Professional Documents
Culture Documents
Cho u =(a;b) vaø v =(x;y)
Ta coù : u . v = ax +by hoaëc u . v = u . v .cos( u ; v )
Do ñoù : u.v ≤ u . v maø : u = a 2 b 2 ; v = x 2 y 2
Suy ra : ax by ≤ a 2 b2 . x 2 y2
Bình phöông hai veá : (ax+by)2 (a2 +b2) (x2 +y2)
( Baát ñaúng thöùc Bunhia coápxki )
x y
Daáu baèng xaûy ra khi =
a b
Môû roäng : (ax+by+cz)2 (a2 +b2 +c2 )(x2 +y2 +z2)
Ví duï1: Cho a>c >0 ; b>c >0. Chöùng minh raèng : c(b c) + c(a c) ≤ ab
Giaûi : aùp duïng baát ñaúng thöùc Bunhia coápxki cho 4 soá :( c ; a c ) vaø
( bc ; c )
Ta coù : ( c(b c) + c(a c) )2 ≤ (c+ac)(c+bc) =ab
<=> c(b c) + c(a c) ≤ ab
c a c
Daáu baèng xaûy ra khi : = <=> ab=c(a+b)
bc c
Ví duï 2: Cho x, y >0 vaø x+y =5 . Tìm GTLN vaø GTNN cuûa M= x2 +y2
2
x y 5 0 x 5 x 5x
Giaûi : + töø giaû thieát => => 2
x 0; y 0 0 y 5 y 5y
=> x2 +y2 5(x+y) =25 . Vaäy max M =25 khi x=0 ; y=5 hoaëc x=5 ; y=0
25
+ Ta coù (12 +12)(x2 +y2) (1.x+1.y)2 =25 => (x2 +y2)
2
25
Vaäy min M = khi x=y=5/2
2
1
Ví duï 3: Cho 4x+y 1 . Chöùng minh raèng : 4x2 +y2
5
1
Giaûi : (22 +12) [ (2x)2 +y2] (2.2x+1.y)2 1 => 4x2 +y2
5
2x y
1
Daáu baèng xaûy ra khi : 2 1 <=> x=y=
4x y 1 5
<=> 3 13 K 3 13
x y
6 9
Vaäy max K = 18 khi 2 3 <=>x= ;y=
2x 3y 3 13 13 13
Ví duï 8: Cho ñöôøng troøn (C): (x+1)2 +(y2)2 =16 vaø ñöôøng thaúng
: 3x+y 6 =0 .
a) Tìm M (C) sao cho d(M; ) lôùn nhaát
b) Ñöôøng thaúng (d) : 2x +y 5=0 caét ñöôøng troøn (C) taïi hai ñieåm A, B.
Tìm M (C) sao cho dieän tích tam giaùc MAB lôùn nhaát .
Giaûi : M(x0;y0) (C) => (x0+1)2 +(y02)2 =16
a)+ Khoaûng caùch töø M ñeán ñöôøng thaúng
3x 0 y0 6 1
d(M; ) = = . 3x 0 y0 6
2 2
3 1 10
+ Ta coù : [ 3(x0+1)+1(y02)]2 (32 +12)[(x0+1)2 +(y02)2] = 160
<=> (3x0+y0+1)2 160 <=> 4 10 3x0+y0+1 4 10
<=> 7 4 10 3x0+y06 7+ 4 10
=> 0 3x 0 y0 6 7+ 4 10
1
Do ñoù : d(M; ) (7+ 4 10 )
10
3x 0 y 0 1 4 10
7 4 10
Vaø d(M; ) lôùn nhaát baèng khi x 1 y 2
0
10 0
3 1
12 4
Suy ra M( 1 ; 2 )
10 10
b) Ñöôøng troøn (C) coù taâm I(1;2) baùn kính R= 4
2(1) 2 5
+ d(I; (d))= = 5 < R => ñöôøng thaúng (d) caét (C) taïi hai
32 12
ñieåm phaân bieät A, B
+ Goïi h= d(M; (d) ) laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc MAB
1
+ Dieän tích SMAB = h.AB vaø AB khoâng ñoåi
2
dieän tích tam giaùc MAB lôùn nhaát khi h lôùn nhaát
M(x0;y0) (C) => (x0+1)2 +(y02)2 =16
+ Khoaûng caùch töø M ñeán ñöôøng thaúng (d)
2x 0 y0 5 1
d(M; ) = = . 2x 0 y0 5
22 12 5
+ Ta coù : [ 2(x0+1)+1(y02)]2 (22 +12)[(x0+1)2 +(y02)2] =80
<=> (2x0+y0)2 80 <=> 4 5 x0+y0 4 5
<=> 5 4 5 2x0+y05 5+ 4 5
=> 0 2x 0 y0 5 5+ 4 5
1
Do ñoù : h= d(M;(d) ) (5+ 4 5 ) = 5 +4
5
2x 0 y0 4 5
Vaø h lôùn nhaát baèng 5 +4 khi x 1 y 2
0
0
2 1
8 4
Suy ra M( 1 ; 2 )
5 5
Ví duï 9: Cho Elip (E): 3x2 +5y2 =15 vaø ñöôøng thaúng : 3x+y6 =0 .
