Khoaluan Yen

1
PhÇn 1
më ®Çu
1.1. §Æt vÊn ®Ò

Lôc Ng¹n lµ mét huyÖn miÒn nói cña tØnh B¾c Giang, víi diÖn tÝch tù
nhiªn lµ 101.223,72 ha, cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn, thuû v¨n, thæ nh−ìng thÝch hîp
víi nhiÒu lo¹i c©y trång, c©y ¨n qu¶ nh−: v¶i, nh·n, na, hång... ®Æc biÖt lµ c©y
v¶i. C©y v¶i ®−îc xem lµ c©y chñ lùc cña huyÖn, hÇu hÕt çc thµnh tùu kinh tÕ
cña huyÖn ®¹t ®−îc lu«n g¾n liÒn víi c©y v¶i trong nhiÒu n¨m qua (Phan ThÞ
Thu Hµ, 2004) [6].
V¶i thiÒu lµ mét lo¹i c©y ¨n qu¶ l©u n¨m trong tËp ®oµn c©y n«ng nghiÖp
n−íc ta, thêi gian kinh doanh cña c©y dµi (40 - 50 n¨m), ®Çu t− c¬ b¶n mét lÇn
cho thu ho¹ch nhiÒu n¨m. Çc s¶n phÈm cña v¶i thiÒu kh«ng chØ ®¸p øng nhu
cÇu tiªu dïng mµ cßn lµ nguån nguyªn liÖu quan träng cung cÊp cho ngµnh
c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao trong xuÊt khÈu, gãp phÇn n©ng
cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. ¦íc tÝnh trung b×nh mét n¨m trªn cïng mét ®¬n
vÞ diÖn tÝch gi¸ trÞ cña c©y v¶i cã thÓ gÊp 2 - 3 lÇn gi¸ trÞ c©y lóa (T«n ThÊt
Tr×nh, 1995) [18]. ChÝnh v× thÕ c©y v¶i tõ mét c©y ®−îc coi lµ c©y xo¸ ®ãi
gi¶m nghÌo ®· trë thµnh c©y hµng ho¸, n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n
huyÖn Lôc Ng¹n. Do vËy nã ®ãng vai trß quan träng trong s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi chung. Ngoµi
ra do c©y v¶i cã khung t¸n lín, trßn ®Òu, l¸ xum xuª, xanh quanh n¨m nªn nã
cßn gãp phÇn vµo viÖc t¹o c¶nh quan m«i tr−êng phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói
träc....
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ng−êi d©n trong huyÖn ®· thÊy ®−îc nh÷ng −u
®iÓm cña c©y v¶i, v× vËy mµ diÖn tÝch vµ s¶n l−îng v¶i cña huyÖn t¨ng lªn
nhanh chãng (tõ 42 ha víi s¶n l−îng 100 tÊn n¨m 1982 lªn trªn 18.000 ha víi
s¶n l−îng h¬n 114.000 tÊn n¨m 2007), nh−ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh
trªn thùc tÕ cßn ch−a cao.
§Ó gióp ng−êi trång v¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt v¶i,
Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n kÕt hîp víi Trung t©m khuyÕn n«ng tØnh B¾c
Giang, phßng kinh tÕ, Tr¹m BVTV... ®· tæ chøc thùc hiÖn nhiÒu ch−¬ng tr×nh
®µo t¹o, tËp huÊn, chuyÓn giao khoa häc kü thuËt tiÕn bé, nghiªn cøu lai t¹o
çc gièng cho thu ho¹ch sím vµ muén nh»m r¶i vô...
Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

2
Trong m¹ng l−íi khuyÕn n«ng, ngoµi hÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng nhµ
n−íc t¹i huyÖn Lôc Ng¹n còng ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®−îc nhiÒu tæ chøc
khuyÕn n«ng nh− c©u l¹c bé khuyÕn n«ng, c©u l¹c bé n«ng d©n, çc nhãm
cïng së thÝch... nh»m t− vÊn, hç trî vµ gióp ®ì lÉn nhau trong çc ho¹t ®éng
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng nh− s¶n xuÊt v¶i thiÒu.
Mét lo¹t çc c©u hái ®Æt ra lµ c«ng t¸c khuyÕn n«ng cña huyÖn ®ang ho¹t
®éng nh− thÕ nµo? Nã ®· gióp ®−îc g× cho ng−êi d©n trång v¶i? Vµ trªn thùc
tÕ c«ng t¸c khuyÕn n«ng nµy ®· ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña ng−êi d©n trång v¶i
ch−a? Cã nh÷ng −u ®iÓm nµo cÇn ph¸t huy, phæ biÕn vµ cßn nh÷ng mÆt h¹n
chÕ nµo cÇn kh¾c phôc?...
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do ®ã chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi:
"Nghiªn cøu vai trß vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong
viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n - tØnh B¾c Giang".
1.2. Môc tiªu tæng thÓ
T×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ çc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
trong viÖc thóc ®Èy s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n tØnh B¾c Giang, tõ
®ã ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn
n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu .
1.3. Môc tiªu cô thÓ
- §¸nh gi¸ ®−îc c¬ cÊu tæ chøc vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng t¸c
khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn
Lôc Ng¹n.
- §¸nh gi¸ ®−îc mÆt m¹nh - yÕu, c¬ héi - th¸ch thøc cña c«ng t¸c khuyÕn
n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu.
- §Ò xuÊt gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn
n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu.
1.4. ý nghÜa cña ®Ò tµi:
• ý nghÜa trong häc tËp vµ nghiªn cøu khoa häc:
Sù thµnh c«ng cña ®Ò tµi nµy gióp cho sinh viªn lµm quen víi viÖc nghiªn
cøu khoa häc vµ tiÕp cËn víi hÖ thèng khuyÕn n«ng.
• ý nghÜa trong thùc tiÔn s¶n xuÊt
§Ò xuÊt ®−îc nh÷ng gi¶i ph¸p lµm c¬ së gãp phÇn n©ng cao vai trß vµ
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n trong viÖc thóc ®Èy
s¶n xuÊt v¶i thiÒu.

3
PhÇn 2
Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøU
2.1. C¬ së lý luËn
2.1.1. Kh¸i niÖm vÒ khuyÕn n«ng
2.1.1.1. Nguån gèc cña thuËt ng÷ khuyÕn n«ng
ThuËt ng÷ "Extension" cã nguån gèc ë Anh. N¨m 1866 ë mét sè tr−êng
§¹i häc nh− Cambridge vµ Oxford ®· sö dông thuËt ng÷ "Extension" nh»m
môc tiªu më réng gi¸o dôc ®Õn víi ng−êi d©n, do vËy "Extension"®−îc hiÓu
víi nghÜa lµ triÓn khai, më réng, phæ biÕn, phæ cËp, lµm lan truyÒn... NÕu
khi ghÐp víi tõ "Agriculture" thµnh "Agriculture Extension" th× dÞch lµ
“khuyÕn n«ng" vµ hiÖn nay ®«i khi chØ nãi "Extension" ng−êi ta còng hiÓu
lµ khuyÕn n«ng.
2.1.1.2. Kh¸i niÖm khuyÕn n«ng
KhuyÕn n«ng lµ mét thuËt ng÷ khã x¸c ®Þnh mét çch chÝnh x¸c, cßn
nhiÒu bµn c·i vµ tranh luËn. Bëi lÏ, nã ®−îc tiÕn hµnh b»ng nhiÒu çch, phôc
vô nhiÒu môc ®Ých cã qui m« kh¸c nhau. Do vËy, theo tõng thêi gian vµ
tõng khÝa c¹nh nghiªn cøu kh¸c nhau, çc nhµ khoa häc cã nh÷ng ®Þnh
nghÜa kh¸c nhau.
Theo nghÜa H¸n- V¨n: "KhuyÕn" cã nghÜa lµ khuyÕn khÝch, khuyªn b¶o,
triÓn khai; cßn "n«ng" lµ n«ng - l©m - ng− nghiÖp, n«ng d©n, n«ng th«n.
"KhuyÕn n«ng" nghÜa lµ khuyªn më mang ph¸t triÓn trong n«ng nghiÖp, lµ
nh÷ng ho¹t ®éng nh»m khuyÕn khÝch, gióp ®ì vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn tÊt c¶ çc lÜnh vùc: trång trät, ch¨n nu«i, l©m sinh,
thuû s¶n... ë n«ng th«n.
Theo ®Þnh nghÜa cña Trung t©m khuyÕn n«ng - khuyÕn l©m Quèc gia:
''KhuyÕn n«ng” lµ mét qu¸ tr×nh, mét dÞch vô th«ng tin nh»m truyÒn b¸ nh÷ng
chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch, nh÷ng kiÕn thøc vÒ kü thuËt, kinh nghiÖm tæ chøc vµ
qu¶n lý s¶n xuÊt, nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr−êng gi¸ c¶, rÌn luyÖn tay nghÒ cho
n«ng d©n, ®Ó hä cã ®ñ kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña s¶n xuÊt, ®êi sèng

4
cña b¶n th©n, gia ®×nh vµ céng ®ång nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao d©n
trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n.
Tãm l¹i, chóng ta cã thÓ hiÓu khuyÕn n«ng theo hai nghÜa:
KhuyÕn n«ng hiÓu theo nghÜa réng: KhuyÕn n«ng lµ kh¸i niÖm chung ®Ó
chØ tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng hç trî sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n.
KhuyÕn n«ng hiÓu theo nghÜa hÑp: KhuyÕn n«ng lµ mét tiÕn tr×nh gi¸o
dôc kh«ng chÝnh thøc mµ ®èi t−îng cña nã lµ n«ng d©n. TiÕn tr×nh nµy ®em
®Õn cho n«ng d©n nh÷ng th«ng tin vµ nh÷ng lêi khuyªn nh»m gióp hä gi¶i
quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò hoÆc nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng. KhuyÕn n«ng hç
trî ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ canh t¸c ®Ó kh«ng
ngõng c¶i thiÖn chÊt l−îng cuéc sèng cña n«ng d©n vµ gia ®×nh hä (NguyÔn
H÷u Thä, 2007) [12].
2.1.2 Néi dung, vai trß, nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng cña c«ng t¸c
khuyÕn n«ng
2.1.2.1. Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®−îc qui ®Þnh râ trong
NghÞ ®Þnh 56 CP cña ChÝnh phñ, bao gåm:
v Th«ng tin, tuyªn truyÒn:
- Tuyªn truyÒn chñ tr−¬ng, ®−êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc,
tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, th«ng tin thÞ tr−êng gi¸ c¶, phæ biÕn
®iÓn h×nh tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, qu¶n lý, kinh doanh, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp,
thuû s¶n.
- XuÊt b¶n, h−íng dÉn vµ cung cÊp th«ng tin ®Õn ng−êi s¶n xuÊt b»ng çc
ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, héi nghÞ, héi th¶o, héi thi, héi chî, triÓn l·m
vµ çc h×nh thøc th«ng tin tuyªn truyÒn kh¸c.
v Båi d−ìng, tËp huÊn vµ ®µo t¹o:
- Båi d−ìng, tËp huÊn vµ tuyªn truyÒn cho ng−êi s¶n xuÊt ®Ó n©ng cao
kiÕn thøc, kü n¨ng s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh tÕ trong n«ng nghiÖp, thuû s¶n.
- §µo t¹o n©ng cao t×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho ng−êi ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−.
- Tæ chøc tham quan, kh¶o s¸t, häc tËp trong vµ ngoµi n−íc.
v X©y dùng m« h×nh vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ:

5
- X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ çc tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ phï
hîp víi tõng ®Þa ph−¬ng, nhu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt.
- X©y dùng çc m« h×nh c«ng nghÖ cao trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp,
thuû s¶n.
- ChuyÓn giao kÕt qu¶ khoa häc c«ng nghÖ tõ çc m« h×nh tr×nh diÔn ra
diÖn réng.
v T− vÊn vµ dÞch vô:
- T− vÊn, hç trî chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai, thuû s¶n, thÞ tr−êng,
khoa häc c«ng nghÖ, ¸p dông kinh nghiÖm tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, qu¶n lý,
kinh doanh vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thuû s¶n.
- DÞch vô trong çc lÜnh vùc: Ph¸p luËt, ®µo t¹o, cung cÊp th«ng tin,
chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ, xóc tiÕn th−¬ng m¹i, thÞ tr−êng, gi¸ c¶ ®Çu
t−, tÝn dông, x©y dùng dù ¸n, cung øng vËt kü thuËt, thiÕt bÞ vµ çc ho¹t ®éng
kh¸c cã liªn quan ®Õn n«ng nghiÖp, thuû s¶n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
- T− vÊn, hç trî viÖc khëi sù doanh nghiÖp nhá vµ võa lËp dù ¸n ph¸t triÓn
n«ng nghiÖp, thuû s¶n vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n, t×m kiÕm mÆt b»ng s¶n
xuÊt, tuyÓn dông, ®µo t¹o lao ®éng, huy ®éng vèn, phï hîp víi quy ho¹ch
ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thuû s¶n, vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n theo vïng, l·nh
thæ vµ ®Þa ph−¬ng.
- T− vÊn, hç trî qu¶n lý, sö dông n−íc s¹ch n«ng th«n vµ vÖ sinh m«i
tr−êng n«ng th«n.
- T− vÊn, hç trî ®æi míi tæ chøc, c¶i tiÕn qu¶n lý, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, cña tæ chøc kinh tÕ tËp thÓ trong lÜnh
vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n.
v Hîp t¸c quèc tÕ vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−:
- Tham gia çc ho¹t ®éng vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− trong çc ch−¬ng
tr×nh hîp t¸c quèc tÕ.
- Trao ®æi kinh nghiÖm khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− víi çc tæ chøc n−íc
ngoµi vµ çc tæ chøc quèc tÕ.

6
2.1.2.2. Vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng

v Vai trß trong chuyÓn giao c«ng nghÖ:
Çc kü thuËt tiÕn bé th−êng ®−îc ph¸t minh bëi çc nhµ khoa häc thuéc
çc trung t©m, çc viÖn nghiªn cøu, çc tr−êng. Ng−êi n«ng d©n rÊt muèn
m×nh n¾m b¾t kÞp thêi çc tiÕn bé ®ã. Nhê cã çc çn bé khuyÕn n«ng mµ tiÕn
bé ®ã ®−îc chuyÓn dÇn ®Õn n«ng d©n qua nhiÒu çch kh¸c nhau.
Trong thùc tiÔn ®êi sèng cho thÊy nghiªn cøu chØ cã hiÖu qu¶ khi nã cã
tÝnh kh¶ thi cao vµ ®−îc ¸p dông cã hiÖu qu¶ trong thùc tÕ ®êi sèng, do ®ã
khuyÕn n«ng ®· lµ yÕu tè trung gian ®Ó kh©u nèi çc mèi quan hÖ ®ã. Nhê cã
çc ho¹t ®éng khuyÕn n«ng mµ çc tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®−îc chuyÓn
giao tíi bµ con n«ng d©n vµ nhê cã khuyÕn n«ng nhµ khoa häc hiÓu ®−îc nhu
cÇu cña n«ng d©n.
Nhµ nghiªn cøu,

ViÖn nghiªn cøu, KhuyÕn n«ng N«ng d©n
tr−êng §¹i häc
H×nh 2.1: Vai trß cña khuyÕn n«ng trong chuyÓn giao c«ng nghÖ
Nguån: NguyÔn H÷u Thä, 2007.
v Vai trß ®èi víi nhµ n−íc

- KhuyÕn n«ng lµ mét trong nh÷ng tæ chøc gióp nhµ n−íc thùc hiÖn çc
chÝnh s¸ch, s¸ch l−îc vÒ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, n«ng d©n.
- VËn ®éng n«ng d©n tiÕp thu vµ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch vÒ
n«ng nghiÖp.
- Trùc tiÕp hoÆc gãp phÇn cung cÊp th«ng tin vÒ nh÷ng nhu cÇu, nguyÖn
väng cña n«ng d©n ®Õn çc c¬ quan nhµ n−íc, trªn c¬ së ®ã nhµ n−íc ho¹ch
®Þnh, c¶i tiÕn ®Ò ra ®−îc chÝnh s¸ch phï hîp.

7
v Vai trß trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n: Lµ çi ®Ých cña nhiÒu
ho¹t ®éng, trong ®ã khuyÕn n«ng lµ mét t¸c nh©n quan träng, nã lµ yÕu tè hîp
thµnh ho¹t ®éng ph¸t triÓn n«ng th«n.
Giao
th«ng
KhuyÕn
Gi¸o
n«ng
dôc
Ph¸t
ChÝnh triÓn Tµi
s¸ch n«ng chÝnh
th«n
TÝn
Nghiªn cøu, dông
c«ng nghÖ
ThÞ
tr−êng
H×nh 2.2: Vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn
n«ng th«n
v KhuyÕn n«ng gãp phÇn gióp n«ng d©n "xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo tiÕn lªn
kh¸ vµ giµu".

8
PhÇn lín hé n«ng d©n nghÌo ®ãi lµ do thiÕu kiÕn thøc kü thuËt ®Ó ¸p dông
vµo s¶n xuÊt, mµ khuyÕn n«ng cã nhiÖm vô truyÒn b¸ kiÕn thøc, kü thuËt, kinh
nghiÖm vµo s¶n xuÊt, n©ng cao d©n trÝ, tõ ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
v Gãp phÇn liªn kÕt n«ng d©n, thóc ®Èy hîp t¸c n«ng d©n víi
n«ng d©n:
ViÖc ®æi míi qu¶n lý trong n«ng nghiÖp, giao ®Êt, giao rõng cho tõng hé
n«ng d©n cã −u ®iÓm c¬ b¶n lµ kh¾c phôc ®−îc sù Ø l¹i, dùa dÉm vµo nhau, h¹n
chÕ ®−îc tiªu cùc kh¸c ph¸t sinh ë n«ng th«n.
2.1.3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng khuyÕn n«ng
v KhuyÕn n«ng lµm cïng víi d©n, kh«ng lµm thay d©n:
KhuyÕn n«ng lµm cïng víi d©n. ChØ cã b¶n th©n ng−êi n«ng d©n míi cã
thÓ quyÕt ®Þnh ®−îc ph−¬ng thøc canh t¸c trªn m¶nh ®Êt cña gia ®×nh hä. Çn
bé khuyÕn n«ng kh«ng thÓ quyÕt ®Þnh thay n«ng d©n. N«ng d©n hoµn toµn cã
thÓ ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n cña hä
nÕu nh− hä ®−îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vµ çc gi¶i ph¸p kh¸c nhau. Khi tù
m×nh ®−a ra quyÕt ®Þnh, ng−êi n«ng d©n sÏ tin vµo b¶n th©n h¬n so víi khi bÞ
¸p ®Æt. Çn bé khuyÕn n«ng cÇn cung cÊp th«ng tin, trao ®æi, th¶o luËn víi
n«ng d©n trªn c¬ së ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n«ng tr¹i: ®Êt ®ai, khÝ hËu, nguån
vèn, nh©n lùc, çc thuËn lîi, çc khã kh¨n, çc c¬ héi cã thÓ ®¹t ®−îc, tõ ®ã
khuyÕn khÝch hé tù ra quyÕt ®Þnh cho m×nh.
v KhuyÕn n«ng ph¶i ®−îc thùc hiÖn víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao:
Mét mÆt khuyÕn n«ng chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc nhµ n−íc lµ c¬ quan quyÕt
®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng th«n cho nªn ph¶i tu©n theo ®−êng lèi
vµ chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc trong khi thùc hiÖn nhiÖm vô. MÆt kh¸c, khuyÕn
n«ng cã tr¸ch nhiÖm ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña n«ng d©n trong vïng.
v KhuyÕn n«ng lµ nhÞp cÇu cho th«ng tin hai chiÒu:
C¬ quan KhuyÕn
nghiªn cøu n«ng N«ng d©n

9
Sù th«ng tin hai chiÒu nh− vËy sÏ xÈy ra trong nh÷ng tr−êng hîp sau:
- Khi x¸c ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò cña n«ng d©n.
- Khi thùc nghiÖm nh÷ng ®Ò xuÊt t¹i hiÖn tr−êng.
- Khi n«ng d©n ¸p dông nh÷ng ®Ò xuÊt nghiªn cøu.
v KhuyÕn n«ng ph¶i hîp t¸c víi nh÷ng tæ chøc ph¸t triÓn n«ng th«n kh¸c.
- ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng.
- Çc tæ chøc dÞch vô, çc c¬ quan y tÕ.
- Tr−êng phæ th«ng çc cÊp.
- Çc tæ chøc quÇn chóng vµ phi chÝnh phñ.
v KhuyÕn n«ng lµm viÖc víi çc ®èi t−îng kh¸c nhau:
ë n«ng th«n, kh«ng ph¶i mäi hé n«ng d©n ®Òu cã nh÷ng vÊn ®Ò nh−
nhau. Nh÷ng hé cã nhiÒu ®Êt ®ai th−êng cã ham muèn nh÷ng çch lµm ¨n
míi. Nh÷ng hé cã Ýt nguån lùc th−êng thËn träng hoÆc dÌ dÆt h¬n. V× vËy,
kh«ng thÓ chØ cã duy nhÊt mét ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng cho tÊt c¶ mäi
ng−êi. CÇn x¸c ®Þnh nh÷ng nhãm n«ng d©n cã tiÒm n¨ng vµ lîi Ých kh¸c
nhau ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn
cña tõng nhãm.
Ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n trªn, theo nghÞ ®Þnh 56 CP ban ngµy
26/4/2005 vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng ViÖt Nam, cßn mét sè nguyªn t¾c cô thÓ
¸p dông cho khuyÕn n«ng ViÖt nam:
1. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña ng−êi s¶n xuÊt vµ yªu cÇu ph¸t triÓn n«ng
nghiÖp, thuû s¶n.
2. T¹o sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a nhµ qu¶n lÝ, nhµ khoa häc, nhµ doanh
nghiÖp víi ng−êi s¶n xuÊt vµ gi÷a ng−êi s¶n xuÊt víi nhau.
3. X· héi ho¸ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−.
4. D©n chñ, c«ng khai, cã sù tham gia tù nguyÖn cña ng−êi s¶n xuÊt.
5. Çc ho¹t ®éng khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− ph¶i phï hîp vµ phôc vô
chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, −u tiªn vïng s©u vïng xa,
vïng ®Æc biÖt khã kh¨n, vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ phôc vô nhu cÇu xuÊt khÈu.
2.1.2.3. Çc ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng
Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng c¬ b¶n ®−îc chia lµm 3 nhãm dùa trªn nh÷ng
ph−¬ng thøc t¸c ®éng gi÷a khuyÕn n«ng viªn víi n«ng d©n. §ã lµ:

10
v Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc ç nh©n (TiÕp xóc trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp víi
n«ng d©n): Lµ ph−¬ng ph¸p mµ th«ng tin ®−îc chuyÓn giao trùc tiÕp cho tõng
ç nh©n hay hé n«ng d©n.
Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc ç nh©n ®−îc sö dông réng r·i trong ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau:
- §Õn th¨m n«ng d©n.
- N«ng d©n ®Õn th¨m c¬ quan khuyÕn n«ng.
- Göi th− riªng.
- Gäi ®iÖn tho¹i.
- Nh÷ng cuéc gÆp gì bÊt chît.
v Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng theo nhãm:
KhuyÕn n«ng theo nhãm lµ ph−¬ng ph¸p tËp hîp vµ tæ chøc nhiÒu n«ng
d©n l¹i thµnh nhãm ®Ó tæ chøc çc ho¹t ®éng khuyÕn n«ng. Ph−¬ng ph¸p
khuyÕn n«ng theo nhãm ®−îc ¸p dông réng r·i nhÊt trong çc c«ng t¸c
khuyÕn n«ng vµ nã còng ®−îc thÓ hiÖn d−íi nhiÒu h×nh thøc:
- Héi häp: Häp th«n b¶n, häp lËp kÕ ho¹ch, häp céng ®ång…
- Tr×nh diÔn: Tr×nh diÔn ph−¬ng ph¸p, tr×nh diÔn kÕt qu¶.
- Héi th¶o ®Çu bê.
- §i tham quan.
- TËp huÊn kü thuËt.
v Ph−¬ng ph¸p sö dông ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng:
Lµ ph−¬ng ph¸p ®−îc thùc hiÖn b»ng sö dông çc ph−¬ng tiÖn truyÒn
th«ng nh−:
- Ph−¬ng tiÖn nghe: §µi, b¨ng çt sÐt...
- Ph−¬ng tiÖn nh×n: Tranh, ¶nh, mÉu vËt..
- Ph−¬ng tiÖn ®äc: S¸ch, b¸o, t¹p chÝ...
- Ph−¬ng tiÖn kÕt hîp nghe nh×n: Ti vi, phim nhùa, phim video...
2.2. C¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi
2.2.1. Vµi nÐt vÒ khuyÕn n«ng thÕ giíi
Ho¹t ®éng khuyÕn n«ng trªn thÕ giíi b¾t ®Çu tõ thêi kú phôc h−ng (thÕ kû
XIV) khi mµ khoa häc b¾t ®Çu øng dông lý thuyÕt vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt.

