Báo Cáo NCKH

Hӑ Tên: Phҥm Văn Sơn

`
 
 
Công suҩt phҧn kháng, công suҩt hư kháng,công suҩt ҧo Q dùng đӇ chӍ phҫn công suҩt điӋn đưӧc chuyӇn
ngưӧc vӅ nguӗn cung cҩp năng lưӧng trong mӛi chu kǤ do sӵ tích lũy năng lưӧng trong các thành phҫn
cҧm kháng và dung kháng, đưӧc tҥo ra bӣi sӵ lӋch pha giӳa hiӋu điӋn thӃ u(t) và dòng điӋn i(t).

Khi u(t), i(t) biӃn đәi theo đӗ thӏ hàm sin thì , vӟi U, I: giá trӏ hiӋu dөng u(t), i(t); ij
là pha lӋch giӳa u(t), i(t).

Công suҩt hư kháng Q là phҫn ҧo cӫa công suҩt biӇu kiӃn S, S = P + iQ.

Đơn vӏ đo Q là var (volt amperes reactive), 1 kvar = 1000 var.

``  
   
Ta thҩy rҵng công suҩt cung cҩp cho mӝt mҥch bҩt kǤ có thӇ chia thành hai thành phҫn.Phҫn thӭ nhҩt mô
tҧ năng lưӧng luôn luôn chҧy trong mҥch và bӏ tiêu tán trong đó.Đây là phҫn công suҩt trung bình phân
phӕi tӟi mҥch.Phҫn thӭ hai mô tҧ năng lưӧng chӍ mưӧn và trҧ thông qua mҥch.

Ta có S=P+jQ

Trong đó P=U.I Cos |

Q=UI sin |

| là góc giӳa u và i

Cos | hӋ sӕ công suҩt

à
hӋ sӕ công suҩt PF=
2 2
à ”

Thành phҫn P là thành phҫn cùng pha vӟi điӋn áp chӏu trách nhiӋm phân phӕi công suҩt tiêu thө.Thành
phҫn Q vuông pha vӟi điӋn áp chӏu trách nhiӋm trao đәi vӅ năng lưӧng tuҫn hoàn theo hai chiӅu giӳa
nguӗn và mҥch.Mҥch chӍ mưӧn năng lưӧng và trҧ lҥi nó cho nguӗn.Lưӧng năng lưӧng mҥch mưӧn phө
thuӝc vào biên đӝ Q.Q đưӧc gӑi là công suҩt phҧn kháng và có đơn vӏ là volt-ampere phҧn kháng
(VAR).Mһc dù công suҩt phҧn kháng là ҧo nhưng nó thưӡng quyӃt đӏnh mӭc phө tҧi(nhu cҫu )cӫa mӝt hӋ
thӕng điӋn.

Véc tơ tәng cӫa công suҩt phҧn kháng và công suҩt hӳu dөng là công suҩt toàn phҫn đưӧc tính bҵng
VA.Đây là công suҩt công ty điӋn chuyӇn tӟi cho khách hàng.Công suҩt toàn phҫn đươc tính bҵng S=U.I
2
2
hay S= à ”

Như vұy công suҩt tác dөng P là giá trӏ năng lưӧng trung bình mҥch tiêu thө còn công suҩt phҧn kháng Q
là giá trӏ năng lưӧng lӟn nhҩt mҥch mưӧn Q=0 nӃu Z hoàn toàn là sӕ thӵc trong khi đó P=0 nӃu Z hoàn
toàn là sӕ ҧo.Do đó điӋn trӣ không mưӧn và trҧ lҥi năng lưӧng và điӋn cҧm,điӋn dung không tiêu thө
năng lưӧng.

Vì hӋ sӕ công suҩt đưӧc tính bҵng tӍ sӕ giӳa công suҩt hӳu dөng và công suҩt toàn phҫn

à
PF=
à2 ” 2

Hoһc là Cos cӫa góc giӳa công suҩt tác dөng và công suҩt toàn phҫn nên khi công suҩt phҧn kháng cao
góc này sӁ tăng và làm giҧm hӋ sӕ công suҩt xuӕng.

