÖm vµ m« h×nh cã chñ ®Þnh.
• M« h×nh thùc nghiÖm lµ m« h×nh phï hîp nhÊt ®­îc ®óc rót trªn c¬ së ph©n tÝch thèng kª sè liÖu
quan tr¾c. M« h×nh kh«ng dùa trªn c¬ së b¶n chÊt vËt lý cña hiÖn t­îng.
• M« h×nh cã chñ ®Þnh lµ m« h×nh ®­îc x©y dùng dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ mèi quan hÖ
gi÷a c¸c biÕn sè m«i tr­êng. Nh÷ng m« h×nh nµy th­êng ®­îc dïng ®Ó thÓ hiÖn c¸c gi¶ thiÕt vÒ c¬
chÕ cña m«i tr­êng.
2. M« h×nh kh¸i qu¸t vµ m« h×nh ®Æc thï cho ®Þa ph­¬ng.
• M« h×nh kh¸i qu¸t cã thÓ ¸p dông cho mét sè ®Þa ph­¬ng cã ®Æc ®iÓm m«i tr­êng t­¬ng tù.
• M« h×nh ®Æc thï lµ m« h×nh x©y dùng riªng cho mét ®Þa ph­¬ng, kh«ng thÓ sö dông cho ®Þa ph­¬ng
kh¸c.
3. M« h×nh tÜnh vµ m« h×nh ®éng.
• M« h×nh tÜnh lµ m« h×nh cã c¸c th«ng sè cè ®Þnh cho c¶ thêi ®o¹n dù b¸o.
• M« h×nh ®éng lµ m« h×nh dù b¸o cã c¸c th«ng sè thay ®æi theo thêi gian.
4. M« h×nh ®ång nhÊt vµ m« h×nh kh«ng ®ång nhÊt.
• M« h×nh ®ång nhÊt lµ m« h×nh ®­îc x©y dùng cho mét m«i tr­êng ®ång nhÊt.
• M« h×nh kh«ng ®ång nhÊt lµ m« h×nh ®­îc x©y dùng cho mét sè m«i tr­êng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n,
m« h×nh dù b¸o vÒ ph¸t t¸n vËt chÊt chØ sö dông cho mét lo¹i m«i tr­êng n­íc hoÆc kh«ng khÝ, ®ã lµ
m« h×nh ®ång nhÊt, cßn m« h×nh x©y dùng cho c¶ hai m«i tr­êng ®­îc gäi lµ m« h×nh kh«ng ®ång
nhÊt.
5. M« h×nh x¸c ®Þnh vµ m« h×nh ngÉu nhiªn.
• M« h×nh x¸c ®Þnh cã c¸c biÕn vµ hµm sè cè ®Þnh, nªn kÕt qu¶ cña m« h×nh lµ mét ®¹i l­îng.
• M« h×nh ngÉu nhiªn cã c¸c biÕn lµ nh÷ng ®¹i l­îng x¸c suÊt. M« h×nh kiÓu nµy thÓ hiÖn sù biÕn thiªn
tù nhiªn cña m«i tr­êng, v× vËy kÕt qu¶ cña m« h×nh lµ tÇn suÊt ph©n bè chø kh«ng ph¶i lµ mét ®¹i
l­îng cè ®Þnh.
C¸c m« h×nh to¸n häc cã thÓ ¸p dông cho nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau [2], nh­ dù b¸o chÊt l­îng
m«i tr­êng kh«ng khÝ, tÝnh to¸n sù ph¸t th¶i cña c¸c chÊt g©y « nhiÔm, dù b¸o sù thay ®æi nång
®é « nhiÔm, dù b¸o sù ph¸t t¸n cña c¸c chÊt g©y « nhiÔm trong kh«ng gian, dù b¸o sù tÝch tô c¸c
chÊt ®éc h¹i trong c¬ thÓ ®éng thùc vËt, trong ®Êt vµ trong n­íc.
34
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Th«ng th­êng ®Ó tiÕn hµnh m« h×nh ho¸ ph¶i tr¶i qua 7 b­íc, sau:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng m«i tr­êng cÇn ph¶i m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cña
viÖc m« h×nh ho¸ (vÝ dô, môc tiªu cña m« h×nh lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cùc ®¹i cña mét chÊt ho¸ häc trªn
mét ®¬n vÞ diÖn tÝch däc theo h¹ l­u s«ng tÝnh tõ ®iÓm g©y « nhiÔm)
2. Chän mét m« h×nh thÝch hîp trong sè nh÷ng m« h×nh hiÖn cã, nÕu kh«ng th× ph¶i x©y dùng mét m«
h×nh míi.
3. Thu thËp sè liÖu hiÖn cã hoÆc triÓn khai quan tr¾c nh»m cung cÊp ®ñ sè liÖu ®Ó ch¹y m« h×nh.

4. Trong c¸c tr­êng hîp cÇn thiÕt, ph¶i x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè m«i tr­êng b»ng c¸c mÉu chuÈn hay b»ng
c¸c thùc nghiÖm ®Ó hiÖu chØnh m« h×nh.
5. KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña m« h×nh b»ng c¸ch so s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña m« h×nh víi kÕt qu¶
quan tr¾c trong thùc tÕ.
6. ¸p dông m« h×nh vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ.
7. Th«ng tin vÒ c¸c kÕt qu¶ vµ c¸c gi¶ ®Þnh cña m« h×nh cho nhãm §GT§MT. C¸c hµm, c¸c biÕn, c¸c
gi¶ ®Þnh, c¸c ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña m« h×nh ®Òu ph¶i ®­îc th«ng b¸o ®Ó cïng th¶o luËn vÒ kÕt qu¶
cña m« h×nh.
M« h×nh thùc nghiÖm
Thùc nghiÖm cã thÓ sö dông ®Ó kiÓm tra vµ ph©n tÝch hËu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n còng
nh­ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm lµ c¬ së ®Ó x©y
dùng c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n thùc nghiÖm.
C«ng t¸c thùc nghiÖm cã thÓ tiÕn hµnh trong phßng thÝ nghiÖm vµ còng cã thÓ tiÕn hµnh ngoµi
thùc ®Þa. VÝ dô, thùc nghiÖm tiÕn hµnh trong phßng thÝ nghiÖm, nh­ c¸c ph©n tÝch kiÓm tra c¸c
®éc tè trong c¬ thÓ sinh vËt do hÊp thô kh«ng khÝ, n­íc vµ thøc ¨n bÞ « nhiÔm. Cã thÓ lÊy mét sè
vÝ dô vÒ tiÕn hµnh thùc nghiÖm ngoµi thùc ®Þa nh­ kiÓm tra c¸c th«ng sè b¬m cña n­íc ngÇm,
quan tr¾c c¸c th«ng sè thuû v¨n, ®o ®é ån, kiÓm tra nhanh møc ®é « nhiÔm do chÊt th¶i.
Qu¸ tr×nh x©y dùng m« h×nh thùc nghiÖm cã thÓ gåm c¸c b­íc sau ®©y:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng cÇn tiÕn hµnh m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cÇn dù b¸o.
2. Chän mét ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm, t×m ph­¬ng ¸n øng dông thÝch hîp. Ph©n biÖt c¸c thùc nghiÖm
trong phßng vµ ngoµi thùc ®Þa ®Ó ph©n tÝch c¸c chÊt « nhiÔm vµ quan tr¾c c¸c th«ng sè m«i tr­êng.
3. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Ch¼ng h¹n muèn dù b¸o hËu qu¶ cña
mét chÊt « nhiÔm ®Õn hµnh vi cña c¸, cÇn thiÕt ph¶i thu thËp ®ñ c¸c th«ng tin vÒ dßng ch¶y, vÒ chÊt
l­îng n­íc s«ng. §Ó dù b¸o sù ph¸t t¸n cña mét chÊt « nhiÔm trong n­íc biÓn b»ng c¸c nguyªn tè
vÕt, ph¶i thu thËp sè liÖu vÒ dßng ch¶y, sù ph©n bè cña ®éng thùc vËt nh¹y c¶m víi nguyªn tè vÕt,
míi x¸c ®Þnh ®óng c¸c vÞ trÝ lÊy mÉu.
4. TiÕn hµnh thùc nghiÖm, quan tr¾c vµ ®o ®¹c sù thay ®æi trong hÖ thèng. §èi víi vÝ dô thø nhÊt, cÇn
quan tr¾c vµ ®o ®¹c ¶nh h­ëng cña nång ®é c¸c ®éc tè ®èi víi hµnh vi cña c¸. §èi víi vÝ dô thø hai,
cÇn ph¶i ®o ®¹c nång ®é cña c¸c nguyªn tè vÕt trong n­íc t¹i c¸c cöa cèng ®æ vµo biÓn.
5. Néi suy tõ c¸c sè liÖu quan tr¾c vµ ®o ®¹c ®Ó dù b¸o hËu qu¶ do c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ph¸t triÓn
®Õn m«i tr­êng. §èi víi hai vÝ dô ®∙ nªu, th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh ®Õn liÒu l­îng tíi h¹n (liÒu l­îng g©y
hËu qu¶) cña c¸c loµi vµ tÝnh to¸n c¸c yÕu tè hoµ tan ®Ó dù b¸o sù khuÕch t¸n chÊt « nhiÔm trong
n­íc biÓn.
6. DiÔn gi¶i c¸c kÕt qu¶, cã tÝnh ®Õn sù kh¸c nhau gi÷a kÕt qu¶ thùc nghiªm víi t×nh h×nh thùc tÕ. Trong
vÝ dô vÒ c¸ võa nªu, nång ®é oxy hoµ tan trong thÝ nghiÖm vµ ngoµi thùc tÕ cã thÓ kh¸c nhau, v× thÕ
cÇn diÔn gi¶i ®é chÝnh x¸c cña thÝ nghiÖm.
M« h×nh vËt lý
M« h×nh vËt lý lµ viÖc m« pháng c¸c hÖ thèng m«i tr­êng b»ng c¸ch thu nhá qui m« ®Ó tiÕn hµnh
nghiªn cøu dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng. Theo cuèn C¸c tµi nguyªn m«i tr­êng h÷u h¹n
(Environmental Resources Limited, 1984), c¸c m« h×nh vËt lý cã thÓ ph©n biÖt lµm 2 lo¹i m«
h×nh trùc quan vµ m« h×nh lµm viÖc (working model).

35
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

M« h×nh trùc quan sö dông ®Ó dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng lµ m« h×nh ®­îc x©y dùng b»ng
viÖc sö dông c¸c ph¸c ho¹, phãng sù ¶nh chôp ngoµi thùc ®Þa, ¶nh m¸y bay, m« h×nh sè ®Þa h×nh,
hÖ xö lý ¶nh.
M« h×nh lµm viÖc lµ m« pháng vµ thu nhá c¸c hÖ thèng m«i tr­êng trong thùc tÕ, nªn cã thÓ
quan tr¾c vµ x¸c ®Þnh ®­îc sù thay ®æi cña m«i tr­êng trªn m« h×nh. Tuy nhiªn, kiÓu m« h×nh
nµy kh«ng thÓ m« pháng ®­îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn tån t¹i trong thùc tÕ vµ sai sãt cña m« h×nh cã
thÓ t¨ng do sù thu nhá tû lÖ cña m« h×nh so víi thùc tÕ.
§Ó x©y dùng mét m« h×nh vËt lý cÇn tiÕn hµnh c¸c b­íc chÝnh sau ®©y:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng cÇn tiÕn hµnh m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cÇn ph¶i dù
b¸o.
2. Lùa chän nguyªn vËt liÖu hoÆc gia c«ng c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng, tiÕn hµnh chôp ¶nh khu vùc dù ¸n,
x©y dùng maket m« h×nh trùc quan vÒ hËu qu¶ m«i tr­êng cña dù ¸n, hay dïng c¸c dông cô chuyªn
dïng ®Ó t¹o ra c¸c qu¸ tr×nh t­¬ng tù nh­ trong tù nhiªn (sãng, giã, qu¸ tr×nh båi tô cña mét estuary)
sau khi ®∙ triÓn khai mét dù ¸n ph¸t triÓn.
3. NÕu ch­a cã m« h×nh t­¬ng tù ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng m« h×nh. §èi víi vÝ dô võa nªu, nÕu ph¶i x©y
dùng m« h×nh th× c¸c ®iÒu kiÖn thuû v¨n (nh­ dßng ch¶y ven bê, dßng triÒu, sãng) cña estuary ph¶i
®­îc m« pháng, b»ng c¸ch sö dông mét dông cô chuyªn dïng ®∙ lùa chän. Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tù
nhiªn kh¸c nh­ ®Þa h×nh ®¸y, ®Þa h×nh bê, trÇm tÝch ph¶i ®­îc thu thËp ®Ó m« h×nh ®­îc x©y dùng cã
c¸c ®iÒu kiÖn t­¬ng tù víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ.
4. KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña m« h×nh b»ng c¸ch so s¸nh ho¹t ®éng cña m« h×nh víi thùc tÕ. HiÖu
chØnh m« h×nh nÕu cÇn thiÕt.
5. M« pháng c¸c th«ng sè cã liªn quan ®Õn m« h×nh, quan tr¾c vµ ®o ®¹c sù thay ®æi cña m« h×nh. Tõ
c¸c kÕt qu¶ cña m« h×nh dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng do dù ¸n g©y ra.
6. DiÔn gi¶i c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc, tÝnh to¸n sai sè do viÖc m« pháng l¹i thùc tÕ mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n.

IV.5. §¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng


Sau khi ph©n tÝch, dù b¸o cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ ý nghÜa tõng t¸c ®éng, nghÜa lµ xÐt xem t¸c
®éng ®ã cã ®­îc bá qua, cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, hay kh«ng chÊp nhËn cho
triÓn khai dù ¸n do t¸c ®éng m«i tr­êng qu¸ lín. ViÖc ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña mét t¸c ®éng ph¶i
thËt cÈn thËn, ®¶m b¶o kh«ng ®­îc sai sãt v× nã sÏ ¶nh h­ëng ®Õn quyÕt ®Þnh phª duyÖt dù ¸n.
Theo H­íng dÉn ®µo t¹o §GT§MT cho chuyªn gia vµ c¸c nhµ qu¶n lý [9] cña HiÖp héi B¶o vÖ
Thiªn nhiªn Quèc tÕ (IUCN), ý nghÜa cña t¸c ®éng m«i tr­êng lµ vai trß t­¬ng ®èi cña t¸c ®éng
®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý, c¸c gi¸ trÞ cña céng
®ång. Nãi c¸ch kh¸c ý nghÜa cña mét t¸c ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch xÐt c¸c ®Æc tr­ng cña
t¸c ®éng (c­êng ®é, quy m«, thêi l­îng) cïng víi tÇm quan träng (importance) cña t¸c ®éng ®ã.
VÝ dô, viÖc Mü r¶i chÊt ph¸t quang trong chiÕn tranh víi ViÖt Nam, nÕu chØ xÐt vÒ quy m« vµ
c­êng ®é cã ng­êi cho r»ng hËu qu¶ m«i tr­êng lín nhÊt lµ tµn ph¸ rõng. L­îng ®éc tè cña chÊt
ph¸t quang cùc kú nhá (nÕu chØ xÐt vÒ khÝa c¹nh c­êng ®é vµ quy m«) nh­ng nã ®∙ g©y nªn
nh÷ng hËu qu¶ m«i tr­êng cã ý nghÜa cùc kú trÇm träng lµm hµng ngµn ng­êi bÞ chÕt, hµng triÖu
bÞ ¶nh h­ëng. HËu qu¶ nhiÔm ®éc do chÊt ph¸t quang g©y ra kh«ng nh÷ng cho mét thÕ hÖ mµ
cßn cho nhiÒu thÕ hÖ mai sau. Theo Ch­¬ng tr×nh M«i tr­êng Liªn hîp quèc [10], c¸ch ®¸nh gi¸
ý nghÜa cña mét t¸c ®éng cã thÓ minh ho¹ b»ng h×nh vÏ sau:

C¸c ®Æc tr­ng cña t¸c


TÇm quan träng cña
®éng (c­êng ®é, quy X t¸c ®éng (gi¸ trÞ) ý nghÜa cña t¸c ®éng
m«, thêi l­îng)

HiÖn t¹i, hai ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ý nghÜa cña mét t¸c ®éng, ®ã lµ:
Dùa vµo c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng
NÕu mét dù ¸n, kÓ c¶ khi ®∙ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu mµ møc ®é « nhiÔm m«i tr­êng
vÉn cao xÊp xØ víi tiªu chuÈn m«i tr­êng, viÖc c©n nh¾c triÓn khai dù ¸n ph¶i ®­îc tÝnh to¸n kü
cµng vµ thËn träng h¬n. §èi víi c¸c dù ¸n cã dù b¸o t¸c ®éng m«i tr­êng thÊp h¬n tiªu chuÈn rÊt
36
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

nhiÒu, viÖc tiÕp tôc c©n nh¾c vÒ mÆt m«i tr­êng lµ kh«ng cÇn thiÕt. ý nghÜa cña mét t¸c ®éng
m«i tr­êng, trong nhiÒu tr­êng hîp kh«ng phô thuéc vµo c¸c ®Æc tr­ng cña t¸c ®éng (c­êng ®é,
quy m«, thêi l­îng).
NÕu dùa vµo tiªu chuÈn m«i tr­êng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña mét t¸c ®éng sÏ gÆp hai khã kh¨n.
Thø nhÊt, kh«ng ph¶i trong mäi lÜnh vùc ®Òu cã tiªu chuÈn m«i tr­êng ®Ó so s¸nh ®¸nh gi¸ ý
nghÜa cña t¸c ®éng, ch¼ng h¹n hiÖn ch­a cã c¸c tiªu chuÈn vÒ t¸c ®éng x∙ héi ®Ó so s¸nh ®¸nh
gi¸. Thø hai, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng ®∙ c«ng bè ®Òu ®­îc thõa nhËn réng
r∙i.
Dùa vµo c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng
Dùa vµo c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nh­ chØ tiªu vÒ b¶o vÖ ®a d¹ng nguån gen, sö dông hîp
lý tµi nguyªn, t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho c¸c thÕ hÖ mai sau. Tuy nhiªn, trong nhiÒu tr­êng hîp
kh«ng cã ®ñ sè liÖu vÒ m«i tr­êng ®Ó ph©n tÝch t×m kiÕm c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. B¶ng 3
giíi thiÖu danh môc c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ bÒn v÷ng chung cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng bé chØ tiªu
vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho tõng khu vùc.
B¶ng 3. C¸c chØ tiªu chung ®¸nh gi¸ bÒn v÷ng [10]

• Duy tr× n¬i sèng vµ c¸c hÖ sinh th¸i. • Ph¸t th¶i c¸c khÝ nhµ kÝnh mét
• B¶o vÖ c¸c loµi thùc vËt b¶n ®Þa. • c¸ch tèi thiÓu.
• B¶o vÖ c¸c loµi ®éng vËt b¶n ®Þa. • ChÊt th¶i vµo kh«ng khÝ n»m trong
• B¶o vÖ c¸c c¶nh quan cã gi¸ trÞ thÈm mü. • kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña m«i tr­êng.
• B¶o vÖ c¸c khu vùc cã gi¸ trÞ v¨n ho¸. • Sö dông c¸c nguån n¨ng l­îng míi.
• Xö lý vµ t¸i sö dông n­íc th¶i. • Sö dông tèi ­u n¨ng l­îng.
• N­íc th¶i cã møc ®é « nhiÔm n»m trong • Cã sù ®ång ý cña céng ®ång.
• kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña m«i tr­êng. • Cã sù tham gia cña céng ®ång.
• Khai th¸c n­íc ngÇm trong giíi h¹n • §iÒu kiÖn gi¶i trÝ cña céng ®ång
• cho phÐp. • ®­îc c¶i thiÖn.
• C¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc mÆt. • §iÒu kiÖn tham quan, du lÞch cña céng
• C¶i thiÖn chÊt l­îng n­íc ngÇm. • ®ång ®­îc c¶i thiÖn.
• Sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶. • Tû lÖ chi phÝ/lîi nhuËn hµng n¨m c©n ®èi.
• Phßng ngõa xãi mßn. • Gi¸ c¶ do kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh.
• ¸p dông c«ng nghÖ s¹ch. • Ph©n bæ tû lÖ chi phÝ/lîi nhuËn mét
• T¸i sö dông c¸c vËt liÖu th¶i. • c¸ch hîp lý.
• T¨ng tû lÖ sö dông vËt liÖu kim lo¹i. • T¨ng c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm.
• Phï hîp víi c¬ chÕ vµ dÞch vô hiÖn cã. • Dïng ®¬n vÞ gi¸ ®Ó tÝnh cho hµng ho¸
• Phï hîp víi c¬ së h¹ tÇng cña • vµ dÞch vô.
• ®Þa ph­¬ng. • Vèn ®Çu t­ t¹o nªn tiÒm lùc cña dù ¸n.

Th«ng th­êng, ®Ó ®¸nh gi¸ vai trß cña mét dù ¸n, ph¶i x©y dùng mét bé chØ tiªu lµm c¬ së xem
xÐt ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
§Ó tham kh¶o, d­íi ®©y tr×nh bµy nghiªn cøu cña Sadar (1995) vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh bé chØ
tiªu ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng cña mét dù ¸n.
C¬ së chÝnh ®Ó x©y dùng bé chØ tiªu ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng, ®ã lµ:
• Møc ®é quan t©m cña x∙ héi (®Æc biÖt ®Õn søc khoÎ vµ an toµn x∙ héi) ®Õn dù ¸n.
• ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c nhµ chuyªn m«n.
• Sù ¶nh h­ëng ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i cã gi¸ trÞ.
• Møc ®é ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn c¸c gi¸ trÞ x∙ héi vµ chÊt l­îng cuéc sèng.
Khi x©y dùng c¸c chØ tiªu riªng cho ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng Sadar ®Ò nghÞ:
• §¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng th«ng qua trao ®æi ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt.
• H×nh thµnh mét ®é ®o thèng nhÊt ®Ó cã thÓ so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n kh¸c nhau cña dù ¸n.
• Dïng c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ vµ cã ®é tin cËy ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.

37
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Cuèi cïng, Sadar ®­a ra bé chØ tiªu ®­îc ph©n thµnh 3 nhãm dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c
t¸c ®éng m«i tr­êng, nh­ sau:
1. Nhãm chØ tiªu liªn quan ®Õn tÇm quan träng (importance) sinh th¸i. Nhãm chØ tiªu nµy lµ c¸c th«ng
sè m«i tr­êng tíi h¹n cho ho¹t ®éng còng nh­ cho viÖc ®Þnh gi¸ gi¸ trÞ thÈm mü cña mét hÖ sinh th¸i,
nh­:
• Sù ¶nh h­ëng ®Õn n¬i c­ tró cña ®éng, thùc vËt.
• Sù ¶nh h­ëng ®Õn c¸c lo¹i ®éng thùc vËt quý hiÕm.
• TÝnh hoµn nguyªn, tÝnh nhËy c¶m, tÝnh ®a d¹ng vµ søc chøa cña hÖ sinh th¸i.
• Kh¶ n¨ng b¶o tån cña c¸c loµi b¶n ®Þa.
2. Nhãm chØ tiªu liªn quan ®Õn vai trß x∙ héi. Vai trß cña x∙ héi thÓ hiÖn qua nhËn thøc cña céng ®ång
vÒ nh÷ng vÊn ®Ò sau:
• Sù ¶nh h­ëng cña dù ¸n ®Õn søc khoÎ vµ an toµn cña con ng­êi.
• Nguy c¬ mét sè loµi ®éng, thùc vËt bÞ mÊt do s¨n b¾t vµ thu hÑp n¬i c­ tró.
• Gi¸ trÞ gi¶i trÝ vµ thÈm mü.
• Nhu cÇu vÒ tµi nguyªn c«ng céng cña dù ¸n, nh­ nhu cÇu tµi nguyªn cho dÞch vô c«ng céng.
• Nhu cÇu vÒ giao th«ng vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c cña dù ¸n.
• Sù ¶nh h­ëng cña dù ¸n ®Õn d©n sè (t¨ng gi¶m, di c­, ngµnh nghÒ, giíi tÝnh vµ løa tuæi).
3. Nhãm chØ tiªu dùa vµo tiªu chuÈn m«i tr­êng. Tiªu chuÈn m«i tr­êng lµ mét c«ng cô ®­îc sö dông
réng r∙i nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng. Tiªu chuÈn m«i tr­êng lµ c¸c chØ tiªu
®Æc tr­ng cho c¸c ®iÒu kiÖn m«i tr­êng nhÊt ®Þnh, n»m trong c¸c giíi h¹n quy ®Þnh vµ ®­îc coi lµ
nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x∙ héi ®¹t ®­îc nh÷ng môc ®Ých vÒ m«i tr­êng. C¸c chØ tiªu m«i
tr­êng bao gåm:
• C¸c giíi h¹n vÒ nång ®é chÊt th¶i.
• C¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng kh«ng khÝ vµ m«i tr­êng n­íc, m«i tr­êng ®Êt.
• C¸c chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ sö dông tµi nguyªn.

IV.6. Gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng


C«ng t¸c gi¶m thiÓu cã c¸c môc ®Ých
• T×m biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn dù ¸n sao cho cã thÓ lo¹i bá hoÆc h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
®­îc lo¹i bá hay ¶nh h­ëng Ýt nhÊt ®Õn m«i tr­êng vµ ph¸t huy c¸c t¸c ®éng tÝch cùc.
• §¶m b¶o r»ng ng­êi d©n kh«ng ph¶i chÞu c¸c thiÖt h¹i m«i tr­êng kh¸c lín h¬n c¸c lîi Ých do dù ¸n
mang l¹i cho hä.
C¸c néi dung cña c«ng t¸c gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý t¸c ®éng bao gåm:
• Xem xÐt vµ lùa chän ph­¬ng ¸n. Lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u vÒ mÆt kinh tÕ - kü thuËt vµ m«i tr­êng
lµ mét biÖn ph¸p gi¶m thiÓu quan träng. Lùa chon ph­¬ng ¸n ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch c©n nh¾c,
ph©n tÝch, so s¸nh c¸c khÝa c¹nh, nh­ quy m«, ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ, vÞ trÝ, nhiªn liÖu, nguyªn liÖu, b¶n
thiÕt kÕ, lÞch tr×nh thùc hiÖn vµ c¸c yªu tè kinh tÕ cña dù ¸n. KÕt qu¶ cña biÖn ph¸p gi¶m thiÓu nµy lµ
chän ®­îc ph­¬ng ¸n sao cho ph¸t huy tèi ®a c¸c lîi Ých vµ h¹n chÕ ®Õn møc tèi thiÓu c¸c t¸c ®éng
tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng.
• Thay ®æi kh©u quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ. Sau khi cã kÕt qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT, trong nhiÒu tr­êng
hîp cÇn thiÕt ph¶i tiÕt hµnh thay ®æi quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ. §Ó thùc hiÖn viÖc thiÕt kÕ l¹i dù ¸n cÇn cã
sù hîp t¸c gi÷a c¸c kü s­, c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ c¸c c¸n bé §GT§MT. Trong khi triÓn khai dù ¸n cÇn
thiÕt kiÓm tra c¸c ®éng m«i tr­êng n¶y sinh trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh c«ng tr×nh ®ång
thêi cã ph­¬ng ¸n xö lý kÞp thêi.
• §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. §èi víi mét sè dù ¸n sau khi ®∙ chän ph­¬ng ¸n tèi ­u vµ ®∙ thay
®æi thiÕt kÕ, vÉn ph¶i thùc hiÖn biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, nh­ l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ läc bôi, xö lý n­íc th¶i,
khÝ th¶i. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu nµy ph¶i ®­îc ®­a vµo b¶n thiÕt kÕ cña dù ¸n, thùc thi vµ vËn hµnh
cïng víi dù ¸n.
• C¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa. Mét sè t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n cã thÓ phßng ngõa b»ng c¸ch tæ chøc
c¸c líp tËp huÊn, c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o. Ch¼ng h¹n, khi thùc hiÖn c¸c dù ¸n thuû ®iÖn, di d©n, khai
th¸c rõng th­êng lµ c¬ héi ®Ó bÖnh sèt rÐt ph¸t triÓn. Tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh phßng chèng bÖnh sèt
rÐt lµ biÖn ph¸p phßng ngõa tèt nhÊt cho c¸c kiÓu dù ¸n nµy.
• §Òn bï thiÖt h¹i. BiÖn ph¸p ®Òn bï thiÖt h¹i ®­îc thùc hiÖn cho c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng kh«ng thÓ
tr¸nh ®­îc. Cã ba d¹ng ®Òn bï lµ:
38
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

 Tr¶ l¹i c¸c tµi nguyªn (®Êt ë, ®Êt canh t¸c) cho c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc bÞ thiÖt h¹i.
 T¹o ra c¸c tµi nguyªn, n¬i c­ tró t­¬ng tù nh­ vïng dù ¸n.
 §Òn bï b»ng tiÒn cho ng­êi bÞ thiÖt h¹i.
Ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu võa nªu, cßn cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu kh¸c cÇn thùc hiÖn,
nh­ ®µo t¹o ngµnh nghÒ, t¹o c¸c ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i tr­êng cho d©n vïng dù ¸n, c¶i thiÖn c¬
së h¹ tÇng (®­êng giao th«ng, ®iÖn, cÊp tho¸t n­íc).
C«ng t¸c gi¶m thiÓu ®­îc tiÕn hµnh trong suèt qu¸ tr×nh §GT§MT, kh«ng tËp trung vµo mét giai
®o¹n nhÊt ®Þnh, song trong nhiÒu tr­êng hîp c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc tiÕn hµnh sau khi cã
kÕt qu¶ vÒ ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc chØ ®Þnh cho tõng t¸c ®éng tiªu cùc cã ý nghÜa quan träng. VÝ dô,
trong dù ¸n x©y dùng ®­êng giao th«ng ®i qua ®Þa h×nh dÔ g©y xãi mßn, tr­ît lë, biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu m«i tr­êng ®­îc chØ ®Þnh nh»m æn ®Þnh c¸c s­ên talue.
Cuèi cïng cÇn tiÕn hµnh tæng kÕt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã ý nghÜa cña mét dù
¸n vµ h×nh thµnh nªn mét kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng cña dù ¸n. Phô lôc IV.3, IV.4 vµ IV.5
tr×nh bµy mét sè mÉu tæng kÕt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ mÉu kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng cña
mét sè dù ¸n.

IV.7. ChuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
B¸o c¸o §GT§MT lµ tµi liÖu tæng kÕt c¸c kÕt qu¶ §GT§MT cho mét dù ¸n. B¸o c¸o ®­îc thµnh
lËp nh»m nh÷ng môc ®Ých sau:
• Chñ ®Çu t­ lËp kÕ ho¹ch, thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cho c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cã
ý nghÜa ®èi víi m«i tr­êng vµ tèi ­u ho¸ tÊt c¶ c¸c lîi Ých x∙ héi mµ dù ¸n mang l¹i.
• C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch phª duyÖt dù ¸n.
• Cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng, c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cho d©n c­ vïng dù ¸n gãp
ý vµ trao ®æi.
Cïng víi nh÷ng néi dung cña mét b¸o c¸o §GT§MT ®­îc quy ®Þnh t¹i phô lôc I.4, NghÞ ®Þnh
175/CP (xem môc IV.1) cã thÓ chi tiÕt ho¸ mét sè phÇn sau:
1. Tr×nh bµy c¸c môc tiªu cña dù ¸n, bao gåm c¸c ý t­ëng, c¸c dù ®Þnh vµ c¸c môc tiªu cô thÓ.
2. Tr×nh bµy dù ¸n vµ c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ. Trong phÇn nµy cÇn thiÕt ph¶i m« t¶ mét c¸ch kü cµng vÒ
dù ¸n vµ c¸c ph­¬ng ¸n, kÓ c¶ c¸c ph­¬ng ¸n kh«ng tiÕn hµnh nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi. TËp
trung sù chó ý vµo viÖc so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n kh¸c nhau. Sau ®©y lµ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt cña
phÇn “tr×nh bµy vÒ dù ¸n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p thay thÕ”.
• Dù ¸n ®ang thùc hiÖn ë giai ®o¹n nµo trong chu tr×nh dù ¸n (tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi hay thiÕt kÕ)
• Tr×nh bµy kh¸i qu¸t kÕ ho¹ch thùc hiÖn viÖc dù b¸o t¸c ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• Nguyªn vËt liÖu, n¨ng l­îng, n­íc vµ thiÕt bÞ cña c¸c ph­¬ng ¸n vµ ph­¬ng ¸n thay thÕ
• C¸c th«ng sè vËn hµnh, nh­ c«ng suÊt, s¶n phÈm
• C¸c biÓu b¶ng, ¶nh, s¬ ®å vµ b¶n ®å minh ho¹
• So s¸nh ®Æc tr­ng cña c¸c ph­¬ng ¸n ( quy m«, vÞ trÝ, c«ng nghÖ, s¶n phÈm, c¸c nhu cÇu vÒ n¨ng
l­îng vµ nguyªn vËt liÖu) trong bèi c¶nh kinh tÕ - x∙ héi, kü thuËt vµ m«i tr­êng hiÖn t¹i
• Tæng kÕt c¸c ®Æc tr­ng kü thuËt, kinh tÕ vµ m«i tr­êng cña dù ¸n trong mét b¶n tãm t¾t
3. Th¶o luËn vÒ dù ¸n trong mèi t­¬ng quan víi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn (ngµnh, vïng, ch­¬ng tr×nh vµ
chÝnh s¸ch). Trong phÇn nµy ph¶i chøng tá dù ¸n phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi cña
®Êt n­íc.
4. Tr×nh bµy hiÖn tr¹ng m«i tr­êng. Trong phÇn nµy nªn tr×nh bµy ë møc ®é cÇn thiÕt vÒ m«i tr­êng
vïng dù ¸n. C¸c vÊn ®Ò sau cÇn ®­îc tr×nh bµy:
• M«i tr­êng nÒn (tù nhiªn vµ kinh tÕ x∙ héi)
• TÝnh nhËy c¶m, gi¸ trÞ (v¨n ho¸, thÈm mü, khoa häc) cña m«i tr­êng vïng dù ¸n
5. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña c¸c ph­¬ng ¸n. Trong phÇn nµy yªu cÇu tr×nh bµy ®Çy ®ñ, ph¹m vi l∙nh thæ vµ
thêi gian cña c¸c t¸c ®éng, ®Æc ®iÓm cña c¸c t¸c ®éng kh¸c nhau (tiªu cùc, tÝch cùc, trùc tiÕp gi¸n
tiÕp, c­êng ®é, ph¹m vi, ý nghÜa) kh«ng nh÷ng cho dù ¸n, mµ cßn cho c¸c ph­¬ng ¸n. Th«ng th­êng
c¸c néi dung sau ®­îc tr×nh bµy:
• §¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c t¸c ®éng ®Õn d©n c­ vïng cã dù ¸n
39
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• C¬ së sè liÖu m«i tr­êng, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ c¸c gi¶ thiÕt
• Sù h¹n chÕ vµ møc ®é tin cËy cña nguån tµi liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu
• Sù tu©n thñ nh÷ng tiªu chuÈn m«i tr­êng vµ c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp
• ý nghÜa cña t¸c ®éng, c¸c chØ tiªu vµ tiªu chuÈn dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng
• C¸c biÖn ph¸p tr¸nh vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng
Trong phÇn nµy ph¶i chØ râ c¸ch thu thËp sè liÖu m«i tr­êng, c¸c ph­¬ng ph¸p vµ chØ tiªu sö
dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é nguy hiÓm vµ ý nghÜa cña t¸c ®éng, cÇn nhÊn m¹nh ®Õn nh÷ng t¸c
®éng tÝch dån. Nªn ®­a b¶ng tæng hîp c¸c t¸c ®éng cho tõng ph­¬ng ¸n.
6. §¸nh gi¸ so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n vµ chän ph­¬ng ¸n phï hîp víi m«i tr­êng. Néi dung chÝnh cña
phÇn nµy lµ so s¸nh c¸c t¸c ®éng tiªu cùc vµ tÝch cùc chÝnh, c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c
®éng cña c¸c ph­¬ng ¸n. Ph­¬ng ¸n phï hîp víi m«i tr­êng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng khÝa c¹nh
sau:
• Nh÷ng t¸c ®éng cã hËu qu¶ lín nhÊt, c¸c biÖn ph¸p tr¸nh, gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý chóng
• C¸c t¸c ®éng ®­îc chñ dù ¸n cam kÕt thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, vµ c¸c t¸c ®éng kh«ng
thÓ tr¸nh vµ gi¶m thiÓu ®­îc
• Ph©n bæ chi phÝ vµ lîi Ých gi÷a c¸c cÊp, c¸c bªn ®èi t¸c vµ d©n c­ vïng dù ¸n
• Th«ng b¸o c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hoÆc t¸i ®Þnh c­, tiÕp thu ý kiÕn gãp ý cña quÇn chóng
• C¸c c¬ héi c¶i thiÖn m«i tr­êng
7. KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng. PhÇn nµy tr×nh bµy c¸c nhiÖm vô cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng ®Ó
®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ c¸c t¸c ®éng ®­îc gi¸m s¸t. §©y lµ kÕ ho¹ch gi¸m s¸t
vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng trong thêi gian thùc hiÖn vµ vËn hµnh c«ng tr×nh, ph©n biÖt râ tr¸ch nhiÖm
thùc hiÖn gi÷a nhµ n­íc vµ chñ ®Çu t­. KÕ ho¹ch ®ã bao gåm nh÷ng néi dung sau:
• M« t¶ nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• LÞch tr×nh thùc hiÖn
• Ph©n nhiÖm thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn
• MÉu b¸o c¸o vµ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn kÕ ho¹ch trªn
8. Phô lôc. Trong phô lôc th«ng th­êng tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:
• BiÓu b¶ng, h×nh vÏ vµ b¶n ®å
• Tµi liÖu vµ th«ng tin tham kh¶o
Ngoµi b¶n b¸o c¸o chÝnh, so¹n thªm mét b¶n tãm t¾t b¸o c¸o §GT§MT theo ng«n ng÷ ®¹i
chóng. PhÇn lín nh÷ng ng­êi quan t©m chØ ®äc b¶n tãm t¾t nµy nªn b¶n tãm t¾t ph¶i ng¾n gän vµ
tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò sau:
• Tªn vµ vÞ trÝ cña dù ¸n
• Tªn cña chñ ®Çu t­
• Tªn cña c¬ quan viÕt b¸o c¸o §GT§MT
• KÕt qu¶ cña dù ¸n ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän
• C¸c t¸c ®éng chÝnh
• KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• KÕ ho¹ch gi¸m s¸t t¸c ®éng.
Phô lôc IV.6 vµ IV.7 tr×nh bµy mét sè mÉu vÒ néi dung cña b¸o c¸o §GT§MT cña Malaixia vµ
Ng©n hµng ThÕ giíi.

IV.8. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
chi tiÕt
• C¸c chñ dù ¸n
• C¸n bé §GT§MT
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt th«ng th­êng ®­îc lång ghÐp vµo giai ®o¹n nghiªn cøu
kh¶ thi cña dù ¸n.

40
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®­îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng

vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

41
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

PhÇn ba: ThÈm ®Þnh §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

V. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Tr­êng

C¸c b¸o c¸o §GT§MT cÇn ®­îc thÈm ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ ®éc lËp nh»m
tr¸nh thiªn vÞ, tr¸nh h¹ thÊp c¸c t¸c ®éng tiªu cùc hay qu¸ ®Ò cao c¸c t¸c ®éng tÝch cùc. §¶m b¶o
r»ng b¸o c¸o §GT§MT t­¬ng xøng víi tÇm cì dù ¸n . ThÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT lµ mét
b­íc b¾t buéc trong thñ tôc §GT§MT cña nhiÒu n­íc. KÕt qu¶ thÈm ®Þnh lµ mét trong nh÷ng c¬
së ®Ó nhµ N­íc cÊp giÊy phÐp x©y dùng.

V.1. Quy tr×nh thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

C¸c b¸o c¸o §GT§MT ®­îc thÈm ®Þnh dùa trªn quy m«, møc ®é t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng cña
dù ¸n vµ sù phï hîp víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. T¹i ®iÒu 14
ch­¬ng III NghÞ ®Þnh 175/CP ®∙ quy ®Þnh 2 cÊp thÈm ®Þnh nh­ sau:
• CÊp trung ­¬ng: Bé KHCN&MT
• CÊp ®Þa ph­¬ng: UBND tØnh, TP trùc thuéc trung ­¬ng
Ngoµi ra, Quèc héi, trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña Bé KHCN&MT, xem xÐt ®èi víi c¸c dù ¸n ®Æc biÖt
quan träng vµ quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng ®Çu t­.
Th«ng t­ sè 490/1998/TT-Bé KHCN&MT “ H­íng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi
víi c¸c dù ¸n ®Çu t­”quy ®Þnh chØ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT cho c¸c dù ¸n lo¹i
III (xem phÇn II.1).
Thµnh phÇn H«i ®ång thÈm ®Þnh gåm c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c nhµ qu¶n lý, cã thÓ cã ®¹i diÖn
cho c¸c tæ chøc x∙ héi vµ nh©n d©n vïng dù ¸n.
Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT kh«ng qu¸ 60 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Tr×nh
tù thÈm ®Þnh nh­ sau: tr×nh b¸o c¸o, thµnh lËp Héi ®ång ThÈm ®Þnh, c¸c thµnh viªn Héi ®ång
®¸nh gi¸ viÕt nhËn xÐt vµ nép cho th­ ký tr­íc khi häp Héi ®ång 5 ngµy, Héi ®ång häp ®¸nh gi¸.
C¸c b¸o c¸o §GT§MT ®­îc Héi ®ång thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ vµ kÕt luËn ë ba møc: th«ng qua,
th«ng qua víi ®iÒu kiÖn cã söa ch÷a, hoÆc kh«ng th«ng qua.
Sæ tay h­íng dÉn §GT§MT chung nµy ®Ò xuÊt chi tiÕt ho¸ mét sè ®iÓm sau:
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT cã môc ®Ých ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña b¸o c¸o, c¬ së sè liÖu vµ kh¶
n¨ng chÊp nhËn cña dù ¸n vÒ mÆt m«i tr­êng.
§Ó kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ b¸o c¸o §GT§MT kh¸ch quan, cÇn thiÕt thÈm ®Þnh b¸o c¸o th«ng qua c¸c
chØ tiªu cô thÓ. Nh÷ng chØ tiªu chung hiÖn ®ang ®­îc sö dông réng r∙i trªn thÕ giíi ®Ó thÈm ®Þnh
bao gåm:
1. C¸c yªu cÇu vÒ mÆt ph¸p lý ®èi víi §GT§MT ;
2. Sù phï hîp cña b¸o c¸o víi kÕ ho¹ch §GT§MT (TOR);
3. Nh÷ng h­íng dÉn, tiªu chuÈn m«i tr­êng, chØ tiªu quèc gia vµ khu vùc ®­îc sö dông trong b¸o
c¸o §GT§MT;
4. LuËn cø khoa häc vµ c«ng nghÖ m«i tr­êng trong b¸o c¸o §GT§MT;
5. TÝnh hîp lý cña sù x¸c ®Þnh vµ lùa chän ph¹m vi nghiªn cøu;

42
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

6. Møc ®é chÝnh x¸c cña sù ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng;


7. §¸nh gi¸ sù lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n ;
8. C¬ khoa häc cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ kÕ ho¹ch gi¸m s¸t m«i tr­êng;
9. Sù tham gia cña céng ®ång trong qu¸ tr×nh §GT§MT;
10. ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng theo quan ®iÓm cña ng­êi ra quyÕt ®Þnh;
11. CÊu tróc vµ h×nh thøc tr×nh bµy cña b¸o c¸o, tãm t¾t b¸o c¸o vµ c¸c v¨n b¶n kÌm theo.

KÕt qu¶ thÈm ®Þnh, kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo c¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh, mµ cßn phô thuéc nhiÒu
vµo thêi gian vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh. ViÖc chän ®óng chuyªn m«n
cña c¸c thµnh viªn Héi ®ång thÈm ®Þnh gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cña kÕt qu¶ thÈm
®Þnh.
• Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh thùc hiÖn theo 3 b­íc sau ®©y:
 B­íc 1: T×m nh÷ng thiÕu sãt trong b¸o c¸o §GT§MT b»ng viÖc sö dông c¸c h­íng dÉn vÒ
x¸c ®Þnh ph¹m vi nghiªn cøu, c¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh, kÕt qu¶ cña c¸c thÈm ®Þnh cña c¸c dù
¸n cïng lo¹i.
 B­íc 2: TËp trung vµo c¸c thiÕu sãt quan träng cña b¸o c¸o §GT§MT, ®Æc biÖt c¸c thiÕu sãt
cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi viÖc ra quyÕt ®Þnh. NÕu b¸o c¸o kh«ng cã c¸c thiÕu sãt quan träng,
thi b¸o c¸o ®­îc coi lµ râ rµng. Trong b¶n tæng kÕt thÈm ®Þnh ghi nhËn nh÷ng thiÕu sãt quan
träng, bá qua c¸c thiÕu sãt kh«ng quan träng hoÆc ®­a vµo phô lôc cña b¶n tæng kÕt.
 B­íc 3: KhuyÕn nghÞ c¸ch thøc vµ thêi h¹n söa ch÷a c¸c thiÕu sãt quan träng nh»m hç trî
cho viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thÈm ®Þnh.
• C¸c ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc sö dông ®Ó thÈm ®Þnh, bao gåm danh môc kiÓm tra kh¸i qu¸t,
danh môc kiÓm tra vµ c¸c chØ dÉn chuyªn s©u, ý kiÕn cña chuyªn gia vµ cña c¸n bé thÈm ®Þnh,
®¸nh gi¸ cña céng ®ång, kiÓm tra ®éc lËp vµ c¸c c¸ch tiÕp cËn hîp ph¸p.
§èi víi n­íc ta c¸c danh môc kiÓm tra vµ chØ dÉn kiÓu nµy ch­a ®­îc x©y dùng, v× vËy cã thÓ
tham kh¶o c¸c danh môc kiÓm tra vµ chØ dÉn ®­îc c¸c tæ chøc quèc tÕ x©y dùng ®Ó tiÕn hµnh
thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT (Phô lôc V).

V.2. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
C¬ quan thÈm ®Þnh th­êng lµ c¬ quan chøc n¨ng hoÆc Héi ®ång ®­îc phÐp xÐt duyÖt. §Ó ®¶m
b¶o tÝnh kh¸ch quan cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh, c¬ quan xÐt duyÖt ph¶i ®éc lËp víi c¬ quan ra quyÕt
®Þnh. C¸c chøc n¨ng cña c¬ quan hoÆc Héi ®ång thÈm ®Þnh gåm cã:
• Tæ chøc vµ tæng hîp ý kiÕn ®ãng gãp vµ khuyÕn nghÞ cña nh©n d©n, cña c¸c c¬ quan
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT
• Tr×nh kÕt qu¶ thÈm ®Þnh lªn c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh
ë n­íc ta Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp trung ­¬ng do Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng quyÕt
®Þnh, cÊp ®Þa ph­¬ng do Uû ban Nh©n d©n tØnh vµ c¸c thµnh phè trùc th­îc Trung ­¬ng ra quyÕt
®Þnh. §èi víi c¸c dù ¸n ®Æc biÖt Quèc héi thùc hiÖn viÖc xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh chñ tr­¬ng ®Çu
t­.