a) Tìm GTLN cuûa Q= 3x5y
b) Ñöôøng thaúng () caét Elip (E) taïi hai ñieåm A, B. Tìm M (E) sao cho
dieän tích tam giaùc MAB lôùn nhaát .
3x Q
Giaûi : a) Caùch 1: töø Q = 3x5y => y= , thay vaøo pt (E) ta coù :
5
2
3x Q 9x 2 6Qx Q 2
3x2 +5. =15 <=> 3x 2
+ =15
5 5
<=> 24x2 6Qx +Q2 75 = 0 (*)
Ñk ñeå pt (*) coù nghieäm laø : ’ 0 <=> 9Q2 24(Q2 75) 0
<=> 15Q2 +1800 0 <=> 120 Q 120
3Q 30 30
Giaù trò lôùn nhaát cuûa Q baèng 120 khi x= = ; y=
24 4 4
Caùch 2:Söû duïng BÑT Bunhiacoápxki :
2
(3x5y)2 =
3. 3x 5. 5y [( 3 )2 +( 5 )2] (3x2 +5y2)= 8.15 =120
<=> 120 3x5y 120 hay 120 Q 120
3x 5y 2 30 30
x
4
Giaù trò lôùn nhaát cuûa Q baèng 120 khi 3x 5.y <=>
y 30
3 5 4
b) : 3x+y6 =0 => y= 63x
Thay vaøo pt (E) ta coù : 3x2 +5(63x)2 =15 <=> 48x2180x +165 =0 (*)
Phöông trình (*) coù hai nghieäm phaân bieät töùc laø caét (E) taïi hai ñieåm
A,B phaân bieät
+ Goïi h= d(M; ) laø ñöôøng cao cuûa tam giaùc MAB
1
+ Dieän tích SMAB = h.AB vaø AB khoâng ñoåi
2
dieän tích tam giaùc MAB lôùn nhaát khi h lôùn nhaát
M(x;y) (E) => 3x2 +5y2 =15
+ Khoaûng caùch töø M ñeán ñöôøng thaúng (d)
3x y 6 1
d(M; ) = = . 3x y 6
2 2
3 1 10
2
2 1 1 2
+ Ta coù: [ 3x+y] = 3. 3x . 5y [( 3 )2+( ) ] (3x2 +5y2)= 48
5 5
2
<=> (3x+y) 48 <=> 4 3 3x+y 4 3
<=>6 4 3 3x+y6 6+ 4 3
=> 0 3x y 6 6+ 4 3
1
Do ñoù : h= d(M; ) (6+ 4 3 )
10
3x y 4 3
64 3
Vaø h lôùn nhaát baèng khi 3x 5.y
10 3 1
5
5 3 3
Suy ra M( ; )
4 4
Ví duï 10: Cho ba soá thöïc x,y,z thoûa :x2 +y2 +z2 =1 .