11
Khëi ®Çu lµ gi¸o s− ng−êi Ph¸p Rabelais, tõ n¨m 1530 «ng ®· c¶i tiÕn
ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y, ®−a quan ®iÓm gi¸o dôc n«ng nghiÖp "häc ®i ®«i víi
hµnh" vµo gi¶ng d¹y. ngoµi viÖc gi¶ng d¹y lý thuyÕt ë líp «ng ®· cho häc trß
tiÕp xóc víi s¶n xuÊt vµ tù nhiªn. ¤ng ®· chØ cho hä biÕt çch ph©n biÖt gièng
c©y vµ gièng con, kü thuËt nu«i cõu, bß, gµ...(§oµn ThÞ Quyªn, 2007) [11].
§Õn n¨m 1777, gi¸o s− ng−êi Thôy SÜ lµ Heirich Dastalozzi thÊy r»ng
muèn më mang nhanh nÒn n«ng nghiÖp gióp n«ng d©n nghÌo c¶i thiÖn ®−îc
cuéc sèng th× ph¶i ®µo t¹o chÝnh con em hä cã tr×nh ®é vµ n¾m ®−îc kü
thuËt tiÕn bé, biÕt lµm thµnh th¹o mét sè c«ng viÖc nh− quay sîi b«ng, dÖt
v¶i, cµy bõa...(Th¹ch V¨n ChiÕn, 2007) [3].
Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1843 ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt khuyÕn n«ng míi cã
biÓu hiÖn râ nÐt. §ã lµ ho¹t ®éng cña Uû ban NN cña thµnh phè New York
(Hoa Kú). Uû ban nµy ®· ®Ò nghÞ çc gi¸o s− gi¶ng d¹y ë çc tr−êng §¹i häc
N«ng nghiÖp vµ çc viÖn nghiªn cøu th−êng xuyªn xuèng c¬ së ®Ó h−íng dÉn,
phæ biÕn khoa häc kü thuËt gióp ®Èy m¹nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë çc vïng
n«ng th«n (NguyÔn H÷u Thä, 2007) [12].
Ho¹t ®éng khuyÕn n«ng ë Ch©u ¢u vµ B¾c Mü ®· sím ®i vµo chÝnh quy
vµ chuyªn nghiÖp. N¨m 1907, 42 tr−êng §¹i häc ë 39 Bang cña Mü ®· h¨ng
h¸i thùc hiÖn c«ng t¸c khuyÕn n«ng, nhiÒu tr−êng §¹i häc thµnh lËp bé m«n
khoa häc vµ cã khoa khuyÕn n«ng. §Õn n¨m 1910, cã kho¶ng 35 tr−êng ®· cã
bé m«n khuyÕn n«ng, sau ®ã nhiÒu ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ®· ph¸t triÓn
nhanh chãng vµ hiÖu qu¶. Cïng thêi gian ®ã ë hÇu kh¾p ç n−íc Ch©u ©u
(Anh, Ph¸p, Thôy SÜ, T©y Ban Nha...) ®Òu cã çc tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp,
cã khoa khuyÕn n«ng vµ thùc hiÖn c«ng t¸c khuyÕn n«ng rÊt thµnh c«ng. ë
çc n−íc nµy dÞch vô khuyÕn n«ng th−êng b¾t ®Çu tõ çc héi n«ng d©n, nhãm
s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. ë Ch©u ¢u vµ B¾c Mü, n«ng d©n ®Þa ph−¬ng hoÆc çc
nhãm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tham gia rÊt tÝch cùc vµo çc ch−¬ng tr×nh khuyÕn
n«ng, kÓ c¶ viÖc thuª m−ín nh÷ng nh©n viªn khuyÕn n«ng, nh÷ng kü s− n«ng
nghiÖp gióp hä ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Ngµy nay mÆc dï çc n−íc nµy tû träng
n«ng nghiÖp trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ cßn rÊt nhá nh−ng vÉn cßn c¬ quan
khuyÕn n«ng, vÉn cßn çn bé khuyÕn n«ng.

12
ë Ch©u ¸, ngay sau khi cã héi nghÞ ®Çu tiªn vÒ khuyÕn n«ng khu vùc
Ch©u ¸ ®−îc tæ chøc t¹i Malina (Philippin) n¨m 1955, ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng ®· cã b−íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Tæ chøc khuyÕn n«ng çc n−íc lÇn l−ît
®−îc thµnh lËp nh−: In®«nªxia (1955), Ên §é (1960), Th¸i Lan (1967), Trung
Quèc (1970)…
v KhuyÕn n«ng ë In®«nªxia:
Tæ chøc khuyÕn n«ng ®−îc thµnh lËp tõ 1955 theo 4 cÊp: Quèc gia - tØnh-
huyÖn - x·. CÊp quèc gia cã héi ®ång khuyÕn n«ng Quèc gia, cÊp tØnh cã diÔn
®µn khuyÕn n«ng cÊp 1, huyÖn cã diÔn ®µn khuyÕn n«ng cÊp 2, cÊp x· vµ liªn
x· cã c¬ quan khuyÕn n«ng c¬ së. T¹i ®ã bé phËn dÞch vô khuyÕn n«ng vµ
trung t©m th«ng tin phôc vô cho nhu cÇu cña n«ng d©n. Ngµy nay In®«nªxia
th−êng xuyªn ®−îc chän lµ n¬i tæ chøc ®µo t¹o çn bé khuyÕn n«ng cho çc
n−íc trong khu vùc.
v KhuyÕn n«ng ë Ên §é:
Tæ chøc khuyÕn n«ng ®−îc thµnh lËp theo 5 cÊp: Quèc gia - vïng - bang -
huyÖn - x·. T¹i Ên §é ng−êi ta g¾n çc ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng vµo çc
ch−¬ng tr×nh Quèc gia vÒ lóa, ng«, ®Ëu... C«ng t¸c khuyÕn n«ng còng rÊt ®−îc
coi träng ë nh÷ng vïng n«ng th«n nghÌo, chËm ph¸t triÓn. Nhê cã ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng ®−îc tæ chøc t−¬ng ®èi tèt nªn Ên §é ®· cã mét nÒn n«ng
nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Më ®Çu lµ cuéc "çch m¹ng xanh" gi¶i quyÕt c¬
b¶n vÒ l−¬ng thùc cho ng−êi d©n, lËp ®−îc quü dù tr÷. TiÕp theo lµ "cuéc çch
m¹ng tr¾ng" s¶n xuÊt s÷a thµnh c«ng. Vµ hiÖn nay ®ang tiÕp tôc tiÕn hµnh
''cuéc çch m¹ng n©u" vÒ thÞt, chñ yÕu lµ ph¸t triÓn ch¨n nu«i Tr©u, Bß...
v KhuyÕn n«ng ë Th¸i Lan:
Ngµy 20/10/1967, ChÝnh phñ Th¸i Lan cã quyÕt ®Þnh chÝnh thøc thµnh
lËp tæ chøc khuyÕn n«ng. Ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña Th¸i Lan diÔn ra m¹nh
mÏ nhê cã sù quan t©m ®Æc biÖt cña chÝnh phñ Th¸i Lan. Ngay tõ nh÷ng n¨m
1979 - 1980, Th¸i Lan ®· cã m¹ng l−íi tæ chøc khuyÕn n«ng quèc gia g¾n liÒn
víi ch−¬ng tr×nh s¶n xuÊt l−¬ng thùc xuÊt khÈu (chñ yÕu lµ s¾n vµ lóa). N¨m
1992, sè çn bé khuyÕn n«ng ë Th¸i Lan lµ kho¶ng 15.196 ng−êi, trong ®ã cã
11.993 ng−êi lµ çn bé biªn chÕ, 3.163 ng−êi lµ çn bé hîp ®ång. Mçi n¨m
ChÝnh phñ Th¸i Lan th−êng chi mét kho¶n kinh phÝ kh¸ lín cho ho¹t ®éng

13
KhuyÕn n«ng (kho¶ng 120-150 triÖu USD/n¨m). Nhê ®ã n«ng nghiÖp Th¸i
Lan ®· ph¸t triÓn mét çch toµn diÖn c¶ vÒ trång trät vµ ch¨n nu«i, cã sè l−îng
g¹o vµ s¾n xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt thÕ giíi.
v KhuyÕn n«ng ë Trung Quèc:
KhuyÕn n«ng Trung Quèc thùc ra ®· cã tõ l©u ®êi. N¨m 1933, tr−êng §¹i
häc Kim L¨ng ®· thµnh lËp ph©n khoa khuyÕn n«ng, nh−ng m·i ®Õn n¨m 1970
n−íc nµy míi chÝnh thøc cã tæ chøc khuyÕn n«ng. Trong nghÞ quyÕt cña ban
chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Trung Quèc kho¸ VIII (11/1991) vÒ
"t¨ng c−êng c«ng t¸c n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n" ®· nªu râ "ph¶i n¾m v÷ng
chiÕn l−îc khoa häc kü thuËt vµ khuyÕn n«ng", ®−a ngay sinh viªn míi tèt
nghiÖp xuèng c¬ së, chó träng ®µo t¹o çc n«ng d©n giái trë thµnh khuyÕn
n«ng viªn. Cho tíi nay Trung Quèc ®· cã Uû ban Quèc gia - Côc phæ cËp kü
thuËt n«ng nghiÖp, cÊp tØnh cã Côc khuyÕn n«ng, d−íi tØnh lµ khuyÕn n«ng
ph©n khu, cÊp c¬ së lµ khuyÕn n«ng th«n x·. Trung Quèc ®· dÉn ®Çu thÕ giíi
vÒ 3 lÜnh vùc: Lóa lai, chuÈn ®o¸n Thó y, vµ nu«i trång Thuû s¶n.
Trªn ®©y lµ mét sè kh¸i qu¸t vÒ khuyÕn n«ng trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ
mét sè n−íc Ch©u ¸. Cã thÓ thÊy ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cña çc n−íc h×nh
thµnh tõ kh¸ sím vµ kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß cña m×nh trong c«ng cuéc ph¸t
triÓn kinh tÕ nãi chung vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng. KhuyÕn
n«ng còng ®ang ®−îc çc n−íc ngµy cµng chó träng, quan t©m h¬n. B»ng
chøng lµ n¨m 1700 míi cã 1700 míi cã 1 n−íc, n¨m 1800 cã 8 n−íc, n¨m
1950 cã 69 n−íc, n¨m 1992 cã 199 n−íc, n¨m 1993 cã thªm ViÖt Nam lµ 200
n−íc chÝnh thøc cã tæ chøc khuyÕn n«ng .
2.2.2. Vµi nÐt vÒ khuyÕn n«ng ViÖt Nam
2.2.2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khuyÕn n«ng ViÖt Nam
Cïng víi sù ph¸t triÓn khuyÕn n«ng trªn thÕ giíi, khuyÕn n«ng ViÖt Nam
h×nh thµnh, ph¸t triÓn t−¬ng ®èi sím.
Ngay tõ thêi kú phong kiÕn, c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®· ®−îc chó träng:
Çc vua Hïng çch ®©y h¬n 2000 n¨m ®· trùc tiÕp d¹y d©n lµm n«ng
nghiÖp: gieo h¹t, cÊy lóa, më çc cuéc thi ®Ó çc Hoµng tö, C«ng chóa cã c¬
héi træ tµi chÕ biÕn ç mãn ¨n ®éc ®¸o b»ng n«ng s¶n t¹i chç. C«ng chóa
ThiÒu Hoa lµ ng−êi ®Çu tiªn d¹y d©n ch¨n t»m dÖt lôa.

14
§Ó tá râ sù quan t©m tíi n«ng nghiÖp, vua Lª §¹i Hµnh ®· tù m×nh cµy
nh÷ng luèng cµy ®Çu tiªn cho mçi vô s¶n xuÊt.
TriÒu vua Lª Th¸nh T«ng, TriÒu ®×nh ®· ®Æt chøc Hµ ®ª sø vµ khuyÕn
n«ng sø ®Õ cÊp phñ huyÖn vµ tõ n¨m 1492 mçi x· cã mét x· tr−ëng phô tr¸ch
n«ng nghiÖp vµ ®ª ®iÒu. TriÒu ®×nh ban bè chiÕu khuyÕn n«ng, chiÕu lËp ®ån
®iÒn vµ lÇn ®Çu tiªn sö dông tõ khuyÕn n«ng trong bé luËt Hång §øc.
N¨m 1789, vua Quang Trung ban bè “chiÕu khuyÕn n«ng “ ngay sau khi
®¹i ph¸ qu©n Thanh nh»m phôc håi d©n phiªu t¸n, khai khÈn ruéng ®Êt bá
hoang. ChØ sau 3 n¨m nh÷ng ruéng ®Êt hoang ho¸ ®· ®−îc phôc håi, s¶n xuÊt
ph¸t triÓn, bæ xung chÕ ®é cÊp c«ng ®iÒn.
Thêi kú Ph¸p thuéc (1884 - 1945): Thùc d©n Ph¸p còng rÊt chó träng
n«ng nghiÖp, hùc hiÖn chÝnh s¸ch lËp ®ån ®iÒn. Ph¸p tæ chøc çc së canh n«ng
ë B¾c Kú, çc Ty KhuyÕn n«ng ë çc tØnh. Trong giai ®o¹n nµy ViÖt Nam ®·
nhËp mét sè c©y con míi: Cµ phª, Cao Su, lîn yorksai, gµ R«tri... vµ ViÖt
Nam còng ®· xuÊt khÈu ®−îc mét sè n«ng s¶n: g¹o xuÊt khÈu 397.000 tÊn
(n¨m1919), xuÊt c¶ng 70.417 tÊn nhùa Cao Su (1920 - 1929)... Tuy nhiªn ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp vµ khuyÕn n«ng ë thêi kú nµy chñ yÕu phôc vô cho chÝnh
s¸ch thuéc ®Þa phong kiÕn cña thùc d©n Ph¸p.
Çch m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng, nhµ n−íc ViÖt Nam ®· cã nhiÒu chñ
tr−¬ng, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: C¶i çch ruéng ®Êt, chia ®Êt cho
n«ng d©n thùc hiÖn khÈu hiÖu “ng−êi cµy cã ruéng", x©y dùng hîp t¸c x·
n«ng nghiÖp, n«ng tr−êng quèc doanh vµ hµng lo¹t çc c¬ quan nghiªn cøu,
çc tr−êng §¹i häc ra ®êi nh»m thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn lªn
mét b−íc míi.
N¨m 1960, ë miÒn Nam (d−íi thêi kú Mü Ngôy) thµnh lËp "nha khuyÕn
n«ng" trùc thuéc Bé N«ng nghiÖp c¶i çch ®iÒn ®Þa n«ng môc. Trong khi ®ã ë
miÒn B¾c, Bé N«ng nghiÖp th−êng xuyªn ®−a sinh viªn xuèng gióp hîp t¸c x·
lµm c«ng t¸c ®«ng xu©n, chän gièng lóa, trång ng« - khoai, tiªm phßng cho
gia sóc, gia cÇm...
Sau khi hoµn toµn thèng nhÊt ®Êt n−íc (1975): N«ng nghiÖp ViÖt Nam
®−îc thèng nhÊt thµnh mét mèi, tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña hai miÒn Nam -
B¾c ®−îc bæ xung cho nhau vµ cïng nhau ph¸t triÓn theo mét ®−êng lèi chung
lµ hîp t¸c x· n«ng nghiÖp. Song diÔn biÕn t×nh h×nh cã nhiÒu phøc t¹p, do sù
t¸c ®éng cña quan hÖ s¶n xuÊt tËp thÓ vµ m« h×nh qu¶n lý, kÕ ho¹ch ho¸ tËp

15
trung. NhiÒu thiÕu sãt ®· n¶y sinh trong qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n lý n«ng
nghiÖp, ®· lµm cho n«ng nghiÖp chËm l¹i, ®êi sèng n«ng th«n n¶y sinh nhiÒu
v−íng m¾c, n«ng d©n kh«ng yªn t©m s¶n xuÊt vµ sinh sèng. Tr−íc t×nh h×nh
®ã çc chñ t−¬ng, chÝnh s¸ch, chØ thÞ, nghÞ quyÕt... lÇn l−ît ®−îc ra dêi phï
hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ:
Ngµy 13/1/1981 chØ thÞ 100 CT/TW cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng vÒ
"c¶i tiÕn c«ng t¸c kho¸n, më réng kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm ng−êi vµ ng−êi
lao ®éng trong hîp t¸c x· n«ng nghiÖp" ®−îc ban hµnh (gäi t¾t lµ kho¸n 100).
Ngµy 5/4/2988, NghÞ quyÕt 10 cña Bé ChÝnh trÞ Trung −¬ng §¶ng céng
s¶n ViÖt Nam kho¸ VI ban hµnh vÒ "®æi míi qu¶n lý trong n«ng nghiÖp"
nh»m gi¶i phãng s¶n xuÊt trong n«ng th«n ®Õn tõng hé n«ng d©n, kh¼ng ®Þnh
hé x· viªn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ë n«ng th«n (gäi t¾t lµ kho¸n 10).
Ngµy 2/3/1993, ChÝnh phñ ra NghÞ ®Þnh 13/CP vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng
vµ th«ng t− 02/LB/TT h−íng dÉn viÖc tæ chøc hÖ thèng khuyÕn n«ng. Tæ chøc
khuyÕn n«ng ®−îc thµnh lËp vµ trë thµnh lùc l−îng nßng cèt trong qu¸ tr×nh
chuyÓn giao kü thuËt tiÕn bé trong n«ng nghiÖp n«ng th«n.
N¨m 1993, Côc khuyÕn n«ng - khuyÕn l©m ®−îc thµnh lËp. Võa qu¶n lý
nhµ n−íc, võa lµm khuyÕn n«ng.
N¨m 2001, Trung t©m khuyÕn n«ng Trung −¬ng ra ®êi (trùc thuéc Côc
khuyÕn n«ng).
N¨m 2003, Trung t©m khuyÕn n«ng Quèc gia ®−îc thµnh lËp.
2.2.2.2. HÖ thèng khuyÕn n«ng nhµ n−íc ë ViÖt Nam

Ngay sau khi cã NghÞ ®Þnh 13/CP vµ th«ng t− 02/LB/TT, tæ chøc khuyÕn
n«ng ë ViÖt Nam chÝnh thøc ®−îc thµnh lËp. HÖ thèng nµy ®−îc ph©n thµnh 4
cÊp thÓ hiÖn qua h×nh 2.3 sau:
v ë trung −¬ng:
Trung t©m khuyÕn n«ng Quèc gia lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp trùc thuéc Bé N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n;
Chøc n¨ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Trung t©m
khuyÕn n«ng Quèc gia do bé tr−ëng Bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
quy ®Þnh.

16
Bé n«ng nghiÖp vµ Trung t©m khuyÕn

Ph¸t triÓn n«ng th«n n«ng Quèc gia
Së n«ng nghiÖp vµ Trung t©m khuyÕn

Ph¸t triÓn n«ng th«n n«ng tØnh
Tr¹m khuyÕn n«ng

CÊp huyÖn
huyÖn
KhuyÕn n«ng
CÊp x·
x·/th«n
Lµng khuyÕn C©u l¹c bé Nhãm hé së thÝch

n«ng tù qu¶n khuyÕn n«ng
N«ng d©n N«ng d©n N«ng d©n
H×nh 2.3: HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng nhµ n−íc ViÖt Nam
v ë cÊp tØnh:
Chøc n¨ng nhiÖm vô, tæ chøc bé m¸y cña tæ chøc khuyÕn n«ng, khuyÕn ng−
®Þa ph−¬ng ®−îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 10 cña NghÞ ®Þnh 56/2005/N§-CP, Bé
N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n h−íng dÉn mét sè ®iÓm cô thÓ nh− sau:
- Tæ chøc khuyÕn n«ng ë çp tØnh lµ Trung t©m khuyÕn n«ng hoÆc
Trung t©m khuyÕn n«ng - khuyÕn ng− trùc thuéc Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t
triÓn n«ng th«n.
- Trung t©m khuyÕn n«ng cÊp tØnh chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Së N«ng
nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n; ®ång thêi chÞu sù h−íng dÉn vÒ chuyªn m«n,
nghiÖp vô cña Trung t©m khuyÕn n«ng Quèc gia.

17
- VÒ biªn chÕ cÇn cã ®ñ sè l−îng, c¬ cÊu vµ chÊt l−îng çn bé ®Ó ®¸p øng
yªu cÇu thùc hiÖn çc ho¹t ®éng khuyÕn n«ng t¹i ®Þa ph−¬ng.
v ë cÊp quËn, huyÖn, thÞ x·, thµnh phè thuéc tØnh (sau ®©y gäi lµ
cÊp huyÖn).
- X©y dùng Tr¹m khuyÕn n«ng hoÆc Tr¹m khuyÕn n«ng - khuyÕn ng−
- C¨n cø ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph−¬ng, chñ tÞch UBND cÊp tØnh
quy ®Þnh Tr¹m khuyÕn n«ng thuéc Trung t©m khuyÕn n«ng hoÆc UBND cÊp
huyÖn qu¶n lý; sè l−îng, c¬ cÊu çn bé cña Tr¹m khuyÕn n«ng ®−îc bè trÝ phï
hîp víi nhu cÇu khuyÕn n«ng trªn ®Þa bµn huyÖn.
v Tæ chøc khuyÕn n«ng c¬ së:
- Mçi x·, ph−êng, thÞ trÊn cã Ýt nhÊt mét nh©n viªn khuyÕn n«ng. §èi víi
çc x· vïng s©u, vïng xa, çc x· ®a ngµnh nghÒ bè trÝ tõ 2 nh©n viªn khuyÕn
n«ng trë lªn.
- ë th«n, b¶n, phum, sãc cã céng t¸c viªn khuyÕn n«ng. Céng t¸c viªn
khuyÕn n«ng cã thÓ lµ çn bé kiªm nhiÖm nh− tr−ëng th«n, tr−ëng b¶n, ®éi
tr−ëng s¶n xuÊt, thµnh viªn cña tæ chøc quÇn chóng hoÆc lµ ng−êi ®−îc n«ng
d©n tÝn nhiÖm ®Ò cö.
- Nh©n viªn khuyÕn n«ng ë çc x· ®ång b»ng ph¶i cã tr×nh ®é trung
cÊp trë lªn; ë çc x· vïng s©u, vïng xa Ýt nhÊt cã tr×nh ®é phæ th«ng trung
häc trë lªn hoÆc lµ n«ng d©n cã kinh nghiÖm s¶n xuÊt, cã uy tÝn vµ kh¶
n¨ng khuyÕn n«ng.
- Nh©n viªn khuyÕn n«ng, céng t¸c viªn khuyÕn n«ng do UBND cÊp x·
tuyÓn chän vµ qu¶n lý, ®ång thêi cã sù h−íng dÉn chuyªn m«n cña Tr¹m
khuyÕn n«ng cÊp huyÖn.
2.2.2.3.Tæ chøc khuyÕn n«ng ngoµi nhµ n−íc
Qua h×nh 2.3 ta thÊy c«ng t¸c khuyÕn n«ng ë ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®−îc
x· héi ho¸, ®a d¹ng ho¸. Ngoµi lùc l−îng cña khuyÕn n«ng nhµ n−íc cßn cã
çc tæ chøc khuyÕn n«ng tù nguyÖn: KhuyÕn n«ng cña çc viÖn nghiªn cøu,
çc tr−êng chuyªn nghiÖp, çc trung t©m ph¸t triÓn; KhuyÕn n«ng cña çc tæ
chøc x· héi (héi n«ng d©n, héi phô n÷, ®oµn thanh niªn, héi lµm v−ên, héi cùu
chiÕn binh); KhuyÕn n«ng cña çc c«ng ty (thuèc thó y, thuèc BVTV, ph©n
bãn); KhuyÕn n«ng cña t− nh©n; KhuyÕn n«ng cña çc tæ chøc quèc tÕ (tæ

18
chøc ChÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ). Lùc l−îng khuyÕn n«ng nµy ho¹t ®éng nhê
nguån kinh phÝ tù t¹o, thu tõ çc hîp ®ång thùc hiÖn nhiÖm vô khuyÕn n«ng
hoÆc tõ çc nguån tµi trî cña çc tæ chøc kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi n−íc.
Mçi tæ chøc l¹i ho¹t ®éng v× mét môc tiªu riªng cña m×nh (nh− b¸n s¶n phÈm,
më réng tÇm ¶nh h−ëng, nh©n ®¹o...) nh−ng tÊt c¶ hä ®Òu h−íng tíi mét môc
®Ých chung ®ã lµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l−îng n«ng s¶n, ®em l¹i lîi
Ých cho d©n, cho m×nh vµ cho x· héi. Vµi n¨m trë l¹i ®©y lùc l−îng khuyÕn
n«ng ngoµi nhµ n−íc ®· dÇn kh¼ng ®Þnh vai trß vµ chç ®øng quan träng cña
m×nh trong chiÕn l−îc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n cña ®Êt n−íc. Trong
®ã ®Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng ®ãng gãp cña çc tæ chøc quèc tÕ trong çc dù
¸n khuyÕn n«ng ë çc tØnh nghÌo, cña çc c«ng ty thøc ¨n gia sóc, c«ng ty
thuèc thó y, thuèc BVTV, c«ng ty ph©n bãn trong çc ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn
theo ngµnh (trång trät vµ ch¨n nu«i) (NguyÔn ThÞ L−îng, 2006) [7].
B¶ng 2.1: Vai trß vµ chøc n¨ng cña çc tæ chøc khuyÕn n«ng ë ViÖt nam
Tæ chøc Vai trß Chøc n¨ng
- Thùc hiÖn sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc - Tæ chøc
- Çc ch−¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ - Cung cÊp
KhuyÕn n«ng Nhµ n−íc
- KiÓm tra
- Hoµn thiÖn
- TriÓn khai KHKT - TruyÒn b¸
ViÖn nghiªn cøu, tr−êng
- Thu thËp th«ng tin - Ph¸t hiÖn vÊn ®Ò
chuyªn nghiÖp
- Thùc hiÖn dù ¸n ph¸t triÓn - Hoµn thiÖn
- N©ng cao lîi Ých cña çc thµnh viªn - VËn ®éng
Çc tæ chøc x· héi - Thùc hiÖn
- Rót kinh nghiÖm
- B¸n s¶n phÈm vµ dÞch vô - TruyÒn b¸
Çc c«ng ty - V× sù sèng cßn cña doanh nghiÖp - ThuyÕt phôc
- Lµm thö
- B¸n s¶n phÈm vµ dÞch vô - B¸n
T− nh©n - V× b¶n th©n - DÞch vô
- H−íng dÉn
- Gióp ®ì d©n nghÌo - Tµi trî (Kü thuËt, vèn)
Tæ chøc quèc tÕ
- Phèi hîp
Nguån: Ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng, dù ¸n PTNT cao b»ng - B¾c K¹n, 2004

19
2.2.2.4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng c«ng t¸c khuyÕn n«ng ViÖt Nam
Sau khi h×nh thµnh khuyÕn n«ng ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn, ®ãng
gãp ®¸ng kÓ vµo thµnh tùu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. NhiÒu KHTB ®· ®−îc
chuyÓn giao, ¸p dông vµo s¶n xuÊt, gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt c©y trång, vËt
nu«i vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt h−íng hµng ho¸ cã chÊt l−îng cao, ®¸p
øng nhu cÇu trong n−íc vµ xuÊt khÈu, t¨ng thu nhËp cho ng−êi lao déng, gãp
phÇn vµo xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë n«ng th«n. C«ng t¸c khuyÕn n«ng trong thêi
gian qua ®· ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ chñ yÕu sau:
v KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn:
** Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng trång trät:
§· tËp trung vµo çc ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng träng ®iÓm ®−îc chÝnh
phñ phª duyÖt vµ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña ng−êi n«ng d©n. NhiÒu m« h×nh
®· ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, ®−îc ¸p dông réng r·i vµo s¶n xuÊt.
- Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ph¸t triÓn lóa lai:
§©y lµ mét trong nh÷ng ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng thµnh c«ng ®em
l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Tõ chç n«ng d©n ®· lµm chñ ®−îc çc quy tr×nh
kü thuËt, diÖn tÝch s¶n xuÊt lóa lai trªn 1.500 ha, n¨ng suÊt b×nh qu©n t¨ng
tõ 0,4 tÊn/ha n¨m 1994 lªn 6 tÊn/ha n¨m 2005, chÊt l−îng h¹t gièng ®¹t
tiªu chuÈn quèc gia.
- Ch−¬ng tr×nh s¶n xuÊt ng« lai:
Tõ chç hµng n¨m ph¶i nhËp néi h¹t gièng ng« lai, ®Õn nay ViÖt Nam
®· tù tóc ®−îc hoµn toµn h¹t gièng ng« lai, ®−a diÖn tÝch ng« lai c¶ n−íc lªn
80% tæng diÖn tÝch ng«, n¨ng xuÊt t¨ng tõ 21,1 t¹/ha n¨m 1995 lªn 35 t¹/ha
n¨m 2005.
- Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu, mïa vô:
Ch−¬ng tr×nh ®· triÓn khai vµ ®ang ®−îc çc ®Þa ph−¬ng ¸p dông vµ trë
thµnh chñ tr−¬ng, ®Þnh h−íng trong s¶n xuÊt ®Ó h×nh thµnh çnh ®ång 50 triÖu
®ång/ha vµ hé n«ng d©n thu nhËp 50 triÖu ®ång/n¨m.
Ngoµi ra cßn cã çc m« h×nh kh¸c còng ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ
®−îc bµ con n«ng d©n tin t−ëng, nh©n ra diÖn réng nh−: ch−¬ng tr×nh khuyÕn
n«ng trång th©m canh c©y ¨n qu¶, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ph¸t triÓn c©y
c«ng nghiÖp dµi ngµy, ng¾n ngµy...

