You are on page 1of 9

TӘNG QUAN KINH Tӂ VIӊT NAM NĂM 2010 VÀ

KHUYӂN NGHӎ CHO NĂM 2011


Posted on 09/01/2011 by Civillawinfor

TS. LÊ QUӔC HӜI

Năm 2010, mһc dù tình hình kinh tӃ thӃ giӟi và trong


nưӟc có nhӳng diӉn biӃn phӭc tҥp, kinh tӃ ViӋt Nam đã
đҥt đưӧc nhӳng kӃt quҧ tích cӵc trên nhiӅu lĩnh vӵc.
Tuy nhiên, bên cҥnh nhӳng điӇm sáng thӇ hiӋn thành
tӵu đҥt đưӧc nӅn kinh tӃ vүn còn bӝc lӝ nhiӅu hҥn chӃ
và thách thӭc. ViӋc đánh giá, nhìn nhұn lҥi kinh tӃ ViӋt Nam năm 2010 đӇ rút ra nhӳng
bài hӑc, chӍ rõ nhӳng thách thӭc và giҧi pháp cho năm 2011 có ý nghĩa quan trӑng đӕi
vӟi các nhà hoҥch đӏnh chính sách ӣ ViӋt Nam. Có thӇ tiӃp cұn và đánh giá mӝt nӅn
kinh tӃ tӯ nhiӅu phương diӋn. Trong bài viӃt này, bӭc tranh kinh tӃ ViӋt Nam đưӧc
nhìn nhұn tӯ góc đӝ vĩ mô dӵa trên diӉn biӃn tình hình kinh tӃ trong năm và các chӍ sӕ
kinh tӃ vĩ mô cơ bҧn.

1. Tәng quan kinh tӃ ViӋt Nam năm 2010


c  

Năm 2010, kinh tӃ cӫa ViӋt Nam tiӃp tөc có sӵ phөc hӗi nhanh chóng sau tác đӝng cӫa khӫng
hoҧng kinh tӃ toàn cҫu. Hình 1 cho thҩy có cҧi thiӋn tӕc đӝ tăng GDP theo các quý trong năm
2010. Tӕc đӝ tăng GDP quý I đҥt 5,83%, quý II là 6,4%, quý III tăng lên 7,14% và dӵ đoán
quý IV sӁ đҥt 7,41%. Uӟc tính GDP cҧ năm 2010 có thӇ tăng 6,7%, cao hơn nhiӋm vө kӃ
hoҥch (6,5%). Trong bӕi cҧnh kinh tӃ thӃ giӟi vүn phөc hӗi chұm chҥp và trong nưӟc gһp
phҧi nhiӅu khó khăn, kinh tӃ ViӋt Nam đҥt đưӧc tӕc đӝ tăng trưӣng tương đӕi cao như trên là
mӝt thành công. Vӟi kӃt quҧ này tӕc đӝ tăng trưӣng GDP cҧ giai đoҥn 2006-2010 đҥt bình
quân 7%/năm và thu nhұp quӕc dân bình quân đҫu ngưӡi năm 2010 ưӟc đҥt 1.160 USD.

Các chӍ sӕ tăng trưӣng cho các ngành cũng thӇ hiӋn mӝt xu hưӟng phөc hӗi rõ rӋt. Công
nghiӋp tiӃp tөc là đҫu tàu cӫa tăng trưӣng kinh tӃ ViӋt Nam. Giá trӏ sҧn xuҩt công nghiӋp 9
tháng đҫu năm tăng 13,8% so vӟi cùng kǤ năm 2009 và năm 2010 ưӟc tăng 14% so vӟi năm
2009. So vӟi khu vӵc công nghiӋp thì khu vӵc dӏch vө cũng có sӵ phөc hӗi sau khӫng hoҧng
kinh tӃ thӃ giӟi nhӳng ӣ mӭc đӝ thҩp hơn. Tӕc đӝ tăng trưӣng trong 9 tháng đҫu năm là
7,24% và triӇn vӑng tӕc đӝ tăng trưӣng khu vӵc dӏch vө cҧ năm 2010 có thӇ đҥt 7,5%. Đӕi
vӟi lĩnh vӵc nông nghiӋp, năm 2010 gһp nhiӅu khó khăn: đҫu năm hҥn hán nghiêm trӑng,
giӳa năm nҳng nóng gay gҳt, cuӕi năm mưa lũ lӟn kéo dài ӣ miӅn Trung và Tây Nguyên.
Nhӳng khó khăn này đã gây thiӋt hҥi nһng nӅ cho sҧn xuҩt vө mùa, nuôi trӗng thuӹ sҧn và
chăn nuôi. Tuy nhiên, do thӵc hiӋn nhiӅu chính sách và giҧi pháp hӛ trӧ hӝ nông dân và các
doanh nghiӋp vӅ vӕn, vұt tư, tiêu thө kӏp thӡi, giá trӏ sҧn xuҩt nông, lâm nghiӋp và thuӹ sҧn 9
tháng đҫu năm đã tăng 2,89% so vӟi cùng kǤ năm 2009, và ưӟc cҧ năm 2010 tăng khoҧng
2,8%.
 