43
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i tr­êng
Sµng läc dù ¸n

Nghiªn Ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT (1)

Cøu Ch­a râ (2)

TiÒn LËp b¶n ®¨ng ký ®¹t TCMT

Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c­¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c­¬ng

Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Th«ng qua Dù ¸n
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o víi ®iÒu
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh kh«ng ®­îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT

LËp b¸o c¸o §GT§MT

QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng

vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c b­íc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu

* Víi sù tham gia cña céng ®ång

44
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

VI. Gi¸m s¸t (monitoring) c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng


Gi¸m s¸t m«i tr­êng lµ tæ hîp c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ vµ tæ chøc b¶o ®¶m kiÓm
so¸t mét c¸ch cã hÖ thèng tr¹ng th¸i vµ sù biÕn ®æi chÊt l­îng m«i tr­êng do t¸c ®éng cña viÖc thùc
hiÖn c¸c dù ¸n g©y ra. Gi¸m s¸t m«i tr­êng bao gåm quan tr¾c, ®o ®¹c, thu thËp, ph©n tÝch vµ th«ng
tin vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng. Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng lµ mét ®Ò xuÊt quan träng cña
§GT§MT, nh»m môc ®Ých:
• §¶m b¶o c¸c t¸c ®éng kh«ng v­ît qóa tiªu chuÈn cho phÐp
• KiÓm tra c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®­îc ®Ò nghÞ trong b¸o c¸o §GT§MT
• C¶nh b¸o sím vÒ nh÷ng thiÖt h¹i m«i tr­êng tiÒm n¨ng cã thÓ x¶y ra

VI.1. C¸c kiÓu gi¸m s¸t


Mét sè d¹ng gi¸m s¸t th­êng ®­îc sö dông lµ:
• Gi¸m s¸t nÒn lµ ®o ®¹c, tæng hîp, ph©n tÝch c¸c th«ng sè m«i tr­êng trong suèt thêi kú tiÒn dù ¸n nh»m
x¸c ®Þnh b¶n chÊt vµ c¸c giíi h¹n biÕn thiªn tù nhiªn vµ ®Ó x¸c ®Þnh b¶n chÊt cña sù biÕn ®æi m«i tr­êng.
• Gi¸m s¸t t¸c ®éng bao gåm c¸c phÐp ®o, xö lý, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c th«ng sè m«i tr­êng trong khi
x©y dùng vµ vËn hµnh dù ¸n nh»m theo dâi nh÷ng biÕn ®éng m«i tr­êng do dù ¸n g©y ra.
• Gi¸m s¸t b¾t buéc ph¶i tiÕn hµnh d­íi h×nh thøc lÊy mÉu ®Þnh kú hoÆc tiÕn hµnh ®o liªn tôc c¸c th«ng sè
m«i tr­êng nh»m b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu gi¸m s¸t ®∙ ®Ò ra trong phÇn gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng
(xem thªm môc IV.6).

VI.2. Nguyªn t¾c vµ yªu cÇu gi¸m s¸t


Gi¸m s¸t ph¶i liªn kÕt víi c«ng t¸c dù b¸o m«i tr­êng trong b­íc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng (xem thªm môc
IV.4) vµ ®¶m b¶o cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ c¸c vÊn ®Ò sau:
• B¶n chÊt cña t¸c ®éng;
• C­êng ®é t¸c ®éng;
• Quy m« l∙nh thæ cña t¸c ®éng;
• Thêi gian t¸c ®éng;
• TÇn suÊt t¸c ®éng;
• ý nghÜa cña t¸c ®éng;
• §é tin cËy cña c¸c dù b¸o vÒ t¸c ®éng.
C¸c ch­¬ng tr×nh quan tr¾c cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt tæng kÕt mét c¸ch th­êng xuyªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh
hiÖu qu¶, ®ång thêi gióp x¸c ®Þnh ®­îc thêi ®iÓm cÇn ngõng quan tr¾c.

VI.3. Tæ chøc vµ b¸o c¸o gi¸m s¸t


Mét tæ chøc gi¸m s¸t m«i tr­êng gåm c¸c bé phËn sau:
• Tæ chøc: phô tr¸ch hµnh chÝnh vµ nh©n sù
• M¹ng l­íi: nghiªn cøu hÖ thèng m¹ng l­íi, quy tr×nh, quy ph¹m ®Æt tr¹m, quan tr¾c, cung cÊp vËt t­ thiÕt
bÞ cho hÖ thèng m¹ng l­íi.
• HÖ thèng phßng thÝ nghiÖm: cã thÓ tæ chøc phßng thÝ nghiÖm trung t©m, phßng thÝ nghiÖm vïng vµ phßng
thÝ nghiÖm tr¹m tïy theo nhu cÇu gi¸m s¸t t¸c ®éng.
• KiÓm so¸t, l­u tr÷ sè liÖu: kiÓm so¸t sè liÖu do c¸c phßng thÝ nghiÖm vµ c¸c tr¹m göi tíi, l­u tr÷ vµ cung
cÊp sè liÖu th«ng tin, dù b¸o vµ c¶nh b¸o vÒ m«i tr­êng
C¸c b­íc cÇn thiÕt khi x©y dùng mét ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i tr­êng:
• X¸c ®Þnh quy m« vµ c¸c chØ tiªu gi¸m s¸t (chÊt l­îng m«i tr­êng, c¸c thay ®æi cña m«i tr­êng kinh tÕ -
x∙ héi)
• QuyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc thu thËp c¸c th«ng tin sÏ ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh;
• X¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm quan s¸t, ®o ®¹c vµ lÊy mÉu
• Lùa chän c¸c chØ tiªu chÝnh cÇn ®o trùc tiÕp
• Yªu cÇu vÒ møc ®é chÝnh x¸c ®èi víi sè liÖu
• TËn dông c¸c sè liÖu s½n cã b»ng c¸ch tæ chøc quan tr¾c sao cho sè liÖu thu thËp ®­îc t­¬ng øng víi sè
liÖu ®∙ cã;
45
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• TËp hîp vµ sö dông c¸c sè liÖu do nh©n d©n cung cÊp;

VI.4. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t m«i tr­êng


• Côc M«i tr­êng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng;
• Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng;
• C¸c Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cña c¸c Bé, Ngµnh;
• C¸c c¬ quan chñ dù ¸n.

46
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

PhÇn bèn: Phô lôc

Phô lôc I.1. Mét sè thuËt ng÷ m«i tr­êng

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (§GT§MT)


Environmental Impact Assessment (EIA)
C«ng t¸c nhËn d¹ng, dù b¸o, diÔn gi¶i vµ trao ®æi th«ng tin vÒ t¸c ®éng cña mét ho¹t ®éng ®Õn søc
khoÎ vµ nguån lîi cña con ng­êi, trong ®ã cã nguån lîi cña c¸c hÖ sinh th¸i ¶nh h­ëng ®Õn sù sèng
cßn cña con ng­êi.
§¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc
Strategic Environmental Assessment
§¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc lµ qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cho c¸c chÝnh s¸ch, c¸c kÕ ho¹ch vµ
c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn mét c¸ch chÝnh thøc, cã hÖ thèng vµ toµn diÖn; chuÈn bÞ mét b¸o c¸o
tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸; sö dông c¸c kÕt qu¶ ®ã phôc vô cho viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi
Social Impact Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi lµ mét §GT§MT chuyªn vÒ ®¸nh gi¸ nh÷ng thay ®æi trong cÊu tróc vµ
chøc n¨ng cña trËt tù x∙ héi, ®Æc biÖt lµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng cña dù ¸n cã thÓ g©y ra cho quan hÖ
x∙ héi, cho céng ®ång, cho chÊt l­îng vµ lèi sèng, cho ng«n ng÷, tËp qu¸n vµ c¸c th«ng sè kh¸c cña
d©n c­.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ
Health Impact Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ lµ mét §GT§MT chuyªn vÒ nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng søc khoÎ, tËp
trung vµo x¸c ®Þnh tû lÖ ng­êi èm vµ ng­êi chÕt do dù ¸n ph¸t triÓn g©y ra.
§¸nh gi¸ b¸o c¸o §GT§MT
Review of EIA report
§¸nh gi¸ b¸o §GT§MT ®­îc tiÕn hµnh bëi mét nhãm c¸c chuyªn gia vµ theo c¸c néi dung sau ®©y:
a) B¸o c¸o ®∙ ®Ò cËp ®Õn tÊt c¶ c¸c t¸c ®éng cã ý nghÜa ®­îc x¸c ®Þnh trong b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi hay
ch­a,
b) So s¸nh néi dung cña b¸o §GT§MT víi §Ò c­¬ng §GT§MT ®∙ ®­îc phª duyÖt cã phï hîp hay
kh«ng.
§¸nh gi¸ m«i tr­êng s¬ bé
Preliminary Environmental Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé lµ b­íc tiÕp theo b­íc l­îc duyÖt m«i tr­êng, cã nhiÖm vô nhËn
d¹ng c¸c t¸c ®éng vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c t¸c ®éng ®∙ râ rµng cña mét dù
¸n. TÊt c¶ c¸c dù ¸n ®Òu ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ m«i tr­êng s¬ bé.Tuy nhiªn, kÕt qu¶ cña ®¸nh gi¸
m«i tr­êng s¬ bé ®èi víi c¸c lo¹i dù ¸n (®­îc ph©n chia tõ b­íc l­îc duyÖt m«i tr­êng) kh¸c nhau:
®èi víi c¸c dù ¸n “kh«ng cÇn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng” lµ b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i
tr­êng; ®èi víi c¸c dù ¸n “cÇn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng” lµ ®Ò c­¬ng (kÕ ho¹ch) §GT§MT vµ
®èi víi c¸c dù ¸n “ch­a râ cã cÇn §GT§MT hay kh«ng” cã thÓ lµ b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt l­îng m«i
tr­êng hoÆc kÕ ho¹ch §GT§MT trong tr­êng hîp cÇn tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt.

47
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt


Detailed Environmental Impact Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt lµ b­íc tiÕp theo cña quy tr×nh §GT§MT sau b­íc x¸c ®Þnh
ph¹m vi. §GT§MT chi tiÕt bao gåm viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng (nhËn d¹ng, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ ý nghÜa
cña c¸c t¸c ®éng); ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng vµ lËp b¸o c¸o
§GT§MT.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng
Impact Assessment
§¸nh gi¸ t¸c ®éng (mét kh©u trong §GT§MT chi tiÕt) cã nhiÖm vô:
• NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng mét c¸ch chi tiÕt vÒ kiÓu cña t¸c ®éng (t¸c ®éng kinh tÕ x∙ héi, t¸c ®éng vËt lý,
t¸c ®éng sinh häc ...); t¸c ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp; t¸c ®éng tÝch dån hay t¸c ®éng riªng rÏ; nguyªn
nh©n g©y t¸c ®éng.
• X¸c ®Þnh b¶n chÊt cña t¸c ®éng (c­êng ®é, quy m«,thêi ®o¹n cña t¸c ®éng...)
• §¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng.
§Òn bï
Compensation
§Òn bï lµ viÖc bï ®¾p (b»ng tiÒn, b»ng vËt chÊt, b»ng chç ë míi...) cho sù mÊt m¸t do viÖc triÓn khai
dù ¸n.
B¸o c¸o §GT§MT
EIA Report/Statement
B¸o c¸o §GT§MT lµ tµi liÖu trong ®ã tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ §GT§MT cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh
chÝnh s¸ch, trong mét sè tr­êng hîp cho c«ng chóng.
BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu
Mitigation Measure
BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu lµ ho¹t ®éng phßng ngõa hoÆc lµm tèi thiÓu hãa c¸c t¸c ®éng tiªu cùc vµ lµm
t¨ng gi¸ trÞ cña c¸c t¸c ®éng tÝch cùc.
ChØ tiªu sµng läc m«i tr­êng
Screening Criteria
ChØ tiªu sµng läc m«i tr­êng lµ c¸c tiªu chuÈn dïng ®Ó lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n theo nhu cÇu
§GT§MT.
Chu tr×nh dù ¸n
Project Cycle
Chu tr×nh dù ¸n lµ vßng khÐp kÝnh thùc hiÖn cña mét dù ¸n, th«ng th­êng ®­îc chia ra c¸c giai ®o¹n
(b­íc) chÝnh sau: nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, nghiªn cøu kh¶ thi, thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ, triÓn khai x©y
dùng vµ cuèi cïng lµ gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸ dù ¸n.
Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸
Review Checklist
Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸ lµ danh môc kiÓm tra ®­îc sö dông cho môc ®Ých ®¸nh gi¸
§GT§MT (b¸o c¸o, quy tr×nh...).
Danh môc kiÓm tra
Checklist
Danh môc kiÓm tra lµ mét biÓu b¶ng, trong ®ã c¸c yÕu tè, c¸c ®Æc tr­ng vµ c¸c qu¸ tr×nh m«i tr­êng
®­îc liÖt kª, ng­êi sö dông cho c«ng t¸c §GT§MT ®¸nh dÊu ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ sù hiÖn diÖn cña

48
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

c¸c t¸c ®éng hoÆc d­íi d¹ng tr¶ lêi c¸c c©u hái ghi s½n d­íi d¹ng cã / kh«ng / nghi ngê. Danh môc
kiÓm tra cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n vµ còng cã thÓ rÊt phøc t¹p.
§¸nh gi¸ rñi ro
Risk Assessment
§¸nh gi¸ rñi ro lµ ®¸nh gi¸ “kh¶ n¨ng”, x¸c suÊt cña c¸c sù cè m«i tr­êng nguy hiÓm cã thÓ x¶y ra
(rß rØ phãng x¹ cña nh÷ng nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n, rß rØ c¸c ®éc tè cña nh÷ng nhµ m¸y hãa chÊt...)
còng nh­ c¸c hËu qu¶ m«i tr­êng cña chóng. ViÖc ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nh­ n¨ng
l­îng nguyªn tö, hãa chÊt cã mét kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh, mÆc dÇu x¸c suÊt rÊt nhá, x¶y ra c¸c sù kiÖn
m«i tr­êng cã hËu qu¶ rÊt nguy hiÓm, ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ x¸c suÊt x¶y ra c¸c rñi ro (sù
cè) m«i tr­êng nguy hiÓm.
Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng
Monitoring of Environmental Impacts
Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng lµ tæ hîp c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ vµ tæ chøc
nh»m kiÓm so¸t c¸c th«ng sè vÒ m«i tr­êng, x∙ héi vµ søc khoÎ chÞu ¶nh h­ëng cña viÖc x©y dùng
vµ vËn hµnh cña mét dù ¸n. Gi¸m s¸t m«i tr­êng bao gåm c¸c néi dung quan tr¾c, ®o ®¹c, thu thËp,
ph©n tÝch vµ th«ng tin vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng (tù nhiªn, x∙ héi, søc khoÎ...).
Hµnh ®éng ph¸t triÓn
Development action
Mäi chiÕn l­îc, ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, dù ¸n (x©y dùng vµ vËn hµnh) vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn m«i
tr­êng ®­îc gäi lµ hµnh ®éng ph¸t triÓn.
KiÓm to¸n t¸c ®éng m«i tr­êng
Auditing of Environmental Impact
Sù so s¸nh c¸c t¸c ®éng ®­îc dù b¸o trong b¸o c¸o §GT§MT ®∙ ®­îc phª duyÖt víi c¸c t¸c ®éng
thùc tÕ do viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh cña dù ¸n ph¸t triÓn (sè liÖu do ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t t¸c ®éng
cung cÊp). ViÖc so s¸nh nµy cho phÐp kiÓm tra tÝnh h÷u Ých, tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c ph­¬ng ph¸p dù
b¸o, qua ®ã gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c §GT§MT.
KiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé
Initial Environmental Examination (IEE)
Xem ®¸nh gi¸ m«i tr­êng s¬ bé
KÕ ho¹ch (néi dung hay ®Ò c­¬ng) §GT§MT
Term of References
KÕ ho¹ch (néi dung hay ®Ò c­¬ng) §GT§MT lµ nh÷ng yªu cÇu chØ ®¹o viÖc thùc hiÖn §GT§M, c¸c
tham kh¶o cÇn tiÕn hµnh, c¸c sè liÖu cÇn ph¶i ®o ®¹c vµ néi dung cña b¸o c¸o §GT§MT ph¶i tr×nh
héi ®ång thÈm ®Þnh. Th«ng th­êng kÕ ho¹ch §GT§MT b»ng v¨n b¶n vµ ®­îc c¸c c¬ quan qu¶n lý
(Côc M«i tr­êng, c¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng) th«ng qua . Néi dung cña mét
§GT§MT lµ kÕt qu¶ cña b­íc x¸c ®Þnh ph¹m vi.
Sµng läc m«i tr­êng
Environmental Screening
Sµng läc m«i tr­êng lµ c¬ chÕ dïng ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT cña c¸c dù ¸n. HiÖn t¹i
cã hai c¸ch ®­îc dïng ®Ó sµng läc c¸c dù ¸n. C¸ch thø nhÊt, c¸c nhµ qu¶n lý ®­a ra danh s¸ch c¸c
dù ¸n theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT. C¸ch thø hai, c¸c nhµ qu¶n lý m«i tr­êng tiÕn hµnh sµng läc
c¸c dù ¸n theo mét bé chØ tiªu vµ quyÕt ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT cho c¸c dù ¸n.
M«i tr­êng
Environment
ThuËt ng÷ m«i tr­êng bao gåm:
49
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• §Êt, n­íc vµ kh«ng khÝ, tÊt c¶ c¸c líp cña khÝ quyÓn;
• TÊt c¶ vËt chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬, c¸c loµi vµ sinh vËt sèng, bao gåm c¶ loµi ng­êi;
• C¸c hÖ thèng tù nhiªn do sù t­¬ng t¸c cña c¸c thµnh phÇn trªn t¹o thµnh;
• C¸c ®iÒu kiÖn x∙ héi, kinh tÕ vµ v¨n hãa ¶nh h­ëng ®Õn con ng­êi vµ céng ®ång;
• Mäi cÊu tróc vµ sù vËt do con ng­êi t¹o ra.
M«i tr­êng nÒn
Environmental Baseline Condition
HiÖn tr¹ng vµ xu thÕ cña m«i tr­êng hoÆc c¸c thµnh phÇn m«i tr­êng chÞu t¸c ®éng cña mét hµnh
®éng ph¸t triÓn.
Nghiªn cøu nÒn
Baseline Study
Thu thËp vµ diÔn gi¶i c¸c th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng vµ xu thÕ cña m«i tr­êng chÞu ¶nh h­ëng cña mét
ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Nghiªn cøu nÒn bao gåm c¸c nghiªn cøu trong phßng, trªn c¸c v¨n liÖu vµ
ngoµi thùc ®Þa.
Gi¸ trÞ g­ìng
Threshold Limit Value
Nång ®é cña mét chÊt trong kh«ng khÝ mµ phÇn lín c«ng nh©n lµm viÖc trong ®ã ®¶m b¶o kh«ng bÞ
c¸c t¸c ®éng bÊt lîi (ng­ìng gi÷a nång ®é an toµn vµ nguy hiÓm). C¸c gi¸ trÞ nµy ®­îc Héi nghÞ cña
c¸c nhµ VÖ sinh C«ng nghiÖp cña ChÝnh phñ Hoa kú ®­a ra (vµ xem xÐt l¹i hµng n¨m) vµ ®­îc tÝnh
cho nång ®é cña 7 hoÆc 8 ngµy lµm viÖc vµ cho 40 giê lµm viÖc mét tuÇn. §èi víi phÇn lín c¸c chÊt
néng ®é trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cña ngµy (trong mét sè tr­êng hîp cña tuÇn) cã thÓ v­ît qu¸
gi¸ trÞ ng­ìng, nh­ng trong phÇn lín thêi gian cßn l¹i nång ®é kh«ng v­ît qu¸ gi¸ trÞ ng­ìng. §èi
víi mét sè chÊt (chñ yÕu lµ c¸c chÊt g©y t¸c ®éng tøc th×) th× gi¸ trÞ ng­ìng lµ gi¸ trÞ cña nång ®é
cho phÐp tèi ®a (nång ®é cho phÐp tèi ®a ®­îc chØ ®Þnh b»ng “C”) vµ kh«ng bao giê ®­îc v­ît qu¸.
NhËn d¹ng t¸c ®éng
Impact Identification
NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng lµ sù ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng vÒ kiÓu lo¹i (trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, cã lîi hay
cã h¹i) gãp phÇn ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng.
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
Sustainable Development
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ sù ph¸t triÓn ®¸p øng ®ñ c¸c nhu cÇu hiÖn t¹i vµ kh«ng lµm th­¬ng tæn ®Õn
kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cho cuéc sèng cña c¸c thÕ hÖ mai sau. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng phôc vô cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Ph©n bËc
Tiering
Ph©n bËc lµ kh¸i niÖm vÒ mét tiÕp cËn “ph©n bËc nhiÒu lÇn” trong viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT.
B¸o c¸o §GT§MT “bËc thø nhÊt” kh¸i qu¸t c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng kh¸i qu¸t trong viÖc ph©n tÝch
c¸c ch­¬ng tr×nh ®Þnh h­íng. C¸c cÊp tiÕp theo lµ nh÷ng c©n nh¾c m«i tr­êng trong nh÷ng b¸o c¸o
§GT§MT chung tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng cã liªn quan ®Æc biÖt c¸c hµnh ®éng ®­îc
®¸nh gi¸.
Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých
Benefit-cost analysis
Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých lµ ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó "®o" tÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ cña dù ¸n vµ c¸c ho¹t
®éng cña dù ¸n. Còng nh­ ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ cña mét dù ¸n, ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ cña c¸c
vÊn ®Ò m«i tr­êng "tiÒn" ®­îc sö dông lµm ®¬n vÞ ®o. Cho ®Õn nay ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ sö dông

50
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

cho §GT§MT cßn cã nhiÒu h¹n chÕ v× cã rÊt Ýt c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ quy ®­îc thµnh
"tiÒn".
(C¸c)Ph­¬ng ¸n thay thÕ
Alternatives
C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ lµ nh÷ng c«ng cô kh¸c nhau dïng ®Ó tháa m¶n c¸c nhu cÇu vµ môc tiªu
chung cña mét hµnh ®éng ph¸t triÓn (mét dù ¸n hoÆc mét ch­¬ng tr×nh).
Qu¸ tr×nh (quy tr×nh) §GT§MT
EIA process
Qu¸ tr×nh §GT§MT lµ hÖ thèng qu¶n lý chÝnh s¸ch §GT§MT bao gåm c¸c thñ tôc quy ®Þnh thùc
hiÖn §GT§MT nh­ thÕ nµo,vµo lóc nµo vµ tr¸ch nhiÖm chung cña mçi bªn, còng nh­ c¸c ph­¬ng
ph¸p thùc hiÖn vµ b¸o c¸o c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch m«i tr­êng.
Qu¶n lý m«i tr­êng
Environmental Management
Qu¶n lý m«i tr­êng lµ chiÕn l­îc mµ theo ®ã c¸c ho¹t ®éng cña con ng­êi ®­îc tæ chøc sao cho ®em
l¹i c¸c lîi Ých-x∙ héi cao nhÊt, ng¨n ngõa vµ gi¶m thiÓu ®­îc c¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra bëi c¸c ho¹t
®éng cña m×nh.
Quy ho¹ch m«i tr­êng
Environmental Planning
Quy ho¹ch m«i tr­êng lµ toµn bé c¸c biÖn ph¸p ®­îc sö dông ®Ó chØ ®¹o viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch
chung liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng do c¸c c¬ quan m«i tr­êng quy ®Þnh trong mét
hay nhiÒu tµi liÖu.
Quy tr×nh §GT§MT
EIA procedure
Quy tr×nh §GT§MT lµ c¸c b­íc vµ tr¸ch nhiÖm (b¾t buéc hoÆc kiÕn nghÞ) cña c¸c c¬ quan trong
viÖc thùc hiÖn §GT§MT, quy ®Þnh thêi ®iÓm thùc hiÖn §GT§MT, ng­êi thµnh lËp ®Ò c­¬ng (kÕ
ho¹ch), tiÕn hµnh thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ §GT§MT, còng nh­ ¶nh h­ëng cña c¸c kÕt qu¶ §GT§MT
®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh
Søc chøa
Carrying Capacity
Søc chøa sè l­îng c¸ thÓ (®éng vËt, thùc vËt, con ng­êi,) mµ mét m«i tr­êng (mét vïng, mét hÖ sinh
th¸i, mét lo¹i tµi nguyªn...) cã thÓ tiÕp nhËn vµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh bÒn v÷ng cña nã.
T¸c ®éng cã h¹i
Adverse impact
T¸c ®éng kh«ng ®­îc con ng­êi ­a, thÝch.
T¸c ®éng gi¸n tiÕp
Indirect Impact
T¸c ®éng gi¸n tiÕp lµ t¸c ®éng do sù t­¬ng t¸c gi÷a c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp víi c¸c m«i tr­êng bé
phËn (m«i tr­êng tù nhiªn, m«i tr­êng kinh tÕ x∙ héi...), víi c¸c qu¸ tr×nh m«i tr­êng.
T¸c ®éng trùc tiÕp
Direct Impact
T¸c ®éng trùc tiÕp lµ sù thay ®æi m«i tr­êng tøc th× do c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n g©y ra.

51
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

T¸c ®éng tÝch dån


Cumulative Impact
T¸c ®éng tÝch dån lµ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng do c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn riªng rÏ cïng tiÕn hµnh
lªn mét d¹ng tµi nguyªn hay mét l∙nh thæ, x¶y ra khi mét t¸c ®éng chÞu thªm nh÷ng t¸c ®éng kh¸c
cña c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®­îc tiÕn hµnh trong qu¸ khø, hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai. T¸c ®éng tÝch
dån cã thÓ t¹o ra do c¸c t¸c ®éng ®éc lËp nhá x¶y ra trong mét thêi gian l©u dµi.
T¸c ®éng hoµn nguyªn / kh«ng hoµn nguyªn
Reversible / Irreversible Impact
Mét t¸c ®éng ®­îc gäi lµ kh«ng hoµn nguyªn nÕu tr¹ng th¸i m«i tr­êng tr­íc khi cã dù ¸n kh«ng
®­îc phôc håi. NÕu sau mét thêi gian tr¹ng th¸i m«i tr­êng (th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh tù nhiªn hoÆc
víi c¸c biÖn ph¸p trî gióp cña con ng­êi) ®­îc phôc håi th× ®­îc gäi lµ c¸c t¸c ®éng phôc håi.
TÝnh nhËy c¶m cña m«i tr­êng
Environmental Sensitivity
TÝnh nhËy c¶m m«i tr­êng lµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn t¸c ®éng cña mét m«i tr­êng (vïng l∙nh thæ, m«i
tr­êng bé phËn, tµi nguyªn ...). TÝnh nhËy c¶m m«i tr­êng gãp phÇn quan trong vµo viÖc t¹o ra hËu
qu¶ m«i tr­êng cña dù ¸n ph¸t triÓn, v× vËy khi tiÕn hµnh triÓn khai mét dù ¸n chñ dù ¸n cÇn thiÕt
ph¶i “sµng” xem dù ¸n cã n»m trong vïng cã m«i tr­êng nhËy c¶m hay kh«ng?
X¸c ®Þnh ph¹m vi
Scoping
X¸c ®Þnh ph¹m vi lµ mét b­íc c¬ b¶n trong hÇu hÕt c¸c qu¸ tr×nh (quy tr×nh) §GT§MT hiÖn cã trªn
thÕ giíi cã néi dung chÝnh cña c«ng t¸c §GT§MT
ý nghÜa cña t¸c ®éng m«i tr­êng
Impact Significanc

ý nghÜa cña t¸c ®éng m«i tr­êng lµ vai trß t­¬ng ®èi cña t¸c ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c tiªu
chuÈn m«i tr­êng, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý, c¸c gi¸ trÞ cña céng ®ång vµ c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. ý nghÜa t¸c ®éng ®­îc xÐt cïng víi tÇm quan träng cña t¸c ®éng, trong nhiÒu tr­êng hîp
kh«ng phô thuéc vµo quy m« vµ c­êng ®é cña t¸c ®éng mµ phô thuéc vµo t¸c h¹i cña chóng ®Õn
céng ®ång.
Rñi ro m«i tr­êng
Environmental Risk
Rñi ro m«i tr­êng lµ kh¶ n¨ng cña mét t¸c ®éng xÊu g©y ra cho con ng­êi hoÆc m«i tr­êng do c¸c
sù cè (ho¸ häc, sinh häc...) cña dù ¸n g©y ra. Sù rñi ro th­êng ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua x¸c suÊt x¶y
ra cña c¸c t¸c ®éng tiªu cùc.

52
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc I.2. c¸c kiÓu t¸c ®éng ®­îc tæng hîp trong ®¸nh
gi¸t¸c ®éng m«i tr­êng

Trong §GT§MT mét sè kiÓu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng chÝnh (®¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
søc khoÎ, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån vµ ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých) ®­îc
tæng hîp. §Ó cã kh¸i niÖm vÒ nh÷ng kiÓu ®¸nh gi¸ trªn, c¸c kh¸i niÖm vÒ mét sè lo¹i h×nh
§GT§MT ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch tãm t¾t.

1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi (§GT§XH).


C¸c dù ¸n dï ë bÊt kú lÜnh vùc nµo còng ®Òu g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng x∙ héi. MÆc dÇu ý ®Þnh cña
hÇu hÕt c¸c dù ¸n ph¸t triÓn lµ t¹o ra c¸c lîi Ých hoÆc ph¸t huy c¸c lîi thÕ vÒ kinh tÕ-x∙ héi, søc khoÎ
vµ m«i tr­êng. §¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi lµ c¬ së chñ yÕu ®Ó xÐt tÝnh bÒn v÷ng cña mét dù ¸n. ViÖn
Quèc tÕ vÒ M«i tr­êng vµ Ph¸t triÓn (1995) ®∙ ®­a ra nh­ng nguyªn t¾c cña §GT§XH nh­ sau:
• Tham gia cña nhiÒu nhãm x∙ héi: x¸c ®Þnh vµ ®­a tÊt c¶ c¸c céng ®ång vµ c¸ nh©n chÞu ¶nh h­ëng cña dù
¸n ph¸t triÓn tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸.
• Ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng ®Õn céng ®ång vµ c¸ nh©n mét c¸ch c«ng b»ng: x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng nh÷ng
c¸ nh©n vµ tËp thÓ ®­îc h­ëng lîi, nh÷ng c¸ nh©n vµ tËp thÓ chÞu thiÖt thßi vµ nh÷ng c¸c nh©n vµ tËp thÓ
dÔ bÞ tæn th­¬ng nhÊt khi triÓn khai dù ¸n.
• §¸nh gi¸ cã träng t©m: tËp trung vµo ®¸nh gi¸ nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt, kh«ng chØ tËp trung vµo
®¸nh gi¸ nh÷ng t¸c ®éng dÔ ®Þnh l­îng ho¸.
• X¸c ®Þnh c¸c ph­¬ng ph¸p, c¸c gi¶ thiÕt vµ c¸ch ®Þnh nghÜa vÒ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng: tr×nh bµy c¸ch
§GT§XH, c¸c gi¶ thiÕt ®­îc sö dông vµ c¸ch x¸c ®Þnh ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
• Cung cÊp kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi cho c¸c nhµ quy ho¹ch: x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò x∙ héi quan träng
mµ khi gi¶i quyÕt chóng cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ hay thay ®æi ph­¬ng ¸n cña dù ¸n.
• §­a §GT§XH vµo thùc tiÓn: H­íng dÉn c¸c nhµ x∙ héi c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi.
• So¹n th¶o ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ gi¶m thiÓu: Qu¶n lý c¸c t¸c ®éng dù b¸o ch­a ch¾c ch¾n b»ng c¸ch
gi¸m s¸t vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
• X¸c ®Þnh nguån gèc cña sè liÖu: Sö dông c¸c tµi liÖu ®∙ ®­îc xuÊt b¶n, c¸c b¶n b¸o c¸o vµ tµi liÖu gèc
cña c¸c vïng bÞ t¸c ®éng.
• KÕ ho¹ch kh¾c phôc c¸c thiÕu sãt cña sè liÖu: §¸nh gi¸ c¸c h¹n chÕ cña sè liÖu vµ lËp kÕ ho¹ch bæ sung.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi cã thÓ ®Þnh nghÜa lµ §GT§MT chuyªn ngµnh liªn quan ®Õn ®¸nh gi¸
nh÷ng thay ®æi trong cÊu tróc vµ chøc n¨ng cña trËt tù x∙ héi. §Æc biÖt lµ nh÷ng thay ®æi mµ viÖc
ph¸t triÓn cã thÓ t¹o ra trong quan hÖ x∙ héi, trong céng ®ång (d©n sè, cÊu tróc, tÝnh æn ®Þnh vµ c¸c
th«ng sè kh¸c), trong chÊt l­îng vµ lèi sèng, ng«n ng÷ vµ tËp qu¸n, vµ nh÷ng th«ng sè kh¸c. Nh­
mét ®¸nh gi¸ chuyªn ngµnh, §GT§XH gi¶i quyÕt mét c¸ch tæng thÓ qu¸ tr×nh vµ ph­¬ng ph¸p liªn
kÕt c¸c gi¸ trÞ x∙ héi vµo viÖc x©y dùng dù ¸n. §GT§XH cã môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vµ lîi nhuËn
vÒ mÆt x∙ héi cña dù ¸n ®­îc ph©n bæ nh­ thÕ nµo trong x∙ héi.
Cã hai lý do ®Ó chóng ta ph¶i kÕt hîp §GT§XH vµo §GT§MT:
1. X∙ héi lµ mét phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña m«i tr­êng, ®Õn nçi nhiÒu khi c¸c t¸c ®éng x∙ héi vµ t¸c ®éng
sinh häc kh«ng t¸ch rêi nhau. H¬n n÷a, c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng trùc tiÕp g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng x∙ héi,
mµ trong nhiÒu tr­êng hîp ®ã lµ nh÷ng t¸c ®éng quan träng nhÊt, cã ý nghÜa nhÊt cña dù ¸n ph¸t triÓn.
2. Th«ng th­êng, Nh©n d©n trong vïng cã dù ¸n ph¸t triÓn kh«ng ph¶i lµ ng­êi ®­îc h­ëng lîi chÝnh. Sù
c«ng b»ng x∙ héi vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ giíi tÝnh trë thµnh nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu trong viÖc ®Þnh h­íng chÝnh
s¸ch ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Th«ng tin vÒ gi¸ trÞ m«i tr­êng vµ lîi nhuËn m«i tr­êng lµ nh÷ng th«ng sè quan
träng ®Ó ®­a ra c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ còng lµ th«ng tin quan träng ®Ó c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh
s¸ch ®¸nh gi¸ mét c¸ch c«ng b»ng c¸c ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn.

53
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Nh­ lµ mét §GT§MT bé phËn quan träng, §GT§XH còng ®­îc liªn kÕt vµo chu tr×nh dù ¸n mét
c¸ch chÆt chÏ. Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh liªn kÕt §GT§XH vµo chu tr×nh dù ¸n cã thÓ tr×nh bµy nh­
trong b¶ng sau:

C¸c giai ®o¹n cña chu tr×nh dù ¸n C¸c néi dung chÝnh cÇn thùc hiÖn

ý t­ëng vµ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi cña dù • NhËn d¹ng c¸c vÊn ®Ò x∙ héi quan träng cña dù ¸n
¸n • Lùa chän nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña ph©n tÝch
x∙ héi.
• NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng x∙ héi mµ ®Ò ¸n cã thÓ t¹o ra.
Nghiªn cøu kh¶ thi • Ph©n tÝch x∙ héi
• Quy ho¹ch t¸i ®Þnh c­
• Quy ho¹ch d©n c­ vïng cã dù ¸n
• Ph©n tÝch giíi tÝnh
• Ph©n tÝch t¸c ®éng ®Õn cuéc sèng
• Gi¸m s¸t lîi Ých vµ ®¸nh gi¸ quy ho¹ch.
Thùc hiÖn dù ¸n • Tæ chøc t¸i ®Þnh c­
• Phæ biÕn vÒ vai trß cña ng­êi ®­îc h­ëng lîi
• L«i kÐo nh÷ng ng­êi cã liªn quan vµo c«ng t¸c
§GT§XH
• Cñng cè c¸c tæ chøc h­ëng lîi
• Gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã h¹i ®èi víi c¸c nhãm ng­êi
dÒ bÞ t¸c ®éng
VËn hµnh vµ gi¸m s¸t dù ¸n • Gi¸m s¸t c¸c chØ sè x∙ héi cña dù ¸n ®­îc x©y dùng khi
thiÕt kÕ.
• §¸nh gi¸ l¹i c¸c vÊn ®Ò x∙ héi cña dù ¸n.
• B¸o c¸o cña c¸c c¬ quan vÒ c¸c vÊn ®Ò x∙ héi.

2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ (§GT§SK).


NhiÒu dù ¸n cã môc ®Ých t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng cã lîi cho søc khoÎ cña con ng­êi. Tuy nhiªn, còng
cã nh÷ng dù ¸n g©y ra nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp, còng nh­ gi¸n tiÕp cã h¹i cho søc khoÎ cña con
ng­êi. ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi cã thÓ x¶y ra tøc th×, nh­ng còng cã nh÷ng t¸c ®éng
x¶y ra sau ®ã mét thêi gian rÊt dµi. C¸c nhãm ng­êi dÔ bÞ tæn th­¬ng th­êng rÊt nhËy c¶m víi c¸c
t¸c ®éng søc khoÎ: mét sè nhãm ng­êi khi bÞ t¸c ®éng cña c¸c chÊt th¶i cã h¹i th× t×nh tr¹ng søc
khoÎ cña c¶ nhãm ®Òu bÞ suy gi¶m; mét sè nhãm kh¸c khi tµi nguyªn duy tr× cuéc sèng bÞ t¸c ®éng
th× c¸c chuÈn mùc cña cuéc sèng bÞ thay ®æi, thËm chÝ trong nhiÒu tr­êng hîp trë thµnh nghÌo khã
khi bÞ mÊt tµi nguyªn. Th«ng th­êng, t¹i nh÷ng vïng t¸i ®Þnh c­ tû lÖ ng­êi chÕt vµ ng­êi èm cña
nh©n d©n nhiÒu h¬n so víi n¬i sinh sèng tr­íc ®ã.
T¸c ®éng xÊu ®Õn søc khoÎ lµm cho c¸c lîi nhuËn vÒ kinh tÕ x∙ héi cña dù ¸n bÞ gi¶m vµ mét phÇn
chi phÝ ph¶i chi cho viÖc ch÷a bÖnh, v× thÕ viÖc phßng ngõa c¸c t¸c ®éng xÊu ®Õn søc khoÎ lµ mét
®iÓm rÊt quan träng cña quy ho¹ch ph¸t triÓn.
§GT§SK cã thÓ ®Þnh nghÜa lµ mét §GT§MT bé phËn chuyªn nghiªn cøu vÒ c¸c t¸c ®éng søc khoÎ,
tËp trung chñ yÕu vµo viÖc x¸c ®Þnh tû lÖ ng­êi èm vµ ng­êi chÕt do c¸c ®éng cña dù ¸n ph¸t triÓn.
§Þnh nghÜa søc khoÎ lµ tr¹ng th¸i "x∙ héi, vËt lý vµ t©m lý tèt, kh«ng cã bÖnh tËt" cña Tæ chøc Y tÕ
ThÕ giíi ®­îc sö dông trong §GT§SK.
Nh÷ng khã kh¨n chÝnh trong thùc hiÖn §GT§SK cã thÓ lµ:
• Sè liÖu nÒn: Th«ng th­êng sè liÖu søc khoÎ céng ®ång rÊt thiÕu.
• Thêi gian t¸c ®éng: Thêi gian ®Ó t¹o ra nh÷ng hËu qu¶ søc khoÎ th­êng rÊt dµi.
• NhiÒu t¸c ®éng ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ mét c¸ch tæng hîp: Ch¼ng h¹n, t¸c ®éng cña nhiÒu ho¸ chÊt
cïng mét lóc ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi, rÊt khã ph©n biÖt sù ¶nh h­ëng cña tõng chÊt, hay nhãm chÊt
riªng biÖt.
• Ph¶n øng vµ biÓu hiÖn l©m sµng vÒ søc khoÎ cña c¸c céng ®ång rÊt kh¸c nhau.
54
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• ThiÕu kiÕn thøc vÒ mèi quan hÖ gi÷a liÒu l­îng vµ ph¶n øng cña c¬ thÓ con ng­êi.
• C¸c nhµ quy ho¹ch vµ ra quyÕt ®Þnh th­êng kh«ng cho r»ng viÖc ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ lµ tr¸ch nhiÖm
cña m×nh.
Theo H­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ cña Ng©n hµng Ch©u ¸ (1992), th× §GT§SK cã thÓ
thùc hiÖn theo c¸c b­íc sau:
X¸c ®Þnh lo¹i h×nh vµ vÞ trÝ cña dù ¸n:
Tªn dù ¸n, vÞ trÝ, thêi gian khëi c«ng, c¬ quan thùc hiÖn vµ c¸c hîp phÇn chÝnh cña dù ¸n ®­îc coi lµ
mét phÇn cña qu¸ tr×nh sµng läc m«i tr­êng vµ ph©n lo¹i dù ¸n.
X¸c ®Þnh rñi ro vÒ søc khoÎ:
X¸c ®Þnh rñi ro vÒ søc khoÎ lµ b­íc sµng läc ®Çu tiªn dùa vµo c¸c kinh nghiÖm vµ ph­¬ng ph¸p sµng
läc m«i tr­êng. KÕt qu¶ cña b­íc nghiªn cøu nµy lµ mét danh s¸ch vÒ rñi ro søc khoÎ.
KiÓm tra søc khoÎ s¬ bé (KTSKSB):
§©y lµ b­íc sµng läc lÇn thø 2 b»ng c¸ch sö dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ m«i tr­êng nhanh, c¸c sè
liÖu gi¸n tiÕp vµ nÕu cÇn thiÕt th× cö c¸n bé ®i kiÓm tra. KiÓm tra søc khoÎ s¬ bé th«ng th­êng ®­îc
tiÕn hµnh trong giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi. KÕt qu¶ lµ danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ cã x¸c
suÊt lín sÏ x¶y ra. Ba lo¹i dù ¸n A, B vµ C ®­îc ph©n lo¹i t­¬ng tù nh­ b­íc sµng läc m«i tr­êng
(kiÓm tra m«i tr­êng s¬ bé). Danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ lµ mét phÇn cña b­íc x¸c
®Þnh ph¹m vi trong §GT§MT.
C¸c yªu cÇu ®èi víi §GT§SK:
ViÖc ra quyÕt ®Þnh dùa trªn c¸c kinh nghiÖm cña c¸c dù ¸n tr­íc ®©y vµ sù cÇn thiÕt tÝch luü thªm
kiÕn thøc míi. CÇn nh÷ng chuyªn gia t­ vÊn vÒ søc khoÎ.
§Ò c­¬ng §GT§SK:
§Ò c­¬ng §GT§SK trong ®ã x¸c ®Þnh ®èi t­îng cña viÖc ®¸nh gi¸. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc
khoÎ cã viÖc ®¸nh gi¸ danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ, danh s¸ch rót gän vÒ rñi ro søc khoÎ
kh«ng giíi h¹n néi dung cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ:
KÕt qu¶ cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ lµ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ. Trong mét sè
tr­êng hîp b¸o c¸o §GT§SK ®­îc so¹n th¶o riªng biÖt, tuy nhiªn trong phÇn lín c¸c tr­êng hîp
b¸o c¸o §GT§SK lµ mét phÇn cña b¸o c¸o §GT§MT.
Qu¶n lý rñi ro søc khoÎ:
Trong b¸o c¸o §GT§SK kÕ ho¹ch qu¶n lý c¸c rñi ro vµ gi¸m s¸t søc khoÎ cña nh©n d©n cÇn ®­îc
tr×nh bµy.
Gi¸m s¸t lîi nhuËn vµ ®¸nh gi¸.
Trong phÇn nµy tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng søc khoÎ chung cho c¶ dù ¸n nh»m rót
kinh nghiÖm cho nh÷ng dù ¸n sau.

3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh hay ph©n tÝch giíi tÝnh.
ThuËt ng÷ "giíi tÝnh"®­îc ®Þnh nghÜa lµ c¸c vÊn ®Ò x∙ héi liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc
thÓ hiÖn vai trß cña nam vµ n÷ trong x∙ héi. Quan hÖ giíi tÝnh thay ®æi theo thêi gian. Do giíi tÝnh
(sù kh¸c nhau vÒ x∙ héi gi÷a nam vµ n÷) lµ nh÷ng s¶n phÈm cña v¨n ho¸ vµ x∙ héi, cho nªn quan hÖ
giíi tÝnh còng thay ®æi nÕu x∙ héi thay ®æi. Mét ®iÒu ®¸ng buån lµ ng­êi ®­îc h­ëng lîi chÝnh trong
c¸c dù ¸n ph¸t triÓn lµ nam giíi, phô n÷ th«ng th­êng ®­îc h­ëng lîi Ýt h¬n, thËm chÝ trong mét sè
dù ¸n cô thÓ hoµn c¶ch cña phô n÷ cßn bÞ xÊu ®i. ViÖc kÕt hîp "giíi tÝnh vµ sù ph¸t triÓn" cã môc
55
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

tiªu: l«i cuèn sù pham gia cña phô n÷ vµo ph¸t triÓn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ ®­îc h­ëng lîi
ngµy cµng nhiÒu tõ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn. Nh­ vËy, ®èi víi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh (§GT§GT)
phô n÷ trë thµnh trung t©m cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn.
Mét sè vÊn ®Ò cÇn chó ý ®Õn khi ph©n tÝch giíi tÝnh cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn lµ:
• Phô n÷ vµ nam giíi cã nh÷ng kh¶ n¨ng kinh tÕ kh¸c nhau, trong nhiÒu tr­êng hîp phô n÷ ë nhµ ch¨m sãc
gia ®×nh, v× thÕ rÊt khã ®Þnh l­îng ho¸ ®­îc vai trß cña ng­êi phô n÷ ®èi víi ph¸t triÓn.
• Phô n÷ cã thiªn h­íng Ýt quan hÖ x∙ héi vµ Ýt tham gia qu¶n lý h¬n lµ nam giíi.
• Phô n÷ mÊt nhiÒu thêi gian cho gia ®×nh, cho nªn Ýt cã thêi gian tham gia vµo dù ¸n.
• Trong mét sè nÒn v¨n ho¸, quyÒn h¹n cña phô n÷ bÞ h¹n chÕ cho nªn phô n÷ kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia
mét c¸ch tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x∙ héi.
Trong ph©n tÝch giíi tÝnh cho mét dù ¸n ph¸t triÓn nªn t¸ch nam vµ n÷ ra thµnh hai nhãm riªng biÖt
®Ó nghiªn cøu. C©n nh¾c giíi tÝnh nªn kÕt hîp trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch dù ¸n nh»m ®¶m b¶o:
• C¸c vÒ sè liÖu giíi tÝnh ®­îc thu thËp vµ ph©n tÝch.
• Mäi cuéc th¶o luËn ®Òu cã phô n÷ tham gia, trong mét sè tr­êng hîp nªn tæ chøc c¸c cuéc th¶o luËn víi
phô n÷ mét c¸ch riªng biÖt.
• Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh dù ¸n ph¶i cã sù tham gia trùc tiÕp cña phô n÷ nh­ lµ mét bé phËn ra quyÕt
®Þnh.
• Trong viÖc qu¶n lý dù ¸n nãi chung vµ qu¶n lý t¸c ®éng cña dù ¸n nãi riªng ®Òu cã sù tham gia cña c¶
nam giíi vµ phô n÷.
• C¸c ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Òu ph¶i h­íng dÉn cho phô n÷ cho phô n÷ cïng tham gia.

