Professional Documents
Culture Documents
ĐÀO PA –NA-MA
I.KÊNH ĐÀO XUY-Ê :
Là kênh giao thông nhân tạo chạy từ phía Bắc tới phía Nam, đi
ngang qua eo XUY-Ê tại phía Đông Bắc Ai Cập, nó nối Địa Trung
Hải với Vịnh Xuy-Ê, một nhánh của Biển Đỏ. Kênh dài 195
km(121 dặm) khúc hẹp nhất là 60 m, và độ sâu tại đó là 16 m.
Kênh thiết kế cho tàu 150 nghìn tấn tổng trọng tải chở đầy hàng
qua được. Thời gian qua kênh trung bình 11-12 giờ. Giòng kênh
Xuy-Ê có chiều sâu 20 mét và chiều ngang di chuyển được giữa
các phao nổi là 180 mét. Tầu thuyền có thể di chuyển hai chiều tại
4 đoạn kênh dài hơn 67 cây số. Để tránh các tai nạn có thể xẩy ra,
các tầu thuyền phải di chuyển với tốc độ cố định, cách khoảng
trước sau và hai bên cố định. Các đoàn tầu được tính toán cẩn thận
để chạy ngược chiều nhau trên hồ lớn Bitter. Kênh đào Xuy-Ê dài
gấp hai lần kênh đào Panama. Kênh đào ban đầu (năm 1869)chỉ
sâu 8m, bề rộng chỗ hẹp nhất là 22m, rộng nhất là 58m.Năm 1967,
kênh được nâng cấp với chiều sâu 12m, và chỗ hẹp nhất là 55m, dự
kiến năm 2020 kênh sẽ được nạo vét để tăng chiều sâu lên 22m. I.2
Lịch Sử Hình Thành : Ý tưởng nối liền Địa Trung Hải và Hồng
Hải đã xuất phát từ thời các vị vua Pharaoh . đến thời kỳ Napoleon
Bonaparte (1798), ông cũng có ý tưởng nối liền ĐTH và HH,
nhưng các kỹ sư lúc đó lại cho rằng phương án này không khả thi
vì biển Hồng Hải cao Địa Trung Hải 9 m. - Ngày 30/11/1854, kỹ
sư người Pháp Ferdinand De-lesseps nhờ là bạn của Phó Vương Ai
Cập Saïd Pasha, nên đã giành được quyền tổ chức một công ty có
mục đích đào một con kênh nhân dựa theo thiết kế trước đó của kỹ
sư người Áo Alois Negrelli . - Ngày 25/4/1859 Ng ười pháp chính
thức thông qua bản kế hoạch cuả công ti Xuy- Ê Canal Company. (
Said Pacha có 44% lợi nhuận t ừ Xuy - Ê Canal Company, phần
còn lại được nắm giữ bởi tư sản pháp). Công trình được khởi công
bởi công ty Universal Xuy - Ê Ship Canal, và kéo dài trong 10 năm
. - Ngày 17/2/1867 con tàu thử nghiệm đầu tiên đi xuyên hết kênh
đào. - Ngày 17/11/1869 kênh Xuy-ê được khánh thành dưới sự
hiện diện của hoàng hậu Eugénie, vợ vua Napoléon III tại hải cảng
đầu tiên ở phía bắc là Hải Cảng Saïd (Port Saïd), được đặt bằng tên
của Phó Vương Saïd Pasha sau khi kéo dài trong gần 11 năm . -
Năm1875: Vì mắc nợ các nước ngoài, nên Ai Cập bó buộc phải
bán cổ phần cho nước Anh. Người anh trở thành cổ đông của Xuy
- Ê Canal Company, nắm giữ 44% . - Ngày 25/8/1882 Quân đội
Anh đóng quân ở hai bờ kênh để bảo vệ và thay thế đế quốc
Ottoman . - Năm 1888: Do sự thỏa thuận quốc tế, kênh được mở
cho tàu bè mọi nước . - Ngày 14/11/1936 Thông qua một hiệp ước
người Anh được quyền đóng quân ở vùng kênh đào . - Ngày 1948:
Nhà cầm quyền Ai Cập điều chỉnh chống không cho tàu dùng kênh
Xuy-Ê để tới hải cảng Israël . - Ngày 26/07/1956: Nasser, thủ
tướng Ai Cập quốc hữu hóa kênh Xuy - Ê. - Ngày 31/10/1956:
Pháp và Anh tấn công Ai Cập viện cớ là họ muốn mở kênh cho
mọi tàu bè qua lại.