Kinh tӃ phөc hӗi là mӝt nguyên nhân quan trӑng trong viӋc thúc đҭy đҫu tư phát triӇn. Nguӗn
vӕn đҫu tư toàn xã hӝi năm 2010 đã đҥt đưӧc nhӳng kӃt quҧ tích cӵc. Ưӟc tính tәng đҫu tư
toàn xã hӝi năm 2010 đҥt 800 nghìn tӹ đӗng, tăng 12,9% so vӟi năm 2009 và bҵng 41%
GDP. Trong đó, nguӗn vӕn đҫu tư cӫa tư nhân và cӫa dân cư dүn đҫu bҵng 31,2% vӕn đҫu tư
toàn xã hӝi, nguӗn vӕn đҫu tư nhà nưӟc (gӗm đҫu tư tӯ ngân sách nhà nưӟc, nguӗn trái phiӃu
Chính phӫ, nguӗn tín dөng đҫu tư theo kӃ hoҥch nhà nưӟc và nguӗn đҫu tư cӫa các doanh
nghiӋp nhà nưӟc) bҵng 22,5%, tăng 4,7% so vӟi năm 2009. Nhӳng kӃt quҧ này cho thҩy các
nguӗn lӵc trong nưӟc đưӧc huy đӝng tích cӵc hơn. VӅ vӕn đҫu tư trӵc tiӃp nưӟc ngoài (FDI),
tính đӃn hӃt tháng 11, cҧ nưӟc thu hút đưӧc 833 dӵ án mӟi vӟi tәng sӕ vӕn đăng ký đҥt 13,3
tӹ USD, bҵng 60% so vӟi cùng kǤ năm 2009, trong đó vӕn thӵc hiӋn ưӟc đҥt 10 tӹ USD, tăng
9,9%. Mһc dù vӕn FDI đăng ký có thҩp hơn nhiӅu so vӟi năm 2009 nhưng tӹ lӋ vӕn thӵc hiӋn
trên vӕn đăng ký lҥi cao hơn nhiӅu. Đây có thӇ đưӧc coi là điӇm sáng trong thu hút FDI năm
2010. ĐiӅu này cũng cho thҩy sӵ cam kӃt lâu dài các nhà đҫu tư nưӟc ngoài ӣ thӏ trưӡng ViӋt
Nam.
Tӕc đӝ tăng vӕn đҫu tư cao và nhanh mӝt mһt thӇ hiӋn quan hӋ tích lũy ± tiêu dùng đã có sӵ
chuyӇn dӏch theo chiӅu hưӟng tích cӵc, nhưng mһt khác lҥi cho thҩy nhӳng hҥn chӃ trong
hiӋu quҧ đҫu tư. NӃu như năm 1997, chúng ta đҥt đưӧc tӕc đӝ tăng trưӣng 8,2% vӟi vӕn đҫu
tư chӍ chiӃm 28,7% GDP thì cũng vӟi tӕc đӝ tăng trưӣng xҩp xӍ như vұy năm 2007 (8,5%)
chúng ta phҧi đҫu tư tӟi 43,1% GDP. ĐӃn năm 2010, trong khi tәng mӭc đҫu tư toàn xã hӝi
lên tӟi 41% GDP, thì tӕc đӝ tăng trưӣng lҥi chӍ đҥt 6,7%. ChӍ sӕ ICOR đã tăng tӟi mӭc quá
cao, trên 8 so vӟi 6,6 cӫa năm 2008. HӋ sӕ ICOR cӫa doanh nghiӋp và đһc biӋt là doanh
nghiӋp tư nhân chӍ có 3-4, trong khi đó ICOR cӫa khu vӵc kinh tӃ nhà nưӟc và tӯ đҫu tư cӫa
nhà nưӟc tӟi 9-101 . Bên cҥnh đó còn xҧy ra tình trҥng chұm trӉ trong giҧi ngân nguӗn vӕn
đҫu tư tӯ ngân sách nhà nưӟc và nguӗn vӕn trái phiӃu Chính phӫ, lãng phí, thҩt thoát vӕn đҫu
tư ӣ tҩt cҧ các khâu cӫa quá trình quҧn lý dӵ án đҫu tư. Nhӳng đһc điӇm này là đáng báo
đӝng vӅ cҧ trưӟc mҳt cũng như lâu dài.