4. §¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån (§GT§TD).


NhËn thøc vÒ t¸c ®éng tÝch dån ngµy cµng t¨ng. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng th­êng ®­îc tiÕn
hµnh ë cÊp dù ¸n vµ cho c¸c dù ¸n lín, c¸c dù ¸n nhá th­êng bá qua kh©u ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng. Cho nªn, ngµy cµng cã nhiÒu dù ¸n nhá kh«ng ®­îc §GT§MT.
§GT§TD cã thÓ ®Þnh nghÜa lµ viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng c¸c t¸c ®éng ®­îc tÝch dån tõ
c¸c t¸c ®éng (trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp) cña c¸c hµnh ®éng ph¸t triÓn kh¸c nhau ®­îc triÓn khai trong
nh÷ng thêi gian kh¸c nhau trªn cïng mét l¶nh thæ. T¸c ®éng tÝch dån cã thÓ do nh÷ng t¸c ®éng t¸c
®éng kh«ng ®¸ng kÓ cña c¸c dù ¸n riªng rÏ tÝch luü dÇn.
T¸c ®éng tÝch dån thÓ hiÖn ë c¸c d¹ng kh¸c nhau, bao gåm tÇn suÊt xuÊt hiÖn, møc ®é lÆp l¹i vµ mËt
®é t¸c ®éng trong mét ®¬n vÞ m«i tr­êng. Cã thÓ ph©n biÖt c¸c d¹ng t¸c ®éng tÝch dån sau:
T¸c ®éng tÝch dån sè céng.
T¸c ®éng tÝch dån sè céng lµ t¸c ®éng tÝch dån do céng sè häc c¸c t¸c ®éng do nhiÒu dù ¸n riªng
biÖt g©y ra. VÝ dô, viÖc ph¸t th¶i c¸c nguyªn tè ho¸ häc ®éc h¹i cña mét dù ¸n ph¸t triÓn th­êng rÊt
nhá (tu©n theo c¸c tiªu chuÈn ®∙ ®­îc quy ®Þnh), tuy nhiªn tæng ph¸t th¶i c¸c chÊt ®éc cña nhiÒu dù
¸n nh­ vËy sÏ ®Õn lóc v­ît qu¸ c¸c tiªu chuÈn cho phÐp vµ trong nhiÒu tr­êng hîp g©y ra nh÷ng t¸c
®éng nguy hiÓm ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi.
T¸c ®éng tÝch dån ®ång sinh.
T¸c ®éng tÝch dån ®ång sinh lµ t¸c ®éng tÝch dån cã c­êng ®é lín h¬n c­êng ®é cña t¸c ®éng tÝch
dån sè céng. Ch¼ng h¹n, diÖn tÝch rõng bÞ tµn ph¸ cña c¸c dù ¸n trªn cïng mét khu vùc lín h¬n tæng
diÖn tÝch rõng bÞ chÆt cña c¸c dù ¸n ®ã céng l¹i. Sè l­îng c©y trªn mét diÖn tÝch phô thuéc kh«ng
nh÷ng vµo tæng diÖn tÝch bÞ chÆt cña c¸c dù ¸n céng l¹i, mµ cßn phô thuéc vµo vËn tèc vµ h­íng giã
cña vïng nghiªn cøu, th«ng th­êng nh÷ng c©y cã rÔ n«ng ë b×a rõng th­êng bÞ ®æ kÐo thªm mét
diÖn rõng bÞ mÊt theo. Khi triÓn khai nhiÒu dù ¸n trªn cïng mét khu vùc th× chu vi rõng cña vïng
t¨ng lªn rÊt nhiÒu, cho nªn kÐo theo mét diÖn rõng ®¸ng kÓ bÞ mÊt thªm. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch dån
t­¬ng tù ®­îc gäi lµ t¸c ®éng tÝch dån ®ång sinh.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån lµ nghiªn cøu sù tÝch luü cña t¸c ®éng cña nhiÒu dù ¸n ph¸t triÓn.
Nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng tÝch dån khã h¬n nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng riªng rÏ cÊp dù ¸n. Th«ng

56
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

th­êng, ®Ó ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c kiÓu §GT§TD trong kh«ng gian vµ theo thêi gian c¸c ph­¬ng
ph¸p ma trËn, ph©n tÝch nguyªn nh©n hËu qu¶ vµ m« h×nh hÖ thèng ®­îc sö dông.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån ra ®êi bæ sung cho §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cÊp dù ¸n vµ th«ng
th­êng §GT§TD lµ mét néi dung quan träng cña ®¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc. §GT§TD b¾t
®Çu b»ng viÖc lùa chän c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn cña khu vùc cã c¸c dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn. §iÒu c¬
b¶n lµ §GT§TD ph¶i ®¸p øng ®­îc tÝnh hÖ thèng tÝnh tæng hîp ®Ó kh¸i qu¸t ®­îc hÕt c¸c néi dung
cña §GT§MT. Th«ng th­êng, c¸c ph­¬ng ph¸p khoa häc vµ liªn ngµnh ®­îc sö dông cho
§GT§TD vµ ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT, §GT§TD ph¶i kÕt hîp víi viÖc gi¸m
s¸t c¸c t¸c ®éng, còng nh­ víi hÖ thèng b¶o vÖ m«i tr­êng chung.

5. Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých.


Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých lµ "®o" tÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ cña dù ¸n vµ ho¹t ®éng cña dù ¸n. §èi víi
mét sè n­íc ng­êi ta coi träng "lîi nhuËn" cña quan hÖ giíi tÝnh h¬n lîi nhuËn kinh tÕ. Trong ph©n
tÝch chi phÝ lîi Ých "tiÒn" ®­îc dïng ®Ó lµm ®¬n vÞ ®o. §èi víi chi phÝ vµ lîi Ých cña mét sè vÊn ®Ò
m«i tr­êng trong ph©n tÝch chi phÝ vµ lîi Ých còng ®­îc quy thµnh "tiÒn" ®Ó tÝnh to¸n. Cho ®Õn nay
sö dông ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých cho §GT§MT cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ v× cã rÊt Ýt c¸c t¸c ®éng cã thÓ
®Þnh l­îng ho¸ ®­îc b»ng "tiÒn". V× thÕ, trong t­¬ng lai §GT§MT sÏ bÞ nh÷ng h¹n chÕ do c¸ch
thÈm ®Þnh dù ¸n hiÖn hµnh dùa chñ yÕu vµo viÖc ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých vµ thÈm ®Þnh c«ng nghÖ,
cßn c¸c hËu qu¶ m«i tr­êng cña dù ¸n kh«ng ®­îc tÝnh to¸n mét c¸ch ®óng møc.
Trong nhiÒu tr­êng hîp ph©n tÝch hiÖu qu¶ chi phÝ ®­îc sö dông ®Ó thay thÕ ®¸nh gi¸ chi phÝ lîi Ých.
Ph©n tÝch hiÖu qu¶ chi phÝ nghÜa lµ lµ víi mét sè h¹n chÕ (vèn ®Çu t­, kh«ng ®ñ sè liÖu, kh«ng ®ñ
th«ng tin vÒ quan hÖ gi÷a c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng víi søc khoÎ céng ®ång...) dù ¸n ph¶i ®¸p øng ®Çy
®ñ mét sè yªu cÇu ®­îc ®Æt ra tõ tr­íc. §¸nh gi¸ nhiÒu ph­¬ng ¸n ®Ó chän mét ph­¬ng ¸n hîp lý lµ
mét c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña ph©n tÝch hiÖu qu¶ chi phÝ. Sù kh¸c biÖt chñ yÕu cña ph©n tÝch hiÖu
qu¶ chi phÝ so víi c¸c c¸ch tiÕp cËn kh¸c lµ sù ph©n tÝch kh«ng chØ dùa trªn lîi nhuËn b»ng "tiÒn".
Thùc tÕ trong nhiÒu n¨m võa qua, quan hÖ gi÷a §GT§MT vµ ®¸nh gi¸ kinh tÕ cßn cßn ch­a t­¬ng
xøng. Cho ®Õn nay, vÉn ch­a cã mét c¸ch tæ chøc hîp lý gi÷a §GT§MT vµ ®¸nh gi¸ kinh tÕ. MÆc
dÇu ch­a cã sù thèng nhÊt chÝnh thøc, song lîi Ých cña §GT§MT- mét phÇn cña nghiªn cøu kh¶ thi
th× ®∙ rá rµng vµ cã vai trß ngµy cµng t¨ng.

57
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc I.3. KÕt hîp c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng vµo
quy ho¹ch ph¸t triÓn

I. C¸c kiÓu quy ho¹ch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn lµ viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ë c¸c cÊp kh¸c nhau vµ c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng
cña c¸c cÊp ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®ã còng cÇn ®­îc c©n nh¾c mét c¸ch t­¬ng øng. ViÖc kÕt hîp
c¸c c©n nh¾c m«i tr­êng trong quy ho¹ch ph¸t triÓn cã thÓ thÓ hiÖn nh­ sau:

CÊp quy ho¹ch Sù kÕt hîp cña chÝnh s¸ch Quy ho¹ch ®¸nh gi¸ m«i tr­êng vµ c¸c kü
ph¸t triÓn vµ quy tr×nh m«i tr­êng thuËt qu¶n lý ®­îc sö dông
Quèc gia ChÝnh s¸ch m«i tr­êng cÇn • C¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng chung.
®­îc lång ghÐp víi kÕ ho¹ch • T­ vÊn vÒ m«i tr­êng cña c¸c tæ chøc quèc tÕ.
hµnh ®éng cña quèc gia. • §¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc.
Vïng KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn • Quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng hîp.
vµ b¶o vÖ m«i tr­êng • Quy ho¹ch sö dông ®Êt.
• Quy ho¹ch m«i tr­êng.
• §¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc.
Ngµnh KÕt hîp b¶o vÖ m«i tr­êng víi • C¸c h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
quy ho¹ch ngµnh ngµnh.
• §¸nh gi¸ chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh
• §¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc
Dù ¸n §¸nh gÝa m«i tr­êng cña c¸c • §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
dù ¸n ph¸t triÓn • C¸c h­íng dÉn vÒ §GT§MT
Quy tr×nh §GT§MT

Môc ®Ých cña viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn quèc gia lµ h×nh thµnh c¸c môc tiªu chung vÒ ph¸t triÓn
kinh tÕ, x∙ héi vµ m«i tr­êng cña mét quèc gia. §èi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña mét quèc
gia c¸c c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn m«i tr­êng, nh­ chiÕn l­îc b¶o vÖ m«i tr­êng, b¸o c¸o vÒ hiÖn
tr¹ng m«i tr­êng, c¸c quy ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng vµo c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña quèc gia. Tãm
l¹i lµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña mét chÝnh s¸ch m«i tr­êng.
Quy ho¹ch vïng x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cho mét vïng, th«ng th­êng lµ mét phÇn cña mét
quèc gia. Quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng cÇn thiÕt ph¶i ®­îc kÕt hîp víi c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng. Quy
ho¹ch ph¸t triÓn kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ m«i tr­êng cña Ng©n hµng Ch©u ¸ lµ mét vÝ dô. Ph­¬ng
ph¸p cña ADB cho phÐp kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ víi qu¶n lý c¸c tµi nguyªn tù nhiªn t¸i t¹o nh»m
®¹t ®­îc môc ®Ých ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ph­¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ m«i tr­êng cña Ng©n
hµng Ch©u ¸ ®¸p øng ®­îc c¸c nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ë tÇm vÜ m«, mµ
§GT§MT ë cÊp dù ¸n kh«ng lµm ®­îc. §ång thêi c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng trong quy ho¹ch vïng x¸c
®Þnh c¸c nhiÖm vô mµ §GT§MT á c¸c cÊp thÊp h¬n ph¶i tiÕn hµnh.
LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh liªn kÕt c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng liªn quan ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ
thùc hiÖn ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cô thÓ (nh­ n¨ng l­îng, giao th«ng, n«ng l©m nghiÖp...). LËp kÕ
ho¹ch ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cÇn thiÕt ph¶i tr¸nh chång chÐo vµ m©u thuÈn trong viÖc sö dông ®Êt,
tu©n theo quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cÊp dù ¸n cã nhiÖm vô gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng cña c¸c dù
¸n riªng rÏ mµ trong ®¸nh gi¸ m«i tr­êng chiÕn l­îc cho quy ho¹ch vïng vµ quy ho¹ch ngµnh tr­íc
®ã ®∙ chØ ra.
§GT§MT cho dù ¸n, quy ho¹ch vïng vµ quy ho¹ch ngµnh lµ nh÷ng cÊp quan träng cña viÖc c©n
nh¾c m«i tr­êng trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch ph¸t triÓn.
58
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

2. C¸c kiÓu §GT§MT cÊp cao.


Lo¹i ®¸nh gi¸ lµ mét sè ®¸nh gi¸ ®­îc ph©n lo¹i tõ c¸c §GT§MT cÊp dù ¸n, cã nh÷ng nÐt t­¬ng tù
vµ kh«ng phô thuéc vµo vÞ trÝ thùc hiÖn cña dù ¸n Ch¼ng h¹n, viÖc n¹o vÐt lßng s«ng g©y ra nh÷ng
t¸c ®éng m«i tr­êng t­¬ng tù ®èi víi rÊt nhiÒu c¸c con s«ng vµ nhiÒu vïng cöa s«ng. Sè l­îng c¸c
§GT§MT ngµy cµng nhiÒu, cho nªn nhu cÇu ph©n lo¹i ®¸nh gi¸ ngµy cµng t¨ng. Ph©n lo¹i c¸c
®¸nh gi¸ t¸c ®éng trî gióp cho viÖc tra cøu c¸c lo¹i h×nh t¸c ®éng cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn, cã nh­
vËy míi tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian thùc hiÖn §GT§MT cña dù ¸n.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ch­¬ng tr×nh tËp trung vµo ®¸nh gi¸ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn quy m« lín
ph©n bè t¹i nhiÒu ®Þa ®iÓm.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ngµnh th­êng c©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng cña ngµnh theo quan
®iÓm lùa chän c«ng nghÖ vµ lùa chän ph­¬ng ¸n ph¸t triÓn.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho quy ho¹ch vïng cã néi dung chñ yÕu lµ qu¶n lý m«i tr­êng.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho quy ho¹ch vïng mét l∙nh thæ (l­u vùc s«ng, hßn ®¶o, ®íi ven
bê...) lµ ®¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c t¸c ®éng cña c¸c hµnh ®éng ph¸t triÓn dù kiÕn sÏ ®­îc thùc hiÖn trong
vïng, tæng l­îng « nhiÓm hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai ph¶i ®­îc tÝnh to¸n, c¸c khu vùc dÔ bÞ tæn
th­¬ng vµ cã gi¸ trÞ ®­îc b¶o vÖ vµ quy ho¹ch b¶o vÖ, c¸c khu c«ng nghiÖp ph¶i tæ chøc t¹i c¸c vÞ trÝ
thÝch hîp ®Ó c¸c chÊt th¶i ®­îc tËp trung qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Trong néi dung cña quy
ho¹ch vïng, c¸c vïng sinh th¸i nhËy c¶m ph¶i ®­îc x¸c nhËn vµ nghiªn cøu, c¸c t¸c ®éng tÝch dån
tõ tr­íc vµ sÏ xuÊt hiÖn sau nµy ph¶i ®­îc ph©n tÝch vµ "søc chøa" cña l∙nh thæ ph¶i ®­îc tÝnh to¸n.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®èi víi c¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn cÇn ®­îc tiÕn hµnh v× §GT§MT
gióp cho viÖc lùa chän c«ng nghÖ, c¸c c«ng tr×nh ­u tiªn, thêi gian thùc hiÖn ®èi víi c¸c c«ng tr×nh
lín.
§¸nh gi¸ m«i tr­êng ®èi víi ng©n s¸ch nhµ n­íc nh»m quy ®Þnh c¸c h¹ng môc chi tiªu cho c«ng t¸c
b¶o vÖ vµ chèng th¸i ho¸ m«i tr­êng.

59
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc I.4. NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy 18-10-1994 cña


chÝnh phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh luËt b¶o vÖ m«i tr­êng

ChÝnh phñ
C¨n cø LuËt tæ chøc ChÝnh phñ ngµy 30 th¸ng 9 n¨m 1992;
C¨n cø LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993;
Theo ®Ò nghÞ cña Bé tr­ëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng,
NghÞ ®Þnh

Ch­¬ng I

Nh÷ng quy ®Þnh chung.

§iÒu 1
NghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng
®­îc Quèc héi n­íc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993 vµ
Chñ tÞch n­íc ra LÖnh c«ng bè sè 29-L/CTN ngµy 10 th¸ng 01 n¨m 1994.
§iÒu 2
Nh÷ng quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc, c¸ nh©nViÖt
Nam, tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi trªn l∙nh thæ n­íc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®∙ ®­îc
LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng quy ®Þnh.
§iÒu 3
Nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cã liªn quan ®Õn quan hÖ quèc tÕ ph¶i ®­îc tæ chøc vµ thùc
hiÖn phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng, c¸c quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan cña ph¸p
luËt ViÖt Nam, cña c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®∙ ký kÕt hoÆc tham gia.
Trong tr­êng hîp ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c víi quy
®Þnh cña NghÞ ®Þnh nµy th× ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu ­íc quèc tÕ ®ã.

Ch­¬ng II

Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc
vµ c¸ nh©n ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng.

§iÒu 4
3. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng thùc hiÖn viÖc thèng nhÊt qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr­êng trong ph¹m vi c¶ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng trong
ph¹m vi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh nh­ sau:
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh, ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
m«i tr­êng;
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc; chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng;

60
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• Chñ tr× x©y dùng, tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh vµ phèi hîp tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ
hµng n¨m vÒ phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i tr­êng, « nhiÕm m«i tr­êng, sù cè m«i tr­êng,
vÒ c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ m«i tr­êng vµ c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng;
• Tæ chøc, x©y dùng, qu¶n lý hÖ thèng quan tr¾c chung vÒ m«i tr­êng;
• §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng c¶ n­íc, ®Þnh kú b¸o c¸o ChÝnh phñ vµ Quèc héi;
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së theo quy ®Þnh t¹i Ch­¬ng
III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• ChØ ®¹o viÖc tæ chøc nghiªn cøu, ¸p dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i
tr­êng; tæ chøc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn m«i tr­êng; cÊp, thu håi giÊy chøng nhËn
®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng; tæ chøc tËp huÊn c¸n bé khoa häc m«i tr­êng vµ qu¶n lý, b¶o vÖ m«i
tr­êng;
• H­íng dÉn, kiÓm tra c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong viÖc thi hµnh ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng; tæ chøc c«ng t¸c thanh tra m«i tr­êng; gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o liªn
quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng trong ph¹m vi thÈm quyÒn;
• Tr×nh ChÝnh phñ viÖc tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ, ký kÕt hoÆc tham gia c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ b¶o
vÖ m«i tr­êng, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng.
4. Côc M«i tr­êng cã nhiÖm vô gióp Bé tr­ëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng thùc hiÖn chøc
n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong ph¹m vi c¶ n­íc.
NhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y cña Côc M«i tr­êng do Bé tr­ëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ
vµ M«i tr­êng quy ®Þnh.
§iÒu 5
1. C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ theo chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña m×nh
cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ sau:
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh, ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng
thuéc ph¹m vi ngµnh phô tr¸ch phï hîp víi quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng;
• X©y dùng chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cña ngµnh phï hîp víi chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch
chung vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cña c¶ n­íc;
• ChØ ®¹o vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p vÒ b¶o vÖ
m«i tr­êng theo h­íng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng trong ph¹m vi ngµnh m×nh
vµ c¸c c¬ së thuéc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp;
• Qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh cña ngµnh liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng;
• Phèi hîp thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh theo quy ®Þnh t¹i Ch­¬ng III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i, tè c¸o, kiÕn nghÞ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i
tr­êng trong ph¹m vi thÈm quyÒn do ph¸p luËt quy ®Þnh;
2. C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ phèi hîp víi Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i
tr­êng ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c sau ®©y:
• a) §iÒu tra, quan tr¾c, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng trong ph¹m«i tr­êng vi ngµnh;
• b) X©y dùng tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch phßng, chèng, kh¾c phôc suy
tho¸i m«i tr­êng, « nhiÔm m«i tr­êng, sù cè m«i tr­êng trong ph¹m vi ngµnh;
• c) Nghiªn cøu, ¸p dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng thuéc ph¹m vi
ngµnh;
• d) Gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc, ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong ph¹m vi ngµnh;

§iÒu 6

1. ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ
b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ sau:
• Ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng t¹i ®Þa ph­¬ng;
• ChØ ®¹o vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn t¹i ®Þa ph­¬ng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, cña ®Þa ph­¬ng vÒ b¶o
vÖ m«i tr­êng;
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së theo quy ®Þnh t¹i Ch­¬ng
III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• CÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh;

61
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• Phèi hîp víi c¸c c¬ quan Trung ­¬ng trong ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra, xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p
luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng t¹i ®Þa ph­¬ng; ®«n ®èc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng;
• TiÕp nhËn, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i, tè c¸o vµ c¸c kiÕn nghÞ vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng trong
ph¹m vi quyÒn h¹n ®­îc giao hoÆc chuyÓn ®Õn c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó xö lý.
2. Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc
thuéc Trung ­¬ng thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng.
NhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y cña Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng trong lÜnh vùc
b¶o vÖ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng do ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng quy ®Þnh
theo h­íng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.
§iÒu 7
C¸c c¬ quan Nhµ n­íc, c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng nh­ sau:
1. B¶o ®¶m thùc hiÖn nghiªm chØnh t¹i trô së c¬ quan, ®oµn thÓ, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cña c¸c c¬
quan Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng;
2. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®Ó n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn c¬ quan, tæ chøc trong viÖc
b¶o vÖ m«i tr­êng;
3. Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña m×nh, kiÓm tra, gi¸o dôc hoÆc theo dâi viÖc thi hµnh ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, kÞp thêi ph¸t hiÖn, b¸o c¸o ®Ó c¬ quan cã thÈm quyÒn xö lý c¸c hµnh ®éng vi ph¹m
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.

§iÒu 8
C¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh cã tr¸ch nhiÖm nghiªm chØnh thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt
vÒ:
1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng; b¶o ®¶m thùc hiÖn ®óng c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng; phßng, chèng, kh¾c
phôc suy tho¸i m«i tr­êng, « nhiÔm m«i tr­êng, sù cè m«i tr­êng;
2. §ãng gãp tµi chÝnh b¶o vÖ m«i tr­êng, båi th­êng thiÖt h¹i do cã hµnh vi g©y tæn h¹i m«i tr­êng theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt;
3. Cung cÊp ®Çy ®ñ tµi liÖu vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®oµn kiÓm tra, ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn khi thi
hµnh c«ng vô; chÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn.
4. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®Ó n©ng cao ý thøc cña c¸n bé, c«ng nh©n trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng; ®Þnh kú
b¸o c¸o víi c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i
n¬i ho¹t ®éng cña m×nh.

Ch­¬ng III

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng

§iÒu 9
Chñ ®Çu t­, chñ qu¶n lý dù ¸n hoÆc gi¸m ®èc c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp thuéc... c¸c ®èi t­îng sau ®©y
ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng:
1. C¸c quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn vïng, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ­¬ng, c¸c quy ho¹ch ®« thÞ, khu d©n c­;
2. C¸c dù ¸n kinh tÕ, khoa häc, y tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi, an ninh, quèc phßng;
3. C¸c dù ¸n do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n n­íc ngoµi, tæ chøc quèc tÕ ®Çu t­, viÖn trî, cho vay hoÆc liªn doanh
thùc hiÖn trªn l∙nh thæ ViÖt Nam;
4. C¸c dù ¸n nãi t¹i c¸c kho¶n 1, 2 vµ 3 cña §iÒu nµy ®­îc duyÖt tr­íc ngµy 10-01-1994 nh­ng ch­a tiÕn
hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng theo ®óng yªu cÇu;
5. C¸c c¬ së kinh tÕ, khoa häc, y tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi, an ninh, quèc phßng ®∙ ho¹t ®éng tõ tr­íc ngµy 10-01-
1994.

62
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§iÒu 10
1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng bao gåm:
• §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i ®Þa bµn ho¹t ®éng cña dù ¸n hoÆc c¬ së;
• §¸nh gi¸ t¸c ®éng x¶y ra ®èi víi m«i tr­êng do ho¹t ®éng cña dù ¸n hoÆc c¬ së;
• KiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p xö lý vÒ mÆt m«i tr­êng.
2. C¸c néi dung nãi t¹i §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn thµnh mét b¶n b¸o c¸o riªng gäi lµ B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i tr­êng.

§iÒu 11
1. §èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 1, 2, 3 vµ 4 cña §iÒu 9, viÖc x©y dùng b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng ®­îc tiÕn hµnh thµnh 2 b­íc: s¬ bé vµ chi tiÕt (riªng c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 4 chØ ®¸nh gi¸ chi
tiÕt).
Néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng s¬ bé ph¶i tu©n theo môc 1 cña phô lôc;
Néi dung cña b¸o c¸o ®¸h gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chi tiÕt ph¶i tu©n theo môc 2 cña phô lôc.
2. §èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 5 §iÒu 9, néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc
quy ®Þnh t¹i môc 3 cña phô lôc.

§iÒu 12
1. C¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc sö dông ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, tÝnh khoa
häc, tÝnh thùc tiÔn vµ phï hîp víi tr×nh ®é quèc tÕ hiÖn hµnh.
2. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ph¶i do c¸c c¬ quan vµ c¸c tæ chøc cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ c¸n bé
chuyªn m«n vµ c¬ së vËt chÊt thùc hiÖn.
3. §Ó tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ph¶i sö dông c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng ViÖt
Nam. §èi víi c¸c lÜnh vùc ch­a cã tiªu chuÈn m«i tr­êng, cÇn tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n víi c¬ quan qu¶n
lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.

§iÒu13
Hå s¬ xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng bao gåm:
1. §èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 1, 2, 3 vµ 4 cña §iÒu 9:
• B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng,
• Hå s¬ dù ¸n vµ c¸c phô lôc liªn quan.
2. §èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 5 cña §iÒu 9:
• B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng,
• B¸o c¸o hiÖn tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c.
3. Hå s¬ xin thÈm ®Þnh ®­îc lµm thµnh 3 b¶n. §èi víi c¸c ®æi t­îng nãi t¹i kho¶n 3 cña §iÒu 9, v¨n b¶n
cÇn ®­îc thÓ hiÖn b»ng tiÕng ViÖt.

§iÒu 14
1. ViÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n vµ c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng ®­îc
ph©n thµnh 2 cÊp:
• CÊp Trung ­¬ng do Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng thÈm ®Þnh. Tuú tr­êng hîp cô thÓ, Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cã thÓ uû nhiÖm cho Bé chuyªn ngµnh thÈm ®Þnh;
• CÊp ®Þa ph­¬ng do së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng thÈm ®Þnh.
Sù ph©n cÊp thÈm ®Þnh ®­îc ghi trong môc 4 cña phô lôc.
2. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng tr×nh ChÝnh phñ danh môc c¸c dù ¸n
mµ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cÇn ph¶i ®­a ra ®Ó Quèc héi xem xÐt.

63
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§iÒu 15
1. ViÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng do c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng
chÞu tr¸ch nhiÖm.
2. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt thµnh lËp Héi ®ång thÈm ®Þnh.
• Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp Trung ­¬ng do Bé tr­ëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng ra quyÕt
®Þnh thµnh lËp.
• Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng do chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh,
thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp.
3. Thµnh phÇn héi ®ång bao gåm c¸c nhµ khoa häc, qu¶n lý, cã thÓ ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc x∙ héi vµ ®¹i
diÖn cña nh©n d©n. Sè thµnh viªn héi ®ång kh«ng qu¸ 9 ng­êi.

§iÒu 16
Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng kh«ng qu¸ 2 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc
®Çy ®ñ c¸c v¨n b¶n liªn quan.
§èi víi c¸c ®èi t­îng ghi t¹i kho¶n 3 cña §iÒu 9 thêi h¹n thÈm ®Þnh ph¶i phï hîp víi thêi gian quy
®Þnh cho viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­.
§iÒu 17
C¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc thiÕt kÕ kü thuËt vµ
thùc thi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng theo kiÕn nghÞ cña Héi ®ång thÈm ®Þnh.
§iÒu 18
Tr­êng hîp kh«ng nhÊt trÝ víi kÕt luËn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh, chñ ®Çu t­, chñ qu¶n dù ¸n hoÆc
gi¸m ®èc c¬ quan, xÝ nghiÖp... cã quyÒn khiÕu n¹i víi c¬ quan ®∙ quyÕt ®Þnh thµnh lËp Héi ®ång vµ
c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cÊp trªn.
§¬n khiÕu n¹i cÇn ®­îc xem xÐt gi¶i quyÕt trong thêi h¹n tõ 1 ®Õn 3 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn ®­îc
®¬n.
§iÒu 19
§èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh nµy thuéc diÖn qu¶n lý cña Bé Quèc phßng, Bé
Néi vô, Bé tr­ëng Bé Quèc phßng, Bé tr­ëng Bé Néi vô tæ chøc x©y dùng vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng theo h­íng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.
§iÒu 20
1. §èi víi c¸c ®èi t­îng nãi t¹i kho¶n 5 §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh nµy, viÖc x©y dùng vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõng b­íc vµ trong thêi h¹n theo h­íng dÉn cña Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.
2. KÕt qu¶ cña viÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng ®­îc
ph©n lo¹i thµnh 4 lo¹i sau ®©y ®Ó xö lý:
• §­îc phÐp tiÕp tôc ho¹t ®éng kh«ng ph¶i xö lý vÒ mÆt m«i tr­êng;
• Ph¶i ®Çu t­ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i;
• Ph¶i thay ®æi c«ng nghÖ, di chuyÓn ®Þa ®iÓm;
• Ph¶i ®×nh chØ ho¹t ®éng.

64
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Ch­¬ng IV

Phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i tr­êng, « nhiÔm m«i tr­êng vµ sù cè m«i tr­êng

§iÒu 21
ViÖc sö dông, khai th¸c c¸c v­ên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸,
c¶nh quan thiªn nhiªn... ph¶i ®­îc phÐp cña c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan. Tr­íc khi cÊp giÊy
phÐp c¬ quan ngµnh h÷u quan ph¶i ®­îc sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc
vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.
Sau khi nhËn ®­îc c¸c thñ tôc cho phÐp khai th¸c, sö dông, tæ chøc, c¸ nh©n ®øng tªn trong giÊy
phÐp tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ®¨ng ký víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, n¬i trùc tiÕp qu¶n lý c¸c khu b¶o
tån trªn.
GiÊy phÐp cÇn ghi râ c¸c néi dung sau: ®èi t­îng ph¹m vi xin ®­îc sö dông, môc ®Ých vµ thêi gian
khai th¸c, c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng trong khi khai th¸c.

§iÒu 22
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn m«i tr­êng ph¶i tu©n theo c¸c tiªu chuÈn vÒ
m«i tr­êng.
Danh môc c¸c lo¹i tiªu chuÈn m«i tr­êng ViÖt Nam bao gåm:
1. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ m«i tr­êng ®Êt;
2. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ m«i tr­êng n­íc;
3. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ m«i tr­êng kh«ng khÝ;
4. Tiªu chuÈn m«i tr­êng trong lÜnh vùc tiÕng ån;
5. Tiªu chuÈn m«i tr­êng trong lÜnh vùc bøc x¹ vµ ion ho¸;
6. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ khu vùc d©n c­;
7. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ khu s¶n xuÊt;
8. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i tr­êng trong lÜnh vùc b¶o vÖ rõng;
9. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i tr­êng trong lÜnh vùc b¶o vÖ hÖ sinh vËt;
10. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i tr­êng trong lÜnh vùc b¶o vÖ hÖ sinh th¸i;
11. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ biÓn;
12. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ c¶nh quan thiªn nhiªn;
13. Tiªu chuÈn m«i tr­êng trong lÜnh vùc quy ho¹ch x©y dùng c«ng nghiÖp, ®« thÞ vµ d©n dông;
14. Tiªu chuÈn m«i tr­êng liªn quan ®Õn viÖc vËn chuyÓn, tµng tr÷, sö dông c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i, phãng x¹;
15. Tiªu chuÈn m«i tr­êng trong khai th¸c c¸c má lé thiªn vµ khai th¸c c¸c má hÇm lß;
16. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi;
17. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi c¬ së cã sö dông c¸c vi sinh vËt;
18. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ lßng ®Êt;
19. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi b¶o vÖ m«i tr­êng khu du lÞch;
20. Tiªu chuÈn m«i tr­êng trong lÜnh vùc xuÊt, nhËp khÈu;
21. Tiªu chuÈn m«i tr­êng ®èi víi bÖnh viÖn vµ c¸c khu ch÷a bÖnh ®Æc biÖt.
TÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn trong danh môc trªn do Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng phèi hîp víi
c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan tæ chøc biªn so¹n vµ ban hµnh.
§iÒu 23
Tæ chøc, c¸ nh©n khi xuÊt khÈu, nhËp khÈu c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt (kÓ c¶ h¹t gièng), c¸c chñng
vi sinh vËt, c¸c nguån gien, ®Òu ph¶i ®­îc phÐp cña c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan vµ c¬ quan
qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¶i cã phiÕu kiÓm dÞch cña c¬ quan kiÓm dÞch cã thÈm
quyÒn ë ViÖt Nam. Khi ph¸t hiÖn c¸c ®èi t­îng ghi trong giÊy phÐp cã nguy c¬ g©y dÞch bÖnh cho

65
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

ng­êi vµ gia sóc, gia cÇm hoÆc c¸c nguy c¬ g©y « nhiÔm hoÆc suy tho¸i m«i tr­êng ph¶i b¸o c¸o
khÈn cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng n¬i gÇn
nhÊt ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý bao v©y hoÆc tiªu huû ngay.
§èi víi c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt quý, hiÕm theo “C«ng ­íc vÒ bu«n b¸n quèc tÕ c¸c loµi ®éng,
thùc vËt hoang d∙ cã nguy c¬ tuyÖt chñng” (CITES) cÇn thùc hiÖn theo ®óng LuËt vÒ b¶o vÖ vµ ph¸t
triÓn rõng, Ph¸p lÖnh vÒ b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n. Danh môc c¸c gièng loµi cña c¸c ®èi t­îng ghi
trong §iÒu nµy do c¸c Bé L©m nghiÖp (xem môc 5 cña phô lôc), Bé thuû s¶n, Bé N«ng nghiÖp vµ
C«ng nghiÖp thùc phÈm c«ng bè.
§iÒu 24
Tæ chøc, c¸ nh©n xuÊt khÈu, nhËp khÈu c¸c ho¸ chÊt ®éc, h¹i, c¸c chÕ phÈm vi sinh vËt ph¶i xin phÐp
c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ ph¶i tu©n thñ
nghiªm ngÆt tiªu chuÈn hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. Trong ®¬n cÇn ghi cô thÓ môc ®Ých sö dông, sè
l­îng, ®Æc tÝnh kü thuËt, thnµh phÇn vµ c«ng thøc nÕu cã, tªn th­¬ng m¹i, h∙ng vµ n­íc s¶n xuÊt. Tæ
chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®óng chñng lo¹i vµ sè l­îng ®∙ ghi trong giÊy
phÐp.
Trong tr­êng hîp ®Ó qu¸ h¹n ph¶i huû cÇn lµm ®¬n ghi râ sè l­îng, ®Æc tÝnh kü thuËt, c«ng nghÖ
huû vµ ph¶i cã sù gi¸m s¸t cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng vµ c¬ quan c«ng an
®­îc uû quyÒn.
§èi víi c¸c chÊt b¶o vÖ thùc vËt cÇn tu©n thñ ®óng Ph¸p lÖnh b¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt.
§iÒu 25
ViÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i thiÕt bÞ toµn bé vµ c«ng nghÖ theo c¸c dù ¸n, c¸c liªn doanh chØ ®­îc thùc
hiÖn sau khi ®∙ cã luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt ®­îc duyÖt cïng víi kÕt luËn thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n do c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng thùc
hiÖn.
§èi víi nh÷ng thiÕt bÞ lÎ quan träng cã liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng, khi xÐt thÊy cÇn thiÕt, c¬
quan qu¶n ký Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng xem xÐt vµ cho phÐp nhËp.
Ph©n cÊp gi¶i quyÕt giÊy phÐp vÒ viÖc nµy nh­ sau:
• Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cÊp giÊy phÐp cho c¸c tr­êng hîp nhËp cña c¸c dù ¸n, liªn doanh
®­îc Héi ®ång thÈm ®Þnh cña Nhµ n­íc duyÖt.
• Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng ®Þa ph­¬ng cÊp giÊy phÐp cho c¸c tr­¬ng hîp cßn l¹i theo h­íng
dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.

§iÒu 26.
1. TÊt c¶ c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng ®­êng s¾t, ®­êng thuû, ®­êng bé kh«ng ®­îc th¶i khãi, bôi, dÇu, khÝ
chøa chÊt ®éc ra m«i tr­êng v­ît qu¸ tiªu chuÈn quy ®Þnh (xem môc 6 cña phô lôc). §èi víi c¸c lo¹i
ph­¬ng tiÖn giao th«ng kÓ trªn ®­îc nhËp vµo ViÖt Nam tõ ngµy LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng cã hiÖu lùc ph¶i
®¶m b¶o c¸c chØ tiªu chÊt th¶i theo tiªu chhuÈn míi ®­îc phÐp vËn hµnh.
2. TÊt c¶ c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi khi vËn hµnh ph¶i ®¶m b¶o møc ®é tiÕng ån kh«ng v­ît
qu¸ tiªu chuÈn quy ®Þnh (môc 7, 8, 9, 10 cña phô lôc).
3. §èi víi c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn ®­îc phÐp vËn hµnh tr­íc ngµy LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng cã hiÖu lùc, cÇn ph¶i
¸p dông c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a l­îng khãi vµ chÊt th¶i ®éc h¹i vµo m«i tr­êng.
KÓ tõ ngµy 01-04-1995 mäi lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi trªn ®Þa bµn thµnh phè ph¶i ®¶m b¶o møc
x¶ khãi kh«ng v­ît qu¸ 60 ®¬n vÞ Hartridge, kh«ng ®­îc th¶i c¸c chÊt g©y « nhiÔm m«i tr­êng nªu trªn
vµ kh«ng ®­îc phÐp g©y ®é ån v­ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp.
Ph­¬ng tiÖn nµo kh«ng ®¹t c¸c tiªu chuÈn trªn buéc ph¶i ®×nh chØ ho¹t ®éng.
4. C¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng cã ®éng c¬ khi qua c¸c bÖnh viÖn, khu ®iÒu d­ìng, tr­êng häc vµ khu ®«ng
d©n c­ vµo giê nghØ tr­a vµ sau 22 giê kh«ng ®­îc dïng cßi.
Bé giao th«ng vËn t¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc viÖc kiÓm tra vµ cÊp giÊy phÐp vÒ viÖc ®¹t tiªu chuÈn
m«i tr­êng ®èi víi c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng vµ vËn t¶i.
66
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§iÒu 27
1. Mäi c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, bÖnh viÖn, kh¸ch s¹n, nhµ hµng v.v... cã c¸c chÊt th¶i ë c¸c d¹ng r¾n,
láng, khÝ cÇn ph¶i tæ chøc xö lý ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng tr­íc khi th¶i ra ngoµi ph¹m vi qu¶n lý cña c¬
së m×nh, c«ng nghÖ xö lý c¸c lo¹i chÊt th¶i trªn ph¶i ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn xÐt
duyÖt.
2. ChÊt th¶i sinh ho¹t t¹i c¸c thµnh phè, ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp cÇn ph¶i ®­îc thu gom, vËn chuyÓn, xö lý
theo quy chÕ qu¶n lý chÊt th¶i.
3. ChÊt th¶i cã chøa vi sinh vËt, vi trïng g©y bÖnh cÇn ph¶i ®­îc xö lý nghiªm ngÆt tr­íc khi th¶i vµo c¸c
khu chøa c«ng céng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
4. ChÊt th¶i chøa c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i, khã ph©n huû ph¶i ®­îc xö lý theo c«ng nghÖ riªng, kh«ng ®­îc th¶i
vµo c¸c khu chøa chÊt th¶i sinh ho¹t.

§iÒu 28
1. Nghiªm cÊm viÖc xuÊt, nhËp khÈu chÊt th¶i, cã chøa ®éc tè hay c¸ vi trïng g©y bÖnh, cã thÓ g©y « nhiÔm
m«i tr­êng.
2. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng h­íng dÉn c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng lËp danh môc c¸c nguyªn
liÖu thø phÈm, c¸c phÕ liÖu b¶o ®¶m tiªu chuÈn vÖ sinh m«i tr­êng ®­îc phÐp nhËp tõ n­íc ngoµi vµo lµm
nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®Ó tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh.

§iÒu 29
B¾t ®Çu tõ ngµy 01-01-1995, nghiªm cÊm viÖc s¶n xuÊt, vËn chuyÓn, bu«n b¸n, tµng tr÷ vµ sö dông
tÊt c¶ c¸c lo¹i ph¸o trªn toµn l∙nh thæ ViÖt Nam.
ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ sö dông ph¸o hoa trong mét sè ngµy lÔ, tÕt ®Æc biÖt.
§iÒu 30
1. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng tr×nh Thñ t­íng ChÝnh phñ c¸c tr­êng hîp sù cè m«i tr­êng ®Æc
biÖt nghiªm träng vµ kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p xö lý khÈn cÊp ®Ó Thñ t­íng ra quyÕt ®Þnh.
2. Tr­êng hîp sù cè m«i tr­êng ®Æc biÖt nghiªm träng lµ sù cè g©y tæn h¹i lín vµ nghiªm träng :
• §èi víi tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña nhiÒu ng­êi;
• §èi víi c¸c c¬ së kinh tÕ, x∙ héi, an ninh, quèc phßng;
• §èi víi khu vùc réng lín thuéc ph¹m vi nhiÒu tØnh, thµnh phè;
• §èi víi vïng cã ¶nh h­ëng vÒ mÆt quèc tÕ.
3. Bé tr­ëng Bé Quèc phßng, Bé tr­ëng Bé Néi vô tæ chøc mét lùc l­îng chuyªn tr¸ch ®Ó lµm nßng cèt
trong viÖc kh¾c phôc sù cè vÒ m«i tr­êng. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng cïng víi Bé Néi vô,
Bé Quèc phßng vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan lËp ph­¬ng ¸n x©y dùng c¸c lùc l­îng nµy tr×nh Thñ t­íng
ChÝnh phñ phª duyÖt.

§iÒu 32
ViÖc thanh to¸n chi phÝ ®Ó kh¾c phôc sù cè m«i tr­êng cho tæ chøc, c¸ nh©n ®­îc huy ®éng ph¶i
tu©n theo nguyªn t¾c tho¶ thuËn gi÷a tæ chøc, c¸ nh©n ®­îc huy ®éng víi c¬ quan cã thÈm quyÒn
huy ®éng.
Bé tµi chÝnh quy ®Þnh chi tiÕt chÕ ®é thanh to¸n chi phÝ nµy.

67
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

ch­¬ng V

Nguån tµi chÝnh cho nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr­êng

§iÒu 32
Nguån tµi chÝnh cho nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr­êng gåm:
1. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc dµnh cho ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng, cho c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc vµ
qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng;
2. PhÝ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña c«ng tr×nh kinh tÕ - x∙ héi; phÝ b¶o vÖ m«i
tr­êng do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông, thµnh phÇn m«i tr­êng vµo môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh ®ãng
gãp theo quy ®Þnh chi tiÕt cña Bé Tµi chÝnh;
3. C¸c kho¶n kh¸c (tiÒn ph¹t vi phµm hµnh chÝnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ -
x∙ héi. . .).

§iÒu 33
ChÝnh phñ lËp quü dù phßng Quèc gia kh¾c phôc t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i tr­êng, « nhiÔm m«i
tr­êng vµ sù cè m«i tr­êng nh»m chñ ®éng ®èi phã víi c¸c tr­êng hîp ®ét xuÊt vÒ sù cè m«i tr­êng,
« nhiÔm m«i tr­êng vµ suy tho¸i m«i tr­êng.
Nguån tµi chÝnh lËp quü nãi trªn gåm nguån trÝch tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ®ãng gãp cña c¸c doanh
nghiÖp (kÓ c¶ c¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi), ®ãng gãp cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong n­íc vµ n­íc
ngoµi cho c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng ë ViÖt Nam.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng vµ Bé Tµi chÝnh x©y dùng quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông quü
nµy.
§iÒu 34
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc c¸c lÜnh vùc hoÆc ®èi t­îng sau ®©y ph¶i nép phÝ
b¶o vÖ m«i tr­êng;
• Khai th¸c dÇu má, khÝ ®èt, kho¸ng s¶n kh¸c;
• S©n ga, bÕn c¶ng, bÕn xe, nhµ ga;
• Ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi;
• C¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c g©y « nhiÔm m«i tr­êng;
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ x¶y ra ®èi víi
m«i tr­êng.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng vµ Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn cô thÓ vÒ thu vµ sö dông phÝ b¶o
vÖ m«i tr­êng.
§iÒu 35
Nguån tµi chÝnh cho nhiÖm vô b¶o vÖ m«i tr­êng hµng n¨m ®­îc chi cho c¸c néi dung sau ®©y:
1. §iÒu tra c¬ b¶n c¸c yÕu tè vÒ m«i tr­êng, chó träng c¸c m«i tr­êng ®Êt, n­íc, kh«ng khÝ, rõng, biÓn vµ
c¸c khÝa c¹nh v¨n ho¸ liªn quan...
2. §iÒu tra t×nh h×nh « nhiÔm m«i tr­êng ë c¸c tØnh, thµnh phè lín, khu c«ng nghiÖp, khu ®«ng d©n c­ quan
träng, c¸c vïng biÓn ®ang khai th¸c dÇu khÝ...
3. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, kh«i phôc , c¶i t¹o m«i tr­êng, qu¶n lý chÊt th¶i (nh©t lµ c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i) ë
c¸c thµnh phè vµ c¸c khu c«ng nghiÖp;
4. C¸c dù ¸n b¶o tån, kh«i phôc c¸c hÖ sinh th¸i cã tÇm quan träng trong ph¸t triÓn l©u bÒn kinh tÕ - x∙ héi
vµ duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc (bao gåm c¸c v­ên quèc gia, c¸c khu b¶o vÖ vµ dù tr÷ thiªn nhiªn, c¸c hÖ
sinh th¸i ®Êt ngËp n­íc ë c¸c cöa s«ng vµ ven biÓn, c¸c hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, c¸c ¸m tiªu san h«,
c¸c loµi sinh vËt quý, hiÕm, b¶o vÖ c¸c nguån gien...);
5. X©y dùng c¸c c«ng tr×nh cÇn thiÕt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng.

