SỞ GD&ĐT NGHỆ AN KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9

NĂM HỌC 2009 – 2010

Đề chính thức
Môn thi: TOÁN LỚP 9 - BẢNG A
Thời gian làm bài: 150 phút

Câu 1. (4,5 điểm):

a) Cho hàm số f (x) = (x3 + 12x − 31)2010
Tính f (a) tại a = 3 16 − 8 5 + 3 16 + 8 5
b) Tìm các nghiệm nguyên của phương trình: 5(x 2 + xy + y 2 ) = 7(x + 2y)
Câu 2. (4,5 điểm):
a) Giải phương trình: x 2 = x3 − x 2 + x2 − x
1 1 1
x + y + z = 2

b) Giải hệ phương trình: 
 2 − 1 =4
 xy z 2
Câu 3. (3,0 điểm):
Cho x; y; z là các số thực dương thoả mãn: xyz = 1
1 1 1
Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức: A = 3 + 3 3 + 3
x + y +1 y + z + 1 z + x 3+ 1
3

Câu 4. (5,5 điểm):

Cho hai đường tròn (O; R) và (O'; R') cắt nhau tại hai điểm phân biệt A và B. Từ
một điểm C thay đổi trên tia đối của tia AB. Vẽ các tiếp tuyến CD; CE với đường tròn
tâm O (D; E là các tiếp điểm và E nằm trong đường tròn tâm O'). Hai đường thẳng AD
và AE cắt đường tròn tâm O' lần lượt tại M và N (M và N khác với điểm A). Đường
thẳng DE cắt MN tại I. Chứng minh rằng:
a) MI.BE = BI.AE
b) Khi điểm C thay đổi thì đường thẳng DE luôn đi qua một điểm cố định.
Câu 5. (2,5 điểm):
Cho tam giác ABC vuông cân tại A, trung tuyến AD. Điểm M di động trên đoạn
AD. Gọi N và P lần lượt là hình chiếu của điểm M trên AB và AC. Vẽ NH ⊥ PD tại H.
Xác định vị trí của điểm M để tam giác AHB có diện tích lớn nhất.
- - - Hết - - -

Họ và tên thí sinh:.................................................................................................... Số báo danh:....................

1
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9 THCS
NĂM HỌC 2009 – 2010

HƯỚNG DẪN VÀ BIỂU ĐIỂM CHẤM ĐỀ CHÍNH THỨC

(Hướng dẫn và biểu điểm chấm gồm 04 trang )
Môn: TOÁN - BẢNG A

Câu Ý Nội dung Điểm

a = 3 16 − 8 5 + 3 16 + 8 5
⇒ a 3 = 32 + 3 3 (16 − 8 5)(16 + 8 5).( 3 16 − 8 5 + 3 16 + 8 5 ) 0,5
a) ⇒ a = 32 + 3.(−4).a
3
0,5
(2,0đ) ⇒ a 3 = 32 − 12a 0,25
⇒ a 3 + 12a − 32 = 0 0,25
⇒ a 3 + 12a − 31 = 1 0,25
⇒ f ( a) = 12010 = 1 0,25
5( x 2 + xy + y 2 ) = 7( x + 2 y ) (1)
⇒ 7( x + 2 y )M5 ⇒ ( x + 2 y ) M5 0,25
1, Đặt x + 2 y = 5t (2) (t ∈ Z ) 0,25
(4,5đ (1) trở thành x 2 + xy + y 2 = 7t (3) 0,25
) Từ (2) ⇒ x = 5t − 2 y thay vào (3) ta được
3 y 2 − 15ty + 25t 2 − 7t = 0 (*) 0,25
∆ = 84t − 75t 2
0,25
b)
(2,5đ) Để (*) có nghiệm ⇔ ∆ ≥ 0 ⇔ 84t − 75t ≥ 0
2