 
Năm 2010 lҥm phát có nhӳng diӉn biӃn phӭc tҥp. Tӯ đҫu năm đӃn cuӕi tháng 8 chӍ sӕ giá tiêu
dùng diӉn biӃn theo chiӅu hưӟng әn đӏnh ӣ mӭc tương đӕi thҩp, trӯ hai tháng đҫu năm CPI ӣ
mӭc cao do ҧnh hưӣng bӣi nhӳng tháng TӃt. Tuy nhiên, lҥm phát đã thӵc sӵ trӣ thành mӕi lo
ngҥi tӯ tháng 9 khi CPI tăng bҳt đҫu xu hưӟng tăng cao. ĐӃn hӃt tháng 11, chӍ sӕ giá tiêu
dùng đã tăng tӟi 9,58% và mөc tiêu kiӅm chӃ lҥm phát cҧ năm dưӟi 8% mà Quӕc hӝi đӅ ra sӁ
không thӵc hiӋn đưӧc.
Lҥm phát và giá cҧ cӫa năm 2010 tăng cao xuҩt phát tӯ nhiӅu nguyên nhân. Thӭ nhҩt, sӵ
phөc hӗi cӫa nӅn kinh tӃ làm cho nhu cҫu các loҥi hàng hóa dӏch vө đӅu tăng cao, cӝng vӟi
thiên tai, lũ lөt ӣ các tӍnh miӅn Trung lҥi càng làm tăng nhu cҫu vӅ lương thӵc, thӵc phҭm,
vұt liӋu xây dӵng« Thӭ hai, giá cӫa mӝt sӕ mһt hàng nhұp khҭu cӫa nưӟc ta trên thӏ trưӡng
thӃ giӟi tăng lên do sӵ phөc hӗi cӫa kinh tӃ toàn cҫu làm tăng chi phí sҧn xuҩt cӫa nhiӅu
doanh nhiӋp. Thӭ ba, viӋc điӅu chӍnh tӹ giá làm đӗng tiӅn nӝi tӋ mҩt giá làm cho chi phí nhұp
khҭu tăng lên đҭy mһt bҵng giá nhiӅu hàng hóa tăng theo. Bên cҥnh đó nhӳng nguyên nhân
cơ bҧn gây ra lҥm phát cao ӣ ViӋt Nam nhӳng năm trưӟc vүn còn. Đó là sӵ thiӃu kӹ luұt tài
chính trong đҫu tư công và trong hoҥt đӝng cӫa các doanh nghiӋp nhà nưӟc (DNNN) và tұp
đoàn lӟn. Do vұy, kích cҫu đҫu tư thông qua nӟi lӓng tín dөng cho các DNNN và tұp đoàn
cùng vӟi thiӃu sӵ thҭm đӏnh và giám sát thұn trӑng cũng góp phҫn kích hoҥt cho lҥm phát trӣ
lҥi. Sӵ điӅu chӍnh tăng lãi suҩt cơ bҧn cӫa ngân hàng nhà nưӟc và sӵ gia tăng lãi suҩt cho vay
cӫa các ngân hàng thương mҥi ӣ nhӳng tháng cuӕi năm 2010 sӁ tiӃp tөc gây sӭc ép làm tăng
lҥm phát không chӍ nhӳng tháng cuӕi năm mà có thӇ cҧ trong năm 2011.
c 
Trong nhiӅu năm trӣ lҥi đây, Ngân hàng nhà nưӟc (NHNN) kiên trì chính sách әn đӏnh đӗng
tiӅn ViӋt Nam so vӟi đӗng đô la Mӻ. DiӉn biӃn tӹ giá trong năm 2010 là khá phӭc tҥp. Mһc
dù NHNN đã điӅu chӍnh nâng tӹ giá liên ngân hàng hai lҫn vào tháng 2 và tháng 10, khoҧng
cách giӳa tӹ giá chính thӭc và tӹ giá trên thӏ trưӡng tӵ do luôn ӣ mӭc cao. Tӹ giá chính thӭc
có thӡi điӇm thҩp hơn tӹ giá trên thӏ trưӡng tӵ do tӟi 10%. ĐӃn cuӕi tháng 11 năm 2010, tӹ
giá trên thӏ trưӡng tӵ do đã đҥt mӭc 21.500 đӗng/USD.

Hình 3 cho thҩy vӅ cuӕi năm tӹ giá càng biӃn đӝng và mҩt giá mҥnh, thӏ trưӡng ngoҥi hӕi
luôn có biӇu hiӋn căng thҷng. Nhӳng bҩt әn vӅ tӹ giá có nguyên nhân sâu xa tӯ nhӳng bҩt әn
vӅ kinh tӃ vĩ mô đó là bӝi chi cao, nhұp siêu lӟn và hiӋu quҧ đҫu tư công thҩp« làm cho cҫu
ngoҥi tӋ luôn lӟn hơn cung ngoҥi tӋ. Bên cҥnh đó hiӋn tưӧng đҫu cơ và tâm lý cũng gây áp
lӵc mҥnh mӁ lên tӹ giá. Nhӳng bҩt әn trên thӏ trưӡng ngoҥi hӕi và tӹ giá hӕi đoái đã tiӃp tөc
gây ra nhӳng khó khăn cho hoҥt đӝng xuҩt nhұp khҭu. Hơn nӳa, đӗng tiӅn mҩt giá còn ҧnh
hưӣng đӃn lҥm phát trong nưӟc do giá hàng nhұp khҭu tăng mҥnh. Trong bӕi cҧnh lҥm phát
có xu hưӟng gia tăng và tính không әn đӏnh trên thӏ trưӡng tiӅn tӋ, đòi hӓi cҫn phҧi có sӵ lӵa
chӑn linh hoҥt cơ chӃ điӅu hành tӹ giá đӇ đҥt đưӧc mөc tiêu kiӅm chӃ lҥm phát và әn đӏnh thӏ
trưӡng tiӅn tӋ.
c