Tìm GTLN vaø GTNN cuûa P= xy+yz+zx
Giaûi : Söû duïng BÑT : (xy+yz+zx)2 ≤ (x2 +y2+z2)(y2 +z2+x2) =1
<=> xy+yz+zx 1
1 1
Vaäy GTLN cuûa P laø 1 khi x=y=z= hoaëc x=y=z=
3 3
2
Ta laïi coù ( x+y+z) 0 , x,y,z
1
<=> x2 +y2 +z2 +2(xy+yz+zx) 0 <=> 1+2P 0 <=> P
2
1
Vaäy GTNN cuûa P laø khi x=1;y=1; z=0 hoaëc caùc hoaùn vò cuûa noù
2
Ví duï 11: Cho maët caàu (S) coù pt :x2 +y2 +z2 =4 vaø (): 2x+yz5=0.
a) Tìm M (S) sao cho d(M;()) lôùn nhaát .
b) Tìm N (S) sao cho d(N;()) nhoû nhaát
Giaûi : C1: Xeùt M(x0; y0;z0) (S) => x02 +y02 +z02 = 4
Khoaûng caùch töø M ñeán () laø :
2x 0 y0 z 0 5 2x 0 y0 z 0 5
d(M;()) = =
22 12 (1)2 6
Ta coù : (2x0+y0z0)2 [22 +12+(1)2](x02 +y02+z02) =6.4=24
=> 24 2x0 +y0 z0 24
<=> 5 24 2x0 +y0 z0 5 5+ 24
Suy ra : 5 24 2x 0 y 0 z 0 5 5+ 24
5 24 5 24
<=> d(M;())
6 6
2x 0 y0 z 0 24
5 24
d(M;()) lôùn nhaát baèng khi x y0 z 0
0
6
2 1 1
4 2 2
=> ñieåm M( ; ; )
6 6 6
2x 0 y 0 z 0 24
5 24
d(N;()) nhoû nhaát baèng khi x y0 z 0
0
6
2 1 1
4 2 2
Suy ra N( ; ; )
6 6 6
C2: (S) coù pt :x2 +y2 +z2 =4 coù taâm O(0;0;0) vaø baùn kính R= 2
vaø (): 2x+yz5=0 coù VTPT n =(2;1;1)
+ Ñöôøng thaúng (d) qua O vaø vuoâng goùc vôùi mp() coù M2 d
x 2t
phöông trình : y t
z t
O
+ Giao cuûa (d) vaø maët caàu (S) => 4t2 +t2 +t2 =4
2 A
<=> t= M1
6
2 4 2 2 H
Khi t= ; M1( ; ; ) vaø
6 6 6 6
4 2 2
2. 5 12 5 6
6 6 6 5 6 12
d(M1;()) = = =
22 12 (1) 2 6 6
2 4 2 2
Khi t= ; M2( ; ; ) vaø
6 6 6 6
4 2 2
2. 5 12 5 6
6 6 6 5 6 12
d(M2;()) = = =
22 12 (1) 2 6 6
Goïi H laø hình chieáu cuûa O leân mp() ta coù :
M1H ≤ MH ≤ M2H
<=> d(M1;()) ≤ d(M;()) ≤ d(M2;())
5 6 12 5 6 12
<=> ≤ d(M;()) ≤
6 6
Ví duï 12: Cho maët caàu (S) coù pt :x2 +y2 +z2 4x+6y2z2=0 vaø
(): 2x+y3z+1=0. Tìm M (S) sao cho d(M;()) lôùn nhaát .