28
⇔0≤t ≤
25 0,25
Vì t ∈ Z ⇒ t = 0 hoặc t = 1 0,25
Thay vào (*) 0,25
Với t = 0 ⇒ y1 = 0 ⇒ x1 = 0 0,25
 y2 = 3 ⇒ x2 = −1 0,25
Với t = 1 ⇒  0,25
 y3 = 2 ⇒ x3 = 1
2, a) ĐK x = 0 hoặc x ≥ 1 0,25
(4,5đ (2,5đ) Với x = 0 thoã mãn phương trình 0,25
) 1 0,5
Với x ≥ 1 Ta có x3 − x 2 = x2 ( x − 1) ≤ ( x2 + x − 1)
2
1 2 0,5
x 2 − x = 1( x2 − x) ≤ ( x − x + 1)
2
⇒ x3 − x 2 + x2 − x ≤ x2 0,25
 x 2 = x − 1 0,25
Dấu "=" Xẩy ra ⇔  2
 x − x = 1

2
  x = x − 1
2 0,25
⇔ 2 ⇒ x + 1 = x − 1 Vô lý
 x = x + 1
Vậy phương trình đã cho có nghiệm duy nhất x = 0 0,25
1 1 1 0,25
 x + y + z = 2 (1)

(I )  ĐK x; y; z ≠ 0
 2 − 1 = 4 (2)
 xy z 2
1 1 1 2 2 2 0,25
Từ (1) ⇒ 2 + 2 + 2 + + + = 4
x y z xy xz yz
Thế vào (2) ta được: 0,25
2 1 1 1 1 2 2 2
− 2 = 2+ 2+ 2+ + +
xy z x y z xy xz yz
1 1 2 2 2 0,25
b) ⇔ x 2 + y 2 + z 2 + xz + yz = 0
(2,0đ) 1 2 1 1 2 1 0,25
⇔ ( 2 + + 2 )+( 2 + + 2 ) =0
x xz z y yz z
2
1 1 1 1
2
0,25
⇔  +  + +  = 0
x z  y z
1 1 0,25
 x + z = 0
⇔ ⇔ x = y = −z
1
 + =01
 y z
1 1 1 0,25
Thay vào hệ (I) ta được: ( x; y; z ) = ( ; ; − ) (TM )
2 2 2
Ta có (x − y)2 ≥ 0 ∀x; y 0,25
⇔ x 2 − xy + y 2 ≥ xy 0,25
Mà x; y > 0 =>x+y>0 0,25
Ta có: x3 + y3 = (x + y)(x2 - xy + y2) 0,25
⇒ x3 + y3 ≥ (x + y)xy 0,25
⇒ x3 + y3 +1 = x3 + y3 +xyz ≥ (x + y)xy + xyz 0,25
⇒ x3 + y3 + 1 ≥ xy(x + y + z) > 0 0,25
3, Tương tự: y3 + z3 + 1 ≥ yz(x + y + z) > 0 0,25
(3,0đ z3 + x3 + 1 ≥ zx(x + y + z) > 0 0,25
) 1 1 1 0,25
⇒A ≤ + +
xy(x + y + z) yz(x + y + z) xz(x + y + z)
x+y+z 0,25
⇒A ≤
xyz(x + y + z)
1 0,25
⇒A ≤ =1
xyz
Vậy giá trị lớn nhất của A là 1 ⇔ x = y = z = 1 0,25