Năm 2010, tình hình kinh tӃ trong nưӟc chuyӇn biӃn tích cӵc đã tҥo điӅu kiӋn đӇ tăng thu
ngân sách nhà nưӟc. Thu ngân sách nhà nưӟc năm 2010 ưӟc đҥt 520.100 tӹ đӗng, vưӧt
12,7% so vӟi dӵ toán, tăng 17,6% so vӟi năm 2009, và đҥt tӹ lӋ đӝng viên vào ngân sách nhà
nưӟc là 26,7%. Mһc dù tӹ trӑng thu nӝi đӏa có tăng nhưng chiӃm tӹ trӑng không lӟn (khoҧng
60%). ViӋc chҩp hành kӹ luұt ngân sách không nghiêm, thҩt thu, gian lұn, nӧ đӑng thuӃ, kӇ
cҧ thuӃ nӝi đӏa và thuӃ xuҩt nhұp khҭu còn lӟn. Sӕ nӧ thuӃ chӡ xӱ lý (chiӃm hơn 20% tәng sӕ
nӧ thuӃ) tăng khá nhiӅu. Đây là dư đӏa quan trӑng đӇ tăng thu ngân sách và giӳ kӹ cương luұt
pháp vӅ ngân sách nhà nưӟc. Tәng chi cân đӕi ngân sách nhà nưӟc ưӟc đҥt 637.200 tӹ đӗng,
tăng 9,4% so vӟi dӵ toán và tăng 9% so vӟi thӵc hiӋn năm 2009. Bӝi chi ngân sách năm 2010
ưӟc khoҧng 117.100 tӹ đӗng, bҵng khoҧng 5,95% GDP, giҧm so vӟi năm 2009 (6,9%) và
cũng giҧm so vӟi kӃ hoҥch đӅ ra (6,2%). Đó là nhӳng kӃt quҧ rҩt đáng khích lӋ trong bӕi cҧnh
nӅn kinh tӃ vӯa trҧi qua cơn suy giҧm. Tuy nhiên, bӝi chi ngân sách vүn còn cao (chưa vӅ
mӭc dưӟi 5% như đã duy trì trong nhiӅu năm) và là mӝt trong nhӳng nhân tӕ góp phҫn làm
gia tăng lҥm phát. ĐiӅu này cũng cҧnh báo đӝ an toàn cӫa ngân sách trong các năm tiӃp theo
nӃu như không chӫ đӝng có các biӋn pháp cҧi cách đӇ tҥo nӅn tҧng tăng nguӗn thu cũng như
tăng cưӡng kӹ luұt tài chính cho ngân sách.





Năm 2010, xuҩt nhұp khҭu khҭu cӫa ViӋt Nam có nhӏp đӝ tăng trưӣng đáng khích lӋ trong
bӕi cҧnh kinh tӃ cӫa nhӳng nưӟc vӕn là thӏ trưӡng xuҩt khҭu lӟn cӫa ViӋt Nam như Mӻ, Nhұt
Bҧn, EU« vүn phөc hӗi chұm chҥp. Tәng kim ngҥch xuҩt khҭu năm 2010 ưӟc đҥt khoҧng
70,8 tӹ USD, tăng 24,9% so vӟi năm 2009. Xuҩt khҭu tăng là do sӵ đóng góp lӟn cӫa nhӳng
mһt hàng công nghiӋp chӃ biӃn cӝng vӟi sӵ phөc hӗi cӫa kinh tӃ thӃ giӟi làm cho xuҩt khҭu
hàng nông, lâm, thӫy sҧn đưӧc lӧi vӅ giá. Vҩn đӅ tӗn tҥi lӟn nhҩt cӫa xuҩt khҭu đã bӝc lӝ
trong nhiӅu năm qua là viӋc vүn phө thuӝc nhiӅu vào các mһt hàng khoáng sҧn, nông, lâm,
thuӹ, hҧi sҧn, dӋt may, da giҫy« Hơn nӳa, các mһt hàng công nghiӋp chӃ biӃn vүn mang tính
chҩt gia công. Như vұy, xuҩt khҭu chӫ yӃu vүn dӵa vào khai thác lӧi thӃ so sánh sҹn có mà
chưa xây dӵng đưӧc các ngành công nghiӋp có mӕi liên kӃt chһt chӁ vӟi nhau đӇ hình thành
chuӛi giá trӏ gia tăng xuҩt khҭu lӟn.

Tәng kim ngҥch nhұp khҭu năm 2010 ưӟc đҥt 82,6 tӹ USD, tăng 19,8% so vӟi năm 2009.
Nguyên nhân chính cӫa sӵ gia tăng nhұp khҭu là do kinh tӃ có sӵ phөc hӗi làm gia tăng nhұp
khҭu nguyên phө liӋu phөc vө sҧn xuҩt (chiӃm khoҧng 80% cơ cҩu nhұp khҭu). Mһc dù cҧ
kim ngҥch xuҩt khҭu và kim ngҥch nhұp khҭu đӅu tăng, nhưng do tӕc đӝ tăng kim ngҥch xuҩt
khҭu cao hơn tӕc đӝ tăng kim ngҥch nhұp khҭu, nên nhұp siêu năm 2010 giҧm xuӕng chӍ còn
khoҧng 11,8 tӹ USD, chiӃm 16,6% tәng kim ngҥch xuҩt khҭu. Như vұy, so vӟi nhӳng năm
gҫn đây cán cân thương mҥi đã có sӵ cҧi thiӋn đáng kӇ, thӇ hiӋn quyӃt tâm cӫa chính phӫ
trong viӋc kiӅm chӃ nhұp khҭu nhӳng mһt hàng không cҫn thiӃt. Song mӭc nhұp siêu vүn còn
cao cho thҩy viӋc phát triӇn các ngành công nghiӋp phө trӧ và chuyӇn dӏch cơ cҩu hàng xuҩt
khҭu vүn còn chұm.
`