68
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§iÒu 36
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng vµ Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh vÒ thu, chi, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi
s¶n trong c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng phï hîp víi c¸c chÕ ®é qu¶n lý hiÖn hµnh.

Ch­¬ng VI

Thanh tra vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng

§iÒu 37
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ChÝnh phñ tæ chøc vµ chØ ®¹o thùc
hiÖn chøc n¨ng thanh tra chuyªn ngµnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, V¬Ý nhiÖm vô sau ®©y:
1. Thanh tra vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cña c¸c Bé, Ngµnh vµ viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o
vÖ m«i tr­êng t¹i ®Þa ph­¬ng cña Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp.
2. Thanh tra viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng: tiªu chuÈn, quy ®Þnh vÒ
phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i tr­êng, « nhiÔm m«i tr­êng, sù cè m«i tr­êng khi sö dông vµ
khai th¸c thµnh phÇn m«i tr­êng cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n.

§iÒu 38
Tæ chøc, quyÒn h¹n, ph¹m vi ho¹t ®éng cña Thanh tra chuyªn ngµnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng do Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng vµ Tæng Thanh tra Nhµ n­íc thèng nhÊt quy ®Þnh, phï hîp víi
c¸c quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng vµ Ph¸p lÖnh thanh tra.

ch­¬ng VII

§iÒu kho¶n thi hµnh

§iÒu 39
NghÞ ®Þnh nµy cã hiÖu lùc tõ ngµy ký.
TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y tr¸i víi NghÞ ®Þnh nµy ®Òu b∙i bá.
§iÒu 40
C¸c Bé tr­ëng, Thñ tr­ëng c¬ quan ngang Bé, Thñ tr­ëng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; Chñ tÞch Uû
ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn cô thÓ viÖc thi
hµnh NghÞ ®Þnh nµy theo chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n cña m×nh.

T.M. chÝnh phñ


Thñ t­íng
vâ v¨n kiÖt

69
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

(C¸c phô lôc kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy 18-10-1994 cña chÝnh phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh
luËt b¶o vÖ m«i tr­êng).

1. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ s¬ bé t¸c ®éng m«i tr­êng

1.1. Më ®Çu

1.1.1. Môc ®Ých b¸o c¸o.

1.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu c¨n cø cña b¸o c¸o.

1.1.3. M« t¶ tãm t¾t dù ¸n.

1.2. C¸c sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng.


§¸nh gi¸ ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng, trong tr­êng hîp kh«ng cã thÓ cã sè liÖu ®Þnh l­îng th× ph©n lo¹i
theo møc ®é: nÆng, trung b×nh, nhÑ, ch­a râ, hiÖn tr¹ng m«i tr­êng theo tõng yÕu tè tù nhiªn (®Êt,
n­íc, kh«ng khÝ. . .).

1.3. §¸nh gia t¸c ®éng m«i tr­êng khi thùc hiÖn dù ¸n:
§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t theo tõng yÕu tè chÝnh:
1. Kh«ng khÝ.
2. N­íc.
3. TiÕng ån.
4. §Êt.
5. HÖ sinh th¸i.
6. ChÊt th¶i r¾n.
7. C¶nh quan, di tÝch lÞch sö.
8. C¬ së h¹ tÇng.
9. Giao th«ng.
10. Søc khoÎ céng ®ång.
11. C¸c chØ tiªu liªn quan kh¸c. . .

4. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

1. KÕt luËn vÒ ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng cña dù ¸n.

1.2. KiÕn nghÞ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®­îc ®¸nh gi¸ chi tiÕt (nÕu cã).

70
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

2. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt t¸c ®éng m«i tr­êng

2.1. Më ®Çu

2.1.1. Môc ®Ých cña b¸o c¸o

2.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu lµm c¨n cø cña b¸o c¸o

2.1.3. Sù lùa chän ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

2.1.4. Tæ chøc, thµnh viªn, ph­¬ng ph¸p vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc trong biªn so¹n b¸o c¸o

2.2. M« t¶ s¬ l­îc vÒ dù ¸n

2.2.1. Tªn dù ¸n

2.2.2. Tªn c¬ quan chñ qu¶n, c¬ quan thùc hiÖn viÖc x©y dùng luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt hoÆc
v¨n b¶n cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng cña dù ¸n

2.2.3. Môc tiªu kinh tÕ - x∙ héi, ý nghÜa chÝnh trÞ cña dù ¸n

2.2.4. Néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n. Lîi Ých kinh tÕ - x∙ héi mµ dù ¸n cã kh¶ n¨ng ®em l¹i

2.2.5. TiÕn ®é cña dù ¸n, dù kiÕn qu¸ tr×nh khai th¸c dù ¸n

2.2.6. Chi phÝ cho dù ¸n. Qu¸ tr×nh chi phÝ

2.3. HiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n

2.3.1. M« t¶ kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - x∙ héi cã liªn quan t¹i ®Þa ®iÓm thùc
hiÖn dù ¸n

2.3.2. Dù b¸o diÔn biÕn cña c¸c ®iÒu kiÖn trªn trong ®iÒu kiÖn kh«ng thùc hiÖn dù ¸n

2.4. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn c¸c yÕu tè tµi nguyªn vµ m«i tr­êng

2.4.1. M« t¶ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn tõng yÕu tè m«i tr­êng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn
dù ¸n
Tr×nh bµy tÝnh chÊt, ph¹m vi, møc ®é, diÔn biÕn theo thêi gian cña tõng t¸c ®éng. So s¸nh víi tr­êng
hîp kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
A. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng m«i tr­êng vËt lý (thuû quyÓn, khÝ quyÓn, th¹ch quyÓn).
B. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng tµi nguyªn sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i.
1. Tµi nguyªn sinh vËt ë n­íc.
2. Tµi nguyªn sinh vËt ë c¹n.
C. T¸c ®éng ®èi víi c¸c tµi nguyªn vµ m«i tr­êng ®∙ ®­îc con ng­êi sö dông:
1. Cung cÊp n­íc.
2. Giao th«ng vËn t¶i.
3. N«ng nghiÖp.
4. Thuû lîi.
5. N¨ng l­îng.
6. Khai kho¸ng.
71
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

7. C«ng nghiÖp.
8. Thñ c«ng nghiÖp.
9. Sö dông ®Êt vµo c¸c môc tiªu kh¸c nhau.
10. Gi¶i trÝ, b¶o vÖ søc khoÎ.
D- T¸c ®éng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng cuéc sèng cña con ng­êi:
1. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x∙ héi.
2. §iÒu kiÖn v¨n ho¸.
3. §iÒu kiÖn mü thuËt.
2.4.2. DiÔn biÕn tæng hîp vÒ m«i tr­êng trong tr­êng hîp thùc hiÖn dù ¸n
Ph©n tÝch diÔn biÕn tæng hîp theo tõng ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n.
Nhh÷ng tæn thÊt vÒ tµi nguyªn vµ m«i tr­êng theo tõng ph­¬ng ¸n. §Þnh h­íng c¸c kh¶ n¨ng kh¾c
phôc.
So s¸nh ®­îc, mÊt vµ lîi, h¹i vÒ kinh tÕ - x∙ héi vµ tµi nguyªn m«i tr­êng theo tõng ph­¬ng ¸n.
Trong phÇn nµy cÇn nªu râ:
• C¸c chÊt ®­a vµo s¶n xuÊt.
• C¸c chÊt th¶i cña s¶n xuÊt.
• C¸c s¶n phÈm.
• Dù b¸o t¸c ®éng cña c¸c chÊt ®ã ®èi víi m«i tr­êng.

2.4.3. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng
TrÝnh bµy kü c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt kü thuËt, c«ng nghÖ, tæ chøc - ®iÒu hµnh nh»m kh¾c phôc
c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng cña dù ¸n.
So s¸nh lîi Ých thu ®­îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra cho tõng biÖn ph¸p cña dù ¸n.
2.4.4. §¸nh gi¸ chung
§¸nh gia chung vÒ møc ®é tin cËy cña c¸c dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng. C¸c c«ng t¸c
nghiªn cøu ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®o ®¹c cÇn ®­îc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Ó cã kÕt luËn ®¸ng tin cËy h¬n vµ
tiÕp tôc ®iÒu chØnh dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng trong t­¬ng lai.

2.5. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän, ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n:

2.5.1. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph­¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n trªn quan ®iÓm b¶o vÖ m«i tr­êng.

2.5.2. KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i tr­êng kÌm theo ph­¬ng ¸n ®­îc ®Ò nghÞ chÊp
thuËn.

72
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

3. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®èi víi c¸c c¬ së
®ang ho¹t ®éng:

3.1. Më ®Çu

3.1.1. Môc ®Ých b¸o c¸o

3.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu c¨n cø cña b¸o c¸o

3.1.3. Tãm t¾t qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c«ng suÊt, nguyªn liÖu, s¶n phÈm, doanh thu, ®êi sèng c«ng
nh©n

3.2. S¬ l­îc vÒ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¬ së, c«ng nghÖ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬
së v.v...

3.3. M« t¶ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn cña c¬ së
• YÕu tè vËt lý: ®Êt, n­íc, kh«ng khÝ...
• YÐu tè sinh vËt, c¸c hÖ sinh th¸i thuû vùc vµ trªn c¹n ...
• C¬ së h¹ tÇng: cÊp tho¸t n­íc, giao th«ng vËn t¶i, thuû lîi ...
• C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x∙ héi vµ søc khoÎ céng ®ång ...

3.4. §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®Õn m«i tr­êng cña c¬ së


ChØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸:
1. Kh«ng khÝ.
2. N­íc.
3. TiÕng ån.
4. §Êt.
5. HÖ sinh th¸i.
6. ChÊt th¶i r¾n.
7. C¶nh quan, di tÝch lÞch sö.
8. C¬ së h¹ tÇng.
9. Giao th«ng.
10. Søc khoÎ céng ®ång.
11. C¸c chØ tiªu liªn quan kh¸c. . .
Víi mçi chØ tiªu trªn, cÇn x¸c ®Þnh ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng (so s¸nh víi tiªu chuÈn) trong tr­êng hîp
kh«ng thÓ cã sè liÖu ®Þnh l­îng th× ph©n lo¹i theo møc ®é: nÆng, trung b×nh, nhÑ, ch­a râ, v.v...
§¸nh gia chung nh÷ng tæn thÊt vÒ m«i tr­êng; c¸c mÆt lîi, h¹i vÒ kinh tÕ - x∙ héi.

3.5. Ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt vÒ mÆt m«i tr­êng


Nªu râ c¸c ph­¬ng ¸n cån nghÖ vµ c«ng nghÖ xö lý, yªu cÇu vÒ kinh tÕ vµ thêi gain thùc hiÖn.

3.6. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ


• Nh÷ng kÕt luËn chñ yÕu.
• Nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ c¸c ph­¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p ®Ó gi¶m nhÑ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc g©y ra cña c¬ së ho¹t
®éng.

73
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

4. ph©n cÊp thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
STT C¸c dù ¸n, c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ Së Khoa häc, C«ng
vµ M«i tr­êng nghÖ vµ M«i tr­êng
1 Khai th¸c lß má lín vµ trung b×nh má nhá
2 Khoan th¨m dß, khoan khai th¸c, läc dÇu, tÊt c¶
ho¸ dÇu vµ khÝ, ®­êng èng dÉn dÇu, khÝ
3 Nhµ m¸y ho¸ chÊt tÊt c¶
4 Nhµ m¸y luyÖn gang thÐp tÊt c¶
5 Nhµ m¸y luyÖn kim mµu tÊt c¶
6 Nhµ m¸y thuéc da 1000 T/n¨m trë lªn cßn l¹i
7 Nhµ m¸y dÖt nhuém 30 triÖu m/ n¨m trë lªn cßn l¹i
8 Nhµ m¸y thuèc b¶o vÖ thùc vËt tÊt c¶
9 Nhµ m¸y s¬n, cao su tÊt c¶
10 Nhµ m¸y chÊt dÎo 1000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
11 C¸c c¬ së sö dông phãng x¹ TÊt c¶
12 S©n bay TÊt c¶
13 Khu chÕ xuÊt TÊt c¶
14 Hå chøa n­íc, ®Ëp thuû ®iÖn 100 triÖu m3 trë lªn cßn l¹i
15 HÖ thèng thuû lîi trªn h¹n ng¹ch cßn l¹i
16 Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn vµ c¸c d¹ng n¨ng l­îng 30 MW trë lªn cßn l¹i
kh¸c
17 Nhµ m¸y xi m¨ng 500.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
18. Nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy 40.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
19 XÝ nghiÖp d­îc phÈm Trung ­¬ng cßn l¹i
20 Nhµ m¸y ph©n bãn 100.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
21 Nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm 1000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
22 Nhµ m¸y ®­êng 100.000 T mÝa / n¨m trë cßn l¹i
lªn
23 BÖnh viÖn trªn 500 gi­êng cßn l¹i
24 §­êng s¾t, bé cÊp 1, 2, 3 trªn 50 km cßn l¹i
25 Tr¹m biÕn thÕ ®iÖn trªn 110 kv cßn l¹i
26 Khu du lÞch, gi¶i trÝ trªn 100 ha cßn l¹i
27 Kho x¨ng, dÇu trªn 300 m3 cßn l¹i
28 C¸c lo¹i kho ho¸ chÊt ®éc h¹i tÊt c¶
29 N«ng tr­êng trªn 2000 ha cßn l¹i
30 L©m tr­êng khai th¸c gç trªn 3000 tÊn cßn l¹i
31 L©m tr­êng trång rõng c«ng nghiÖp trªn 2000 ha trªn cßn l¹i
32 Khu nu«i trång thuû s¶n 200 ha cßn l¹i

74
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

33 BÕn c¶ng tõ 100.000 T trë lªn cßn l¹i


2
34 C¸c nhµ m¸y gç d¸n, Ðp, v¸n nh©n t¹o tõ 500.000 m /n¨m cßn l¹i
35 Khu di d©n tõ 500 hé trë lªn cßn l¹i
36 Sö dông b∙i båi tõ 500 ha tõ cßn l¹i
37 Nhµ m¸y c¬ khÝ 50.000 Tsp/n¨m cßn l¹i
38 C¬ së viÔn th«ng c¸c tr¹m ra-da vµ c¸c tr¹m
ph¸t sãng Trung ­¬ng
39 Nhµ m¸y ®«ng l¹nh quy m« lín vµ trung b×nh quy m« nhá
40 Khai th¸c vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng quy m« lín vµ trung b×nh quy m« nhá
41 Kh¸ch s¹n vµ khu th­¬ng m¹i quy m« lín vµ trung b×nh quy m« nhá

75
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

5. danh môc thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng quý, hiÕm
(Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè18-H§BT ngµy 17-1-1992 cña Héi ®ång Bé tr­ëng)

5.1. Nhãm 1

5.1.1. Thùc vËt rõng

Sè TT Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc Ghi chó

1 B¸ch xanh Calocedrus macrolepis


2 Th«ng ®á Taxuschinensis
3 PhØ 3 mòi cephatotaxus fortunei
4 Th«ng tre Podocarpus neriifolius
5 Th«ng Pµ cß Pinuskwangtugensis
6 Th«ng §µ l¹t Pinusdalatensis
7 Th«ng n­íc Glyptostrobus pensilis
8 Hinh ®¸ v«i Keteleeria calcarea
9 Sam b«ng Amentotaxus argotenia
10 Sam l¹nh Abiesnukiangensis
11 TrÇm (giã bÇu) Aquilaria crassna
12 Hoµng ®µn Copressus torulosa
13 Th«ng 2 l¸ dÑt Ducampopinus krepfii

5.1.2. §éng vËt rõng

STT Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc Ghi chó


1 Tª gi¸c 1 sõng Rhinoceros Sondaicus
2 Bß tãt Bosgaurus
3 Bß x¸m Bossauveli
4 Bß rõng Bosbangteng
5 Tr©u rõng Bubalus bubalis
6 Voi Elephas maximus
7 Cµ tong Cervus eldi
8 H­¬u vµng Cevus porcirus
9 H­¬u x¹ Moschus moschiferus
10 Hæ Panthera tigris
11 B¸o hoa mai Panthera pardus
12 B¸o gÊm Neofelis nebulosa
13 GÊu chã Helarctos malayanus
14 Voäc x¸m Trachipithecus phayrei
15 Voäc mòi hÕch Rhinopithecus avunculus
76
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

16 Voäc ngò s¾c:


• Voäc ngò s¾c Trung Bé Pygathrix nemaeus
• Voäc ngò s¾c Nam Bé pygathrix nigripes
17 Voäc ®en:
• Voäc ®en m¸ tr¾ng Presbytis francoisi francoisi
• Voäc ®Çu tr¾ng Presbytis francoisi poliocephalus
• Voäc m«ng tr¾ng Prebytis francoisi delacouri
• Voäc Hµ TÜnh Prebytis francoisi hatinensis
• Voäc ®en T©y B¾c Presbytis francoisiap
18 V­în ®en:
• V­în ®en Hylobates concolor concolor
• V­în ®en m¸ tr¾ng Hylobates concolor leucogensis
• V­în tay tr¾ng Hylobataslar
• V­în ®en m¸ tr¾ng Nam Bé Hylobates concolor gabrienlae
19 Chån mùc Arctictis binturong
20 CÇy v»n Chrotogale owstoni
21 CÇy gÊm Prionodon pardicolor
22 Chån d¬i Galeopithecus temminski
23 CÇy vµng Martes flavigula
24 Culi lïa Nycticebus pigmaeus
25 Sãc bay:
• Sãc bay sao Petaurista elegans
• Sãc bay tr©u Petaurista lylei
26 Sãc bay:
• Sãc bay nhá Belomys
• Sãc bay l«ng tai Belomys peasoni
27 Sãi T©y Nguyªn Canisaureus
28 C«ng Pavomuticus imperatir
29 Gµ l«i:
• Gµ l«i Lophura imperialis Delacouri
• Gµ l«i lam mµo ®en Lophura diardi Bonoparte
• Gµ l«i lam mµo tr¾ng Lophura diardi diardi
30 Gµ tiÒn:
• Gµ tiÒn Polyplectron bicalcaratum
• Gµ tiÒn mÆt ®á Polyplectron germaini
31 TrÜ sao Rheinarctia ocellata
32 SÕu cæ trôi Grusantigol
33 C¸ sÊu n­íc lî Crocodylus porosus
34 C¸ sÊu n­íc ngät Crocodylus Siamensis
35 Hæ mang chóa Ophiogus hannah
36 C¸ cãc Tam §¶o Paramesotriton deloustan

77
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

5.2. Nhãm 2

5.2.1. Thùc vËt rõng:

Sè TT Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc Ghi chó


1 CÈm lai: Dalbergia oliverrii Gamble
• CÈm lai bµ rÞa Dalbergia bariaensis
• CÈm lai Dalbergia oliverrii Gamble
• CÈm lai §ång Nai Dalbergia dongnaiensis
2 Gµ te (gâ ®á) Afzelia xylocarpa
3 Gô
• Gô mËt Sindora cochinchinensis Gâ mËt
• Gô lau Sindora tonkinensis - A.Chev Gâ lau
4 Gi¸ng h­¬ng:
• Gi¸ng h­¬ng Pterocarpus pedatus Pierre
• Gi¸ng h­¬ng Cam bèt Pterocarpus cambodianus Pierre
• Gi¸ng h­¬ng m¾t chim Pterocarpus indicus Willd
5 L¸t:
• L¸t hoa Chukrasia tabularis A.juss
• L¸t da ®ång Chukrasia sp
• L¸t chun Chukrasia sp
6 Tr¾c:
• Tr¾c Dalbergia cochinchinensis Pierre
• Tr¾c d©y Dalbergia annamensis
• Tr¾c Cambèt Dalbergia combodiana Pierre
7 P¬ mu Fokienia hodginsii A. Henry et
Thomas
8 Mun:
• Mun Diospyrosmun H.lec
• Mun säc Dyospyros sp
9 §inh Markhamia pierrei
10 SÕn mËt Madhuca pasquieri
11 NghiÕn Burretiodendron hsienmu
12 Lim xanh Erythophloeum fordii
13 Kim giao Padocarpus fleuryi
14 Ba g¹c Rauwolfia verticillata
15 Ba kÝch Morinda officinalis
16 B¸ch hîp Lilium brownii
17 S©m ngäc linh Panax vietnammensis
18 Sa nh©n Amomum longgiligulare
19 Th¶o qu¶ Amomum tsaoko

78
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

5.2.2. §éng vËt rõng

Sè TT Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc Ghi chó


1 KhØ:
• KhØ céc Macaca aretoides
• KhØ vµng Macaca mulatta
• KhØ mèc Macaca assaniensis
• KhØ ®u«i lîn Macaca nemestrina
2 S¬n d­¬ng Capricornis sumatraensis
3 MÌo rõng Felis bengalensis
Felis marniorata
Felis temmiskii
4 R¸i c¸ Lutra lutra
5 GÊu ngùa Selenartos thibethanus
6 Sãi ®á Cuon alpinua
7 Sãc ®en Ratuta bicolor
8 Ph­îng hoµng ®Êt Buceros bicornis
9 Rïa nói vµng Indotestudo elongata
10 Gi¶i Pelochelys bubroni

79
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

6. Tiªu chuÈn th¶i khÝ cho c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, Tiªu chuÈn khÝ th¶i
cho c¸c lo¹i xe míi
1. TÊt c¶ c¸ xe ch¹y x¨ng ph¶i tu©n theo tiªu chuÈn A
2. TÊt c¶ c¸c xe ch¹y dÇu ph¶i tu©n theo tiªu chuÈn B. Giíi h¹n x¶ khãi ®­îc x¸c ®Þnh khi kiÓm tra dÇu ë
tèc ®é æn ®Þnh lµ 15 ®¬n vÞ khãi Hartridge trong ®iÒu kiÖn gia tèc tù do.
Tiªu chuÈn th¶i khÝ sè a vµ sè b

Träng l­îng xe A B
(Reference weight)
CO HC Nox CO HC + NOx
(RW)
RW≤ 750 65 6.0 8.5
750 < RW ≤ 850 71 6.3 8.5 58 19
850 < RW ≤ 1020 76 6.5 8.5
1020 < RW ≤ 1250 87 7.1 10.2 67 20.5
1250 < RW ≤ 1470 99 7.6 11.9 76 22
1470 < RW ≤ 1700 110 8.1 12.3 84 23.5
1700 < RW ≤ 1930 121 8.6 12.8 93 25
1930 < RW ≤ 2150 132 9.1 13.2 101 26.5
2150 < RW 143 9.6 13.6 110 28

Trong b¶ng nµy:


• Träng l­îng xe: träng l­îng xe kh«ng t¶i + 100 Kg
• CO: Cacbon monoxit
• HC: Hydrocacbon
• NOx: C¸c oxit nit¬
TÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ ®­îc tÝnh b»ng g/l thö nghiÖm.
3. TÊt c¶ c¸c lo¹i xe m« t«, xe hai b¸nh g¾n m¸y ph¶i tu©n theo quy ®Þnh vÒ møc x¶ khãi nh­ sau:
• Hydrocacbon nhá h¬n 5,0g / Km
• Cacbon monooxit nhá h¬n 12,0g / Km
Ghi chó: C¸c tiªu chuÈn (A, B) nµy ®­îc x¸c ®Þnh theo Tiªu chuÈn cña Uû ban Kinh tÕ Liªn hiÖp
quèc cho c¸c §iÒu lÖ ch©u ¢u (Tiªu chuÈn th¶i khÝ sè 15.03 vµ 15.04).

80
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

7. tiªu chuÈn tiÕng ån cho ph­¬ng tiÖn vËn t¶i

Lo¹i xe Møc ån cho phÐp


Xe míi Xe cò
C¸c lo¹i xe 2 b¸nh ®éng c¬ d­íi 125cc 79 (d BA) 92
C¸c lo¹i m« t« cã xy lanh trªn 125cc vµ c¸c lo¹i xe 3 83 92
b¸nh cã ®éng c¬
C¸c lo¹i xe du lÞch d­íi 12 chç ngåi 83 92
Xe chë hµng lo¹i nhÑ 84 92
Xe t¶i vµ xe buýt d­íi 10.000cc 87 92
Xe t¶i vµ xe buýt trªn 10.000cc 89 92

8. tiªu chuÈn tiÕng ån t¹i c¸c khu vùc

(®¬n vÞ dBA)
Lo¹i khu vùc Tõ 06 - 18h Tõ 18 - 22h Tõ 22 - 06h
Lo¹i I 55 50 45
Lo¹i II 65 60 50
Lo¹i III 70 65 55
Lo¹i IV 75 70 60
Lo¹i V 80 75 65

Ghi chó:
• Lo¹i I: Nh÷ng khu vùc cÇn cã sù yªn tÜnh cao nh­ bÖnh viÖn, viÖn ®iÒu d­ìng, nhµ tre, nhµ d­ìng l∙o, líp
häc, th­ viÖn vµ c¸c viÖn nghiªn cøu.
• Lo¹i II: Khu quy ho¹ch nhµ ë, kh¸ch s¹n, c¬ quan hµnh chÝnh.
• Lo¹i III: Khu th­¬ng m¹i, khu vùc tiÕp cËn trong vßng 15m c¸ch trôc lé giao th«ng chÝnh, chî, bÕn xe,
bÕn tµu.
• Lo¹i IV: Khu quy ho¹ch s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ.
• Lo¹i V: Khu vùc c«ng nghiÖp nÆng.
Trong tr­êng hîp møc ån t¹i khu vùc khi ®èi t­îng kh¶o s¸t kh«ng ho¹t ®éng (ån nÒn) lín h¬n c¸c
gi¸ trÞ nªu ë b¶ng trªn th× ®èi t­îng kh¶o s¸t ho¹t ®éng kh«ng ®­îc lµm møc ån chung t¨ng h¬n 5
dBA so víi ån nÒn.

81
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

9. møc rung cho phÐp

Lo¹i ®èi t­îng Gia tèc hiÖu ®Ýnh cho phÐp Gia tèc rung tuyÕn tÝnh cho phÐp
(m/s2)
Rung ®øng Rung ngang
Lo¹i I 0.540 0.380
Lo¹i II 0.270 0.190
Lo¹i III 0.081 0.057 0.066
Lo¹i IV 0.054 0.038 0.045

Ghi chó:
• Lo¹i I: Rung t¸c ®éng lªn chç ngåi cña ng­êi l¸i xe c¸c lo¹i xe th­êng ph¶i dÞch chuyÓn trªn c¸c ®Þa h×nh
tù nhiªn nh­ c¸c lo¹i xe t¶i, m¸y kÐo n«ng nghiÖp, m¸y thi c«ng. . .
• Lo¹i II: Rung t¸c ®éng lªn chç ngåi cña ng­êi l¸i c¸c lo¹i xe kh¸c lo¹i I
• Lo¹i III: Rung t¹i c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt c«ng gnhiÖp, rung t¹i c¸c khu vùc tiÕp cËn trong vßng 15m
víi c¸c trôc lé giao th«ng chÝnh.
• Lo¹i IV: Rung t¹i c¸c khu vùc kh¸c lo¹i III.

10. møc rung ë tõng OCTA

D¶i octa (Z) Gia tèc cho phÐp (m/s2) VËn tèc cho phÐp (m/s)
1(0.7 - 1.4) 1.10 0.39 20 x 10-2 6.3 x 10-2
2(1.4 - 2.8) 0.79 0.42 7.1 x 10-2 3.6 x 10-2
4(2.8 - 5.6) 0.57 0.80 2.5 x 10-2 3.2 x 10-2
8(5.6 - 11.2) 0.60 1.62 1.3 x 10-2 3.2 x 10-2
16(11.2 - 22.4) 1.14 3.20 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2
31.5(22.4 - 45) 2.26 6.38 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2
63(45 - 90) 4.49 12.76 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2

82
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc I.5. th«ng t­ cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i
tr­êng sè 490/1998/tt-bkhcnmt ngµy 29 th¸ng t­ n¨m 1998
h­íng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr­êng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­

• C¨n cø LuËt b¶o vÖ m«i tr­êng ®∙ ®­îc Quèc héi n­íc CHXHCN ViÖt nam th«ng qua ngµy 27/12/1993
vµ Chñ tÞch n­íc ký lÖnh ban hµnh ngµy 10/01/1994.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 175/CP ngµy 18/10/1994 cña ChÝnh phñ vÒ H­íng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i
tr­êng.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 10/1998/N§ - CP ngµy 23/01/1998 cña ChÝnh phñ vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn
khÝch vµ b¶o ®¶m ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
• c¨n cø ChØ thÞ sè 11/1998/CT - TTg ngµy 16/03/1998 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ viÖc thùc hiÖn NghÞ
®Þnh sè 10/1998/N§ - CP cña ChÝnh phñ vµ c¶i tiÕn c¸c thñ tôc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 22/CP ngµy 22/05/1993 cña ChÝnh phñ vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y
cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng (KHCN&MT) h­íng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc, liªn doanh vµ ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc
ngoµi t¹i ViÖt Nam.

1. Nguyªn t¾c chung

1.1. C¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc, liªn doanh, hîp t¸c kinh doanh víi n­íc ngoµi vµ ®Çu
t­ 100% vèn n­íc ngoµi vµ c¸c d¹ng ®Çu t­ kh¸c ( gäi chung lµ dù ¸n ®Çu t­) thùc hiÖn
trªn l∙nh thæ ViÖt Nam ®Òu ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh trong Th«ng t­ nµy vÒ lÜnh vùc b¶o
vÖ m«i tr­êng

1.2. Bé KHCN&MT quy ®Þnh danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t­ thµnh 02 lo¹i
1. C¸c dù ¸n ph¶i lËp vµ tr×nh thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc gäi trong Th«ng t­ nµy
lµ dù ¸n lo¹i I: bao gåm c¸c dù ¸n cã tiÒm n¨ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng trªn diÖn réng, dÔ g©y ra sù cè
m«i tr­êng, khã khèng chÕ vµ khã x¸c ®Þnh tiªu chuÈn m«i tr­êng. Danh môc c¸c dù ¸n nµy ®­îc liÖt kª
t¹i môc 6 cña phô lôc.
C¸c dù ¸n thuéc lo¹i nµy sÏ ®­îc ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng nÕu ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng
nghiÖp / khu chÕ xuÊt, mµ c¸c khu c«ng nghiÖp / khu chÕ xuÊt ®ã ®∙ ®­îc cÊp quyÕt ®Þnh phª chuÈn
b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.
2. TÊt c¶ c¸c dù ¸n cßn l¹i ®­îc gäi trong Th«ng t­ nµy lµ dù ¸n lo¹i II sÏ ®­îc ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i
tr­êng trªn c¬ së tù x¸c lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña m×nh.

1.3. QuyÕt ®Þnh phª chuÈn B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng hoÆc PhiÕu x¸c nhËn
“B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng” lµ c¨n cø ph¸p lý vÒ mÆt m«i tr­êng ®Ó c¸c C¬
quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ n­íc xem xÐt vµ cho phÐp dù ¸n thùc hiÖn c¸c b­íc tiÕp
theo

83
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

2. C¸c giai ®äan thùc hiÖn

2.1. Giai ®o¹n xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­

2.1.1. §èi víi c¸c lo¹i dù ¸n I


Trong hå s¬ cña c¸c dù ¸n lo¹i I ph¶i cã mét phÇn hoÆc mét ch­¬ng nªu s¬ l­îc vÒ c¸c t¸c ®éng
tiÒm tµng cña dù ¸n ®Õn m«i tr­êng (xem môc 7 cña phô lôc nµy). §©y lµ c¬ së ®Ó tr×nh c¸c C¬ quan
qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng xem xÐt trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh hå s¬.
2.1.2. §èi víi c¸c dù ¸n lo¹i II
C¸c dù ¸n lo¹i II ph¶i lËp “B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng” vµ tr×nh nép cho c¸c C¬ quan
qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ®Ó xem xÐt.
• Néi dung cña b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng ®­îc quy ®Þnh t¹i môc 8 cña Th«ng t­ nµy.
• Hå s¬ nép gåm:
 §¬n xin ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng theo mÉu t¹i môc 10 phô lôc nµy.
 03 b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng. NÕu lµ dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi hoÆc liªn
doanh víi n­íc ngoµi th× ph¸i cã thªm 01 b¶n b»ng tiÕng Anh.
 01 b¶n b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi hoÆc gi¶i tr×nh kinh tÕ - ký thuËt cña dù ¸n.

2.2. Giai ®o¹n thiÕt kÕ x©y dùng


1. Sau khi ®∙ ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ vµ x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm thùc hiÖn, c¸ dù ¸n lo¹i I ph¶i lËp b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng vµ tr×nh nép cho c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng thÈm
®Þnh.
2. Néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc quy ®Þnh t¹i phô lôc I.2 NghÞ ®Þnh 175/CP ngµy
18/10/1994 cña ChÝnh phñ.
3. Hå s¬ ®Ó thÈm ®Þnh gåm:
• §¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng theo mÉu t¹i môc 9 phô lôc nµy.
• 07 b¶n b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng. NÕu lµ dù ¸n ®µu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi hoÆc liªn
doanh víi n­íc ngoµi th× ph¶i cã thªm 01 b¶n b»ng tiÕng Anh.
• 01 b¶n b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi hoÆc gi¶i tr×nh kinh tÕ - kü thuËt cña dù ¸n.

2.3. Gia ®o¹n kÕt thóc x©y dùng.


Tr­íc khi c«ng tr×nh ®­îc phÐp ®­a vµo sö dông. C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng cã
tr¸ch nhiÖm:
• Phèi hîp víi c¸c c¬ quan cÊp giÊy phÐp x©y dùng tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i vµ c¸c
®iÒu kiÖn an toµn kh¸c theo quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr­êng.
• NÕu ph¸t hiÖn c«ng tr×nh kh«ng tu©n thñ ®óng nh÷ng ph­¬ng ¸n b¶o vÖ m«i tr­êng ®∙ ®­îc duyÖt, th×
yªu cÇu Chñ dù ¸n ph¶i xö lý ®óng theo b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®∙ ®­îc thÈm ®Þnh hoÆc
B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng ®∙ ®­îc x¸c nhËn.
• Khi dù ¸n ®∙ thùc hiÖn ®óng c¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr­êng sÏ xem xÐt cÊp phÐp t­¬ng øng.

3. Tæ chøc thÈm ®Þnh.


1. ViÖc ph©n cÊp thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng vµ xem xÐt “B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn
m«i tr­êng” ®­îc thùc hiÖn theo Phô lôc II NghÞ ®Þnh sè 175/CP ngµy 18/10/1994 cña ChÝnh phñ.
2. ViÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo ®óng tinh thÇn cña QuyÕt
®Þnh sè 1806/Q§ - MTg vµ Quy chÕ sè 1807/MTg ®∙ ®­îc Bé KHCN&MT ban hµnh ngµy 31/12/1994.
3. CÊp nµo thÈm ®Þnh th× cÊp ®ã QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (xem môc 11
cña phô lôcnµy) ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc lo¹i I vµ PhiÕu x¸c nhËn B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng
(xem môc 12 cña phô lôc) cho dù ¸n thuéc lo¹i II, ®ång thêi cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, theo dâi c¸c ho¹t
®éng b¶o vÖ m«i tr­êng cña dù ¸n.
84
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

4. §èi víi mét sè tr­êng hîp, C¬ quan Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ë ®Þa ph­¬ng cã thÓ tiÕn
hµnh thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n lo¹i I vµ xem xÐt c¸c dù ¸n lo¹i II kh«ng thuéc ph©n cÊp cña m×nh sau khi cã
c«ng v¨n xin uû quyÒn vµ ®­îc Bé KHCN&MT chÊp thuËn.
5. Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng kh«ng qu¸ 60 ngµy kÓ tõ khi C¬ quan Qu¶n lý
Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Trong tr­êng hîp hå s¬ ch­a ®¹t yªu cÇu, chËm
nhÊt 5 ngµy, c¬ quan thÈm ®Þnh cã tr¸ch nhhiÖm th«ng b¸o cho Chñ dù ¸n biÕt ®Ó ®iÒu chØnh, bæ sung hå
s¬.
ChËm nhÊt 10 ngµy sau khi b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®­îc chÊp thuËn, C¬ quan thÈm
®Þnh cã tr¸ch nhiÖm cÊp QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cho dù ¸n.
6. Thêi h¹n xem xÐt “B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng” vµ cÊp “PhiÕu x¸c nhËn” kh«ng qu¸ 20 ngµy
kÓ tõ khi C¬ quan Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Trong tr­êng hîp hå s¬
ch­a ®¹t yªu cÇu, chËm nhÊt 5 ngµy, c¬ quan thÈm ®Þnh cã tr¸ch nhhiÖm th«ng b¸o cho Chñ dù ¸n biÕt ®Ó
®iÒu chØnh, bæ sung.

4. Tiªu chuÈn m«i tr­êng.


1. TÊt c¶ c¸c dù ¸n thùc hiÖn trªn l∙nh thæ ViÖt Nam ®Òu ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn m«i tr­êng ViÖt Nam do
Bé tr­ëng Bé KHCN&MT ban hµnh. Dù ¸n thùc hiÖn ë nh÷ng ®Þa ph­¬ng ®∙ cã tiªu chuÈn m«i tr­êng
riªng, cã thÓ ¸p dông tiªu chuÈn m«i tr­êng ®Þa ph­¬ng víi ®iÒu kiÖn lµ ph¶i nghiªm ngÆt h¬n tiªu chuÈn
do Bé KHCN&MT ban hµnh.
2. Trong tr­êng hîp c¸c tiªu chuÈn m«i tr­êng cÇn ¸p dông ch­a ®­îc quy ®Þnh trong tiªu chuÈn m«i
tr­êng ViÖt Nam, Chñ dù ¸n cã thÓ xin ¸p dông tiªu chuÈn b¶o vÖ m«i tr­êng cña c¸c n­íc tiªn tiÕn khi
®­îc phÐp b»ng v¨n b¶n cña Bé KHCN&MT.

5. §iÒu kho¶n thi hµnh.


• Th«ng t­ nµy thay thÕ Th«ng t­ 1100/TT -MTg do Bé KHCN&MT ban hµnh ngµy 20/08/1997.
• Bé KHCN&MT uû nhiÖm c¸c Së KHCN&MT ®Þa ph­¬ng kiÓm tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn c¸c
QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, c¸c PhiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu
chuÈn m«i tr­êng vµ viÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh b¶o vÖ m«i tr­êng hiÖn hµnh cña tÊt c¶ c¸c dù ¸n thùc
hiÖn trªn ®Þa bµn qu¶n lý cña m×nh. Nghiªm kh¾c xö lý theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt c¸c dù ¸n vi ph¹m
c¸c quy ®Þnh vÒ lÜnh vùc b¶o vÖ m«i tr­êng.
• Côc M«i tr­êng thuéc Bé KHCN&MT hoÆc Së KHCN&MT chÞu tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh xem xÐt vµ cÊp
PhiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng cho c¸c dù ¸n theo ph©n cÊp quy ®Þnh t¹i ®iÓm 1
môc III cña Th«ng t­ nµy.
• Nh÷ng b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ®∙ nép cho C¬ quan Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i
tr­êng tr­íc thêi h¹n cã hiÖu lùc cña Th«ng t­ nµy sÏ ®­îc thÈm ®Þnh theo quy ®Þnh tr­íc ®©y.
• Th«ng t­ nµy cã hiÖu lùc sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy ký ban hµnh.

6. Danh môc c¸c dù ¸n ph¶i tr×nh duyÖt b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng. (Phô lôc kÌm theo Th«ng t­ H­íng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­)
1. C«ng tr×nh n»m trong hoÆc kÕ cËn c¸c khu vùc nh¹y c¶m vÒ m«i tr­êng, c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu
du lÞch, di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc gia vµ quèc tÕ.
2. Quy ho¹ch:
• Ph¸t triÓn vïng;
• Ph¸t triÓn ngµnh;
• §« thÞ;
• Khu c«ng nghiÖp/Khu chÕ xuÊt.
3. VÒ dÇu khÝ:
• Khai th¸c;
• ChÕ biÕn;
• VËn chuyÓn;
• Kho x¨ng dÇu (dung tÝch tõ 20.000m3 trë lªn).
85
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

4. Nhµ m¸y luyÖn gang thÐp, kim lo¹i mµu (c«ng suÊt tõ 100.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m trë lªn);
5. Nhµ m¸y thuéc da ( tõ 10.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m trë lªn);
6. Nhµ m¸y dÖt nhuém (tõ 20 triÖu m v¶i/n¨m trë lªn);
7. Nhµ m¸y s¬n (c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm/n¨m ), chÕ biÕn cao su (c«ng suÊt tõ 10.000 tÊn s¶n
phÈm/n¨m);
8. Nhµ m¸y ®­êng (c«ng suÊt tõ 100.000 T mÝa/n¨m trë lªn);
9. Nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm (c«ng suÊt tõ 1000T s¶n phÈm/n¨m);
10. Nhµ m¸y ®«ng l¹nh (c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm/n¨m );
11. Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn (c«ng suÊt tõ 200MW trë lªn);
12. Nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy (c«ng suÊt tõ 40.000 tÊn bét giÊy/n¨m trë lªn);
13. Nhµ m¸y xi m¨ng c«ng suÊt tõ 1 triÖu tÊn xi m¨ng/n¨m trë lªn);
14. Khu du lÞch, gi¶i trÝ (diÖn tÝch tõ 100 ha trë lªn);
15. S©n bay;
16. BÕn c¶ng (cho tµu träng t¶i tõ 10.000DWT trë lªn);
17. §­êng s¾t, ®­êng « t« cao tèc, ®­êng « t« (thuéc cÊp I ®Õn cÊp III theo tiªu chuÈn TCVN 4054 - 85) cã
chiÒu dµi trªn 50km;
18. Nhµ m¸y thuû ®iÖn (hå chøa n­íc tõ 100 triÖu m3 n­íc trë lªn);
19. C«ng tr×nh thuû lîi (t­íi, tiªu, ng¨n mÆn. . .tõ 10.000ha trë lªn);
20. Xö lý chÊt th¶i (khu xö lý n­íc th¶i tËp trung c«ng suÊt tõ 100.000m3/ngµy dªm trë lªn; b∙i ch«n lÊp chÊt
th¶i r¾n);
21. Khai th¸c kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng (tæng khèi l­îng kho¸ng s¶n r¾n vµ ®Êt ®¸ tõ 100.000m3/n¨m trë
lªn);
22. L©m tr­êng khai th¸c gç (tÊt c¶);
23. Khu nu«i trång thuû s¶n (diÖn tÝch tõ 200ha trë lªn);
24. Sane xuÊt, kho chøa vµ sö dông ho¸ chÊt ®éc h¹i (tÊt c¶);
25. Lß ph¶n øng h¹t nh©n (tÊt c¶);
* C¸c dù ¸n nãi trªn nÕu ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp/ khu chÕ xuÊt ®∙ ®­îc cÊp quyÕt ®Þnh phª
chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng sÏ ®­îc d¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng trªn c¬ së tù
x¸c lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña m×nh.

7. Gi¶i tr×nh vÒ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng (trong luËn
chøng kh¶ thi hoÆc b¸o c¸o gi¶i tr×nh kinh tÕ - kü thuËt ®Ó xin giÊy phÐp
®Çu t­)

7.1. ThuyÕt minh tãm t¾t nh÷ng yÕu tè chÝnh ¶nh h­ëng tíi m«i tr­êng
1. T­ liÖu vÒ hiÖn tr¹ng m«i tr­êng n¬i thùc hiÖn dù ¸n (chÊt l­îng n­íc mÆt, n­íc ngÇm, kh«ng khÝ, hÖ
sinh th¸i...). NhËn xÐt tæng qu¸ møc ®é « nhiÔm t¹i ®Þa ®iÓm sÏ thùc hiÖn dù ¸n;
2. M« t¶ s¬ ®å / quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nguyªn nhiªn liÖu sÏ sö dông, danh môc ho¸ chÊt... (nÕu
trong gi¶i tr×nh kinh tÕ kü thuËt thuyÕt minh ch­a râ);
3. Khi thùc hiÖn dù ¸n, thuyÕt minh râ nh÷ng yÕu tè chÝnh sÏ ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng do ho¹t ®éng cña
dù ¸n (­íc l­îng c¸c lo¹i: khÝ th¶i, n­íc th¶i, chÊt th¶i r¾n, tiÕng ån...). Dù ®o¸n møc ®é ¶nh h­ëng cã
thÓ xÈy ra ®èi vèi m«i tr­êng.

7.2 §Ò xuÊt (tãm t¾t) gi¶i ph¸p kh¾c phôc c¸c ¶nh h­ëng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i
tr­êng

8. n«i dung b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng


(Cho c¸c dù ¸n trong giai ®o¹n xin cÊp phÐp ®Çu t­)
Tªn dù ¸n:
§Þa chØ liªn hÖ:

86
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Sè ®iÖn tho¹i: ; Sè Fax:

8.1. M« t¶ ®Þa ®iÓm dù kiÕn triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n
• VÞ trÝ
• DiÖn tÝch mÆt b»ng
• Kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn c¸c khu d©n c­ vµ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c
• HiÖn tr¹ng sö dông khu ®Êt.
• Nguån cung cÊp n­íc , ®iÓm lÊy n­íc, nhu cÇu n­íc / ngµy ®ªm.
• HÖ thèng giao th«ng cung cÊp nguyªn liÖu vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm.
• N¬i tiÕp nhËn n­íc th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n.
• N¬i l­u gi÷ vµ xö lý chÊt th¶i r¾n.

8.2. Tãm t¾t c«ng nghÖ s¶n xuÊt (L­u ý: nÕu dù ¸n bao gåm c¶ vïng khai th¸c vµ cung cÊp nguyªn liÖu
th× ph¶i m« t¶ râ c¸c vÊn ®Ò liªn quan).
• Tæng vèn ®Çu t­.
• Danh môc nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, phô liÖu (tÝnh chÊt, nhu cÇu hµng n¨m, n¬i cung cÊp).
• Ph­¬ng thøc vËn chuyÓn, cung cÊp vµ b¶o qu¶n nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vµ phô liÖu.
• C«ng suÊt
• S¬ ®å d©y chuyÒn s¶n xuÊt. (L­u ý: m« t¶ ®Çy ®ñ c¶ c¸c c«ng ®o¹n phô trî: xö lý n­íc cÊp, m¸y ph¸t
®iÖn, nåi h¬i, hÖ thèng gia nhiÖt, hÖ thèng lµm m¸t thiÕt bÞ. . . )
• §Æc tÝnh thiÕt bÞ
• ChÊt l­îng s¶n phÈm
• Ph­¬ng thøc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm.