20
** Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ch¨n nu«i:

Ch−¬ng tr×nh nµy ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc c¶i tiÕn, n©ng
cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng gièng, vËt nu«i vµ s¶n phÈm ch¨n nu«i.
- Ch−¬ng tr×nh huyÕn n«ng ch¨n nu«i gia cÇm:
§· t¹o sù thay ®æi c¬ cÊu ®µn gµ ViÖt Nam. Trong 10 n¨m qua ch−¬ng
tr×nh ®· ®−îc triÓn khai ë tÊt c¶ çc tØnh thµnh phè c¶ n−íc. §µn gia cÇm
®−a vµo n«ng hé ®Òu cho kÕt qu¶ tèt. Ch−¬ng tr×nh ®· gãp phÇn gióp hµng
v¹n hé gia ®×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo v× Ýt vèn ®Çu t−, dÔ ¸p dông, hÖ sè quay
vßng vèn nhanh. N¨m 2005, chuyÓn giao 268.000 gia cÇm gièng míi cho çc
hé n«ng d©n.
- Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ch¨n nu«i bß s÷a: T¹o sù thay ®æi chÊt l−îng vµ sè
l−îng ®µn bß ViÖt Nam, t¨ng thu nhËp cho ng−êi ch¨n nu«i, gãp phÇn xãa ®ãi gi¶m
nghÌo lµ mét trong nh÷ng ch−¬ng tr×nh cã hiÖu qu¶ vµ ®−îc n«ng d©n h−ëng øng. N©ng
träng l−îng bß çi tõ 170 kg/con lªn 220 - 250 kg/con, n©ng cao n¨ng suÊt s÷a tõ 400 -
500 kg lªn 1200 kg/con/chu kú v¾t s÷a.
Ngoµi çc ch−¬ng tr×nh trªn, TTKN Quèc gia cßn h−íng dÉn çc tØnh
thùc hiÖn mét sè ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ch¨n nu«i kh¸c phï hîp víi ®Æc
thï vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña ®Þa ph−¬ng nh−: Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng
ch¨n nu«i bß thÞt n¨ng suÊt cao, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng trång cá th©m
canh, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng b¶o vÖ vËt nu«i...
v VÒ tËp huÊn, ®µo t¹o:
§©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c«ng t¸c ho¹t ®éng
khuyÕn n«ng, nã ®¸p øng ®−îc 2 yªu cÇu lµ gi¶i quyÕt ®−îc nh÷ng khã kh¨n,
v−íng m¾c trong s¶n xuÊt vµ båi d−ìng kiÕn thøc cho n«ng d©n.
Tõ n¨m 1993 - 2005 TTKN Quèc gia ®· tæ chøc ®−îc h¬n 4.700 líp tËp
huÊn cho gÇn trôc triÖu l−ît ng−êi bao gåm c¶ tËp huÊn chuyªn m«n cho çn
bé kÜ thuËt vµ tËp huÊn n©ng cao kÜ n¨ng nghiÖp vô cho CBKN. Th«ng qua
huÊn luyÖn, ®µo t¹o ®· cã hµng v¹n n«ng d©n cã viÖc lµm míi, nhiÒu n«ng
d©n th«ng qua tËp huÊn kü thuËt cã thÓ ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n
xuÊt mµ kh«ng cÇn cã sù h−íng dÉn cña çn bé kü thuËt, d©n trÝ ®−îc n©ng
cao mét b−íc.
v VÒ Tham quan, héi th¶o:

21
Mçi n¨m TTKN Quèc gia ®Òu dµnh mét phÇn kinh phÝ ®Ó tæ chøc héi
th¶o, tham quan cho n«ng d©n vµ khuyÕn n«ng c¬ së. Trung b×nh mçi n¨m tæ
chøc 250 buæi cho trªn 250.000 l−ît ng−êi tham dù.
v VÒ th«ng tin tuyªn truyÒn:
KhuyÕn n«ng çc cÊp ®· phèi hîp víi ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng
nh−: §µi truyÒn h×nh, ®µi ph¸t thanh, çc b¸o nh− b¸o N«ng nghiÖp ViÖt
Nam, b¸o Nh©n D©n, N«ng th«n ngµy nay, b¶n tin s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng...
®Ó tuyªn truyÒn, chuyÓn t¶i nh÷ng tiÕn bé kü thuËt ®Ó n«ng d©n thu nhËn,
triÓn khai vµ ¸p dông vµo s¶n xuÊt vµ ®· trë thµnh ng−êi b¹n ®ång hµnh cña
nhµ n«ng nh−: ch−¬ng tr×nh B¹n cña nhµ n«ng, Nhµ n«ng cÇn biÕt... trªn
§µi truyÒn h×nh ViÖt nam.
v VÒ hîp t¸c quèc tÕ:
Trong nh÷ng n¨m qua, ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng Trung −¬ng vµ ®Þa
ph−¬ng ®· liªn kÕt víi nhiÒu c¬ quan nghiªn cøu, tr−êng häc, çc c«ng ty,
®oµn thÓ trong vµ ngoµi n−íc ®Ó chuyÓn giao kü thuËt nh−: Dù ¸n c¶i t¹o ®µn
bß do Ng©n hµng thÕ giíi tµi tî, tæ chøc SIDE vµ SVN ë Th¸i Nguyªn vÒ t¨ng
c−êng n¨ng lùc khuyÕn n«ng ...
2.2.3. Vµi nÐt vÒ khuyÕn n«ng B¾c Giang
Ngµy 2/3/2003 ChÝnh phñ ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 13/CP qui ®Þnh vÒ c«ng
t¸c khuyÕn n«ng, tæ chøc khuyÕn n«ng nhµ n−íc chÝnh thøc ®−îc ra ®êi. ë
tØnh B¾c Giang, ngµy 27/7/1993 UBND tØnh Hµ B¾c cò ®· cã quyÕt ®Þnh sè
256/Q§-UB vÒ viÖc thµnh lËp Trung t©m khuyÕn l©m trùc thuéc Së L©m
nghiÖp. §Õn ngµy 20/1/1997 UBND tØnh B¾c Giang ®· cã quyÕt ®Þnh lËp
Trung t©m khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m trùc thuéc Së N«ng nghiÖp vµ PTNT (Së
N«ng nghiÖp vµ PTNT B¾c Giang, 2004) [20].
Cho ®Õn nay, hÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng tØnh B¾c Giang ®· ®−îc
kiÖn toµn:
- Trung t©m KNKL tØnh: Trùc thuéc Së N«ng nghiÖp vµ PTNT, cã 20
biªn chÕ vµ 6 hîp ®ång, trong ®ã 100% cã tr×nh ®é ®¹i häc, lµ kü s− chuyªn
ngµnh vµ cö nh©n kinh tÕ; ®−îc ph©n thµnh 5 bé phËn: Trång trät, Ch¨n nu«i,
KhuyÕn l©m, Th«ng tin tuyªn truyÒn vµ Hµnh chÝnh kÕ to¸n.

22
- Tr¹m khuyÕn n«ng trùc thuéc UBND huyÖn, thÞ x· theo quyÕt ®Þnh sè
24/Q§-UB ngµy 11/3/2003 cña UBND tØnh. Tr¹m cã t− çch ph¸p nh©n, cã
con dÊu vµ tµi kho¶n riªng. Mçi tr¹m cã tõ 3 - 8 biªn chÕ vµ hîp ®ång dµi h¹n,
trong ®ã chñ yÕu lµ kü s− tr«ng trät, ch¨n nu«i, l©m sinh (UBND tØnh B¾c
Giang, 2003) [27].
- KhuyÕn n«ng x·: Mçi x·, ph−êng, thÞ trÊn cã mét khuyÕn n«ng viªn cã tr×nh
®é tõ trung cÊp trë lªn lµm viÖc theo chÕ ®é hîp ®ång, ®−îc h−ëng phô cÊp theo
b»ng cÊp ®µo t¹o (theo quyÕt ®Þnh sè 25/Q§-UB ngµy 11/3/2003 cña UBND tØnh).
2.3. Vµi nÐt vÒ c©y v¶i
2.3.1. Nguån gèc xuÊt sø
Theo nhiÒu tµi liÖu trªn thÕ giíi c©y v¶i ®−îc trång çch ®©y 3000 n¨m vµ
cã nguån gèc tõ phÝa Nam Trung Quèc. Cô thÓ lµ çc tØnh Qu¶ng T©y, Qu¶ng
§«ng, V©n Nam, ®¶o H¶i Nam. ë nh÷ng vïng nµy c©y v¶i mäc d¹i ë nói
Hoµng S¬n (Qu¶ng §«ng), nói L« Hæ LÜnh, Kim Cæ LÜnh (®¶o H¶i Nam),
Th¹ch Ph−îng S¬n (V©n Nam). C©y v¶i mäc thµnh rõng, cã c©y giµ nhÊt ë ®©y
cã chu vi ngang 7,5m. ë Trung Quèc ®êi H¸n Vò §Õ Nguyªn §Ønh n¨m thø
16 (tr−íc C«ng nguyªn 111 n¨m) ®· cho lËp v−ên v¶i trong cung vua lÊy c©y
tõ LÜnh Nam. §êi nhµ T«ng vµo n¨m 1059 Th¸i T−¬ng viÕt quyÓn “LÖ Chi
Phæ” m« t¶ lÞch sö tr«ng, kü thuËt trång trät, ch¨m sãc chÕ biÕn vµ ®Æc ®iÓm
gièng ®−îc coi lµ c«ng tr×nh xuÊt b¶n ®Çu tiªn trªn thÕ giíi vÒ c©y v¶i (T«n
ThÊt Tr×nh, 1995) [18].
MÆc dï lÞch sö trång v¶i l©u ®êi nh− vËy, nh−ng c©y v¶i vµ qu¶ v¶i suèt
thêi gian dµi chØ bã hÑp duy nhÊt ë vïng nguyªn s¶n. M·i ®Õn cuèi thÕ kû
XVII c©y v¶i míi ®−îc ®−a tõ Trung Quèc sang Myanma vµ ®Õn Ên §é cuèi
thÕ kû XVIII. V¶i ®−îc ®−a sang Ch©u Mü vµ Jamaica n¨m 1775, ®Õn
Australia vµo 1854, Nam Ch©u Phi 1869 vµ vµo Hawai n¨m 1873. Tõ Ên §é
c©y v¶i ®−îc giíi thiÖu vµo Floria, Califolia vµo n¨m 18977 vµ ®Õn Iran
n¨m1930 - 1940 (TrÇn ThÕ Tôc, 1999) [19].
T¹i ViÖt Nam theo çc tµi liÖu cò, c©y v¶i ®−îc trång çch ®©y 2000 n¨m.
Qu¶ thu båi häc, 1959 s¸ch Trung Quèc, sö chÐp r»ng: Çch ®©y 10 thÕ kû, LÖ
Chi (v¶i) lµ mét trong nh÷ng cèng vËt cña ViÖt Nam ph¶i nép cho Trung Quèc
(Vò C«ng HËu, 1999) [8].

23
Theo Vò C«ng HËu, khi ®iÒu tra c©y ¨n qu¶ ë mét sè tØnh miÒn nói phÝa
B¾c vµ ë miÒn Trung cã gÆp nhiÒu c©y v¶i rõng, v¶i d¹i. ë vïng ch©n nói Tam
§¶o cã b¸n nhiÒu qu¶ rÊt gièng v¶i nhµ, vá ngoµi còng mµu hång ®á nh−ng
qu¶ bÐ h¬n, cïi máng h¬n, h−¬ng vÞ kÐm v¶i nhµ. Theo Copetelot ng−êi Ph¸p-
1952 cã nãi tíi v¶i mäc ë s−ên nói Ba V×. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh r»ng ViÖt Nam
lµ n¬i thuÇn ho¸ vµ lµ mét trong nh÷ng n−íc trång v¶i sím nhÊt vµ cã ®iÒu
kiÖn tù nhiªn thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶ nµy.
2.3.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè n−íc trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam
• ThÕ giíi:
Theo tµi liÖu kü thuËt trång v¶i (LÖ Chi tµi båi) cña t¸c gi¶ NghÖ DiÖu
Nguyªn vµ Ng« TÊt PhÈm n¨m 1991: DiÖn tÝch, s¶n l−îng v¶i trªn thÕ giíi tËp
trung chñ yÕu ë Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng vµ mét sè khu vùc kh¸c.
B¶ng 2.2. DiÖn tÝch, s¶n l−îng v¶i cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi
DiÖn tÝch Sè l−îng
Tªn quèc gia
(ha) (TÊn)
Trung Quèc 592.000 1.270.000
Ên §é 56.000 492.000
Th¸i Lan 22.937 81.388
Nepan 2830 13.875
óc 1500 3.500
Mü 100 40
Nguån: Th¸i Lan tæng hîp th¸ng 9/2004
Sè liÖu b¶ng cho thÊy diÖn tÝch, s¶n l−îng v¶i tËp trung chñ yÕu ë çc
n−íc thuéc Ch©u ¸. Quèc gia s¶n xuÊt lín nhÊt thÕ giíi lµ Trung Quèc víi
tæng diÖn tÝch lµ 529.000 ha, s¶n l−îng ®¹t 1.20.000 tÊn. Ngoµi ra, c©y v¶i cßn
®−îc trång ë mét sè quèc gia vµ khu vùc kh¸c nh−: Ch©u Mü, Ch©u óc...
HiÖn nay s¶n l−îng v¶i trªn thÕ giíi kho¶ng trªn 2 triÖu tÊn/n¨m, tËp
trung chñ yÕu ë Ch©u ¸ kho¶ng 2 triÖu tÊn. Tuy nhiªn, s¶n l−îng v¶i tËp trung
vµo mét sè n−íc cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn thÝch hîp vµ s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng

24
ho¸ nh−: Trung Quèc 1.270.000 tÊn, Ên §é 430.000 tÊn, Th¸i Lan 85.000
tÊn... HiÖn nay nghiªn cøu thÞ tr−êng thÕ giíi cßn rÊt lín vÒ v¶i t−¬i còng nh−
s¶n phÈm ®−îc chÕ biÕn tõ v¶i rÊt lín.
Theo Sauco n¨ng suÊt v¶i thÕ giíi ®¹t trung b×nh 60 - 70 kg/c©y (2,5 - 5,4
tÊn/ha), c©y tèt cã thÓ ®¹t tíi 125 - 130 kg/c©y (8 - 10 tÊn/ha).
N¨m 1993, §µi Loan ®· xuÊt khÈu v¶i t−¬i tíi tæng sè 6.929 tÊn, Trung
Quèc xuÊt khÈu 533 tÊn v¶i t−¬i...
Th¸i Lan chñ yÕu trång çc gièng v¶i: Hong Huay, Chakrapud... N¨m
1993 Th¸i Lan xuÊt khÈu 7.651 tÊn v¶i ®ãng hép cho çc n−íc Malaixia
(2.514 tÊn), Singgapo (1.133 tÊn), Mü (1.085 tÊn)....
Tãm l¹i, qu¶ v¶i ngµy cµng phæ biÕn trªn thÞ tr−êng çc n−íc thuéc Liªn
minh Ch©u ¢u, çc n−íc Ph¸p, §øc, Anh mçi n¨m nhËp kho¶ng 15.000 tÊn
v¶i tõ Nam Phi... ë §«ng Nam ¸, Hång K«ng, Singgapo, NhËt B¶n mçi n¨m
nhËp kho¶ng 10.000 tÊn v¶i (gåm c¶ t−¬i, kh« vµ ®ãng hép) chñ yÕu tõ Trung
Quèc, §µi Loan, Th¸i Lan (ViÖn BVTV, 2003) [21].
• ë ViÖt Nam: C©y v¶i ®−îc trång ë çc tØnh phÝa B¾c, qua nhiÒu n¨m ®·
h×nh thµnh çc vïng trång v¶i cã diÖn tÝch t−¬ng ®èi lín nh−: Lôc Ng¹n (B¾c
Giang), Thanh Hµ, ChÝ Linh (H¶i D−¬ng), §«ng triÒu (Qu¶ng Ninh)...
B¶ng 2.3. T×nh h×nh s¶n xuÊt v¶i ë mét sè tØnh miÒn B¾c ViÖt Nam
Tæng diÖn tÝch DiÖn tÝch thu ho¹ch S¶n l−îng

§Þa ph−¬ng
(ha) (ha) (tÊn)
B¾c Giang 34.962 - 59.774
(Lôc Ng¹n) 16.730 - 38.496
H¶i D−¬ng 11.200 9.000 38.000
Qu¶ng Ninh 6.800 5.000 8-9
L¹ng S¬n 2.000 1.500 5-6
Nguån: ViÖn BVTV, 2003.

25
Riªng tØnh B¾c Giang, diÖn tÝch trång v¶i thiÒu ®Õn n¨m 2002 lµ 34.962
ha víi s¶n l−îng ®¹t 59.774 tÊn (chiÕm 35% vÒ diÖn tÝch vµ 60% s¶n l−îng v¶i
toµn quèc), gi¸ trÞ −íc ®¹t kho¶ng 250 tû ®ång. Tæng diÖn tÝch v¶i n−íc ta ®Õn
nay ch−a cã tµi liÖu nµo thèng kª chÝnh x¸c, sang nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc
ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶, diÖn tÝch v¶i thiÒu ®ang t¨ng nhanh v−ît xa con sè thèng
kª trªn.
ë miÒn Nam çc vïng cao nh−: §µ L¹t, Bu«n Ma Thuét, Kom Tum ®ang
trång thö vµ b−íc ®Çu cho kÕt qu¶. Vïng §ång B»ng s«ng Cöu Long ë huyÖn
B×nh Minh, tØnh VÜnh Long cã trång vµi chôc c©y v¶i 40 - 50 tuæi, c©y ra hoa
vµ kÕt qu¶ b×nh th−êng nh−ng qu¶ nhá (Chu V¨n Chu«ng, 1995) [4]
¦u thÕ lín nhÊt cña c©y v¶i lµ: dÔ trång, ch¨m sãc ®¬n gi¶n, chÞu
®−îc ®Êt chua, ®Êt ®åi dèc lµ nh÷ng lo¹i ®Êt phæ biÕn ë vïng ®åi nói phÝa
B¾c n−íc ta, thªm vµo ®ã c«ng t¸c BVTV ®¬n gi¶n h¬n çc c©y trång kh¸c
(NhËt LÖ, 2003) [9].

26
PhÇn 3
®èi t−îng, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.1. §èi t−îng, ph¹m vi nghiÖn cøu

- §èi t−îng nghiªn cøu lµ çn bé khuyÕn n«ng, çc hé n«ng d©n trång v¶i
vµ nh÷ng ng−êi bu«n b¸n v¶i t¹i huyÖn Lôc Ng¹n. Nh−ng do h¹n chÕ vÒ thêi
gian vµ nguån lùc nªn ®Ò tµi chØ tiÕn hµnh nghiªn cøu ®Ò tµi víi 100 hé n«ng
d©n ë hai x· Quý S¬n vµ Biªn S¬n vµ ®éi ngò CBKN vµ mét sè ng−êi bu«n
b¸n v¶i trªn ®Þa bµn huyÖn Lôc Ng¹n.
- Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c khuyÕn
n«ng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n - tØnh B¾c Giang.
3.2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu
- §Þa ®iÓm nghiªn cøu: T¹i huyÖn Lôc Ng¹n, tØnh B¾c Giang.
- Thêi gian nghiªn cøu: Tõ th¸ng 2 dÕn th¸ng 6 n¨m 2008.
3.3. Néi dung nghiªn cøu
- §iÒu tra c¬ cÊu vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña tæ chøc khuyÕn n«ng Lôc
Ng¹n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c©y v¶i cña huyÖn.
- Nghiªn cøu t×nh h×nh s¶n xuÊt v¶i cña huyÖn Lôc Ng¹n.
- Ph©n tÝch çc mÆt m¹nh - yÕu, c¬ héi - th¸ch thøc (SWOT) cña hÖ thèng
khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn c©y v¶i.
- X©y dùng çc gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn c©y
v¶i cña huyÖn.
3.4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
3.4.1. Ph−¬ng ph¸p chän ®Þa ®iÓm nghiªn cøu
§Ò tµi ®· sö dông çc th«ng tin vµ sè liÖu thø cÊp cña 30 x· vµ thÞ trÊn
trong huyÖn ®Ó cã nh÷ng nhËn ®Þnh ban ®Çu vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt v¶i thiÒu vµ
ho¹t ®éng khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn c©y v¶i. Dùa trªn çc sè
liÖu thø cÊp, vµ kÕt qu¶ ®iÒu tra nhanh b»ng ph−¬ng ph¸p RRA, ®Ò tµi ®· cïng
víi Tr¹mkKhuyÕn n«ng huyÖn lùa chän ®−îc 2 x· Quý S¬n vµ Biªn S¬n lµm
®Þa bµn ®iÒu tra nghiªn cøu vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy s¶n
xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n - tØnh B¾c Giang. §©y lµ 2 x· ®¹i diÖn nhÊt
cho huyÖn Lôc Ng¹n vÒ mÆt ®Þa lý, ho¹t ®éng khuyÕn n«ng vµ s¶n xuÊt v¶i
thiÒu cña huyÖn.

27
3.4.2. Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin

3.4.2.1. Thu thËp th«ng tin thø cÊp
Th«ng tin thø cÊp bao gåm çc th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh
tÕ x· héi, d©n sè, lao ®éng, kÕt qu¶ s¶n xuÊt, çc ch−¬ng tr×nh khuyÕn
n«ng... lÊy tõ nguån lµ çc b¸o ço tæng kÕt hµng n¨m, sè liÖu thèng kª
cña phßng thèng kª, phßng kinh tÕ, Tr¹m khuyÕn n«ng, UBND huyÖn,
phßng Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, sè liÖu tõ çc c¬ quan liªn quan, çc tµi
liÖu, s¸ch b¸o ®· c«ng bè...
3.4.2.2. Thu thËp th«ng tin s¬ cÊp
- §Ó thu thËp ®−îc th«ng tin s¬ cÊp chóng t«i sö dông çc c«ng cô
chñ yÕu cña PRA, RRA nh−: pháng vÊn b¸n cÊu tróc, th¶o luËn nhãm
víi çc hé n«ng d©n, th¶o luËn KIP víi l·nh ®¹o huyÖn, x·, çc CBKN,
ng−êi bu«n b¸n v¶i.. §Ò tµi ®· sö dông ph−¬ng ph¸p chän mÉu ngÉu
nhiªn ®Ó lùa chän ra 100 hé n«ng d©n thuéc 2 x· Quý S¬n vµ Ph× §iÒn,
27 CBKN, vµ 15 ng−êi bu«n b¸n v¶i trªn ®Þa bµn huyÖn ®Ó pháng vÊn
b»ng bé c©u hái.
3.4.3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin
Sè liÖu thu thËp ®−îc l−u tr÷ vµ sö lý b»ng phÇn mÒm Excel. Khi tiÕn
hµnh ph©n tÝch çc th«ng tin thu thËp ®−îc, ®Ò tµi ®· sö dông ph−¬ng ph¸p
ph©n tÝch SWOT, ph−¬ng ph¸p thèng kª m« t¶. KÕt qu¶ ®−îc tæng hîp thµnh
çc b¶ng biÓu.
- Ph©n tÝch SWOT: Thùc hiÖn b»ng çch xem xÐt nh÷ng ®iÓm m¹nh -
yÕu, c¬ héi - th¸ch thøc cña ®Þa ph−¬ng ë hiÖn t¹i. §Ó tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i
ph¸p thÝch hîp ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, tËn dông nh÷ng c¬ héi, ®Èy lïi
®iÓm yÕu vµ v−ît qua th¸ch thøc trong t−¬ng lai.
- Ph−¬ng ph¸p thèng kª m« t¶: Sö dông ph−¬ng ph¸p thèng kª m« t¶ ®Ó
ph©n tÝch çc sè l−îng ®Þnh l−îng vµ ®Þnh tÝnh.