3
 4,
(5,5đ
)
C

M
D A

Q E
K
O'
O H
I

·
Ta có: BDE ·
= BAE (cùng chắn cung BE của đường tròn tâm O) 0,25
·
BAE ·
= BMN (cùng chắn cung BN của đường tròn tâm O') 0,25
·
⇒ BDE ·
= BMN 0,25
·
hay BDI ·
= BMN ⇒ BDMI là tứ giác nội tiếp 0,50
·
⇒ MDI ·
= MBI (cùng chắn cung MI) 0,25
a)
·
(3,0đ) mà MDI ·
= ABE (cùng chắn cung AE của đường tròn tâm O) 0,25
·
⇒ ABE ·
= MBI 0,25
·
mặt khác BMI ·
= BAE (chứng minh trên) 0,25
⇒ ∆ MBI ~ ∆ ABE (g.g) 0,25
MI BI 0,50
⇒ = ⇔ MI.BE = BI.AE
AE BE
b) Gọi Q là giao điểm của CO và DE ⇒ OC ⊥ DE tại Q 0,50
(2,5đ) ⇒ ∆ OCD vuông tại D có DQ là đường cao
⇒ OQ.OC = OD2 = R2 (1)
Gọi K giao điểm của hai đường thẳng OO' và DE; H là giao điểm của 0,50
AB và OO' ⇒ OO' ⊥ AB tại H.
µ =H
Xét ∆ KQO và ∆ CHO có Q µ = 900 ;O
µ chung 0,50
⇒ ∆ KQO ~ ∆ CHO (g.g)
KO OQ 0,50
⇒ = ⇒ OC.OQ = KO.OH (2)
CO OH

4
 R2
Từ (1) và (2) ⇒ KO.OH = R 2 ⇒ OK =
OH
Vì OH cố định và R không đổi 0,50
⇒ OK không đổi ⇒ K cố định
A

H'
N P

H
M

B
D C

∆ ABC vuông cân tại A ⇒ AD là phân giác góc A và AD ⊥ BC 0,25

5, ⇒ D ∈ (O; AB/2)
(2,5đ Ta có ANMP là hình vuông (hình chữ nhật có AM là phân giác) 0,50
) ⇒ tứ giác ANMP nội tiếp đường tròn đường kính NP
·
mà NHP = 900 ⇒ H thuộc đường tròn đường kính NP
·
⇒ AHN ·
= AMN = 450 (1)
Kẻ Bx ⊥ AB cắt đường thẳng PD tại E 0,25
⇒ tứ giác BNHE nội tiếp đường tròn đường kính NE
Mặt khác ∆ BED = ∆ CDP (g.c.g) ⇒ BE = PC 0,50
mà PC = BN ⇒ BN = BE ⇒ ∆ BNE vuông cân tại B
·
⇒ NEB ·
= 450 mà NHB ·
= NEB (cùng chắn cung BN)
·
⇒ NHB = 450 (2)
·
Từ (1) và (2) suy ra AHB = 900 ⇒ H ∈ (O; AB/2) 0,50
gọi H' là hình chiếu của H trên AB
HH '.AB
⇒ SAHB = ⇒ SAHB lớn nhất ⇔ HH' lớn nhất
2
mà HH' ≤ OD = AB/2 (do H; D cùng thuộc đường tròn đường kính AB 0,50
và OD ⊥ AB)
Dấu "=" xẩy ra ⇔ H ≡ D ⇔ M ≡ D

Lưu ý:- Học sinh làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa
- Điểm bài thi là tổng điểm không làm tròn.

5
 Së GD&§T Thanh ho¸ §Ò xuÊt §Ò thi häc sinh giái líp 9
M«n: To¸n. B¶ng A
(Thêi gian lµm bµi: 150 phót )

Bµi 1: (4 ®iÓm)
Cho ph¬ng tr×nh x4 + 2mx2 + 4 =0
T×m gi¸ trÞ cña tham sè m ®Ó ph¬ng tr×nh cã 4 nghiÖm ph©n biÖt
x1, x2, x3, x4 tháa m·n x14 + x24 + x34 + x44 = 32
Bµi 2: (4 ®iÓm)
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh
 2 x 2 + xy − y 2 − 5 x + y + 2 = 0
 2
 x + y + x + y − 4 = 0
2

Bµi 3: (3,5 ®iÓm)