 
NӃu như năm 2009, cán cân thanh toán tәng thӇ thâm hөt 8,8 tӹ USD, thì năm 2010 đã có sӵ
cҧi thiӋn đáng kӇ. Phҫn thâm hөt cán cân tài khoҧn vãng lai năm 2010 trên thӵc tӃ có thӇ
đưӧc bù đҳp hoàn toàn bӣi thһng dư trong cán cân tài khoҧn vӕn. Tuy nhiên, dӵ báo cán cân
thanh toán năm 2010 vүn thâm hөt khoҧng trên 2 tӹ USD do phҫn ³lӛi và sai sót´ trong cán
cân tài khoҧn vӕn gây ra. Thӵc tӃ, tình trҥng căng thҷng trên thӏ trưӡng ngoҥi hӕi và viӋc giá
vàng liên tөc leo thang khiӃn doanh nghiӋp và ngưӡi dân găm giӳ đô la và vàng. Như vұy,
viӋc bӕ trí lҥi danh mөc đҫu tư cӫa doanh nghiӋp và ngưӡi dân sang các loҥi tài sҧn bҵng
ngoҥi tӋ và vàng sӁ tiӃp tөc gây ra vҩn đӅ ³lӛi và sai sót´ và thâm hөt trong cán cân thanh
toán trong năm 2010. Bên cҥnh đó, mһc dù cán cân thanh toán đưӧc cҧi thiӋn trong năm
2010, lưӧng dӵ trӳ ngoҥi hӕi vүn không tăng mӝt mһt do Ngân hàng nhà nưӟc can thiӋp vào
thӏ trưӡng đӇ giӳ әn đӏnh tӹ giá, mһt khác có mӝt lưӧng ngoҥi tӋ lӟn đang lưu thông ngoài hӋ
thӕng ngân hàng.
 
ĐӃn năm 2010, nӧ nưӟc ngoài cӫa ViӋt Nam ưӟc khoҧng 42,2% GDP và tәng nӧ công đã
vưӧt quá 50% GDP. Theo phân tích cӫa IMF (2010), ViӋt Nam vүn ӣ mӭc rӫi ro thҩp cӫa nӧ
nưӟc ngoài nhưng cҫn lưu ý rҵng khoҧn nӧ này chưa tính đӃn nӧ cӫa các doanh nghiӋp nhà
nưӟc không đưӧc chính phӫ bҧo lãnh. Hơn nӳa, vҩn đӅ ӣ đây không chӍ là tӹ lӋ nӧ so vӟi
GDP mà cҧ quy mô và tӕc đӝ cӫa nӧ nưӟc ngoài và nӧ công cӫa ViӋt Nam gҫn đây đӅu có xu
hưӟng tăng mҥnh. NӃu năm 2001, nӧ công đҫu ngưӡi là 144 USD thì đӃn năm 2010 lên tӟi
600 USD, tӕc đӝ tăng bình quân hàng năm khoҧng 18%. Nӧ công tăng nhanh trong khi thâm
hөt ngân sách lӟn và hiӋu quҧ đҫu tư công thҩp đһt ra nhӳng lo ngҥi vӅ tính bӅn vӳng cӫa nӧ
cҧ trong ngҳn hҥn và dài hҥn. ĐiӅu này cũng đһt ra yêu cҫu cҩp thiӃt cӫa viӋc cҫn tăng cưӡng
quҧn lý và giám sát nӧ công mӝt cách chӁ và nâng cao hiӋu quҧ sӱ dөng vӕn vay ӣ ViӋt Nam.