8.3. C¸c nguån g©y « nhiÔm


• KhÝ th¶i
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm
• N­íc th¶i (L­u ý: nªu râ c¶ c¸c th«ng sè liªn quan vÒ n­íc lµm m¸t, n­íc tuÇn hoµn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt).
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm
• ChÊt th¶i r¾n
 Nguån ph¸t sinh
 T¶i l­îng
 Nång ®é c¸c chÊt « nhiÔm
• Sù cè do ho¹t ®éng cña dù ¸n: (ch¸y næ, rß rØ ho¸ chÊt, trµn dÇu. . .)
 Nguyªn nh©n n¶y sinh
 Quy m« ¶nh h­ëng

8.4. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm


• HÖ thèng thu gom vµ xö lý khÝ th¶i:
 ChiÒu cao èng khãi;
 §Æc tÝnh thiÕt bÞ xö lý;
 C«ng nghÖ ¸p dông vµ hiÖu qu¶ xö lý;
 Ho¸ chÊt sö dông (l­îng, thµnh phÇn);
 C¸c chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh xö lý;
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ vËn hµnh.
• HÖ thèng thu gom vµ xö lý n­íc th¶i:
 §­êng thu gom vµ tho¸t n­íc;
87
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

 KÕt cÊu bÓ xö lý;


 C«ng nghÖ ¸p dông vµ hiÖu qu¶ xö lý;
 Ho¸ chÊt sö dông (l­îng, thµnh phÇn);
 C¸c chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh xö lý;
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ vËn hµnh.
• Quy tr×nh thu gom vµ xö lý chÊt th¶i r¾n:
 KÕt cÊu bÓ/ kho l­u gi÷ chÊt th¶i r¾n;
 Quy tr×nh vËn chuyÓn;
 Kü thuËt xö lý (ph¬i kh«, ®ãng r¾n, ch«n lÊp, thiªu huû, lµm ph©n bãn...);
 Dù kiÕn kinh phÝ x©y dùng, l¾p ®Æt vµ xö lý;
• Tû lÖ trång c©y xanh trong khu«n viªn nhµ m¸y;
• Ph­¬ng ¸n phßng ch¸y vµ øng cøu sù cè:
 ThiÕt bÞ;
 Quy tr×nh;
 Ho¸ chÊt sö dông;
 HiÖu qu¶;
 Dù kiÕn kinh phÝ mua thiÕt bÞ, tËp d­ît ®Þnh kú.

8.5. Ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i tr­êng


 VÞ trÝ gi¸m s¸t;
 C¸c chØ tiªu gi¸m s¸t;
 TÇn suÊt gi¸m s¸t;
 Dù kiÕn kinh phÝ thùc hiÖn.

8.6. Cam kÕt ®¶m b¶o ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng
• Tiªu chuÈn ViÖt Nam ¸p dông;
• Tiªu chuÈn n­íc ngoµi ¸p dông nÕu tiªu chuÈn ViÖt Nam kh«ng cã (tªn n­íc, n¨m ban hµnh, c¬ quan ban
hµnh, hiÖu lùc ¸p dông). (L­u ý kÌm theo b¶n sao toµn bé néi dung tiªu chuÈn);
• Thêi gian hoµn thµnh c«ng tr×nh xö lý;
• Cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt ViÖt Nam nÕu vi ph¹m c¸c c«ng ­íc quèc tÕ, c¸c tiªu chuÈn
ViÖt Nam vµ ®Ó x¶y ra sù cè g©y « nhiÔm m«i tr­êng.
(N¬i lËp b¶n ®¨ng ký) ngµy th¸ng n¨m199
§¹i diÖn chñ ®Çu t­
(Ghi râ hä tªn, chøc vô vµ ®ãng dÊu)

88
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

9. §¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
-----------------------------------
(§Þa ®iÓm), ngµy th¸ng n¨m 199

§¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng
KÝnh giö: Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng
(UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ­¬ng)

Chóng t«i lµ ...................................................... Chñ Dù ¸n.............................


...............................
§Þa chØ liªn hÖ: ..............
§Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n: .................
Sè ®iÖn tho¹i: ...................; Sè Fax: .................
Chóng t«i xin chuyÓn ®Õn Quý Bé (UBND TØnh/Tp) nh÷ng hå s¬ sau:
• LuËn chøng kinh tÕ kü thuËt (01 b¶n tiÕng ViÖt),
• B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng (07 b¶n tiÕng ViÖt vµ 01 b¶n tiÕng Anh).
Chóng t«i xin b¶o ®¶n ®é chÝnh x¸c cña c¸c sè liÖu trong c¸c v¨n b¶n ®­a tr×nh vµ cam kÕt r»ng Dù
¸n cña chóng t«i kh«ng sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt, chñng vi sinh trong danh môc cÊm cña ViÖt Nam
vµ trong c¸c c«ng ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam tham gia. Chóng t«i còng xin b¶o ®¶m r»ng c¸c tiªu
chiñ©n, ®Þnh møc cña c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®­îc trÝch lùc vµ sö dông B¸o c¸o cña chóng
t«i ®Òu chÝnh x¸c vµ ®ang cã hiÖu lùc.
NÕu cã g× sai ph¹m chóng t«i xin hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Ph¸p luËt n­íc C«ng hoµ x∙ héi
chñ nghÜa ViÖt Nam.
Chóng t«i lµm ®¬n nµy ®Ò nghÞ Bé Khoa häc, C«ng nghÖ va M«i tr­êng (UBND TØnh, Tp. trùc thuéc
Trung ­¬ng, Bé ®­îc uû quyÒn) thÈm ®Þnh.
Gi¸m ®èc Dù ¸n
(Ký tªn vµ ®ãng dÊu)

89
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

10. ®¬n xin ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng


Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
-----------------------------------
(§Þa ®iÓm), ngµy th¸ng n¨m 199

®¬n xin ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng

KÝnh giö: Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng


(UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ­¬ng)

Chóng t«i lµ ...................................................... Chñ Dù ¸n.............................


...............................
§Þa chØ liªn hÖ: ..............
§Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n: .................
Sè ®iÖn tho¹i: ...................; Sè Fax: .................
Chóng t«i xin chuyÓn ®Õn Quý Bé (UBND TØnh/Tp) nh÷ng hå s¬ sau:
• LuËn chøng kinh tÕ kü thuËt (01 b¶n tiÕng ViÖt),
• B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng (03 b¶n tiÕng ViÖt vµ mét b¶n tiÕng Anh).
Chóng t«i xin b¶o ®¶n ®é chÝnh x¸c cña c¸c sè liÖu trong c¸c v¨n b¶n ®­a tr×nh vµ cam kÕt r»ng Dù
¸n cña chóng t«i kh«ng sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt, chñng vi sinh trong danh môc cÊm cña ViÖt Nam
vµ trong c¸c c«ng ­íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam tham gia. Chóng t«i còng xin b¶o ®¶m r»ng c¸c tiªu
chiñ©n, ®Þnh møc cña c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®­îc trÝch lùc vµ sö dông B¸o c¸o cña chóng
t«i ®Òu chÝnh x¸c vµ ®ang cã hiÖu lùc.Chóng t«i xin cam ®oan xÏ tiÕn hµnh x©y dùng c¸c c«ng tr×nh
xö lý chÊt th¶i dóng thêi h¹n vµ sÏ ®¶m b¶o kinh phÝ vËn hµnh c«ng tr×nh xö lý vµ gi¸m s¸t m«i
tr­êng.
NÕu cã g× sai ph¹m chóng t«i xin hoµn toµn chÞu tr¸chnhiÖm tr­íc ph¸p luËt n­íc céng hoµ x∙ héi
chñ nghÜa ViÖt Nam.
Chóng t«i lµm ®¬n nµy ®Ò nghÞ Bé Khoa häc, C«ng nghÖ va M«i tr­êng (UBND TØnh, Tp. trùc thuéc
Trung ­¬ng, Bé ®­îc uû quyÒn) thÈm ®Þnh.
Gi¸m ®èc Dù ¸n
(Ký tªn vµ ®ãng dÊu)

90
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

11. Phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n
bé khoa häc, c«ng nghÖ céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
vµ m«i tr­êng §éc lËp - Do tù - H¹nh phóc
(UBND TØnh /Tp.)
Sè:........................./Q§ - BKHCNMT (N¬i ban hµnh Q§), ngµy th¸ng n¨m199

quyÕt ®Þnh cña bé tr­ëng bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng
(Chñ tÞch UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ­¬ng)
VÒ viÖc: Phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n
..............................................................................................................................................................
Bé tr­ëng bé khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng
(Chñ tÞch UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ­¬ng)
• C¨n cø luËt b¶o vÖ m«i tr­êng n­íc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12
n¨m 1993.
• C¨n cø nghÞ ®Þnh sè 175/CP ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1994 cña ChÝnh phñ vÒ h­íng dÉn thi hµnh LuËt b¶o
vÖ m«i tr­êng.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 22/CP ngµy 22 th¸ng 5 n¨m 12993 cña chÝnh phñ vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ
chøc bé m¸y cña Bé khoa Häc C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng (UBND TØnh/ Tp trùc thuéc trung ­¬ng)..
• XÐt ®¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng ngµy th¸ng n¨m 199 cña ..........................
• XÐt biªn b¶n häp héi ®ång thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n.........ngµy th¸ng
n¨m 199
QuyÕt ®Þnh
§iÒu 1. Phª chuÈn néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n..........
...............................................................................................................................................................
®∙ ®­îc héi ®ång thÈm ®Þnh th«ng qua ngµy th¸ng n¨m 199 vµ nh÷ng néi dung ®∙ ®­îc bæ xung
theo yªu cÇu (tr­êng hîp tæ chøc h«i ®ång thÈm ®Þnh).
§iÒu 2. Chñ dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng nh÷ng néi dung ®∙ nªu trong B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i tr­êng vµ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi Chñ Dù ¸n kÌm theo QuyÕt ®Þnh nµy.
§iÒu 3. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n vµ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi Chñ dù ¸n lµ c¬
së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­ícvÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ®Ó kiÓm tra.
§iÒu 5. Uû nhiÖm Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ m«i tr­êng TØnh/Tp........ theo dâi, gi¸m s¸t viÖc thùc
hiÖn m«i tr­êng cña Dù ¸n.
bé tr­ëng
bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i tr­êng
(Chñ tÞch UBND tØnh/Tp trùc thuéc trung ­¬ng)
N¬i nhËn
• Chñ dù ¸n
• Bé/ ngµnh liªn quan
• UBND tØnh/Tp.
• Së KHCN&MT tØnh/Tp
• L­u VP Bé/UBND tØnh/Tp

91
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

12. PhiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng cña dù ¸n
bé khoa häc, c«ng nghÖ céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
vµ m«i tr­êng §éc lËp - Do tù - H¹nh phóc
(UBND TØnh /Tp.)
Côc M«i tr­êng
(Së KHCN&MT)
Sè:........................./CMTg (N¬i ban hµnh), ngµy th¸ng n¨m199
(Ký hiÖu v¨n b¶n cña Së)

phiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng
Cña dù ¸n..............................................................................................................................................
Côc tr­ëng côc m«i tr­êng
(Gi¸m ®èc Së KHCN&MT TØnh/Tp trùc thuéc Trung ­¬ng)
x¸c nhËn
§iÒu 1. Dù ¸n........ ®∙ tr×nh nép B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng, ngµy.... th¸ng... n¨m 199.....
§iÒu 2. Chñ dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng nh÷ng néi dung ®∙ nªu trong B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu
chuÈn m«i tr­êng.
§iÒu 3. B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng cña dù ¸n lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc
vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng kiÓm tra viÖc thùc hiÖn b¶o vÖ m«i tr­êng cña Dù ¸n.
§iÒu 4. Sau khi hoµn thµnh c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh vÒ m«i tr­êng, Chñ Dù ¸n ph¶i cã b¸o c¸o
b»ng v¨n b¶n göi C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng ®Ó kiÓm tra.
Côc tr­ëng
côc m«i tr­êng
N¬i nhËn (Gi¸m ®èc Së KHCN&MT tØnh/Tp trùc thuéc trung ­¬ng)
• Chñ dù ¸n
• Bé/ ngµnh liªn quan
• UBND tØnh/Tp.
• Së KHCN&MT tØnh/Tp
• L­u VP Côc MTg

92
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc II.1. Danh môc c¸c dù ¸n sµng läc


cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997)

A. C¸c dù ¸n lo¹i A kh«ng cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng (ph©n lo¹i theo ngµnh)

C¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô

Gi¸o dôc:
• C¸c c¬ së gi¸o dôc nhá;
• C¸c c¬ së vµ thiÕt bÞ gi¶ng d¹y;
• CÊp häc bæng vµ héi nghÞ;
• §µo t¹o c¸n bé vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé;
• S¶n xuÊt s¶n phÈm nghe nh×n;
• §µo t¹o huÊn luyÖn c¸n bé.

Y tÕ
• C¸c trung t©m y tÕ nhá;
• C¸c dÞch vô vµ thiÕt bÞ y tÕ;
• §éi ngò c¸n bé y tÕ vµ søc khoÎ céng ®ång;
• §µo t¹o;
• Dinh d­ìng.

D©n sè
• KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh;

C¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ c¸c dÞch vô


• TruyÒn th«ng;
• Nghiªn cøu.

Ngµnh s¶n xuÊt


• Th­¬ng nghiÖp (trõ bu«n b¸n gç cøng nhiÖt ®íi, c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, c¸c vËt liÖu nguy
hiÓm).

§a ngµnh
• C¸c dù ¸n / ch­¬ng tr×nh nhá (Ýt vèn vµ dÞch vô cì nhá );

Hç trî tµi chÝnh


• C¸c ch­¬ng tr×nh trî gióp (c¸c ch­¬ng tr×nh trî gióp nhËp khÈu tæng hîp vµ chuyªn ngµnh)
• Hç trî quèc gia ®Æc biÖt / phi dù ¸n ( stabex ).

ViÖn trî l­¬ng thùc


• ViÖn trî l­¬ng thùc.

93
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

C¸c ho¹t ®éng cøu hé


• Cøu hé khÈn cÊp;
• Hç trî ng­êi tÞ n¹n håi h­¬ng vµ nh÷ng ng­êi ®i di t¶n.

ViÖn trî th«ng qua c¸c tæ chøc t­ nh©n (®èi víi c¸c lÜnh vùc thÝch hîp )
Hç trî kü thuËt
• C¸c nhiªn cøu, bao gåm c¶ c¸c ®¸nh gi¸
• Hç trî kü thuËt cho thùc hiÖn dù ¸n
• Hç trî kü thuËt cho h×nh thµnh chÝnh s¸ch
• Gi¸m s¸t c¸c c«ng viÖc
• X©y dùng thÓ chÕ ë cÊp chÝnh phñ / ®Þa ph­¬ng
* Trong mét sè tr­êng hîp nhÊt ®Þnh, Ph¸i ®oµn cña Uû ban Ch©u ¢ u t¹i n­íc së t¹i cã thÓ
chuyÔn dù ¸n lo¹i A xuèng lo¹i B, ch¼ng h¹n nh­ trong tr­êng hîp viÖn trî l­¬ng thùc víi khèi
l­îng lín.

B. C¸c dù ¸n lo¹i B cÇn tiÕp tôc ph©n tÝch m«i tr­êng (Ph©n lo¹i theo
ngµnh)

H¹ tÇng c¬ së x∙ héi vµ c¸c dÞch vô

1. VÖ sinh vµ cung cÊp n­íc n«ng th«n vµ ®« thÞ


• VÖ sinh vµ cung cÊp n­íc ë n«ng th«n
• HÖ thèng tho¸t n­íc mÆt (qui m« nhá)
• HÖ thèng tho¸t n­íc th¶i.
• C¸c c¬ së tiªu xö lý n­íc th¶i
2. Xö lý chÊt th¶i
• C¸c nhµ m¸y t¸i chÕ
• C¸c c¬ së ch«n chÊt th¶i (qui m« lín)
3. Ph¸t triÓn ®« thÞ
• C¸c dù ¸n nhµ ë vµ x©y dùng khu th­¬ng m¹i
4. VËn t¶i
• C¸c s©n bay víi ®­êng b¨ng cÊt c¸nh dµi d­íi 2100m
• N©ng cÊp / c¶i t¹o hÖ thèng ®­êng giao th«ng n«ng th«n
5. C¶ng vµ bÕn b∙i
• C¶ng s«ng cho phÐp tÇu d­íi 1350 tÊn xÕp dë.
• N©ng cÊp c¶ng hay c¶i t¹o c¸c bÕn b∙i (qui m« lín)
6. N¨ng l­îng
• C¸c tr¹m nhiÖt ®iÖn vµ c¸c c¬ së sö dông c¸c chÊt ®èt kh¸c cã c«ng suÊt to¶ nhiÖt d­íi 300MW
• C¸c ®­êng d©y t¶i ®iÖn
• §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n
• S¶n xuÊt n¨ng l­îng dùa trªn c¸c nguån n¨ng l­îng cã thÓ phôc håi ®­îc (qui m« lín)

C¸c nghµnh s¶n xuÊt

7. N«ng nghiÖp
• ¸p dông ®¹i trµ c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý míi (c¬ khÝ ho¸, xen canh)
94
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• Thay ®æi thêi vô trªn mét diÖn réng


• C¸c ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t s©u bÖnh (qui m« lín)
• Sö dông c¸c lo¹i ph©n bãn trªn diÖn réng
• Qu¶n lý phôc håi nguån n­íc

8. Thuû lîi
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông n­íc mÆt t­íi cho diÖn tÝch tõ 100 - 500 ha
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông n­íc ngÇm t­íi cho tõ 200 - 1000 ha
9. L©m nghiÖp
• B¶o vÖ rõng dù tr÷ trªn qui m« lín
• N«ng l©m kÕt hîp trªn qui m« lín
• B¶o vÖ rõng s¶n xuÊt trªn qui m« lín
10. Ch¨n nu«i
• Th©m canh ch¨n nu«i tr©u bß (trªn 50 con), lîn (trªn100 con) gia cÇm (trªn 500 con)
11. NghÒ c¸ vµ nu«i trång thuû s¶n
• Nu«i trång thuû s¶n th©m canh (quy m« lín)
• Nu«i trång thuû s¶n qu¶ng canh ( dïng trªn 50 ha diÖn tÝch mÆt n­íc hay trªn 10 ha nÕu lµm ¶nh
h­ëng ®Õn rõng ngËp mÆn)
• Nu«i c¸ víi qui m« lín
• NhËp nu«i c¸c loµi míi
• Sö dông c«ng nghÖ ®¸nh b¾t míi
12. Khai kho¸ng vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n
• Khai th¸c kho¸ng s¶n nh­ ®¸ hoa, c¸t sái, ®¸ phiÕn sÐt, muèi má, phèt ph¸t...
• Khai th¸c kho¸ng s¶n phi kim, kho¸ng s¶n nhiªn liÖu (qui m« nhá)
13. C«ng nghiÖp
• C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, bao gåm c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Çu mì ®éng thùc vËt, c¸c c¬ së ®ãng
gãi vµ ®ãng hép thÞt, c¸ vµ c¸c s¶n phÈm rau qu¶.
• S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm gç, bét giÊy vµ v¸n (qui m« lín)
• C¸c nhµ m¸y thuéc da vµ lµm quÇn ¸o da
• S¶n xuÊt c¸c ho¸ chÊt, kÓ c¶ thuèc trõ s©u (quy m« nhá )
• C¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nh÷ng vËt liÖu nguy hiÓm trªn quy m« nhá.
14. Du lÞch
• Kh¸ch s¹n (quy m« lín)
• C¬ së h¹ tÇng (quy m« lín nh­ ®iÖn, n­íc, vÖ sinh, xö lý chÊt th¶i).
• TiÖn nghi ë quy m« lín nh­ b∙i t¾m, cÇu c¶ng, c¬ së vui ch¬i gi¶ trÝ
• Du lÞch v¨n ho¸ hoÆc du lÞch sinh th¸i ( phô thuéc vµo hÖ sinh th¸i cÇn ®­îc b¶o vÖ, hÖ vµ ®éng, thùc
vËt vµ ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ cña d©n c­ vïng dù ¸n)
15. T¸i ®Þnh c­
• T¸i ®Þnh c­ víi mäi quy m«

C. Danh môc c¸c dù ¸n lo¹i cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
tr­êng ®Çy ®ñ (chi tiÕt) (ph©n theo ngµnh)

H¹ tÇng c¬ së x∙ héi vµ c¸c dÞch vô

1. VÖ sinh vµ Cung cÊp n­íc ë N«ng th«n vµ §« thÞ


• Kªnh m­¬ng vµ c¸c c«ng tr×nh tho¸t lò quy m« lín
95
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

• §Ëp vµ hå chøa n­íc ë quy m« võa vµ lín


• Nhµ m¸y xö lý n­íc th¶i ë quy m« lín
• Tho¸t n­íc mÆt ë quy m« lín
2. Xö lý chÊt th¶i
• Xö lý chÊt th¶i cña c¸c c¬ së ho¶ t¸ng, xö lý b»ng ho¸ chÊt vµ ch«n c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i vµ c¸c chÊt
th¶i nguy hiÓm
• C¸c c¬ së xö lý chÊt th¶i c«ng nghiÖp
3. Ph¸t triÓn thµnh phè
• BÖnh viÖn vµ c¸c c¬ së ®µo t¹o cã quy m« lín
4. Giao th«ng
• C¸c trôc ®­êng giao th«ng ®« thÞ chÝnh
• Xa lé/ ®­êng cao tèc
• C¸c ch­¬ng tr×nh x©y dùng ®­êng n«ng th«n
• C¸c èng dÉn dÇu khÝ
• C¬ së h¹ tÇng ®­êng s¾t
• §­êng s¾t næi vµ ngÇm, ®­êng c¸p treo chñ yÕu ®Ó vËn chuyÓn hµnh kh¸ch
• §­êng s«ng
• S©n bay víi ®­êng b¨ng chÝnh dµi h¬n 2100m trë lªn
5. C¶ng vµ bÕn tÇu
• C¶ng th­¬ng m¹i
• C¶ng s«ng cho phÐp tÇu trªn 1350 tÊn xÕp dë
• Më réng vµ c¶i t¹o c¶ng
6. N¨ng l­îng
• C¸c c¬ së nhiÖt ®iÖn vµ c¸c c¬ së sö dông chÊt ®èt cã c«ng suÊt táa nhiÖt trªn 300MW.

C¸c ngµnh s¶n xuÊt

7. N«ng nghiÖp
• Khai hoang / chuyÓn ®æi ®Êt hoang ho¸ thµnh ®Êt n«ng nghiÖp trªn mét quy m« lín.
• C¶i t¹o ®Êt trªn quy m« lín.
8. Thuû lîi
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông n­íc mÆt t­íi cho diÖn tÝch trªn 500 ha
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông n­íc ngÇm t­íi cho diÖn tÝch trªn 1000 ha
9. L©m nghiÖp
• Trång rõng / t¸i trång rõng (quy m« lín)
10. Ch¨n nu«i
• Nu«i (tr©u bß, ngùa, cõu) víi quy m« lín
11. NghÒ c¸ vµ nu«i trång thuû s¶n
• C«ng nghiÖp chÕ biÕn h¶i s¶n
12. Khai kho¸ng vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n
• Khoan s©u, vÝ dô khoan ®Þa nhiÖt, khoan n­íc ngÇm tÇng s©u, khoan th¨m do vµ khai th¸c dÇu khÝ.
• Khai th¸c lé thiªn c¸c kho¸ng s¶n kim lo¹i vµ n¨ng l­îng
• Khai th¸c lé thiªn vµ hÇm lß than ®¸ vµ than n©u
• C¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn kho¸ng s¶n (tuyÓn than, läc dÇu...)
• C¬ së tuyÓn kho¸ng (quy m« lín)

96
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

13. C«ng nghiÖp


• C¸c khu c«ng nghiÖp
• C¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÝnh sau:
 Ho¸ dÇu
 C¸c nhµ m¸y khÝ ho¸ láng than hoÆc hoÆc c¸c nguyªn liÖu kh¸c tõ 500 tÊn/ngµy trë lªn.
 C¸c c¬ së s¶n xuÊt s¾t thÐp vµ kim lo¹i mÇu bao gåm c¶ s¶n vµ gia c«ng kim lo¹i (quy m« lín).
 C¸c c¬ së khai th¸c vµ chÕ biÕn nh÷ng s¶n phÈm anim¨ng, xi m¨ng.
 Xö lý vµ s¶n xuÊt ho¸ chÊt ( quy m« lín) bao gåm c¸c c¬ së ho¸ chÊt tæng hîp.
 S¶n xuÊt vËn chuyÓn thuèc trõ s©u hay c¸c chÊt nguy hiÓm /vµ ®éc h¹i
14. Du lÞch
• Ph¸t triÓn du lÞch t¹i vïng ven biÓn (quy m« lín)
15. T¸i ®Þnh c­
• C¸c dù ¸n t¸i ®Þnh c­ (quy m« lín)

97
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc II.2. Sµng läc m«i tr­êng theo quy ®Þnh thùc hiÖn
cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (od 4.00)

Gi¬Ý thiÖu

Ng­êi qu¶n lý:


Sau khi tham kh¶o ý kiÕn cña c¬ quan m«i tr­êng cã tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh sµng läc m«i tr­êng dùa
trªn c¬ së vÒ b¶n chÊt, c­êng ®é vµ tÝnh nh¹y c¶m cña c¸c t¸c ®éng mµ x¸c ®Þnh møc ®é ph©n tÝch
m«i tr­êng thÝch hîp cho dù ¸n. C¸c lo¹i dù ¸n sau ®©y, ®­îc ph©n lo¹i dùa trªn c¬ së kinh nghiÖm
cña c¸c c¸n bé ng©n hµng vµ ®∙ ®­îc Ng©n hµng chÊp nhËn vµ sö dông. Dù ¸n ®­îc th«ng qua nÕu
qua c«ng t¸c ®¸nh gÝa m«i tr­êng nhËn thÊy dù ¸n cã ®Çy ®ñ c¸c c¬ së vÒ mÆt m«i tr­êng.

2. Lo¹i A: C¸c dù ¸n cã nhiÒu t¸c ®éng m«i tr­êng lín - th«ng th­êng cÇn tiÕn hµnh
®¸nh gi¸ m«i tr­êng
(i) Nu«i trång h¶i s¶n trªn quy m« lín
(ii) §Ëp vµ hå chøa
(iii) T¶i ®iÖn trªn mét quy m« lín
(iv) L©m nghiÖp
(v) C¸c c¬ së c«ng nghiÖp lín, c¸c c¬ së h¹ tÇng c«ng nghiÖp
(vi) Thuû lîi vµ tho¸t n­íc ë quy m« lín
(vii) Khai kho¸ng, kÓ c¶ dÇu khÝ
(viii) Ph¸t quang
(ix) §­êng èng (dÉn dÇu, khÝ vµ n­íc)
(x) X©y dùng c¶ng vµ bÕn b∙i
(xi) Khai hoang
(xii) T¸i ®Þnh c­
(xiii) Ph¸t triÓn l­u vùc
(xiv) §­êng n«ng th«n
(xv) Thuû, nhiÖt ®iÖn
(xvi) Du lÞch ë quy m« lín
(xvii) Giao th«ng (®­êng s¾t, hµng kh«ng, ®­êng thuû)
(xviii) Ph¸t triÓn thµnh phè trªn quy m« réng
(xix) VÖ sinh vµ cÊp n­íc thµnh phè víi quy m« lín
(xx) Nhµ m¸y, giao th«ng vËn t¶i, c¸c nghµnh sö dông thuèc trõ s©u, c¸c chÊt nguy hiÓm vµ
®éc h¹i.
(xxi) C¸c dù ¸n cã thÓ cã nh÷ng sù cè vµ rñi ro rÊt trÇm träng

3. Lo¹i B: C¸c dù ¸n cã nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng riªng biÖt cÇn mét sù ph©n tÝch m«i
tr­êng cã giíi h¹n
Th«ng th­êng nh÷ng dù ¸n nµy chØ cÇn ph©n tÝch m«i tr­êng cã møc ®é vÒ mét sè vÊn ®Ò nµo ®ã,
chø kh«ng cÇn ph©n tÝch m«i tr­êng mét c¸ch ®Çy ®ñ. §èi víi lo¹i dù ¸n nµy cã thÓ sö dông nhiÒu
h­íng dÉn m«i tr­êng hiÖn cã do c¸c c¬ quan quèc tÕ kh¸c nhau so¹n th¶o ®Ó ®¸nh gi¸. H¬n n÷a,
mét sè tiªu chuÈn « nhiÓm m«i tr­êng cña mét sè d­ ¸n lo¹i nµy cã thÓ tiÕn hµnh x©y dùng mét
c¸ch riªng biÖt.
(i) C«ng n«ng nghiÖp ë quy m« nhá

98
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

(ii) N«i trång h¶i s¶n ë quy m« nhá


(iii) T¶i ®iÖn ë quy m« nhá
(iv) C«ng nghiÖp ë quy m« nhá
(v) Thuû lîi vµ tho¸t n­íc ë quy m« nhá
(vi) Tr¹m thuû ®iÖn nhá
(vii) C¸c c¬ së c«ng céng (bÖnh viÖn, nhµ ë, tr­êng häc...)
(viii) Sö dông c¸c nguån n¨ng l­îng cã thÓ t¸i t¹o ®­îc
(ix) §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n
(x) TruyÒn h×nh
(xi) Du lÞch ë quy m« nhá
(xii) Ph¸t triÓn thµnh phè ë quy m« nhá
(xiii) VÖ sinh vµ cÊp n­íc n«ng th«n

4. Lo¹i C: C¸c dù ¸n kh«ng g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng lín - th«ng th­êng
kh«ng cÇn ®Õn ph©n tÝch m«i tr­êng
C¸c kh¶ n¨ng lµm t¨ng gi¸ trÞ m«i tr­êng cÇn ®­îc xem xÐt trong c¸c dù ¸n nµy.
(i) §µo t¹o
(ii) KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh
(iii) B¶o vÖ søc khoÎ
(iv) Dinh d­ìng
(v) X©y dùng thÓ chÕ
(vi) Trî gióp kü thuËt

5. Lo¹i D: C¸c dù ¸n m«i tr­êng


C¸c dù ¸n cã néi dung m«i tr­êng kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã mét ®¸nh gi¸ m«i tr­êng riªng v× c¸c vÊn
®Ò m«i tr­êng cña dù ¸n xem lµ mét néi dung quan träng cña dù ¸n.

6. C¸c dù ¸n cøu hé
Do c¸c dù ¸n cøu hé (a) cÇn thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng, vµ (b) cøu ng­êi c¸c ph­¬ng tiÖn bÞ
n¹n, v× thÕ th«ng th­êng nh÷ng dù ¸n kh«ng cÇn mét ®¸nh gi¸ m«i tr­êng ®Çy ®ñ. Tuy nhiªn viÖc
triªn khai cøu hé còng cã thÓ g©y nªn mét sè vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng cÇn ph¶i xem xÐt ë mét møc ®é
nhÊt ®Þnh.

99
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc III.1. MÉu néi dung (TOR) ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr­êng s¬ bé cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997)
A) TËp hîp, ®¸nh gi¸ vµ thÓ hiÖn nh÷ng sè liÖu nÒn quan träng, vµ thÝch hîp vÒ m«i tr­êng vËt lý,
sinh häc, v¨n ho¸ x∙ héi cña khu vùc nghiªn cøu (tr­íc khi cã c¸c ho¹t ®éng dù ¸n). Do viÖc x¸c
®Þnh vÞ trÝ thùc hiÖn dù ¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng ë giai ®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, cho nªn
nh÷ng th«ng tin sau vÒ vÞ trÝ cña dù ¸n ph¶i lµm s¸ng tá:
• Trong hoÆc gÇn c¸c hÖ sinh th¸i nhËy c¶m hoÆc cã gi¸ trÞ (vïng ®Êt ­ít, ®íi ven bê, c¸c ¸m tiªu san h«,
c¸c c¸nh rõng vµ vïng nói, c«ng viªn vµ khu dù tr÷ quèc gia, vïng sinh sèng cña c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ
tiªu diÖt vµ c¸c c¶nh quan cÇn b¶o vÖ);
• Trong hoÆc gÇn c¸c ®iÓm cã ý nghÜa kh¶o cæ hoÆc cã ý nghÜa lÞch sö hoÆc c¸c vïng v¨n ho¸ vµ x∙ héi ®Æc
biÖt;
• Trong c¸c khu vùc cã chÊt l­îng m«i tr­êng ®∙ v­ît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp, c¸c khu vùc ®«ng d©n c­
mµ vÊn ®Ò di d©n cã thÓ ®Æt ra hoÆc c¸c t¸c ®éng do « nhiÓm cã thÓ sÏ g©y ra c¸c hËu qu¶ rÊt trÇm träng;
• Trong vïng cã m©u thuÉn vµ tranh chÊp vÒ ph©n chia nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn;
• Ven s«ng, vïng cung cÊp n­íc ngÇm, hoÆc l­u vùc s«ng ®­îc sö dông cho môc ®Ých cÊp n­íc;
• Trong vïng cã c¸c nguån tµi nguyªn víi tr÷ l­îng lín nh­ c¸, kho¸ng s¶n, c©y thuèc, ®Êt n«ng nghiÖp
quan träng;
• Trong c¸c khu vùc cã céng ®ång d©n c­ dÔ bÞ tæn th­¬ng ®ang sinh sèng;
B) NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã ý nghÜa cña dù ¸n cã thÓ g©y ra, kÓ c¶ c¸c hËu qu¶ do viÖc
thay ®æi m«i tr­êng ®Õn cuéc sèng cña d©n c­ vïng cã dù ¸n.
• NÕu dù ¸n ®­îc thùc hiÖn, ®­a vµo ho¹t ®éng vµ thanh lý th× cã t¹o ra nh÷ng thay ®æi lín tíi m«i tr­êng
hay kh«ng ?
• Thùc hiÖn dù ¸n cã g©y ra c¸c t¸c ®éng tíi søc khoÎ cña con ng­êi vµ cã ®¶m b¶o an toµn hay kh«ng?
• Dù ¸n cã g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng gi©y chuyÒn ®¸ng kÓ trong c¸c lo¹i tµi nguyªn (khi t¸c ®éng ®Õn mét
tµi nguyªn g©y nªn hËu qu¶ huû ho¹i c¸c lo¹i tµi nguyªn kh¸c) hay kh«ng?
• M«i tr­êng vïng dù ¸n cã “®ång ho¸” ®­îc c¸c t¸c ®éng mµ kh«ng cã sù kh«ng hoµn nguyªn lín kh«ng?
• Cã ¶nh h­ëng g× ®Õn ®a d¹ng sinh häc kh«ng?
• ViÖc sö dông ®Êt t¹i vµ xung quanh vïng dù ¸n cã æn ®Þnh kh«ng?
• Cã kÕ ho¹ch dù phßng vµ cøu hé cho c¸c sù cè cã thÓ xÈy ra hay kh«ng ?
• Dù ¸n cã g©y tranh c∙i hoÆc dÉn tíi sù tranh c∙i hoÆc nh÷ng vÊn ®Ò t­¬ng tù trong c«ng ®ång hay kh«ng?
• Dù ¸n cã g©y nªn sù mÊt c«ng b»ng trong céng ®ång hay kh«ng?
C) Tr×nh bµy luËt ph¸p, qui ®Þnh vµ thÓ chÕ cã liªn quan ®Õn qu¶ng lý m«i tr­êng cña n­íc nhËn
viÖn trî, bao gåm chÊt l­îng m«i tr­êng, søc khoÎ céng ®ång, viÖc b¶o vÖ c¸c vïng nh¹y c¶m vµ
c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, viÖc qu¶n lý sö dông ®Êt v.v t­¬ng øng víi dù ¸n, bao gåm c¶ c¸c
yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng.
Dù ¸n cã phï hîp víi ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch hiÖn cã cña n­íc së t¹i hay kh«ng?
D) NÕu cã thÓ, ®Ò xuÊt ph­¬ng ¸n lùa chän vµ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®Ó hoµn thiÖn dù ¸n theo quan
®iÓm m«i tr­êng, ®­a ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¸c ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn dù ¸n.
E) §Æc ®iÓm vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÊt l­îng cña c¸c th«ng tin ®∙ thu thËp ®­îc vµ ph©n tÝch ý nghÜa vµ
­u, khuyÕt ®iÓm cña tµi liÖu.
• Sù hiÓu biÕt vÒ kh¶ n¨ng phôc håi cña c¸c hÖ sinh th¸i bÞ t¸c ®éng ®Õn ®©u?
• Gi¸ trÞ céng ®ång do viÖc sö dông ®Êt hiÖn t¹i mang l¹i vµ kh¶ n¨ng thay ®æi cña gi¸ trÞ nµy trong t­¬ng
lai?
F) Néi dung ph©n tÝch m«i tr­êng tiÕp theo nÕu cã thÓ.
Bao gåm c¶ viÖc tÝnh to¸n thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn

100
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

EIASourcebook 

Phô lôc III.2. Danh môc kiÓm tra dïng cho ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i tr­êng s¬ bé c¸c dù ¸n dïng thuèc b¶o vÒ thùc vËt vµ
ph©n bãn (H­íng dÉn ®µo t¹o nguån §GT§MT, Unep, 1996)

C¸c vÊn ®Ò Danh môc kiÓm tra b»ng c©u hái liÖu dù ¸n cã Cã kh«ng cÇn d÷

§GT§MT cã liÖu

cña dù ¸n
sung

Nguån g©y 1. CÇn sö dông c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt cã ®éc tè cao, kh«ng
t¸c ®éng ph©n huû ®­îc b»ng con ®­êng sinh häc, nhÊt lµ c¸c ®éc tè cã
kh¶ n¨ng ph¸t t¸n réng kh«ng ?
2. Cã sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p kÕt hîp khi dïng thuèc b¶o vÖ thùc
vËt vµ ph©n bãn, nh­ c¸c ph­¬ng ph¸p lµm ph©n t¸n (phun), dïng
c¸c ho¸ chÊt cã nång ®é cao (víi khèi l­îng rÊt nhá) hoÆc víi
khèi l­îng lín kh«ng?
C¸c ®èi 3. Cã yªu cÇu nh÷ng ng­êi thiÕu kinh nghiÖm sö dông mua vµ sö
t­îng tiÕp dông ho¸ chÊt hay kh«ng?
nhËn t¸c 4. Cã g©y ¶nh h­ëng (trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp) ®Õn c¸c khu vùc cã c¸c
®éng hÖ sinh th¸i (trªn c¹n hoÆc d­íi n­íc) hay c¸c hÖ thùc, ®éng vËt
cã gi¸ trÞ b¶o tån (c¸c khu rõng, c¸c vïng ®Êt ­ít, c¸c khu b¶o vÖ,
rõng ngËp mÆn, ®Çm ph¸, n¬i c­ tró quan träng cña c¸c loµi bÞ ®e
do¹) kh«ng?
5. KÓ c¶ c¸c khu vùc thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn dÓ bÞ dßng
ch¶y mÆt röa tr«i?
6. Cã kh¶ n¨ng g©y ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña con ng­êi do «
nhiÔm nguån (n­íc mÆt, n­íc ngÇm) vµ c¸c ®éc tè cßn l­u l¹i
trong thùc phÈm, hoÆc do c¸c ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña thuèc b¶o
vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn ®Õn vËt nu«i (gia sóc, gia cÇm vµ ®µn c¸)
vµ ®Õn ng­êi sö dông chóng kh«ng?
7. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ n­íc cã bÞ thay ®æi hay kh«ng nÕu cã
c¸c biÖn ph¸p lµm t¨ng n¨ng suÊt cña ®Êt n«ng nghiÖp?
C¸c t¸c 8. Cã t¹o nªn sù tÝch luü c¸c ®éc tè trong chuçi thøc ¨n cña hÖ sinh
®éng m«i th¸i kh«ng ?
tr­êng 9. Cã xuÊt hiÖn c¸c lo¹i s©u bÖnh míi vµ/hoÆc sù kh¸ng thuèc do sö
dông hay ph­¬ng ph¸p sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt t¹o ra hay
kh«ng?
10. C¸c thuû vùc (n­íc mÆt vµ n­íc ngÇm), c¸c vïng ®Êt ­ít cã bÞ «
nhiÓm thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn do dßng ch¶y mÆt mang
xuèng kh«ng?
11. Ph©n bãn cã tÝch luü trong c¸c thuû vùc (n­íc mÆt) th«ng qua
dßng ch¶y mÆt vµ dÉn ®Õn ph× (thõa) dinh d­ìng kh«ng?
12. Cã g©y nªn ¶nh h­ëng lín lµm cho ng­êi d©n thay ®æi ph­¬ng
thøc sèng (®é lín cña t¸c ®éng phô thuéc vµo qui m« vµ lo¹i t¸c
®«ng kinh tÕ-x∙ héi, nh­ sù rµng buéc céng ®ång vµo c¸c t¸c
®éng, c¸c lîi Ých do dù ¸n mang l¹i ®­îc ph©n chia kh«ng c«ng
b»ng ) kh«ng ?
C¸c biÖn 13. Cã cÇn c¸c dÞch vô lín vµ kÐo dµi, còng nh­ ®µo t¹o ®Ó x©y dùng
ph¸p gi¶m vµ duy tr× dù ¸n (dµi h¹n 2 n¨m trë lªn) hay kh«ng?
thiÓu 14. Dù ¸n cã cÇn ®Õn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu mµ vÒ mÆt tµi chÝnh
hoÆc x∙ héi cã thÓ sÏ kh«ng ®­îc chÊp nhËn kh«ng?
B×nh luËn
T«i khuyÕn nghÞ ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc xÕp lo¹i :
Ký tªn: chøc vô
101
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc III.3. H­íng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸
m«i tr­êng s¬ bé cña Malaixia, (chÝnh phñ Malaixia, 1987)

1. Giíi thiÖu
Ch­¬ng nµy cung cÊp cung cÊp c¸c h­íng dÉn ®Ó chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ s¬ bé. Néi dung cña
b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng s¬ bé, còng nh­ c¸ch tr×nh bµy b¸o c¸o ®­îc tr×nh bµy chi tiÕt vµ cô thÓ
trong phÇn giíi thiÖu nµy.

2. Tªn dù ¸n
PhÇn “tªn dù ¸n” giíi thiÖu vÒ lo¹i h×nh cña dù ¸n (dù ¸n ®a môc tiªu hay ®¬n môc tiªu, dù ¸n n»m
trong hay ngoµi vïng cã m«i tr­êng nhËy c¶m...) vµ vÞ trÝ vµ vai trß cña dù ¸n trong bèi c¶nh chung
cña quèc gia. Trong phÇn nµy cña b¸o c¸o còng cÇn tr×nh bµy thªm vai trß cña dù ¸n nÕu dù ¸n lµ
mét phÇn cña mét dù ¸n kh¸c lín h¬n.

3. Ng­êi khëi x­íng dù ¸n (Chñ dù ¸n)


Yªu cÇu x¸c ®Þnh râ dù ¸n do ai thùc hiÖn: c¸c tæ chøc nhµ n­íc hay t­ nh©n. NÕu viÖc ®¸nh gi¸ m«i
tr­êng s¬ bé kh«ng do chñ dù ¸n tù thùc hiÖn mµ do c¸c tæ chøc t­ vÊn hay c¸c c¬ quan kh¸c thùc
hiÖn th× còng ph¶i tr×nh bµy trong phÇn nµy.

4. TÝnh thiÕt thùc cña dù ¸n


TÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n ®­îc viÕt dùa vµo bèi c¶nh vµ nguyªn nh©n tiÕn hµnh dù ¸n. TÝnh cÊp thiÕt
cña dù ¸n ®­îc tr×nh bµy th«ng qua viÖc tr×nh bµy tÝnh cÊp thiÕt vÒ x∙ héi vµ kinh tÕ. X¸c ®Þnh c¸c
môc tiªu chÝnh cña dù ¸n còng ph¶i ®­îc nªu ra trong môc nµy.

5. M« t¶ dù ¸n
M« t¶ vÒ qu¸ tr×nh lùa chän dù ¸n (nÕu nã ®­îc lùa chän trong qu¸ t×nh nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi),
hoÆc tr×nh bµy chi tiÕt vÒ ý t­ëng cña dù ¸n (nÕu viÖc lùa chän dù ¸n vÉn ®ang cßn bá ngá).
M« t¶ dù ¸n bao gåm:
• M« t¶ dù ¸n theo c¸c th«ng sè kü thuËt
• Dïng b¶n ®å vµ biÓu b¶ng ®Ó minh häa
• Tãm t¾t c¸c ® Æc ®iÓm kü thuËt chÝnh nhÊt cña dù ¸n

6. C¸c ph­¬ng ¸n lùa chän cña dù ¸n


Trong khu«n khæ môc ®Ých, còng nh­ c¸c c¸c giíi h¹n vÒ kinh tÕ, kü thuËt vµ m«i tr­êng sÏ cã mét
sè ph­¬ng ¸n cña dù ¸n ®­îc ®­a ra ®Ó lùa chän theo quy m«, c«ng nghÖ, s¶n phÈm lµm ra, nguyªn
vËt liÖu vµ nhu cÇu vÒ n¨ng l­îng. §Ó lùa chän, mçi mét ph­¬ng ¸n lùa chän ph¶i ®­îc tr×nh bµy
c¸c ®iÓm yÕu, c¸c ®iÓm m¹nh vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt còng nh­ m«i tr­êng. Khi th¶o luËn chän
ph­¬ng ¸n cÇn thiÕt ph¶i cã ph­¬ng ¸n “kh«ng cã dù ¸n”. Lµm nh­ vËy, ng­êi ®¸nh gi¸ cã thÓ lµm
næi bËt c¸c lîi Ých x∙ héi, kü thuËt vµ m«i tr­êng cña dù ¸n. NÕu dù ¸n cã hai vÞ trÝ lùa chän trë lªn,
th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh. Ph­¬ng ph¸p ma trËn cã thÓ sö dông ®Ó so s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n
cña dù ¸n.

7. Tr×nh bµy vÒ m«i tr­êng hiÖn t¹i


M« t¶ m«i tr­êng hiÖn t¹i ph¶i bao gåm:
• §iÒu kiÖn m«i tr­êng (tù nhiªn, sinh häc vµ nh©n v¨n) mét c¸ch ®Þnh l­îng.
• Ranh giíi cÇn ph¶i c©n nh¾c m«i tr­êng.
• Vïng cã m«i tr­êng nhËy c¶m, vïng cã ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc, kinh tÕ x∙ héi hay v¨n hãa.
102
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

8. C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã ý nghÜa


Sö dông ma trËn ®Ó tr×nh bµy c¶ c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc cã thÓ g©y ra do dù ¸n. C©n nh¾c
c¶ c¸c t¸c ®éng tÝch dån, t¸c ®éng ®ång vËn, t¸c ®éng ®èi kh¸ng.
Sù c©n nh¾c cÇn ®­îc tiÕn hµnh theo:
• B¶n chÊt cña t¸c ®éng
• Nguån gèc cña t¸c ®éng
• Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt t¸c ®éng cã ý nghÜa hay kh«ng cã ý nghÜa
• Trong tr­êng hîp cã mét t¸c ®éng mµ ý nghÜa cña nã ch­a ®­îc nhËn biÕt th× cÇn tiÕn hµnh c¸c nghiªn
cøu ®Ó nhËn biÕt ý nghÜa cña t¸c ®éng ®ã.
CÇn thiÕt ph¶i hiÓu r»ng ma trËn m«i tr­êng, tù b¶n th©n nã kh«ng ph¶i lµ mét t¸c ®éng m«i tr­êng.
Tuy nhiªn nã cã ba chøc n¨ng:
• Gióp cho chñ ®Çu t­ chän ph­¬ng ¸n ph­¬ng ¸n thùc hiÖn trong sè c¸c ph­¬ng ¸n cã thÓ.
• Cung cÊp mét danh môc kiÓm tra liÖt kÕ c¸c t¸c ®éng cÇn dù b¸o.
• Cho phÐp ng­êi ®äc h×nh dung c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng cña dù ¸n mét c¸ch trùc quan.

9. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu


Trong phÇn nµy ng­êi ®¸nh gi¸ ph¶i lËp luËn cho toµn bé c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®­îc ®­a vµo
kÕ ho¹ch thiÕt kÕ cña c«ng tr×nh ®Ó gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ xÈy ra. ViÖc lËp luËn
ph¶i tÝnh ®Õn c¶ ®¸nh gi¸ kinh tÕ cho c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®­îc ®­a vµo thiÕt kÕ, còng nh­
c¸c biÖn ph¸p thiÓu kh¸c kh«ng ®­îc chän ®­a vµo thiÕt kÕ.

10. C¸c t¸c ®éng sãt (cßn l¹i sau khi ®∙ cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu)
C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng tiÒm tµng cã thÓ cßn l¹i sau khi ®∙ cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ph¶i
®­îc tr×nh bµy trong b¶n kÕ ho¹ch c«ng viÖc cña dù ¸n. Nh÷ng t¸c ®éng ®­îc coi lµ nh÷ng t¸c ®éng
sãt, cÇn thiÕt ph¶i ®­îc xem xÐt tiÕp tôc trong giai ®o¹n ®¸nh gi¸ m«i tr­êng chi tiÕt. Sù hiÓu biÕt vÒ
c¸c t¸c ®éng nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh nªn néi dung vµ ®èi t­îng nghiªn cøu cho giai ®o¹n
nghiªn cøu m«i tr­êng chi tiÕt tiÕp theo (nÕu cÇn thiÕt).
§èi víi nh÷ng dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i cã kÕ ho¹ch gi¸m s¸t vµ qu¶n lý t¸c ®éng th× chñ dù ¸n ph¶i tr×nh
bµy tÝnh cÊp thiÕt cña kÕ ho¹ch trªn trong phÇn nµy.

11. Tãm t¾t c¸c kÕt luËn.


Chñ ®Ò ¸n ph¶i rót ra c¸c kÕt luËn thÝch hîp cho tõng ch­¬ng cña b¸o c¸o. C¸c kÕt luËn trªn ®­îc
tãm t¾t l¹i mét c¸ch ng¾n gän vµ tr×nh bµy thµnh mét phÇn riªng trong "tãm t¾t c¸c kÕt luËn".

12. Sè liÖu, t­ vÊn vµ sù tham gia cña céng ®ång.


C¸c c¸ nh©n, c¬ quan t­ vÊn vÒ kiÕn thøc vµ th«ng tin ®­îc sö dông trong b¸o c¸o ph¶i ®­îc tr×nh
bµy theo c¸c tiªu chÝ: tªn tuæi cña c¸ nh©n, c¬ quan c«ng t¸c, h×nh thøc tham gia vµ thêi gian t­ vÊn,
c¸c th«ng tin ®∙ cung cÊp cho b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng.

13. Tµi liÖu tham kh¶o.


LiÖt kª c¸c b¸o c¸o, tµi liÖu khoa häc ®∙ ®­îc sö dông.

EIASourcebook 

103
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc III.4. MÉu néi dung (TOR) §GT§MT chi tiÕt cña Uû ban
Ch©u ¢u (DGIB, 1997)

1. PhÇn giíi thiÖu ( do ng­êi qu¶n lý dù ¸n so¹n )


• Tr×nh bµy môc ®Ých cña b¶n néi dung (b¶n ®Ò c­¬ng)
• VÒ dù ¸n sÏ ®­îc ®¸nh gi¸
• DiÔn gi¶i vÒ sù ph©n c«ng thùc hiÖn ®¸nh gi¸ m«i tr­êng, danh s¸ch c¸c chuyªn gia ®­îc tæ chøc theo
c¸c nhãm chuyªn m«n thùc hiÖn §GT§MT. LÞch tr×nh cña tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô, nh­ b¸o c¸o
trung gian, b¸o c¸o tæng kÕt, thÈm ®Þnh b¸o c¸o... còng ®­îc ®­a vµo néi dung cña phÇn nµy.
2. Th«ng tin chung cña dù ¸n (do ng­ßi qu¶n lý dù ¸n so¹n)
• M« t¶ v¾n t¾t vÒ c¸c thµnh phÇn chÝnh cña dù ¸n
• Ph©n tÝch c¸c môc tiªu chÝnh dù ¸n cÇn ®¹t ®­îc
• C¬ quan thùc hiÖn dù ¸n.
• Nªu ng¾n gän vÒ lÞch sö h×nh thµnh dù ¸n (c¶ c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän ®∙ ®­îc xem xÐt), t×nh h×nh hiÖn
nay vµ t­¬ng lai cña dù ¸n.
• §Æc ®iÓm cña c¸c dù ¸n kh¸c ®i kÌm víi dù ¸n chÝnh.
• VÒ c¸c dù ¸n kh¸c trong khu vùc cã thÓ c¹nh tranh vÒ sö dông cïng mét lo¹i tµi nguyªn.
3. Môc tiªu cña dù ¸n (do ng­êi qu¶n lý dù ¸n so¹n)
• Néi dung chung cña nghiªn cøu §GT§MT (toµn bé c¸c môc tiªu). T×nh h×nh vÒ sè liÖu nÒn.
• LÞch tr×nh cña nghiªn cøu §GT§MT trong mèi liªn kÕt víi chu tr×nh dù ¸n (chuÈn bÞ, thiÕt kÕ vµ x©y
dùng) vµ sù cÇn thiÕt thu thËp sè liÖu (sè liÖu theo mïa ch¼ng h¹n)
4. C¸c yªu cÇu §GT§MT (do ng­ßi qu¶n lý dù ¸n so¹n)
• C¸c quy ®Þnh, c¸c h­íng dÉn sö dông ®Ó tiÕn hµnh §GT§MT, néi dung chÝnh cña b¸o c¸o §GT§MT.
Chóng cã thÓ bao gåm :
 C¸c h­íng dÉn §GT§MT cña n­íc së t¹i
 LuËt ph¸p hoÆc c¸c qui ®Þnh vÒ §GT§MT cña n­íc së t¹i
 C¸c qui ®Þnh vÒ §GT§MT cña c¸c tæ chøc tµi trî quèc tÕ trong tr­êng hîp cã sù ®ång tµi trî vÒ tµi
chÝnh
5. Vïng nghiªn cøu (do ng­êi qu¶n lý dù ¸n so¹n)
• Ranh giíi ®Þa lý cña khu vùc cÇn nghiªn cøu bao gåm c¶ khu vùc dù ¸n trùc tiÕp ®­îc triÓn khai vµ c¸c
khu vùc l©n cËn cã thÓ cã ¶nh h­ëng khi thùc hiÖn dù ¸n.
6. Néi dung nghiªn cøu (Ch­¬ng nµy tr×nh bµy c¸c nhiÖm vô do c¸c chuyªn gia thùc hiÖn)
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c chuyªn gia lµm viÖc, ng­êi qu¶n lý dù ¸n ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c t¸c ®éng vµ
c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT. C¸c t¸c ®éng, c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ
cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, th«ng th­êng ®­îc rót ra tõ kÕt qu¶ cña c¸c b­íc sµng läc m«i
tr­êng vµ §GT§MT s¬ bé.... Trong phÇn nµy, c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi dù
¸n còng cÇn ®­îc chØ râ. NÕu kh«ng cã vÊn ®Ò g× cÇn ph¶i tiÕp tôc lµm râ, th× chuyªn gia b¾t ®Çu
tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh gi¸:
Chuyªn gia sÏ tiÕn hµnh:

NhiÖm vô A. M« t¶ dù ¸n, ®Æc biÖt c¸c hîp phÇn cña dù ¸n cã thÓ g©y ra c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng,
nh­: vÞ trÝ, quy m«, c«ng suÊt, c¸c ho¹t ®éng tiÒn x©y dùng, c¸c ho¹t ®éng x©y dùng,
kÕ ho¹ch sö dông d©n lùc vµ vèn, thiÕt bÞ vµ dÞch vô, c¸c ho¹t ®éng vËn hµnh vµ b¶o
d­ìng...
NhiÖm vô B. M« t¶ m«i tr­êng vïng dù ¸n b»ng c¸ch tæng hîp, ®¸nh gi¸ vµ thÓ hiÖn sè liÖu m«i
tr­êng nÒn theo c¸c ®Æc ®iÓm sau:

104
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

a) M«i tr­êng tù nhiªn: §Þa chÊt, ®Þa h×nh, ®Êt, khÝ hËu vµ khÝ t­îng, chÊt l­îng
kh«ng khÝ, n­íc mÆt vµ ngÇm bê, c¸c th«ng sè vÒ biÓn vµ vïng ven bê, nguån khÝ
ph¸t th¶i, nguån « nhiÓm n­íc vµ t×nh h×nh chÊt l­îng n­íc hiÖn t¹i.
b) M«i tr­êng sinh häc: Thùc vËt, ®éng vËt, c¸c loµi ®éng thùc vËt quÝ hiÕm vµ
®ang cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, c¸c n¬i sèng nhËy c¶m (c¸c c«ng viªn vµ khu dù tr÷
quèc gia, c¸c vïng cã ý nghÜa vÒ mÆt tù nhiªn), c¸c loµi quan träng ®èi víi th­¬ng
m¹i...

c) M«i tr­êng v¨n ho¸ x· héi (bao gåm c¶ tr­íc vµ sau khi cã dù ¸n) D©n sè, sö
dông ®Êt, c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®∙ ®­îc quy ho¹ch, c¬ cÊu cña céng ®ång, viÖc
lµm, thay ®æi vÒ nguån thu nhËp, hµng ho¸ vµ dÞch vô, ho¹t ®éng gi¶i trÝ, søc khoÎ
céng ®ång, c¸c së höu v¨n ho¸, ...
NhiÖm vô C. Tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn luËt ph¸p, bao gåm c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, quèc
gia, cho ®Õn c¸c quy ®Þnh cña ®Þa ®Þa ph­¬ng: C¸c qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, c¸c
tiªu chuÈn quy ®Þnh chÊt l­îng m«i tr­êng, søc khoÎ vµ b¶o hiÓm søc khoÎ, b¶o vÖ
c¸c khu vùc nhËy c¶m, b¶o vÖ c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, kiÓm so¸t viÖc sö dông
®Êt (Trong néi dung (®Ò c­¬ng) nghiªn cøu cÇn lµm râ nh÷ng nh÷ng vÊn ®Ò ®∙ biÕt vµ
nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i nghiªn cøu tiÕp tôc)
NhiÖm vô D. X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng tiÒm Èn (cã thÓ) cña dù ¸n
• Ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng tÝch cùc cã thÓ x¶y ra víi c¸c t¸c ®éng tiªu cùc, c¸c t¸c ®éng gi¸n
tiÕp víi t¸c ®éng trùc tiÕp, c¸c t¸c ®éng x¶y ra tøc th× víi c¸c t¸c ®éng x¶y ra trong mét
thêi gian dµi.
• X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc vµ c¸c t¸c ®éng kh«ng thÓ ®¶o ng­îc (c¸c
t¸c ®éng kh«ng thÓ hoµn nguyªn).
• NÕu cã thÓ, th× h∙y m« t¶ ®Þnh l­îng c¸c t¸c ®éng d­íi d¹ng chi phÝ vµ lîi Ých m«i
tr­êng.
• Tr×nh bµy c¸c t¸c ®éng d­íi d¹ng c¸c gi¸ trÞ kinh tÕ, nÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp.
• Nªu c¸c ®Æc tr­ng vÒ quy m« vµ chÊt l­îng cña sè liÖu nÒn hiÖn cã, gi¶i thÝch møc ®é tin
cËy vµ ®Çy ®ñ cña sè liÖu ®èi víi viÖc m« h×nh ho¸ c¸c t¸c ®éng, cã ph­¬ng ¸n ®Ó bæ
sung kiÕn thøc ®Ó tiÕn hµnh monitoring sau nµy.
• §­a ra c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ m« h×nh sö dông cho c«ng t¸c dù b¸o.
NhiÖm vô E. Ph©n tÝch c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän dù ¸n.
• M« t¶ c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ ®­îc kiÓm tra trong qu¸ tr×nh x©y dùng dù ¸n, bao gåm:
• Tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän kh¸c nhau cã cïng mét môc tiªu, kÓ c¶ nh÷ng ph­¬ng
¸n lý thuyÕt (vÒ vÞ trÝ , thiÕt kÕ, lùa chon c«ng nghÖ, kü thuËt x©y dùng, ph©n ®o¹n vµ quy
tr×nh vËn hµnh vµ b¶o d­ìng)
• So s¸nh c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän theo: T¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ x¶y ra, vèn ®Çu t­ vµ
gi¸ vËn hµnh, møc ®é phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Þa ph­¬ng, c¸c yªu cÇu vÒ ®µo t¹o vµ gi¸m
s¸t.

NhiÖm vô F. X©y dùng mét kÕ ho¹ch qu¶n lý nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
• KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ nh»m phßng ngõa vµ h¹n
chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc quan träng.
• TÝnh to¸n c¸c t¸c ®éng vµ chi phÝ cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, bao gåm c¶ chi phÝ cho
tæ chøc vµ ®µo t¹o ®Ó thùc hiÖn chóng.
• Dù kiÕn ®Òn bï cho nh÷ng t¸c ®éng mµ kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®­îc c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu.
• ChuÈn bÞ mét kÕ ho¹ch qu¶n lý bao gåm : dù kiÕn mét ch­¬ng tr×nh lµm viÖc nh»m
phßng ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng tiªu cùc, tÝnh to¸n kinh phÝ, lÞch tr×nh,
c¸c nhu cÇu vÒ tæ chøc vµ ®µo t¹o , vµ c¸c dÞch vô cÇn thiÕt kh¸c gióp thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu.

105
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

NhiÖm vô G. X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ thÓ chÕ (tæ chøc) thùc thi c¸c kiÕn nghÞ §GT§MT.

§¸nh gi¸ vai trß vµ n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan (cÊp ®Þa ph­¬ng vµ cÊp nhµ n­íc) vµ
®Ò xuÊt biÖn ph¸p còng cè vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc giópc¸c c¬ quan trªn thùc hiÖn kÕ
ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n. Trong ®Ò xuÊt cã thÓ kiÕn
nghÞ ®Õn c¶ viÖc thay ®æi mét sè kho¶n cña c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ §GT§MT,
thµnh lËp c¸c tæ chøc m«i tr­êng míi, thay ®æi c¸ch qu¶n lý m«i tr­êng, c¸ch cÊp
kinh phÝ, còng nh­ t¨ng c­êng ®µo t¹o.

NhiÖm vô H. X©y dùng kÕ ho¹ch gi¸m s¸t (monitoring) t¸c ®éng, bao gåm:
• Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
• Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng cña dù ¸n trong thêi gian x©y dùng vµ vËn hµnh cña dù ¸n.
• Mét b¶n tÝnh to¸n vÒ vèn vµ chi phÝ vËn hµnh.
• Mét b¶n liÖt kª c¸c yªu cÇu ®Ó thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t (nh­ t¨ng c­êng ®µo t¹o
vµ tæ chøc).
NhiÖm vô I. Trî gióp cho sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ n­íc víi céng ®ång / c¸c tæ chøc phi
chÝnh phñ / chuyªn gia.
Trî gióp cho sù phèi hîp cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ m«i
tr­êng, c¸c c¬ quan phi chÝnh phñ trong viÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c §GT§MT, còng nh­
viÖc phèi hîp ®Ó céng ®ång chÞu t¸c ®éng cña dù ®­îc gÆp gì, trao ®æi víi nhãm thùc
hiÖn §GT§MT vµ c¸c c¬ quan phi chÝnh phñ.
7. CÊu tróc cña b¸o c¸o EIA
Chñ ®Ò chÝnh cña b¸o c¸o tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng ®∙ ph¸t hiÖn, c¸c kÕt luËn vµ c¸c
kiÕn nghÞ ®­îc sè liÖu minh chøng. Cßn nh÷ng th«ng tin kh¸c th× ®­a vµo phÇn phô lôc.

Néi dung chÝnh cña mét b¸o c¸o §GT§MT cã thÓ nh­ sau:
1. Tãm t¾t b¸o c¸o theo ng«n ng÷ ®¹i chóng (tèi ®a 10 trang) ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ qu¶n lý,
gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng.
2. HÖ thèng chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vµ hµnh chÝnh hiÖn hµnh.
3. M« t¶ dù ¸n.
4. M« t¶ m«i tr­êng.
5. Nh÷ng khÝa c¹nh m«i tr­êng quan träng cña dù ¸n.
6. Ph©n tÝch c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän.
7. KÕ ho¹ch qu¶n lý gi¶m thiÓu.
8. Qu¶n lý m«i tr­êng vµ ®µo t¹o.
9. KÕ ho¹ch monitoring.
10. Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan, c«ng chóng vµ tæ chøc phi chÝnh phñ
11. Tµi liÖu tham kh¶o.
12. Phô lôc.
13. C¸c th«ng tin kh¸c cã thÓ ®­a vµo phô lôc.

106
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc III.5. Néi dung ®¸nh gi¸ m«i tr­êng cña c¸c dù ¸n
viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp ®ì ph¸t triÓn thuéc
Tæ chøc Hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD / DAC, 1994)

Nh÷ng néi dung C¸c yªu cÇu c¬ b¶n Nghiªn cøu tiÕn Nghiªn cøu thùc C¸c giai ®o¹n dù
cÇn ph¶i ®Ò cËp tr×nh c«ng viÖc hiÖn ¸n

A. Giíi thiÖu
1. Nh÷ng vÊn Giíi thiÖu dù ¸n vµ §iÓm l¹i mét c¸ch LiÖt kª c¸c thµnh ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
®Ò chung. c¸c vÊn ®Ò m«i ng¾n gän c¸c sù viªn chÝnh tham gia
tr­êng quan träng kiÖn dÉn ®Õn viÖc vµo qu¸ tr×nh ®¸nh TiÒn kh¶ thi (s)
nhÊt cña dù ¸n. tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ gi¸ m«i tr­êng. Kh¶ thi (s)
m«i tr­êng.
B. Bèi c¶nh
2. §Æt vÊn ®Ò Tãm l­îc c¸c vÊn ®Ò Kh¸i qu¸t c¸c vÊn Khi ®∙ cã vÊn ®Ò, ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
ph¸t triÓn chÝnh, c¸c ®Ò lín liªn quan h∙y dïng kÕt qu¶
vÊn ®Ò ph¸t triÓn ®Õn quèc gia, nh­ cña viÖc ®¸nh gi¸ TiÒn kh¶ thi (s)
®ang ®Æt ra cho dù lÞch sö ph¸t triÓn, m«i tr­êng ®Ó nªu Kh¶ thi (s)
¸n, nh­ « nhiÔm, nguån gèc d©n téc, l¹i vÊn ®Ò.
ngËp lôt, h¹n h¸n, chiÕn l­îc ph¸t
xãi mßn, thiÕu n¨ng triÓn vµ c¸c biÖn
l­îng, søc khoÎ d©n ph¸p ­u tiªn gi¶i
céng ®ång xÊu ®i, quyÕt.
kinh tÕ suy yÕu.
3. §Ò xuÊt c¸ch Tãm t¾t ph­¬ng ph¸p Tr×nh bµy c¸c ®iÒu X¸c ®Þnh c¸c vÊn ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
gi¶i quyÕt dù ¸n sö dông ®Ó gi¶i kiÖn chñ yÕu ®Ó dù ®Ò vÒ kü thuËt vµ
TiÒn kh¶ thi (s)
quyÕt vÊn ®Ò m«i ¸n ®¹t ®­îc nh÷ng vËn hµnh cña dù ¸n
tr­êng, hoÆc ®Ó thùc kÕt qu¶ l©u dµi vµ cã liªn quan ®Õn Kh¶ thi (s)
hiÖn gi¶m thiÓu c¸c x¸c ®Þnh c¸c rñi ro ph¸t triÓn bÒn
t¸c ®éng tiªu cùc vµ lîi Ých chÝnh mµ v÷ng.
theo quan ®iÓm ph¸t ®Ò ¸n mang l¹i.
triÓn bÒn v÷ng.
4. Hîp t¸c vÒ Tãm l­îc c¸c tho¶ Tr×nh bµy viÖc ph©n Tæng quan c¸c hîp ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
ph­¬ng diÖn thuËn hay c¸c thèng nhiÖm gi÷a c¸c tæ t¸c tr­íc khi thùc
ph¸p lý. nhÊt gi÷a c¸c tæ chøc chøc tµi trî vµ c¸c hiÖn dù ¸n gi÷a c¸c TiÒn kh¶ thi (s)
tµi trî vµ c¸c nuíc n­íc nhËn viÖn trî, tæ chøc tµi trî vµ Kh¶ thi (s)
nhËn viÖn trî, mµ ®Æc biÖt lµ vai trß n­íc nhËn viÖn trî,
trong ®ã cã gi nhËn cña n­íc nhËn viÖn kÓ c¶ chiÕn l­îc
c¸c néi dung ®¸nh trî trong viÖc ®¸nh ph¸t triÓn t¨ng tèc.
gi¸ m«i tr­êng ®ang gi¸ m«i tr­êng.
®­îc tiÕn hµnh ®¸nh.
5. C¸c môc tiªu Nªu râ c¸c môc tiªu Nªu bËt yªu cÇu L­u ý vÒ c¸c vÊn TiÒn kh¶ thi (s)
cña viÖc cña viÖc ®¸nh gi¸ g¾n ®¸nh gi¸ m«i ®Ò vµ c¸c kÕt qu¶
Kh¶ thi (s)
®¸nh gi¸ m«i m«i tr­êng vµ mèi tr­êng víi thùc cña dù ¸n ®­îc rót
tr­êng quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ hiÖn dù ¸n trong ra tõ ®¸nh gi¸ m«i
®¸nh gi¸ víi c¸c giai qu¸ tr×nh ra quyÕt tr­êng vµ ®­îc coi
®o¹n thùc hiÖn dù ¸n ®Þnh ®èi víi c¬ lµ g©y nhiÒu ¶nh
nh­ qui ho¹ch, thiÕt quan tµi trî vµ n­íc h­ëng nhÊt.
kÕ, thùc hiÖn vµ vËn nhËn.
hµnh
107
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

C. X©y dùng thÓ chÕ

6. C¬ së ph¸p lý/ Tãm l­îc c¸c c¬ së X¸c ®Þnh c¸c khu B¶o ®¶m sù nhÊt trÝ ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
chÝnh s¸ch ph¸p lý, chÝnh s¸ch vùc cã thÓ cã m©u vÒ nh÷ng vÊn ®Ò
vµ thñ tôc vÒ ®¸nh thuÉn hoÆc xung nh¹y c¶m, nh­ c¸c TiÒn kh¶ thi (s)
gi¸ m«i tr­êng cña ®ét vÒ quyÒn lîi vµ tiªu chuÈn vÒ « Kh¶ thi (s)
n­íc nhËn vµ cña c¬ tr×nh bµy c¸c nhiÔm, chØ tiªu sö
quan tµi trî ph­¬ng ph¸p ®∙, dông ®Ó ®¸nh gi¸ ý
hay cã thÓ sö dông nghÜa cña t¸c ®éng,
®Ó gi¶i quyÕt di d©n t¸i ®Þnh c­
vµ ®Òn bï thiÖt h¹i
do dù ¸n t¹o ra.
7. X©y dùng thÓ Tr×nh bµy tãm t¾t c¸c §¸nh gi¸ n¨ng lùc TËp trung vµo c¸c ý t­ëng vÒ dù ¸n
chÕ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vµ kinh nghiÖm cña ®iÓm chÝnh, kÓ c¶
vÒ c¸c lÜnh vùc qu¶n c¸c c¬ quan qu¶n lý sè l­îng vµ n¨ng TiÒn kh¶ thi
lý vµ b¶o vÖ m«i c¸c dù ¸n trong lùc cña c¸n bé, Kh¶ thi
tr­êng cña n­íc së n­íc vµ n­íc ng©n s¸ch ho¹t
t¹i ngoµi, x¸c ®Þnh nhu ®éng vµ c¸c c«ng
cÇu cÇn x©y dùng nghÖ vµ thiÕt bÞ
n¨ng lùc (kÓ c¶ viÖc hiÖn cã.
®µo t¹o)

D. C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ

8. C¸c ph­¬ng
¸n thay thÕ
®èi víi dù ¸n
a) C¸c trî gióp §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng Dïng c¸c c«ng cô Nªu c¸c khã kh¨n ý t­ëng vÒ dù
vÒ chÝnh s¸ch ®¹t ®­îc môc tiªu kinh tÕ, kiÓm so¸t cã thÓ cã, nh­ thiÕu
ph¸t triÓn b»ng sù chung, cung / cÇu, chuyªn gia vµ c¸c ¸n (i)
trî gióp vÒ mÆt khuyÕn khÝch t¸i sö hÖ thèng qu¶n lý TiÒn kh¶ thi (s)
chÝnh s¸ch. dung / t¸i chÕ ®Ó hµnh chÝnh thiÕu
®¸nh gi¸ c¸c hiÖu qu¶. Kh¶ thi (s)
ph­¬ng ¸n lùa
chän.
b) C¸c dù ¸n §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng §¸nh gi¸ c¸c X¸c ®Þnh c¸c khã TiÒn kh¶ thi (s)
kh¸c ®¹t ®­îc c¸c môc ph­¬ng ¸n hîp lý, kh¨n chÝnh khi thùc
Kh¶ thi (s)
tiªu ph¸t triÓn chñ nh­ c¸c ph­¬ng ¸n hiÖn dù ¸n, nh­ sù
yÕu b»ng c¸ch triÓn sö dông c¸c tµi thiÕu ®ång bé vÒ c¬
khai nhiÒu dù ¸n, so nguyªn thay thÕ së h¹ tÇng, thêi
víi viÖc chØ thùc hiÖn kh¸c nhau (dù ¸n gian thùc hiÖn vµ
mét dù ¸n. n¨ng l­îng), c¸c vèn.
ph­¬ng ¸n sö dông
c¸c ph­¬ng tiÖn
thay thÕ kh¸c nhau
(c¸c dù ¸n giao
th«ng), c¸c ph­¬ng
¸n sö dông c¸c kü
thuËt thay thÕ kh¸c
nhau (dù ¸n n«ng
nghiÖp).

108
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

9. C¸c ph­¬ng §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng Nªu c¸c ph­¬ng ¸n TiÒn kh¶ thi (s)
¸n thay thÕ cña c¸c ph­¬ng ¸n thùc hiÖn c¸c thay thÕ hîp lý nhÊt
Kh¶ thi (s)
trong mét dù thay thÕ theo c¸c néi ph­¬ng ¸n theo c¸c vµ kÕt hîp chóng
¸n dông chÝnh cña dù ®iÒu kiÖn cô thÓ trong ph©n tÝch chi
¸n, nh­ ®Þa ®iÓm x©y cña dù ¸n vµ gi¶i tiÕt c¸c t¸c ®éng
dùng c«ng tr×nh, c¸ch ph¸p thiÕt kÕ ®∙ cã. m«i tr­êng.
qu¶n lý chÊt th¶i,
ph­¬ng ph¸p b¶o
toµn n¨ng l­îng vµ
c¸c c«ng nghÖ kiÓm
so¸t « nhiÔm.
E. L«i cuèn sù tham gia cña c¸c c¬ quan vµ c«ng chóng
10. Hîp t¸c liªn ChØ râ møc ®é tu©n M« t¶ vÒ c¸ch lµm Tr×nh bµy c¸c thñ TiÒn kh¶ thi (s)
c¬ quan thñ cña dù ¸n theo viÖc vµ quy m« cña tôc ®∙ sö dông ®Ó
Kh¶ thi (s)
chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c c¬ quan chÝnh thu thËp th«ng tin
chung vµ ®èi víi c¸c phñ tham gia vµo cña c¸c c¬ quan
­u tiªn cña n­íc ®¸nh gi¸ m«i nhµ n­íc vµ møc
nhËn viÖn trî nh­ thÕ tr­êng t¹i n­íc ®é thµnh c«ng cña
nµo. nhËn viÖn trî. viÖc sö dông c¸c
thñ tôc ®ã.
11. L«i cuèn sù Nªu nh÷ng c¬ héi ®Ó Gi¶i thÝch viÖc phæ Tr×nh bµy c¸c ®ãng TiÒn kh¶ thi (s)
tham gia cña c¸c nhãm d©n c­ biÕn vµ thu thËp gãp trong viÖc x¸c
Kh¶ thi (s)
céng ®ång chÞu t¸c ®éng cña dù th«ng tin gi÷a c¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh
¸n vµ c¸c tæ chøc phi thµnh viªn cña gi¸ cña céng ®ång
chÝnh phñ t¹i n­íc céng ®ång vµ sö vµ gi¶i thÝch c¸c kÕt
nhËn viÖn trî, còng dông th«ng tin vµo qu¶ ®ã ®∙ ®­îc sö
nh­ d©n chóng ë qu¸ tr×nh quy ho¹ch dông ra sao trong
n­íc tµi trî tham gia dù ¸n. viÖc ®¸nh gi¸ c¸c
vµo ®¸nh gi¸ m«i vÊn ®Ò quan träng
tr­êng. nhÊt lµ thu thËp vµ
diÔn gi¶i th«ng tin.
F. C¸c th«ng tin vµ d÷ liÖu cÇn cã
12. M« t¶ dù ¸n M« t¶ dù ¸n (qu¸ X¸c ®Þnh c¸c t¸c X¸c ®Þnh vµ ®Þnh TiÒn kh¶ thi (s)
tr×nh thiÕt kÕ, ®Þa ®éng gi¸n tiÕp n¶y l­îng c¸c nguån
Kh¶ thi (s)
®iÓm, c¸ch bè trÝ, sinh tõ c¸c thay ®æi t¸c ®éng, nh­ khÝ
quy m«, c«ng suÊt, trong viÖc sö dông th¶i, n­íc th¶i, r¸c
c¸c ho¹t ®éng), ®Çu hay së h÷u ®Êt vµ tõ th¶i vµ tiÕng ån, l­u
vµo (®Êt, nguyªn liÖu, viÖc sö dông tµi ý ®Õn c¸c chÊt ®éc
n¨ng l­îng) vµ ®Çu nguyªn thiªn nhiªn h¹i
ra (s¶n phÈm, phÕ lµm nguyªn liÖu cho
th¶i, khÝ th¶i) dù ¸n.

13. M« t¶ m«i X¸c ®Þnh ranh giíi ChØ râ c¸c th«ng tin NhËn d¹ng vµ x¸c TiÒn kh¶ thi (s)
tr­êng nghiªn cøu (tõ kÕt ®­îc nh©n d©n cung ®Þnh sè l­îng c¸c
Kh¶ thi (s)
qu¶ cña b­íc x¸c cÊp, trong qu¸ tr×nh ®èi t­îng nhËn t¸c
®Þnh ph¹m vi t¸c x¸c ®Þnh ph¹m vi, ®éng, vÝ dô nh­ c¸c
®éng) ®Ó tiÕn hµnh ®­îc sö dông ®Ó giíi hîp phÇn cña hÖ
thu thËp dù liÖu nÒn h¹n viÖc thu thËp tµi sinh th¸i cã c¸c
cã liªn quan vÒ c¸c liÖu nÒn cho nh÷ng céng ®éng d©n c­
®iÒu kiÖn tù nhiªn, vÊn ®Ò m«i tr­êng dÔ bÞ tæn th­¬ng
sinh th¸i, kinh tÕ, x∙ nÒn quan träng cña ®ang sinh sèng vµ
héi,v¨n ho¸ vµ d©n dù ¸n. c¸c nguån tµi
sè. nguyªn cã gi¸ trÞ.

109
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

14. ChÊt l­îng §¸nh gi¸ chÊt l­îng KiÕn nghÞ c¸c biÖn LËp kÕ ho¹ch quan TiÒn kh¶ thi (s)
th«ng tin cña toµn bé th«ng tin ph¸p ®Ó ®¶m b¶o tr¾c ®Ó bæ sung c¸c
Kh¶ thi (s)
thu thËp ®­îc, x¸c r»ng c¸c sè liÖu dù liÖu cßn thiÕu
®Þnh tÝnh ®Çy ®ñ cña quan träng cã chÊt sao cho thÝch hîp Quan tr¾c vµ
d÷ liÖu vµ tãm l­îc l­îng sÏ ®­îc thu vµ kh¶ thi. ®¸nh gi¸ (r)
c¸c h¹n chÕ trong thËp vµ t¨ng c­êng
viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ m«i cho dù ¸n trong
tr­êng cho dù ¸n nÕu t­¬ng lai.
kh«ng cã ®ñ th«ng
tin.

G. Ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng

15. C¸c t¸c Dù b¸o møc ®é c¶i TËp trung vµo dù b¸o Sö dông ph©n tÝch TiÒn kh¶ thi (s)
®éng tÝch thiÖn ®êi sèng cña c¸c gi¸ trÞ ®∙ ®­îc ®Þnh l­îng khi cã
Kh¶ thi (s)
cùc céng ®ång d©n c­ rót ra tõ kÕt qu¶ cña ®iÒu kiÖn, rót kinh
chÞu ¶nh h­ëng cña viÖc x¸c ®Þnh ph¹m nghiÖm tõ c¸c dù
dù ¸n vµ møc ®é tèt vi ®¸nh gi¸, nh­ kinh ¸n t­¬ng tù tr­íc
lªn cña c¸c hÖ thèng tÕ truyÒn thèng, c¶i ®©y.
tù nhiªn do viÖc thùc thiÖn søc khoÎ, hoµn
hiÖn dù ¸n mang l¹i. thiÖn ®iÒu kiÖn sèng,
b¶o tån c¸c hÖ sinh
th¸i b¶n ®Þa.
16. C¸c t¸c ®éng Dù b¸o møc ®é suy NhÊn m¹nh c¸c mèi Sö dông c¸c m« TiÒn kh¶ thi (s)
tiªu cùc tho¸i m«i tr­êng ®e do¹ ®Õn tÝnh nhÊt h×nh dù b¸o ®Þnh
Kh¶ thi (s)
quan träng vÒ chÊt thÓ cña hÖ sinh th¸i, l­îng, nÕu cã ®iÒu
(a) Tµi
l­îng kh«ng khÝ, cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn kiÖn ®Ó tr¸nh dù ThiÕt kÕ vµ c«ng
nguyªn thiªn
n­íc, ®Êt vµ nh÷ng tÝnh bÒn v÷ng kinh tÕ b¸o sai. nghÖ (r)
nhiªn
tæn thÊt vÒ ®a d¹ng vµ x∙ héi.
sinh häc.
(b) Tµi §¸nh gi¸ sù rñi ro do Dïng c¸c kÕt qu¶ tõ TiÕn hµnh l­îng gi¸ TiÒn kh¶ thi (s)
nguyªn nh©n ¶nh h­ëng xÊu ®Õn viÖc xin ý kiÕn cña kinh tÕ - x∙ héi cho
Kh¶ thi (s)
v¨n søc khoÎ vµ phóc lîi céng ®ång tËp trung c¸c t¸c ®éng m«i
cña ng­êi d©n. ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò tr­ßng ®∙ ®­îc dù ThiÕt kÕ kü thuËt
(liªn quan ®Õn rñi ro) b¸o. (r)
quan träng cña ®Þa
ph­¬ng cã ¸n.
(c) Di d©n vµ §¸nh gi¸ c¸c kÕ §¸nh gi¸ thµnh c«ng §¸nh gi¸ tÝnh c«ng TiÒn kh¶ thi (s)
®Òn bï ho¹ch di d©n kh«ng cña c¸c ch­¬ng tr×nh b»ng vµ b×nh ®¼ng
Kh¶ thi (s)
tù nguyÖn vµ tr×nh di d©n tr­íc ®©y vµ cña c¸c chØ tiªu
bµy c¸c biÖn ph¸p ®Ò nghÞ söa ®æi kÕ dïng ®Ó ®Òn bï vµ ThiÕt kÕ kü thuËt
h¹n chÕ sè d©n ph¶i ho¹ch di d©n cña ®Ò ®­a ra c¸c thay ®æi (r)
di. ¸n sao cho hîp lý (nÕu nhËn thÊy cÇn
nhÊt. thiÕt).
(d) C¸c t¸c §¸nh gi¸ sù tÝch dån So s¸nh tÝnh gay g¾t §¸nh gi¸ c¸c xu TiÒn kh¶ thi (s)
®éng tÝch lµm t¨ng thªm møc cña c¸c t¸c ®éng tÝch h­íng biÕn ®æi m«i
Kh¶ thi (s)
dån ®é suy tho¸i dµi h¹n dån do t¸c ®éng m«i tr­êng tr­íc khi cã
cho c¸c hÖ thèng tr­êng cña dù ¸n dù ¸n vµ so s¸nh ThiÕt kÕ kü thuËt
thiªn nhiªn vµ x∙ héi ®ãng gãp víi c¸c t¸c víi c¸c chØ thÞ vÒ (r)
cña ®Þa ph­¬ng. ®éng tÝch dån do c¸c chÊt l­îng m«i
ho¹t ®éng ph¸t triÓn tr­êng hiÖn t¹i víi
tr­íc ®©y t¹o ra. c¸c ng­ìng ®∙ ®­îc
tÝnh to¸n.

110
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

(e) C¸c t¸c §¸nh gi¸ c¸c t¸c X¸c ®Þnh c¸c nguån TËp trung vµo ®¸nh TiÒn kh¶ thi (s)
®éng xuyªn ®éng cã thÓ x¶y ra t¸c ®éng x¶y ra trªn gi¸ tÊt c¶ c¸c ¶nh
Kh¶ thi (s)
biªn giíi ®èi víi c¸c n­íc l¸ng ph¹m vi réng lín, h­ëng g©y « nhiÓm
giÒng, còng nh­ c¸c tr×nh bµy c¸ch gi¶m trªn ph¹m vi réng, ThiÕt kÕ kü thuËt
¶nh h­ëng ®Õn c¸c thiÓu chóng. c¸c t¸c ®éng ®Õn (r)
vÊn ®Ò m«i tr­êng c¸c loµi hay c¸c hÖ
chung toµn cÇu. sinh th¸i cã tÇm
quan träng toµn
cÇu.
(f) ý nghÜa §Þnh nghÜa thuËt ng÷ NÕu cã thÓ, th× x¸c Tr×nh bµy c¸c tiªu TiÒn kh¶ thi (s)
cña t¸c ®éng “ý nghÜa t¸c ®éng” vµ ®Þnh c¸c ng­ìng chuÈn chÊt l­îng
Kh¶ thi (s)
®¸nh gi¸ ý nghÜa cña ph¶n ¸nh c¸c gi¸ trÞ m«i tr­êng sÏ ®­îc
c¸c t¸c ®éng. m«i tr­êng vµ kinh tÕ ¸p dông cho ®¸nh
x∙ héi cña vïng cã gi¸.
dù ¸n.

H. Gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t

17. KÕ ho¹ch Cung cÊp kÕ ho¹ch Ph©n chia vai trß vµ Tr×nh bµy c¸c kÕ ThiÕt kÕ vµ c«ng
qu¶n lý m«i chi tiÕt vÒ gi¶m thiÓu tr¸ch nhiÖm, nªu rá ho¹ch gi¶m thiÓu nghÖ(r)
tr­êng c¸c t¸c ®éng ®∙ ®­îc vai trß cña b¶n kÕ mét c¸ch chi tiÕt
Gi¸m s¸t vµ ®¸nh
dù b¸o, qu¶n lý c¸c ho¹ch qu¶n lý m«i sao cho cã thÓ lång
gi¸ (r)
¶nh h­ëng sãt (cßn tr­êng ®èi víi viÖc ghÐp chóng vµo b¶n
l¹i sau khi ®∙ cã c¸c thiÕt kÕ, vËn hµnh thiÕt kÕ, vµo c«ng
biÖn ph¸p gi¶m vµ thanh lý dù ¸n. t¸c vËn hµnh vµ vµo
thiÓu), di d©n, ®Òn bï viÖc thanh lý dù ¸n
vµ c¸c ch­¬ng tr×nh sau nµy.
®µo t¹o.
18. KÕ ho¹ch Cung cÊp mét kÕ Nãi râ c¸c c¬ quan Cung cÊp nh÷ng chØ TiÒn kh¶ thi (s)
gi¸m s¸t m«i ho¹ch toµn diÖn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ dÉn ®Çy ®ñ (vµ ®µo
Kh¶ thi (s)
tr­êng chi tiÕt vÒ c¸c th«ng kÕ ho¹ch gi¸m s¸t t¹o khi cÇn thiÕt) vÒ
sè m«i tr­êng vµ x∙ vµ c¸c th«ng tin c¸ch lÊy mÉu vµ ThiÕt kÕ vµ c«ng
héi ®Ó gi¸m s¸t, vÞ trÝ quan tr¾c ®­îc sÏ c¸c tiªu chuÈn ph©n nghÖ (r)
vµ thêi gian lÊy mÉu. ¶nh h­ëng nh­ thÕ tÝch ®Ó ®¶m b¶o t¹o
nµo ®Õn viÖc vËn ra c¸c d÷ liÖu ®¸ng
hµnh cña c«ng tin cËy.
tr×nh.
I. C¸c kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
19. C¸c quyÕt ChØ râ møc ®é tu©n ChØ râ nh÷ng thay So s¸nh dù ¸n víi Kh¶ thi (s)
®Þnh dù ¸n thñ cña dù ¸n ®èi víi ®æi cña dù ¸n ®Ó dù c¸c ph­¬ng ¸n thay
c¸c nguyªn t¾c chung ¸n bÒn v÷ng h¬n, thÕ hîp lý theo c¸c
vÒ ph¸t triÓn bÒn vµ nh÷ng vÊn ®Ò lîi Ých vµ c¸c t¸c
v÷ng. cßn tån t¹i. ®éng m«i tr­êng.
20. C¸c vÊn ®Ò Tãm lù¬c nh÷ng thay L­u ý mäi vÊn ®Ò L­u ý tÊt c¶ nh÷ng Kh¶ thi (s)
kü thuËt ®æi thiÕt kÕ vµ vËn vÒ thñ tôc hµnh h¹n chÕ vÒ c«ng
hµnh ®­îc coi lµ chÝnh/ph¸p lý, nghÖ, nh÷ng rñi ro,
quan träng nh»m chÝnh s¸ch ®Ó ®¹t qua ®ã yªu cÇu ph¶i
hoµn thiÖn kh¶ n¨ng ®ù¬c c¸c thay ®æi cã thay ®æi cÇn
chÊp nhËn vÒ mÆt cÇn cã cña dù ¸n. thiÕt vÒ c«ng nghÖ.
m«i tr­êng cña dù
¸n.

111
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

21. Tãm t¾t c¸c Tãm t¾t theo ng«n Tãm l­îc mäi sù Nªu bËt c¸c khÝa Kh¶ thi (s)
vÊn ®Ò vÒ th«ng ng÷ ®¹i chóng nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt c¹nh kü thuËt vµ
sè kü thuËt kÕt qu¶ quan träng ®∙ ®­îc ®­a vµo hÖ thñ tôc ®¸nh gi¸ cã
vµ c¸c khuyÕn nghÞ thèng qu¶n lý ®Ó thÓ g©y ra sù cè cho
cña c«ng t¸c ®¸nh ®¶m b¶o dù ¸n viÖc thi c«ng vµ vËn
gi¸ m«i tr­êng cña ®ù¬c thiÕt kÕ vµ hµnh cña c«ng tr×nh
dù ¸n, gåm c¸c lîi vËn hµnh theo c¸c
Ých kinh tÕ, c¸c t¸c khuyÕn nghÞ cña
®éng m«i tr­êng ®¸nh gi¸ m«i
quan träng vµ c¸c tr­êng.
biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.

Ghi chó: s- NÕu giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n diÔn ra ®ång thêi gian ®¸nh gi¸.
r- ChÞu ¶nh h­ëng cña c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸.
i- Th«ng tin dïng ®Ó ®¸nh gi¸.

112
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.1. Ma trËn ®¸nh gi¸ vÞ trÝ x©y dùng (H­íng dÉn
®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, Unep,1996)
Ph¸t triÓn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

¶nh h­ëng
®Õn m«i tr­êng
M«i tr­êng sinh häc
• Rõng
• C©y bôi
• §ång cá
• §ång cá (vïng nói
cao)
• C¸t / s¹n sái / ®¸ gèc
• §Êt trång trät
• §Êt ®« thÞ
• Hå
• S«ng
• Cöa s«ng (Estuaries)
• §Êt giao triÒu
• BiÓn
• §Êt ngËp n­íc
M«i tr­êng tù nhiªn
• ChÕ ®é s«ng
• Xãi mßn / TÝnh æn
®Þnh cña ®Êt
• Båi l¾ng
• N­íc mÆt
• N­íc ngÇm
• §Êt n«ng nghiÖp
• VËt liÖu mãng
• KhÝ hËu/khÝ quyÓn
• Sù khã chÞu (do tiÕng
ån, bôi mïi)
• §Þa h×nh
M«i tr­êng x∙ héi
• Tham gia cña céng
®ång
• ViÖc lµm vµ ®Þnh c­
• Gi¸ trÞ cña ®Êt
• HiÖn tr¹ng sö dông
®Êt
• Rñi ro
• Gi¸ trÞ c¸ nh©n vµ x∙
héi
• LÞch sö/v¨n ho¸
• C¶nh quan nh©n v¨n
• Gi¶i trÝ

1. NÒn mãng, 2. §µo ®¾p, 3. CÊp n­íc, 4. Xö lý n­íc t¹i chç, 5. Cung cÊp ®iÖn t¹i chæ, 6. Cung cÊp
khÝ t¹i chæ, 7. Cung cÊp dÇu t¹i chç, 8. Cung cÊp t¹i chæ nh÷ng thø kh¸c, 9. X©y dùng giao th«ng vµ
nh÷ng thø kh¸c,10. Ph¸t th¶i khÝ, 11. Ph¸t th¶i chÊt láng, 12. Th¶i r¾n, 13. Th¶i do c¸c trËn m­a lín,
14. Th¶i theo cèng.
113
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.2. Ma trËn ®¸nh gi¸ ®èi víi Khai kho¸ng
(H­íng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, Unep,1996)

Ph¸t triÓn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
¶nh h­ëng
m«i tr­êng
M«i tr­êng sinh häc
• Rõng
• C©y bôi
• §ång cá
• §ång cá (vïng nói cao)
• C¸t/s¹n cuéi/®¸ gèc
• §Êt trång trät
• §Êt ®« thÞ
• Hå
• s«ng
• Cöa s«ng (Estuaries)
• Vïng gi÷a triÒu cao vµ
triÒu thÊp
• BiÓn
• §Êt ngËp n­íc
M«i tr­êng vËt lý
• ChÕ ®é s«ng
• Xãi mßn vµ tÝnh æn ®Þnh
cña ®Êt
• Båi l¾ng
• N­íc mÆt
• N­íc ngÇm
• §Êt n«ng nghiÖp
• VËt liÖu mãng
• KhÝ hËu/KhÝ quyÓn
• Sù g©y khã chÞu (tiÕng ån
bôi, mïi)
• §Þa m¹o
M«i tr­êng x∙ héi
• Tham gia cña c«ng chóng
• ViÖc lµm
• §Þnh c­
• Gi¸ trÞ ®Êt
• HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt
• Rñi ro
• Gi¸ trÞ c¸ nh©n vµ x∙ héi
• LÞch sö/v¨n ho¸
• C¶nh quan v¨n ho¸
• Gi¶ trÝ

1. Th¨m dß; Khai th¸c: 2. Kh¶o s¸t, 3. Khoan, 4. LÊy mÈu; Khai th¸c lé thiªn: 5. Bãc líp phñ mÆt,
6. Næ m×n, 7. B¬m n­íc, 8. NghiÒn nhá vµ vËn chuyÔn; Khai th¸c hÇm lß: 9. Ph­¬ng ph¸p khai th¸c,
10. Th«ng giã, 11. B¬m n­íc, Khai th¸c b»ng ph­¬ng ph¸p n¹o hót: 12. Ph­¬ng tiÖn n¹o vÐt (næi
trªn tr­íc), 13. H×nh thµnh c¸c vòng s©u; TuyÓn quÆng: 14. CÊp n­íc, 15. Ph­¬ng tiÖn röa, 16. Quy
tr×nh (c«ng nghÖ) ®­îc sö dông, 17. Kho b∙i, 18. Xö lý n­íc th¶i, 19. N­íc th¶i; ChÊt th¶i (r¾n):
20. B∙i th¶i, 21. KiÓm so¸t dßng ch¶y; Phôc håi: 22. H×nh thµnh c¸c bËc thang trªn b∙i th¶i, 23.
Trång c©y, 24. Sö dông líp phñ; C¸c c«ng tr×nh chung: 25. C¬ së h¹ tÇng trªn mÆt ®Êt, 26. Giao
th«ng, 27. N¨ng l­îng.