T×m c¸c sè nguyªn x, y tháa m·n ®¼ng thøc
x2 + xy + y2 = x2y2
Bµi 4: (6 ®iÓm)
Cho nöa ®êng trßn (O) ®êng kÝnh AB=2R (R lµ mét ®é dµi cho tríc).
M, N lµ hai ®iÓm trªn nöa ®êng trßn (O) sao cho M thuéc cung AN vµ tæng
c¸ckho¶ng c¸ch tõ A, B ®Õn ®êng th¼ng MN b»ng R 3
1) TÝnh ®é dµi ®o¹n MN theo R.
2) Gäi giao ®iÓm cña hai d©y AN vµ BM lµ I, giao ®iÓm cña c¸c ®êng
th¼ng AM vµ BN lµ K. Chøng minh r»ng 4 ®iÓm M, N, I, K cïng n»m trªn
mét ®êng trßn. TÝnh b¸n kÝnh cña ®êng trßn ®ã theo R.
3) T×m gi¸ trÞ lín nhÊt cña diÖn tÝch ∆ KAB theo R khi M, N thay ®æi
nh÷ng vÉn tháa m·n gi¶ thiÕt cña bµi to¸n.
Bµi 5: (2,5 ®iÓm)
Sè thùc x thay ®æi vµ tháa m·n ®iÒu kiÖn x2 + (3 -x)2 ≥ 5. T×m gi¸
trÞ nhá nhÊt cña biÓu thøc:
P = x4 + (3-x)4 + 6x2(3-x)2.

6
 Híng dÉn chÊm thi häc sinh giái líp 9
M«n: To¸n. B¶ng A

C©u Néi dung §iÓm

Bµi 1 4
Ph¬ng tr×nh x4 + 2mx2 + 4 =0 (1).
§Æt t = x2
Ph¬ng tr×nh (1) trë thµnh: t2+ 2mt +4 =0 (2) 0,5
Ph¬ng tr×nh (1) cã 4 nghiÖm ph©n biÖt khi vµ chØ khi
ph¬ng tr×nh (2) cã 2 nghiÖm d¬ng ph©n biÖt t1, t2
∆ ' = m 2 − 4 > 0
 1,5
⇔ t1 + t2 = −2m > 0 ⇔ m < −2
t .t = 4 > 0
1 2
Khi ®ã ph¬ng tr×nh (1) cã 4 nghiÖm lµ x1,2 =
± t1 ; x 3,4 = ± t2
Vµ x14 + x24 + x34 + x44 = 2 (t12 + t22)
= 2[(t1 + t2)2 - 2 t1.t2]
= 2[(-2m)2 -2.4] 1,5
= 8m2 - 16
Tõ gi¶ thiÕt ta cã 8m2 - 16 = 32 ⇔ m = − 6 ; m= 6 (lo¹i). 0,5
VËy gi¸ trÞ cÇn t×m cña m lµ: m = − 6
Bµi 2 4
HÖ ph¬ng tr×nh:
 2 x + xy − y − 5 x + y + 2 = 0
2 2