2. Nhӳng thách thӭc cӫa kinh tӃ ViӋt Nam năm 2011 và khuyӃn nghӏ chính sách





! 
 " # $%&&

TriӇn vӑng kinh tӃ ViӋt Nam năm 2011 phө thuӝc vào ba yӃu tӕ chính: tình hình kinh tӃ thӃ
giӟi, sӭc mҥnh nӝi tҥi và әn đӏnh kinh tӃ vĩ mô trong nưӟc và sӵ điӅu hành cӫa Chính phӫ.
Tuy nhiên bên cҥnh nhӳng thӡi cơ, thuұn lӧi thì cũng đһt ra nhiӅu thách thӭc cho cҧ ba yӃu tӕ
trên.
Trong ngҳn hҥn, năm 2011 sӁ tiӃp tөc chӭng kiӃn sӵ phөc hӗi ӣ nhӳng nӅn kinh tӃ trên thӃ
giӟi. Hoҥt đӝng đҫu tư và thương mҥi quӕc tӃ sӁ đưӧc hӗi phөc nhanh hơn sau khi có sӵ phөc
hӗi chұm trong năm 2010. Hơn nӳa, ViӋt Nam vүn đưӧc đánh giá là mӝt trong nhӳng thӏ
trưӡng đҫu tư hҩp dүn và nhiӅu doanh nghiӋp đҫu tư nưӟc ngoài có kӃ hoҥch mӣ rӝng hoҥt
đӝng kinh doanh trong nhӳng năm tӟi. Nhӳng điӅu này tҥo ra nhӳng ҧnh hưӣng tích cӵc trӵc
tiӃp lên nӅn kinh tӃ ViӋt Nam đӇ có thӇ duy trì tăng trưӣng khҧ quan hơn trong năm 2011.
Tuy nhiên, xuҩt khҭu cӫa ViӋt Nam sӁ chӏu thách thӭc lӟn hơn, nhҩt là trong bӕi cҧnh hұu
khӫng hoҧng nhӳng rào cҧn thương mҥi mӟi ngày càng nhiӅu vӟi các hành vi bҧo hӝ thương
mҥi tinh vi tҥi các thӏ trưӡng lӟn sӁ dành cho các mһt hàng xuҩt khҭu, nhҩt là các mһt hàng
chӫ lӵc cӫa ViӋt Nam như khoáng sҧn, nông, lâm, hҧi sҧn.
Đӕi vӟi trong nưӟc, nhӳng bҩt әn vĩ mô và nhӳng yӃu kém trong nӝi tҥi nӅn kinh tӃ sӁ trӣ
thành thách thӭc lӟn cho phát triӇn kinh tӃ năm 2011. Trưӟc hӃt, nhӳng nhân tӕ tiӅm ҭn lҥm
phát vүn tiӃp tөc trong năm 2011. Đó là giá cҧ thӏ trưӡng thӃ giӟi sӁ tăng khi kinh tӃ thӃ giӟi
tiӃp tөc phөc hӗi, chính sách điӅu chӍnh tăng lương vào tháng 5/2011 sӁ tҥo ra tâm lý và lý do
đӇ thӏ trưӡng tăng giá hàng hóa tiêu dùng, tӹ giá biӃn đӝng, đҫu tư công chưa hiӋu quҧ và bӝi
chi ngân sách tiӃp tөc gây sӭc ép lên lҥm phát« Thӭ hai, mһc dù tình trҥng nhұp siêu đã
đưӧc cҧi thiӋn nhưng chưa tҥo đưӧc nӅn tҧng vӳng chҳc. Tình trҥng này chҳc chҳn không dӉ
giҧi quyӃt trong ngҳn hҥn khi cơ cҩu kinh tӃ kém hiӋu quҧ, công nghiӋp phө trӧ yӃu kém và
nguyên phө liӋu, máy móc, thiӃt bӏ, phө tùng còn phө thuӝc khá nһng nӅ vào nưӟc ngoài. Thӭ
ba, bӝi chi ngân sách cũng là áp lӵc cҫn giҧi quyӃt. Vӟi mӭc bӝi chi cao và nӃu nguӗn vӕn bù
đҳp ngân sách chӫ yӃu tӯ thӏ trưӡng vӕn trong nưӟc, mһt bҵng lãi suҩt sӁ chӏu áp lӵc cӫa nhu
cҫu vӕn, mà đҫu tiên là lãi suҩt tiӅn gӱi ngân hàng« Bӝi chi vүn là thách thӭc khi chưa có
nhӳng biӋn pháp nghiêm khҳc và cө thӇ đӇ giҧi quyӃt thông qua viӋc nâng cao hiӋu quҧ đҫu
tư tӯ ngân sách nhà nưӟc và tiӃt kiӋm chi thưӡng xuyên. Trong bӕi cҧnh thâm hөt, cơ cҩu chi,
hiӋu quҧ chi và khҧ năng kiӇm soát chi thӇ hiӋn dҩu hiӋu thiӃu bӅn vӳng cӫa ngân sách bӣi
các khoҧn chi tiêu cӫa chính phӫ không tҥo nên nguӗn thu trong tương lai và gây sӭc ép cho
bӝi chi mӟi. Thӭ tư, đӗng nӝi tӋ sӁ tiӃp tөc bӏ áp lӵc giҧm giá trong thӡi gian tӟi vì lҥm phát
cӫa ViӋt Nam luôn ӣ mӭc cao hơn so vӟi khu vӵc và thӃ giӟi và NHNN không thӇ dùng dӵ
trӳ ngoҥi hӕi ít ӓi đӇ can thiӋp mҥnh theo nhu cҫu vì cҫn ngoҥi tӋ đӇ giҧi quyӃt các nhu cҫu
thiӃt yӃu khác. Thӭ năm, nhӳng ³nút thҳt´ cӫa tăng trưӣng kinh tӃ như cơ sӣ hҥ tҫng, trình đӝ
nguӗn nhân lӵc và cҧi cách hành chính vүn chưa có sӵ chuyӇn biӃn rõ rӋt. ĐiӅu này không
chӍ ҧnh hưӣng trӵc tiӃp đӃn lòng tin cӫa các nhà đҫu tư trong và ngoài nưӟc mà còn cҧn trӣ
lӟn đӃn tăng trưӣng kinh tӃ theo hưӟng hiӋu quҧ và bӅn vӳng trong năm 2011 và các năm
tiӃp theo.
VӅ điӅu hành kinh tӃ vĩ mô, hiӋn nay chúng ta dӵa trên 3 công cө chính đӇ tác đӝng đӃn nӅn
kinh tӃ, đó là chính sách tài khoá, chính sách tiӅn tӋ và chính sách cán cân thanh toán. Tuy
nhiên, sӵ phӕi hӧp giӳa các chính sách đó còn lúng túng và thiӃu linh hoҥt. NhiӅu chính sách
mҥng nһng tính hành chính và thiӃu kӃt hӧp vӟi các giҧi pháp dӵa trên nguyên tҳc thӏ trưӡng.
Hơn nӳa, các cơ quan quҧn lý nhà nưӟc còn đưa ra các giҧi pháp mang tính tình thӃ, giұt cөc,
thiӃu sӵ minh bҥch và nhҩt quán làm giҧm lòng tin cӫa nhân dân và cӝng đӗng doanh nghiӋp.
Năng lӵc dӵ báo kém cӝng vӟi dӵ kiӃn các biӋn pháp ӭng phó vӟi diӉn biӃn kinh tӃ thҩp kém
cũng là nhӳng hҥn chӃ quҧn lý vĩ mô nӅn kinh tӃ.
?
 