28
PhÇn 4
KÕt qu¶ vµ th¶o luËn
4.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu

4.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn
4.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý
Lôc ng¹n lµ mét huyÖn miÒn nói n»m trªn trôc ®−êng quèc lé 31, thuéc
phÝa §«ng cña tØnh B¾c Giang, çch tØnh lþ B¾c Giang 40 km, çch thñ ®« Hµ
Néi 100 km vÒ phÝa §«ng B¾c.
- PhÝa B¾c gi¸p huyÖn Chi l¨ng vµ H÷u Lòng (L¹ng S¬n).
- PhÝa Nam, PhÝa T©y gi¸p huyÖn Lôc Nam tØnh B¾c Giang.
- PhÝa §«ng gi¸p huyÖn S¬n §éng tØnh B¾c Giang.
HuyÖn Lôc Ng¹n cã diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 101.223,72 ha, víi 30 ®¬n vÞ
hµnh chÝnh ®−îc chia lµm 2 vïng râ rÖt: Vïng cao cã 12 x·, vïng thÊp cã 17
x·, vµ 1 thÞ trÊn. Trªn ®Þa bµn cã çc tuyÕn quèc lé 31, 279, 285 ch¹y qua, t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i, th«ng th−¬ng hµng hãa, vËn chuyÓn s¶n
phÈm v¶i ®i çc thÞ tr−êng tiªu thô.
4.1.1.2. §Þa h×nh
Lµ mét huyÖn miÒn nói cña tØnh B¾c Giang nªn ®Þa h×nh huyÖn Lôc Ng¹n
kh¸ phøc t¹p. §©y lµ vïng cã ®åi nói trïng ®iÖp kÕ tiÕp vßng cung B¾c S¬n
tho¶i dÇn vÒ phÝa thung lòng s«ng Lôc Nam, h−íng nói thÊp, dèc tho¶i víi ®é
cao trªn 400 m, thÊp dÇn vÒ phÝa s«ng Lôc Nam cßn h¬n 100 m.
Nh×n chung vïng ®Êt trång v¶i cã thÓ chia lµm 3 d¹ng ®Þa h×nh nh− sau:
+ Vïng nói cao: Bao gåm phÇn lín diÖn tÝch cña çc x· T©n LËp, T©n
Méc vµ mét phÇn cña x· Nam D−¬ng; vïng nµy n»m ë phÝa Nam cña huyÖn,
cã çc d·y nói cao chia c¾t m¹nh víi ®é cao trªn 150 m.
+ Vïng ®åi nói: Gåm çc x· Kiªn Thµnh, T©n Hoa, Gi¸p S¬n, Kiªn Lao,
Mü An, Thanh H¶i, Ph× ®iÒn, BiÓn §éng, Biªn S¬n, §ång Cèc, T©n S¬n vµ
mét phÇn cña x· Nam D−¬ng; khu vùc nµy cã çc qu¶ ®åi tho¶i, nói thÊp xen
lÉn ruéng. §é cao n»m trong kho¶ng 50 - 150 m.
+ Vïng thÊp: Ch¹y däc theo quèc lé 31 bao gåm çc x· Ph−îng s¬n, Trï
Hùu, Quý S¬n, NghÜa Hå, Hång Giang, thÞ trÊn Chò. §é cao cña vïng nµy
n»m tõ 10 - 50 m.

29
Nh− vËy, ®Æc thï cña ®Þa h×nh tù nhiªn cña vïng trång v¶i thÓ hiÖn kh¸ râ
nÐt khi so s¸nh víi ®Þa h×nh cña çc vïng kh¸c. Çc ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa h×nh trªn
rÊt phï hîp cho sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn cña c©y v¶i thiÒu. H¬n n÷a, ®Æc
thï cña ®Þa h×nh lßng m¸ng tròng ®· t¹o ra tiÓu vïng khÝ hËu ®Æc tr−ng, lµ yÕu
tè quan träng ®em l¹i cho v¶i thiÒu Lôc Ng¹n chÊt l−îng vµ mÉu m· v−ît tréi
so víi çc vïng kh¸c trong vµ ngoµi tØnh (ViÖn Thæ nh−ìng, 2007) [22].
4.2.2.3. §iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu
v L−îng m−a: L−îng m−a trung b×nh n¨m kho¶ng 1300-1450 mm/n¨m.
Çc th¸ng cã l−îng m−a thÊp nhÊt lµ th¸ng 1,2, 11, 12. Çc th¸ng cã l−îng m−a
cao nhÊt lµ th¸ng 6,7, 8.
Nh− vËy, nÕu so s¸nh víi yªu cÇu vÒ l−îng m−a cña c©y v¶i cã hÓ thÊy
r»ng l−îng m−a t¹i Lôc Ng¹n rÊt thÝch hîp cho sù sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn
cña c©y v¶i. Tæng l−îng m−a trong n¨m th−êng cao h¬n 1300 mm, vµ ph©n bè
t−¬ng ®èi phï hîp theo çc giai ®o¹n vµ thêi kú sinh tr−ëng cña c©y v¶i. Tuy
nhiªn, trong mét sè n¨m, l−îng m−a ph©n bæ kh«ng ®Òu vµ kh¾c nghiÖt, l¹i r¬i
vµo çc thêi kú sinh tr−ëng quan träng cña c©y v¶i, lµm cho c©y v¶i rông l¸,
hoa vµ qu¶, th−êng lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y ra mÊt mïa.
v NhiÖt ®é:
V× n»m ë ®é cao lín h¬n so víi çc vïng kh¸c trong tØnh nªn nhiÖt ®é
trung b×nh t¹i huyÖn Lôc Ng¹n cã gi¸ trÞ cao h¬n çc vïng kh¸c. NhiÖt ®é
trung b×nh n¨m kho¶ng 23,5oC. Th¸ng 1 cã nhiÖt ®é thÊp nhÊt trung b×nh
15,4oC, th¸ng 7 cã nhiÖt ®é cao nhÊt trung b×nh 28 - 29 0C. T¹i çc x· vïng
b»ng thÊp, nhiÖt ®é trung b×nh n¨m cña vïng cao h¬n so víi vïng ®åi vµ nói
cao, thõng chªnh lÖch tõ 1 - 2 0C. NhiÖt ®é trung b×nh tèi cao lµ 27,8 0C, nhiÖt
®é tèi thÊp trung b×nh lµ 20,50C. Çc th¸ng ®Òu cã nÒn nhiÖt ®é thÊp nhÊt lµ tõ
th¸ng 12 ®Õn th¸ng 2 n¨m sau, nhiÖt ®é d−íi 180C.
Nh×n chung c¨n cø vµo yªu cÇu vÒ nhiÖt ®é cña c©y v¶i còng nhËn thÊy
r»ng chÕ ®é nhiÖt ®é cña vïng trång v¶i lµ rÊt phï hîp. Çc tiªu chuÈn vÒ nhiÖt
®é trung b×nh, tèi cao vµ tèi thÊp vµ diÔn biÕn nhiÖt ®é th¸ng ®Òu thÝch hîp víi
c©y v¶i, ®Æc biÖt t¹i çc thêi kú sinh tr−ëng cña c©y v¶i nh−: Ra léc, ra hoa,
kÕt qu¶. NhiÖt ®é trung b×nh cña çc vïng trång v¶i ®Òu n»m trong kho¶ng 20
- 250C. H¬n n÷a, khi so s¸nh víi çc ®iÒu kiÖn sinh th¸i, cã thÓ thÊy r»ng
kh«ng cã th¸ng nµo trong n¨m cã nhiÖt ®é trung b×nh lín h¬n 320C hoÆc d−íi
100C, chøng tá yÕu tè nhiÖt ®é t¹i vïng nµy thÝch hîp víi c©y v¶i.

30
v Èm ®é:
Sè ngµy cã Èm ®é d−íi 50% lµ trªn 20 ngµy, trong khi ë çc vïng kh¸c
trong tØnh chØ cã b×nh qu©n tõ 10 - 15 ngµy. Èm ®é trung b×nh n¨m kh¸ cao
(trªn 80%), sù chªnh lÖch Èm ®é gi÷a çc th¸ng t¹i Lôc Ng¹n kh¸ lín, dao
®éng tõ 1 - 9 %. Èm ®é kh«ng khÝ trung b×nh cao nhÊt lµ 86%, thÊp nhÊt lµ
77%. Èm ®é t−¬ng ®èi cã cùc trÞ nh− sau: Cùc ®¹i vµo th¸ng 8, 9 vµ cùc tiÓu
vµo th¸ng 12, 1. Gi¸ trÞ trung b×nh n¨m cña kh«ng khÝ t¹i huyÖn Lôc Ng¹n
th−êng thÊp h¬n so víi çc vïng kh¸c trong tØnh vµ trong vïng §«ng B¾c. Èm
®é t¹i çc x· vïng thÊp cã gi¸ trÞ thÊp h¬n çc x· vïng cao trong huyÖn vµ cã
chiÒu h−íng t¨ng lªn theo h−íng tõ Nam lªn B¾c.
Nh− vËy ®iÒu kiÖn khÝ hËu Lôc Ng¹n cã nhiÒu ®iÓm thuËn lîi vµ phï hîp
cho çc yªu cÇu sinh th¸i cña c©y v¶i, trong çc qu¸ tr×nh sinh tr−ëng vµ ph¸t
triÓn cña c©y v¶i vµ trong tõng thêi kú ra léc, ra hoa vµ kÕt qu¶.
4.1.1.4. S«ng ngßi - thuû v¨n
Con s«ng Lôc Nam ch¶y qua ®Þa bµn huyÖn dµi gÇn 60 km tõ x· §Ìo Gia
®Õn x· Ph−îng S¬n, n−íc ch¶y quanh n¨m víi l−u l−îng n−íc kh¸ lín. Do ®ã,
vïng Lôc Ng¹n chÞu ¶nh h−ëng cña chÕ ®é thuû v¨n s«ng Lôc Nam. Çc hå
lín nh− hå CÊm S¬n (2700 ha), hå Khu«n ThÇn (140 ha), hå lµng Thum, hå
§¸ Mµi, hå Tr¹i Muèi. Ngoµi ra cßn trªn 200 hå trung vµ nhá kh¸c. Nh×n
chung nguån n−íc trong huyÖn cã tr÷ l−îng vµ chÊt l−îng t−¬ng ®èi tèt, cã
thÓ ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm
l−îng m−a thÊp h¬n çc vïng kh¸c trong tØnh nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng
gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n, cã n¨m do h¹n h¸n kÐo dµi, nhiÒu hå ®Ëp bÞ c¹n kiÖt
hÕt n−íc ®· g©y ra ¶nh h−ëng lín ®Õn thêi vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n.
Cã thÓ thÊy r»ng, sù cã mÆt cña con s«ng Lôc Nam ch¶y qua ®Þa bµn
huyÖn céng víi nh÷ng hå ®Ëp lín ®· t¹o ra mét kiÓu khÝ hËu kh¸ ®Æc tr−ng
cho vïng nµy. KhÝ hËu ®−îc ®iÒu hoµ, nguån n−íc æn ®Þnh vµ phï sa mµu mì
båi ®¾p hµng n¨m tõ con s«ng nµy lµ nh÷ng yÕu tè ®Æc thï hÕt søc thuËn lîi
cho c©y v¶i ph¸t triÓn. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n t¹o nªn chÊt
l−îng th¬m ngon cho qu¶ v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n.
4.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi
4.1.2.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai
Theo sè liÖu thèng kª cña phßng thèng kª huyÖn Lôc Ng¹n th× tÝnh ®Õn
ngµy 31/12/2007, tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cña huyÖn lµ 101.223,72 ha,

31
®øng ®Çu vÒ diÖn tÝch so víi 10 huyÖn, thµnh phè cña tØnh B¾c Giang. DiÖn
tÝch hiÖn t¹i ®· ®−a vµo sö dông lµ 89.621,99 ha, chiÕm 89,54% tæng diÖn tÝch
®Êt tù nhiªn. DiÖn tÝch ®Êt ch−a sö dông lµ 11.601,73 ha, chiÕm 11,46%. Cô
thÓ qua b¶ng sè liÖu b¶ng 4.1 chóng ta thÊy t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña
huyÖn nh− sau:
B¶ng 4.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña huyÖn qua 3 n¨m 2005-2007
2005 2006 2007
ChØ tiªu DT CC DT CC DT CC
(ha) (%) (ha) (%) (ha) (%)
I.Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 101.223.72 100,00 101.223.72 100,00 101.223.72 100,00
1. §Êt n«ng nghiÖp 21.970,69 21,71 27.637,99 27,30 28.154,87 26,83
- §Êt trång c©y hµng n¨m 6.289,70 28,63 5.836,62 21,12 5.646,64 20,06
- §Êt trång c©y l©u n¨m 14.505,08 66,02 20.562,14 74,40 22.443,36 79,71
- §Êt v−ên t¹p 1.147,44 5,22 1.228,26 4,44 53,90 0,19
- §Êt NTTS 28,47 0,13 10,97 0,04 10,97 0,04
2. §Êt l©m nghiÖp 28.320,45 27.98 33.217,23 32,82 34.771,09 34,35
3.§Êt chuyªn dïng 21.818,61 21,55 18.488,05 18,26 18.490,69 18,27
4. §Êt ë 1.589,93 1,57 1.666,37 1,65 1.670,58 1,65
5.§Êt ch−a sö dông 27.524,04 27,19 13.679,32 13,51 11.601,73 11,46
II. Mét sè chØ tiªu BQ
1. §Êt tù nhiªn/nh©n khÈu 0.50 - 0.50 - 0,49 -
2. §Êt n«ng nghiÖp/nh©n khÈu 0.11 - 0.14 - 0.14 -
3. §Êt NN/nh©n khÈu NN 0.12 - 0.14 - 0.14 -
4. §Êt NN/lao ®éng NN 0.22 - 0.27 - 0.27 -
Ghi chó: DT: DiÖn tÝch
CC: C¬ cÊu
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Lôc Ng¹n, n¨m 2006, 2007.
Qua 3 n¨m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lu«n cã xu h−íng t¨ng lªn:
N¨m2007 lµ 28.154,87 ha t¨ng 1,87% so víi n¨m 2006 (tøc t¨ng 516,88 ha),
n¨m 2006 lµ 27.637,99 ha t¨ng 25,79% so víi n¨m 2005 (tøc t¨ng 5.777,3 ha).
B×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 13,83%. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp t¨ng lªn, nguyªn
nh©n chñ yÕu lµ do viÖc khai hoang thªm vµ viÖc chuyÓn ®æi çc lo¹i ®Êt kh¸c
sö dông kh«ng cã hiÖu qu¶...

32
Trong diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp th× diÖn tÝch ®Êt trång c©y l©u n¨m chiÕm
phÇn lín (chiÕm 79,71% tæng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp n¨m 2007) vµ diÖn
tÝch ®Êt nµy t¨ng ®ét biÕn ë mét sè n¨m vµ tõ n¨m 2006 trë l¹i ®©y t¨ng nhÑ
h¬n. Nguyªn nh©n t¨ng cña diÖn tÝch ®Êt trång c©y l©u n¨m lµ do nh÷ng n¨m
tr−íc c©y v¶i thiÒu cã gi¸, ng−êi d©n chuyÓn ®æi çc lo¹i ®Êt kh¸c sang nh−
çc ch©n lóa mét vô kh«ng ¨n ch¾c, lÊp ao hå, khai hoang, chuyÓn ®Êt l©m
nghiÖp... sang trång v¶i mét çch å ¹t, nh−ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y do s¶n
l−îng v¶i thiÒu lín, vÊn ®Ò ®Çu ra cho s¶n phÈm v¶i cßn nhiÒu khã kh¨n cho
nªn viÖc më réng thªm diÖn tÝch v¶i cña ng−êi d©n cã sù dÌ chõng, ®«i khi
cßn ph¸ bá nh÷ng diÖn tÝch v¶i kh«ng hiÖu qu¶, nÕu cã trång thªm chñ yÕu lµ
trång thªm çc lo¹i v¶i sím vµ çc lo¹i c©y ¨n qu¶ kh¸c nh− cam §−êng canh,
B−ëi DiÔn, nh·n H−¬ng Chi... nªn diÖn tÝch c©y l©u n¨m t¨ng chËm h¬n.
DiÖn tÝch trång c©y ng¾n ngµy lµ 5.646,64 ha, chiÕm 20,06% diÖn tÝch ®Êt
n«ng nghiÖp. Qua b¶ng 4.1 ta thÊy lo¹i ®Êt nµy l¹i gi¶m dÇn qua çc n¨m,
b×nh qu©n 3 n¨m gi¶m 5,22%. Nguyªn nh©n cña viÖc gi¶m diÖn tÝch ®Êt trång
c©y ng¾n ngµy lµ do viÖc chuyÓn ®æi mét phÇn diÖn tÝch nµy sang trång c©y
l©u n¨m, d©n sè t¨ng nhanh kÐo theo nhu cÇu vÒ nhµ ë t¨ng lªn, do më réng
®−êng giao th«ng.
DiÖn tÝch v−ên t¹p t¨ng gi¶m kh«ng ®Òu. N¨m 2006 lµ 1.228,26 ha t¨ng
80,82ha (t¨ng 7,04%) so víi n¨m 2005, n¨m 2007 lµ 53,9 ha gi¶m 1.174,36 ha
(gi¶m 95,61%) so víi n¨m 2006. Nguyªn nh©n cña viÖc t¨ng diÖn tÝch lµ do
ng−êi d©n khai hoang, vµ chuyÓn ®æi mét sè ®Êt kh¸c nh− ®Êt trång c©y hµng
n¨m, ®Êt nu«i trång thuû s¶n sang lµm v−ên, sau ®ã l¹i chuyÓn ®æi môc ®Ých
sö dông ®Ó lµm trang tr¹i ch¨n nu«i, trång c©y chuyªn canh... lµm cho diÖn
tÝch ®Êt v−ên t¹p gi¶m ®¸ng kÓ.
Do gi¸ trÞ kinh tÕ cña c©y ¨n qu¶, do mËt ®é d©n sè t¨ng lªn mé sè n¬i ®·
lÊp ao, hå ®Ó trång c©y vµ lµm ®Êt x©y dùng do ®ã mµ diÖn tÝch ®Êt nu«i trång
thñy s¶n gi¶m ®i tõ 28,47 ha n¨m 2005 cßn 10,97 ha n¨m 2007.
Qua b¶ng 4.1 cho thÊy diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp cña huyÖn kh¸ lín vµ cã
xu h−íng t¨ng lªn. N¨m 2006 lµ 33.27,23 ha t¨ng 4.896,78 ha (t¨ng 17,29%)
so víi n¨m 2005, n¨m 2007 lµ 34.771,09 ha t¨ng 1.553,86 ha (t¨ng 4,68%) so
víi n¨m 2006. §ã lµ do cã çc chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng vµ hç trî vèn

33
trång rõng, ng−êi d©n chuyÓn dÞch çc diÖn tÝch ®Êt trång c©y l©u n¨m kh«ng
cã hiÖu qu¶ trªn ®åi nói cao sang trång c©y l©m nghiÖp.
DiÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng n¨m 2006 gi¶m so víi n¨m 2005 lµ 15,26%
(tøc gi¶m 3.330,56 ha) lµ do mét sè c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh ho¹t ®éng
kh«ng hiÖu qu¶ gi¶i thÓ vµ do viÖc ®o ®¹c, qui ho¹ch l¹i ®Êt chuyªn dïng.
Sang n¨m 2007 lo¹i ®Êt nµy l¹i cã xu h−íng t¨ng nhÑ, t¨ng 0,01% (tøc t¨ng
2,05 ha). Nguyªn nh©n cña viÖc t¨ng diÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng ë ®©y chñ yÕu
lµ do x©y dùng thªm çc c«ng tr×nh phôc vô v¨n ho¸, phóc lîi x· héi nh−:
tr¹m biÕn thÕ, tr¹m y tÕ, nhµ v¨n ho¸ th«n, x·, tr−êng häc...
DiÖn tÝch ®Êt ë cã xu h−íng t¨ng lªn, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 2,35% do sù
t¨ng lªn vÒ nhu cÇu nhµ ë.
DiÖn tÝch ®Êt ch−a sö dông cña huyÖn Lôc Ng¹n cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ.
N¨m 2005 lµ 27.524,02 ha chiÕm 27,19% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, do ®−îc
khai ph¸ nªn gi¶m xuèng 13.679,32 ha n¨m 2006 tøc gi¶m 50,3%, n¨m 2007
lµ 11.601,73 ha gi¶m 2.077,59 ha (gi¶m 15,19%) so víi n¨m 2006. B×nh qu©n
3 n¨m gi¶m 32,74%.
Tãm l¹i, Lôc Ng¹n lµ mét huyÖn cã diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lín nhÊt tØnh
B¾c Giang, víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp t−¬ng ®èi réng, trong ®ã chñ yÕu lµ
®Êt trång v¶i, vµ diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp kh¸ lín. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho Lôc Ng¹n thóc ®Èy ph¸t triÓn çc m« h×nh kinh tÕ v−ên ®åi, v−ên rõng
nh»m gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ toµn huyÖn. Vµ tiÒm n¨ng vÒ diÖn tÝch ®Êt
ch−a sö dông cña Lôc Ng¹n cßn t−¬ng ®èi lín. §Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi,
huyÖn Lôc Ng¹n cÇn tËn dông khai th¸c lo¹i ®Êt nµy vµo môc ®Ých cã hiÖu
qu¶. Muèn vËy cÇn cã chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h−íng cô thÓ cho çc ngµnh.
4.1.2.2. T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 - 2007
Cïng víi ®Êt ®ai, lao ®éng lµ yÕu tè cã vai trß ®Æc biÖt trong mäi qu¸
tr×nh s¶n xuÊt. Vai trß nµy cµng ®−îc thÓ hiÖn râ h¬n trong s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp khi mµ tr×nh ®é c¬ giíi ho¸ cßn ë møc h¹n chÕ. D©n sè vµ lao ®éng cña
huyÖn Lôc Ng¹n còng cã nhiÒu ®Æc ®iÓm chung víi çc huyÖn miÒn nói cña
tØnh B¾c Giang. Cô thÓ qua b¶ng 4.2 ta thÊy:
Tæng d©n sè cña huyÖn t¨ng dÇn qua tõng n¨m, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng
1,55%. N¨m 2007 tæng d©n sè cña huyÖn lµ 206.838 ng−êi.

34
B¶ng 4.2. T×nh d©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn qua 3 n¨m 2005-2007
2005 2006 2007

ChØ tiªu §VT SL CC SL CC SL CC
(ng−êi) (%) (ng−êi) (%) (ng−êi) (%)
Nh©n
I.Tæng sè nh©n khÈu 200.600 100,00 204.041 100,00 206.839 100,00
khÈu
Nh©n
1. Nh©n khÈu NN 189.942 94,64 193.172 94,67 195.857 94,69
khÈu
Nh©n
2. Nh©n khÈu phi NN 10.658 5,31 10.869 5,33 10.982 5,31
khÈu
II.Tæng sè hé Hé 49.776 100,00 51.031 100,00 52.146 100,00
1. Hé n«ng nghiÖp Hé 46.645 93,71 47.801 93,67 48.738 93,46
2. Hé phi n«ng nghiÖp Hé 3.131 6,29 3.230 6,33 3.408 6.54
II.tæng sè lao ®éng Ng−êi 107.019 100,00 102.748 100,00 108.464 100,00
1. Lao ®éng n«ng nghiÖp Ng−êi 102.152 95,45 4.927 95,42 103.340 95,28
2.Lao ®éng phi NN Ng−êi 4.866 4,55 4,58 5.124 4,72

IV.Mét sè chØ tiªu BQ
Nh©n
1.Nh©n khÈu/hé 4,03 4,00 3,96
khÈu
2.Lao ®éng/hé ng−êi 2,15 2,11 2.08
3.Lao ®éng NN /hé NN Ng−êi 2,19 2,15 2,12

Ng−êi
4.MËt ®é d©n sè 198 2,02 2,04
/km2
Ghi chó: §VT: §¬n vÞ tÝnh NN: N«ng nghiÖp
SL: Sè l−îng BQ: B×nh qu©n
CC: C¬ cÊu
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Lôc Ng¹n n¨m 2006, 2007
MËt ®é d©n sè cña huyÖn thuéc lo¹i thÊp so víi çc huyÖn kh¸c trong tØnh
B¾c Giang vµ cã chiÒu h−íng t¨ng dÇn qua çc n¨m. B×nh qu©n 3 n¨m t¨ng
1,59%. N¨m 2007 mËt ®é d©n sè cña huyÖn lµ 204 ng−êi/km2.