Tháng 3/1957 : Mở cửa kênh trở lại . - Ngày 5/6/1967:
Chung với cuộc chiến 6 ngày (Six-Day
War), Ai Cập đóng cửa Kênh, một lực
lượng an ninh của Liên Hiệp Quốc ở tại
chỗ cho tới năm 1974 . - Ngày
10/6/1975 : Mở cửa trở lại cho phép tàu
bè chở hàng hoá từ Israel qua lại kênh. - Năm 1979: Ai Cập thỏa
thuận Israel cho tàu bè qua lại không hạn chế , hòa bình giữa hai
dân tộc. I.3 Đặc Điểm Hoạt Động : Kể từ khi được mở cửa lưu
thông, kênh đào Xuy ê nhanh chóng tác động đến sự phát triển của
nền giao thương thế giới. Năm 1967, năm xảy ra chiến tranh giữa
Israel và Ai Cập, gần 15% các luồng hàng viễn dương và trên 20%
các luồng hàng vận chuyển dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ thế giới
đã được vận chuyển qua kênh đào. Hiện nay, cùng với du lịch, việc
khai thác kênh đào XUy ê là một trong những ngành dịch vụ
thương mại quan trọng của Ai Cập. Năm 2005, hơn 18.700 tàu của
các nước chở theo 665 triệu tấn hàng hóa các loại qua kênh đào
này, mang lại cho Ai Cập một khoản thu nhập lên đến 3,42 tỷ USD
so với 3,275 tỷ USD của năm 2004. Kênh Xuy ê có vai trò quan
trọng trong việc vận chuyển dầu mỏ từ Trung Đông đến các nền
kinh tế phát triển. Từ năm 2006 này, Ai Cập đã tăng lệ phí quá
cảnh lên 3% cho các tàu nước ngoài qua lại kênh đào. Mỗi ngày,
trên kênh đào có hai đoàn tầu đi từ phía nam lên mạn bắc và một
đoàn tầu đi từ phía bắc xuống, với tổng số tầu bè qua lại vào
khoảng 80 chiếc. Hàng năm, khoảng 20,000 con tầu chuyên chở từ
300 tới 400 triệu tấn hàng, với một nửa là tầu chở dầu và chở hàng
hóa đi qua kênh đào này. Ngoài ra còn có các con tầu chiến và tầu
du lịch viễn duyên. Năm 2005 đã có 18193 thuyền đi qua kênh.
Năm 1955 gần 2/3 tàu dầu của châu Âu đi qua kênh, và chiếm
khoảng 7,5 % vận tải đường biển. Nhờ có kênh đào Xuy -Ê, con
đường biển từ thành phố London, nước Anh, tới thành phố
Bombay, Ấn Độ, đã tiết kiệm được 11,670 cây số so với hải lộ qua
Mũi Hảo Vọng của Nam Phi. I.4 Vai Trò – Ý Nghĩa: Ngoài việc
giúp lưu thông đường biển được thuận lợi kênh đào Xuy-Ê đã
mang lại cho Ai cập một nguồn thu vô cùng lớn . Kể từ khi được
mở cửa lưu thông, kênh đào Xuy-ê nhanh chóng tác động đến sự
phát triển của nền giao thương thế giới. Kênh đào Xuyê hiện nay
có vai trò rất quan trọng trong việc góp phần tạo nên tuyến đường
biển nối châu Âu với châu Á, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương,
giúp cho tàu thuyền ko phải mất thời gian đi qua mũi Hảo Vọng .
Kênh đào ảnh hưởng trực tiếp, sâu sắc đến ngành vận tải thế giới .
Kết hợp với đường sắt xuyên Mỹ hoàn thành 6 tháng trước đó, nó
cho phép hàng hoá đi vòng quanh thế giới trong một thời gian kỷ
lục, giúp giảm cước phí vận chuyển và gia tăng giá trị của hàng
hoá. Nó cũng góp phần quan trọng trong việc mở rộng thuộc địa
của Châu Âu tại Châu Phi. Kênh đào này cũng góp phần giúp tránh
nhiều thiên tai cho những chuyến hàng hải.
