®å ¸n chi tiÕt m¸y

Lêi nãi ®Çu

§èi víi sinh viªn ngµnh kü thuËt ë níc ta nãi chung vµ ngµnh m¸y nãi riªng, do
dông cô thÝ nghiªm vµ thùc hµnh cßn thiÕu nªn mçi khi häc song lý thuyÕt vÉn
cßn rÊt bì ngì, v× vËy viÖc lµm ®å ¸n lµ rÊt quan träng, nã t¹o cho sinh viªn mét
®éng lùc ®Ó nghiªn cøu, t×m tßi vµ s¸ng t¹o.

M«n häc chi tiÕt m¸y lµ rÊt quan träng ®èi víi sinh viªn ngµnh m¸y. Nã gióp ta
hiÓu s©u, cÆn kÏ vÒ nguyªn lý vËn h¸nh m¸y mãc, trªn ®ã ta cã thÓ vËn dông lý
thuyÕt vµo thùc tÕ ®Ó cã thÓ thiÕt kÕ ra nh÷ng chi tiÕt m¸y gióp cho mét cç
m¸y ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nhÊt, mang l¹i cho con ngêi nh÷ng thµnh tùu kh«ng thÓ
ngê tíi.

ThiÕt kÕ m¸y lµ mét qu¸ tr×nh s¸ng t¹o. §Ó tho¶ m·n mét nhiÖm vô thiÕt kÕ
nµo ®ã cã thÓ ®Ò ra nh÷ng ph¬ng ¸n kh¸c nhau. Ngêi thiÕt kÕ vËn dông nh÷ng
hiÓu biÕt lý thuyÕt vµ nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ ®Ò chän mét ph¬ng ¸n hîp lý
nhÊt.

MÆc dï rÊt cè g¾ng trong viÖc hoµn thµnh ®å ¸n nµy nhng vÉn kh«ng tr¸nh
khái sai sãt do cßn nhiÒu bì ngì. Em xin c¶m ¬n thµy vµ c¸c thµy trong bé m«n ®·
gióp em hoµn thµnh ®å ¸n nµy.

1
®å ¸n chi tiÕt m¸y

Môc lôc

Ch¬ng 1: tÝnh to¸n ®éng häc vµ chän ®éng c¬.

1.1. TÝnh c«ng suÊt
1.2. TÝnh tèc ®é quay cña trôc
1.3. TÝnh c«ng suÊt c¸c trôc
1.4. TÝnh m«men xo¾n trªn c¸c trôc

Ch¬ng 2: thiÕt kÕ bé truyÒn ®ai

2.1. Chän lo¹i ®ai
2.2. Chän s¬ bé kho¶ng c¸ch trôc A
2.3. KiÓm nghiÖm gãc «m
2.4. X¸c ®Þnh kÝch thíc chñ yÕu cña b¸nh ®ai

Ch¬ng 3: thiÕt kÕ bé truyÒn trôc vÝt- b¸nh vÝt

3.1. ThiÕt kÕ bé truyÒn
3.2. TÝnh lùc t¸c dông

Ch¬ng 4: thiÕt kÕ trôc vµ tÝnh then

4.1. ThiÕt kÕ trôc
4.2. Tinh to¸n trôc

Ch¬ng 5: TÝnh chÝnh x¸c trôc

5.1. Trôc vÝt
5.2. Trôc b¸nh vÝt
5.3. Trän then ®Ó l¾p b¸nh vÝt víi trôc

Ch¬ng 6: chän æ l¨n

6.1. Víi trôc vÝt
6.2. §èi víi trôc b¸nh vÝt

Ch¬ng 7: b«i tr¬n æ vµ hép gi¶m tèc

7.1. B«i tr¬n æ
7.2. B«i tr¬n hép gi¶m tèc

2
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Ch¬ng 1

TÝnh to¸n ®éng häc vµ chän ®éng c¬

1.1 TÝnh c«ng suÊt.

a.X¸c ®Þnh c«ng xuÇt tiªu thô cña ®éng c¬:

C«ng suÊt lµm viÖc:

PV 7000.0,3
Ntt = 1000 = 1000 = 2,1 (KW)
C«ng suÊt ®Þnh møc cña ®éng c¬:
Ntt
Ta cã N® m = c

c = «2. ®.. tr.v

Tra b¶ng 2- 1[1] ta cã : «= 0,990  0,995 lÊy « = 0,99

®= 0,950  0,960 lÊy ® = 0,95
bé truyÒn trôc vÝt kh«ng tù h·m lÊy Z = 3 ta cã tr.v=0,80  0,85 lÊy tr.v =
0,80

c =0,9902 . 0,95 . 0,80 = 0,75

b, Sè vßng quay cña trôc m¸y c«ng t¸c.

Theo CT(2.16):
6.10 4.V 6.10 4.0,3
nct= D
=  .420
= 13,642 (v/phót)

Trong ®ã :
V – vËn tèc b¸nh t¶i, m/s
D - ®êng kÝnh tang quay, mm
nct – sè vßng quay trªn phót cña tang
c, Chän tû sè truyÒn s¬ bé.
Hép gi¶m tèc trôc vÝt b¸nh vÝt chän ihgt = 15

3
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Bé truyÒn ®ai thang chän i® = 4,5 do ®ã sè vßng quay s¬ bé cña ®éng c¬

Theo CT(2.16):
n®c = nct.ihgt .i® =13,642.15.4,5 = 920,835
Chän sè vßng quay ®ång bé cña ®éng c¬ n®b = 960 v/p
ihgt – tû sè truyÒn hép gi¶m tèc
i® – Tû sè truyÒn bé truyÒn ®ai
Ntt 2,1
N®m =  = 0.75
= 2,8 (KW)
c