35
Tæng sè hé cña huyÖn n¨m 2007 lµ 52.146 hé, trong ®ã hé n«ng nghiÖp
lµ chñ yÕu chiÕm 93,46%. B×nh qu©n 3 n¨m tæng sè hé cña huyÖn Lôc Ng¹n
t¨ng lªn 2,35%, sè hé n«ng nghiÖp t¨ng 2,22%, hé phi n«ng nghiÖp t¨ng
4,34%. §iÒu nµy phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thêi ®¹i.
Cïng víi sù gia t¨ng d©n sè lµ sù gia t¨ng cña lùc l−îng lao ®éng, b×nh
qu©n 3 n¨m tæng sè lao ®éng cña huyÖn t¨ng 0,67%.
Trong c¬ cÊu lao ®éng cña huyÖn th× lao ®éng n«ng nghiÖp chiÕm tû lÖ
cao (95,28% n¨m 2007) vµ cã xu h−íng t¨ng lªn, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng
0,58%. Sè lao ®éng phi n«ng nghiÖp còng ®ang cã xu h−íng t¨ng dÇn lªn víi
tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 3 n¨m lµ 2,63%.
Sè nh©n khÈu/lao ®éng tuy gi¶m nh−ng vÉn cßn ë møc cao 1,9 n¨m 2005
vµ 1,87 n¨m 2007. NghÜa lµ 1 lao ®éng hµng ngµy ph¶i nu«i 2 miÖng ¨n. §iÒu
nµy thùc sù lµ khã kh¨n v× lao ®éng cña Lôc Ng¹n chñ yÕu lµ lao ®éng n«ng
nghiÖp, l¹i céng thªm sù tr−ît gi¸ cña ®ång tiÒn.
Còng qua b¶ng 4.2 cho thÊy, qua 3 n¨m sè nh©n khÈu/hé gi¶m tõ 4,03
(2005) xuèng cßn 3,96 (2007). Cïng víi ®ã lµ lµ sè lao ®éng/hé còng cã xu
h−íng gi¶m tõ 2,15 n¨m 2005 xuèng cßn 2,08 n¨m 2007.
Cïng víi chñ tr−¬ng gi¶m nhanh tèc ®é gia t¨ng d©n sè trªn c¶ n−íc
th× 3 n¨m qua Lôc Ng¹n liªn tôc cã tèc ®é t¨ng d©n sè tù nhiªn gi¶m dÇn
tõ 1,34% (2005) xuèng 1,19 % (2007. B×nh qu©n mçi n¨m tèc ®é t¨ng d©n
sè h¹ thÊp 0,17%.
Qua ®©y ta thÊy, Lôc Ng¹n cã mét nguån nh©n lùc dåi dµo, nh−ng ®©y
còng trë thµnh bµi to¸n vÒ vÊn ®Ò viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng cÇn ®−îc gi¶i
quyÕt ®Ó gi¶m søc Ðp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn.
4.1.2.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 - 2007
Cïng víi xu thÕ ®æi míi chung cña c¶ n−íc, nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn
KTXH cña tØnh B¾c Giang nãi chung vµ huyÖn Lôc Ng¹n nãi riªng ®· thu
®−îc nh÷ng kÕt qu¶ ph¸t triÓn v−ît bËc. Trong c«ng cuéc thùc hiÖn CNH-
H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa ®Þnh h−íng
XHCN, nÒn kinh tÕ Lôc Ng¹n nhiÒu n¨m liÒn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kh¸ cao.

36
Trong nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ cña huyÖn ®· cã b−íc ph¸t triÓn râ rÖt.
C¬ cÊu kinh tÕ cña huyÖn ®· cã b−íc chuyÓn ®æi tÝch cùc theo h−íng gi¶m
dÇn tû träng ngµnh n«ng nghiÖp, t¨ng dÇn tû träng ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch
vô. Cô thÓ n¨m 2007 tû träng ngµnh n«ng l©m nghiÖp chiÕm 73,15%, ngµnh
CN-TTCN-XDCB chiÕm 16,83%, ngµnh TM-DV chiÕm 13,96%.
Qua b¶ng 4.3 ta thÊy tæng GTSX cña huyÖn kh«ng ngõng t¨ng lªn qua
çc n¨m. N¨m 2005 lµ 760.569 triÖu ®ång, ®Õn n¨m 2007 lµ 1.394.232 triÖu
®ång, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 7,91%. Cã ®−îc sù t¨ng tr−ëng nµy lµ do hÇu hÕt
GTSX cña çc ngµnh ®Òu t¨ng.
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn trong thêi gian qua ®· cã chuyÓn biÕn
tÝch cùc theo h−íng s¶n xuÊt hµng hãa, t¨ng c−êng ¸p dông KHKT tiÕn bé,
®−a nhiÒu lo¹i gièng c©y trång, vËt nu«i cã n¨ng suÊt cao, phï hîp víi ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt cña ®Þa ph−¬ng, çc ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, b¶o vÖ c©y trång, vËt
nu«i theo h−íng hiÖn ®¹i. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn trong giai ®o¹n
hiÖn nay ®ang ph¸t triÓn theo h−íng chung lµ gi¶m dÇn tû träng ngµnh ch¨n
nu«i trong c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp. N¨m 2005 tû träng GTSX cña ngµnh
trång trät lµ 76,77% th× n¨m 2007 cßn 75,75%. Tuy tû träng GTSX cña ngµnh
trång trät lu«n cã xu h−íng gi¶m xuèng nh−ng tæng GTSX cña ngµnh th× lu«n
t¨ng, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 29,98%.
MÆc dï nh÷ng n¨m gÇm ®©y t×nh h×nh dÞch bÖnh trªn vËt nu«i diÔn ra rÊt
phøc t¹p, lu«n cã nguy c¬ tiÒm Èn, bïng ph¸t trªn diÖn réng, ¶nh h−ëng
nghiªm träng ®Õn ngµnh ch¨n nu«i, ®iÓn h×nh lµ dÞch cóm gia cÇm, dÞch lë
måm nong mãng, dÞch bÖnh “héi chøng rèi lo¹n h« hÊp vµ sinh s¶n ë lîn”…
Nh−ng nhê ®−îc tæ chøc tèt c«ng t¸c tiªm phßng, c«ng t¸c phßng chèng
dÞch bÖnh trªn ®µn gia sóc, gia cÇm nªn tû träng ngµnh ch¨n nu«i t¨ng
dÇn, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 34,87%. §ång thêi tû träng ngµnh ch¨n nu«i
trong c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp còng t¨ng dÇn lªn, tõ 21,86% n¨m 2005
lªn 23,25% n¨m 2007.
GTSX ngµnh NTTS còng cã xu h−íng t¨ng dÇn qua tõng n¨m, b×nh qu©n
3 n¨m t¨ng 11,97%, nh−ng NTTS kh«ng ph¶i lµ thÕ m¹nh cña huyÖn nªn nã
chiÕm tû träng nhá trong c¬ cÊu nhµnh n«ng nghiÖp, chiÕm 0,16% n¨m 2007.

37
B¶ng 4.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 - 2007
2005 2006 2007
ChØ tiªu GT CC GT CC GT CC
(Tr §) (%) (Tr §) (%) (Tr §) (%)
I. Tæng GTXS 790.569 100,00 1.081.799 100,00 1.394.232 100,00
1. N«ng nghiÖp 530.080 67,05 715.041 66,10 906.251 65,00

- Trång trät 406.925 76,77 548.800 76,75 686.480 75,75
- Ch¨n nu«i 115.875 21,86 158.518 22,17 210.728 23,25
- Thñy s¶n 1.122 0,21 1.286 0,18 1.406 0,16
- DÞch vô NN 6.158 1,16 6.437 0,9 7.637 0,84
2. L©m nghiÖp 26.310 3,32 25.437 2,35 33.941 2,43

3. CN – TTCN - XDCB 127.981 16,19 172.871 15,98 228.076 16,36
4. TM – DV 106.198 13,43 168.450 15,57 225.964 16,21
II. Mét sè chØ tiªu BQ
1.GTSX/khÈu 3,94 -- 5,30 - 6,74 -
2. GTSX/hé 15,88 - 21,20 - 26,74 -

3. GTSX/L§ 7,39 - 10,05 - 12,85 -
4. GTSX NN/L§ NN 5,19 - 6,96 - 8,77 -
5. GTSX NN/ha ®Êt NN 24,13 - 25,87 - 32,19 -

Ghi chó: GT: Gi¸ trÞ
CC: C¬ cÊu
Tr §: TriÖu ®ång
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Lôc Ng¹n, n¨m 2006, 2007.
Ngµnh dÞch vô n«ng nghiÖp do ch−a ®−îc ®Çu t− ®óng møc vµ sè liÖu
thèng kª ch−a ®Çy ®ñ cho nªn ch−a cho thÊy nhiÒu vai trß cña ngµnh nµy trong
GTSX n«ng nghiÖp, chØ chiÕm 0,84% tæng GTSX n«ng nghiÖp. Lôc Ng¹n cÇn
chó träng nhiÒu h¬n n÷a ®Õn ngµnh nµy, v× Lôc Ng¹n lµ mét huyÖn ph¸t triÓn
chñ yÕu tõ n«ng nghiÖp nªn ngµnh nµy ph¸t triÓn sÏ thóc ®Èy n«ng nghiÖp
ph¸t triÓn tèt h¬n.

38
Tuy diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp chiÕm phÇn lín diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn,
nh−ng v× chñ yÕu lµ diÖn tÝch rõng míi phôc håi ch−a cho khai th¸c nhiÒu nªn
GTSX cña ngµnh l©m nghiÖp chiÕm tû träng nhá trong tæng GTSX cña huyÖn,
chiÕm 2,43% n¨m 2007. Qua b¶ng 4.3 ta thÊy: GTSX ngµnh l©m nghiÖp n¨m
2006 thÊp h¬n so víi n¨m 2005 3,32% lµ do n¨m 2006 diÖn tÝch rõng cho khai
th¸c kh«ng nhiÒu, chñ yÕu lµ míi trång. Nh−ng sang n¨m 2007 GTSX l©m
nghiÖp l¹i t¨ng lªn 33,43% so víi n¨m 2006. Do ®ã mµ b×nh qu©n 3 n¨m
GTSX cña ngµnh l©m nghiÖp vÉn t¨ng lªn lµ 15,06%.
Trong 3 n¨m qua GTSX cña ngµnh CN-TTCN-XDCB vµ ngµnh TM-DV
liªn tôc t¨ng cao qua tõng n¨m.
Ngµnh CN-TTCN-XDCB ph¸t triÓn chñ yÕu vÉn lµ TTCN vµ XDCB, cßn
CN míi chØ ë b−íc ®Çu, ch−a cã ngµnh CN mòi nhän. N¨m 2007 toµn huyÖn
cã kho¶ng h¬n 1000 c¬ së ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy víi GTSX lµ 228.076
triÖu ®ång, chiÕm 16,36% tæng GTSX n¨m 2007.
Ngµnh TM-DV còng ®ang ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng víi b−íc t¨ng tr−ëng
m¹nh, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 46,38%. Tû träng cña ngµnh còng n©ng dÇn
trong c¬ cÊu kinh tÕ cña huyÖn tõ 13,43% n¨m 2005 lªn 16,21% n¨m 2007.
Xem xÐt trªn mét sè chØ tiªu b×nh qu©n ta thÊy: Qua 3 n¨m çc chØ tiªu
b×nh qu©n cña huyÖn ®Òu t¨ng lªn, cô thÓ: B×nh qu©n GTSX/nh©n khÈu n¨m
2005 lµ 3,94 triÖu ®ång, n¨m 2007 lµ 6,74 triÖu ®ång, b×nh qu©n t¨ng 30.08%.
GTSX/hé n¨m 2005 lµ 25,88 triÖu ®ång, n¨m 2007 lµ 26,74 triÖu ®ång.
GTSX/L§ còng t¨ng lªn, n¨m 2005 lµ 7,39 triÖu ®ång n¨m 2007 lµ 12,85 triÖu
®ång. N¨m 2005 GTSX NN/L§ NN chØ lµ 5,19 triÖu ®ång ®Õn n¨m 2007 ®¹t
8,77 triÖu ®ång. Vµ GTSX NN/ha ®Êt NN n¨m 2005 lµ 24,14 triÖu ®ång t¨ng
lªn 32,19 triÖu ®ång n¨m 2007.
Qua ®©y ta thÊy nh÷ng thuËn lîi cña sù nghiÖp ®æi míi nÒn kinh tÕ, tuy
nhiªn vÉn cßn ®Ó l¹i sù chªnh lÖch giµu nghÌo ®¸ng kÓ gi÷a çc hé.
Qua nh÷ng chØ tiªu trªn cã thÓ thÊy ®−îc nh÷ng cè g¾ng c¶ chÝnh quyÒn
vµ nh©n d©n toµn huyÖn trong viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n còng nh− thóc
®Èy sù ph¸t triÓn chung cña toµn huyÖn trong thêi kú míi. Tuy nhiªn, trong
nh÷ng n¨m tíi huyÖn cÇn tÝch cùc h¬n n÷a trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.
§Æc biÖt trong n«ng nghiÖp cÇn chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i sao cho

39
cã hiÖu qu¶ vµ c«ng t¸c khuyÕn n«ng cÇn chó träng gióp ®ì n«ng d©n chuyÓn
giao çc KHTB, cung cÊp th«ng tin thÞ tr−êng, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Çu ra cho
s¶n phÈm, ®Æc biÖt lµ s¶n phÈm v¶i, ®Ó n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n, c¶i
thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn x©y dùng n«ng th«n míi.
4.2. HÖ thèng khuyÕn n«ng huyÖn Lôc Ng¹n

4.2.1. HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng huyÖn lôc Ng¹n
HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ®−îc x©y dùng theo ngµnh däc
tõ Tr¹m khuyÕn n«ng råi ®Õn khuyÕn n«ng c¬ së. HÖ thèng khuyÕn n«ng nµy
t¸c ®éng trùc tiÕp tíi ng−êi n«ng d©n hoÆc th«ng qua çc tæ chøc khuyÕn n«ng
tù nguyÖn nh− nhãm héi cïng së thÝch, c©u l¹c bé khuyÕn n«ng. Tr¹m khuyÕn
n«ng Lôc Ng¹n ho¹t ®éng chÞu sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o trùc tiÕp cña HuyÖn ñy,
UBND, H§ND huyÖn Lôc Ng¹n. §ång thêi chÞu sù chØ ®¹o, h−íng dÉn vµ
kiÓm tra vÒ chuyªn m«n cña Së N«ng nghiÖp, TTKN, Chi côc BVTV, Chi côc
Thó y tØnh. Tr¹m khuyÕn n«ng cã tr¸ch nhiÖm b¸o ço vµ gióp UBND huyÖn
trong viÖc phèi kÕt hîp víi çc c¬ quan chuyªn m«n cña tØnh ®Ó thùc hiÖn
chøc n¨ng chuyªn m«n vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng trªn ®Þa bµn huyÖn. Ngoµi ra
Tr¹m khuyÕn n«ng cßn phèi kÕt hîp víi çc quan ban ngµnh kh¸c trong huyÖn
®Ó triÓn khai c«ng t¸c, hîp t¸c vµ phèi kÕt hîp thùc hiÖn çc nhiÖm vô chung
mµ UBND huyÖn ®Ò ra. §èi víi çc c¬ quan b¸o, ®µi, tæ chøc héi… Tr¹m
th−êng xuyªn liªn hÖ göi bµi viÕt vµ tµi liÖu ®Ó phæ biÕn vÒ çc kiÕn thøc, kü
thuËt míi vµ tuyªn truyÒn thùc hiÖn chØ ®¹o s¶n xuÊt trªn ®Þa bµn huyÖn. Phèi
hîp víi Tr¹m BVTV, Tr¹m Thó y ®Ó thùc hiÖn chØ ®¹o s¶n xuÊt trªn ®Þa bµn
huyÖn vµ trao ®æi diÔn biÕn s¶n xuÊt, t×nh h×nh dÞch bÖnh ®Ó cïng ®−a gi¶i
ph¸p gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶.
§èi víi ®éi ngò CBKN c¬ së th−êng xuyªn cËp nhËt t×nh h×nh s¶n xuÊt
giao ban hµng th¸ng vµ trao ®æi, ph¶n ¸nh, rót kinh nghiÖm ®Þnh kú 1 lÇn
trong th¸ng, ®ång thêi víi viÖc thùc hiÖn ý kiÕn chØ ®¹o cña cÊp trªn ®éi ngò
CBKN c¬ së cßn cã nhiÖm vô rùc tiÕp hç trî vµ nhËn ph¶n håi tõ çc CLB
khuyÕn n«ng, nhãm së thÝch, ph¸t huy tÝch cùc sù tham gia cña n«ng d©n
trong phèi kÕt hîp víi ho¹t ®éng khuyÕn n«ng gióp hç trî s¶n xuÊt cã hiÖu
qña vµ gióp n«ng d©n tù trao ®æi häc hái lÉn nhau. MÆt kh¸c, Tr¹m khuyÕn

40
n«ng phèi kÕt hîp víi UBND çc x·, thÞ trÊn, tæ chøc quan lý, chØ ®¹o CBKN
c¬ së, tæ chøc x©y dùng çc dù ¸n khuyÕn n«ng trªn ®Þa bµn x·, thÞ trÊn. Tham
gia vµ thèng hÊt víi UBND çc x· víi çc phßng ban trùc thuéc UBND huyÖn
trong viÖc ®iÒu chuyÓn, ®µo t¹o båi d−ìng chuyªn m«n, nghiÖp vô cho CBKN
c¬ së.
UBND, H§ND, HuyÖn ñy
C¬ quan ngoµi C¬ quan trong

ngµnh: Tr¹m ngµnh:
§µi TH, ®µi ph¸t Phßng kinh tÕ,
thanh, c¬ quan in khuyÕn n«ng Tr¹m BVTV,
Ên… Tr¹i gièng…
KN c¬ së
CLB khuyÕn Nhãm, héi

n«ng n«ng d©n
cïng së thÝch
N«ng d©n
Chó thÝch:
: Mèi quan hÖ
: Mèi quan hÖ phèi hîp
H×nh 4.1. S¬ ®å HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n
Nguån: UBND huyÖn Lôc Ng¹n, n¨m 2006.
Qua çc tæ chøc trªn n«ng d©n sÏ m¹nh d¹n h¬n khi tham gia vµo çc m«
h×nh tr×nh diÔn vµ ¸p dông çc tiÕn bé kü thuËt míi khi ®−îc th«ng qua çc
nhãm së thÝch, çc CLB khuyÕn n«ng t¹i ®ã lµ sù tËp hîp nh÷ng n«ng d©n s¶n

41
xuÊt giái, cã t©m huyÕt víi nghÒ vµ cã uy tÝn, tÝn nhiÖm nªn ®−îc ®«ng ®¶o
n«ng d©n tham gia vµ nhiÖt t×nh ñng hé. Cïng víi ®ã lµ sù phèi kÕt hîp trùc
tiÕp cña ®éi ngò CBKN c¬ së t×m hiÓu t×nh h×nh s¶n xuÊt, hç trî gióp n«ng
d©n, tiÕp nhËn ph¶n ¸nh vµ nguyÖn väng cña d©n.
Víi hÖ thèng tæ chøc ho¹t ®«ng nh− trªn ho¹t ®éng cña Tr¹m khuyÕn
n«ng Lôc Ng¹n ®· ph¸t huy ®−îc vai trß vµ nhiÖm vô cña m×nh trong c«ng t¸c
khuyªn khÝch vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña m×nh. Tuy vËy ®Ó lµm tèt c«ng t¸c
khuyÕn n«ng cÇn thiÕt ph¶i ph¸t huy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng vµ tæ chøc nhiÒu h¬n
n÷a çc CLB khuyÕn n«ng, nhãm së thÝch.
4.2.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n
* Chøc n¨ng: Tr¹m khuyÕn n«ng lµ ®¬n vÞ sù nghiÖp trùc thuéc UBND
huyÖn, chÞu sù qu¶n lý trùc tiÕp, toµn diÖn vÒ tæ chøc biªn chÕ vµ ho¹t ®éng
cña UBND huyÖn, cã chøc n¨ng tham m−u gióp UBND huyÖn vÒ c«ng t¸c
khuyÕn n«ng khuyÕn l©m trªn ®Þa bµn huyÖn; ®ång thêi chÞu sù l·nh ®¹o,
h−íng dÉn kiÓm tra vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô cña TTKN, Chi côc Thó y, Chi
côc BVTV thuéc Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh B¾c Giang.
* NhiÖm vô vµ quyÒn h¹n:
- X©y dùng vµ h−íng dÉn thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh dù ¸n khuyÕn n«ng-
l©m trong huyÖn, ®· ®−îc UBND huyÖn phª duyÖt.
- Phæ biÕn vµ chuyÓn giao tiÕn bé vÒ KHKT vÒ çc lÜnh vùc n«ng-l©m-
ng− nghiÖp vµ nh÷ng kinh nghiÖm s¶n xuÊt cho n«ng d©n.
- Båi d−ìng kiÕn thøc kü thuËt, qu¶n lý kinh tÕ, rÌn luyÖn tay nghÒ cho
n«ng d©n.
- Båi d−ìng kiÕn thøc kü thuËt, qu¶n lý kinh tÕ, rÌn luyÖn tay nghÒ cho
CBKN c¬ së, cung cÊp cho n«ng d©n nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ tr−êng gi¸ c¶
n«ng - l©m nghiÖp .
- TriÓn khai x©y dùng vµ chØ ®¹o çc m« h×nh tr×nh diÔn khuyÕn n«ng -
l©m trªn ®Þa bµn huyÖn.
- Quan hÖ víi çc tæ chøc trong huyÖn, trong vµ ngoµi tØnh vµ çc c¬ quan
trung −¬ng ®Ó thu hót vèn hoÆc tham gia trùc tiÕp vµo çc ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng t¹i ®Þa ph−¬ng.

42
- Tham m−u víi UBND huyÖn vÒ lÜnh vùc khuyÕn n«ng - l©m thuéc ph¹m
vi cña Tr¹m.
- Tæng kÕt ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm kÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn çc ch−¬ng tr×nh
dù ¸n khuyÕn n«ng - l©m trªn ®Þa bµn huyÖn, trªn c¬ së ®ã nh©n ra diÖn réng.
- Tæ chøc héi th¶o, tham quan çc m« h×nh tiªn tiÕn trong huyÖn, trong vµ
ngoµi tØnh.
- Phèi hîp chÆt chÏ víi phßng kinh tÕ vµ UBND çc x·, thÞ trÊn qu¶n lý
chØ ®¹o ho¹t ®éng cña ®éi ngò CBKN c¬ së.
- Qu¶n lý sö dông cã hiÖu qu¶ kinh phÝ, tµi s¶n ®−îc giao theo qui ®Þnh.
4.2.3. C¬ cÊu tæ chøc vµ nguån nh©n lùc
Nguån lùc con ng−êi lu«n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng trªn mäi lÜnh
vùc ho¹t ®éng. V× vËy, lao ®éng Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn lu«n ®Æt vÊn ®Ò
n©ng cao n¨ng lùc vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò CBKN lªn hµng ®Çu. Tõ khi míi c¬
cÊu l¹i vµ t¸ch khái phßng kinh tÕ ho¹t ®éng ®éc lËp tõ n¨m 2003, c¬ cÊu nh©n
sù cña Tr¹m cã nhiÒu thay ®æi ®¸ng kÓ. N¨m 2003 víi chØ 2 çn bé khuyÕn
n«ng th−êng trùc cña Tr¹m vµ ®éi ngò khuyÕn n«ng c¬ së víi hÇu hÕt lµ ®éi
ngò n«ng d©n s¶n xuÊt giái, ®Õn n¨m 2007 sè l−îng CBKN th−êng trùc ®· lµ 5
ng−êi víi 4 ng−êi tr×nh ®é ®¹i häc vµ 1 tr×nh ®é trung cÊp víi 5 chuyªn ngµnh
kh¸c nhau: Trång trät, ch¨n nu«i, l©m nghiÖp, kinh tÕ, kÕ to¸n hç trî nhau
trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng. Cho ®Õn nay cã thÓ nãi ®éi ngò CBKN cña
huyÖn ®· t−¬ng ®èi hoµn thiÖn vµ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu vµ nhiÖm vô cña s¶n
xuÊt ®Ò ra. §éi ngò CBKN c¬ së cho ®Õn nay còng ®−îc thay thÕ toµn bé b»ng
®éi ngò CBKN cã chuyªn m«n nghiÖp vô, tr×nh ®é tõ trung cÊp trë lªn víi
tæng sè 27 CBKN c¬ së trªn 30 x·, thÞ trÊn. Trong ®ã 22 ng−êi tr×nh ®é ®¹i
häc chiÕm 81,48%, 2 ng−êi cao ®¼ng chiÕm 7,41%, 3 ng−êi trung cÊp chiÕm
11,11%. Vµ 100% CBKN h−ëng l−¬ng hîp ®ång dµi h¹n. Chuyªn ngµnh ®µo
t¹o cña CBKN c¬ së Lôc Ng¹n hiÖn nay chñ yÕu lµ trång trät vµ l©m nghiÖp vµ
çc ngµnh kh¸c nh−ng kh«ng nhiÒu. §©y còng cã thÓ coi lµ mét thÕ m¹nh nÕu
nh− lùc l−îng nµy ho¹t ®éng tèt, v× trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp cña huyÖn
Lôc Ng¹n c©y v¶i ®−îc coi lµ c©y mòi nhän cña huyÖn, ng−êi d©n rÊt cÇn sù t−
vÊn vÒ KHKT tõ nh÷ng ng−êi cã chuyªn m«n chuyªn s©u vÒ trång trät
(NguyÔn Minh Ch©u, 2006) [2]. Nh−ng trªn thùc tÕ ®éi ngò CBKN c¬ së ho¹t

43
®éng vÉn ch−a thùc sù hiÖu qu¶, vÉn cßn Ø l¹i qu¸ nhiÒu vµo chØ ®¹o, ph©n
c«ng cña cÊp trªn. Mét sè ng−êi kh«ng x¸c ®Þnh g¾n bã l©u dµi víi c«ng viÖc
mµ m×nh ®ang lµm. Hä vÉn tiÕp tôc t×m kiÕn c¬ héi ®i lµm cho çc doanh
nghiÖp, çc c«ng ty hoÆc chuyÓn lµm c«ng t¸c kh¸c. Bëi v× ®êi sèng kinh tÕ
cña CBKN x· cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ kinh tÕ mµ nguån kinh phÝ cho ho¹t
®éng khuyÕn n«ng c¬ së lµ qu¸ thÊp (80.000 ®/1 buæi tËp huÊn, 45.000-
90.000 ®/1 th¸ng phô cÊp).
B¶ng 4.4. Nguån nh©n lùc cña Tr¹m vµ ®éi ngò CBKN x·
Çn bé Tr¹m CBKN c¬ së
Tr×nh ®é Sè l−îng C¬ cÊu Sè l−îng C¬ cÊu
(ng−êi) (%) (ng−êi) (%)
§¹i häc 4 80,00 22 81,48
Cao ®¼ng 0 0,00 2 7,41
Trung cÊp 1 20,00 3 11,11
Tæng sè 5 100,00 27 100,00
Nguån: Sè liÖu cña Tr¹m khuyÕn n«ng, 2008
CBKN c¬ së vµ çn bé Tr¹m lµ lùc l−îng h−íng dÉn kü thuËt s¶n xuÊt vµ
th−êng xuyªn lµm viÖc víi bµ con n«ng d©n. Do ®ã ®Ó c«ng t¸c khuyÕn n«ng
thùc sù cã hiÖu qu¶ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p t¨ng c−êng vµ cñng cè h¬n n÷a
m¹ng l−íi khuyÕn n«ng c¬ së, n©ng cao møc phô cÊp cho hä vµ cÇn cã mét
CBKN ®−îc ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ khuyÕn n«ng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n lµm
viÖc t¹i Tr¹m.
4.2.4. Néi dung ho¹t ®én khuyÕn n«ng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt v¶i thiÒu cña
huyÖn Lôc Ng¹n
Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña m×nh ho¹t ®éng cña Tr¹m khuyÕn n«ng
Lôc Ng¹n trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu tËp trung vµo çc
ho¹t ®éng chÝnh lµ:
- Th«ng tin tuyªn truyÒn, khuyÕn ço.
- §µo t¹o, tËp huÊn.
- X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn.
- Tham quan, héi th¶o.
- ChØ ®¹o s¶n xuÊt.