Sơ đồ bố trí
Kênh đào này gồm có 17 hồ nhân tạo, một vài kênh nhân tạo
và đã cải tiến, cùng hai âu thuyền. Một hồ nhân tạo bổ sung, hồ
Alajuela, có vai trò làm hồ chứa nước cho kênh đào. Sơ đồ bố trí
của kênh đào được xem xét trong quá cảnh tàu thuyền từ Thái Bình
Dương tới Đại Tây Dương là như sau:
Giản đồ kênh đào Panama, minh
họa chuỗi các âu thuyền và hành
lang
Do đặc điểm địa lý của khu vực
nên hướng chính của cung đường
là đông nam-tây bắc, trong khi
hướng toàn thể là từ Thái Bình
Dương sang Đại Tây Dương là
tây-đông.Mặt khác do mực nước ở
Thái Bình Dương thấp hơn so với mực nước ở Đại Tây Dương nên
kênh đào cần phải xây các âu tàu để tàu thuyền qua lại dễ dàng
• Từ lối vào phao nổi của kênh đào tại vịnh Panama, tàu thuyền
đi qua 13,2 km (8,2 dặm) tới âu thuyền Miraflores, vượt qua
phía dưới cầu Americas.
• Hệ thống âu thuyền hai tầng Miraflores, bao gồm cả lối vào
sát tường, dài 1,7 km (1,1 dặm), với tổng độ nâng là 16,5 m
(54 ft) khi thủy triều trung bình.
• Hồ nhân tạo Miraflores là giai đoạn tiếp theo, dài 1,7 km (1,0
dặm), và nằm ở độ cao 16,5 m (54 ft) trên mực nước biển.
• Âu thuyền Pedro Miguel một tầng, dài 1,4 km (0, 8 dặm), là
phần nâng lên cuối cùng với độ nâng 9,5 m (31 ft)lên tới mức
chính của kênh đào.
• Đường xẻ Gaillard cắt 12, 6 km (7,8 dặm) thông qua đường
phân chia lục địa tại cao độ 26 m (85 ft) và vượt qua phía
dưới cầu Centenario.
• Sông Chagres (Río Chagres), một đường thủy tự nhiên được
mở rộng bằng cách xây đập chắn hồ Gatún, chảy về phía tây
khoảng 8,5 km (5,3 dặm), hợp nhất vào hồ Gatún.
• Hồ Gatún, một hồ nhân tạo được tạo ra nhờ xây đập Gatún,
đưa tàu thuyền đi thêm 24,2 km (15,0 dặm) xuyên qua eo đất.
• Âu thuyền Gatún, một âu thuyền bậc thang ba tầng dài 1,9 km
(1,2 dặm), hạ tàu thuyền trở lại xuống tới mực nước biển.
• Một kênh dài 3,2 km (2,0 dặm) tạo thành lối đi tới các âu
thuyền từ phía Đại Tây Dương.
• Vịnh Limón (Bahía Limón), một bến tàu tự nhiên lớn, cung
cấp nơi neo đậu cho một số tàu thuyền chờ quá cảnh và quãng
đường đi dài 8,7 km (5,4 dặm) tới đê chắn sóng phía bên
ngoài.
Lịch sử
Các mức lệ phí để đi qua kênh đào này do Cục quản lý kênh
đào Panama quyết định và nó dựa trên kiểu và kích thước tàu cũng
như loại hình hàng hóa chuyên chở.
Đối với các tàu côngtenơ, mức phí được tính theo "TEU"
(đơn vị tương đương côngtenơ 20 ft), nó là kích thước của
côngtenơ 20 ft tiêu chuẩn (20 ft x 8 ft x 8,5 ft hay 6 m x 2,4 m x
2,6 m). Có hiệu lực từ ngày 1 tháng 5 năm 2006, mức phí này là 49
USD/TEU. Người ta có kế hoạch nâng mức phí này thành 54 USD
vào ngày 1 tháng 5 năm 2007. Một tàu côngtenơ Panamax có thể
chuyên chở tới 4.400 TEU. Mức phí miễn giảm được tính cho các
tàu côngtenơ khi chở "đồ dằn"; nghĩa là khi không có hàng (không
có hành khách hoặc hàng hóa).
Phần lớn các kiểu tàu khác thanh toán phí theo tấn ròng
PC/UMS, trong đó một "tấn" trên thực tế là tương đương với dung
tích 100 phút khối (2,8 m³). Vào năm 2006, mức phí này là 2,96
USD/tấn đối với 10.000 tấn đầu tiên, 2,90 USD/tấn cho 10.000 tấn
kế tiếp và 2,85 USD/tấn cho các tấn sau đó. Giống như đối với tàu
côngtenơ, mức phí miễn giảm được dành cho các tàu chuyên chở
"đồ dằn".
Các tàu nhỏ được thu phí theo chiều dài của chúng. Vào năm
2006, các mức phí này là:
Quãng đường