Tra b¶ng 2P trang 19 ta chän ®îc ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha, cã r«to ®o¶n
m¹ch ®iÖn ¸p 220/380 V , c«ng suÊt 0,4  75 KW, kiÓu A02 – 41- 6
Cã N®c = 3,0KW  = 85%
n®c = 960 (v/phót) G = 55(kg)
KiÓm nghiÖm l¹i :
Ndc. dc  Ndm
 N®c=3  Ndm = 2,8(kw)
 Cã thÓ dïng ®uîc ®éng c¬ nµy.

b.TÝnh tû sè truyÒn toµn bé cña tr¹m dÉn ®éng :

6.10 4.V 6.10 4.0,3

nct= D
=  .420
= 13,642 (v/phót)

ndc 960
i c= n 13,642 =70,37
ct

Ta l¹i cã ic= i®ai. ih g t = 70,37

Chän theo b¶ng 2-2[1] cã ihgt = 7 40 lÊy i = 15

ic 70,371
Ta cã i® = ihgt = 15
= 4,691
Tho¶ m·n i®=2  6
KiÓm nghiÖm : ictÝnh = i®ai. ihgt =4,691 . 15 = 70,365

960
nct’ = 70,365
= 13,643  nct
1.2.tÝnh tèc ®é quay cña truc:

4
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

n1 =960 (v/phót)
ndc 960
n2= i = 4,691
= 204,65 (v/phót)
d

n2 204,65
n3= i = 15
= 13,64 (v/phót)
tv

n3 = n4 =13,64 (v/phót).
1. 3 .TÝnh c«ng suÊt cho c¸c trôc:
N tt 2,1
N3 =  = 0,99 = 2.121 (KW)
o

N3 2,121
N2 = 2 = = 2,7( KW)
 tvbv o 0,8.0,99 2

N2 2,7
N1 =  . = 0,99.0,95 = 2,87 (KW)
d o

1.4 TÝnh m«men xo¾n trªn c¸c trôc:

Ta cã:
9.55  10 6  N
M=
n

9,55.10 6.2,87
M1 = =28550 (Nmm) 
960

9,55.10 6.2,7
M2= 204,65
=125995(Nmm) 


9,55.10 6.2.121
M3 = 13,64
=1485010 (Nmm)

Ta cã b¶ng truc
sè liÖu:
1 2 3 4

i 4,691 15 1

n (v/ph) 960 204 13,64 13,64

N (KW)
2,87 2,7 2,121 2,121
5
M (Nmm)
28550 125995 1485010 1485010
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

CH¦¥NG 2
THIÕT KÕ Bé TRUYÒN §AI THANG
2.1 Chän lo¹i ®ai :
1. Sè liÖu:
N = 2,87 (Kw)
n1 = 960 (vßng/phót)
n2 = 204 (vßng/phót)
i® = 4,691

theo b¶ng 5.11 chän lo¹i ®ai thang B cã:

a0 = 14 a = 17 F = 138 (mm2) a
h=10,5, h0=4,1 h0 = 4,1
gi¶ sö vËn tèc ®ai v = 510 (m/s h0
theo b¶ng 5.13 ta chän thiÕt kÕ ®ai thang lµ h
B c«ng suÊt truyÒn N® = 7,5 (KW)

a0

2.2 X¸c ®Þnh D1 vµ D2 :

¸p dông c«ng thøc xaverin víi N1:c«ng suÊt trªn trôc dÉn
n1:sè vßng quay trong 1 phót
N1
D1=(1100  1300) 3
n1
=188.7
Ta lÊy D1 = 200 do ®ã ta cã D2 = i. D1 = 200 . 4,691 = 938 (mm)
LÊy D2=1000(mm).
KiÓm nghiÖm: sè vßng quay thùc cña trôc bÞ dÉn lµ

6
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y
200
n 2’ = (1- 0,02). 960. 1000 = 188,16(v/phót)
n 2’ sai lÖch Ýt so víi yªu cÇu
n1 960
Tû sè truyÒn i= n ' = 265
= 3,62
2
 .D1.n1
VËn tèc ®ai: V= = 10 (m/s)
60.1000

2.3.Chän s¬ bé kho¶ng c¸ch trôc A:

Theo ®iÒu kiÖn 0,55.(D1+D2) +h  A  2. (D1+ D2)

511  A  1820
Theo b¶ng 5.16 trang 91 ta co: A=D2 = 710 mm
TÝnh L: theo c«ng thøc 5-1 (môc 5-1) cã:
 ( D1  D2 ) 2
L= 2A + 2
( D1+ D2 ) +
4. A
 ( 200  710) 2
= 2.710+ 2
(200+710) + = 2941
4.710.
Theo b¶ng tiªu chuÈn 5-12 ta chän L= 3000 mm
10,05
Sè vßng quay u trong 1 gi©y: : u= 3
=3,35 ≤ Umax=10
1
X¸c ®Þnh l¹i A: A = 8 [ 2.L-  (D1+D2)+ [2.L   ( D2  D1 )] 2  8( D2  D1 ) 2 ]
 A = 741 mm
D2  D1
KiÓm nghiÖm gãc «m : 1 = 1800 - A
.57 = 1410
Ta thÊy 1 > 1200 do ®ã ta kh«ng cÇn ph¶i dïng ®Õn b¸nh c¨ng ®ai
1000.N
Sè ®ai cÇn thiÕt:Z  V .[ p ]0 .Ct .C .Cv .F
Ta chän øng suÊt c¨ng ban ®Çu 0 = 1,2 (N/mm2)
Tra b¶ng 5.17 cã [p]0= 1,74 (N/mm2)
Tra b¶ng 5.18 cã C = 0,89
Tra b¶ng 5.19 cã Cv = 1
Tra b¶ng 5.7 cã Ct = 0,9 , F = 138 (mm2)
1000.2,877
Ta cã Z  10.1,74.0,89.1.0,9.138 = 1,49 vËy ta chän sè ®ai lµ Z = 2
2.4.X¸c ®Þnh kÝch thíc chñ yÕu cña b¸nh ®ai:
chiÒu réng b¸nh B = ( Z – 1 )t + 2S
tra b¶ng 5-20 trang 93 ta cã: Z=3 , t = 20 , S = 12,5
B = (3-1) . 20 +2 . 12,5 = 65 (mm)