 2
 x + y + x + y − 4 = 0
2

 y 2 − ( x + 1) y − 2 x2 + 5 x − 2 = 0
⇔ 2
 x + y + x + y − 4 = 0
2

( y + x − 2)( y − 2 x + 1) = 0
⇔ 2 1
x + y + x + y − 4 = 0
2

 y + x − 2 = 0
 2
 x + y + x + y − 4 = 0
2

⇔ 1
y − 2x +1 = 0
 
  x 2 + y 2 + x + y − 4 = 0
 x = 1

 y = 1

⇔  x = − 4 1,5
  x=1
  5
va 
 13  y=1
 y = −
 5

0,5

7
  4 13 
VËy hÖ ph¬ng tr×nh cã 2 nghiÖm: (1; 1);  − ; - 
 5 5

Bµi 3 3,5
 x y ≥ 4 x
2 2 2

*Víi x≥ 2 vµ y≥ 2 ta cã:  0,5

 x y ≥ 4 y
2 2 2

⇒ x2y2 ≥ 2 (x2 + y2) = x2 + y2 +x2 + y2≥ x2 + y2 + 2xy> x2 0,75

+ y2 + xy 0,5
* VËy x≤ 2 hoÆc y ≤ 2
- Víi x =2 thay vµo ph¬ng tr×nh ta ®îc 4 + 2y + y2 = 4y2 0,25
hay 3y2-2y -4 =0 ⇒ Ph¬ng tr×nh kh«ng cã nghiÖm nguyªn
- Víi x =-2 thay vµo ph¬ng tr×nh ta ®îc 4 - 2y + y2 = 4y2 0,25
hay 3y2+2y -4 =0 ⇒ Ph¬ng tr×nh kh«ng cã nghiÖm
nguyªn 0,25
- Víi x =1 thay vµo ph¬ng tr×nh ta ®îc 1 + y + y2 = y2
hay y = -1 0,25
- Víi x =-1 thay vµo ph¬ng tr×nh ta ®îc 1 - y + y2 = y2 0.25
hay 1- y = 0 ⇒ y =1
- Víi x = 0 thay vµo ph¬ng tr×nh ta ®îc y =0 0,5
Thö l¹i ta ®îc ph¬ng tr×nh cã 3 nghiÖm nguyªn (x, y) lµ:
(0; 0); (1, -1); (-1, 1)
Bµi 4 6
1 2
K

O'

A' M

H N
B'
l

A O P B

Dùng AA' vµ BB' vu«ng gãc víi MN.

Gäi H lµ trung ®iÓm cña MN ⇒ OH⊥ MN 0,5
Trong h×nh thang AA'B'B ta cã:
1 R 3 R
OH = (AA' + BB') = ⇒ MH= 1,0
2 2 2
0,5
⇒ MN= R vµ ∆ OMN ®Òu.
2 2

8
 DÔ thÊy c¸c ®iÓm M, N, I, K cïng n»m trªn ®êng trßn ®-
êng kÝnh IK 0,75
·AKN = 1 ( sd »AB − sd MN
¼ ) = 600
2 0,5
· ' N = 2 MKN
Gäi O' lµ trung ®iÓm cña IK ⇒ MO · = 1200
MN 3 R 3
⇒ MN = MO ' 3 hay MO' = =
3 3
0,5
R 3
Do ®ã b¸n kÝnh ®êng trßn qua M, N, I, K lµ
3 0,25
3 2
§iÓm K n»m trªn cung chøa gãc 600 dùng trªn ®o¹n AB=2R
nªn dt(KAB) lín nhÊt ⇔ ®êng cao KP lín nhÊt 1,0
2
AB 3
⇔ ∆ KAB ®Òu, lóc ®ã dt(KAB) = = R2 3 1,0
4
Bµi 5 2,5
§Æt y =3-x bµi to¸n ®· cho trë thµnh: t×m GTNN cña biÓu
thøc:
P= x4 + y4 + 6x2y2 trong ®ã x, y lµ c¸c sè thùc thay ®æi
tháa m·n: 0,5
x + y = 3
 2
x + y ≥ 5
2

Tõ c¸c hÖ thøc trªn ta cã:

 x + y + 2 xy = 9
2 2

 2 ⇒ (x2 + y2) + 4(x2 + y2 + 2xy) ≥ 5 + 4.9 0,5

 x + y ≥ 5
2

=41
⇒ 5(x2 + y2) + 4(2xy) ≥ 41
MÆt kh¸c 16 (x2 + y2) 2 + 25(2xy)2 ≥ 40(x2 + y2)(2xy) (1)
DÊu ®¼ng thøc x¶y ra ⇔ 4 (x2 + y2) =5(2xy). 0,5
Céng hai vÕ cña (1) víi 25 (x2 + y2) 2 + 16(2xy)2 ta ®îc:
41[ (x2 + y2) 2 + (2xy)2] ≥ [5(x2 + y2) + 4(2xy)]2 ≥ 412
hay (x2 + y2)2 + (2xy)2 ≥ 41 ⇔ x4 + y4+6x2y2 ≥ 41 0,5
§¼ng thøc x¶y ra
x + y = 3
  ( x; y ) = (1; 2)
⇔  x2 + y2 = 5 ⇔ 0,5
4( x 2 + y 2 ) = 5(2 xy )  ( x; y ) = (2;1)

Do ®ã gi¸ trÞ nhá nhÊt cña P b»ng 41 ®¹t ®îc ⇔ x=1
hoÆc x=2