'
(

 
Năm 2011 có tҫm quan trӑng đһc biӋt đӕi vӟi phát triӇn kinh tӃ ± xã hӝi cӫa ViӋt Nam, bӣi
đây là năm đҫu tiên thӵc hiӋn kӃ hoҥch phát triӇn kinh tӃ ± xã hӝi 5 năm 2011- 2015 và chiӃn
lưӧc phát triӇn kinh tӃ ± xã hӝi 10 năm 2011- 2020. Đӗng thӡi cũng là năm tiӅn đӅ đӇ ViӋt
Nam chuyӇn sang thӵc hiӋn chương trình tái cҩu trúc và chuyӇn đәi mô hình tăng trưӣng
nhҵm nâng cao sӭc cҥnh tranh và chҩt lưӧng tăng trưӣng cӫa nӅn kinh tӃ. Vì thӃ, cҫn có các
giҧi pháp chính sách không chӍ cho năm 2011 mà còn cҧ trong nhӳng năm tiӃp theo.
Thӭ nhҩt, đһt ưu tiên vào әn đӏnh kinh tӃ vĩ mô. NhiӋm vө điӅu hành әn đӏnh kinh tӃ vĩ mô
trong thӡi gian tӟi tiӃp tөc rҩt phӭc tҥp và khó khăn, đòi hӓi Chính phӫ và các cơ quan chӭc
năng phҧi bám sát tình hình, có nhӳng chính sách, giҧi pháp chӍ đҥo điӅu hành kӏp thӡi và
linh hoҥt. Các đӏnh hưӟng chính sách kinh tӃ vĩ mô cӫa chính phӫ trong cҧ năm cҫn đưӧc
công bӕ ngay tӯ đҫu năm đӇ cho ngưӡi dân và doanh nghiӋp đưӧc biӃt. Nhӳng dӵ kiӃn thay
đәi cө thӇ vӅ chính sách ӣ tӯng thӡi điӇm cө thӇ trong năm chӍ nên công bӕ khi chҳc chҳn sӁ
thӵc hiӋn. Cùng vӟi thông tin vӅ quyӃt đӏnh chính sách, các thông tin kinh tӃ vĩ mô (như nhұp
siêu, bӝi chi ngân sách, dӵ trӳ ngoҥi hӕi, cán cân thanh toán, nӧ quӕc gia«) phҧi đưӧc công
khai, minh bҥch ӣ mӭc cҫn thiӃt đӇ ngưӡi dân và doanh nghiӋp tránh bӏ đӝng trong sҧn xuҩt
kinh doanh. Cҫn có cơ chӃ phӕi hӧp đӗng bӝ, toàn diӋn hơn nӳa giӳa các chính sách kinh tӃ
vĩ mô, đһc biӋt là sӵ phӕi kӃt hӧp chһt chӁ ngay tӯ khâu hoҥch đӏnh chính sách tiӅn tӋ, chính
sách tài khoá, chính sách tӹ giá và các chính sách khác đӇ giҧi quyӃt và đҥt đưӧc các mөc tiêu
kiӅm chӃ lҥm phát, әn đӏnh thӏ trưӡng ngoҥi tӋ. Chính phӫ cũng cҫn nâng cao năng lӵc dӵ
báo và tăng cưӡng phӕi hӧp trao đәi thông tin giӳa các cơ quan dӵ báo và cơ quan giám sát
đӇ đҧm bҧo thӕng nhҩt khi công bӕ.
Thӭ hai, đҧm bҧo әn đӏnh các cân đӕi vĩ mô. Đӕi vӟi vҩn đӅ bӝi chi ngân sách, chính phӫ cҫn
xác đӏnh rõ lӝ trình và giҧi pháp cho viӋc giҧm bӝi chi và tiӃn tӟi cân đӕi ngân sách mӝt cách
tích cӵc. Cҫn cҧi cách lҥi cơ chӃ cҩp phát ngân sách và kiӇm soát chһt chӁ các khoҧn chi
nhҵm đҧm bҧo chi ngân sách có hiӋu quҧ. Chi ngân sách cҫn gҳn liӅn vӟi công khai, minh
bҥch và dân chӫ. Xây dӵng và áp dөng cơ chӃ thưӣng phҥt cũng như xӱ lý nghiêm các hành
vi vi phҥm trong quҧn lý, điӅu hành ngân sách nhà nưӟc. Đӕi vӟi vҩn đӅ kiӇm soát nhұp siêu,
cҫn đһt trong tәng thӇ cӫa tҩt cҧ các chính sách tӯ chính sách tài khóa, tiӅn tӋ đӃn chính sách
tӹ giá, tӯ viӋc chuyӇn đәi cơ cҩu xuҩt khҭu đӃn phát triӇn các ngành công nghiӋp phө trӧ vì
nhұp siêu bҧn chҩt là vҩn đӅ cơ cҩu kinh tӃ.
Thӭ ba, thӵc hiӋn các giҧi pháp đӇ nâng cao hiӋu quҧ sӱ dөng và hҩp thө vӕn đҫu tư cӫa nӅn
kinh tӃ. ĐӇ thӵc hiӋn điӅu này, cҫn tұp trung vào tái cơ cҩu doanh nghiӋp ViӋt Nam, đһc biӋt
là các DNNN, theo hưӟng rà soát lҥi hӋ thӕng doanh nghiӋp DNNN, kiên quyӃt cҳt bӓ các
DNNN làm ăn thua lӛ. Bên cҥnh đó, cҫn nâng cao hiӋu quҧ sӱ dөng vӕn đҫu tư, đһc biӋt là
nguӗn đҫu tư tӯ ngân sách. Nghiên cӭu lҥi viӋc phân bә và sӱ dөng nguӗn lӵc theo hưӟng
nguӗn lӵc cҫn phҧi đưӧc phân bә đӃn nhӳng ngành có đӝ lan tӓa lӟn, có giá trӏ gia tăng cao.
Ưu tiên hӛ trӧ nhӳng doanh nghiӋp có phương án kinh doanh khҧ thi và nhӳng doanh nghiӋp
có khҧ năng tiӃp cұn đưӧc vӟi công nghӋ hiӋn đҥi đӇ giúp hӑ trang bӏ lҥi thiӃt bӏ, cҧi tiӃn công
nghӋ nhҵm bҳt kӏp vӟi nӅn sҧn xuҩt cӫa thӃ giӟi.
Thӭ tư, tiӃp tөc cҧi thiӋn môi trưӡng đҫu tư và kinh doanh. Khi cùng chung sӕng trong mӝt
môi trưӡng kinh tӃ và chính sách kinh tӃ, các doanh nghiӋp dù là doanh nghiӋp nhà nưӟc hay
ngoài nhà nưӟc cҫn có đưӧc sӵ bình đҷng như nhau vӅ cơ hӝi kinh doanh. Hơn nӳa, khi nӅn
kinh tӃ ngày càng thӏ trưӡng hóa sâu hơn đòi hӓi phҧi tách biӋt giӳa chӭc năng kinh doanh và
chӭc năng hӛ trӧ chính sách kinh tӃ cӫa khu vӵc doanh nghiӋp nhà nưӟc. ĐiӅu này sӁ vӯa
nâng cao sӭc cҥnh tranh cӫa doanh nghiӋp này vӯa không gây ra nhӳng méo mó trong nӅn
kinh tӃ. Ӣ khía cҥnh khác, đӇ tҥo môi trưӡng đҫu tư minh bҥch có tính cҥnh tranh, cҫn tách
biӋt vai trò cӫa chính phӫ là chӫ sӣ hӳu ra khӓi vai trò điӅu hành chính sách.
Thӭ năm, đӇ đҧm bҧo tăng trưӣng trưӟc mҳt cũng như lâu dài cҫn giҧi quyӃt các ³nút thҳt´
cӫa nӅn kinh tӃ, đó là cơ sӣ hҥ tҫng và công nghiӋp phө trӧ yӃu kém; chҩt lưӧng nguӗn nhân
lӵc thҩp; hӋ thӕng tài chính còn bҩt әn và mang tính đҫu cơ; bӝ máy hành chính cӗng kӅnh,
kém hiӋu quҧ. Thӵc tӃ cho thҩy, viӋc thӵc hiӋn các chính sách đӇ giҧi quyӃt các ³nút thҳt´
này luôn mang lҥi nhӳng tín hiӋu tӕt cho dài hҥn và không làm méo mó toàn bӝ nӅn kinh tӃ
trong ngҳn hҥn. Do vұy, mӝt khi nӅn kinh tӃ đã phөc hӗi trӣ lҥi, cҫn chuyӇn sang ưu tiên tұp
trung giҧi tӓa các ³nút thҳt´ trên.
²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²²±
1
Theo tính toán cͯa Uͽ ban Tài chính và Ngân sách cͯa Qu͙c h͡i
Tài liӋu tham khҧo