7
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

§êng kÝnh ngoµi : Dn1 = D1 + 2 h0 = 200 – 2 . 5 = 210 (mm)

Dn 2 = 764+ 2. 5 = 774 (mm)
Dt 1 = Dn1 - 2 . e = 210 – 2 . 16 = 178 ( mm)
Dt 2 = Dn 2 - 2. e = 774 – 2. 16 = 742 (mm)
Lùc c¨ng ban ®Çu vµ lùc t¸c dông lªn trôc lµ :
Lùc c¨ng ban ®Çu: S0 = 0 . F = 1,2 . 138 = 165.6 ( N)
Lùc t¸c dông lªn trôc R® = 3. S0. Z .sin (/2) = 3.165.6. 3. sin (138/2) = 1088,9 (N)

Ch¬ng 3

Thi Õt kÕ bé truyÒn trôc vÝt – b¸nh vÝt

3.1 ThiÕt kÕ bé truyÒn:

3.1.1 Chän vËt liÖu:
Gi¶ thiÕt vËn tèc trît Vt = 2 5 m/s chän vËt liÖu lµm vµnh b¸nh vÝt lµ nh«m s¾t
bpAX 9-4 ,®óc b»ng khu«n c¸t ,vËt liÖu trôc vÝt lµ thÐp 45 t«i bÒ mÆt cã ®é
cøng HRC = 45  50
3.1.2. §Þnh øng suÊt:
theo b¶ng (4- 4 ) cã: []t x = 250 (N/mm2)
[]0u = 115 (N/mm2)

Ta cã
107
Kn’ = 8 = 0,927.
1,83355.107
Sè chu kú lµm viÖc cña b¸nh vÝt lµ
N = 60 . n . T = 60 . 38,199 . 4 . 250 . 8 = 1,83355 . 107
106
Kn’’ = 8 = 0,695
18,3355.106
VËy ta cã: []t x = 250. 0,927 = 231,75 (N/mm2)
[]o u =115 . 0,695 = 79,93 (N/mm2)

8
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

3.1.3 TÝnh tû sè truyÒn i vµ chän sè mèi ren trôc vÝt, sè r¨ng b¸nh vÝt:
Tû sè truyÒn bé trôc vÝt- b¸nh vÝt lµ it v =20
Sè mèi ren trôc vÝt lµ Z1 = 3 do ®ã Z2 = 3 . 20 = 60
3.1.4. Chän s¬ bé hiÖu suÊt  vµ hÖ sè t¶i träng K
víi Z1 = 3 ta chän s¬ bé  = 0,85
c«ng suÊt trªn b¸nh vÝt lµ N2 = 5,713 (KW) ( tÝnh ë phÇn trän ®éng c¬)
®Þnh s¬ bé K = 1,1 ( gi¶ thiÕt vËn tèc vßng cña b¸nh vÝt V2 < 3 m/s )
ta cã:
2 2
1,45.106  K .N 2  1,45.106  1,1.5,713
m 3
q = 3
  . . = 3
  . =12,139
 [ ]tx .Z 2  n2  231,75.60  38,199

tra b¶ng (4-6) ta lÊy: m 3 q =12,5, m=6 , q=9

3.1.5. KiÓm ngiÖm vËn tèc trît, hiÖu suÊt, hÖ sè t¶i träng:
m.n1 6.763,99
VËn tèc trît: Vt= Z12  q 2 = 32  9 2 = 2,3 (m/s)
19100 19100
Phï hîp víi dù ®o¸n khi chän vËt liÖu b¸nh vÝt.
tg
HiÖu suÊt :  = 0,96. tg (   )
Theo b¶ng 4-7 t×m ®îc gãc vÝt :  = 180.26’
Theo b¶ng 4-8 t×m ®îc : f = 0,03 do ®ã  = 10 . 43’
tg180.26'
VËy = 0,96. tg (180.26'  10.43' = 0,855
TrÞ sè t¶i träng kh«ng trªnh lÖch nhiÒu so víi dù ®o¸n vËy kh«ng cÇn tÝnh l¹i
c«ng suÊt trªn b¸nh vÝt.

 .6.60.38,199
3.1.6. VËn tèc vßng cña b¸nh vÝt: V2 = 6.10 4 = 0,72 (m/s)
V× t¶i träng kh«ng thay ®æi vµ nh gi¶ thiÕt ë trªn V2 < 3 m/s do ®ã
K = Kt t . K® = 1 . 1,1 = 1,1 phï hîp víi dù ®o¸n
V× V2 < 2 (m/s) nªn cã thÓ chÕ t¹o bé truyÒn víi cÊp chÝnh x¸c 9

3.1.7. KiÓm nghiÖm øng suÊt uèn cña b¸nh vÝt

Z2 60
Sè r¨ng t¬ng ®¬ng cña b¸nh vÝt lµ: Zt ® = = 3 0 ' = 69,85
cos3  cos (18 .26 )
HÖ sè d¹ng r¨ng ,b¶ng (3-18) : y = 0,505

9
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y
15.106.1,1.5,713
u = 3
6 .60.0,505.9.38,199
= 41,47 (N/mm2) < []u