HӋ sӕ công suҩt luôn nhӓ hơn hoһc bҵng 1.VӅ mһt lý thuyӃt nӃu tҩt cҧ phө tҧi đӅu có hӋ sӕ công suҩt
bҵng 1 thì điӋn chuyӇn giao sӁ bҵng công suҩt cӫa hӋ thӕng phân phӕi.Tuy nhiên vì phө tҧi là cҧm ӭng và
hӋ sӕ công suҩt dao đӝng trong khoҧng tӯ 0,2-0,3,công suҩt cӫa lưӟi điӋn sӁ bӏ quá tҧi.Vì vұy công suҩt
phҧ kháng càng thҩp càng tӕt đӕi vӟi sҧn lưӧng công suҩt tiêu thө điӋn.

```  
  O


p   ! "# !#$ (Flexible Alternating Current Transmission System hay
FACTS ) là hӋ thӕng bao gӗm các thiӃt bӏ tĩnh đӇ sӱ dөng cho viӋc truyӅn tҧi dòng dòng điӋn xoay chiӅu.
FACTS dùng đӇ nâng cao khҧ năng điӅu khiӇn hӋ thӕng điӋn và tăng khҧ năng truyӅn tҧi công suҩt trên
đưӡng dây.

FACTS có thӇ đưӧc kӃt nӕi vӟi hӋ thӕng điӋn theo kiӇu nӕi tiӃp (bù dӑc) hoһc bù song song (shunt) hoһc
kӃt hӧp cҧ hai phương thӭc trên.

##

Các đưӡng dây truyӅn tҧi điӋn dài sinh ra các điӋn kháng ký sinh nӕi tiӃp dӑc đưӡng dây. Do đó,
khi truyӅn tҧi công suҩt lӟn sӁ gây ra tәn thҩt điӋn áp trên đưӡng dây. ĐӇ bù các điӋn kháng ký
sinh này, ngưӡi ta đһt các tө bù dӑc trên đưӡng dây.
Trong trưӡng hӧp này, FACTS có tác dөng như mӝt nguӗn áp.

HӋ thӕng điӋn đưӧc nӕi shunt vӟi các thiӃt bӏ FACTS. Trưӡng hӧp này, FACTS đóng vai trò như
mӝt nguӗn dòng.

Bù song song có hai loҥi:

%
Phương pháp này dùng đӇ nâng cao hӋ sӕ công suҩt. Khi mӝt tҧi có tính cҧm đưӧc nӕi vӟi hӋ
thӕng, hӋ sӕ công suҩt sӁ bӏ giҧm xuӕng do sӵ trӉ pha cӫa dòng điӋn. ĐӇ bù cҧm kháng này,
ngưӡi ta lҳp mӝt tө điӋn nӕi song song vӟi tҧi, viӋc này sӁ kéo dòng điӋn lên sӟm pha hơn so vӟi
điӋn áp. Và kӃt quҧ là hӋ sӕ công suҩt đưӧc nâng cao.

&

Phương pháp này dùng đӇ bù trong trưӡng hӧp đóng điӋn đưӡng dây không tҧi hoһc khi non tҧi
cuӕi đưӡng dây. Khi không tҧi hoһc tҧi nhӓ, chӍ có mӝt dòng rҩt nhӓ chҥy trên đưӡng dây. Trong
khi đó, điӋn dung ký sinh trên đưӡng dây, đһc biӋt vӟi các đưӡng dây dài lҥi có giá trӏ khá lӟn.
ViӋc này sӁ sinh ra quá áp trên đưӡng dây. (hay còn gӑi là hiӋu ӭng Ferranti). ĐiӋn áp cuӕi
đưӡng dây có thӇ tăng gҩp đôi điӋn áp nguӗn tӟi (trong trưӡng hӧp đưӡng dây rҩt dài). ĐӇ bù
điӋn dung ký sinh này, ngưӡi ta lҳp các điӋn cҧm song song trên dӑc đưӡng dây.

Đưӡng dây không có tәn thҩt.

 Bù nӕi tiӃp.

Bù song song.

Trong trưӡng hӧp đưӡng dây không có tәn thҩt, giá trӏ điӋn áp nhұn đưӧc cuӕi đưӡng dây thưӡng
gҫn bҵng giá trӏ đҫu đưӡng dây: Vs = Vr=V. Trong quá trình truyӅn tҧi, xuҩt hiӋn góc lӋch pha
delta į ,phө thuӝc vào giá trӏ cӫa trӣ kháng X
Vì đưӡng dây không có tәn thҩt nên công suҩt tác dөng P bҵng nhau ӣ mӑi điӇm trên đưӡng dây:

Công suҩt phҧn kháng đҫu đưӡng dây bҵng nhưng khác dҩu vӟi công suҩt phҧn kháng cuӕi

đưӡng dây:

Khi giá trӏ į nhӓ, công suҩt truyӅn tҧi trên đưӡng dây phө thuӝc chӫ yӃu vào giá trӏ į. Trong khi
đó, công suҩt phҧn kháng phө thuӝc chӫ yӃu vào đӝ lӟn cӫa điӋn áp hai đҫu.

Y' (


Ӭng dөng cӫa FACTS trong các thiӃt bӏ bù nӕi tiӃp (sơ đӗ mҥch)

Các tө bù nӕi tiӃp trong FACTS sӁ thay đәi điӋn kháng đҷng trӏ cӫa đưӡng dây: X giҧm sӁ tăng
khҧ năng truyӅn tҧi công suҩt tác dөng trên đưӡng dây. Tuy nhiên, nguӗn điӋn phҧi cung cҩp
thêm công suҩt phҧn kháng.
Y'##

Công suҩt phҧn kháng đưӧc đưa lên đưӡng dây đӇ duy trì giá trӏ điӋn áp. Khҧ năng truyӅn tҧi
công suҩt tác dөng trên đưӡng dây tăng lên nhưng cũng phҧi cung cҩp thêm công suҩt phҧn
kháng cho đưӡng dây.