1. Fáo cáo cͯa Chính phͯ t̩i kǤ h͕p thͱ 8 Qu͙c h͡i khóa XII v͉ tình hình kinh t͇ ± xã
h͡i năm 2010 và k͇ ho̩ch phát tri͋n kinh t͇ ± xã h͡i năm 2011.
2. Fáo Đ̯u tư, Thͥi báo Kinh t͇ Vi͏t Nam, Thͥi báo Kinh t͇ Sài Gòn năm 2010.
3. IMF, Vietnam ± Joint IMF/World Fank debt sustainability analysis, 2010.
4. Äương Xuân QuǤ, Mai Ng͕c Cưͥng và Ä Qu͙c H͡i, T͝ng quan kinh t͇ Vi͏t Nam
năm 2009 và khuy͇n ngh͓ cho năm 2010, T̩p chí Kinh t͇ và phát tri͋n, s͙ tháng 12
năm 2009.
5. Nguy͍n K͇ Tṷn và Ngô Th̷ng Äi, Kinh t͇ Vi͏t Nam năm 2009, Nhà xṷt b̫n Đ̩i
h͕c Kinh t͇ qu͙c dân năm 2010.
6. S͙ li͏u th͙ng k hàng tháng cͯa T͝ng cͭc Th͙ng k tr n website:
http://www.gso.gov.vn
7. Victoria Kwakwa, Vietnam¶s continued success in the post crisis world, the World
Fank, 2010.

SOURCE: TҤP CHÍ KINH Tӂ VÀ PHÁT TRIӆN ĐIӊN TӰ

Trích dүn tӯ: http://www.ktpt.edu.vn/website/249_tong -quan-kinh-te-viet-nam-nam-


2010-va-khuyen-nghi-cho-nam-2011.aspx

You might also like