3.1.8. §Þnh c¸c th«ng sè h×nh häc chñ yÕu cña bé truyÒn : b¶ng (4-3)

m«®un m = 6 (mm)
sè måi ren cña trôc vÝt Z1 = 3 , sè r¨ng b¸nh vÝt Z2 = 60
hÖ sè ®êng kÝnh : q = 9
gãc ¨n khíp :  = 200
gãc vÝt :  = 180.26’
Kho¶ng c¸ch truc A = 0,5 .6. (9+60 ) = 207 (mm) .V× kh«ng yªu cÇu lÊy kho¶ng
c¸ch trôc A theo tiªu chuÈn nªn kh«ng dïng dÞch chØnh ( = 0 )
§êng kÝnh vßng chia (vßng l¨n ) cña trôc vÝt: de1 = d1 = 6 . 9 =54 (mm)
§êng kÝnh vßng ®Ønh trôc vÝt: De1 = 54 + 2. 1 .6 = 66 (mm)
§êng kÝnh vßng ch©n ren trôc vÝt (lÊy c = 0,2):
Di1 = 54 – 2. 1. 6 – 2. 0,2 .6 = 39,6 (mm)
ChiÒu dµi phÇn cã ren cña trôc vÝt (b¶ng 4-2): L  ( 12,5 + 0,09 .60 ) = 107. V×
trôc vÝt ®îc mµi cho nªn t¨ng thªm chiÒu dµi L , lÊy L = 107 + 25 =132 (mm)
§Ó tr¸nh mÊt c©n b»ng cho trôc vÝt ,chän chiÒu dµi L b»ng sè nguyªn lÇn bíc
däc:

L L 132
x= ta =  .m =  .6 = 7 vµ x¸c ®Þnh l¹i L = 7.3,14 = 131,88 132
(mm)

§êng kÝnh vßng chia cña b¸nh vÝt : dc2 = d2 = 60. 6 = 360 (mm)
§êng kÝnh vßng ®Ønh cña b¸nh vÝt : De2 = ( 60 + 2. 1 ).6 = 372 (mm)
§êng kÝnh ngoµi cïng cña b¸nh vÝt: Dn  De2 + 1,5m = 372 + 1,5. 6 = 381 (mm)
ChiÒu réng b¸nh vÝt : B = 0,75. De1 = 0,75. 66 = 49,5 (mm)
ChiÒu cao ®Çu r¨ng : h’= (f0 +  ) m = (1+ 0 ) 6 = 6 (mm)
ChiÒu cao ch©n r¨ng: h’’= ( f0 + c0 +  ) m = (1+ 0,2 +0 ) 6=7,2 (mm)
Bíc ren trôc vÝt: t =  . m = 3,14. 6 = 18,84 (mm)
Bíc xo¾n èc cña ren trôc vÝt : S = t. Z1 = 18,84 . 3= 56,52 (mm)
Gãc b¸nh vÝt «m trôc vÝt 2 :
B 49,5
sin = De1  0,5m = 66  0,5.6 = 0,785
 2 = 1030.34’

10
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Ta cã b¶ng ®Þnh c¸c th«ng sè h×nh häc cña bé truyÒn:

T£N TH¤NG Sè TrÞ sè
Kho¶ng c¸ch trôc A = 207 (mm)
M«dun m=6
HÖ sè ®êng kÝnh q =9
HÖ sè chiÒu cao r¨ng f0 = 1
ChiÒu cao ®Çu r¨ng h’ = 6
ChiÒu cao ch©n r¨ng h’’ =7,2
HÖ sè khe hë híng t©m c0 = 0,2
Bíc ren trôc vÝt t = 18,84 (mm)
Bíc xo¾n ãc cña ren trôc vÝt S = 56,52 (mm)
Gãc pr«fin tron mÆt c¾t däc  = 200
Gãc vÝt  = 180.26’
§êng kÝnh vßng chia trôc vÝt dc1 = 54 (mm)
§êng k×nh vßng ®Ønh trôc vÝt De1 = 66 (mm)
§êng kÝnh vßng ch©n ren trôc vÝt Di1 =39,6 (mm)
§êng kÝnh vßng l¨n trªn trôc vÝt d1 = 54 (mm)
§êng kÝnh vßng chia b¸nh vÝt dc2 = 360 (mm)
§êng kinh vßng ®Ønh r¨ng De2 = 372 (mm)
§êng kÝnh ngoµi cïng cña b¸nh vÝt Dn =381 (mm)
ChiÒu réng b¸nh vÝt B = 49,5 (mm)
Gãc b¸nh vÝt «m trôc vÝt 2 = 1030.34’

11
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

ChiÒu dµi phÇn cã ren cña trôc L =132 (mm)

vÝt

3.2. TÝnh lùc t¸c dông

p1 p a1
p r2

p r1

p1 p a2

Lùc vßng P1 trªn trôc vÝt b»ng lùc däc trôc Pa2 trªn b¸nh vÝt
Lùc vßng p2 trªn b¸nh vÝt b»ng lùc däc trôc Pa1 trªn trôc vÝt

2.M 3 2.1,428.106
P2 = Pa1 = d2
= = 7855,55 (N)
360

Lùc híng t©m Pr1 trªn trôc vÝt b»ng lùc híng t©m Pr 2 trªn b¸nh vÝt

Pr1 =Pr 2 = P2.tg = 7855,55.tg200 = 2859,18 (N)

Lùc vßng P1 trªn trôc vÝt:

2.M 2 2.0,09.10 6
P1 = P a 2 = d1
= = 3333,33 (N)
54

12
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

ch¬ng 4

ThiÕt kÕ trôc vµ tÝnh then

4.1 ThiÕt kÕ trôc: chän vËt liÖu lµ thÐp 45 , kh«ng cÇn nhiÖt luyÖn
4.2 . TÝnh to¸n trôc:
Kx
trôc 2 : ®èi víi trôc vÝt ta cã: d2  3
0,2.[ ]x
0,09.10 6
2
ta lÊy []x = 30 (N/mm ) cã d2  3
0,2.30
= 24,66 chän d2 = 25 (mm)
Ta chän s¬ bé æ: tra b¶ng 18P ta chän lo¹i æ ®òa c«n ®ì chÆn cì chung réng, lo¹i
7600, cã chiÒu réng B = 24 (mm)
TÝnh gÇn ®óng trôc :
Khe hë gi÷a r¨ng b¸nh vÝt vµ thµnh trong cña hép:   1,2 .  =1,2 . 10 = 12
(mm)
Kho¶ng c¸nh tõ æ ®Õn thµnh trong cña hép lµ l2 = 12 (mm)
ChiÒu cao n¾p bul«ng: l3 = 20 (mm)
Kho¶ng c¸ch giac hai gèi ®ì trôc vÝt lµ: L1=0,8. De2 =0,8 . 372 = 297,6 (mm)
Kho¶ng c¸ch tõ n¾p æ ®Õn mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay lµ: l4 = 20 (mm)
Kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng qua t©m cña trôc b¸nh vÝt ®Õn gèi ®ì trôc vÝt lµ:
L1
h1 =h2 = =148,4 (mm)
2
Kho¶ng c¸ch gi÷a gèi ®ì trôc vÝt vµ ®iÓm ®Æt lùc cña b¸nh ®ai t¸c ®éng lªn trôc
lµ:
B0 B 24 65
l1 = + l3 + l4 + dai = 2 + 20 + 20 + 2  85 (mm)
2 2

13
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

.tÝnh to¸n trôc:

XÐt ph¶n lùc t¹i hai gèi tùa A ,B:
d C1
MA Y = 0  148,8 Pr 1 + Pa 1 – 297,6 RB y = 0
2
54
 148,8 . 2859,18 + 2
.7855,55 – 297,6 RB y = 0
 RB y = 2142,3 (N)
RA y = Pr 1 – RB y = 2859,18 – 2142,3 = 761,88 (N)
MAX = 0  RAX.85 + RB X.397,6 = P1.248,8 = 829332,5 (N)
Ta l¹i cã : RA x + RB x = R® + P1 = 1088,9 + 3333,33 = 4422,23 (N)


 R Ax  3121,64( N )

 RBx  1300,77( N )

z
m
x
RAx = 3121,64 p 1 = 3333.33
n
RBx=1300,77
Pa1 = 7855,55
A B

RAy=2142,3 Pr1=2859,18
Rd=1088,9 RBy=716,88
n
m
100 148,8 148,8

(Mu)dg
106671,7

318774,24 193554,5

(Mu)ng

0,09 . 10 6
108890
Mxo¾n
14
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

T¹i mÆt c¾t nguy hiÓm (m-m) ta cã: M U = M  M 2

Udg
2
Ung

= 318774,24  193554,5 2 2

= 372937,8 (Nmm)
Mt d = M U  0,75M X = 372934,8  0,75(0,09.10 ) = 380992,6 (Nmm)
2 2 2 6 2

M Td
TÝnh ®êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn (m-m): dm = 3 0,1(1   )[ ]
 = 0 v× kh«ng cã lç khoÐt
[] =50 (N/mm2 ) (b¶ng 7.2 víi vËt liÖu b»ng thÐp 45 giíi h¹n
bÒn b = 600 (N/mm2))
380992,6
Ta cã: dm = 3
0,1.50
= 35,2  35 (mm)

§êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diªn (n-n) ta cã:

MTd = M U2  0,75.M X2 = 108890 2
 0,75.(0,09.106 ) 2 = 133910,5 (N/mm2)
133910,5
dn n = 3
0,1.50
= 29,9  30 (mm)

1,428.10 6
Trôc 3 : trôc b¸nh vÝt tÝnh s¬ bé : d3  3
0,2.30
= 61,97 (mm)
Chän d3 = 65 (mm)

Ta chän s¬ bé æ:
Tra b¶ng 18P ta chän æ ®òa c«n ®ì chÆn cì nhÑ cã B =23 (mm)
Kho¶ng c¸ch tõ mÆt c¹nh cña chi tiÕt ®Õn thµnh trong cña hép : a = 10 (mm)
ChiÒu réng b¸nh : b = 49,5 (mm)
Khe hë gi÷a b¸nh vµ thµnh trong cña hép :   12
ChiÒu cao n¾p vµ ®Çu bul«ng : l3 = 20 (mm)
Kho¶ng c¸ch tõ n¾p æ ®Òn mÆt c¹nh cña chi tiÕt quay ngoµi hép: l4 = 20 (mm)
L2
Kho¶ng c¸ch gi÷a hai gèi ®ì trôc vÝt : = De1 + (15  20) = 66+18 = 84 (mm)
2
ChiÒu dµi moay¬ l¾p víi trôc : l5 = 1,2 d = 1,2 . d3 = 1,2 . 65 = 78 (mm)

15
®å ¸n chi tiÕt m¸y

y
e z
i
RCx = 3927,77
x
MX
C D RDx = 3927,77

Pr2 = 2859,18
RDy =8572,44
RCy = 5713,26
Pa2 = 3333,33
i

P2 = 7855,55
e

720084,96

(Mu)dg
479913,84

329932,68
(Mu)ng

1,428. 10 6
(MX)

16
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

XÐt ph¶n lùc t¹i gèi tùa C, D:

D2 7855,55
RCX = RDX = = 2
= 3927,77 (N)
2
L
 MCY = 0  Pr2. 2 + Pa2 . dC2 – RDY . L2 = 0
2
 RDY . 168 = 2859,18 . 84 + 3333,33 . 360
 RDY = 8572,44 (N)
 RCY = 8572,44 – 2859,18 = 5713,26 (N)
TÝnh m«men tai tiÕt diÑn nguy hiÓm (e-e):
MU = 720084,96  329932,68 = 792071,91 (Nmm)
2 2

MTD = 792071,91  0,75.(1,428.10 ) = 1468593,17 (Nmm)

2 6 2

1458398,06
Cã d(e-e) = 0,1.50
 70 (mm)
T¹i tiÕt diÖn (i-i) do kh«ng cã m«men uèn do ®ã ta cã:
MX 1,428.106
d (i- i) = d3  0,2[ ] X
= 0,2.30
 65 (mm)