114
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô luc IV.3. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c x©y dùng c¸c khu nhµ lín
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991)

T¸c ®éng tiªu cùc tiÒm tµng C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
C¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
1. Thay ®æi môc tiªu sö dông ®Êt. §¶m b¶o viÖc c©n nh¾c kü viÖc ®¸nh ®æi hîp lý gi¸ trÞ ®Êt lµm nhµ
víi gi¸ trÞ khi dïng vµo viÖc kh¸c, nh­ sö dông ®Êt tèt ®Ó trång
trät, rõng hoÆc c¸c môc tiªu sö dông ®Êt kh¸c hoÆc n¬i c­ tró tù
nhiªn cã gi¸ trÞ ®èi víi x∙ héi nãi chung
Nghiªn cøu c¸c tiªu chuÈn qui ho¹ch vµ thiÕt kÕ hiÖn cã ®Ó ®¶m
b¶o r»ng phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa ph­¬ng vµ kh«ng l∙ng phÝ
®Êt v« Ých
Gióp ®ì th¶o ra c¸c qui ®Þnh míi phï hîp h¬n
2. Ph¸ huû c¸c khu vùc tíi h¹n vÒ §¶m b¶o r»ng c¸c khu vùc tíi h¹n vÒ m«i tr­êng nh­ c¸c khu vùc
m«i tr­êng trång rõng chñ yÕu, c¸c thuû vùc vµ vïng n­íc ngËp chñ yÕu, n¬i
c­ tró chñ yÕu cña c¸c loµi quÝ hiÕm vµ bÞ ®e do¹... ®­îc x¸c ®Þnh
vµ kh«ng bÞ ®e do¹ vÞ trÝ cña dù ¸n
3. Mèi ®e do¹ ®èi víi d©n c­ do §¶m b¶o r»ng ®Þa ®iÓm dù ¸n kh«ng x©y dùng ë c¸c khu vùc sau:
c¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm tù • Vïng ngËp lôt chÝnh
nhiªn g©y ra • Khu vùc vªn biÓn ngËp lôt
• Vïng ®Êt hoÆc c¸c kiÓu nÒn kh«ng æn ®Þnh
• C¸c khu vùc ®Êt cã ®é mÆn cao
• C¸c khu vùc cã ®Êt lë
• C¸c khu vùc cã ho¹t ®éng ®Þa chÊn vµ nói löa
• C¸c khu vùc qu¸ Èm hoÆc dèc
• C¸c khu vùc cã vËt chñ trung gian g©y bÖnh hoÆc c¸c khu vùc
cã c¸c nguy hiÓm tù nhiªn quan träng
4. Mèi ®e do¹ ®èi víi d©n c­ do X¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã c¸c nguy hiÓm do con ng­êi lµm ra nh­
c¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm do khu vùc ®æ ®Êt, c¸c khu vùc cã thÓ bÞ lón sôt do c¸c ho¹t ®éng
con ng­êi g©y ra khai kho¸ng, n­íc ngÇm, dÇu hoÆc c¸c qu¸ tr×nh khai th¸c ....
X¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã chÊt th¶i r¾n vµ láng ®éc h¹i.
Kh¶o s¸t c¸c ®iÒu kiÖn t¹i chç b»ng c¸c thö nghiÖm ho¸ h¹¬c ®Þa
kü thuËt thö nghiÖm c¬-®Þa hoÆc ho¸ häc
5. Nguy hiÓm ®èi víi d©n c­ do §¶m b¶o r»ng khu vùc x©y dùng xa c¸c nguån « nhiÔm
c¸c nguån khÝ, n­íc, tiÕng ån Kh«ng ®Æt t¹i n¬i cuèi giã cña c¸c nguån « nhiÔm kh«ng khÝ nh­
« nhiÔm do sö dông ®Êt gÇn èng khãi
hoÆc kÕ bªn g©y ra X¸c ®Þnh « nhiÔm tiÕng ån quanh khu vùc s©n bay, c¸c ®­êng chñ
yÕu..
T¹o vïng ®Öm sö dông thÝch hîp kho¶ng réng gi÷a c¸c khu vùc
nhµ m¸y vµ c¸c nguån nguån « nhiÔm.
§­a c¸c biÖn ph¸p lo¹i bá « nhiÔm t¹i nguån nÕu ®­îc, nh­ ng¨n
tiÕng ån ë däc c¸c ®­êng cao tèc
Nghiªn cøu c¸c ®Þa ®iÓm lùa chän
6. Nguy hiÓm cho d©n c­ do T×m ph­¬ng ¸n lùa chän ®Þa ®iÓm nÕu « nhiÔm tõ c¸c nguån s½n
kh«ng khÝ « nhiªm tõ khu vùc cã khã lo¹i bá
n»m trong ®Þa ®iÓm th­êng cã NÒu kh«ng th× thiÕt kÕ dù ¸n cã mËt ®é thÊp vµ c«ng nghÖ kh«ng «
sù ®¶o lén vÒ nhiÖt ®é nhiÔm cho s­ëi Êm vµ ®un nÊu...

115
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

7. Di chuyÓn d©n c­ hiÖn cã §¶m b¶o r»ng mäi sù t¸i ®Þnh c­ tù nguyÖn sÏ ®­îc tiÕn hµnh theo
®óng víi c¸c tiªu chuÈn hoÆc xem xÐt hoÆc c¸c khu vùc lùa chän
kh¸c
8. Ph¸ huû ®Þa ®iÓm lÞch sö v¨n C©n nh¾c c¸c khu vùc lôa chän kh¸c hoÆc dù kiÕn c¸c khu vùc cã
ho¸ ý nghÜa vÒ v¨n ho¸ vµ lÞch ssö ®Ó riªng ra thµnh c¸c khu vùc ®Æc
biÖt
9. Sù qu¸ t¶i c¬ së h¹ tÇng hiÖn Phèi hîp víi môc tiªu kh¸c trong qui ho¹ch trong khu vùc. N©ng
cã vµ c¸c dÞch vô cÊp c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô h¹ tÇng hiÖn cã nÕu ®­îc
Xem xÐt c¸c ®Þa ®iÓm lùa chän kh¸c
10. Sù suy gi¶m nghiªm träng c¸c Xem xÐt kh¶ n¨ng cña c¸c tµi nguyªn vµ c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng
tµi nguyªn nh­ gç xÎ hoÆc ®Ó cung cÊp cho c¸c c«mh tr×nh x©y dùng víi qui m« lín vµ n©ng
nhiªn liÖu hoÆc ®¸nh thuÕ qu¸ cÊp nÕu ®­îc
nÆng c¸c nghµnh c«ng nghiÖp Lùa chän c¸c lo¹i vËt liÖu vµ tiªu chuÈn thiÕt kÕ theo c¸c ®iÒu kiÖn
c¸c ngµnh c«ng nghhiÖp cæ ®Þa ph­¬ng vµ kh¶ n¨g cung cÊp cña nguån tµi nguyªn
truyÒn nh­ lµm g¹ch
ThiÕt kÕ hiÖu qu¶ tèi ®a vÒ sö dông vËt liÖu vµ n¨g l­îng
KhuyÕn khÝch nghiªn cøu vÒ tôc lÖ vÒ tôc lÖ b¶n xø vµ c¸c kü thuËt
x©y dùng lång ghÐp vµ thiÕt kÕ dù ¸n
11. Ph¸ ho¹i ®Þa ®iÓm vùc c¸c khu X¸c ®Þnh c¸c hÖ tù nhiªn c¬ b¶n cña khu vùc vµ c¸c khu vùc l©n
vùc xung quanh do viÖc ph¸ vì cËn vµ b¶o vÖ b»ng lËp mét n¬i kh«ng gian më, ®­êng ®i qua vµ
hÖ tù nhiªn c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ vïng ®Öm
®Êt, thùc vËt, hÖ thèng thiªu S¾p xÕp, bè trÝ phï hîp víi khung c¶nh tù nhiªn h¬n lµ ¸p dông
n­íc (xem chi tiÕt phÇn d­íi) h×nh häc cøng nh¾c
12. Suy gi¶m n¬i c­ tró do sù chia Duy tr× vµ/ hoÆc thiÕt kÕ c¸c m¹ng kh«ng gian më ®Ó b¶o tån c¸c
c¾t tõng m¶nh ®Æc ®iÓm tù nhiªn khu vùc, nh­ hµnh lang dßng ch¶y vµ nèi chóng
vµo khu vùc vµ voµ c¸c m¹ng kh«ng gian më ë ®Þa ph­¬ng
13. T¨ng thªm chu kú kh« h¹n vµ B¶o tån thùc vËt hiÖn cã, ®Æc biÖt lµ n¬i c­ tró tù nhiªn cßn nguyªn
qu¸ tr×nh ngËp lôt, t¨ng ®é xãi vÑn.
mßn vµ l¾ng ®äng bïn vµ suy X©y dùng qu¶n lý « nhiÔm ®Ó c©n nh¾c c¸c chiÕn l­îc nh­:
gi¶m ®éng thùc vËt dßng ch¶y • Gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu khu vùc kh«ng thÊm
vµ c©y cèi ven s«ng... do sù • T¨ng c­êng sö dông thÈm thÊu vµ ®Êt b»ng c¸c khu vùc ®Êt bæ
t¨ng dßng ch¶y ë khu vùc dù xung
¸n • Sö dông c¸c khu vùc ®Êt thÊp vïng ®Çm lÇy tù nhiªn thay cho
c¸c èng dÉn n­íc hoÆc
• B»ng c¸c thiÕt bÞ gi÷ n­íc hoÆc tr÷ n­íc víi c¸c cÊu tróc kiÓm
tra cöa cã kh¾c ®é
• Sö dung “Kü thuËt mÒn” ®èi víi ®Êt vµ æn ®Þnh bê nh­ cè ®Þnh
mÆt dèc b»ng thùc vËt (kü thuËt sinh häc ®Êt) h¬n lµ x©y dùng
c¸c c«ng tr×nh
14. Suy gi¶m vµ/ hoÆc « nhiÔm c¸c §¶m b¶o r»ng viÖc sö dông n­íc theo kh¶ n¨ng cña hÖ tù nhiªn ®Ó
nguån n­íc ngÇm ®Þa ph­¬ng nã cã thÓ tù bæ sung
Tr¸nh “khai kho¸ng” n­íc ngÇm ®Æc biÖt trong khÝ hËu t­¬ng ®èi
kh«
Sö dông thùc vËt ®Þa ph­¬ng cÇn Ýt n­íc h¬n, t­íi th­a h¬n hoÆc
c¸c c©y trång bãng r©m
§¶m b¶o r»ng ®Êt phï hîp víi bÓ r¸c tù ho¹i nhiÔm khuÈn hoÆc
c¸c biÖn ph¸p sö lý t¹i chç
ThiÕt kÕ c¸c hÖ thèng qu¶n lý « nhiÔm « nhiÔm nh­ ®Ò nghÞ nªu
trªn, ®Æc biÖt lµ sö dông thùc vËt ®Ó duy tr× bæ sung vµ läc n­íc
th¶i.

116
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

15. Suy tho¸i líp ®Êt bao phñ do Cã kÕt qu¶ « nhiÔm kiÓm so¸t xãi mßn t¹m thêi vµ vÜnh viÔn
xãi mßn, chuyÓn ®æi hoÆc mÊt (trong thêi gian x©y dùng). C¸c kÕ ho¹ch kiÓm so¸t t¹m thêi nªn
kÕt cÊu ®Êt do sù ®Çm chÆt cã:
• Rµo ch¾n bïn
• C¸c bÓ bÉy bïn t¹m thêi
• Gieo h¹t ng¾n ngµy hoÆc che phñ cho c¸c khu vùc ®Êt lé thiªn
(®Æc biÖt ë c¸c chç dèc)
• C¸c h¹n chÕ vÒ sö dông c¸c m¸y mãc nÆng vµ chÊt ®èng c¸c
vËt liÖu ®Ó tr¸nh nÐn ®Êt
C¸c kÕ ho¹ch kiÓm so¸t th­êng xuyªn xãi mßn nªn tËp trung vµo
viÖc h×nh thµnh c¸c h×nh thÓ thùc vËt tù nhiªn æn ®Þnh. §¶m b¶o
r»ng líp ®Êt mÆt ë c¸c khu vùc x©y dùng ®­îc bãc ra ®Ó giµnh
môc tiªu sö dông trong t­¬ng lai vµ kh«ng chuyÓn ra khái khu vùc
mét c¸ch bÊt hîp ph¸p
16. MÊt hoÆc suy gi¶m thùc vËt do X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng chèng chÞu cña thùc vËt, cña rõng hoÆc n¬i c­
di chuyÓn kh«ng cÇn thiÕt hoÆc tró kh¸c, thùc vËt ë c¸c n¬i s­ên dèc, c¸c hµnh lang cã dßng ch¶y,
thiÖt h¹i c¬ häc c¸c vïng ®Êt thÊp cã c©y trång.
§­a c¸c khu vùc nµy vµo b¶n ®å thiÕt kÕ hoÆc hÖ thèng kh«ng
gian më
B¶o vÖ c¸c khu vùc nh­ thÕ nµy trong thêi gian x©y dùng b»ng
c¸ch lµm rµo ch¾n t¹m thêi vµ b»ng c¸ch h¹n chÕ sö dông m¸y
mãc nÆng vµ l­u tr÷ vËt liÖu
17. Suy gi¶m n¬i c­ tró do qu¶n lý B¶o vÖ n¬i c­ tró tù nhiªn ra khái qu¶n lý ph¸ ho¹i hoÆc tiÕn hµnh
kh«ng phï hîp hoÆc ®­a vµo c¸c thùc nghiÖm, nh­ viÖc di chuyÓn ra khái ®Êt rõng, hoÆc chÆt
mét c¸ch lan trµn c¸c loµi vËt qu¸ møc c©y cèi ë hai bªn bê s«ng suèi.
ngo¹i lai Kh«ng sö dông loµi vËt ngo¹i lai

Nguån: Tµi liÖu ®¸nh gi¸ m«i tr­êng ( World bank )

117
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.4. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng
®­êng giao th«ng vµ ®­êng cao tèc
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991)

C¸c t¸c ®éng tiªu cùc cã thÓ C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
C¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
1 TrÇm tÝch trong dßng ch¶y t¨ng do xãi mßn B¶o vÖ bÒ mÆt nhËy c¶m b»ng c¸ch phñ mét líp phñ
tõ c¸c khu x©y dùng ®­êng, c¸c ®Çu mèi ®Ó gi÷ n­íc hoÆc mét líp v¶i, trång c©y t¹i nh÷ng n¬i
giao th«ng, tõ c¸c b∙i ®æ ®Êt vµ chÊt th¶i. dÔ bÞ xãi mßn cµng sím cµng tèt.
2 §Êt vµ n­íc bÞ « nhiÔm do dÇu mì, nhiªn Thu gom vµ t¸i chÕ dÇu nhên. Tr¸nh ®Ó trµn dÇu b»ng
liÖu vµ s¬n cña m¸y mãc vµ c¸c c¬ së nÊu c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu.
nhùa ®­êng.
3 ¤ nhiÔm kh«ng khÝ do c¸c c¬ së nÊu nhùa L¾p ®Æt vµ vËn hµnh thiÕt bÞ kiÓm so¸t « nhiÔm kh«ng
®­êng g©y ra. khÝ
4 Khãi vµ bôi côc bé T­íi n­íc theo ®Þnh kú hoÆc phun dÇu nhÑ trªn c¸c
®o¹n ®­êng ®ang x©y dë.
L¾p vµ duy tr× c¸c bé phËn gi¶m ©m cho c¸c thiÕt bÞ
m¸y mãc.
5 ¤ nhiÔm kh«ng khÝ vµ tiÕng ån do ho¹t Trong kÕ ho¹ch ph¶i cã hµng rµo ng¨n tiÕng ån.
®éng cña m¸y x©y dùng t¹i c¸c khu vùc Yªu cÇu b¶o d­ìng m¸y mãc theo ®óng c¸c tiªu
®«ng d©n cã quèc lé ®i qua, ®Æc biÖt t¹i c¸c chuÈn vµ thêi h¹n (hoÆc dïng nhiªn liÖu cã chän läc)
thµnh phè vµ khu ®«ng d©n. nh»m gi¶m thiÓu « nghiÔm tiÕng ån.
T¨ng c­êng giao th«ng c«ng céng vµ qu¶n lý ¸ch t¾c
giao th«ng mét c¸ch h÷u hiÖu
6 Lµm thay ®æi c¶nh quan do ®¾p cao, khoÐt Sö dông thiÕt kÕ kiÕn tróc sao cho hµi hoµ víi c¶nh
s©u, san lÊp vµ khai th¸c ®¸ quan.
Trång c©y trªn bÒ mÆt ®∙ bÞ biÕn d¹ng.
7 Lë, sôt, tr­ît ®Êt vµ c¸c chuyÓn ®éng khèi X©y dùng c¸c r∙nh tho¸t n­íc cÇn thiÕt ®Ó gi¶m bít
(mass movement) kh¸c t¹i c¸c talue ®­êng nguy c¬ lë theo c¸c nghiªn cøu tr­íc ®ã.
míi ®µo. Bè trÝ l¹i ®­êng tr¸nh c¸c khu vùc vèn kh«ng æn ®Þnh.
æn ®Þnh mÆt c¾t ®­êng ®óng kÕt cÊu ( t­êng bª t«ng,
khèi x©y kh«, do vËt liÖu )
8 Xãi mßn ®Êt ë d­íi nÒn ®­êng cã l­îng T¨ng sè l­îng tho¸t n­íc.
chÈy tËp trung tõ c¸c èng tiªu n­íc hë hoÆc §Æt c¸c èng tiªu n­íc ®Ó tr¸nh c¸c t¸c ®éng n­íc xãi
vïi ... èp bÒ mÆt b»ng ®¸ bª t«ng
9 R¸c trªn ®­êng phè. Cung cÊp c¸c thiÕt bÞ xö lý.
Sö dông luËt ph¸p vµ c¸c qui ®Þnh chèng sù vøt r¸c
bõa b∙i.
10 C¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm khi l¸i xe do viÖc §­a vµo thiÕt kÕ hÖ thèng biÓn hiÖu phï hîp vµ cã
x©y dùng g©y trë ng¹i bëi hÖ thèng ®­êng chiÕu s¸ng.
®∙ cã.
11 Thay ®æi hÖ thèng tho¸t n­íc mÆt vµ n­íc L¾p ®Æt ®Çy ®ñ c¸c c«ng tr×nh tho¸t n­íc
d­íi ®Êt tÇng n«ng ( ë nh÷ng n¬i mÆt ®­êng
c¾t qua mùc n­íc ngÇm hoÆc nh÷ng ®iÓm lé
n­íc ngÇm).
12 Tµn ph¸ th¶m thùc vËt vµ ®éng vËt hoang d∙ Bè trÝ l¹i, ë n¬i cã thÓ, ®Ó tr¸nh c¸c khu vùc cÇn b¶o
ë nh÷ng n¬i quèc lé ch¹y qua. vÖ mµ c¸c nghiªn cøu tr­íc ®ã ®Ò cËp.
118
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

13 Tµn ph¸ hoÆc huû diÖt n¬i sèng cña ®éng Qui ho¹ch tuyÕn ®­êng giao th«ng quèc gia sao cho
vËt hoang d∙ trªn c¹n, c¸c tµi nguyªn sinh cã thÓ tr¸nh ®­îc c¸c khu vùc ®Ó bÞ tæn th­¬ng,
vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i cÇn ®­îc b¶o vÖ. nh÷ng n¬i ®éc nhÊt v« nhÞ.
14 Thay ®æi chÕ ®é thuû v¨n cña c¸c vïng ®Êt Bè trÝ l¹i ®o¹n ®­êng ®ã ®Ó tr¸nh khu ®Êt ngËp n­íc.
ngËp n­íc do ®¾p ®­êng cao, víi c¸c t¸c L¾p ®Æt c¸c cèng n­íc, cÇu.. khi cÇn vµ theo ®óng
®«ng cã h¹i cho c¸c hÖ sinh th¸i nµy. tiªu chuÈn cña b¸o c¸o nghiªn cøu thuû v¨n ®∙ cã.
15 Lµm gi¸n ®o¹n tuyÕn di c­ cña ®éng vËt Bè trÝ l¹i ®o¹n ®­êng ®ã ®Ó tr¸nh c¾t tuyÕn di c­ quan
hoang d∙ vµ vËt nu«i. träng cña ®éng vËt.
Lµm t¨ng xung ®ét víi loµi vËt X©y dùng c¸c ®­êng hÇm c¾t qua ®­êng ®Ó ®éng vËt
cã thÓ di c­.
16 MÊt vÖ sinh vµ kh«ng xö lý chÊt th¶i r¾n X©y dùng c¸c nhµ vÖ sinh ë nh÷ng chæ thÝch hîp.
trong c¸c l¸n tr¹i cña c«ng nh©n
17 BÖnh truyÒn nhiÓm cã thÓ lan tõ c«ng nh©n KiÓm tra ®Þnh ký søc khoÎ c«ng nh©n vµ ®iÒu trÞ khi
sang d©n ®Þa ph­¬ng vµ ng­îc l¹i. cÇn thiÕt.
18 T¹o ra m«i tr­êng sinh në t¹m thêi cho c¸c §¸nh gi¸ sinh th¸i vecto t¹i c¸c khu vùc lµm viÖc vµ
vect¬ g©y bÖnh (muçi) nh­ c¸c bÓ n­íc, c¸c ®Æt ra kÕ ho¹ch tr¸nh t¹o ra c¸c n¬i c­ tró cho c¸c
kho¶ng s¸ng. vect¬ g©y bÖnh.
19 T¹o ra hµng lang truyÒn bÖnh, c«n trïng H×nh thµnh dÞch vô b¶o vÖ ®éng thùc vËt vµ c¸c ®iÓm
ph¸t triÓn, cá d¹i mäc, c¸c vi sinh vËt cã h¹i kiÓm tra ®Þnh kú.
lan truyÒn.
20 C«ng nh©n x©y dùng s¨n b¾t trém ®éng vËt CÊm s¨n b¾t trém trong thêi gian ®­îc thuª lµm viÖc
hoang d∙. t¹i c«ng tr­êng.
21 T¸i ®Þnh c­ b¾t buéc ®èi víi ng­êi sèng Xem phÇn “ §Þnh c­ b¾t buéc”. Cã thÓ ph¶i cÇn tíi c¬
trong l∙nh thæ cã ®­êng giao th«ng ®i qua. chÕ vµ thñ tôc míi ®Ó båi th­êng ®Çy ®ñ vµ c«ng
Vïng ngo¹i thµnh phè nhiÒu ng­êi cã thÓ bÞ b»ng cho nh÷ng ng­êi t¸i ®Þnh c­.
¶nh h­ëng.
22 C¶n trë ®i l¹i tõ nhµ tíi trang tr¹i, t¨ng thêi X©y dùng cÇu v­ît / cÇu chui mét c¸ch t¹i nh÷ng vÞ
gian ®i l¹i. trÝ cÇn thiÕt.
23 ViÖc ®i bé theo däc ®­êng giao th«ng bÞ ThiÕt kÕ vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn vµ kÕ
khã kh¨n do hµnh lang dµnh riªng cho ho¹ch cøu n¹n ®Ó cÊp cøu trong tr­êng hîp x¶y ra c¸c
ng­êi ®i bé bÞ gi¶m hay bÞ c¶n trë. tai n¹n do viÖc trµn dÇu.
ThiÕt kÕ c¸c con ®­êng ®Æc biÖt ®Ó vËn chuyÓn c¸c
chÊt th¶i nguy hiÓm. Xem c¸c phÇn nãi vÒ “Qu¶n lý
c¸c rñi ro vÒ c«ng nghiÖp” vµ "søc khoÎ c«ng céng vµ
an toµn”
C¸c t¸c ®éng Gi¸n tiÕp
25 T¹o ra sù ph¸t triÓn míi: bu«n b¸n theo c¸c L«i kÐo sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan quy ho¹ch
trôc ®­êng giao th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t vµ sö dông ®Êt ë c¸c cÊp vµo viÖc thiÕt kÕ dù ¸n vµ
triÓn c«ng nghiªp, x©y dùng c¸c khu d©n c­ ®¸nh gi¸ m«i tr­êng vµ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kiÓm
vµ më réng ®« thÞ. so¸t ®­îc.
26 T¨ng giao th«ng c¬ giíi KÓ c¶ c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch sö dông giao th«ng
kh«ng cã ®éng c¬.
27 Lµm suy gi¶m kinh tÕ trong giao th«ng Gåm c¶ c¸c dù ¸n thóc ®Èy s¶n xuÊt ®Þa ph­¬ng vµ sö
kh«ng ®éng c¬ do nh÷ng thay ®æi trong viÖc dung c¸c ph­¬ng tiÖn gia th«ng kh«ng c¬ giíi ho¸.
sö dông ®Êt vµ gia t¨ng c¸c ph­¬ng ¸n dïng
xe c¬ giíi.
28 ChÆt c©y kh«ng theo kÕ ho¹ch vµ ph¸p luËt. Xem “ ®­êng n«ng th«n”
29 Ph¸t quang ®Êt kh«ng theo kÕ ho¹ch vµ tr¸i Xem “ ®­êng n«ng th«n”
ph¸p luËt.
30 X©m ph¹m tr¸i phÐp chæ ë vµ s¨n b¾t trong Xem c¸c phÇn “ C¸c d©n téc b¶n ®Þa” vµ “ Sù ph¸t
vïng d©n b¶n ®Þa. triÓn ®ùoc khÝch lÖ” ë ch­¬ng 3

119
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.5. chuÈn bÞ KÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng


(h­íng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, unep,1996)

1. Ghi nhËn hoÆc x©y dùng chÝnh s¸ch m«i tr­êng cho mét dù ¸n
• ChÝnh s¸ch m«i tr­êng cña mét ®Ò ¸n ph¶i lµ mét b¸o c¸o ng¾n gän vÒ c¸c cam kÕt tu©n thñ theo c¸c tiªu
chuÈn m«i tr­êng nhÊt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn, vËn hµnh vµ thanh lý cña dù ¸n. VÝ dô nh­ cam kÕt r»ng
“ dù ¸n sÏ sö dông tèi ®a nguyªn liÖu gç ®­îc trång t¹i vïng cã dù ¸n” hoÆc “tÊt c¶ c¸c nhµ thÇu ®Òu ph¶i
x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i tr­êng vµ b¸o c¸o vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng nh­ mét ®iÒu kho¶n ®Çu tiªn
cña hîp ®ång”
• T×m c¸ch n©ng cao nhËn thøc cho nh÷ng ng­êi cã chøc n¨ng vÒ qu¶n lý m«i tr­êng vµ cam kÕt thùc hiÖn
®Çy ®ñ c¸c chÝnh s¸ch (lao ®éng, hîp ®ång, cung øng, kh¸ch hµng vµ céng ®ång) vµ ®¶m b¶o hä nhËn
thøc ®­îc r»ng ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch tù gi¸c.

2. Cö ng­êi gi÷ tr¸ch nhiÖm chñ yÕu trong kÕ ho¹ch qu¶n lý c¸c t¸c ®éng
Mét ng­êi hoÆc mét tËp thÓ cÇn ph¶i ®­îc trao riªng tr¸ch nhiÖm ®Ó x©y dùng, thùc hiÖn vµ thÈm
®Þnh kÕt qu¶ cña kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng.

3. X¸c ®Þnh nhiÖm vô


• KiÓm tra c«ng t¸c §GT§MT vµ c¸c ®iÒu kiÖn phª duyÖt nã ®Ó x¸c ®Þnh c¸c cam kÕt vµ c¸c nghÜa vô cÇn
ph¶i thùc hiÖn ®èi víi m«i tr­êng.
• X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n lý m«i tr­êng / t¸c ®éng kh¸c n¶y sinh tõ c¸c qui ®Þnh, chÝnh s¸ch, c¸c
h­íng dÉn hiÖn hµnh.
• KÓ c¶ c¸c nhu cÇu ®µo t¹o c¸n bé.
• X¸c ®Þnh c¸c c«ng cô thùc hiÖn cã thÓ sö dông ®Ó ®¶m b¶o r»ng qu¶n lý t¸c ®éng sÏ ®­îc tiÕn hµnh, nh­
viÖc t¹o ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®Ó ký kÕt hîp ®ång, bá thÇu, cÊp giÊy phÐp vµ lËp giao kÌo thùc hiÖn ®¶m
b¶o ®¹t ®­îc c¸c kÕt qu¶ vÒ mÆt m«i tr­êng.

4. X©y dùng kÕ ho¹ch vµ ph©n nhiÖm


• LËp thêi gian biÓu cho viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®∙ x¸c ®Þnh vµ ph©n nhiÖm cho tõng c¸ nh©n (xem ®Ò
c­¬ng mÉu).
KÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng - mÉu ph©n chia thêi gian theo nhiÖm vô
Sè thø M« t¶ nhiÖm vô Ng­êi/®¬n vÞ chÞu Ngµy b¾t ®Çu Ngµy kÕt 199.. 199...
tù tr¸ch nhiÖm thóc

• X©y dùng kÕ ho¹ch dù phßng bÊt tr¾c, l­u ý ®Õn c¸c ho¹t ®éng cÇn tiÕn hµnh vµ qui ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm
vµ nghÜa vô ®èi víi tõng tr­êng hîp khi ph¸t hiÖn ®­îc c¸c t¸c ®éng cã h¹i kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc.
• §¶m b¶o r»ng nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm thiÕt kÕ chi tiÕt dù ¸n sÏ tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c cam kÕt vµ nghÜa
vô m«i tr­êng cña dù ¸n.
• Kinh phÝ thùc hiÖn kÕ ho¹ch

5. X©y dùng mét hÖ thèng qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c gi¸m s¸t, lËp b¸o c¸o.
• X©y dùng c¸c nhu cÇu gi¸m s¸t vµ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn.
• H×nh thµnh hÖ thèng lËp b¸o c¸o theo thêi ®o¹n sao cho phï hîp víi nhiÖm vô gi¸m s¸t (hµng ngµy, hµng
tuÇn, hµng th¸ng).
• X©y dùng hÖ thèng th«ng tin: l­u tr÷ vµ truy nhËp d÷ liÖu.
• H×nh thµnh hÖ thèng nghiªn cøu kh¶o s¸t vµ tr¶ lêi nh÷ng khiÕu l¹i vµ ®ßi hái th«ng tin cña c«ng chóng.

6. Thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý

120
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

7. TiÕn hµnh thÈm ®Þnh


• H×nh thµnh mét lo¹t cuéc héi th¶o ®Ó xem xÐt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh tõ c¸c b¸o c¸o qu¶n lý t¸c ®éng vµ tËp
trung vµo biÖn ph¸p phßng ngõa vµ xö lý.
• TiÕn hµnh kiÓm to¸n ®éc lËp mét c¸ch ®Òu ®Æn (lµm ®óng theo qui ®Þnh vµ cã gi¸m s¸t)
• Bæ sung / thÈm ®Þnh kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng mét c¸ch ®Òu ®Æn

121
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.6. H­íng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸
chi tiÕt cña Malaxia (chÝnh phñ malaxia, 1987)

1. Giíi thiÖu
Trong phÇn nµy tr×nh bµy nh÷ng chØ dÉn ®Ó chuÈn bÞ mét b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt. Néi dung vµ h×nh
thøc cña b¸o c¸o còng ®­îc tr×nh bµy t¹i ®©y.
2. Tªn dù ¸n
Trong phÇn nµy cÇn x¸c ®Þnh lo¹i h×nh vµ nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt vÒ vÞ trÝ cña dù ¸n. §ång thêi nÕu dù
¸n lµ mét phÇn cña mét dù ¸n kh¸c lín h¬n còng ph¶i ®­îc tr×nh bµy t¹i ®©y. Cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò
sau ®©y cÇn ph¶i ®­îc tr×nh bµy:
(a) B¸o c¸o §GT§MT s¬ bé hoµn thµnh vµo thêi gian nµo, ai xÐt duyÖt vµ ®∙ göi ®i ®©u?
(b) Tãm t¾t c¸c néi dung sÏ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸.
3. Ng­êi ®Ò x­íng dù ¸n (Chñ dù ¸n)
Yªu cÇu x¸c ®Þnh râ dù ¸n nµy do ai thùc hiÖn, c¸c tæ chøc nhµ n­íc hay t­ nh©n. NÕu ®¸nh gi¸ chi
tiÕt kh«ng do c¸c c¬ quan chñ dù ¸n tù thùc hiÖn mµ do c¸c tæ chøc t­ vÊn hay c¸c c¬ quan kh¸c
thùc hiÖn th× còng ph¶i nªu râ. §ång thêi còng ph¶i nªu rá c¬ quan vµ c¸ nh©n thùc hiÖn.
4. TÝnh cÊp thiÕt
TÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n ®­îc viÕt dùa vµo bèi c¶nh vµ nguyªn nh©n tiÕn hµnh dù ¸n. TÝnh cÊp thiÕt
cña dù ¸n ®­îc tr×nh bµy th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh tÝnh cÊp thiÕt vÒ x∙ héi vµ kinh tÕ. X¸c ®Þnh c¸c
môc tiªu chÝnh cña dù ¸n còng ph¶i ®­îc nªu ra trong môc nµy.
5. M« t¶ dù ¸n
Trong phÇn nµy dù ¸n cÇn ph¶i m« t¶ theo:
1. Tr×nh bµy ý t­ëng cña dù ¸n víi mét m« t¶ quy m« cña dù ¸n, bao gåm s¶n phÈm do dù ¸n t¹o ra,
nguyªn liÖu, n¨ng l­îng vµ ®Êt, n­íc, lao ®éng, vËn chuyÔn, vèn, thÞ tr­êng vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ c¬
së h¹ tÇng.
2. Dïng b¶n ®å vµ biÓu b¶ng ®Ó minh häa dù ¸n.
3. Tãm t¾t c¸c ®Æc ®iÓm kü thuËt chÝnh nhÊt cña dù ¸n.
6. C¸c ph­¬ng ¸n lùa chän
Cïng mét môc ®Ých, mét chØ tiªu vÒ kinh tÕ, kü thuËt vµ m«i tr­êng sÏ cã mét sè ph­¬ng ¸n cña dù
¸n ®­îc ®Æt ra theo quy m«, c«ng nghÖ, s¶n phÈm lµm ra, nguyªn vËt liÖu vµ nhu cÇu vÒ n¨ng l­îng.
VÒ mÆt nguyªn t¾c, ®Ó lùa chän mçi mét ph­¬ng ¸n cÇn ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c ­u,
khuyÕt ®iÓm vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt còng nh­ m«i tr­êng. Khi th¶o luËn chän ph­¬ng ¸n cÇn thiÕt
ph¶i kÕt hîp víi ph­¬ng ¸n “kh«ng cã dù ¸n”. Lµm nh­ vËy ng­êi ®¸nh gi¸ cã thÓ lµm næi bËt c¸c
lîi Ých x∙ héi, kü thuËt vµ m«i tr­êng cña dù ¸n. NÕu dù ¸n cã hai vÞ trÝ ®Ó lùa chän trë lªn, th× cÇn
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh.
7. Tr×nh bµy vÒ m«i tr­êng hiÖn t¹i
M« t¶ m«i tr­êng hiÖn t¹i ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c néi dung sau:
1. §iÒu kiÖn m«i tr­êng (tù nhiªn, sinh häc vµ nh©n v¨n) mét c¸ch ®Þnh l­îng.
2. Ranh giíi cña l∙nh thæ cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu m«i tr­êng.
3. Vïng cã m«i tr­êng nhËy c¶m, vïng cã ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc, kinh tÕ x∙ héi hay v¨n hãa.

122
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

8. KÕt qu¶ cña ®¸nh gi¸ s¬ bé


Trong ch­¬ng nµy ph¶i tãm t¾t (tõ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ s¬ bé) nh÷ng t¸c ®éng mµ ý nghÜa cña chóng
ch­a ®­îc biÕt, nh÷ng t¸c ®éng sãt (cßn l¹i sau khi ®∙ cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu) nh­ng vÉn cßn
lín cña dù ¸n cã thÓ x¶y ra, b»ng viÖc sö dông ma trËn m«i tr­êng cÊp 2. L­u ý ®Õn tÊt c¶ c¸c t¸c
®éng tÝch dån, t¸c ®éng ®ång quy vµ t¸c ®éng ®èi kh¸ng.
Sù c©n nh¾c m«i tr­êng cÇn ®­îc tiÕn hµnh theo:
1. B¶n chÊt cña t¸c ®éng
2. Nguån gèc cña t¸c ®éng
3. Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt ®­îc ý nghÜa cña t¸c ®éng.
4. Trong tr­êng hîp cã mét t¸c ®éng mµ ý nghÜa cña nã ch­a ®­îc nhËn biÕt th× cÇn tiÕn hµnh c¸c
nghiªn cøu ®Ó nhËn biÕt.
9. ThÈm tra c¸c t¸c ®éng mét c¸ch chi tiÕt.
Mçi mét t¸c ®éng ®­îc liÖt kª trong c¸c phÇn trªn ph¶i ®­îc thÈm tra trªn c¬ së c¸c th«ng tin míi
®­îc bæ sung vÒ m«i tr­êng, vÒ dù ¸n, còng nh­ c¸c c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
Ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã ý nghÜa cßn ch­a râ, c¸c t¸c ®éng
sãt quan träng còng cÇn ®­îc tr×nh bµy trong phÇn nµy cña b¸o c¸o. Cã kÕt luËn vÒ toµn bé c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu do b¸o c¸o s¬ bé vµ b¸o c¸o chi tiÕt ®­a ra.
10. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
Trong phÇn nµy ng­êi ®¸nh gi¸ ph¶i lËp luËn cho toµn bé c¸c biÖn ph¸p ®∙ ®­îc ®­a vµo kÕ ho¹ch
thiÕt kÕ cña c«ng tr×nh ®Ó gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cã thÓ xÈy ra. ViÖc lËp luËn ph¶i cã c¶
®¸nh gi¸ kinh tÕ cho c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®­îc chän ®­a vµo thiÕt kÕ, còng nh­ c¸c biÖn
ph¸p thiÓu kh¸c kh«ng ®­îc chän.
11. C¸c t¸c ®éng cßn sãt l¹i
C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng tiªu cùc cã ý nghÜa cßn l¹i sau khi ®∙ cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ph¶i
®­îc tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®­îc tr×nh bµy trong phÇn nµy cña
b¸o c¸o. NÕu nh÷ng t¸c ®éng sãt nãi trªn cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc gi¸m s¸t th× dù ¸n ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó ch­¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ qu¶n lý t¸c ®éng ®­îc thùc hiÖn.
12. §¸nh gi¸ dù ¸n.
Trong phÇn nµy ng­êi ®¸nh gi¸ ph¶i t×m kiÕm c¸ch ®Þnh l­îng cho viÖc lùa chän b¶n thiÕt kÕ cuèi
cïng cña dù ¸n vÒ chÊt l­îng m«i tr­êng vµ ph¸t triÓn. Sö dông ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch lîi Ých chi
phÝ.
13. Tãm t¾t c¸c kÕt luËn.
Chñ ®Ò ¸n ph¶i rót ra c¸c kÕt luËn thÝch hîp cho tõng ch­¬ng cña b¸o c¸o. C¸c kÕt luËn trªn ®­îc
tãm t¾t l¹i mét c¸ch ng¾n gän vµ tr×nh bµy thµnh mét phÇn riªng rÏ.
14. Nguån sè liÖu, t­ vÊn vµ tham gia cña céng ®ång.
C¸c c¸ nh©n, c¬ quan ®∙ t­ vÊn vÒ kiÕn thøc vµ cung cÊp th«ng tin ®­îc sö dông trong b¸o c¸o ®¸nh
gi¸ s¬ bé vµ ®¸nh gi¸ chi tiÕt ph¶i ®­îc ghi nhËn mét c¸ch ®Çy ®ñ trong phÇn nµy, vµ ®­îc tr×nh bµy
theo c¸c néi dung sau: tªn tuæi cña c¸ nh©n, c¬ quan c«ng t¸c, h×nh thøc tham gia vµ thêi gian ®∙ t­
vÊn cho ®¸nh gi¸ m«i tr­êng. Nh÷ng gãp ý b»ng v¨n b¶n cña c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ còng ph¶i ®­îc
ghi nhËn. H×nh thøc, quy m« vµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tham kh¶o ý kiÕn céng ®ång ph¶i ®­îc tr×nh
bµy mét c¸ch ®Çy ®ñ.
15. Tµi liÖu tham kh¶o.
LiÖt kª c¸c b¸o c¸o, tµi liÖu khoa häc ®∙ ®­îc sö dông.

123
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc IV.7. néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng
cÊp dù ¸n theo quy ®Þnh thùc hiÖn cña
ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (Od 4.00)
1. C¸c b¸o c¸o §GT§MT ph¶i gän vµ sóc tÝch vµ chØ giíi h¹n ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò quan träng. Møc ®é
chi tiÕt vµ sù c©n ®èi trong ph©n tÝch m«i tr­êng ph¶i t­¬ng øng víi c¸c t¸c ®éng. B¸o c¸o ph¶i ®­îc
thèng nhÊt gi÷a c¸c nhµ thiÕt kÕ, c¸c c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n, c¸c c¬ quan cho vay vµ c¸n bé ng©n hµng.
2. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i tr­êng bao gåm:
B¸o c¸o tãm t¾t.
Th¶o luËn v¾n t¾t nh÷ng kÕt qu¶ lín vµ kiÕn nghÞ thùc hiÖn.
C¬ së vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ qu¶n lý cña ®¸nh gi¸ m«i tr­êng.

M« t¶ dù ¸n
M« t¶ dù ¸n vÒ c¸c khÝa c¹nh ®Þa lý, sinh th¸i vµ kinh tÕ x∙ héi, bao gåm c¶ c¸c ®Çu t­ hç trî cho dù
¸n (nh­ x©y dùng c¸c ®­êng èng chuyªn dïng, ®­êng giao th«ng ®Õn vïng dù ¸n, tr¹m cÊp ®iÖn, cÊp
n­íc, nhµ ë, nguyªn vËt liÖu vµ kho tµng).
Sè liÖu nÒn
Giíi h¹n cña vïng nghiªn cøu vµ m« t¶ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sinh häc vµ kinh tÕ x∙ héi, kÓ c¶
nh÷ng thay ®æi ®∙ biÕt tr­íc khi cã dù ¸n. C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn hiÖn t¹i vµ dù kiÕn trong t­¬ng
lai cña vïng (nh­ng kh«ng liªn quan trùc tiÕp víi dù ¸n) cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt.
C¸c t¸c ®éng m«i tr­êng
C¸c t¸c ®éng tiªu cùc còng nh­ tÝch cùc cÇn ®­îc nhËn d¹ng vµ ®¸nh gi¸. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
vµ c¸c t¸c ®éng sãt kh«ng thÓ tiÕn hµnh gi¶m thiÓu ®­îc còng ph¶i ®­îc nhËn d¹ng. C¸c c¬ héi lµm
t¨ng gi¸ trÞ m«i tr­êng cÇn ph¶i ®­îc sö dông. Quy m« vµ chÊt l­îng cña sè liÖu m«i tr­êng hiÖn cã,
nh÷ng h¹n chÕ chÝnh vÒ mÆt sè liÖu, ®é tin cËy cña viÖc dù b¸o t¸c ®éng cÇn ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh vµ
tÝnh to¸n. Nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng thuéc ph¹m vi cña b¸o c¸o còng cÇn thiÕt ph¶i ®­îc chØ râ.
Ph©n tÝch c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ
ThiÕt kÕ, vÞ trÝ x©y dùng, c«ng nghÖ vµ vËn hµnh cña c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ cÇn ®­îc so s¸nh mét
c¸ch cã hÖ thèng theo c¸c mÆt: c¸c t¸c ®éng dù ¸n cã thÓ g©y ra, vèn ®Çu t­ vµ thu håi vèn, sù hîp
lý vÒ vÞ trÝ dù ¸n, c¸c c¬ quan thùc hiÖn, ®µo t¹o vµ thiÕt bÞ gi¸m s¸t t¸c ®éng. NÕu cã thÓ ®­îc, th×
chi phÝ cho viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng vµ lîi nhuËn cña c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ còng ph¶i ®­îc tÝnh
to¸n mét c¸ch ®Þnh l­îng b»ng c¸c th«ng sè kinh tÕ.
KÕ ho¹ch gi¶m thiÓu
KiÕn nghÞ vÒ mét kÕ ho¹ch gi¶m thiÓu kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ ®Ó gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã h¹i
xuèng ®Õn møc ®é cho phÐp. TÝnh to¸n c¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra, vèn vµ hoµn vèn, c¸c yªu cÇu vÒ
tæ chøc vµ ®µo t¹o c¸n bé ®Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. KÕ ho¹ch gi¶m thiÓu (trong nhiÒu
tr­êng hîp ®­îc hiÓu lµ “kÕ ho¹ch hµnh ®éng” hoÆc “ch­¬ng tr×nh qu¶n lý m«i tr­êng”) ph¶i cung
cÊp ®­îc mét ch­¬ng tr×nh lµm viÖc chi tiÕt ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c h¹ng môc gi¶m thiÓu m«i tr­êng
®­îc ®­a vµo quy tr×nh c«ng nghÖ trong suèt thêi kú chuÈn bÞ cña dù ¸n. Trong b¶n kÕ ho¹ch cÇn
ph¶i c©n nh¾c c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu sao cho kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶.
Qu¶n lý m«i tr­êng vµ ®µo t¹o
Thùc tÕ, vai trß vµ n¨ng lùc m«i tr­êng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý tõ ®Þa ph­¬ng ®Õn trung ­¬ng cÇn
ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ vµ ®­a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ thµnh lËp hay x©y dùng n¨ng lùc cho c¸c c¬ quan nµy.