Giaûi : C1: Vieát laïi (S) : (x2)2 +(y+3)2+(z1)2 =16
Xeùt M(x0; y0;z0) (S) => (x02)2 +(y0+3)2 +(z01)0 = 16
Khoaûng caùch töø M ñeán () laø :
2x 0 y0 3z 0 1 2x 0 y0 3z 0 1
d(M;()) = =
22 12 (3)2 14
Ta coù :
[2(x02)+(y0+3)3(z01)]2 [22 +12+(3)2] (x 0 2)2 (y 0 3) 2 (z 0 1)2
<=> (2x0 +y0 3z0+2) 2 14.16 = 224
=> 4 14 2x0 +y0 3z0 +2 4 14
<=> 14 14 2x0 +y0 3z0 +1 1+4 14
Suy ra : 0 2x 0 y0 3z 0 1 1+4 14
1 4 14
<=> 0 d(M;())
14
2x 0 y 0 3z 0 2 4 14
1 4 14
d(M;()) lôùn nhaát baèng khi x 2 y 3 z 1
0
14 0 0
2 1 3
8 4 12
=> ñieåm M(2 ;3 ;1+ )
14 14 14
C2: (S) coù pt : : (x2)2 +(y+3)2+(z1)2 =16 coù taâm I(2;3;1) vaø bk R= 4
vaø ():2x+y3z+1=0 coù VTPT n =(2;1;3)
+ Ñöôøng thaúng (d) qua I vaø vuoâng goùc vôùi mp() coù
x 2 2t
phöông trình : y 3 t
z 1 3t
+ Giao cuûa (d) vaø maët caàu (S) => 4t2 +t2 +3t2 =16
4
<=> t=
14
4 8 4 12
Khi t= ; M1(2+ ;3+ ;1 ) vaø
14 14 14 14
8 4 12
2(2 ) ( 3 ) 3(1 ) 1
14 14 14
d(M1;()) =
22 12 (3) 2
56
1
14 56 14
= =
14 14
4 8 4 12
Khi t= ; M2(2 ;3 ;1+ ) vaø
14 14 14 14
8 4 12
2(2 ) (3 ) 3(1 ) 1 M2
14 14 14
d(M2;()) =
22 12 (3)2
56
1
14 56 14 I
= = *
14 14
Goïi H laø hình chieáu cuûa I leân mp() ta coù :
H B
Khoaûng caùch töø M ñeán () laø :
2.2 (3) 3.1 1 1
d(M;()) = = <R
22 12 (3) 2 14 M1
=> maët phaúng () caét maët caàu (S) theo moät ñöôøng troøn
0 ≤ MH ≤ max(M2H ;M1H) <=> 0 ≤ MH ≤ d(M2;())
56 14
<=>0 d(M;())
14
Ví duï 13: Cho x > 0 , y >0 vaø x2 +y2 x+y .
3 10
Chöùng minh raèng : x+2y +
2 2
1 1 1
Giaûi : Töø giaû thieát : x2 +y2 x+y <=> (x )2 +(y )2
2 2 2
1 1 2 1 1 5
Ta coù [ (x ) +2(y )] (12 +22) [(x )2 +(y )2 ]
2 2 2 2 2
3 5 3 5 3 10
<=> (x+2y )2 . Suy ra : x+2y <=> x+2y +
2 2 2 2 2 2
3 10 1 1
x 2y x
2 2 2 10
Daáu baèng xaûy ra khi 1 1 <=>
x y y 1 2
2 2 2 10
1 2
4
Ví duï 14: Cho ba soá thöïc x, y,z thoûa x(x1) +y(y1) +z(z1) .
3
Tìm GTLN cuûa M = x+y+z
4
Giaûi : Töø giaû thieát : x(x1) +y(y1) +z(z1)
3
1 1 1 25
<=> (x )2 +(y )2 ++(z )2
2 2 2 12
1 1 1 2 1 1 1
Ta coù [(x ) +(y )+(z )] (12 +12+12) [(x )2+(y )2 +(y )2]
2 2 2 2 2 2
3 2 25 25 3 5
<=> (x+y+z ) 3. = . Suy ra : x+y+z <=> M 4
2 12 4 2 2
4
Tìm GTLN cuûa M baèng 4 khi x=y=z=
3
Ví duï 15:Trong maët phaúng Oxy cho A(3;5) , B(1;1) vaø ñöôøng thaúng
: 2x+y4=0 . Tìm M () sao cho MA2 +3MB2 ñaït GTNN vaø tính
GTNN ñoù