17
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Ch¬ng 5
TÝnh chÝnh x¸c trôc
5.1 trôc vÝt: tÝnh cho tiÕt diÖn chÞu t¶i lín nhÊt (m-m):
n ..n
n=  [n] (*)
n2  n2
V× trôc quay nªn øng suÊt ph¸p biÕn ®æi theo chu kú ®èi xøng:
MU
a = M a x =M i n = ¦ W , m = 0
 1
vËy n = K . (**)
a
  .
Bé truyÒn lµm viÖc mét chiÒu nªn øng suÊt tiÕp ( xo¾n) thay ®æi theo chu kú
 MaX MX
m¹ch ®éng: a = m = = 2.w
2 0

 1
VËy n = K .   . (***)
a  m
  .
Giíi h¹n uèn xo¾n: - 1 = 0,45. b = 0,45.600 = 270 (N/mm2)
 - 1 = 0,25. b = 0,25. 600 = 150 ( N/mm2)
(trôc b»ng thÐp 45, cã b = 600 N/mm2 )

MU 372934,8
a = d =  353 =88,6 (N/mm2)
3

32 32
0,5.M X 0,5.0,09.106
a = m = w =  .353 = 5,345 (N/mm2)
0
16
chän  vµ  theo vËt liÖu :  = 0,1
 = 0,05
hÖ sè t¨ng bÒn  = 1
theo b¶ng 7.4 lÊy :  = 0,85
 = 0,78
theo b¶ng 7-6 hÖ sè tËp trung øng suÊt khi uèn vµ xo¾n:
K = 1,71
K = 1,3

K 1,3 K 1,71
Cã tû sè: 
= 0,78 = 1,66 
= 0,85
= 2,011
Thay c¸c gi¸ trÞ trªn vµo (**) vµ (***) ta cã:

18
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y
270
n = 2,001.88,6 = 1,515
150
n = 1,66.5,345  0,05.5,345 = 16,411 > [n]
HÖ sè an toµn thêng lÊy [n] = (1,5  2,5)

5.2. trôc b¸nh vÝt:

ta còng cã:
n ..n
n=  [n]
n2  n2
V× trôc quay nªn øng suÊt ph¸p biÕn ®æi theo chu kú ®èi xøng:
MU
a = M a x =M i n = ¦W
, m = 0
 1
vËy n = K .
a
  .
Bé truyÒn lµm viÖc mét chiÒu nªn øng suÊt tiÕp ( xo¾n) thay ®æi theo chu kú
 MaX MX
m¹ch ®éng: a = m = = 2.w
2 0

 1
VËy n = K .   .
a  m
  .
Giíi h¹n uèn xo¾n: - 1 = 0,45. b = 0,45.600 = 270 (N/mm2)
 - 1 = 0,25. b = 0,25. 600 = 150 ( N/mm2)
(trôc b»ng thÐp 45, cã b = 600 N/mm2 )
Ta kiÓm nghiÖm cho tiÕt diÖn chÞu t¶i lên nhÊt (e-e)
MU
a = M a x =
w
 MaX MX
 a = m = = 2.w
2 0

tra b¶ng (7-3) ta cã : w = 30200 mm3

w0 = 63800 mm3
792071,91
vËy a = 30200
= 26,2275 (N/mm2)
1,428.106
a = m = = 11,19 (N/mm2)
2.63800
chän  vµ  theo vËt liÖu :  = 0,1  = 0,05
hÖ sè t¨ng bÒn  = 1
Theo b¶ng 7-8 ta cã hÖ sè tËp trung øng suÊt khi uèn lµ:
K = 1,63 , K = 1,5

19
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Theo b¶ng 7-4 chän :  = 0,62 ,   = 0,74

K 1,63

= 0,74
= 2,202
K 1,5

= 0,62
= 2,19
tËp trung øng suÊt do l¨p c¨ng víi kiÓu l¾p ta chän T 3 , ¸p suÊt sinh ra trªn bÒ
mÆt ghÐp  30 N/mm2 , tra b¶ng 7-10 ta cã:
K

= 3,4
K K

= 1+ 0,6 (  - 1) = 1 + 0,6 ( 3,4 – 1 ) = 2,44

 1
270
vËy ta cã : n = K . = 3,4.26,2275 = 3,028
a

150
n = 2,44.11,19  0,05.11,19 = 5,3835
n .n 3,028.5,3835
n= = = 2,639 > [n]
n n
2

2

3,0282  5,38352

hÖ sè an toµn cho phÐp lÊy b»ng: [n] = (1,5  2,5)

kiÓm nghiÖm cho tiÕt diÖn ( i-i):

Dùa trªn biÓu ®å øng suÊt ta thÊy t¹i tiÕt diÖn (i-i) kh«ng cã m«men muèn mµ
chØ cã m«men xo¾n vËy hÖ sè an toµn chØ xÐt riªng cho øng suÊt tiÕp.
 1
n = k .    > [n]
a  m
 
- 1 = 0,25.b = 0,25.600 = 150
v× øng suÊt thay ®æi theo chu kú m¹ch ®éng nªn :
MX 1,428.106
a = m = 2.w = 2. 653 = 13,24 (N/mm2)
0
16
Chän  = 0,05 , hÖ sè t¨ng bÒn  = 1
Tra b¶ng 7.4 ta ®îc  = 0,65 . Tra b¶ng 7-6 ta ®îc K = 1,3
K 1,3
ta cã  = 0,65
=2

150
.
n = 1,3
.13,24  0,05.13,24 =5,53 > [n] ta biÕt [n] = (1,5 2,5) do vËy trôc thõa
0,65
bÒn. Ta chän l¹i ®êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn (i-i) lµ d (i-i) = 50 (mm)

20
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Ta kiÓm nghiÖm l¹i trôc. T¬ng tù nh c¸c bíc ë trªn ta cã:

-1 = 150 (N/mm2)
1,428.106
a = m = 2.
 503 = 29,1 (N/mm2)
16
Chän  = 0,05 , hÖ sè t¨ng bÒn  = 1
Tra b¶ng 7.4 ta ®îc  = 0,67. Tra b¶ng 7-6 ta ®îc K = 1,4
150
n = 1,4 = 2,49 > [n] . thÝch hîp
.29,1  0,05.29,1
0,67
Ta thÊy víi ®êng kÝnh trôc t¹i tiÕt diÖn (i-i) b»ng 50 (mm) th× trôc ®¶m b¶o bÒn
VËy ta chän ®êng kÝnh ngâng trôc ®Ó l¾p æ lµ: d ( i-i ) = 50 (mm)
50

70

5.3 chän then ®ª l¾p b¸nh vÝt víi trôc:

Tra b¶ng 7-23 ta chän lo¹i then cã : b = 20 (mm)
h = 12 (mm)
t = 6 (mm)
t1 = 6,1 (mm)
k = 7,4 9mm)
chiÒu dµi then ë chç l¾p b¸nh vÝt lµ: l = 0,8 lm (lm :chiÒu dµi moay¬ )
l = 0,8 . 78  62 (mm)

21
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y
2.M X
KiÓm nghiÖm søc bÒn dËp: d =  []d
dkl
[]d = 150 (N/mm2) ( b¶ng 7-20 )
2.1,428.106
d = 70.7,4.62
= 88,93 (N/mm2) < []d
2.M X
kiÓm nghiÖm søc bÒn c¾t: C =  []C
dbl
[]d = 120 (N/mm2) (b¶ng 7-21)
2.1,428.106
C = = 32,9 (N/mm2) < []C
70.20.62
vËy then b¶o ®¶m bÒn.

Ch¬ng 6
Chän æ l¨n

Tïy theo ®iÒu kiÖn sö dông ®Ó chän æ l¨n. Khi chän æ cÇn xÐt ®Õn chØ tiªu
kinh tÕ.

6.1 Víi trôc vÝt:

22
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

§èi víi trôc vÝt ta chän æ c«n ®ì chÆn , nã cãt thÓ chÞu ®ång thêi lùc híng t©m
vµ lùc däc trôc.
Chän kÝch thíc æ l¨n theo hÖ sè kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ t¶i träng va ®Ëp:
Chän KT = 1 ( theo b¶ng 8-3) .
Dù kiÕn chän lo¹i æ c«n ®ì chÆn lo¹i 7600 ,  = 110 . 20’
Ta cã s¬ ®å sau:

A Pa1= 7855,55 B
,

RA RB
SA SB
HÖ sè kh¶ n¨ng lµm viÖc tÝnh theo c«ng thøc (8-1)
C = Q (n.h)0,3  CB¶ng
H: thêi gian phôc vô
n: sè vßng quay cña æ trong 1 phót
n = 763,99 (v/phót)
h = 4. 250 . 8 = 8000 (giê)
t¶i träng t¬ng ®¬ng Q:
Q = (KVR + mAX ) KnK t , daN
HÖ sè m = 1,8 (b¶ng 8-2)
KV =1
K t = 1 (b¶ng 8-3)
Kn =1 nhiÖt ®é lµm viÖc díi 1000C ( b¶ng 8-4)
RA = RAX 2
 RAX
2
= 2142,3  3121,64 = 3786,038 (N)
2 2

RB = RBY 2
 RBX
2
= 716,88  1300,77 = 1485,23 (N)
2 2

SA = 1,3. RA.tg = 1,3. 0,2. 3786,038 = 984,369 (N)

SB = 1,3 . RB tg = 1,3. 1485,23 . 0,2 = 386,159 (N)
Tæng lùc chiÒu trôc :
AT = SA – Pa 1 – SB = 984,369 – 7855,55 –3 86,159 = -7253,34 (N)

Nh vËy lùc AT híng vÒ gèi trôc bªn tr¸i do ®ã æ bªn tr¸i chÞu lùc däc trôc
T¶i träng : Q1 = (1. 3789,038 + 1,8. 7253,34 ) = 16842,05 (N)
= 1684,205 (daN)
Q2 = (1. 1485,23 + 1,8 . 0 ) = 1485,23 (N) = 148,523 (daN)

23
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Ta thÊy Q1 > Q2 ,ta chän æ cho gèi ®ì bªn tr¸i (1) , æ ®ì gèi bªn ph¶i (2) lÊy cïng
kÝch thíc víi æ (1) ®Ó tiÖn cho viÖc chÕ t¹o vµ l¾p gÐp.
Thay vµo c«ng thøc trªn ta cã :
C = Q. (nh) 0,3 = 1684,205 .(763,99 . 8000)0,3 = 182914,5(daN)
Víi t¶i träng tÜnh nh trªn , nÕu ta chän 1 æ ®òa c«n ®ì chÆn th× kÝch thíc æ sÏ
rÊt lín ,®êng kÝnh æ lín, kh«ng l¾p víi trôc ®îc. Do vËy ta chän 2 æ ®òa c«n ®ì
chÆn lo¹i 7606 víi d = 30 (mm) cã C B¶ng = 100000 (daN) . Hai æ nµy l¾p ®èi
nhau.