44
Nh»m hç trî ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu trªn ®¹i bµn, ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng cña huyÖn vÉn chñ yÕu lµ më çc buæi tËp huÊn. Vµi n¨m trë l¹i ®©y th×
ho¹t ®éng x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vµ tham quan, héi th¶o còng ®−îc
tr¹m b¾t ®Çu chó träng vµ b−íc ®Çu cho kÕt qu¶ tèt, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi
d©n trång v¶i ®−îc tËn m¾t chøng kiÕn, trùc tiÕp tham gia x©y dùng çc m«
h×nh tr×nh diÔn vµ trao ®æi kinh nghiÖp ch¨m sãc v¶i gãp phÇn n©ng cao kü
n¨ng vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt cho n«ng d©n. Bªn c¹nh ®ã Tr¹m cßn th«ng
qua th«ng tin tuyªn truyÒn ®Ó cung cÊp kiÕn thøc s¶n xuÊt ®Õn ng−êi trång
v¶i, tuyªn truyÒn nh÷ng chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n−íc, còng
nh− nh÷ng khuyÕn ço vÒ t×nh h×nh s©u bÖnh, th«ng tin thÞ tr−êng v¶i
thiÒu... §ång thêi Tr¹m tæ chøc c«ng t¸c chØ ®¹o s¶n xuÊt v¶i thiÒu vµ trªn
lÜnh vùc trång trät chung.
Cã thÓ thÊy r»ng ho¹t ®éng cña Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n lµ kh¸
phong phó vµ ®a d¹ng. Nã ®· vµ ®ang gãp phÇn tÝch cùc vµo ph¸t triÓn s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn huyÖn nãi chung vµ ph¸t triÓn v¶i thiÒu nãi
riªng. Tuy vËy ®Ó lµm tèt h¬n n÷a c«ng t¸c khuyÕn n«ng Tr¹m cÇn tËp
trung vµo hç trî th«ng tin vÒ thÞ tr−êng s¶n xuÊt, ®Çu ra cho s¶n phÈm v¶i
khi mµ s¶n l−îng v¶i ngµy cµng t¨ng lªn, ®¸p øng ®Çy ®ñ h¬n n÷a nhu cÇu
cña ng−êi d©n.
4.2.5.. Çc ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ®−îc ¸p dông trong viÖc thóc ®Èy
s¶n xuÊt v¶i thiÒu trªn ®Þa bµn huyÖn Lôc Ng¹n
Khi lµm viÖc víi c©y v¶i Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ®· sö dông nhiÒu
ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng dùa trªn çc ph−¬ng ph¸p c¬ b¶n nh−:
* Ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc ç nh©n:
Víi ph−¬ng ph¸p nµy chñ yÕu lµ CBKN tæ chøc çc buæi ®Õn th¨m çc hé
gia ®×nh s¶n xuÊt v¶i ®iÓn h×nh hoÆc tham gia vµo çc m« h×nh tr×nh diÔn hay
çc dù ¸n v¶i... Nh−ng ph−¬ng ph¸p nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn Tr¹m khuyÕn
n«ng Lôc Ng¹n sö dông kh«ng nhiÒu.
* Ph−¬ng ph¸p nhãm:
Lµ ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ®−îc Tr¹m sö dông phæ biÕn kh«ng chØ
trong lÜnh vùc khuyÕn n«ng v¶i thiÒu mµ trong tÊt c¶ çc lÜnh vùc kh¸c, v×
ph−¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®−îc phÇn lín nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p ç
nh©n vµ nã cßn tiÕt kiÖm ®−îc c¶ c«ng søc vµ tiÒn b¹c trong khi nguån kinh
phÝ cho ho¹t ®éng khuyÕn n«ng cßn h¹n chÕ.

45
* Ph−¬ng ph¸p sö dông ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng:

Cïng víi viÖc sö dông ph−¬ng ph¸p tiÕp xóc nhãm lµ tæ chøc çc buæi
tËp huÊn... Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n kÕt hîp víi çc c¬ quan b¸o, ®µi...
lµm çc ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng phæ biÕn kiÕn thøc KHKT vÒ c©y v¶i cho
ng−êi trång v¶i. Nhê ph−¬ng ph¸p nµy ®· hç trî cho çc ph−¬ng ph¸p khuyÕn
n«ng ç nh©n còng nh− ph−¬ng ph¸p nhãm ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ cao h¬n.
4.4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n
xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n
4.4.1. C«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn
Ho¹t ®éng th«ng tin tuyªn truyÒn lu«n kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß hÕt søc
quan träng cña m×nh trong c«ng t¸c khuyÕn n«ng nãi riªng vµ ho¹t ®éng
th«ng tin nãi chung, bëi nã truyÒn ®¹t ®−îc tíi nhiÒu ®èi t−îng víi chi phÝ
thÊp, dÔ thùc hiÖn nªn ®−îc sö dông rÊt phæ biÕn hiÖn nay. Trong ®iÒu kiÖn
çc líp tËp huÊn, çc buæi héi th¶o… ch−a thÓ ®¸p øng ®−îc hÕt nhu cÇu vÒ
th«ng tin th× c«ng t¸c nµy thùc sù gi¶i quyÕt phÇn nµo vÊn ®Ò ®ã cho ng−êi
d©n trång v¶i Lôc Ng¹n.
Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n phèi kÕt hîp víi §µi truyÒn thanh truyÒn
h×nh huyÖn, tØnh th−êng kú 1 - 2 th¸ng 1 lÇn theo thêi kú ch¨m sãc vµ tïy
thuéc vµo diÔn biÕn thêi tiÕt ¶nh h−ëng ®Õn c©y v¶i ®Ó cã khuyÕn ço. Chñ
yÕu lµ phæ biÕn kü thuËt ch¨m sãc v¶i, còng nh− ®−a tin vµ çc biÖn ph¸p
phßng chèng s©u bÖnh h¹i v¶i trªn ®Þa bµn huyÖn. VÒ sè lÇn ®−a tin lµ cã biÕn
®éng kh«ng lín, trung b×nh t¨ng qua çc n¨m lµ 15,56%.
B¶ng 4.5. KÕt qu¶ th«ng tin tuyªn truyÒn khuyÕn n«ng vÒ c©y v¶i qua 3
n¨m 2005 - 2007
N¨m
ChØ tiªu §VT
2005 2006 2007
§µi PT-TH ®−a tin LÇn 9 10 12
Tê r¬i, tê b−ím, tê gÊp, tµi liÖu Tê 2.500 2.700 3.000
tËp huÊn…
Ghi chó: §VT: §¬n vÞ tÝnh

PT-TH: Ph¸t thanh truyÒn h×nh
Nguån: Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n,2008.

46
Tr¹m còng tiÕn hµnh ph¸t nhiÒu tê r¬i, tê gÊp, vµ nhiÒu tµi liÖu kü thuËt
nh»m hç trî kiÕn thøc kü thuËt cho ng−êi trång v¶i. N¨m 2007, Tr¹m ph¸t
®−îc kho¶ng 3000 tµi liÖu çc lo¹i liªn quan tíi c©y v¶i vµ sè l−îng tµi liÖu
ph¸t ra còng t¨ng dÇn qua tõng n¨m, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 14%.
Ngoµi ra, Tr¹m cßn cã çc bµi viÕt, tin bµi vÒ KHKT vµ khuyÕn ço cho
ng−êi trång v¶i trªn çc b¸o nh−: Th«ng tin thÞ tr−êng, S¶n xuÊt vµ ThÞ tr−êng,
B¸o B¾c Giang, T¹p chÝ KhuyÕn n«ng…
Qua ®iÒu tra 100 hé d©n trång v¶i ë 2 x· Quý S¬n vµ Biªn S¬n cã tíi 75
hé th−êng xuyªn theo dâi çc th«ng tin khuyÕn n«ng vÒ c©y v¶i v× hä cho r»ng
çc th«ng tin rÊt bæ Ých vµ hä cÇn tiÕp thu, ¸p dông vµo s¶n xuÊt. Vµ cã 25 hé
kh«ng th−êng xuyªn theo dâi çc th«ng tin nµy v× nh÷ng hé nµy cßn tham gia
ho¹t ®éng phi n«ng nghiÖp nªn kh«ng cã nhiÒu thêi gian theo dâi çc th«ng
tin nµy mÆc dï vËy hä vÉn ®¸nh gi¸ rÊt cao c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn
khuyÕn n«ng.
B¶ng 4.6. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé n«ng d©n vÒ c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn
vÒ c©y v¶i
Quý S¬n Biªn S¬n

Tæng
(n = 50) (n =50)
DiÔn gi¶i
SL CC SL CC SL CC
(hé) (%) (hé) (%) (hé) (%)
1. Sè hé th−êng xuyªn theo dâi

42 84,00 33 66,00 75 75,00
TTKN
2. Sè hé kh«ng th−êng xuyªn theo

8 16,00 17 34,00 25 25,00
dâi TTKN
3. Sè hé ch−a bao giê theo dâi

0 0,00 0 0,00 0 0,00
TTKN
Ghi chó: SL: Sè l−îng CC: C¬ cÊu
TTKN: Th«ng tin khuyÕn n«ng
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 2008.

47
Hép 1: Kh«ng thÓ thiÕu th«ng tin
Lµm v¶i b©y giê mµ kh«ng cã kü thuËt th× háng ¨n ngay, v¶i bÞ bÖnh mµ
kh«ng dïng ®óng thuèc th× mÊt lu«n c¶ v−ên Êy chø, nhÊt lµ b©y giê v¶i xÊu
chØ cã b¸n cho hµng sÊy th«i thÕ lµ mÊt lu«n nöa gi¸ ®Êy.
Cø ®Õn thêi kú ch¨m sãc çc anh chÞ khuyÕn n«ng l¹i h−íng dÉn cho
chóng t«i qua truyÒn h×nh huyÖn hoÆc göi v¨n b¶n vÒ th«n th«ng b¸o trªn loa
truyÒn thanh. Nãi thËt chø, nghe ®¬n gi¶n vËy th«i nh−ng tèt l¾m, v× chóng t«i
®©u ph¶i ai còng ®−îc tham gia tÊt c¶ çc líp tËp huÊn, may ra ®−îc 1 n¨m 1
lÇn. ThÕ th× kh«ng ®ñ. Chóng t«i ph¶i tù ®i t×m nh÷ng th«ng tin trªn ®µi, b¸o,
råi çc tµi liÖu ®−îc ph¸t gi÷ l¹i, chuyÓn cho nhau xem vµ lµm theo. Bæ Ých
l¾m chÞ ¹! May mµ cã nã kh«ng th× chóng t«i kh«ng thÓ lµm ®−îc v−ên v¶i
®Ñp nh− thÕ.
Bµ Mai ThÞ Thµnh, th«n T− Hai, x· Quý S¬n.
4.4.2. C«ng t¸c ®µo t¹o, tËp huÊn
B¸m s¸t chøc n¨ng, nhiÖm vô ®−îc giao vµ nhu cÇu ®µo t¹o cña ng−êi
trång v¶i, trong nh÷ng n¨m qua Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ®· phèi hîp víi
phßng n«ng nghiÖp, çc doanh nghiÖp, çc ®¬n vÞ trong x·... më nhiÒu líp tËp
huÊn cho ng−êi d©n vÒ kü thuËt ch¨m sãc v¶i, phßng trõ s©u bÖnh... KÕt qu¶
tËp huÊn cña Tr¹m vÒ v¶i thiÒu ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng 4.8:
B¶ng 4.7. KÕt qu¶ ®µo t¹o, tËp huÊn v¶i thiÒu qua 3 n¨m 2005 - 2007
So s¸nh
N¨m
ChØ tiªu §VT (%)
2005 2006 2007 06/05 07/06 BQ
1. Tæng sè líp Líp 52 56 65 107,69 116,07 131,43
2. Tæng sè ng−êi tham gia Ng−êi 3.120 3.360 3.900 116,09 107,69 111,89
3. BQ sè ng−êi tham gia/líp Ng−êi 60 60 60 100,00 100,00 100,00
Ghi chó: §VT: §¬n vÞ tÝnh

BQ: B×nh qu©n
Nguån: Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n, 2008.

48
Qua b¶ng 4.8 ta thÓ nhËn thÊy sè l−îng çc líp tËp huÊn qua 3 n¨m cã
xu h−íng t¨ng lªn, n¨m 2005 lµ 52 líp, n¨m 2006 lµ 56 líp vµ n¨m 2007
lµ 65 líp, b×nh qu©n 3 n¨m t¨ng 11,88%. Sè ng−êi/líp tËp huÊn lµ 60
ng−êi nªn víi sè l−îng líp nh− vËy còng míi chi ®¸p øng ®−îc cho 3.900
l−ît ng−êi, cßn rÊt nhiÒu hé d©n ch−a tõng ®−îc tham gia tËp huÊn v¶i
thiÒu bao giê.
Gi¶ng viªn tham gia tËp huÊn, ®µo t¹o th−êng lµ çn bé Tr¹m hoÆc còng
cã nh÷ng líp gi¶ng viªn lµ çn bé cña TTKN tØnh, çn bé çc doanh nghiÖp,
hoÆc gi¶ng viªn cña çc tr−êng chuyªn ngµnh n«ng nghiÖp…
Qua ®iÒu tra 100 hé d©n ë 2 x· th× cã 68 hé (ChiÕm 68,00%) ®· ®−îc
tham gia çc líp tËp huÊn vÒ v¶i, 32 hé (ChiÕm 32,00%) ch−a ®−îc tham gia
tËp huÊn vÒ v¶i bao giê. Quý S¬n ®−îc coi lµ mét x· cã c«ng t¸c khuyÕn n«ng
m¹nh cña huyÖn, nh−ng qua ®iÒu tra cßn tíi 10/50 hé ch−a ®−îc tham gia tËp
huÊn vÒ c©y v¶i. Vµ tÊt c¶ çc hé nµy ®Òu mong muèn sÏ ®−îc tham gia çc
líp tËp huÊn nµy. Lý do vÉn cßn nhiÒu hé ch−a tham gia tËp huÊn vÒ v¶i nh−
vËy lµ v× do ®Þa bµn réng vµ kinh phÝ cho ho¹t ®éng cã giíi h¹n ph¶i ph©n bæ
®Òu cho nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau nªn mçi n¨m mçi x· chØ cã thÓ tæ chøc
®−îc 1 - 3 líp vÒ v¶i ë çc th«n kh¸c nhau. Mçi líp còng chØ cã 60 hé tham
gia mµ mçi th«n Ýt nhÊt ®· h¬n 100 hé d©n nªn cã thÓ cã ng−êi ch−a ®−îc
tham gia tËp huÊn vÒ v¶i bao giê.
B¶ng 4.8. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, tËp huÊn vÒ v¶i
Quý S¬n Biªn S¬n Tæng
(n = 50) (n = 50) (n = 100)
DiÔn gi¶i
SL CC SL CC SL CC
(Hé) (%) (Hé) (%) (Hé) (%)
1. Sè hé ®−îc tham gia 40 80,00 28 56,00 68 68,00
2. Sè hé ch−a ®−îc tham gia 10 20,00 22 44,00 32 32,00
Ghi chó: SL: Sè l−îng

CC: C¬ cÊu

49
Trong sè 68 hé ®−îc tham gia tËp huÊn vÒ v¶i ë 2 x· Quý S¬n vµ

Biªn S¬n cã 45 hé (ChiÕm 66,18%) cho r»ng tham gia tËp huÊn vµ ¸p
dông thÊy cã hiÖu qu¶ thùc sù cã ý nghÜa, hä còng kh¼ng ®Þnh “ khi cßn
manh móm th× sao còng ®−îc, nh−ng ®· xuÊt ®¹i trµ, qui m« lín th×
kh«ng thÓ thiÕu kü thuËt”. Cã 6 hé tham gia nh−ng do gÆp ph¶i thêi tiÕt
bÊt thuËn nªn kÕt qu¶ hä ¸p dông kh«ng ®−îc nh− mong ®îi. Vµ cã 17 hé
cã ý kiÕn kh¸c, ®a phÇn nh÷ng hé nµy cho r»ng "lý thuyÕt vµ thùc hµnh
kh¸c nhau, kh«ng ph¶i lóc nµo ¸p dông còng cho kÕt tèt, mçi n¨m mét
kh¸c nªn kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh lµ tèt hay xÊu". Vµ kh«ng cã hé nµo
tham gia mµ kh«ng ¸p dông.
B¶ng 4.9. ý kiÕn cña çc hé n«ng d©n sau khi tham gia tËp huÊn vÒ v¶i
Tæng
(n = 40) (n = 28)
DiÔn gi¶i
SL CC SL CC SL CC
(Hé) (%) (Hé) (%) (Hé) (%)
1. Sè hé tham gia vµ ¸p dông thÊy
29 72,50 16 57,14 45 66,18
kÕt qu¶ thùc sù cã ý nghÜa
2. Sè hé tham gia vµ ¸p dông
3 7,50 3 10,71 6 8,82
nh−ng kh«ng hiÖu qu¶
3. Sè hé tham gia tËp huÊn nh−ng
0 0,00 0 0,00 0 0,00
kh«ng ¸p dông
4. ý kiÕn kh¸c 8 20,00 9 32,14 17 25,00
Hép 2: TËp huÊn cÇn l¾m chø !
TËp huÊn cÇn l¾m chø! Tr−íc ®©y khi ch−a ®−îc tËp huÊn kü thuËt vÒ
trång v¶i, gia ®×nh t«i bµ con ë ®©y ®©u biÕt tØa cµnh cho c©y ®ì ph¶i nu«i
nhiÒu cµnh mµ l¹i Ýt bÞ s©u bÖnh hay lµm thÕ nµo cho c©y ®Ëu qu¶... May nhê
®−îc tham gia çc líp tËp huÊn do Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn tæ chøc míi biÕt
tr−íc ®©y m×nh cæ hñ thÕ nµo.
Nh−ng sè líp tËp huÊn cho chóng t«i cßn Ýt qu¸. Chóng t«i mong
r»ng khuyÕn n«ng sÏ tæ chøc cho ng−êi trång v¶i chóng t«i ®−îc tham
gia nhiÒu h¬n.
Bµ NguyÔn ThÞ G¸i, th«n Sßi, x· Biªn S¬n

50
TËp huÊn lµ mét néi dung quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc, nh−ng ®Ó
ho¹t ®éng tËp huÊn cã ®−îc nh÷ng ¶nh h−ëng thùc sù cã ý nghÜa ®Õn s¶n xuÊt
v¶i cña hé th× huyÖn cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng tËp huÊn kh«ng chØ vÒ
mÆt l−îng mµ c¶ vÒ mÆt chÊt. Tr¹m cÇn kÕt hîp víi çc c¬ quan, ®oµn thÓ nh−:
Héi n«ng d©n, héi Phô n÷,… mét çch chÆt chÏ th«ng qua ®ã n¾m b¾t ®−îc
nh÷ng khã kh¨n cña ng−êi trång v¶i còng nh− nhu cÇu cña hä ®Ó tæ chøc tËp
huÊn. Còng cã thÓ th«ng qua çc héi nµy ®Ó ®−a kiÕn thøc KHKT vÒ c©y v¶i
tíi nh÷ng ng−êi kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia çc líp tËp huÊn. Trong tËp huÊn
cÇn g¾n lý thuyÕt víi thùc hµnh, cÇn cã sù trao ®æi th«ng tin hai chiÒu gi÷a
çn bé tËp huÊn vµ ng−êi trång v¶i.
4.4.3. C«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn
NÕu nh− c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn, tËp huÊn, tham quan héi th¶o mang
tÝnh chÊt lý thuyÕt th× x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn l¹i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n«ng
d©n ¸p dông nh÷ng lý thuyÕt ®ã vµo thùc tÕ s¶n xuÊt. Qua ®ã n«ng d©n míi
thÊy ®−îc tÝnh −u viÖt cña mét çch lµm ¨n míi, mét kü thuËt míi lµm c¬ së
thuyÕt phôc n«ng d©n lµm theo. NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng nµy, Tr¹m
khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n còng kh¸ chó träng ®Õn viÖc x©y dùng m« h×nh tr×nh
diÔn. Nh−ng v× c©y v¶i lµ c©y ¨n qu¶ l©u n¨m ®Ó x©y dùng ®−îc mét lo¹i m«
h×nh ph¶i mÊt thêi gian l©u nªn trong nh÷ng n¨m qua tr¹m chØ x©y dùng ®−îc
2 lo¹i m« h×nh lµ: M« h×nh ghÐp c¶i t¹o v¶i thiÒu thùc hiÖn ë 8 x· víi diÖn tÝch
18,6 ha, vµ m« h×nh phßng trõ s©u bÖnh trªn v¶i ë 4 x· víi diÖn tÝch 40 ha.
Çc m« h×nh nµy ®Òu ®ang ë giai ®o¹n ®Çu thùc hiÖn nªn kÕt qu¶ ch−a ®¸nh
gi¸ ®−îc nhiÒu, nh×n chung b−íc ®Çu cho kÕt qu¶ tèt. Vµ hiÖn nay Tr¹m ®ang
phèi hîp víi tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp 1 Hµ Néi x©y dùng m« h×nh vÒ v¶i
an toµn (GAP) t¹o ®iÒu kiÖn cho nhiÒu hé n«ng d©n ®−îc tham gia vµo çc m«
h×nh nµy.
B¶ng 4.10. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn qua 3
n¨m 2005 - 2007
DiÖn tÝch ¸p §Þa ®iÓm
Lo¹i m« h×nh
dông (ha) (X·)
1. MH ghÐp c¶i t¹o v¶i thiÒu 18,6 Quý S¬n, Mü An, Biªn S¬n, Thanh H¶i, ...
2. MH phßng trõ s©u bÖnh 40 Hång Giang, Trï Hùu, Quý S¬n, Gi¸p S¬n
Tæng 58,6
Ghi chó: MH: M« h×nh.
Nguån: Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n, 2008.