x 0 t
Giaûi : C1:Chuyeån ( ) veà tham soá :
y 4 2t
M => M(t;4+2t)
MA2 =(3+t)2 +(12t)2 = 5t2 10t +10
MB2 =(1+t)2 +(32t)2 = 5t2 +14t +10
4 136 136
T= MA2 +3.MB2 =20t2 +32t +40 =20(t+ )2 +
5 5 5
136 4 4 4 12
T nhoû nhaát baèng khi t + =0 hay t= vaø ñieåm M( ; )
5 5 5 5 5
C2: M(x;y) => 2x+y =4
MA2 = (3x)2 +(5y)2 = x2 +6x+y2 10y +34
MB2 = (1x)2 +(1y)2 = x2 2x+y2 2y +2
T= MA2 +3.MB2= 4x2 +4y2 16 +40 =(2x)2 +(2y4)2 +24
Maët khaùc aùp duïng baát ñaúng thöùc Bunhia coápxki :
2
1 1
[ (2x)2 +(2y4)2 ] [12 + ] [ 1.2x + (2y4) ]2
2 2
5 16
<=> [ (2x)2 +(2y4)2 ]. (2x+y2)2 = 4 => [ (2x)2 +(2y4)2 ]
4 5
16 136
Suy ra : T +24 =
5 5
2x 2y 4
136 4 12
T nhoû nhaát baèng khi 1 1/ 2 => ñieåm M( ; )
5 2x y 4 5 5
Ví duï 16:Trong khoâng gian Oxyz cho A(1;2;1) , B(3;1;2) vaø maët
phaúng () : 2xy+3z5=0 . Tìm M mp() sao cho MA2 +2MB2 ñaït
GTNN vaø tính GTNN ñoù .
Giaûi : C1: ( hình hoïc)
+ Tìm ñieåm I sao cho IA +2 IB = 0
1 x I 2(3 x I ) 0 x I 5 / 3
5 4
<=> 2 y I 2(1 y I ) 0 <=> y I 4 / 3 => I( ; ;1)
1 z 2(2 z ) 0 z 1 3 3
I I I
2 2 2 2
Ta coù : T= MA2 +2MB2 = MA +2 MB = MI IA + MI IB
2 2 2
=3. MI +2 MI .( IA +2 IB )+ IA +2 IB =3MI2 + IA 2
2.IB
2
khoâng ñoåi
2 2
Do ñoù T= MA +2MB nhoû nhaát <=> MI ngaén nhaát
<=> M laø hình chieáu cuûa I leân mp()
5 4
IM =(x ; y ; z+1) ; n =(2;1; 3)
3 3
M mp()
M laø hình chieáu cuûa M leân mp() <=>
IM, n cuøngphöông
2x y 3z 5 0
<=> x 5 y 4
3 3 z 1 t
2 1 3
5 4 3 53 19 2
=> 2( +2t) ( t) +3(1+3t) 5=0 <=> t= => M( ; ; )
3 3 7 21 21 7
890 344 526
Vaø Khi ñoù T= MA2 +2MB2 = +2. =
63 63 21
C2: Giaûi söû M(x;y;z) () => 2xy+3z =5
MA2 = (1x)2 +(2y)2 +(1z)2 = x2 +2x +y2 4y+z2 2z +6
MB2 = (3x)2 +(1y)2 +(2z)2 = x2 6x +y2 2y+z2 +4z +14
T = MA2 +2MB2 = 3x2 10x +3y2 8y +3z2 +6z +34
5 4 52
=3(x )2 +3(y )2 +3(z+1)2 + (*)
3 3 3
Maët khaùc aùp duïng baát ñaúng thöùc Bunhia coápxki :
5 4 5 4
[ (x )2 +(y )2 +(z+1)2 ][22 +(1)2 +32] [2(x )(y )+3(z+1) ]2
3 3 3 3
5 2 4 2
<=> [ (x ) +(y ) +(z+1)2 ].14 (2xy+3z+1)2 =(5+1)2 =36
3 3
5 4 36
<=> [ (x )2 +(y )2 +(z+1)2 ]
3 3 14
5 4 36 54
=> 3(x )2 +3(y )2 +3(z+1)2 3. =
3 3 14 7
54 52 526
Keát hôïp vôùi (*) => T + =
7 3 21
5 4
x y
526 3 3 z 1 t
T nhoû nhaát baèng khi
21 2 1 3
2x y 3z 5
5 4 3 53 19 2
=> 2( +2t) ( t) +3(1+3t) 5=0 <=> t= => M( ; ; )
3 3 7 21 21 7