6.2 §èi víi trôc b¸nh vÝt:

Ta chän lo¹i æ c«n ®ì chÆn lo¹i 7200 cã  = 140
C = Q (n.h)0,3  CB¶ng
h: thêi gian phôc vô
n: sè vßng quay cña æ trong 1 phót
n = 38,1995 (v/phót)
h = 4. 250 . 8 = 8000 (giê)
t¶i träng t¬ng ®¬ng Q:
Q = (KVR + mAX ) KnK t , daN
HÖ sè m = 1.5 (b¶ng 8-2)
K t = 1,1 (b¶ng 8-3)
Kn =1 nhiÖt ®é lµm viÖc díi 1000C ( b¶ng 8-4)
KV = 1
Ta cã s¬ ®å sau:

C Pa2= 3333,33 D


RC RD
SC SD

Cã : RC = RCX2
 RCY
2
= 3927,77  5713,26 = 6933,16 (N)
2 2

RD = RDX 2
 RDY
2
= 3927,77  8572,44 = 9429,427 (N)
2 2

SC = 1,3 . RC tg = 1,3 . 6933,16 . 0,2548 = 2297.41 (N)

SD = 1,3 . RD .tg = 1,3 . 9429,427. 0,2548 = 3123,4 (N)

24
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

Tæng lùc chiÒu trôc:

AT =SC + PA2 – SD = 2297,41 + 3333,33 _ 3123,4 = 2507,34 (N)
VËy lùc AT híng vÒ gèi bªn ph¶i do ®ã æ bªn ph¶i chÞu lùc däc trôc
Cã Q4 = 1. 9429,427+ 1,5. 2507,34 = 13190,44 (N) = 1319,044 (daN)
Q3 = 1. 6933,16 + 1,5 . 0 = 6933,16 (N)
Ta thÊy Q4 > Q3 vËy ta chän æ cho gèi (D) , æ ®òa c«n gèi (C) ta lÊy cïng kÝch
thíc ®Ó tiÖn cho viÖc chÕ t¹o vµ l¾p r¸p.
C = Q (nh)0,3 = 1319,044 . (38,1995 . 8000) 0,3 = 58771,98 (daN)
Ta cã ®êng kÝnh ngçng trôc l¾p æ lµ: d =50 (mm)
C = 58771,98 (daN)
Theo b¶ng 18P ta chän loai æ 7210 cã C B¶ng = 82000 (daN)

Ch¬ng 7
B«i tr¬n æ vµ hép
gi¶m tèc

7.1. B«i tr¬n æ:

Dïng dÇu ®Î b«i tr¬n æ tèt h¬n mì . Cã
thÓ dïng khi vËn tèc cao v× vËn tèc trôc

25
 ®å ¸n chi tiÕt m¸y

vÝt VT = 2,3 m/s < 5 m/s nªn bé phËn æ ®îc b«i tr¬n b»ng mì . Kh«ng thÓ dïng
ph¬ng ph¸p b¾n toÐ ®Î h¾t dµu trong hép vµo b«i tr¬n bé phËn æ.
§Ó b«i tr¬n æ ta dïng lo¹i mì T øng víi nhiÖt ®é lµm viÖc tõ 60  1000C vµ
vËn tèc díi 1500 ( v/phót)
Lîng mì chøa 2/3 chç rçng cña bé phËn æ . §Ó mì kh«ng ch¶y ra ngoµi vµ ng¨n
kh«ng cho dÇu r¬i vµo bé phËn æ , nªn dïng vßng ch¾n dµu
§Ó che kÝn c¸c ®Çu trôc ra, tr¸nh sù x©m nhËp cña bôi bÆm vµ t¹p chÊt vµo
æ còng nh ng¨n mì kh«ng ch¶y ra ngoµi , ë ®©y ta dïng vßng phít lµ ®¬n gi¶n
nhÊt.
§Ó tr¸nh phÇn trôc bÞ mßn cã thÓ l¾p vµo trôc vµ vßng phít mét b¹c trung gian.

2.1.B«i tr¬n hép gi¶m tèc:

§Ó gi¶m mÊt m¸t c«ng suÊt v× ma s¸t ,gi¶m mµi mßn r¨ng , ®¶m b¶o th o¸t
nhiÖt tèt µ ®Ò phßng c¸c tiÕt m¸y bÞ han rØ cÇn ph¶i b«i tr¬n liªn tôc c¸c bé
phËn trong bép gi¶m tèc.
§èi víi hép gi¶m tèc b¸nh vÝt trôc vÝt cã trôc vÝt dÆt díi , ta dïng ph¬ng ph¸p
b«i tr¬n ng©m dÇu b»ng c¸ch ng©m trôc vÝt trong dµu chøa ë hép. C¸ch b«i tr¬n
nµy thêng dïng khi vËn tèc vßng cña trôc vÝt VT  10 (m/s) . Khi vËn tèc lín c«ng
suÊt mÊt m¸t do khuÊy dÇu t¨ng lªn vµ dÇu sÏ bÞ biÕn chÊt do b¾n tung toÐ .
MÆt kh¸c khi vËn tèc lín c¸c chÊt c¨n b· trong dÇu sÏ bÞ khuÊy ®éng vµ h¾t vµo
chç ¨n khíp lµm cho r¨ng bÞ mßn. V× vËy cÇn h¹n chÕ chiÒu s©u ng©m.
ë ®©y, khi trôc vÝt n»m díi,ta ng©m ngËp chiÌu cao ren nhng kh«ng vît qu¸ ®êng
ngang t©m cña bi. NÕu kh«ng ng©m hÕt chiÒu cao ren cña trôc vÝt trong dÇu
th× ta cã thÓ lÊy vßng vung dÇu trªn trôc vÝt, dÇu b¾n lªn b¸nh vÝt r¬i theo r¨ng
®Õn b«i tr¬n chç ¨n khíp. Ta dïng dÇu AK10 vµ AK15 ®Î b«i tr¬n cho hép gi¶m
tèc. Lîng dÇu b«i tr¬n lµ (0,4  0,8) lÝt cho 1KW

tµi liÖu tham kh¶o

1. Híng dÉn thiÕt kÕ chi tiÕt m¸y ( §¹i Häc Má §Þa ChÊt)

2. Gi¸o tr×nh chi tiÕt m¸y ( tËp 1, 2 _ tñ s¸ch §¹i häc B¸ch Khoa_1963)
T¸c gi¶: NguyÔn Träng HiÖp
NguyÔn L¬ng Ph¬ng
NguyÔn Thiªn Phóc

3. ThiÕt kÕ chi tiÕt m¸y: NguyÔn Träng HiÖp

26