51
B¶ng 4.11. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé vÒ c«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i
Quý s¬n Biªn s¬n Tæng
DiÔn gi¶i SL CC SL CC SL CC
(Hé) (%) (Hé) (%) (Hé) (%)
1. Sè hé ®−îc tham quan m« h×nh 5 10,00 2 4,00 7 7,00
2. Sè hé ®−îc tham gia x©y dùng MH 3 2,00 0 0,00 3 3,00
3. Sè hé cã nhu cÇu tham quan hoÆc

30 60,00 30 60,00 60 60,00
tham gia x©y dùng MH
Ghi chó: SL: Sè l−îng CC: C¬ cÊu
MH: M« h×nh
Qua b¶ng 4.11 cho thÊy sè hé ®−îc tham gia trùc tiÕp x©y dùng m« h×nh
vµ sè hé ®−îc tham quan çc m« h×nh vÒ v¶i cßn qu¸ Ýt so víi sè hé cã nhu
cÇu ®−îc tham gia x©y dùng vµ ®−îc tham quan çc m« h×nh. 60% sè hé ®iÒu
tra cã nhu cÇu tham quan hoÆc ®−îc tham gia vµo x©y dùng m« h×nh, trong
khi ®ã míi chØ cã 7/100 hé (7%) ®−îc tham quan vµ 3/100 hé ®−îc tham gia
m« h×nh. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ Tr¹m khuyÕn n«ng ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu ®Ó tháa
m·n ®−îc nhu cÇu cña ng−êi d©n trång v¶i hiÖn nay, ®Ó hä cã c¬ héi tiÕp cËn
thùc tÕ víi KHKT.
B¶ng 4.12. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ hiÖu qu¶ cña m« h×nh tr×nh diÔn vÒ
v¶i thiÒu
§VT: %.
§¸nh gi¸ Quý s¬n Biªn s¬n Tæng
1. Cã tÝnh thuyÕt phôc 50,00 50,00 50,00

2. Ýt cã tÝnh thuyÕt phôc 12,50 0,00 10,00
3.Kh«ng cã tÝnh thuyÕt phôc 0,00 0,00 0,00
4. ý kiÕn kh¸c 37,50 50,00 40,00

52
Cã tíi 50% sè hé ®iÒu tra ®¸nh gi¸ cao çc m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i
thiÒu ®· ®−îc x©y dùng hoÆc ®−îc tham quan, chØ cã 10% hé ë x· Quý S¬n
cho r»ng çc m« h×nh nµy vÉn ch−a thuyÕt phôc ®−îc hä. Vµ cã 40% hé l¹i cã
ý kiÕn kh¸c.
Tuy r»ng nh÷ng n¨m qua Lôc Ng¹n ch−a x©y dùng ®−îc nhiÒu m« h×nh
vÒ v¶i nh−ng víi nh÷ng m« h×nh mµ Tr¹m ®· x©y dùng hÇu hÕt ®−îc ng−êi
d©n ®¸nh gi¸ cao.
Hép 3: ý kiÕn hé vÒ m« h×nh tr×nh diÔn

ë ®Þa ph−¬ng chóng t«i th× m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i kh«ng nhiÒu nh− çc
lo¹i c©y, con kh¸c. Gia ®×nh t«i còng míi chØ ®−îc tham quan mét m« h×nh vÒ
v¶i lµ m« h×nh phßng trõ s©u bÖnh h¹i v¶i. Nh−ng ®©y kh«ng ph¶i lµ do Tr¹m
khuyÕn n«ng tæ chøc cho chóng t«i ®i ®©u mµ nhµ t«i nghe tin nªn tù m×nh ®i
t×m hiÓu, thÊy hay vÒ lµm theo thÊy còng hiÖu qu¶. Mäi n¨m víi v−ên v¶i gÇn
2 mÉu nµy nhµ tèi cø ph¶i chi tíi 2 - 3 triÖu tiÒn thuèc s©u ®Êy, nh−ng n¨m
võa råi hÕt cã h¬n 1 triÖu th«i nh−ng vÉn hiÖu qu¶, ®ì c«ng phun thuèc, gi¶m
chi phÝ còng ®ì h¹i ng−êi. Mµ kh«ng chØ nhµ t«i lµm theo ®©u, trong lµng t«i
còng nhiÒu nhµ lµm theo.
M« h×nh hay vËy mµ sao khuyÕn n«ng m×nh kh«ng triÓn khai nhiÒu h¬n
n÷a nhØ ?!
¤ng Lý V¨n Kh×n, th«n B¾c Hai, x· Quý S¬n
4.4.4. C«ng t¸c tham quan héi th¶o

VÒ c«ng t¸c tham quan héi th¶o ®Çu bê trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n
xuÊt c©y v¶i thiÒu th× Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n míi chØ tæ chøc çc cuéc
héi th¶o th«ng qua çc buæi häp d©n, çc buæi ®¸nh gi¸ m« h×nh tr×nh diÔn vÒ
v¶i. Cßn viÖc tæ chøc chuyÕn tham quan çc m« h×nh s¶n xuÊt v¶i ë çc ®Þa
ph−¬ng kh¸c cho hé trång v¶i gÇn nh− kh«ng cã trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cô
thÓ qua b¶ng 4.12 nh− sau:

53
B¶ng 4.13. KÕt qu¶ héi th¶o vÒ c©y v¶i qua 3 n¨m 2005 - 2007
N¨m
ChØ tiªu §VT
2005 2006 2007
1.Sè lÇn héi th¶o LÇn 9 8 10
2.Sè ng−êi tham gia Ng−êi 810 560 700
3. BQ sè ng−êi/lÇn héi th¶o Ng−êi 90 70 70
Nguån: Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n, 2008
Sè l−îng héi th¶o tæ chøc n¨m 2007 t¨ng h¬n 2 n¨m tr−íc nh−ng sè
ng−êi l¹i gi¶m ®i ®ã lµ do sè ng−êi tham gia trong 1 lÇn héi th¶o gi¶m xuèng
tõ 90 ng−êi /1 héi th¶o xuèng 70 ng−êi.
Nh×n nhËn vÒ nh÷ng khã kh¨n cña vÊn ®Ò nµy cã thÓ thÊy ®ã chÝnh lµ
thiÕu kinh phÝ tæ chøc héi th¶o, viÖc lùa chän ®Þa ®iÓm héi th¶o, néi dung héi
th¶o còng ®ang lµ khã kh¨n bëi ho¹t ®éng khuyÕn n«ng míi ®i vµo chuyªn
s©u, çc m« h×nh vÒ v¶i míi ®−îc thùc hiÖn trong thêi gian ng¾n nªn ch−a
kh¼ng ®Þnh ®−îc hiÖu qu¶ nªn ch−a tæ chøc ®−îc nhiÒu héi th¶o. Do vËy ®Ó tæ
chøc ®−îc nhiÒu cuéc héi th¶o h¬n n÷a cho ng−êi trång v¶i Tr¹m khuyÕn
n«ng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p vµ b−íc ®i thÝch hîp ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c
khuyÕn n«ng Tr¹m kh«ng chØ trong lÜnh vùc c©y v¶i mµ trong tÊt c¶ çc lÜnh
vùc kh¸c cña n«ng nghiÖp.
4.5. T¸c ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®Õn s¶n xuÊt v¶i thiÒu trªn ®Þa
bµn huyÖn Lôc Ng¹n
4.5.1. ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt v¶i thiÒu cña huyÖn
Tõ khi ®−îc thµnh lËp Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ®· gÆt h¸i ®−îc
nhiÒu thµnh c«ng, kh¼ng ®Þnh ®−îc vai trß quan träng cña m×nh trong ph¸t
triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n cña huyÖn miÒn nói tØnh B¾c Giang víi c©y n«ng
nghiÖp mòi nhän v¶i thiÒu.
Hµng n¨m Tr¹m tæ chøc nhiÒu buæi tËp huÊn, héi th¶o täa ®µm, x©y dùng
m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i cho hµng ngµn hé d©n trång v¶i tham gia. Nhê ®ã
mµ s¶n l−îng vµ n¨ng suÊt v¶i kh«ng ngõng t¨ng lªn.

54
Qua b¶ng 4.13 ta thÊy râ nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt,
s¶n l−îng v¶i thiÒu Lôc Ng¹n qua mét sè n¨m. MÆc dï diÖn tÝch trång v¶i cña
huyÖn trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y cã xu h−íng gi¶m ®i, nh−ng vÒ s¶n l−îng
vµ n¨ng suÊt l¹i t¨ng lªn, ®ã lµ do cã sù hç trî vÒ kü thuËt cña khuyÕn n«ng
cho ng−êi trång v¶i.
N¨m 2006 s¶n l−îng v¶i cña c¶ huyÖn lµ 54.820 tÊn, sang n¨m 2007 lµ
114.059, t¨ng h¬n gÊp ®«i, kÐo theo n¨ng suÊt còng t¨ng ®¸ng kÓ. N¨ng suÊt
chung n¨m 2007 lµ 6,06 tÊn/ha, x· Quý S¬n lµ 4,35 tÊn/ha, x· Biªn S¬n lµ 3,63
tÊn/ha. Trªn thùc tÕ s¶n phÈm v¶i kh«ng chØ t¨ng lªn vÒ n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng
mµ cßn t¨ng lªn c¶ vÒ mÉu m· vµ chÊt l−îng, thêi vô cña c©y v¶i còng ®−îc
kÐo dµi ra nh»m gi¶m bít søc Ðp thu ho¹ch vµ tiªu thô cïng lóc. Cã ®−îc
thµnh qu¶ nµy th× c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®ãng vai trß quan träng. §ã còng lµ
lý do ng−êi d©n trång v¶i Lôc Ng¹n lu«n cã mong muèn ®−îc tham gia çc
ho¹t ®éng khuyÕn n«ng nhiÒu h¬n n÷a. Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn kh«ng chØ
chuyÓn giao KHKT mµ cßn chØ ®¹o ng−êi d©n thùc hiÖn theo çc chÝnh s¸ch
vÒ v¶i mµ UBND ®· phª duyÖt vÒ v¶i thiÒu ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ng−êi d©n trång
vµ ph¸ mét çch å ¹t.
B¶ng 4.14. DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng v¶i thiÒu qua mét sè n¨m
DiÖn tÝch DiÖn tÝch cho thu ho¹ch S¶n l−îng N¨ng suÊt
(ha) (ha) (TÊn) (tÊn/ha)
2000 2006 2007 2000 2006 2007 2000 2006 2007 2000 2006 2007
Tæng 14.322 18.815 18.815 10.660 15.400 18.810 33.410 54.820 114.059 3,13 3,55 6,06
Quý S¬n 1.058 1.592 1.539 967 1.480 1.481 2.660 4.939 6.438 2,75 3,34 4,35
Biªn S¬n 760 938 931 632 905 906 1.687 2.938 3.294 2,67 3,25 3,63
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª Lôc Ng¹n 2006, 2007.
Trong nh÷ng n¨m qua khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n còng gãp phÇn vµo viÖc
thóc ®Èy thÞ tr−êng tiªu thô s¶n phÈm b»ng viÖc ®Ò xuÊt çc chÝnh s¸ch −u ®·i
®èi víi ng−êi bu«n b¸n v¶i trªn ®Þa bµn huyÖn, lµm viÖc víi çc c«ng ty chÕ
biÕn xuÊt khÈu v¶i tiªu thô s¶n phÈm cho ng−êi d©n... C«ng t¸c nµy cña
khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n còng ®· ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶. Nh−ng do thêi gian
cã h¹n vµ nh÷ng thèng kª ch−a ®Çy ®ñ nªn ®Ò tµi kh«ng ®i s©u nghiªn cøu vÒ
lÜnh vùc nµy.
4.5.2. ¶nh h−ëng gi¸n tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé

55
§èi víi c¶ 2 x· Quý S¬n vµ Biªn S¬n yÕu tè quan träng gióp çc hé
gia ®×nh t¨ng thu nhËp tõ c©y v¶i lµ n¨ng suÊt c©y trång t¨ng lªn do ¸p
dông KHKT míi vµo s¶n xuÊt tõ viÖc ®−îc tham gia vµo çc líp tËp
huÊn, häc hái mét sè m« h×nh ®· cã kÕt qu¶ tèt. Bªn c¹nh ®ã còng lµ
viÖc më réng thªm diÖn tÝch vµ trång thªm mét sè gièng v¶i míi. Vµ
kh«ng cã hé ga ®×nh nµo nãi tíi viÖc t¨ng thu nhËp tõ v¶i lµ do gi¸
t¨ng lªn.
B¶ng 4.15. Nh÷ng yÕu tè quan träng gióp hé gia ®×nh n©ng cao thu nhËp tõ
s¶n xuÊt v¶i thiÒu
§VT: %
YÕu tè Quý s¬n Biªn S¬n
T¨ng diÖn tÝch 40,00 56,00
Trång gièng míi 14,00 12,00
N¨ng suÊt t¨ng 90,00 84,00
Gi¸ t¨ng 0,00 0,00
¸p dông kü thuËt míi 86,00 78,00

§Ó ®¸nh gi¸ c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®· ¶nh ®Õn çc hé d©n trång v¶i nh−
thÕ nµo, hä ®−îc lîi g× tõ viÖc tham gia vµo çc ho¹t ®éng cña c«ng t¸c
khuyÕn n«ng thóc ®Èy ph¸t triÓn v¶i thiÒu. T«i ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra 100 hé
d©n ë 2 x· Quý S¬n vµ Biªn S¬n. kÕt qu¶ ®iÒu tra nh− sau:
B¶ng 4.16. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ møc sèng cña hé gia ®×nh so víi thêi
kú tr−íc 2003
Tæng
(n= 50) (n = 50)
Møc so s¸nh
SL CC SL CC SL CC
(Hé) (%) (Hé) (%) (Hé) (%)
Kh¸ h¬n tr−íc 42 84,00 33 66,00 75 75,00
Gièng nhau 8 16,00 17 34,00 25 25,00
KÐm h¬n 0 0,00 0 0,00 0 0,00
Nguån: Sè liÖu ®iÒu tra, 2008
Qua sè liÖu ®iÒu tra cã thÓ thÊy phÇn lín çc hé gia ®×nh ®−îc pháng
vÊn (75%) tù ®¸nh gi¸ møc sèng cña gia ®×nh m×nh trong thêi gian gÇn ®©y,

56
tÝnh ®Õn n¨m 2007, kh¸ h¬n so víi thêi kú tr−íc n¨m 2003, thêi kú ch−a
thµnh lËp Tr¹m khuyÕn n«ng lôc Ng¹n. Khi hái çc hé nµy vÒ yÕu tè gióp
kinh tÕ gia ®×nh tèt h¬n th× 100% hé ®Òu cho biÕt lµ nhê lµm kinh tÕ v−ên
®åi, ph¸t triÓn c©y v¶i. 25% sè hé ®iÒu tra ®¸nh gi¸ møc sèng cña gia ®×nh
m×nh vÉn nh− tr−íc nh−ng kh«ng ®−a ra ®−îc lý do thÝch hîp.
Trong nh÷ng n¨m qua Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n kh«ng chØ lµm
nhiÖm vô chuyÓn giao KHKT míi tíi ng−êi d©n theo mét kªnh chÝnh lµ
khuyÕn n«ng nhµ n−íc mµ Tr¹m cßn gióp ®ì çc th«n, x· thµnh lËp
nhiÒu CLB khuyÕn n«ng, nhãm së thÝch nh−: CLB N«ng d©n Thanh
Hïng (Trï Hùu), CLB N«ng d©n x· Quý S¬n, HTX Hång Xu©n (Hång
Giang)... Th«ng qua çc CLB, nhãm héi nµy khuyÕn n«ng ®Õn ®−îc víi
réng r·i ng−êi n«ng d©n h¬n v× hä tham gia tù nguyÖn vµ nh÷ng khã
kh¨n vµ nhu cÇu cña hä còng dÔ dµng ®Õn víi CBKN h¬n th«ng qua
çc nhãm tr−ëng. Çc nhãm nµy sinh ho¹t theo ®Þnh kú 3 tuÇn mét lÇn
®· gióp ng−êi d©n trång v¶i cã thªm ®−îc nhiÒu kiÕn thøc bæ Ých trong
qu¸ tr×nh ch¨m sãc v¶i khi mµ khuyÕn n«ng nhµ n−íc kh«ng thÓ ®¸p
øng ®−îc hÕt nhu cÇu.
Qua ®©y lÇn n÷a ta thÊy ®−îc vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng
trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu Lôc Ng¹n. Tr¹m
khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n cÇn cã nh÷ng ®Þnh h−íng, gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó
kh¼ng ®Þnh ®óng vai trß cña m×nh.

57
4.6. Ph©n tÝch SWOT: §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi, th¸ch thøc cña c«ng
t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i
huyÖn Lôc Ng¹n
§iÓm m¹nh §iÓm yÕu

- §éi ngò CBKN c¬ së cã kinh nghiÖm c«ng t¸c - Ho¹t ®éng cña ®éi ngò CBKN cßn kÐm
(sè n¨m c«ng t¸c tõ 2 n¨m trë lªn), quen ®Þa bµn hiÖu qu¶.
lµm viÖc. - C¬ cÊu khuyÕn n«ng c¬ së cßn thiÕu.
- §−îc sù ñng hé cña çc cÊp chÝnh quyÒn vµ - Cßn yÕu vÒ c«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh
nh©n d©n. diÔn vµ tham quan häc tËp.
- Cã ®−îc sù hîp t¸c cña çc b¸o, ®µi ®Þa - Çc CLB cßn mang tÝnh tù ph¸t.
ph−¬ng.
- N¨ng lùc vÒ thÞ tr−êng CBKN cßn h¹n chÕ.
- Cã nguån kinh phÝ hç trî tõ tØnh, trung −¬ng
- Nguån kinh phÝ ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ, chia
®Ó ho¹t ®éng hµng n¨m.
®Òu cho çc lÜnh vùc, ho¹t ®éng theo chØ tiªu.
- Mét sè CLB, nhãm së thÝch ®· ®i vµo ho¹t
®éng cã hiÖu qu¶ lµm cÇu nèi cho khuyÕn n«ng
vµ n«ng d©n.
C¬ héi Th¸ch thøc
- Hoµn thiÖn c¬ cÊu CBKN dùa vµo nghÞ ®Þnh - Mét sè CBKN cã n¨ng lùc sÏ chuyÓn c«ng
56/2005/N§-CP vÒ khuyÕn n«ng, khuyÕn ng− t¸c khi cã c¬ héi.
nªu râ mçi x· cÇn cã mét CBKN. - Sù thÊt b¹i cña m« h×nh do yÕu tè kh¸ch
- Cã nhiÒu chÝnh s¸ch −u ®·i cho ph¸t triÓn v¶i quan lµm gi¶m lßng tin cña ng−êi d©n.
thiÒu cña huyÖn. - ThiÕu kinh phÝ ho¹t ®éng.
- Cã thÓ phèi hîp thùc hiÖn çc m« h×nh
khuyÕn n«ng c©y v¶i çc c«ng ty thuèc BVTV,
ph©n bãn ®Ó t− vÊn vµ hç trî vËt t−…
- Côc Së h÷u trÝ tuÖ ®ang nghiªn cøu cÊp
chøng nhËn chØ dÉn ®Þa lý cho v¶I thiÒu Lôc
Ng¹n, t¹o c¬ héi cho v¶i thiÒu Lôc Ng¹n lËp
th−¬ng hiÖu, më réng thÞ tr−êng.
- Çc dù ¸n kÕt hîp víi khuyÕn n«ng trong
ph¸t triÓn v¶i thiÒu cña huyÖn còng ®ang ®−îc
quan t©m.

58
4.7. §Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc
®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n
4.7.1. §Þnh h−íng
- TiÕp tôc cñng cè vµ hoµn thiÖn hÖ thèng khuyÕn n«ng tõ huyÖn ®Õn c¬
së, tõng b−íc n©ng cao n¨ng lùc cho CBKN tõ huyÖn ®Õn c¬ së, ®Æc biÖt lµ ®éi
ngò khuyÕn n«ng c¬ së, nh÷ng ng−êi lµm viÖc trùc tiÕp víi ng−êi d©n.
- T¨ng c−êng vai trß cña CBKN c¬ s¬, tõ ®ã thóc ®Èy ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, ho¹t ®éng khuyÕn n«ng t¹i çc x· cã hiÖu qu¶ h¬n.
- Phèi hîp chÆt chÏ tæ chøc khuyÕn n«ng c©y v¶i víi çc c¬ quan, ®oµn
thÓ, çc tæ chøc, ç nh©n ®Ó ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c khuyÕn n«ng, lµm cho
c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®i s©u, ®i s¸t h¬n trong viÖc ph¸t triÓn v¶i thiÒu trªn ®Þa
bµn huyÖn.
- T¨ng c−êng th«ng tin tuyªn truyÒn, ®µo t¹o, tËp huÊn, x©y dùng m«
h×nh tr×nh diÔn vµ tham quan héi th¶o cho ng−êi d©n trång v¶i.
- Phèi hîp víi çc ®Þa ph−¬ng x©y dùng thªm çc CLB khuyÕn n«ng,
khuyÕn khÝch ng−êi d©n tham gia çc CLB.
- Trang bÞ thªm kiÕn thøc vÒ c©y v¶i cho CBKN vµ chñ nhiÖm çc CLB
khuyÕn n«ng vµ çc nhãm së thÝch.
- Kh¼ng ®Þnh vai trß chØ ®¹o s¶n xuÊt. æn ®Þnh diÖn tÝch v¶i trªn ®Þa bµn
huyÖn, x©y dùng vµ triÓn khai më réng diÖn tÝch v¶i an toµn, ghÐp c¶i t¹o v¶i…
4.7.2. Gi¶i ph¸p
§Ó thùc hiÖn ®−îc çc ®Þnh h−íng trªn Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n cÇn
cã gi¶i ph¸p thùc hiÖn cô thÓ.
v Gi¶i ph¸p vÒ hÖ thèng tæ chøc:
KhuyÕn n«ng Lôc Ng¹n cÇn cã mét sè thay ®æi sau:
- C¬ cÊu thªm CBKN phô t¸ch vÊn ®Ò thÞ tr−êng:
CBKN phô tr¸ch vÒ thÞ tr−êng lµ mét ®ßi hái cÇn thiÕt bëi thùc tÕ ho¹t
®éng khuyÕn n«ng tªn ®Þa bµn huyÖn ®Òu gÆp ph¶i khã kh¨n kh«ng chØ víi
c©y v¶i mµ víi n«ng nghiÖp nãi chung, ®ã lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®Çu ra cho s¶n
phÈm khi x©y dùng m« h×nh. Cã gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò ®Çu ra khi ®ã çc m«
h×nh míi ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ mang tÝnh thuyÕt phôc ®èi víi ®«ng ®¶o
çc ®èi t−îng n«ng d©n vµ kh¾c phôc ®−îc nh÷ng nh−îc ®iÓm ®· tån t¹i trong
nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung ®ã lµ ch−a quan t©m nhiÒu tíi

59
thÞ tr−êng vµ tiªu thô s¶n phÈm mÆc dï n«ng d©n cã nghÜ tíi chuyÖn b¸n nh−
thÕ nµo. Tuy nhiªn, hä cßn ch−a suy nghÜ ®Õn viÖc x¸c ®Þnh cô thÓ vµ lËp kÕ
ho¹ch tiªu thô çc s¶n phÈm mét çch ch¾c ch¾n, nªn rÊt cÇn cã ng−êi chuyªn
s©u vÒ vÊn ®Ò nµy.
- CÇn x©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý vµ hç trî ®èi víi çc nhãm n«ng d©n cïng
së thÝch vµ çc CLB khuyÕn n«ng:
G¾n tr¸ch nhiÖm cña ®éi ngò CBKN víi c«ng viÖc th−êng xuyªn b¸o ço
t×nh h×nh ho¹t ®éng cña çc nhãm së thÝch, çc CLB khuyÕn n«ng. Ph¶n ¸nh
nh÷ng vÊn ®Ò mµ çc nhãm, CLB kiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt th«ng qua çc buæi giao
ban. Dùa vµo çc nhãm, CLB ®Ó t×m ®iÓm x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vµ
®Þnh kú ph¸t tµi liÖu kü thuËt cho çc nhãm, CLB.
§ång thêi Tr¹m khuyÕn n«ng cÇn tÝch cùc khuyÕn khÝch, vËn ®éng ng−êi
d©n tÝch cùc tham gia vµ thµnh lËp thªm nhiÒu CLB khuyÕn n«ng, nhãm së
thÝch, thùc hiÖn x· héi hãa c«ng t¸c khuyÕn n«ng.
- T¨ng c−êng CBKN c¬ së cho 2 x· cßn thiÕu, ®ång thêi tæ chøc tËp
huÊn, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho çc CBKN c¬ së.
- §æi míi chÕ ®é chÝnh s¸ch cho CBKN, t¨ng c−êng x©y dùng quü
khuyÕn n«ng c¬ së, t¨ng møc phô cÊp cho CBKN c¬ së ®Ó hä h¨ng say, nhiÖt
t×nh h¬n víi c«ng viÖc cña m×nh.
v Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng th«ng tin tuyªn truyÒn:
§Ó ®¹t ®−îc hiÖu qu¶ trong tuyªn truyÒn néi dung th«ng tin cÇn ng¾n
gän, dÔ hiÓu, dÔ nhí vµ ®óng thêi ®iÓm. Th«ng tin tuyªn truyÒn còng cÇn chó
ý ®Õn tÝnh ®Þnh kú vµ cã lÞch cô thÓ ®Ó n«ng d©n cã nhu cÇu vµ quan t©m tíi
néi dung tuyªn truyÒn sÏ n¾m b¾t ®−îc th«ng tin mét çch chñ ®éng vµ cã
hiÖu qu¶ h¬n. Cã nh− vËy míi h¹n chÕ ®−îc t×nh tr¹ng n«ng d©n tiÕp nhËn
th«ng tin mét çch bÞ ®éng do bËn c«ng viÖc hoÆc do ch−a ®éng n·o mµy mß
t×m hiÓu vÊn ®Ò.
v Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng ®µo t¹o, tËp huÊn:
Tæ chøc th−êng xuyªn h¬n n÷a çc buæi tËp huÊn, ®Æc biÖt khuyÕn n«ng
c¬ së ph¶i tæ chøc ®−îc çc buæi häp, sinh ho¹t céng ®ång t¹i çc th«n, xãm
®Ó trao ®æi kinh nghiÖm s¶n xuÊt.
Néi dung tËp huÊn cÇn ng¾n gän, xóc tÝch, cô thÓ phï hîp víi tõng
giai ®o¹n s¶n xuÊt, cã nh− vËy ng−êi d©n míi dÔ tiÕp thu vµ cã høng thó
víi bµi gi¶ng.

60
Tr−íc khi lËp kÕ ho¹ch tËp huÊn cÇn cã ®iÒu tra nhu cÇu cña çc hé n«ng
d©n ®ang trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt.
v Gi¶i ph¸p vÒ ho¹t ®éng x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn:
X©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i ®ang ®−îc ng−êi d©n rÊt quan t©m.
®Ó kh¼ng ®Þnh ®−îc tÝnh −u viÖt cña c«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn
nµy, Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n cÇn ph¶i x©y dùng çc m« h×nh ph¸t huy
®−îc cao h¬n sù tham gia cña ng−êi d©n b»ng viÖc t¨ng c−êng tæ chøc trao
®æi, häc tËp kinh nghiÖm gi÷a çc hé tham gia x©y dùng m« h×nh. §èi víi çc
hé tham gia m« h×nh ph¶i cã th«ng tin vÒ nhau, n¾m ®−îc t×nh h×nh s¶n xuÊt
cña nhau b»ng viÖc trùc tiÕp trao ®æi hoÆc hµng th¸ng huyÖn ph¶i tæ chøc héi
th¶o, trao ®æi vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt nh−: T×nh h×nh sinh tr−ëng, ph¸t triÓn cña
c©y, t×nh h×nh s©u bÖnh,... t×m ra vÊn ®Ò v−íng m¾c ®Ó cïng gi¶i quyÕt.
- X©y dùng çc m« h×nh ®−îc ng−êi d©n ñng hé, tÝch cùc tham gia.
- T¨ng c−êng sù trao ®æi th−êng xuyªn gi÷a çc hé cïng tham gia x©y
dùng m« h×nh.
- Cã sù gi¸m s¸t m« h×nh th−êng xuyªn cña CBKN.
- Më réng mét sè m« h×nh vµ lo¹i m« h×nh theo côm x· ®Ó ng−êi d©n tiÖn
tham gia vµ tham quan, häc tËp.
v Gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c tham quan, héi th¶o:
- Tæ chøc cho ng−êi trång v¶i ë çc x· kh¸c nhau tham quan, trao ®æi
kinh nghiÖm lÉn nhau th«ng qua nh÷ng m« h×nh ®· cã kÕt qu¶ ngay trong ®Þa
bµn huyÖn.
- Khi tæ chøc tham quan cÇn ph¶i ®iÒu tra, lùa chän m« h×nh vµ ®èi t−îng
tham gia, tham quan ph¶i lµ nh÷ng ng−êi thùc sù quan t©m ®Õn m« h×nh, ham
häc hái, ch¨m chØ, biÕt chÊp nhËn rñi ro, cã n¨ng lùc kinh tÕ ®Ó ¸p dông m«
h×nh. Sau khi tham quan çc hé ph¶i th−êng xuyªn ®−îc tæ chøc gÆp mÆt ®Ó
trao ®æi ®Ó tiÕn hµnh ¸p dông m« h×nh cã hiÖu qu¶.