124
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

KiÕn nghÞ vÒ tæ chøc c¸n bé vµ ®µo t¹o ®Ó ®¶m b¶o r»ng nh÷ng kiÕn nghÞ ®­a ra sÏ trë thµnh hiÖn
thùc.
KÕ ho¹ch gi¸m s¸t
§èi víi c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. B¶n kÕ ho¹ch ph¶i chØ râ
c¸c lo¹i h×nh cÇn gi¸m s¸t, ai ph¶i thùc hiÖn, chi phÝ hÕt bao nhiªu vµ cÇn nh÷ng nguyªn vËt liÖu g×.

Phô lôc

1. Danh s¸ch nh÷ng ng­êi tham gia: C¸ nh©n vµ c¬ quan


2. Tµi liÖu tham kh¶o. Nh÷ng tµi liÖu sö dông ®Ó viÕt b¸o c¸o. Quan träng lµ ®­a nh÷ng tµi liÖu ch­a ®­îc
c«ng bè vµo danh s¸ch.
3. Danh s¸ch c¸c cuéc th¶o luËn liªn c¬ quan, c¸c cuéc häp tham kh¶o ý kiÕn céng ®ång.

125
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Phô lôc V. Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸ th«ng tin
(b¸o c¸o) m«i tr­êng (Uû ban ch©u ©u, 1994)

1. Môc ®Ých cña Danh môc kiÓm tra ®¸nh gi¸


B¶n Danh môc kiÓm tra ®¸nh gi¸ nµy ®­îc x©y dùng thµnh mét ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó ®¸nh gi¸
th«ng tin m«i tr­êng cña chñ dù ¸n nép cho c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vµ lµ mét phÇn cña quy
tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng(1). Môc ®Ých cña nã lµ hç trî cho c¸c chuyªn gia thÈm ®Þnh ®¸nh
gi¸ møc ®é ®Çy ®ñ vµ thÝch hîp cña c¸c th«ng tin theo quan ®iÓm kü thuËt vµ ra quyÕt ®Þnh. §Æc biÖt
nã gióp c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh xem c¸c th«ng tin liªn quan ®∙ ®ñ ®Ó thùc hiÖn hai viÖc
sau ®©y ch­a:
• C¬ së ®Ó ®Ò ra quyÕt ®Þnh
• Cung cÊp th«ng tin cho c«ng chóng.
Danh môc kiÓm tra kh«ng ph¶i lµ mét c«ng cô dïng ®Ó kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña th«ng tin. TÝnh
ph¸p lý cña th«ng tin chØ cã thÓ thùc hiÖn trong ph¹m vi luËt ph¸p cña c¸c quèc gia thµnh viªn cô
thÓ.
Sö dông danh môc kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ lµ viÖc lµm hoµn toµn tù nguyÖn. Nã kh«ng nh»m thay thÕ
bÊt kú ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nµo ë c¸c n­íc thµnh viªn. C¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cã thÓ sö dông
danh môc kiÓm tra trong nh÷ng tr­êng hîp thÝch hîp. Khi sö dông nã, c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ cã
quyÒn tù do ®iÒu chØnh cho phï hîp víi hoµn c¶nh ®Þa ph­¬ng hoÆc ph¶n ¸nh nh÷ng kinh nghiÖm
thùc tiÔn ®∙ tÝch lòy ®­îc. Mét sè dù phßng cho viÖc nµy ®∙ ®­îc ph¶n ¸nh trong Danh môc kiÓm
tra.

2. ChØ tiªu ®¸nh gi¸


C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®­îc x¾p xÕp theo 8 néi dung ®¸nh gi¸ sau ®©y:
1. M« t¶ dù ¸n
2. Tãm t¾t c¸c ph­¬ng ¸n
3. M« t¶ m«i tr­êng
4. M« t¶ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
5. M« t¶ c¸c t¸c ®éng
6. Tãm t¾t phi kü thuËt (theo ng«n ng÷ ®¹i chóng)
7. Nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ t×nh tæng hîp th«ng tin
8. Ph­¬ng thøc tiÕp cËn chung
Mçi néi dung ®¸nh gi¸ cã nh÷ng c©u hái ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh kh¸ chi tiÕt nh÷ng h¹ng môc th«ng tin
mµ chñ dù ¸n cÇn ph¶i cung cÊp cho c¬ quan cã thÈm quyÒn.

3. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸


Nh×n chung, cã bèn nhiÖm vô liªn tiÕp cÇn ph¶i tiÕn hµnh:
• Thø nhÊt lµ lùa chän nh÷ng th«ng tin phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n.
• Thø hai lµ x¸c ®Þnh xem th«ng tin cã bÞ bá sãt vµ/hoÆc bÞ thiÕu hay kh«ng.
• Thø ba lµ, nÕu th«ng tin bÞ bá sãt hoÆc thiÕu, th× x¸c ®Þnh xem trong nh÷ng th«ng tin (bÞ bá sãt hoÆc cßn
thiÕu) th× th«ng tin nµo lµ quan träng nhÊt ®èi víi qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
• Thø t­, chØ ra nh÷ng ®iÓm cÇn ph¶i bæ sung, vµ nÕu ®­îc th× khuyÕn nghÞ ph­¬ng ph¸p thu thËp c¸c th«ng
tin cßn thiÕu.

(1)
ë mét sè n­íc, th«ng tin nµy ®­îc tr×nh d­íi d¹ng mét B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng, gåm mét hoÆc mét sè
tµi liÖu. ë nh÷ng n­íc kh¸c, th«ng tin cã thÓ ®­îc cung cÊp d­íi h×nh thøc c¸c tµi liÖu kh¸c, thÝ dô nh­ lµ mét phÇn
cña ®¬n xin phÐp triÓn khai dù ¸n.
126
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

B¶n danh môc kiÓm tra ®∙ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nµy. Ph­¬ng ph¸p
kiÓm tra bao gåm nh÷ng b­íc sau:
B­íc 1 (NhiÖm vô thø nhÊt)
§èi víi mçi c©u hái kiÓm tra, ng­êi kiÓm tra tr­íc hÕt x¸c ®Þnh xem c©u hái ®ã cã liªn quan ®Õn
kiÓu dù ¸n ph¸t triÓn ®ang ®­îc xÐt hay kh«ng. NÕu kh«ng, ng­êi kiÓm tra ghi nhËn vµ chuyÓn sang
c©u hái tiÕp theo.
B­íc 2 (nhiÖm vô thø hai vµ thø ba)
NÕu c©u hái ®­îc coi lµ phï hîp víi dù ¸n , th× chuyªn gia ®¸nh gi¸ kiÓm tra xem th«ng tin do chñ
dù ¸n cung cÊp vµ ®¸nh gi¸ theo ba møc sau:
• §Çy ®ñ (Hoµn chØnh): TÊt c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®∙ ®Çy ®ñ, kh«ng cÇn
bæ sung thªm th«ng tin.
• ChÊp nhËn ®­îc: Th«ng tin tr×nh nép ch­a ®­îc ®Çy ®ñ, tuy nhiªn nh÷ng thiÕu sãt ®ã cña th«ng tin
kh«ng lµm c¶n trë qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
• Kh«ng ®¹t yªu cÇu: Th«ng tin tr×nh nép cã nh÷ng thiÕu sãt lín; th«ng tin cÇn ph¶i ®­îc bæ sung
tr­íc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
Nh÷ng yÕu tè cÇn xÐt ®Õn trong viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é ®Çy ®ñ cña th«ng tin ®­îc nªu ë phÇn “Nh÷ng
®iÓm l­u ý cña H­íng dÉn”.
B­íc 3 (nhiÖm vô thø t­)
NÕu c©u hái ®­îc ®¸nh gi¸ lµ chÊp nhËn ®­îc hoÆc kh«ng ®¹t yªu cÇu, th× ng­êi ®¸nh gi¸ l­u ý
nh÷ng th«ng tin cßn thiÕu vµo cét bªn ph¶i vµ nÕu cã thÓ th× ®Ò nghÞ c¸ch thu thËp th«ng tin bæ sung.

4. Nh÷ng ph­¬ng ¸n ®¸nh gi¸ kh¸c


Môc ®Ých chÝnh cña Danh môc kiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ trî gióp cho viÖc ®¸nh gi¸ th«ng tin m«i tr­êng
cho c¸c dù ¸n cô thÓ.
Tuy nhiÖn, Danh môc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cßn cã thÓ sö dông ®Ó xem xÐt mét sè B¸o c¸o t¸c ®éng
m«i tr­êng nh»m môc ®Ých nghiªn cøu vµ gi¸m s¸t, thÝ dô:
• Ph©n tÝch th«ng tin m«i tr­êng cho mét sè dù ¸n ®Ó ®Þnh ra nh÷ng vïng trong ®ã th«ng tin ®∙ hoµn chØnh,
chÊp nhËn ®­îc hoÆc kh«ng ®¹t yªu cÇu - theo kiÓu dù ¸n, theo vÞ trÝ, theo nguån th«ng tin v.v...; hoÆc
• Ph©n tÝch th«ng tin m«i tr­êng ®­îc cung cÊp ®èi víi c¸c dù ¸n trong mét kho¶ng thêi gian ®Ó ®Þnh ra
nh÷ng xu h­íng cña møc ®é hoµn chØnh th«ng tin.
§èi víi mét sè môc ®Ých, thÝ dô gi¸m s¸t l©u dµi, còng cã thÓ nªn ®¸nh gi¸ tæng qu¸t chÊt l­îng
th«ng tin m«i tr­êng ®­îc cung cÊp trong §GT§MT cña dù ¸n. Mét hÖ thèng xÕp h¹ng chÊt l­îng
chung cã thÓ kh«ng phï hîp trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ, nh­ng nÕu chuyªn gia ®¸nh gi¸ muèn sö
dông Danh môc kiÓm tra cho môc ®Ých ®ã, th× ®∙ cã sù dù phßng trong nh÷ng trang cuèi.
Trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ cña mét dù ¸n cã thÓ cÇn bæ sung thªm nh÷ng chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸.
Nh»m môc ®Ých nµy, t¹i cuèi mçi lÜnh vùc ®¸nh gi¸ cã ®Ó s½n mét kho¶ng trèng.

Nh÷ng ®iÓm l­u ý cña h­íng dÉn


1. §èi víi mäi c©u hái ®¸nh gi¸, tr­íc hÕt h∙y xÐt xem th«ng tin cã phï hîp víi dù ¸n cô thÓ kh«ng. NÕu
kh«ng h∙y chuyÓn sang c©u hái thø hai.
2. NÕu th«ng tin phï hîp, h∙y ®¸nh gi¸ c¸c tµi liÖu chøa th«ng tin m«i tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh xem ®èi víi tõng
chuyªn ®Ò cô thÓ th«ng tin:
• §Çy ®ñ: TÊt c¶ th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®Òu cã ®ñ; kh«ng cÇn cã th«ng tin bæ
sung.
• ChÊp nhËn ®­îc: Th«ng tin tr×nh nép ch­a hoµn chØnh, tuy nhiªn nh÷ng thiÕu sãt kh«ng c¶n trë ®Õn
viÖc tiÕn hµnh ra quyÕt ®Þnh.
• Kh«ng ®¹t yªu cÇu: Th«ng tin tr×nh nép cã nh÷ng thiÕu sãt lín, cÇn ph¶i cã th«ng tin bæ sung tr­íc
khi cã thÓ tiÕn hµnh ra quyÕt ®Þnh.
127
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

3. Trong khi xem xÐt møc ®é phï hîp vµ ®Çy ®ñ cña th«ng tin h∙y l­u ý tíi:
• Nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p ®­îc ¸p dông;
• Møc ra quyÕt ®Þnh theo ®ã viÖc §GT§MT ®­îc tiÕn hµnh, thÝ dô §GT§MT ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ
nh÷ng vÊn ®Ò chung cña dù ¸n hay vÒ b¶n thiÕt kÕ kü thuËt chi tiÕt, nh÷ng quyÕt ®Þnh tiÕp theo cÇn
ph¶i ®ù¬c ®­a ra ®èi víi dù ¸n lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh g× vµ nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng cã cÇn ®­îc xem
xÐt tiÕp tôc hay kh«ng?
• Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña dù ¸n; thÝ dô dù ¸n cã quy m« rÊt lín hay kh«ng hoÆc nã cã liªn quan
®Õn c«ng nghÖ míi hoÆc c«ng nghÖ thö nghiÖm hay kh«ng, nã cã thÓ t¹o mét tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t
triÓn c¸c dù ¸n kh¸c ë cïng mét l∙nh thæ hay t¹i mét n¬i nµo kh¸c hay kh«ng ?
• Nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ cña m«i truêng, thÝ dô dù ¸n triÓn khai t¹i vÞ trÝ ®Æc biÖt nhËy c¶m hay kh«ng
hoÆc ë vÞ trÝ n¬i ®∙ cã nh÷ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ tõ c¸c ho¹t ®éng hiÖn ®ang cã?
• Th¸i ®é cña céng ®ång ®èi víi lo¹i dù ¸n nµy vµ ®èi víi dù ¸n cô thÓ; thÝ dô ®ã lµ kiÓu dù ¸n cßn
tranh luËn hoÆc nã cã g©y nªn nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng nghiªm träng hay kh«ng?.

Danh môc kiÓm tra ®¸nh gi¸

1. M« t¶ dù ¸n
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
1.1 Tr×nh bµy môc ®Ých vµ môc tiªu cña dù ¸n cã ®­îc râ
rµng hay kh«ng?
1.2 B¶n chÊt vµ néi dung cña nh÷ng quyÕt ®Þnh mµ th«ng
tin (b¸o c¸o) m«i truêng ph¶i chuÈn bÞ cã ®­îc tr×nh
bµy mét c¸ch râ rµng hay kh«ng?
1.3 Thêi gian dù kiÕn cña giai ®o¹n x©y dùng, giai ®o¹n
vËn hµnh vµ, nÕu ®­îc, c¶ giai ®o¹n ®ãng cöa, cïng
víi ch­¬ng tr×nh thùc hiÖn cho mçi giai ®o¹n cã tÝnh
to¸n tr­íc hay kh«ng?
1.4 Cã cÇn thiÕt sö dông c¸c s¬ ®å, b¶n ®å ®Ó m« t¶ thiÕt
kÕ vµ quy m« cña dù ¸n hay kh«ng?
1.5 C¸c ph­¬ng ph¸p thi c«ng cã ®­îc m« t¶ hay kh«ng?
1.6 B¶n chÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoÆc c¸c d¹ng ho¹t
®éng kh¸c liªn quan ®Õn vËn hµnh cña dù ¸n cã ®­îc
m« t¶ hay kh«ng?
1.7 C¸c dÞch vô bæ sung (n­íc, ®iÖn, dÞch vô cøu hé
v.v...) hoÆc c«ng tr×nh kh¸c nh­ lµ kÕt qu¶ cña dù ¸n
cã ®­îc m« t¶ hay kh«ng?
Nhu cÇu vÒ ®Êt
1.8 DiÖn tÝch dµnh cho dù ¸n, c¸c c«ng tr×nh phô (giao
th«ng) vµ c¸c vïng c¶nh quan dµnh cho viÖc x©y
dùng, kÓ c¶ khu nhµ ë cho c«ng nh©n (nÕu cã yªu
cÇu) cã ®­îc thÓ hiÖn râ rµng trªn b¶n ®å hay kh«ng?
1.9 §èi víi dù ¸n d¹ng tuyÕn, th× hµnh lang khu ®Êt, sù
bè trÝ c«ng tr×nh theo chiÒu th¼ng ®øng vµ n»m ngang,
nhu cÇu lµm ®­êng hÇm vµ san lÊp cã ®­îc m« t¶ hay
kh«ng?
1.10 Môc ®Ých sö dông ®Êt cã ®­îc m« t¶ hay kh«ng? ranh
giíi ®Êt cho c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c nhau cã ®­îc
khoanh ®Þnh hay kh«ng?
1.11 ChÊt th¶i vµ khÝ th¶i

128
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

(1) (2) (3) (4) (6)


1.12 Lo¹i h×nh vµ sè l­îng chÊt th¶i, n¨ng l­îng (tiÕng ån,
rung ®éng, ¸nh s¸ng, nhiÖt, bøc x¹, v.v...) vµ phÕ liÖu
cßn l¹i trong thêi gian x©y dùng vµ vËn hµnh cña dù
¸n vµ khèi l­îng sinh ra hµng n¨m cña chóng cã ®­îc
­íc tÝnh hay kh«ng?
1.13 Ph­¬ng thøc vËn chuyÔn vµ xö lý chÊt th¶i vµ phÕ liÖu
tr­íc khi ®æ th¶i vµ xö lý cã ®­îc nªu tr­íc hay
kh«ng?
1.14 C¸c chÊt th¶i nguy hiÓm trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã
®­îc x¸c ®Þnh, c¸c ph­¬ng ph¸p xö lý vµ nh÷ng t¸c
®éng m«i tr­êng chÝnh cña chóng cã ®­îc tr×nh bµy
hay kh«ng?
1.15 Nh÷ng ph­¬ng ph¸p dïng ®Ó ­íc tÝnh khèi l­îng phÕ
th¶i vµ chÊt th¶i trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã ®­îc nªu
ra hay kh«ng?
§Çu vµo cña dù ¸n
1.16 §Æc tÝnh vµ khèi l­îng vËt t­ cÇn thiÕt trong giai ®o¹n
x©y dùng vµ vËn hµnh cã ®­îc nªu ra kh«ng?
1.17 Sè l­îng c«ng nh©n vµ kh¸ch tham quan khu vùc dù
¸n trong giai ®o¹n x©y dùng vµ vËn hµnh cã ®­îc ­íc
tÝnh tr­íc kh«ng?
1.18 §­êng vµo cña c«ng nh©n vµ kh¸ch tham quan tíi
khu vùc dù ¸n vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i cã ®­îc m« t¶
tr­íc kh«ng?
1.19 Ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vËn liÖu vµ s¶n phÈm ®Õn khu
vùc x©y dùng dù ¸n vµ tõ khu vùc dù ¸n ®i ra trong
giai ®o¹n x©y dùng vµ vËn hµnh vµ sè chuyÕn cã ®­îc
tÝnh to¸n kh«ng?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
1.20

2. C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ


No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
2.1 Trong tr­êng hîp cã thÓ, th«ng tin giao nép cña chñ
dù ¸n cã bao gåm c¶ viÖc xem xÐt c¸c ph­¬ng ¸n thay
thÕ hay kh«ng?
2.2 NÕu c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ ®∙ ®­îc xem xÐt, th× v×
nh÷ng lý do g× mµ dù ¸n ®­îc chän ? vµ vai trß cña
nh÷ng yÕu tè m«i tr­êng trong viÖc chän dù ¸n cã
®­îc tr×nh bµy ®Çy ®ñ kh«ng?
2.3 NÕu c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ ®∙ ®­îc m« t¶, th× chóng
cã ph¶i lµ nh÷ng ph­¬ng ¸n hiÖn thùc vµ ®Ých thùc
®èi víi dù ¸n hay ch­a?
2.4 NÕu c¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ ®∙ ®­îc m« t¶, th× nh÷ng
t¸c ®éng m«i tr­êng chÝnh cña c¸c ph­¬ng ¸n ®∙ ®­îc
so s¸nh râ rµng vµ kh¸ch quan hay ch­a? nh÷ng t¸c
®éng cña dù ¸n cã ®­îc so s¸nh víi nh÷ng ®iÒu kiÖn
m«i tr­êng trong tr­êng hîp kh«ng cã dù ¸n kh«ng?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
2.5

(1)
H∙y bæ sung nh÷ng chÝ tiªu kh¸c ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
129
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

3. M« t¶ m«i tr­êng
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
M« t¶ khu vùc dù ¸n vµ vïng l©n cËn
3.1 Nh÷ng vïng dù kiÕn bÞ t¸c ®éng ®¸ng kÓ bëi c¸c ho¹t
®éng cña dù ¸n ®∙ ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å mét c¸ch
thÝch hîp ch­a?
3.2 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt trong khu vùc dù ¸n vµ l©n cËn
cã ®­îc m« t¶ hay kh«ng?
3.3 M«i tr­êng bÞ ¶nh h­ëng cã ®­îc x¸c ®Þnh trªn mét
diÖn tÝch ®ñ réng ®Ó bao qu¸t hÕt nh÷ng ¶nh h­ëng
®¸ng kÓ x¶y ra ngoµi khu vùc trùc tiÕp x©y dùng vµ
vËn hµnh dù ¸n hay kh«ng?
§iÒu kiÖn ban ®Çu
3.4 Nh÷ng thµnh phÇn cña m«i tr­êng cã kh¶ n¨ng bÞ ¶nh
h­ëng bëi dù ¸n ®∙ ®­îc x¸c ®Þnh vµ m« t¶ ®ñ ®Ó dù
b¸o t¸c ®éng ch­a?
3.5 Nh÷ng ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó nghiªn cøu m«i
tr­êng bÞ ¶nh h­ëng cã phï hîp víi quy m« vµ ®é
phøc t¹p cña nhiÖm vô ®¸nh gi¸ kh«ng?
3.6 ViÖc dù b¸o nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr­êng trong t­¬ng
lai trong tr­êng hîp kh«ng cã dù ¸n ®∙ ®­îc thùc
hiÖn ch­a?
3.7 Tµi liÖu kü thuËt, kÓ c¶ tµi liÖu l­u tr÷ ë ®Þa ph­¬ng vµ
nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®∙ tiÕn hµnh cña c¸c c¬
quan m«i tr­êng vµ / hoÆc cña c¸c nhãm quan t©m ®∙
®­îc thu thËp ®Çy ®ñ ch­a?
3.8 Nh÷ng kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña ®Þa
ph­¬ng vµ quèc gia ®∙ ®­îc xem xÐt ®Çy ®ñ ch­a vµ
c¸c sè liÖu cÇn thiÕt kh¸c dïng cho viÖc dù b¸o ®iÒu
kiÖn m«i tr­êng trong t­¬ng lai ®∙ ®­îc thu thËp ®ñ
ch­a?
3.9 §∙ liªn hÖ víi nh÷ng c¬ quan ®Þa ph­¬ng, khu vùc vµ
quèc gia n¾m gi÷ nh÷ng th«ng tin nÒn ®Ó tham kh¶o
ch­a?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14

(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
130
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

4. Gi¶m thiÓu
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
M« t¶ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
4.1 ViÖc gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ cã ®­îc
xem xÐt hay kh«ng?, vµ nÕu ®­îc, th× nh÷ng biÖn ph¸p
cô thÓ cã ®ù¬c ®Ò xuÊt ®Ó gi¶m thiÓu cho tõng t¸c ®éng
mét hay kh«ng?
4.2 Lý do chän biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cô thÓ vµ nh÷ng
ph­¬ng ¸n gi¶m thiÓu kh¸c nhau cã ®­îc tr×nh bµy
kh«ng?
4.3 Trong tr­êng hîp c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc ®Ò
xuÊt, th× ý nghÜa cña t¸c ®éng cßn l¹i sau khi ®∙ gi¶m
thiÓu cã ®­îc m« t¶ hay kh«ng?
4.4 Trong tr­êng hîp thÝch hîp, nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶m
thiÓu ®­îc xem xÐt bao gåm c¶ viÖc thay ®æi thiÕt kÕ,
thi c«ng vµ vËn hµnh dù ¸n, viÖc thay thÕ c¸c c«ng tr×nh
/ nguån lùc, vµ viÖc t¹o ra nh÷ng nguån lùc míi, còng
nh­ c¸c c«ng nghÖ s¹ch ®Ó khèng chÕ « nhiÔm cã ®­îc
m« t¶ hay kh«ng?
4.5 TÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu cã ®­îc
biÕt tr­íc mét c¸ch râ rµng hay kh«ng ?
4.6 C¸c tr­êng hîp hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ph¸p gi¶m thiÓu
ch­a biÕt ch¾c ch¾n cßn phô thuéc vµo gi¶ ®Þnh vÒ quy
tr×nh vËn hµnh, ®iÒu kiÖn khÝ hËu v.v, hoÆc tr­êng hîp
c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cã thÓ kh«ng cã hiÖu qu¶ cã
®­îc tr×nh bµy hay kh«ng? vµ cã c¸c sè liÖu ®Ó luËn
chøng cho nh÷ng gi¶ thiÕt ®ã kh«ng?
Cam kÕt gi¶m thiÓu
4.7 Nh÷ng chi tiÕt vÒ c¸ch thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu vµ ho¹t ®éng cña chóng trong suèt chu tr×nh dù ¸n
cã ®­îc tr×nh bµy hay kh«ng?
Nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ gi¸m s¸t m«i tr­êng
4.8 NÕu c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng cña dù ¸n ch­a ®­îc biÕt
mét c¸c ch¾c ch¾n, th× viÖc gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i
tr­êng, còng nh­ ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp gi÷a t¸c
®éng thùc tÕ víi nh÷ng t¸c ®éng dù b¸o, cã ®­îc ®Ò
xuÊt hay kh«ng?
4.9 Quy m« cña c¸c ph­¬ng ¸n gi¸m s¸t ®­îc ®Ò xuÊt cã
t­¬ng øng víi quy m« t¸c ®éng tiÒm tµng vµ víi gi¸ trÞ
cña nh÷ng sai lÖch so víi c¸c t¸c ®éng ®∙ dù b¸o hay
kh«ng?
T¸c dông m«i tr­êng cña viÖc gi¶m thiÓu
4.10 Nh÷ng t¸c dông m«i tr­êng tiªu cùc nµo cña c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®­îc nghiªn cøu vµ m« t¶?
4.11 Nguy c¬ tranh chÊp gi÷a lîi Ých cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu vµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña chóng ®∙ ®­îc
xem xÐt ch­a?
Nh÷ng chØ tiªu liªn quan kh¸c(1)
4.12

(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
131
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

5. M« t¶ c¸c t¸c ®éng

No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt


(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
NhËn d¹ng t¸c ®éng
(L­u ý: C¸c t¸c ®éng cã thÓ ®­îc m« t¶ vµ xem xÐt
biÖn ph¸p gi¶m thiÓu lµ mét phÇn cña b¶n thiÕt kÕ dù
¸n, hoÆc c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®­îc x¸c ®Þnh sau
khi nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng ®¸ng kÓ ®∙ ®­îc nhËn
d¹ng. Trong tr­êng hîp sau th«ng tin cÇn ph¶i m« t¶
c¶ c¸c t¸c ®éng tr­íc vµ sau khi ®∙ cã biÖn ph¸p
gi¶m thiÓu).
5.1 Nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp vµ thø yÕu cña
giai ®o¹n x©y dùng, vËn hµnh vµ ®ãng cöa (khi dù ¸n
®­îc thanh lý) cã ®­îc xem xÐt ®Õn trong th«ng tin
m«i tr­êng (b¸o c¸o §GT§MT) kh«ng (kÓ c¶ c¸c ¶nh
h­ëng tÝch cùc vµ tiªu cùc)?
5.2 Th«ng tin giao nép cã xÐt ®Õn nh÷ng ¶nh h­ëng t¹o ra
nh÷ng ph¸t triÓn míi hay kh«ng (tøc lµ sù ph¸t triÓn
bæ sung khã tr¸nh khái cã ®­îc t¹o ra hay kh«ng ë
khu vùc dù ¸n, kÐo theo nh÷ng t¸c ®éng m«i tr­êng
tiÕp theo)?
5.3 Nh÷ng kiÓu t¸c ®éng trªn cã ®­îc nghiªn cøu cho c¸c
m«i tr­êng bé phËn sau kh«ng:
• Kh«ng khÝ vµ khÝ hËu
• N­íc vµ ®Êt
• TiÕng ån
• C¶nh quan
• Sinh th¸i
• C¸c di s¶n lÞch sö vµ v¨n ho¸
• Sö dông ®Êt
• C¸c t¸c ®éng tíi con ng­êi vµ céng ®ång
5.4 NÕu mét dù ¸n cô thÓ vµ vÞ trÝ x©y dùng cña nã g©y
nªn nh÷ng t¸c ®éng kh«ng ®¸ng kÓ, th× b¶n th«ng tin
m«i tr­êng cã thÓ hiÖn râ vÊn ®Ò ®ã kh«ng?
5.5 Nghiªn cøu c¸c t¸c ®éng cã t­¬ng øng víi ý nghÜa
cña chóng trong viÖc ra quyÕt ®Þnh hay kh«ng (khi ®∙
lo¹i bá nh÷ng th«ng tin kh«ng cÇn thiÕt vµ tËp trung
vµo nh÷ng vÊn ®Ò m«i tr­êng quan träng)?
5.6 Cã nh÷ng t¸c ®éng mµ b¶n th©n chóng cã thÓ kh«ng
®¸ng kÓ, nh­ng ®ãng gãp cïng víi nh÷ng t¸c ®éng
kh«ng ®¸ng kÓ kh¸c cã thÓ t¹o ra mét ¶nh h­ëng ®¸ng
kÓ, nh÷ng t¸c ®éng ®ã cã ®­îc xem xÐt trong b¸o c¸o
kh«ng?
5.7 Th«ng tin cã tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ph¸p (ph­¬ng thøc
sö dông ®Ó nhËn biÕt c¸c t¸c ®éng vµ lý do sö dông
chóng) hay kh«ng?
5.8 Cã tÝnh ®Õn nh÷ng t¸c ®éng cã thÓ ph¸t sinh do ®iÒu
kiÖn vËn hµnh kh«ng theo quy tr×nh kü thuËt (thÝ dô
nh­ thiÕt bÞ h­ háng hoÆc nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i tr­êng
bÊt th­êng nh­ lò lôt), do tai n¹n vµ c¸c sù cè x¶y ra
hay kh«ng?

132
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

(1) (2) (3) (4) (5)


5.9 Do tÝnh chÊt cña dù ¸n, nÕu tai n¹n x¶y ra g©y nªn
nh÷ng t¸c ®éng nghiªm träng ®Õn m«i tr­êng xung
quanh, th× cã tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ x¸c suÊt x¶y ra c¸c
sù cè ®ã hay kh«ng? vµ cã ®¸nh gi¸ nh÷ng hËu qu¶
m«i tr­êng cña nh÷ng sù cè ®ã kh«ng?
§é lín cña c¸c t¸c ®éng
5.10 C¸c t¸c ®éng cã ®­îc m« t¶ theo b¶n chÊt vµ c­êng
®é (vÞ trÝ, sè l­îng, ®é lín cña t¸c ®éng, tÝnh nh¹y
c¶m cña ®èi t­îng chÞu t¸c ®éng) hay kh«ng?
5.11 Thêi gian x¶y ra cña c¸c t¸c ®éng (ng¾n h¹n, trung
h¹n hay dµi h¹n, t¹m thêi hay vÜnh viÔn) cã ®­îc dù
b¸o hay kh«ng?
5.12 NÕu cã thÓ, th× nh÷ng dù b¸o t¸c ®éng cã ®­îc thÓ
hiÖn b»ng ®Þng l­îng kh«ng?, NÕu kh«ng, chóng cã
®­îc m« t¶ ®Þnh tÝnh kh«ng?
5.13 NÕu ®∙ cã dù b¸o ®Þnh tÝnh, th× møc ®é tin cËy cña
kÕt qu¶ ®∙ ®­îc m« t¶ ch­a?
D÷ liÖu vµ ph­¬ng ph¸p
5.14 Nh÷ng ph­¬ng ph¸p sö dông ®Ó dù b¸o b¶n chÊt,
c­êng ®é vµ quy m« cña c¸c t¸c ®éng cã ®­îc m« t¶
kh«ng vµ chóng cã t­¬ng øng víi ý nghÜa cña tõng t¸c
®éng ®­îc dù b¸o kh«ng?
5.15 Cã ®ñ d÷ liÖu ®Ó ­íc tÝnh ®é lín vµ quy m« cña
nh÷ng t¸c ®éng chÝnh kh«ng? chóng cã ®­îc m« t¶ râ
rµng kh«ng? vµ nguån gèc cña chóng cã ®­îc tr×nh
bµy kh«ng?
§¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng
5.16 ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng cã ®­îc ®¸nh gi¸ th«ng qua
viÖc xem xÐt c¸c t¸c ®éng tíi céng ®ång ®Þa ph­¬ng
vµ tíi viÖc b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr­êng kh«ng?
5.17 Khi bµn ®Õn ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng cã xÐt ®Õn c¸c
tiªu chuÈn hoÆc quy chuÈn quèc gia vµ quèc tÕ
kh«ng? Cã xÐt ®Õn ®é lín, vÞ trÝ vµ kho¶ng thêi gian
cña t¸c ®éng cã ®­îc bµn ®Õn cïng víi gi¸ trÞ, ®é
nh¹y c¶m vµ sù khan hiÕm cña tµi nguyªn hay kh«ng?
5.18 Nh÷ng tiªu chuÈn, gi¶ ®Þnh vµ hÖ thèng gi¸ trÞ hiÖn cã
thÓ sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng cã ®­îc
bµn ®Õn kh«ng?
5.19 NÕu kh«ng cã c¸c tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa, th×
cã c¸ch nµo thay thÕ ®­îc dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa
cña c¸c t¸c ®éng kh«ng? vµ nÕu cã, cã ph©n biÖt râ
rµng ®­îc gi÷a thùc tÕ, gi¶ ®Þnh vµ nhËn ®Þnh chuyªn
m«n kh«ng?
5.20 Th«ng tin (b¸o c¸o) cã ph©n biÖt ý nghÜa cña c¸c
t¸c ®éng hay kh«ng?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
5.21
5.21

(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
133
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

6. Tãm t¾t phi kü thuËt b»ng ng«n ng÷ ®¹i chóng

No Tiªu chÝ Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt


(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
6.1 B¶n tãm t¾t cã m« t¶ mét c¸ch ng¾n gän dù ¸n vµ m«i
tr­êng hay kh«ng? cã nªu kh¸i qu¸t vÒ c¸c biÖn ph¸p
gi¶m thiÓu mµ chñ dù ¸n cÇn thùc hiÖn hay kh«ng? vµ
cã m« t¶ nh÷ng t¸c ®éng cßn l¹i sau khi ®∙ cã c¸c
biÖn ph¸p gi¶m thiÓu hay kh«ng?
6.2 Nh÷ng thuËt ng÷ kü thuËt, sè liÖu vµ c¸c diÔn gi¶i
khoa häc bá trong b¶n tãm t¾t cã ®­îc lo¹i kh«ng?
6.3 B¶n tãm t¾t phi kü thuËt cã thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng kÕt
qu¶ chÝnh cña viÖc ®¸nh gi¸ vµ cã bao gåm tÊt c¶ c¸c
vÊn ®Ò chÝnh nªu ra trong b¶n th«ng tin hay kh«ng?
6.4 B¶n tãm t¾t cã bao gåm viÖc diÔn gi¶i mét c¸ch ng¾n
gän vÒ viÖc ®¸nh gi¸ tæng thÓ c¸c t¸c ®éng m«i tr­êng
cña dù ¸n hay kh«ng?
6.5 B¶n tãm t¾t cã thÓ hiÖn sù tin t­ëng vµo c¸c kÕt qu¶
®¸nh gi¸ hay kh«ng?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
6.6
6.7
6.8

7. Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc tæng hîp th«ng tin


No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
7.1 Cã nh÷ng thiÕu sãt nµo cña sè liÖu ®­îc thÓ hiÖn
trong b¶n b¸o c¸o, vµ nh÷ng ph­¬ng ph¸p nµo ®­îc
dïng ®Ó kh¾c phôc chóng trong viÖc ®¸nh gi¸?
7.2 Nh÷ng trë ng¹i nµo trong viÖc tæng hîp vµ ph©n tÝch
c¸c sè liÖu phôc vô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ®∙ ®­îc x¸c
nhËn vµ nªu râ trong b¸o c¸o?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7

(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
134
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

8. Ph­¬ng thøc chung

No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt


(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
C¸ch tæ chøc th«ng tin
8.1 Th«ng tin cã ®­îc s¾p xÕp theo c¸c ch­¬ng môc mét
c¸ch l«gic hay kh«ng?
8.2 VÞ trÝ cña th«ng tin cã ®­îc chØ râ trong b¶n chØ dÉn
hoÆc môc lôc hay kh«ng?
8.3 Khi sö dông th«ng tin tõ nh÷ng nguån kh¸c, th×
nguån gèc cña th«ng tin cã ®­îc chØ ra mét c¸ch ®Çy
®ñ hay kh«ng?
Tr×nh bµy th«ng tin
8.4 Nh÷ng kÕt luËn ®­îc rót ra cã ®ñ th«ng tin vµ ®­îc
ph©n tÝch mét c¸ch thÝch ®¸ng hay kh«ng?
8.5 Th«ng tin vµ ph©n tÝch cã ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch dÔ
hiÓu cho nh÷ng ng­êi kh«ng ph¶i lµ chuyªn m«n hay
kh«ng? cã dïng c¸c b¶n ®å, biÓu b¶ng vµ ®å thÞ phï
hîp ®Ó diÔn gi¶i hay kh«ng?
8.6 TÊt c¶ c¸c d÷ liÖu vµ kÕt qu¶ quan träng cã ®­îc bµn
®Õn mét c¸ch ®ång bé trong b¶n th«ng tin hay kh«ng?
8.7 Nh÷ng th«ng tin thõa (tøc nh÷ng th«ng tin kh«ng cÇn
thiÕt cho viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh) cã ®­îc lo¹i bá
trong b¶n b¸o c¸o hay kh«ng?
8.8 Th«ng tin cã ®­îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän
b»ng nh÷ng thuËt ng÷ nhÊt qu¸n vµ cã sù tiÕp nèi
logic gi÷a c¸c ch­¬ng môc hay kh«ng?
8.9 Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc nghiªm träng, nh÷ng lîi
Ých m«i tr­êng ®¸ng kÓ vµ nh÷ng vÊn ®Ò tranh
luËn cã ®­îc nªu bËt vµ nhÊn m¹nh hay kh«ng ?
8.10 Th«ng tin cã kh¸ch quan kh«ng?
ý kiÕn cña bªn thø 3
8.11 Th«ng tin cã tr×nh bµy vµ ®Ò cËp tíi nh÷ng mèi
quan t©m chÝnh cña c«ng chóng nãi chung vµ
nh÷ng nhãm ng­êi cô thÓ nãi riªng (c¸c c©u l¹c
bé, hiÖp héi v.v...), nh÷ng ng­êi cã thÓ bÞ ¶nh
h­ëng cña dù ¸n, hay kh«ng?.
8.12 Th«ng tin cã xÐt ®Õn nh÷ng mèi quan t©m chÝnh
cña c¸c c¬ quan ph¸p luËt cã liªn quan hay
kh«ng?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
8.13
8.14
8.15

(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®­îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
135
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

§¸nh gi¸ chung th«ng tin

KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ B¶n th«ng tin m«i tr­êng (b¸o c¸o §GT§MT) ®∙ nép theo Danh môc kiÓm tra
®¸nh trªn ®­îc tæng kÕt theo c¸ch xÕp h¹ng d­íi ®©y:
XuÊt s¾c: Th«ng tin m«i tr­êng cã ®Çy ®ñ tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
vÒ dù ¸n. Kh«ng cã thiÕu sãt trong sè liÖu.
Tèt: Th«ng tin m«i tr­êng cã hÇu hÕt c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®¸p øng ®­îc ®iÒu kiÖn
cô thÓ cña dù ¸n. Nh÷ng thiÕu sãt lµ kh«ng ®¸ng kÓ.
§¹t yªu cÇu: Th«ng tin tr×nh bµy ch­a ®Çy ®ñ; cã nh÷ng thiÕu sãt ®¸ng kÓ nh­ng ch­a ®ñ
lín ®Ó lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh xem cã cho phÐp dù ¸n tiÕn hµnh
hay kh«ng.
Ch­a ®¹t yªu cÇu Mét sè th«ng tin ®∙ ®­îc cung cÊp nh­ng cã nh÷ng thiÕu sãt lín;, cÇn ph¶i bæ
sung tr­íc khi ®­a ra quyÕt ®Þnh dù ¸n cã ®­îc phÐp thùc hiÖn hay kh«ng.
KÐm: Th«ng tin yªu cÇu ch­a ®­îc cung cÊp hoÆc cßn qu¸ s¬ sµi; cÇn ph¶i so¹n th¶o
l¹i tr­íc khi cã thÓ ®­a ra quyÕt ®Þnh cã cho phÐp dù ¸n thùc hiÖn hay kh«ng.

N ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt


(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
1 M« t¶ dù ¸n
2 C¸c ph­¬ng ¸n thay thÕ
3 M« t¶ m«i tr­êng
4 Gi¶m thiÓu
5 M« t¶ c¸c t¸c ®éng
6 Tãm t¾t phi kü thuËt
7 Nh÷ng khã kh¨n trong viÖc tæng hîp th«ng
tin
8 Ph­¬ng thøc chung

§¸nh gi¸ chung vÒ th«ng tin


NhËn xÐt:

136
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh


1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, (1998), "ChØ thÞ vÒ t¨ng c­êng c«ng t¸c b¶o vÖ m«i tr­êng trong thêi kú c«ng
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc", Hµ Néi, ViÖt Nam.
2. Asian Development Bank, (1997), "Environmental Impact Assessment for Developing Countries in
Asia", Asian Development Bank, Manila, The Philippines
3. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, (1998), "Th«ng t­ h­íng dÉn sè: 490/1998/TT-BKHCNMT vÒ
lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­", Hµ Néi, ViÖt Nam.
4. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Côc M«i tr­êng, (1995) "C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ m«i tr­êng,
TËp I", Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, ViÖt Nam.
5. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i tr­êng, Côc M«i tr­êng, (1997), "C¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ m«i
tr­êng, TËp II", Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, ViÖt Nam.
6. European Commission, (1997), "Environmental Impact Assessment DGIB Guidance Note", Directorate
General IB, European Commission, Brussels, Belgium.
7. Khadka, R.B. (ed.), (1996), "EIA Training Manual for Professionals and Managers", Asian Regional
Environmental Assessment Programme (AREAP), IUCN Nepal, Kathmandu, Nepal.
8. Lª Th¹c C¸n vµ tËp thÓ t¸c gi¶, (1993), "§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng: ph­¬ng ph¸p luËn vµ kinh
nghiÖm thùc tiÔn", Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt, Hµ Néi, ViÖt Nam.
9. United Nations Environment Program, (1996), "Environmental Impact Assessment: Issues, Trends and
Practice", Environmental and Economics Unit (EEU), United Nations Environment Program, Nairobi,
Kenya.
10. United Nations Environment Program, (1996), "Environmental Impact Assessment Training Resource
Manual", Environmental and Economics Unit (EEU), United Nations Environment Program, Nairobi,
Kenya.
11. Weary, G. C., Le Thac Can et al., (1997), "Viet Nam Hydropower Projects EIA Guidelines", Viet Nam
Canada Environmental Project, Hanoi, Vietnam
12. World Bank, (1991), "Environmental Assessment Sourcebook Vol. I: Policies, Procedures and Cross-
Sectoral Issues", World Bank, Washington D.C., USA.
13. World Bank, (1991), "Environmental Assessment Sourcebook Vol. II: Sectoral Guidelines", World Bank,
Washington D.C., USA.
14. World Bank, (1991), "Environmental Assessment Sourcebooks Vol. III: Guidelines for Environmental
Assessment of Energy and Industry Projects", World Bank, Washington D.C., USA.
15. World Bank, (1991), "Operational Directive 4.01: Environmental Assessment", World Bank, Washington
D.C., USA.

C¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c


1. Biswas, A. K., Geping, Q., (ed.), (1987), "Environmental Impact Assessment for developing countries",
Natural Resources and Environment Series vol. 19, Tycooly International, London, UK.
2. Canter, L. W., (1996), "Environmental Impact Assessment", McGraw-Hill Inc., Singapore.
3. Commission for Environmental Impact Assessment, (1998), "New Experiences on EIA in the
Netherlands: Process, Methodology, Case Study", Commission for Environmental Impact Assessment,
Utrecht, The Netherlands
4. Croal, P., (1998), "Basic Elements of the EIA Process", Canadian International Development Agency,
Ottawa, Canada
5. Devuyst, D., (1994), "Instruments for the Evaluation of EIA", Ph.D. Thesis, Department of Human
Ecology, Vrije Universiteit Brussel, Brussels, Belgium.
6. EIA Centre, (1995-1996), "EIA Leaflets, nos. 1-17", University of Manchester, UK
7. EIA Centre, (1997), "EIA Newsletters, nos. 10 - 15", University of Manchester, UK
8. EIA Centre, (1997), "Environmental Impact Assessment: Sourcebook", University of Manchester, UK.
9. Erickson, P.A., (1994), "A Practical Guide to Environmental Impact Assessment", Academic Press Inc.,
San Diego, USA.
10. European Commission, (1994), "Environmental Impact Assessment: Review Checklist", European
Commission, Brussels, Belgium.
11. European Commission, (1994), "Guidelines for Environmental Impact Assessment in DGI, External
Economic Relation, North-South for EC-Financed Projects and Programmes", European Commission,
Brussels, Belgium.
137
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay h­íng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng chung

12. European Commission, (1997), "EIA sourcebook: 16 Sectoral Checklists for Preliminary EIA",
Directorate General IB, European Commission, Brussels, Belgium.
13. Gilpin, A., (1995), "Environmental Impact Assessment: Cutting Edge for the Twenty-First Century",
Cambridge University Press, UK.
14. Hagler Bailly Consulting, Inc., (1996), "Viet Nam: Strengthening Environmental Planning and EIA
Capability", Arlington, USA.
15. International Association for Impact Assessment, (1998) "Environmental Impact Assessment: Training
Course Database", International Association for Impact Assessment.
16. National Planning Commission/World Conservation Union (IUCN), (1990), "Draft National
Environmental Impact Assessment Guidelines for Nepal", National Planning Commission/World
Conservation Union (IUCN), Kathmandu, Nepal.
17. O'Connor, D., EIA Methodology in the Netherlands: Views from the Commission for EIA, Commission
for Environmental Impact Assessment, Utrecht, The Netherlands.
18. Office of Environmental Policy and Planning, (1998), "Environmental Impact Assessment in Thailand",
Office of Environmental Policy and Planning, Ministry of Science, Technology and the Environment,
Bangkok, Thailand.
19. Sadar, M. H., (1996), "Environmental Impact Assessment", Carleton University Press, Canada.
20. Smith, D., van der Wansem, M., (1995), "Strengthening EIA Capacity in Asia: EIA in the Philippines,
Indonesia and Sri Lanka", World Resources Institute, Washington D.C., USA.
21. Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia (b¶n ®¸nh m¸y), (1998), "TuyÓn tËp b¸o c¸o t¹i
Héi th¶o lÇn thø hai vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng", Hµ Néi, ViÖt Nam.
22. Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia, (1997), "TuyÓn tËp b¸o c¸o t¹i Héi th¶o lÇn thø
nhÊt vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr­êng", C«ng ty in TiÕn bé, Hµ Néi, ViÖt Nam.
23. United Nations, (1992), "Application of Environmental Impact Assessment Principles to Policies, Plans
and Programmes", United Nations, New York, USA.
24. Wood, C., (1996), "Environmental Impact Assessment: A Comparative Review", Longman Limited,
Harrow, UK.

138
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i tr­êng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i tr­êng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05

You might also like