61
PhÇn 5
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
5.1. KÕt luËn

Qua mét thêi gian nghiªn cøu ®Ò tµi Chóng t«i ®i ®Õn mét sè kÕt luËn
nh− sau:
C«ng t¸c khuyÕn n«ng, nhÊt lµ chuyÓn giao kü thuËt tiÕn tíi ng−êi trång
v¶i Lôc Ng¹n cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng cho sù nghiÖp xãa ®ãi, gi¶m nghÌo,
ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n cña huyÖn.
Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ®· cã nhiÒu ho¹t ®éng thiÕt thùc ®ãng gãp
vµo thµnh tÝch trong s¶n xuÊt v¶i thiÒu nãi riªng vµ n«ng nghiÖp nãi chung
trªn ®Þa bµn huyÖn, khuyÕn n«ng ®· t¸c ®éng tÝch cùc vµo s¶n xuÊt gãp phÇn
lµm t¨ng n¨ng suÊt, s¶n l−îng v¶i, gãp phÇn n©ng cao thu nhËp, gãp phÇn c¶i
thiÖn ®êi sèng ng−êi n«ng d©n c¶ vÒ mÆt vËt chÊt vµ tinh thÇn.
Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn lôc Ng¹n më ®−îc hµng tr¨m líp tËp huÊn víi
hµng ngµn l−ît ng−êi tham gia, trong ®ã tíi 1/4 sè líp giµnh cho v¶i.
Tr¹m phèi hîp víi ®µi PTTH tØnh, huyÖn, ®µi truyÒn thanh x· tuyªn
truyÒn khuyÕn ço çc KTTB, çc m« h×nh s¶n xuÊt hiÖu qu¶, çc kinh
nghiÖm s¶n xuÊt giái tíi bµ con n«ng d©n. §ång thêi tr¹m cßn phèi hîp víi
TTKN tØnh, çc tr−êng, çc viÖn më çc líp båi d−ìng n©ng cao kiÕn thøc,
n¨ng lùc cho ®éi ngò CBKN huyÖn vµ c¬ së. Tr¹m còng phèi hîp, gióp ®ì çc
®Þa ph−¬ng thµnh lËp vµ duy tr× ho¹t ®éng nhiÒu CLB KhuyÕn n«ng, nhãm së
thÝch cã hiÖu qu¶.
C¬ cÊu tæ chøc khuyÕn n«ng ®−îc bè trÝ tõ huyÖn ®Õn c¬ së, tuy nhiªn
m¹ng l−íi CBKN cña huyÖn cßn máng, ch−a ®¸p øng ®−îc nhu cÇu c«ng viÖc
®−îc giao. Tr×nh ®é CBKN cßn thiÕu ®ång bé, tÊt c¶ míi chØ ®−îc ®µo t¹o mét
chuyªn ngµnh, hÇu hÕt hä thiÕu kü n¨ng ph¸t triÓn céng ®ång, kü n¨ng s−
ph¹m nªn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n khi ho¹t ®éng.
Néi dung vµ çc th«ng tin ®−îc truyÒn ®¹t trong çc ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng cßn ch−a ®Çy ®ñ, thiªn vÒ kü thuËt. Ch−a cã khuyÕn n«ng thÞ tr−êng,

62
khuyÕn n«ng chÕ biÕn n«ng s¶n, khuyÕn n«ng xóc tiÕn th−¬ng m¹i, khuyÕn
n«ng t− vÊn dÞch vô kü thuËt vµ khuyÕn n«ng hîp t¸c quèc tÕ.
5.2. KiÕn nghÞ
* §èi víi nhµ n−íc:
- TiÕp tôc cñng cè tæ chøc khuyÕn n«ng tõ huyÖn ®Õn c¬ së, rµ so¸t
th−êng xuyªn n¨ng lùc, tr×nh ®é, chuyªn m«n cña ®éi ngò CBKN cña huyÖn
vµ c¬ së. NÕu kh«ng cã chuyªn m«n phï hîp th× thay thÕ hoÆc cho ®i ®µo t¹o
nÕu thÊy kh¶ quan.
- VÒ phô cÊp khuyÕn n«ng c¬ së: §Ò nghÞ t¨ng møc phô cÊp cho CBKN
c¬ së ë møc ®iÒu chØnh thu nhËp tèi thiÓu hiÖn nay hoÆc tr¶ l−¬ng theo b»ng
cÊp ®µo t¹o, CBKN c¬ së ®−îc ®ãng b¶o hiÓm x· héi ®Ó hä yªn t©m c«ng t¸c.
- VÒ kinh phÝ: T¨ng thªm kinh phÝ cho ho¹t ®éng khuyÕn n«ng ®Ó t¨ng
c−êng ho¹t ®éng khuyÕn n«ng nh− ®Èy m¹nh th«ng tin tuyªn truyÒn, tham
quan, héi th¶o, mua trang thiÕt bÞ phôc vô tËp huÊn, çc ch−¬ng tr×nh
khuyÕn n«ng...
* §èi víi ®Þa ph−¬ng:
- TiÕn hµnh quy ho¹ch vïng trång v¶i tr¸nh t×nh tr¹ng trång trµn lan kÐm
hiÖu qu¶.
- X©y dùng chÝnh s¸ch hç trî ®èi víi nh÷ng hé tÝch cùc tham gia triÓn
khai m« h×nh tr×nh diÔn, vµ víi çc CLB khuyÕn n«ng, nhãm cïng së thÝch...

63
Tµi liÖu tham kh¶o
1. ChÝnh phñ vµ PTNT (2005), NghÞ ®Þnh 56/2005/N§-CP vÒ khuyÕn n«ng,

khuyÕn ng−.
2. NguyÔn Minh Ch©u (2006), "T¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh tr¸i c©y ViÖt Nam
trong nh÷ng n¨m tíi", Th«ng tin KhuyÕn n«ng (2), trang 52 - 54.
3. Th¹ch V¨n ChiÕn (2007), §¸nh gi¸ kÕt qu¶ vµ t¸c ®éng tõ ho¹t ®éng khuyÕn
n«ng cña Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn Yªn ThÕ - tØnh B¾c Giang, HN.
4. Chu V¨n Chu«ng, NguyÔn V¨n Dòng, Vò M¹nh H¶i (1995), B−íc ®Çu
nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña mét sè chÕ phÈm ®Õn tû lÖ ®Ëu qu¶ cña c©y
v¶i. KÕt qu¶ nghiªn cøu khoa häc vÒ rau qu¶ 1990 - 199, trang 71-74,
Nxb N«ng nghiÖp, HN.
5. Ng« Anh §øc (2007), §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng khuyÕn n«ng vµ gi¶i
ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng t¹i Tr¹m khuyÕn
n«ng huyÖn ThuËn Thµnh - B¾c Ninh, HN.
6. Phan ThÞ Thu Hµ vµ çc céng t¸c viªn (2004), "Ph©n tÝch nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¸c
®éng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n suÊt kinh doanh v¶i qu¶ hµng ho¸ ë huyÖn Lôc Ng¹n
tØnh B¾c Giang", KÕt qu¶ nghiªn cña ®Ò ¸n VNRP, quyÓn 4, trang 40-57.
7. NguyÔn ThÞ L−îng (2006), "Ho¹t ®éng cña çc CLB khuyÕn n«ng t¹i huyÖn
L¹c Thuû", Th«ng tin KhuyÕn n«ng ViÖt Nam (2), trang 18-19.
8. NhËt LÖ (2003), "Lµm v−ên nªn hÕt ®ãi nghÌo", Th«ng tin KhuyÕn n«ng
B¾c Giang (1), Trang 29.
9. Vò C«ng HËu (1999), C©y ¨n qu¶ trong v−ên, Nxb N«ng nghiÖp, HN.
10. Phßng thèng kª Lôc ng¹n (2006, 2007), Niªn gi¸m thèng kª 2006, 2007,
Nxb Thèng kª, HN.
11. §oµn ThÞ Quyªn (2007), ¶nh h−ëng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®Õn s¶n
xuÊt n«ngnghiÖp trªn ®Þa bµn huyÖn Nam Trùc tØnh Nam §Þnh, HN.
12. NguyÔn H÷u Thä (2007), Bµi gi¶ng nguyªn lý vµ ph−¬ng ph¸p khuyÕn
n«ng, Th¸i Nguyªn.
13. L−¬ng §øc TÞnh (2006), "Thµnh c«ng b−íc ®Çu cña dù ¸n ph¸t triÓn c©y ¨n qu¶
trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Giang", th«ng tin khuyÕn n«ng B¾c Giang (1), trang 31-33.
14. Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n (2006), B¸o ço thùc hiÖn m« h×nh khuyÕn
n«ng giai ®o¹n 2003 - 2006, ph−¬ng h−íng thùc hiÖn thêi gian tíi.

64
15. Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n (2006), B¸o ço tæng kÕt c«ng t¸c khuyÕn
n«ng n¨m 2005, ph−¬ng h−íng nhiÖm vô n¨m 2006.
16 Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n (2007), B¸o ço tæng kÕt c«ng t¸c khuyÕn
17. Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n (2008), B¸o ço tæng kÕt c«ng t¸c khuyÕn
18. T«n ThÊt Tr×nh (1995), T×m hiÓu vÒ çc lo¹i c©y ¨n tr¸i cã triÓn väng xuÊt
khÈu, Nxb N«ng nghiÖp,HN.
19. TrÇn ThÕ Tôc (1999), Hái ®¸p vÒ nh·n v¶i, Nxb N«ng nghiÖp, HN.
20. Së N«ng nghiÖp vµ PTNT B¾c Giang (2004), B¸o ço tæng kÕt 10 n¨m
c«ng t¸c khuyÕn n«ng 1993 - 2003.
21. ViÖn BVTV (2003), Kü thuËt ch¨m sãc vµ phßng trõ s©u bÖnh cho v¶i,
Nxb N«ng nghiÖp, HN.
22. ViÖn thæ nh−ìng (2007), X©y dùng chØ dÉn ®Þa lý cho v¶i thiÒu Lôc Ng¹n -
tØnh B¾c Giang, HN.
23. UBNND huyÖn Lôc Ng¹n (2007), b¸o ço tæng kÕt çc m« h×nh khuyÕn
n«ng giai ®o¹n 2005-2007, ph−¬ng h−¬ng nhiÖm vô 2008-2010.
24. UBNND huyÖn Lôc Ng¹n (2005), b¸o ço t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi vµ sù
chØ ®¹o, ®iÒu hµnh cña UBND huyÖn n¨m2005; môc tiªu, nhiÖm vô,
çc gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2006.
25.ND huyÖn Lôc Ng¹n (2006), b¸o ço t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi vµ sù chØ
®¹o, ®iÒu hµnh cña UBND huyÖn n¨m2006; môc tiªu, nhiÖm vô, çc
gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2007.
26. ND huyÖn Lôc Ng¹n (2007), b¸o ço t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi vµ sù chØ
®¹o, ®iÒu hµnh cña UBND huyÖn n¨m2007; môc tiªu, nhiÖm vô, çc
gi¶i ph¸p chñ yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n¨m 2008.
27. Website: http://vinhphucnet.vn/TTKHCN/TT, "Kü thuËt nh©n gièng v¶i vµ
ch«m ch«m".
28. Website: http://www.kinhtenongthon.com.vn, "Th¸ng n¨m ë vïng v¶i thiÒu".
29. Website: http://www.kinhtenongthon.com.vn, "Trung t©m khyÕn n«ng -
khuyÕn l©m B¾c Giang: LÊy nguån nh©n lùc lµm ®ßn bÈy".
30. UBND huyÖn Lôc Ng¹n (2006), QuyÕt ®Þnh 272/Q§-UB vÒ chøc n¨ng,
nhiÖm vô, quyÒn h¹n, c¬ cÊu tæ chøc vµ mèi quan hÖ c«ng t¸c cña
Tr¹m khuyÕn n«ng.

65
Môc lôc
PhÇn 1: Më ®Çu................................................................................................1
1.1. §Æt vÊn ®Ò...............................................................................................1
1.2. Môc tiªu tæng thÓ....................................................................................2
1.3. Môc tiªu cô thÓ .......................................................................................2
1.4. ý nghÜa cña ®Ò tµi:..................................................................................2
PhÇn 2: Tæng quan tµi liÖu nghiªn cøu..........................................................3
2.1. C¬ së lý luËn ...........................................................................................3
2.1.1. Kh¸i niÖm vÒ KhuyÕn n«ng.............................................................3
2.1.1.1. Nguån gèc cña thuËt ng÷ KhuyÕn n«ng ...................................3
2.1.1.2. Kh¸i niÖm KhuyÕn n«ng...........................................................3
2.1.2. Néi dung, vai trß, nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p ho¹t ®éng cña c«ng
t¸c KhuyÕn n«ng........................................................................................4
2.1.2.1. Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng .......................4
2.1.2.2. Vai trß cña c«ng t¸c KhuyÕn n«ng...........................................6
2.1.3. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng KhuyÕn n«ng ...............................................8
2.1.2.3. Çc ph−¬ng ph¸p KhuyÕn n«ng................................................9
2.2. C¬ së thùc tiÔn cña ®Ò tµi......................................................................10
2.2.1. Vµi nÐt vÒ KhuyÕn n«ng thÕ giíi...................................................10
2.2.2. Vµi nÐt vÒ khuyÕn n«ng ViÖt Nam ................................................13
2.2.2.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña KhuyÕn n«ng ViÖt Nam .......13
2.2.2.2. HÖ thèng KhuyÕn n«ng Nhµ n−íc ë ViÖt Nam ......................15
2.2.2.3.Tæ chøc KhuyÕn n«ng ngoµi nhµ n−íc....................................17
2.2.2.4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng c«ng t¸c KhuyÕn n«ng ViÖt Nam.............19
2.2.3. Vµi nÐt vÒ khuyÕn n«ng B¾c Giang ...............................................21
2.3. Vµi nÐt vÒ c©y v¶i .................................................................................22
2.3.1. Nguån gèc xuÊt sø .........................................................................22
2.3.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè n−íc trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam...........23
PhÇn 3: §èi t−îng, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu...........................26
3.1. §èi t−îng, ph¹m vi nghiÖn cøu ............................................................26
3.2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu.........................................................26
3.3. Néi dung nghiªn cøu ............................................................................26
3.4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu.......................................................................26
3.4.1. Ph−¬ng ph¸p chän ®Þa ®iÓm nghiªn cøu........................................26
3.4.2. Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin.....................................................27
3.4.2.1. Thu thËp th«ng tin thø cÊp......................................................27
3.4.2.2. Thu thËp th«ng tin s¬ cÊp .......................................................27
3.4.3. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý th«ng tin .....................................27
PhÇn 4: : KÕt qu¶ vµ th¶o luËn.....................................................................28
4.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu ...............................................................28

66
4.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn .........................................................................28

4.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý .............................................................................28
4.1.1.2. §Þa h×nh ..................................................................................28
4.2.2.3. §iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu .....................................................29
4.1.1.4. S«ng ngßi - thuû v¨n...............................................................30
4.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ..............................................................30
4.1.2.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai .......................................................30
4.1.2.2. T×nh h×nh d©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 -
2007 .....................................................................................................33
4.1.2.3. t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 – 2007
.............................................................................................................35
4.2. HÖ thèng khuyÕn n«ng huyÖn Lôc Ng¹n..............................................39
4.2.1. HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng huyÖn lôc Ng¹n ...........................39
4.2.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña Tr¹m khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n ...............41
4.2.3. C¬ cÊu tæ chøc vµ nguån nh©n lùc.................................................42
4.2.4. Néi dung ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng Lôc Ng¹n trong
thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu cña huyÖn.....................................43
4.3.3. Çc ph−¬ng ph¸p khuyÕn n«ng ®−îc ¸p dông trong viÖc thóc ®Èy
s¶n xuÊt v¶i thiÒu trªn ®Þa bµn huyÖn Lôc Ng¹n .....................................44
4.4. KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t
triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n ................................................45
4.4.1. C«ng t¸c th«ng tin, tuyªn truyÒn ...................................................45
4.4.2. C«ng t¸c ®µo t¹o, tËp huÊn.............................................................47
4.4.3. C«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn ..........................................50
4.4.4. C«ng t¸c tham quan héi th¶o .........................................................52
4.5. T¸c ®éng cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng ®Õn s¶n xuÊt v¶i thiÒu trªn ®Þa bµn
huyÖn Lôc Ng¹n...........................................................................................53
4.5.1. ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt v¶i thiÒu cña huyÖn..................53
4.5.2. ¶nh h−ëng gi¸n tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ hé..........................54
4.6. Ph©n tÝch SWOT: §iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi, th¸ch thøc cña c«ng
t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn
Lôc Ng¹n .....................................................................................................57
4.7. §Þnh h−íng vµ gi¶i ph¸p vÒ c«ng t¸c khuyÕn n«ng trong viÖc thóc ®Èy
ph¸t triÓn s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn Lôc Ng¹n ........................................58
4.7.1. §Þnh h−íng ....................................................................................58
4.7.2. Gi¶i ph¸p........................................................................................58
PhÇn 5: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ ......................................................................61
5.1. KÕt luËn.................................................................................................61
5.2. KiÕn nghÞ ..............................................................................................62
Tµi liÖu tham kh¶o.........................................................................................63

67
Danh môc çc b¶ng
B¶ng 2.1: Vai trß vµ chøc n¨ng cña çc tæ chøc khuyÕn n«ng ë ViÖt nam .....18
B¶ng 2.1. DiÖn tÝch, s¶n l−îng v¶i cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi ...................23
B¶ng 2.2. T×nh h×nh s¶n xuÊt v¶i ë mét sè tØnh miÒn B¾c ViÖt Nam ..............24
B¶ng 3.2. Sè l−îng ng−êi ®−îc pháng.............Error! Bookmark not defined.
B¶ng 4.1. T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai cña huyÖn qua 3 n¨m 2005-2007 ..........31
B¶ng 4.2. T×nh d©n sè vµ lao ®éng cña huyÖn qua 3 n¨m 2005-2007.............34
B¶ng 4.3. t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn qua 3 n¨m 2005 – 2007 ....37
B¶ng 4.5. Nguån nh©n lùc cña Tr¹m vµ ®éi ngò CBKN x·.............................43
B¶ng 4.6. KÕt qu¶ th«ng tin tuyªn truyÒn khuyÕn n«ng vÒ c©y v¶i qua 3 n¨m
2005 – 2007 ...................................................................................................45
B¶ng 4.7. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé n«ng d©n vÒ c«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ
c©y v¶i..............................................................................................................46
B¶ng 4.8. KÕt qu¶ ®µo t¹o, tËp huÊn v¶i thiÒu qua 3 n¨m 2005 – 2007 ........47
B¶ng 4.9. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, tËp huÊn vÒ v¶i ................48
B¶ng 4.9. ý kiÕn hé çc hé n«ng d©n sau khi tham gia tËp huÊn vÒ v¶i .........49
B¶ng 4.10. KÕt qu¶ x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt v¶i thiÒu t¹i huyÖn qua 3 n¨m
2005 – 2007 ...................................................................................................50
B¶ng 4.11. KÕt qu¶ ®iÒu tra hé vÒ c«ng t¸c x©y dùng m« h×nh tr×nh diÔn vÒ v¶i ..51
B¶ng 4.12. §¸nh gi¸ cña hé n«ng d©n ®−îc tham gia vÒ hiÖu qu¶ cña m« h×nh
tr×nh diÔn..........................................................................................................51
B¶ng 4.12. KÕt qu¶ héi th¶o vÒ c©y v¶i qua 3 n¨m 2005 – 2007 ..................53
B¶ng 4.13. T¸c ®éng cña khuyÕn n«ng ®Õn diÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n l−îng v¶i
thiÒu qua mét sè n¨m.......................................................................................54
B¶ng 4.14. Nh÷ng yÕu tè quan träng gióp hé gia ®×nh n©ng cao thu nhËp tõ
s¶n xuÊt v¶i thiÒu .............................................................................................55
B¶ng 4.15. §¸nh gi¸ cña n«ng d©n vÒ møc sèng cña hé gia ®×nh so víi thêi kú
tr−íc 2003 (Tr−íc thµnh lËp tr¹m)...................................................................55

68
Danh môc çc h×nh
H×nh 2.1: Vai trß cña KhuyÕn n«ng trong chuyÓn giao c«ng nghÖ...................6
H×nh 2.2: Vai trß cña c«ng t¸c KhuyÕn n«ng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng
th«n ....................................................................................................................7
H×nh 2.3: HÖ thèng tæ chøc KhuyÕn n«ng nhµ n−íc ViÖt Nam ......................16
H×nh 4.1. S¬ ®å HÖ thèng tæ chøc khuyÕn n«ng lôc Ng¹n ..............................40

69
danh Môc tõ viÕt t¾t
NTTS : Nu«i trång thuû s¶n

TTKN : Trung t©m khuyÕn n«ng
BQ : B×nh qu©n
NN : N«ng nghiÖp
GTSX : Gi¸ trÞ s¶n xuÊt
KHKT : Khoa häc kü thuËt
Tr § : TriÖu ®ång
SL : Sè l−îng
L§ : Lao ®éng
UBND : Uû ban nh©n d©n
H§ND : Héi ®ång nh©n d©n
BVTV : B¶o vÖ thùc vËt
CLB : C©u l¹c bé
CBKN : Çn bé khuyÕn n«ng
MH : M« h×nh
PTNT : Ph¸t triÓn n«ng th«n
CNH-H§H : C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn®¹i ho¸
DT : DiÖn tÝch
CC : C¬ cÊu
§VT : §¬n vÞ tÝnh
TM-DV : Th−¬ng m¹i - dÞch vô
XHCN : X· héi chñ nghÜa
PTTH : Ph¸t thanh truyÒn h×nh
CN-TTCN-XDCB: C«ng nghiÖp-tiÓu thñ c«ng nghiÖp-x©y dùng c¬ b¶n

70
Lêi c¶m ¬n
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ viÕt kho¸ luËn, em ®· nhËn ®−îc sù quan
t©m, h−íng dÉn, gióp ®ì cña nhiÒu tËp thÓ ç nh©n trong vµ ngoµi tr−êng.
Tr−íc hÕt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc thÇy c« gi¸o tr−êng §¹i häc
N«ng L©m Th¸i Nguyªn, ®Æc biÖt lµ çc thÇy c« gi¸o khoa KhuyÕn n«ng vµ
Ph¸t triÓn n«ng th«n nh÷ng ng−êi ®· d¹y dç, h−íng dÉn em trong nh÷ng n¨m
th¸ng häc tËp t¹i tr−êng. §ång thêi em xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc c« chó
Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn Lôc Ng¹n, tØnh B¾c Giang ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì
em trong viÖc cung cÊp nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nghiªn
cøu, còng nh− viÖc ®ãng gãp ý kiÕn, t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh kho¸
luËn nµy.
§Æc biÖt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. §inh Ngäc Lan, ng−êi ®·
lu«n ë bªn c¹nh vµ tËn t×nh gióp ®ì em trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu kho¸
luËn tèt nghiÖp.
Cuèi cïng, em xin ®−îc bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn gia ®×nh, b¹n bÌ
lµ chç dùa gióp em hoµn thµnh tèt viÖc häc tËp, nghiªn cøu cña m×nh trong
suèt bèn n¨m häc võa qua.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Th¸i Nguyªn, th¸ng 8 n¨m 2008

Sinh viªn
Ph¹m ThÞ Yªn

Khoaluan Yen

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Khoaluan Yen

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

1.1. §Æt vÊn ®Ò

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

2.1.2.2. Vai trß cña c«ng t¸c khuyÕn n«ng

Nhµ nghiªn cøu,

v Vai trß ®èi víi nhµ n−íc

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Nguån: NguyÔn H÷u Thä, 2007.

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

2.2.2.2. HÖ thèng khuyÕn n«ng nhµ n−íc ë ViÖt Nam

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Bé n«ng nghiÖp vµ Trung t©m khuyÕn

Së n«ng nghiÖp vµ Trung t©m khuyÕn

Tr¹m khuyÕn n«ng

Lµng khuyÕn C©u l¹c bé Nhãm hé së thÝch

N«ng d©n N«ng d©n N«ng d©n

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

** Ch−¬ng tr×nh khuyÕn n«ng ch¨n nu«i:

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Nguån: Th¸i Lan tæng hîp th¸ng 9/2004

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tæng diÖn tÝch DiÖn tÝch thu ho¹ch S¶n l−îng

H¶i D−¬ng 11.200 9.000 38.000

Qu¶ng Ninh 6.800 5.000 8-9

L¹ng S¬n 2.000 1.500 5-6

Nguån: ViÖn BVTV, 2003.

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

3.1. §èi t−îng, ph¹m vi nghiÖn cøu

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

3.4.2. Ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

4.1. §Æc ®iÓm ®Þa bµn nghiªn cøu

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

2005 2006 2007

1. Hé n«ng nghiÖp Hé 46.645 93,71 47.801 93,67 48.738 93,46

2. Hé phi n«ng nghiÖp Hé 3.131 6,29 3.230 6,33 3.408 6.54

2.Lao ®éng phi NN Ng−êi 4.866 4,55 4,58 5.124 4,72

2.Lao ®éng/hé ng−êi 2,15 2,11 2.08

3.Lao ®éng NN /hé NN Ng−êi 2,19 2,15 2,12

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info

Tµi liÖu thuéc b¶n quyÒn website http://36kn.info